Consuetudines canonicorum regularium Springirsbacenses-Rodenses

Citation preview

| |

The Library SCHOOL

OF THEOLOGY AT CLAREMONT

WEST

FOOTHILL

AT COLLEGE

CLAREMONT,

AVENUE

CALIFORNIA

:

e: ^w 4 p^

M.

- -

p

:

NIV

NC

ME eS e UNES.

CORPVS

CHRISTIANORVM

Continuatio

.Mediaeualis

XLVIII

CORPVS CHRISTIANORVM Continuatio Mediaeualis

XLVIII

CONSVETVDINES CANONICORVM

REGVLARIVM

SPRINGIRSBACENSESRODENSES

TVRNHOLTI TYPOGRAPHI BREPOLS EDITORES PONTIFICII MCMLXXVIII

CONSVETVDINES CANONICORVM

REGVLARIVM

SPRINGIRSBACENSESRODENSES

EDIDIT

SreEPHANVS WEINFURTER

TVRNHOLTI TYPOGRAPHI BREPOLS EDITORES PONTIFICII MCMLXXVIII

SVMPTIBVS SVPPEDITANTE SvPREMO BELGARVM MAGISTRATV PVBLICAE INSTITVTIONI ATQVE OPTIMIS ARTIBVS PRAEPOSITO EDITVM

(O Brepols 1978 No part of this work may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher.

VORWORT Consuetudines gelten heute lángst als überaus wertvolle historische Quellengruppe. Dennoch weisen die Editionen für diesen Bereich noch immer grofle Lücken auf. Relativ günstig ist die Situation bei den Mónchs-Gebráuchen, seitdem Kassius

Hallinger sein umfangreiches Unternehmen des Corpus Consuetudinum Monasticarum hat anlaufen lassen. Für die Regularkanoniker ist nur in Italien ein vergleichbares Projekt, ein Corpus Consuetudinum Canonicarum Italicarum, im Entstehen (vgl. C.D. Fonseca, Medioevo canonicale. Mailand 1970, S. 73189 und 193-200). Für Frankreich und Deutschland sind Editionen von Regularkanoniker-Conzsuetudines — falls überhaupt vorhanden — háàufig veraltet und leider an sehr verstreuten Orten erschienen ; für Spanien und England besitzen wir auch solche Einzeleditionen kaum. Mit den Consuetudines Canonicorum Regularium Ordinis Arroasiensis im Corpus Christianorum. Continuatio Mediaeualis 20 hat Ludo Milis nun auf die Gelegenheit hingewiesen, Consuetudines der Regularkanoniker in dieser Reihe zu veróffentlichen und damit einen einheitlichen Publikationsort zu gewinnen. Nicht zuletzt von diesem Gesichtspunkt her móchte ich den Herausgebern des Corpus Christianorum besonders danken für die Aufnahme der hier vorgelegten Consuetudines von Springiersbach-Klosterrath, die bislang noch unveróffentlicht waren. Die Edition entstand in Zusammenhang mit meiner Untersuchung über die Sa/zburger Bistumsreform und. Bischofspolitik im 12. Jahrhundert. Der. Erzbischof Konrad I. von Salzburg (1106-1147) und die Regularkanoniker (Kóln/Wien 1975, Kólner Historische Abhandlungen 24). Dabei hatte sich gezeigt, daB diese Consuetudines im Salzburger Reformverband eine wichtige Rolle spielten. Darüber hinaus nehmen sie infolgeihrer Verknüpfungen mit den Consuetudines von Marbach, Hirsau und Prémontré eine interessante Schlüsselposition ein, die auch für die Consuetudines-Forschung insgesamt weiterführende Aspekte eróffnen dürfte. Für die Erstellung des Textes und der Apparate konnte Herr E. Pack (Kóln) zahlreiche wertvolle Hinweise geben. Ihm, der auch die Korrekturen mitgelesen hat, gilt mein herz-

licher Dank. Koóln, Oktober 1977

Stefan Weinfurter

EINLEITUNG I. Die Regularkanoniker-Stifte Springiersbach und Klosterrath (Rolduc)

Die Gründungen von Klosterrath (Rolduc) rro4 in der Diózese Lüttich und Springiersbach rro7 in der Diózese Trier entstanden im Zuge der Kanonikerreform des r1. und I2. Jahrhunderts. Etwa 300 Jahre zuvor, auf der Reformsynode von Aachen 816, war den Kanonikern, also den an einer Kathedralkirche oder in einem Stift in einer Gemeinschaft lebenden Klerikern, mit der 'Aachener Regel' erstmals eine einheitliche Lebensordnung vorgeschrieben worden (!). In der ersten Hálfte des 11. Jahrhunderts sodann begannen kleinere Kanonikergruppen eremitischen Charakters, sich der mittlerweile an vielen Orten festzustellenden Aufweichung dieser Lebensordnung zu entziehen und in Abgeschiedenheit ein neues Kanoniker-Lebensideal zu befolgen (?). Dieses Ideal orientierte sich am Leben der Apostel und der frühen Christengemeinden, an der «1a apostolica und der wita communis in Armut und Besitzlosigkeit. Eines der frühesten Reformzentren entstand 1039 in St.-Ruf bei Avignon (?), dessen Consuetudines gróDte Bedeutung für die gesamte Reformbewegung erhielten (. Sie bestimmten entscheidend die Consuetudines des 1089 gegründeten Reformstiftes Marbach im ElsaD in der Diózese Basel(5, welche wiederum ihrerseits die hier vorgelegten Gebráuche von Springiersbach und Klosterrath beeinfluBten.

(1) Zur *Aachener Regel" J. SEMMLR, Die Beschlüsse des Aachener Konzils im. Jahre 816, in : Zeitschrift für Kirchengeschicbte 14, 1963, S. 15-82 ; J. FR. vVaAN WAESBERGHE, De JAkense regels voor canonici en canonicae uit 816. Een antwoord aan Hildebrand-Gregorius VII en zijn geestverwanten. Assen 1967. Sie ist ediert als Inszitu£io canonicorum "Aquisgranensis von A. WERMINGHOFF in : MGH Cor. lI, 1, Hannover/Leipzig 1906 , S. 308-421. (2) Die Literatur zur Kanonikerreform des 11. und 12. Jahrhunderts ist seit den bahnbrechenden Untersuchungen von Cn. DEREINE recht umfangreich geworden, siehe dazu Sr. WrrNrun ER, Neuere Forschung zu den Regularkanonikern im deutschen Reich des 11. und 12. Jabrbunderts, in : Historische Zeitschrift 224, 1977, S. 379-397. (3) A.H. Duanc, Ur joyau de l'Église d' Avignon,in : La vita comune del clero nei secoli XI eXII. Atti della Settimana di studio : Mendola, settembre 1959, Bd. 2, Mailand 1962 (— Miscellanea del Centro di Studi Medioevali 3), S. 115-128 ; B. Burouv, L'église et les ordres religieux dans le royaume de Bourgogne aux XIe et XIIe siécles. Grenoble 1960 ; Y. LEBRIGAND, L'ordre de Saint-Ruf en France(1039-1774). Thése de l'Ecole des Chartes (masch.), Paris 1956. (4) Es liegt allerdings noch keine brauchbare Edition vor, so daB man immer

noch zurückgreifen muf auf A. CARRIER DE BELLEUsE, Cou/uzzier du XIe sicle de l'ordre de Saint-Ruf en usage à la Cathédrale de Maguelone. Sherbrooke ptés de Québec (Kanada) 1950 (— Etudes et documents sur l'ordre de St.-Ruf 8). (5) J. Sx&Gwanr, Die Consuetudines des "Augustiner-Cborberrenstiftes Marbach. im Elsaff (12. Jabrbundert). Freiburg (Schweiz) 1965 (— Spicilegium Friburgense ro).

EINLEITUNG

m

Klosterrath wurde rro4 in der Nàhe der Burg Herzogenrath (nw. Aachen) vom Priester Ailbert von Antoing gegründet (9 mit Gütern, gung stellte. Am honorem sancte dei geli durch Bischof

die Graf Albert von Saffenberg zur Verfür3. Dezember r108 erfolgte die Weihe n genitricis Marie sanctique Gabrielis archanOtbert von Lüttich (rog2-rrr9) (?), ohne daB eine Übereignung des Stiftes an das Hochstift Lüttich vorgenommen worden wáre. Der Stifter und sein Sohn Adolf aber verzichteten weitgehend auf eigenkirchenherrliche Rechte, und das Stift lieD sich diese Libertas vom

Bischof

bestà-

tigen (8). Als der bisherige Leiter Ailbert im Jahre 111r wegen interner Streitigkeiten das Stift verlassen hatte, wáhlte der Konvent Richer aus dem Regularkanonikerstift Rottenbuch in der Diózese Freising zum neuen Vorsteher (?). Die Verbindung zu Rottenbuch dürfte über den Erzbischof Friedrich I. von Kóln aus dem Hause Schwarzenburg (bei Cham) (19) zustandegekommen sein, dessen Nichte Margarethe 1122 Graf Adolf von Saffenberg, den Sohn des Stifters von Klosterrath, heiratete (!!). Richer lieB sich nicht von Bischof Otbert weihen, sondern begnügte sich mit der cwra des Stiftes (!?). Erst nach Otberts Tod akzeptierte er die Abtsweihe durch Bischof Friedrich von Lüttich (rrr9-rii21) (?). Klosterrath zeigt sich als ein vom Diózesanbischof weitgehend unabháàngiges Stift, was Stellung und Einsetzung des Konventsvorstehers betrifft. Anders stellt sich die Situation dar im beatae Mar1ae uirgini geweihten Springiersbach (!4. Hier muDte die Stifterin

Benigna,

die Witwe

Rukers,

eines

Ministerialen

des

rheinischen Pfalzgrafen, die Zustimmung ihres Herrn, Pfalz-

(6) Zu Klosterrath noch immer wichtig S.P. Enwsr, Histoire du Limbourg. Band 2,

Lüttich 1838, S. 282-365, und Band 6, Lüttich 1847 ; auferdem Cn. DEnEINE, Les cbanoines réguliers au diocàse de Liàge avant Saint :Norberr. Brüssel 1952 (— Mémoires de l'Académie Royale de Belgique. Classe des Lettres et des Sciences morales et politiques, sér. II, tome 47) ; demnáchst dazu W. GàRrNxm, Das Chorberrenstift

Klosterratb in der Kanonikerreform des 12. Jabrbunderts. Diss. masch. Koln. (7) Annales Rodenses, hg. von P.C. BoEREN und G.W.A. PANHUYSEN, Assen 1968, S. 36. (8) Ibid. (9) Ibid., S. 42. J. Mors, Das Szift Rottenbuch in der. Kirchenreform des X.-XII. Jahrhunderts. Ein Beitrag zur Ordens-Geschichte der Augustiner-Chorberren. München 1955, S. 173-174.

lao Zu Eczbischof Friedrich I. von Kóln : E. WisPriNGHoFF, Friedrich I., Erzbischof von Kóln (1100-1131). Diss. masch. Bonn 1951. (11) ZAnnales Rodenses (wie Anm. 7), S. 60. (12) Ibid., S. 42. (13) IPid., S. 50. (14) F. PAULY, Ppringiersbacb. Geschichte des Kanonikerstifts und seiner Tocbtergründungen im Ergbistum Trier von den /Anfángen bis xum Ende des 18. Jabrbunderts. Ttier 1962.

VIII

EINLEITUNG

graf Siegfried (15), einholen, um ihr Witwengut dem Hochstift Trier übereignen zu kónnen. Diese frad;t;io wurde 1107 urkundlich fixiert (!$). Dieselbe Urkunde bestimmte die freie Wahl des "Abtes" (I), welcher dem Erzbischof von Trier zur Bestátigung und der damit verbundenen Abtsweihe prásentiert werden mufte. Erster Leiter wurde Richard, der Sohn Benignas,

der kurz nach 11ro Propst geworden sein dürfte und sich von 1129/30 an bis 1158 Abt nannte(!?). Unter seiner Leitung "entwickelte sich bis zur Mitte des r2. Jahrhunderts ein bedeutender Klosterverband an Mosel und Rhein" (!5), dem Papst Ínnocenz II. in einem Privileg vom r5. April 1139 sogar die Abhaltung eines jáhrlichen Generalkapitels vorschrieb (19). Springiersbach erscheint demnach im Rechtsstand eines bischóflichen '"'Eigenklosters" — ein Begriff, der für diese Zeit natürlich, vor allem bei übereigneten Stiftungen, mit Vorbehalt zu verwenden ist. Die Abtseinsetzung jedenfalls war vóllig an die Zustimmung des Bischofs gebunden. Allerdings làBt sich für manche Zeiten eine durchaus oppositionelle Haltung des Stiftes gegenüber dem Bischof feststellen. Aus Springiersbach nun holten sich die Klosterrather Kanoniker im Jahre 1123 — nach der Absetzung ihres zweiten Abtes Giselbert —

den Bertolf zum

neuen

Leiter, aus einem

Stift, wie es heiDt, wbi etiam tunc similis florebat religio (9). Bertolf wurde dem Lütticher Bischof nicht prásentiert ; dagegen sind aus seiner Zeit intensive Kontakte mit dem Erzbischof Konrad I. von Salzburg (1106-1147), dem wohl bedeutendsten Fórderer der Regularkanoniker im deutschen Reich dieser Zeit (?!), überliefert : nachdem bereits Abt Richer von Klosterrath im Jahre 112r vier erprobte Kanoniker seines . (15) Zu den rheinischen Pfalzgrafen : R. GERsrNER,

Die Geschichte der lotbrin-

&gischen und rbeiniscben Pfalz erafschaft von ibren /Anfangen bis zur Ausbildung des Kurterritoriums Pfalz. Bonn 1941 ( - Rheinisches Archiv 40), hier bes. S. 55 ff. ; G. DRoEGE, Pfalz grafscbaft, Grafschaften und. allodiale Herrschaften zwischen Maas und Rhein in saliscb-staufischer Zeit, in : Rheinische Vierteljabresblátter 26, 1961, S. 1-21. Zum Verháltnis des Stiftes Springiersbach zu den Pfalzgrafen im 12. Jahrhundert vgl. O. EwcELs, Grundlinien der rbeinischen Verfassungsgeschichte im. 12. Jahrhundert, in : Rheinische V'ierteljabresblátter 39, 1975, S. 19. (16) MrbUB 1 — Urkundenbucb zur. Geschicbte der jetzt die preuff. Regierungsbezirke Coblenz und Trier bildenden mittelrheinischen Territorien. Band 1 (bis 1 169), bearb. von

H. BrvrR, Koblenz 1860 ; hier : S. 475-477, Nr. 415.

(17) PAurx, Springiersbacb (wie Anm. 14), S. Gf. und 50. (18) Ibid., S. 14. Auch F. PaAuLY, zAnfánge und Bedeutung der Chorberren-Reform von Npringiersbach, in : Rheinische.

V'ierteljabresblátter 26, 1961, S. 242-254.

(19) MrbUB 1 (wie Anm. 16), S. 563, Nr. Sr. WEINFURTER, Ja/vburger Bistumsreform und Erzbischof Konrad 1. von Salzburg (1106-1147) 1975 (— Kólner Historische Abhandlungen (20) ZAnnales Rodenses (wie Anm. 7), S. 6o.

507 ;JarFÉ/LÓWENFELD 7993; vgl. Bischofspolitik im 12. Jabrbundert. Der und die Regularkanoniker. Kóln/Wien 24), S. 173 f. mit Anm. 317.

(21) Dazu WErNrURTER, Saleburger Bistumsreform (sie Anm. 19).

EINLEITUNG

IX

Konvents für die Salzburger Reform zur Verfügung gestellt hatte (*?*), schickte Bertolf im Jahre 1123, nach einem Klosterbrand, wiederum

einen Teil des Konvents nach Salzburg zu

Konrad, der die Klosterrather Kanoniker im swo principali monasterio, also im Domstift, unterbrachte (72). Bertolf zog sich 1124 wegen zu groDer Widerstánde aus dem Kreis der Klosterrather Kanoniker wieder nach Springiersbach zurück. Dennoch wáhlten die Klosterrather erneut. aus diesem Stift iuuenem, qui uocabatur Borno, qui natus in Burgundia (^), zum Vorsteher, der wie Bertolf auf die Abts-

weihe verzichtete und daher nur Propst genannt wurde. Borno nun

versuchte

1r126 und

r127, instituta et. consuetudines.

ec-

clesie professionis sue, also die Consuetudines von Springiersbach, in Klosterrath einzuführen, und zwar ut in agendis rebus et diuinis concentibus unum agentes, unum sentientes, unum uellent esse (*9), Zu diesem Zweck holte er sich Unterstützung aus Springiersbach und Steinfeld — einem Reformstift in der Eifel, Diózese Kóln, das von Springiersbach beeinfluBt worden war und spáter prámonstratensisch wurde (?? —, um sich gegen den Widerstand der seniores des Klosterrather Konvents durchzusetzen. Die Streitigkeiten führten so weit, daD 1127 eine Delegation die Sache nach Rom vor den Papst brachte, der sich gegen Borno entschied (??). Borno resignierte daraufhin und begab sich zu Bischof Bucco von Worms (1120-1149) (**). Die Klosterrather Kanoniker wollten nun einen solchen Vorsteher haben, ne iterum alieni concuterentur nowuitate (?9), und so wáhlten sie 1129 Friedrich, den Bruder ihres ersten Abtes

Richer, den sie aus Bayern holten ; damit

hatte sich

ein erneuter Kontakt Klosterraths mit dem bayerisch-salzburgischen Reformkreis ergeben. Auch Friedrich wurde nicht zum Abt geweiht, sondern war Propst. Auch er enttáuschte seine Wáhler,

die seine Znsolentie consuetudinem er-

tragen muDten (^), und wurde schon 1134 wieder abgesetzt (?!). Auf Anraten

Gerhards,

des Kardinalpresbyters

S. Crucis,

der sich zu dieser Zeit bei Kaiser Lothar III. in Aachen be(22) ,Annales Rodenses (wie Ant. 7), S. 54. (22) Ibid., S. 62.

(24) Ibíd., S. 64. (25) Ibíd., S. 68. (26) Fn. W. OkptGER, Steinfeld. Zur Gründung des ersten Klosters und zur V'ermandtschaft der Grafen von Are und Limburg, in : Aus Geschichte und Landeskunde. Forschunpen und Darstellungen. Franz Steinbach zum 65. Geburtstag, Bonn 1960, S. 37-49. Weitere Literatur bei J. JogsrER, Urkundenbuch der. Abtei Steinfeld. Kóln/Bonn 1976, S. XIII-X XL (27) Annales F.odenses (wie Anm. 7), S. 68. : (28) Ibid. (29) Ibíd., S. 70. (30) Ibíd., S. 72. (31) Ibid., S. 78.

X

EINLEITUNG

fand, wàhlten die Klosterrather daraufhin ein zweitesmal den

Borno aus Springiersbach — der mittlerweile die Leitung in Lonnig übernommen hatte —, allerdings excepta tantum hac conditione, ut ibse nunquam consuetudines mutaret ecclesie (9). Er wurde zum Abt geweiht. Damit trat eine allgemeine Beruhigung im Klosterrather Konvent ein, und Borno leitete das Stift bis zu seinem Tod im Jahre 1137. Allerdings hat er entgegen der Wahlbedingung dennoch ÀAnderungen eingeführt, nàmlich die Wolltunika anstelle des bisher üblichen Leinenkleides (35). Damit

ist der zeitliche

Bereich

umschrieben,

der für die

Entstehung unserer Consuetudines von Belang ist. Springiersbach und Klosterrath standen demnach in engster Verbindung miteinander. In Springiersbach hat es sicherlich zur Zeit Bornos, 1126/27, geschriebene Consuetudines gegeben, die er ja laut Annales Rodenses in Klosterrath einführen wollte. Aber auch dort gab es schon einen Kanon von Gebráuchen, der jedoch infolge der Leitung auswártiger Abte und Própste ohne Zweifel dauernden Anderungen ausgesetzt war. Festzuhalten ist schlieBlich der enge Kontakt Klosterraths mit Salzburg, vor allem und nachweislich in den Jahren rr2r, r123 und wohl auch 1129.

II. Entstehungsort und Abfassungszeit der Consuetudines Die hier edierten Consuetudines sind zwar so gut wie ausschlieDlich im bayerisch-ósterreichischen Raum überliefert, jedoch ist nie bezweifelt worden, daB sie anderswo entstanden sein müssen. Allein die Bezeichnung des Vorstehers eines Kanonikerstiftes als Abt ist in der Salzburger Kirchenprovinz zu dieser Zeit vóllig ungebráuchlich. Dagegen gab es Kanoniker-Abte in Frankreich und auch in den lothringischen Grenzgebieten. Ludwig Fischer (34 und im Anschluf daran Alois Zauner (*5) glaubten, in Bischof Ivo von Chartres (1090IIIÓ) den Verfasser unserer Consuetudines erkennen zu kónnen. Doch schon sechs Jahre vor Zauner gelang Charles De-

reine der Nachweis, daD keinesfalls Ivo, sondern

vermutlich

Richard von Springiersbach der Autor sein müsse (25).

(32) "Annales Rodenses (wie Anm. 7), S. 78. (33) Ibid., S. 82. (34) L. Frscun, Ivo von Chartres, der. Eirneuerer der vita canonica in Frankreich, in : di iofür Alois Knüpfler vur. Vollendung des 70. Lebensjabres. Freiburg i. Br. 1917, .

67-88.

(35) A. ZaAUNER, Die álfesten Sfatuten des "Augustiner-Chorberrenstiftes $1. Florian in : Mitteilungen des Oberüsterreichischen landesarchivs 3, 1954, S. 5359-380. (36) Cn. DenzrNE, Les coutumiers de Saint-Quentin de Beauvais et de $ pringiersbac h, in : Revue d'histoire ecclésiastique 43, 1948, S. 411-442.

»

EINLEITUNG

XI

Das entscheidende Argument Dereines war, daB Ivo dem ordo antiquus, Richard und die Consuetudines dagegen dem ordo nouus verhaftet seien. Kurz nach 1100 hatte sich nàmlich eine Spaltung der Kanonikerreform-Bewegung angebahnt in eine gemáDigtere Richtung, eben den ordo antiquus, der sich an der dritten Regel des Augustinus (— Praeceptum) orientierte, und in eine strengere

Richtung,

den ordo mowus,

der

auch die zweite Augustinusregel (— Ordo monasterii) befolgte(?. Der ordo nouus wurde mafgeblich von Richard von Springiersbach vertreten, der sich aus diesem Grunde von Papst Gelasius II. am rr. August rri8 eine Bestátigung für diese Lebensweise ausfertigen lieD, welche allerdings den liturgischen Teil des Ordo monasterii ablehnte und auch ansonsten eine Berücksichtigung der Lebensbedingungen einzelner Reformstifte empfahl (39). Nach nochmaliger Überprüfung einzelner Passagen unserer Consuetudines haben sich sodann Ferdinand Pauly (?9)) und im Anschluf daran Josef Siegwart (4) für Klosterrath als Entstehungsort und Richer von Klosterrath als wahrscheinlichen Verfasser ausgesprochen. Dieses Ergebnis ging dabei im wesentlichen von der Beurteilung der liturgischen Vorschriften aus. Obwohl die Argumentation von Pauly in vielen Punkten nicht stichhaltig ist, habe ich mich selbst nach erneutem Abwágen der Gesichtspunkte in einer früheren Untersuchung ebenfalls für Klosterrath entschieden (*), damals aber schon betont, daD eine weitere Differenzierung bei der Beantwortung

der Abfassungs-Frage unumgàánglich sei(9?). Es zeigte sich mittlerweile in der Tat, daB sowohl Springiersbach wie auch Klosterrath an der Entstehung dieser Consuetudines beteiligt gewesen sein müssen, weshalb im Titel dieser Edition beide Stifte genannt werden. Ein gewichtiges Argument für Klosterrath muf man in dessen ProfeDformel (— Prof. Rod.) (9) erblicken, die in unseren Consuetudines im selben Wortlaut überliefert ist. Dies ist zumindest ein eindeutiges Indiz dafür, daB die Consuetudines oder Teile davon in Klosterrath in Verwendung waren. Sodann berichten die An»nales Rodenses, Richer habe 1119 Abstinenz-Bestimmungen eingeführt, die ex monachorum con(37) Eine grundlegende Erórterung der Verfasserfrage, eine Überlieferungsbetrachtung sowie eine Neuedition der Regeln bietet L. VERHEIJEN, La régle de Saint "Augustin. 2 Bànde, Paris 1967. (38) JarrÉ/LówENrFELD 6648; Druck bei VERHEIJEN, La rigle (wie Anm. 57), Band II, S. 121.

(39) PAuLY, Springiersbacb (wie Anm. 14), S. 57f. (40) (41) (42) (43)

SiEGwART, Consuetudines (wie Anm. 5), S. Ga. WEiNFURTER, Salzburger Bistumsreform (wie Anm. 19), S. 255 ff. Ibid., S. 259, Anm. 117. Siehe unten, S. XXIX.

XI

EINLEITUNG

suetudinibus (^) stammen : FleischgenuD wurde verboten, Fett dagegen durfte gegessen werden. Diese Regelung stimmt genau mit Paragraph 198 unserer Consuetudines überein. Dasselbe gilt für die Nachricht in den A»nales Rodenses, niemand dürfe sprechen, sobald er sein Superpelliz, also sein Obergewand, abgelegt habe (455) : dies entspricht Paragraph 35, Zeile 15-16, unserer Consuetudines. Die Apologie des Abtstitels für Regularkanoniker-Própste in Paragraph 298 kónnte eine Antwort auf Erzbischof Friedrich I. von Kóln (rroo-1r31) sein, der 1124/27 diesen ""MiBbrauch"' des Abtstitels in seinem Suffraganbistum Lüttich, in dem Klosterrath lag, getadelt hatte (19. Zwar führten um diese Zeit die Klosterrather Vorsteher den Abtstitel nicht, und die Rüge des Erzbischofs richtete sich auch vielmehr gegen Abt Azo vom Regularkanonikerstift St.-Gilles in Lüttich, der 1124/27 zum Abt geweiht worden war(*), doch gerade mit St.-Gilles und Abt Azo standen die Klosterrather in sehr enger Verbindung ; dort suchten sie 1127 Rat und Unterstützung, als sie sich gegen die Neuerungsversuche des Propstes Borno wehrten (55). In St.-Gilles lieDen sich demnach Handreichungen gegen die Consuetudines des Borno gewinnen, móglicherweise an Hand der — leider verlorenen — Consuetudines von St.-Gilles, welche

den Passus über die Verteidigung des Abtstitels enthalten haben kónnten. Allerdings, so ist hier einzuflechten, hátte auch

Richard von Springiersbach Grund haben kónnen, den Abtstitel zu verteidigen, da er sich, wie geschildert, seit etwa 1129/30 nach zwanzigjáhriger Propstzeit plótzlich Abt nannte. Eine weitere Parallele zwischen den Anales Rodenses und den Consuetudines làDt sich feststellen, als Erpo, seit rr4r Abt von Klosterrath, einige Anderungen in den Gebráuchen seines Stiftes veranlaDte (^9). Bis zu seiner Zeit habe man folgende Gebete beachtet, auf die man jetzt verzichten wolle : I) ante nocturnos quindecim gradus,

tripartiti cum collectis

(44) AAnnales Rodenses (wie Anm. 7), S. 50. (45) Ibid., S. 88.

(46) Vgl. F. PauLY, Die Consuetudines von Springiersbach, in : Trierer T beologische Zeitschrift 67, 1958, S. 109. , (47) Diese Zusammenhánge werden ausführlich dargestellt bei GaRrNER, K/osterratb (wie Anm. 6). Eine Übersicht über Geschichte, Quellen und Literatur von St.-Gilles findet sich im Monasticon Be[ge ll, 3. Band : Province de L.ige, Lüttich 1955, S. 301-321 ; vgl. auch CH. DEREINE, Lige (wie Anm. 6), S. 121 ff. — Der Brief des Erzbischofs Friedrich I. von Kóln von 1124/27 ist überliefert bei Rupert von Deutz, In regulam Sancti Benedicti, in : MiGNE, PL 170, Sp. 526 £., zuletzt gedruckt bei A. CaucurE, Lez/re de Frédéric, archevéque de Cologne, à /Albéron Ier, évéque de Liàge, in : /Analectes pour servir à l'bistoire ecclésiastique de la Belgique 35, 1909, S. 285 f. (48) "Annales Rodenses (wie Anm. 7), S. 68 : egressi statiz claustrum quatuor seniorum rezanserunt pro lempore in bublico monte ... Damit ist der Publémont in Lüttich gemeint, auf dem sich St.-Gilles befand.

(49) Ibid., S. 88.

EINLEITUNG

XIII

ribus — ebenso wie Paragraph 1o unserer Consuetudines vorschreibt —,

2) ante primam lelania cum septem psalmis benitentialibus, et in psalmis dicebantur interrogationes — wie Paragraph 35, Zeile 26-32, unserer Consuetudines.

Die bis zu Erpo gültigen Vorschriften entsprechen also denen der Consuetudines. : Wir haben damit eine Reihe von Belegen und Hinweisen dafür,

daB

die Consuetudines

in Klosterrath

zumindest

in

Geltung waren. Der Abtswahl-Paragraph 286 legt aber darüber hinaus die Vermutung nahe, daD wenigstens diese Partien zur Erhebung des Abtes auch Klosterrather Herkunft sein dürften.

Paragraph

286, Zeile 20-21,

nàmlich

schreibt

den

Akt der Selbstinvestitur vor : Deinde surgat et iussus ab ipso altari tollat uirgam pastoralem ... Ahnlich wie in DH IV. 280 von I075 für Hirsau (*») und áhnlich vor allem wie schon im Kreis von Fruttuaria (?!) wird der Übernahme des Abtsstabes groDe Bedeutung beigemessen (?). Wie Hermann Jakobs festgestellt hat, kennzeichnet dieser Vorgang eigentlich die frühere Periode der Klosterreform vor Papst Gregor VII., wobei die Selbstinvestitur entweder sich gegen den weltlichen und auch den geistlichen Eigenkirchenherrn, also vor allem den Bischof, richtete, oder aber ein freiwerdendes Investitur-

recht auffing (3). Noch die 1075/86 von Bernhard verfaDten Consuetudines von Cluny (**) lassen den Stab durch den Prior überreichen (55). Der Verfasser unserer Consuetudines hat mit (50)... decanus uel quicumque prior sit loci illius accipiat uirgam regiminis de altari sancti zlurelii et absque omni prorsus contradictione tradat in sanum ipsius, quem tota fratrum

congregatio sibi elegerat. (s1) Privileg des Kónigs Arduin von 1005 für Fruttuaria, vgl. MGH DD H II., S. 711 ff. ; dazu Tu. MavER, Frsten und Staat. Studien zur V'erfaesungsgeschichte des deutschen Mittelalters. N/eimar 1950, S. 66. (52) Die Vorschrift, den Stab selbst vom Altar zu nehmen, findet sich auch 1107

in Eisenhofen-Scheyern (SruwPr 3012 ; Monumenta Boica X, S. 443 und 450), nach 1090 in Corvey (H. SiNpERN, K/oster Corvey. Diss. Münster, Bochum 1939, S. 45 f.), 1110 in Gottesau (SruMPF 3041 ; vgl. Gerzania Pontificia 3, S. 112, Nr. 2 ; vgl. H. JAxons, Die Hirsauer. Ibre Ausbreitung und Rechtsstellung im Zeitalter des Investiturstreifes. Kóln/Graz 1961, S. 96), 1123 in der Abtei Altmünster in Luxemburg (C. WAw»ACH, Urkunden- und Quellenbuch zur Geschichte der alt-luxcemburgischen Territorien, Bd. I (bis 1199). Luxemburg 1955, Nr. 358, S. 511), und, hier allerdings umstritten, noch 1136 in Formbach (A. BRACKMANN, Die Kurie und die Salzburger Kirchenprovinz. Berlin 1912, S. 71 £. ; D Lo. III. 83 ; vgl. dazu auch das Privileg von Innocenz Il. von 1129, Germania Pontificia 1, S.

1386, Nr. 1 ;G. TELLENBACH, Die biscbüf-

lich passauischen. Eigenklüster und. ibre. Vogteien. Berlin 1928, S. 67). Vgl. MavER, Fürsten und Staat (wie Anm. 51), S. 76-82.

(53) JAkoss, Hirsauer (wie Anm. 52), S. 18f. (54) K. HarLiNGER, K/unys Bráuche zur. Zeit Hugos des Groffen (1049-1109), in : Zeitschrift der Savigny-Stiftung für. Recbisgeschicbte, kanon. Abt. 45, 1959, S. 136-140. (55) Ordo Cluniacensis per Bernbardum, in : M. HxnnGorr, Vetus disciplina zmonaslita. Paris 1726, S. 135 : eui electo prior omnium aliorum dare debet baculum pastoralem in 7"Hanu ...

XIV

EINLEITUNG

Sicherheit diejenigen von Bernhard benutzt (5), aber auch die des Abtes Wilhelm von Hirsau von 1085/90, nach denen grundsátzlich, entsprechend den rómisch-kanonischen Prinzipien, der zustándige Bischof den Stab bei der Abtsweihe zu überreichen hat (5): unser Autor kannte also durchaus die jüngere, kanonische Auffassung der Abtseinsetzung. DaD er sich dennoch, und zwar in der Zeit zwischen 1123 und r128, wie sich zeigen wird, der álteren Auffassung angeschlossen hat, làDt eine oppositionelle Haltung gegenüber dem zustáàndigen Bischof vermuten. Demzufolge erhebt sich die Frage, ob wir eine solche Situation eher bei Klosterrath oder aber bei Springiersbach annehmen kónnen. Klosterrath war Kloster der Grafen von Saffenberg, die aber 1108 bereits auf eigenkirchenherrliche Rechte

weitestgehend verzichtet hatten (9). Das Verhàltnis Klosterraths zum Bischof von Lüttich, zumindest zur Zeit Otberts (59), war gespannt. Es drángt sich also die Vorstellung auf, gerade in Klosterrath,

wo

weder

der Bischof

noch

der weltliche

Stifter die Vermógensrechte besaDen, habe man gar keine andere Móglichkeit als die Selbstinvestitur gehabt, sofern man sich nicht an den Diózesanbischof wenden wollte. Es sind aber keine zusátzlichen Indizien dafür zu gewinnen, so dab die letzte Sicherheit fehlt. AuDerdem kann man nicht davon ausgehen, daD Selbstinvestitur für Springiersbach vóllig auszuschlieBen sei. Zwar war das Stift dem Hochstift Trier übereignet worden, doch kónnte gerade daraus ein Bestreben erwachsen sein, unter dem Schutz der pfalzgráflichen Vógte und in ihrem Einvernehmen den bischóflichen "'Eigenkirchenherrn" abzuschütteln, der sich im Privileg von i107 Bestátigung und Weihe des zu prásentierenden Abtes ausdrücklich

vorbehalten

hatte ; überdies

konnte

man

sich in

Springiersbach an Altmünster in Luxemburg, das ebenfalls in der Diózese Trier lag, orientieren, wo die Selbstinvestitur für II23 bezeugt ist : w4 baculum pastoralem super altare accipiat wurde dort vom Eigenkirchenherrn, Graf Wilhelm von Luxemburg, zugestanden (9). Die Umstànde sprechen aber zweifellos eher für Klosterrath (9!). Demgegenüber liegen nun Beobachtungen vor, die dennoch für Springiersbach als Entstehungsort zu werten sind. Zuerst

(56) Siehe unten, S. XXXI f.

(57) MicNE, PL 150, Sp. 1039C : Inuitatur episcopus ad benedicendum eum, et ipse, non alius, donat ei pastoralem baculum. N gl. Jakons, Hirsauer (wie Anm. 52), S. 82 ff. (58) zAnnales Rodenses (wie Anm. 7), S. 36.

(59) Er wird in den 74nnmales Rodenses, S. 50, der Simonie beschuldigt ; Richer habe sich ihm ferngehalten. (60) Zum Privileg von 1107 siehe Anm. 16; zur Vogtei der Pfalzgrafen vgl. GznsTNER, Pfalz grafschaft (wie Anm. 15), S. 68 £. ; zu Altmünster siehe Anm. 52.

EINLEITUNG

T

ist dabei Paragraph 318, Zeile 4-10, unserer Consuetudines zu nennen, wo ein jàhrliches Generalkapitel von Mutter- und Tochterstiften vorgeschrieben wird. Nicht die geringsten Anzeichen konnten bislang dafür gefunden werden, daB Klosterrath die Errichtung eines Reformverbandes mit einem Generalkapitel auch nur erwogen hátte. Dagegen kennen wir den nicht unbedeutenden Verband von Springiersbach und Papstprivilegien vom I5. April 1139 (€) und von 1145 (9), die das Generalkapitel Springiersbachs bestátigten. Die Vermutung liegt also nahe, daB diese Bestimmung nur Springiersbacher Provenienz sein kann. Móglicherweise wurde sie in Klosterrath zur Zeit eines Springiersbacher Vorstehers übernommen, vielleicht

mit dem

Ziel, auch

Klosterrath

an das General-

kapitel anzuschlieDen. Das muB natürlich nicht heiBen, daB unsere gesamten Consuetudines aus Springiersbach übernommen wurden. Jedoch noch eine weitere Stelle der Consuetudines weist auf Springiersbach hin : Paragraph 10o. Er setzt die Zeiten für die Handarbeit fest und richtet sich dabei in der Hauptsache nach dem Ordo monasterii, der eine Dreiteilung der Arbeitszeit vorsieht. Daran anknüpfend heiDt es in Paragraph roo weiter : ebenso teile Augustinus im Ordo monasterii auch für die Zeit des Betens und Psalmierens das Jahr in den Sommer, den Winter und in eine Zwischenzeit, und obwohl diese Aufteilung inzwischen auDer Gebrauch gekommen sei, wolle man sie dennoch in Erinnerung behalten quousque forsitan hwius vet nolitia munere dvwino proueniat. Bis dahin aber wolle man 2n $sallendo usum. Gallicane ecclesie et maxime apostolice sedis, also den zu dieser Zeit allgemein üblichen rómisch-gallikani-

schen ordo, befolgen. Was liegt náher als der Gedanke an das Privileg des Papstes Gelasius II. vom rr. August rri8 für Richard von Springiersbach, in dem zum O»do monasteri folgende Entscheidung getroffen wurde : Ea wero, quae de officiis ab eodem doctore scripta sunt, quia. a Romanae ecclesiae el ceterarum ecclesiarum consuetudine discrepant, obseruari non fossunt ... Praecipimus ergo, ut officiorum celebrationes apud uos

(61) Einen weiteren Hinweis auf Verbindungen unserer Consuezudines mit Klosterrath glaubt man von Reimbalds De u//a canonica (hg. von C. pE CrERcQ, in : Rezzzbaldi Leodiensis opera omnia. 'Turnhout, 1966, Corpus Christianorum, Continuatio Mediaeualis 4, S. 9-35) etwatten zu dürfen. Reimbald, Domkanoniker von Lüttich (seit

1101), hielt sich 1119 in Klosterrath auf und wurde dort von Abt Richer darum gebeten, u de uita canonica nonnulla colligerem (Brief Reimbalds an den Prior Wazelin von St.-Jacques in Lüttich, in : Rezzbaldi Leodiensis opera ozmnia, wie oben, S. 8). Seine Ausführungen lassen jedoch keinerlei Anklánge an unsere Comswefudines erkennen und bieten somit für das Herkunftsproblem der Gewohnheiten keine weiteren Aufschlüsse. (62) JarrÉ/LOwENFELD 7993. (63) JarrÉ/LOÓwENFELD 8812.

XVI

EINLEITUNG

iuxta communem catholicae ecclesiae consuetudinem obseruentur (4). Man darf vermuten, daB Richard in Springiersbach sich an diesen pápstlichen Bescheid gehalten hat und früher oder spáter die anfangs befolgten liturgischen Vorschriften des Ordo monasterii fallenlieB (95). Und eben ein so angeordneter Verzicht scheint aus der Formulierung der Consuetudines zu sprechen. Nicht zu übersehen ist schlieDlich die Tatsache, daB Akti-

vitáten immer von Springiersbach, nicht von Klosterrath ausgingen ;und immerhin kam von r123 bis 1134 dreimal der Klosterrather Stiftsleiter aus Springiersbach, niemals ist eine umgekehrte Bewegung festzustellen. Was die Abfassungszeit angeht, so kónnen wir hier von der bereits in meiner früheren Erórterung getroffenen Zeitbestimmung von 1123 bis 1128 ausgehen (99) : die zugrundeliegenden Marbacher Consuetudines wurden frühestens um 1122 fertiggestellt, und die um I130 anzusetzenden Prámonstratenser-Gewohnheiten fussen auf unseren Consuetudines. Nach neueren Überlegungen kann die Abfassung der Gebráuche von Prémontré auch schon II28 begonnen worden sein, war aber erst zwischen 1135 und 1138 abgeschlossen (8?). In diese Zeit von 1123-1128 gehóren auch die beiden Klosterrather Própste Bertolf (1123-24) und Borno (1124-27), die aus der Springiersbacher Observanz kamen. Da rii1i9/23 in Lonnig das erste Springiersbacher Tochterstift entstand (55), darf man annehmen, daB in Springiersbach schon r1i23 geschriebene Consuetudines vorgelegen haben ; zumindest muB das 1127/28, bei der Gründung des zweiten Tochterstifts, Andernach (99), erwartet werden. Diese Feststellung wird gestützt durch die Nachricht, Propst Borno habe 1126/27 versucht, znstituta et consuetudines ecclesie jrofessionis sue in. Klosterrath einzuführen (*9). Unsere Überlegungen lassen also zwei Ergebnisse zu : I) Die hier vorgelegten Consuetudines sind aus Springiersbach. Das wáre im Prinzip móglich, wenn auch der Abtswahlpassus mit der Selbstinvestitur eher dagegen spricht. Dann wáren sie 1123/26 entstanden und durch Bertolf oder Borno in Klosterrath bekannt geworden. Dort wurden sie zwar im liturgischen Bereich (breuiarium) zum Teil abgelehnt,

(64) VERHEIJEN, La régle (wie Anm. 357), Band ll, S. 121. (65) Paurv, Springiersbach (wie Anm. 14),S. 49, vermutet, Richard habe noch bis 1128 an der Liturgie des Ordo monasterii festgehalten. (66) WEINFURTER, Jalvburger Bistumsreform (wie Anr. 19), S. 259-270. (67) J.-B. vaN DAMME, La **$umma Cartae Caritatis". Source de constitutions canoniales, in : Cíteaux Corm. Cist., fasc. 1, 1972, S. 23 ff. (68) PAULY, Springiersbach (wie Anm. 14), S. 18.

(69) Ibid., S. 19. (70) Siehe oben S. IX.

EINLEITUNG ansonsten

xvi

aber, vor allem in der ProfeBformel und den Ab-

stinenz- und Schweigevorschriften, angenommen. Zwischen 1124 und r129 gelangten sie von Klosterrath nach Salzburg. 2) Die hier vorgelegten Consuetudines wurden in Klosterrath verfaDt. Dann müDte aber eingeráumt werden, dag — was nur zwischen 1123 und 1127 geschehen konnte — Springiersbacher Elemente mitaufgenommen wurden, da der Passus über das Generalkapitel nur aus Springiersbach stammen kann. Der Paragraph 286 mit der Selbstinvestitur des Abtes darf als starkes Indiz für Klosterrath als Entstehungsort gelten, und unsere Erórterungen über den Paragraphen 298 zum Abtstitel bei Regularkanonikern (7) sprechen — aufer für 1124/27 als Terminus post quem — für 1i127/28 als Abfassungszeit,

den Zeitraum

also, in dem

man

sich in Kloster-

rath gegen die Ánderungsbestrebungen Bornos wandte und enge Kontakte zu St.-Gilles unterhielt (*?). Demnach wáren die Consuetudines wohl 1128/29 nach Salzburg gelangt. Eine eindeutige Entscheidung für eine der Lósungsmóglichkeiten láBt sich nicht treffen. Fest steht nur, daD die Consue-

tudines Springiersbacher EinfluD zeigen, vollstándig oder teilweise in Klosterrath in Geltung waren und 1123/28 entstanden sind. Aus diesem Grund láDt sich nur die Bezeichnung Consuetudines Springirsbacenses-Rodenses vertreten.

III. Überlieferung Spátestens 1129 sind also die Consuetudines von Springiersbach-Klosterrath nach Salzburg gelangt. Soweit sich bisher feststellen lieB, sind sie nur im bayerisch-ósterreichischen Raum überliefert (??), allerdings in keiner Handschrift vollstándig. Es wurde bisher zwar angenommen, da in Salzburg eine Gesamthandschrift

vorgelegen haben mubte,

da sich in

codex X] 250 von St. Florian (^ F) am Ende der Vermerk H:c desunt XIIII capitula findet (**), doch auch das ist nicht unbedingt stichhaltig, denn in Paragraph 282, zu Beginn des vierten Teils, werden 15 zu behandelnde Themenbereiche angekündigt, von denen nur einer, der über die Abtswahl, folgt. Die

14 fehlenden Kapitel konnten daher auch auf diesem Wege errechnet worden sein. Diese Vermutung erscheint nicht einmal so abwegig, wenn man berücksichtigt, daB die Haupt-

(71) Siehe oben S. XII. (72) Vgl. WeiNFURTER, Ja/vburger Bistumsreform (wie Anm. 19), S. 266. (73) Zur Bedeutung für den Salzburger Reformkreis : WEINFURTER, Salzburger Bistumsreform, S. 270 f. (74) Fol. 62v, und abgeschrieben in f, fol. 877.

XVIII

EINLEITUNG

handschriften, zu denen auch F záhlt, gar keine Kapitelüberschriften oder Kapitelzáhlung aufweisen. Vier der Handschriften, S, F, / und K!, bieten den gesam-

ten hier edierten Text mit nur geringen Ausnahmen — so fehlt S der Paragraph 318 und fehlen K! die Paragraphen IIO-II2 und 185. S, F und K! — f ist eine Abschrift von F — kónnen als Haupthandschriften gelten. Relativ groDe Teile überliefern K? und &?, auch noch Sa ; dagegen bieten 7 und R nur ganz kurze Auszüge und Prof. Rod. lediglich die ProfeDformel. S ist die álteste und vom Text her die beste Handschrift. WIEN, Nationalbibliothek, cod. lat. 1482, fol. 257-737, saec.

XII, aus dem Salzburger Domstift. Bereits Ludwig Fischer(?) und Alois Zauner (7) haben diesen Pergament-codex eingehend beschrieben. Er trug einst die Signatur Salisb. 61 und kann für 1433 und 1740 als Bestand der Bibliothek des Salzburger Domkapitels nachgewiesen werden. Die Einbanddeckel, 33 cm hoch und 22,5 cm breit, bestehen aus dickem Buchenholz, das mit hellem und glattem Leder überzogen ist. Der codex enthált 160 Blátter, dazu je ein Vorsatzblatt am Anfang und Ende. Die Lagen (ohne Vorsatzblátter): goIV - I--2IV4- (IV-2) 3- 4 IV 4- (IV1) 3- 2IV -- (V - 1). Das Format der Blátter betrágt im Durchschnitt 32 cm x 22 cm. Ein Pergamentstreifen auf dem vorderen Deckel trágt die Aufschrift : Exposico (!) Hugonis super regulam sancti Augustini etc. Que hic interius circa principium sunt descripta. Aut dem Rücken des codex ist zu lesen : Hugo in Regulam S. Aug. Item Statuta eiusdem. Ordinis. Breuiarium ber circulum. Annj. Ordo Officiorum. Das vordere Vorsatzblatt bringt in der Schrift des 15. Jahrhunderts ein Inhaltsverzeichnis : In hoc uolumine continentur infra scripta Primo exposicio Hugonis super regulam beati Augustini Item statuta antiqua ordinis eiusdem Item breuiarium per circulum anni Item ordo officiorum per circulum anni lateranensis ecclesie Item regula sancti Augustini, que incipit : 'Ante omnia, fratres. karissimi? Item regula s. Augustini, que incipit : 'Hec sunt, que obseruetis'.

Diese Teile umfassen folgende Blátter : (75) L. FiscHER, Bernhardi cardinalis et. Lateranensis ecclesiae prioris ordo officiorum

ecclesiae Lateranensis. München/Freising 1916, S. XLIX-LVI. (76) ZAUNER, J/atuten (wie Anm. 35), S. 361 f.

EINLEITUNG fol. 17-24v fol. 257-737 fol. 73*-74Y

XIX

: Expositio super regulam beati Augustini, angeblich von Hugo von St. Viktor (??), : unsere Consuetudines, :leer, aber liniert wie die vorhergehenden Blátter,

fol. 757-94Y — : Breuiarium per circulum anni, geschrieben von einem Meingot (79), fol. 957-96" — :leer, fol. 977-156" : Ordo officiorum ecclesiae Lateranensis von Kardinal Bernhard (79), fol. 156v : Breuiarium des Officiun Marianum, fol. 157r : Ordo monasterii (— Regula secunda) des Augustinus (89), fol. 1577-157" : Brief von Papst Gelasius II. an Richard von Springiersbach vom rr. August rr18 und ein weiterer undatierter Brief desselben Papstes (81), fol. 157v : drei Benediktionsformeln fol. 158r-160v : Praeceptum (— Regula tertia) des Augustinus (8). Es handelt sich also um einen typischen Regularkanonikercodex. Unsere Consuetudines, einspaltig geschrieben, weisen zwei Hànde auf : erste Hand fol. 257-447, zweite Hand fol. 44"-73'. Diese zweite Hand ist identisch mit der Schrift der Expositio super regulam auf fol. 17-24v, so daD beide Teile in die gleiche Zeit fallen müssen. Entgegen meiner bisherigen

Annahme (8) neige ich nun nach einer erneuten Schriftuntersuchung der ersten Hálfte des 12. Jahrhunderts zu (85, und in (77) MicNz, PL 176, Sp. 881-924. Dazu jetzt R. Gov, Dze Überlieferung der Werke Hugos von S1. Viktor. Stuttgart 1976, S. 478, der Hugos Autorschaft als **noch sehr fraglich" beurteilt. (78) Wohl zweite Hálfte des 12. Jahrhunderts. Der Verfasser, móglicherweise identisch mit dem Salzburger Domdekan Meingot (1161-ca. 1175), nennt sich am Schluf, fol. 94v : Obsecro fe, quicumque bec legeris uel transscripseris, memento in bonum Mengoti peccatoris, et boc ei in premium sui laboris. INec enim mee laudi, sed communi utilitati deseruiui. Ei! ne fastidium confunderet utilitatem, non omnia legenda uel canenda ponere studui, sed que dubia uel necessaria fore estimaui. Quidam autem transscribentes mutauerunt et pro suo arbitrio alia inseruerunt. ,Ab bis deprauatis exemplaribus cauendum moneo. Interessant ist auch, daf) fol. 85" die Regel des Papstes Gregor VII. überliefert ist (In die resurrectionis ...antiquos imitantes patres), vgl. dazu C.D. FoNsEcA, Medioevo Canonicale. Mailand 1970, S. 101 ff., und Cn. DEREINE, La prétendue ràgle de Grégoire VII pour cbanoines réguliers, in : Revue Bénédictine 71, 1961, S. 108-118. (79) Hg. von FiscurR, Bernhardi (wie Anm. 75).

(80) Hg. von VERHEIJEN, La rigle (wie Anm. 357), Band 1, S. 148-152. (81) JarrÉ/LÓwENFELD 6648 und 6649 ; gedruckt bei VERHEIJEN, La régle, Band BIS S. r2r.

(82) Hg. von VERHEIJEN, La rég/e, Band I, S. 417-437. (83) WEINFURTER, Ja/zburger Bistumsreform (wie Anm. 19),9.255 : "zweite Hálfte des 12. Jahrhunderts". (84) Auch ZAUNER, S/atufen (wie Anm. 35), S. 362, entscheidet sich für diese Zeitbestimmung.

XX

EINLEITUNG

Anbetracht dessen, daB die Consuetudines nicht vor 1123 ent-

standen sein kónnen, ergibt sich zweite Viertel des 12. Jahrhunderts. Überlieferung. DaB die Handschrift wesen sein muB, zeigt das ziemlich F

als Datierung für 5 das Damit bietet 5 die àlteste hàufig in Benutzung geabgegriffene Blatt 257.

Sr. FroRiaN, Stiifisbibliothek, cod. XI 250, saec. XIII, aus St. Florian (Diózese Passau).

fol. 67-62",

Eingehende Beschreibungen dieses Pergament-codex bieten Albin Czerny (8) und Alois Zauner (35). Er gehórte mit groBer Wahrscheinlichkeit seit seiner Entstehung der Bibliothek von St. Florian an. Entsprechende Besitzvermerke fol. 2* (Isie liber est monasterii sancti Floriani patauiensis dyocesis) und 635" (liber domus Sancti Floriani) stammen aus dem 14./15. Jahrhundert. Die Holzdeckel des Einbandes, 25 cm hoch und 15,5 cm breit, sind mit braunem Leder mit Blindpressung überzogen. Zwei Befestigungsriemen und die SchlieBe fehlen. Der gesamte codex ist am oberen Rand, stellenweise einschlieBlich der ersten

Zeile, durch Feuchtigkeit und Schimmel zerstórt. Er enthàlt 185 Blátter und ein Vorsatzblatt am Ende. Die Lagen : (II - 1)

-I46I1IV4-V-4-9IV — (IV-1-c IV 4 (I- s IH

-- 21V 4- I 4- IV 4r Vorsatzblatt.

Auf der Innenseite des vorderen Deckels findet sich der Vermerk einer Schrift, die wohl nicht mehr dem Mittelalter angehórt : Constitutiones antiquae S. Canonicorum regularium S. Floriani. Dann folgen : fol. 1 fol. 2r

fol. 2v-4r

: Fragment eines dialektischen aus dem 14. Jahrhundert,

Traktats

leer, mit Ausnahme des Besitzvermerks,

: Constitutiones der Generalkapitel der Salzburger Augustinerchorherren von I21$8, 1221 und 1224 (3),

fol. 47-5

: BuBbestimmungen bei schweren Vergehen im Stift St. Florian (35), welche fol. 637 fortgesetzt werden, fol. 6r-62v : unsere Consuetudines, fol. 62-63" — : Constitutio edita ab Innocentio tercio papa in concilio lateranensi de capitulis religiosorum (85) A. CzenNY, Die Hanmdschrifiem der Siifisbibliothek S?. Flerizm. Linz 1871, S. 105 £., Nr. XI 250. (86) ZauwER, Sza£ufen (wie Anm. 35), S. 362-364. (87) Hg. von G.G. MzrmsseMaN, Die Reform der Salvburger -Augustimer-Viifie (1218), eine Folge des 1V.. Laterankonzils (1213), in : Zeitschrift fr Nehseizerische Kirchengescbicbte 48, 1954, S. 90-95. (88) Quomodo procedendum sit im penitentia publica cum. fratre incarcerato redeunte ad

cor suum et uolenie satisfacere secundum regularem disciplinam.

EINLEITUNG celebrandis,

XXI

also Kanon

12 der Beschlüsse

der Lateransynode von 1215

(89),

fol. 63r fol. 63v fol. 647-64*

: Rest der Bufbestimmungen von fol. 5v, : Eigentumsvermerk, — : Anselm von Canterbury: Cur deus homo (nur die ersten zehn Kapitel), fol. 657T-153v : Isidor von Sevilla, De swm»o bono, fol. 1547-177" : Glossen zur Hl. Schrift, fol. 1787-185v : Glossae ad summam aliquam de poenitentia, Vorsatzblatt : Fragmente eines dialektischen Traktats.

Wie schon Zauner feststellte, bildeten die Folien 1-63 einen eigenen Teil, der frühestens im 15. Jahrhundert mit dem Rest zusammengebunden wurde. Im Zentrum stehen unsere Consuetudines, die von mehreren Hànden einspaltig geschrieben wurden : erste Hand von fol. 67-45v mit Ausnahme der ersten drei Zeilen und dem ersten Wort der vierten Zeile auf fol. 337 (— zweite Hand) und dem Mittelteil auf fol. 35v (— dritte Hand), vierte Hand von fol. 467-46v, fünfte Hand von fol. 47t49*, wieder vierte Hand von fol. 49v-50r, wieder fünfte Hand von fol. 50v-52v, sechste Hand von fol. 52v-537, wieder fünfte Hand auf fol. 537, wieder vierte Hand auf fol. 53" — fünf Zeilen davon

aber von der zweiten

Hand —,

siebte Hand

von

fol. 547-62v. Die Hànde kónnten teilweise noch in das 12. Jahrhundert datiert werden, zeigen aber keine entscheidenden Abweichungen von der Hand, welche die Konzilsstatuten von I2I15 abgeschrieben hat (fol. 62v-637) ; die Verknüpfung dieser beiden Teile wird noch dadurch unterstrichen, daB die Hand

der Konzilsstatuten den Consuetudines-Teil insgesamt durchkorrigiert und die Paragraphen 110-112, die in der Handschrift anfangs fehlten, auf einem eigenen Pergamentstreifen ergánzt und eingefügt hat (zwischen fol. 28v und 297). Aus diesen Gründen móchte ich die gesamte Handschrift auf die Zeit kurz nach I215 datieren. Wahrscheinlich wurde sie 1218/24 angelegt, als St. Florian in die Kanonikerreform der Salzburger Metropole aufgenommen wurde (?9).

f

ManiBOR

(Jugoslawien),

Skofijski

arhiv |(Bischófliches

Archiv), cod. Q 18, Inv. nr. 37, fol. 327-87', saec. XIV, aus

dem Domstift Lavant (St. Andráà). Diese Handschrift wurde bisher unter dem Sigel M geführt. Da sie aber, wie ich bereits nachgewiesen

habe, eine direkte

(89) Conciliorum Oecumenicorum Decreta, hg. von H. JEpiN, Bologna 1973? S. 240 f. (90) Móglicherweise deuten die ungewóhnlich vielen Hànde an, dafi die Handschrift in sehr kurzer Zeit angefertigt werden mufite, etwa für einen kurz bevorstehenden Anschlufi an die Salzburger Kanonikerreform von 1218/24.

XXII

EINLEITUNG

Abschrift von F ist (??), scheint mir die Abhángigkeitsbeziehung durch das Sigel f augenfálliger zu sein. Der codex wurde bereits beschrieben von Milko Kos(?), und Gilles Gérard Meersseman hat erstmals auf seine Bedeutung hingewiesen (93). Er dürfte bei der Verlegung des Salzburger Eigenbistums Lavant im Jahre 1857 nach Marburg (heute Maribor) in Slovenien gelangt sein. Das Bistum Lavant war 1228 gegründet worden (?^ auf der Grundlage der 1223/25 zum Stift ausgebauten Kirche St. Andráà im Lavanttal (95). Die Holzdeckel des Einbandes, 23,5 cm hoch und r7 cm breit, sind mit rotem Leder überzogen. Von fünf Knópfen auf dem vorderen Deckel fehlen vier, von den fünf Knópfen auf dem rückwártigen Deckel fehlen zwei. AuDerdem ist der VerschluD verloren gegangen. An der rückwártigen Deckelseite ist eine Kette mit sieben Gliedern befestigt. Der codex enthàált 89 Pergamentblátter, im Durchschnitt 23,1 cm hoch und 16,6 cm breit, in den Lagen : (VI - 3) (9 -.- 9 IV 4 (IV - 1x) —(III - 5). Auf dem vorderen Deckel ist ein Pergamentstreifen angebracht mit der Aufschrift aus dem r4. Jahrhundert : Scutum canonicorum (folgen zwei unleserliche Buchstaben eines Wortes mit etwa sechs Buchstaben — Raum r,1 cm — fratris ?) LS s (als letzter Buchstabe eines Wortes von ca. 2 cm — ÁArnonis ?) In der Tat findet sich hier eine bisher unbekannte Abschrift

des Scutum canonicorum des Arno von Reichersberg in diesem codex. Im einzelnen enthiált er :

fol. 1r-6v

: ein Kalendarium,

fol. 7*

: einen Tageskalender, der sich auf das Jahr 1362 bezieht und die Zeit von Weihnachten

(91) WEINFURTER, fa/vburger Bistumsreform (wie Anm. 19), S. 172 £., Anm. 3.45. und S. 255 f. (92) M. Kos, Srednjevesi rokopisi v Sloveniji (Mittelalterliche Handschriften in Slovemien), in : Zbornik xa umetnostuo x godovino, izdaja Uznetuostuo-z godovinsko. drustoo v Ljubljani (Sammelband für Kuntsgeschicbte, bg. vom Kunsthistorischen Verein in Laibacb), Jg. 9, Heft 1-2, 1929, S. 16-18, Nr. 115.

(93) MEzRSsEMAN, Reforz: (wie Anm. 87). (94) J. RtCcHrTER, Uszanovitev lavantinske &ofije (Die Gründung des Bistums Lavant), in : Casopis za z godovino in narodipisje (Z.eitschrift für Geschichte und V'olkskunde), nova vtrsta (neue Reihe) 6, Maribor 1970, S. 11-13.

(95) M. Pacrrz-Roscurn, Das "Augustiner-Chorberrenstift$1.Andrà ims Lavanttal, in : Carinthia 1, 157, 1967, S. 296-319.

(96) Das erste der abzuziehenden Blátter ist auf die Innenseite des vorderen

Deckels aufgeklebt.

EINLEITUNG

xxi

bis zur Fastenzeit umfaDt (?"), fol. fol.

y

: leer,

8r-9v

: Gracioso eL felici militi Raymundo, domno castri Ambrosii, Bernhardus in sompnium deductus salutem. Doceri petisti a nobis de cura et modo rei familiaris utilius gubernando ... dampnabilis senectus. Amen.

fol. IOT-29Y fol. 29" fol. 307-32r fol. 327-87r fol. 87r-88r fol.

: Scutum canonicorum des Arno von Reichersberg (98),

: Bubestimmungen (?9), : Constitutiones der Generalkapitel der Salzburger Augustinerchorherren von 1218, 1221 und 1224 (199), ; unsere Consuetudines, : den Kanon r2 der Beschlüsse der Lateran-

synode von I2I5 (!?!), | Incipit uita Wilburgis incluse et sororis domus sancti Floriani, quam scripsit Einwicus frater eiusdem monasterii et prepositus, also

88v

die Überschrift zur Vita Wilburgis, verfaDt

von Propst Einwik von St. Florian (1295-

1313) (1),

: leer,

fol. 89r fol. 89"

: Wernhardus : Quisquis professus ... libertatem extenditur.

Die Blátter 17-7" und r10r-88r wurden von einer Hand des I4. Jahrhunderts beschrieben. Da dabei F unmittelbare Vorlage war, habe ich bereits nachgewiesen (199). Die Abschrift dürfte um 1362 — das Datum des Tageskalenders — vorgenommen

worden sein, wahrscheinlich kurz danach unter dem

Lavanter Bischof Heinrich IV. (1365-1388), der als strenger Reformer gilt (!94) : am 19. Oktober 1383 hat er nachweislich Reformstatuten

für die Chorherren

von

St. Andráà, also das

Domstift von Lavant, erlassen (195). K!

WIEN,

Nationalbibliothek,

cod. lat. 4724, fol. 221-67", saec.

XIII, aus Klosterneuburg (Diózese Passau).

(97) Septimane a natiuitate domini usque ad quadragesimam. (98) MiGNE, PL 194, Sp. 1489-1528. (99) Error sui regularis uite transgressio ... et non facienti uapulemur, emendatis. (100) Siehe oben, S. XX mit Anm. 87. (ror) Siehe oben, S. XX f. mit Anm. 89. (102) Diese Vita ist in der Stiftsbibliothek von St. Florian noch in mehreren Handschriften vorhanden, etwa cod. XI 291, saec. XV.

(103) WEINFURTER, Salzburger Bistumsreform (wie Anm. 19), S. 172 f., Anm. 315. (104) K. TaNGL, Reihe der Bischüfe von avant. Klagenfurt 1841, S. 119-126.

(105) Ibid., S. 126.

XXIV

EINLEITUNG

Dieser codex enthàlt eine Vielzahl von RegularkanonikerGebráuchen verschiedener Zeiten und kann als Sammelhandschrift von Consuetudines gelten. Eine Beschreibung bietet Alois Zauner (199). Der Teil von fol. 21 bis fol. 69 dieses codex stammt aus Klosterneuburg, wie die Eigentumsvermerke noch erkennen lassen. Es heiBt auf fol. 22r unten : Iste libellus est monasterii, dann folgt eine Rasur, die sich unter der Quarzlampe entziffern làDt : beate uirginis in Newnburga claustrali. Ebenso heift es auf fol. 427 unten : Zste libellus est monasteri sancte Marie in Newnburga claustralt. Auf fol. 67v steht am unteren Rand nur mehr : /ste libellus est monasterii sancte, dann

folgt auf Rasur : Dorothee uirginis Wienne. In der Tat wechselte diese Handschrift im Jahre 1419 zum Stift St. Dorothea in Wien (!**). Dort wurden die Eigentumsvermerke geándert und die Handschrift in der zweiten Hálfte des 15. Jahrhunderts mit den anderen Teilen zusammengebunden. Die Einbanddeckel,

23 cm

hoch

und

16,5 cm

breit, sind

mit braunem Leder überzogen. Von fünf aufgekiebten Holzknópfen des Vorderdeckels fehlt einer, von sechs Holzknópfen des rückwártigen Deckels fehlen drei. AuDerdem fehlt die SchlieDe. Auf der Innenseite des rückwártigen Deckels steht der Vermerk : Iste liber est monasterii sancte Dorothee uirginis Vienne. Der codex enthált 343 Folien, jedoch beginnt die Zàhlung erst auf dem zweiten Blatt, so daD sie nur bis 342 reicht ; davon sind fol. II und 1-69, 311, 315-316 und 320-342 aus Pergament, das Vorsatzblatt (— I) sowie fol. 70-310, 312-314 und 317-319 aus Papier. Die Lagen : Vorsatzblatt -V 4 (VI - 1) 4- IV 4- (V- 1) - 2 IV «e V « III 4 (IV -3) 4.3 Vl --(VII«1) 4- x1 VE 4- VIE 3- 2 (VE- ) 4 IHE (VI 4- 1) -- 2 (V - 1i) 4- VII. Auf dem Vorderdeckel ist ein Pergamentstreifen aufgeklebt, auf dem in der Schrift des 15. Jahrhunderts zu lesen ist : Regula beati Augustini metrice Statuta antiqua canonicorum regularium Cwm. Statutis diuersorum ordinum Et wita beati Francisci cum pluribus aliis. Entsprechend findet sich als Inhalt des codex : fol. II-1r fol. 1v-8v

: Hymnen an verschiedene Heilige, : eine Augustinusregel in Versen,

fol. 8v-20v

: Consuetudines in. Versform (108),

(106) ZAUNER, S/atuten (wie Anm. 35), S. 364-366.

(107) Ibid., S..364 und 379. (108) Gedruckt bei R. DusLL1Us, Miscellaneorum quae ex codicibus miss. collegit liber I. Wien/Graz 1725, S. 84-104. Sie sind insofern beachtenswert, als sie sich ausdrücklich an dem rescrzpzum papale, quod adbuc retinetur claustro princherbacb (fol. 97), also an dem Privileg von Papst Gelasius II. vom 11. August t118, orientieren. Aller-

dings zeigen sie keine wórtlichen Anklànge an unsere Consuetudines.

EINLEITUNG

XXY

fol. 217 *]jeer, fol. 21v : der Anfang unserer Consuetudines (109), fol. 227-67" — : unsere Consuetudines, und zwar nochmals von Anfang an, fol. 68r :spátere Notiz über eine Gebetsverbrüderung zwischen St. Dorothea und Wittingau, fol. 68v-69" :leer. Damit ist der àlteste Teil abgeschlossen. Von den folgenden Teilen móchte ich mich auf die Seiten 2927-297" beschrànken. Hierbei handelt es sich um die bisher als verschollen geltenden Reformstatuten des Legaten Kardinaldiakon Guiliano Cesarini von 1434 für St. Leonhard in Basel. Cesarini, der zu dieser Zeit das Basler Konzil leitete, führte damals eine Klo-

sterreform durch (!!9). Der für uns wichtigste Teil von fol. 21* bis 69v, der aus Klosterneuburg stammt, war mit Sicherheit ursprünglich eine Handschrift für sich; fol. 21" ist sehr abgegriffen und verschmutzt. Als zeitliche Bestimmung wurde bisher der Anfang des 14. Jahrhunderts angegeben (!!!), doch die Verwendung des langen "s" und die offenen "g"-Schleifen scheinen mir eher auf das 13. Jahrhundert zu weisen. Ob diese Handschrift, wie F, schon in der ersten Hálfte des 13. Jahrhunderts, vielleicht

schon anláDlich der Reform unter Erzbischof Eberhard II. von Salzburg (1200-1246) geschrieben wurde, ist allerdings fraglich. Die Überschrift auf fol. 227 ist ausradiert, und die Reste sind auch unter der Quarzlampe nicht mehr vollstándig zu entziffern (!!?). Auf vielen Bláttern ist, offenbar durch Wasserflecken, die Schrift stellenweise bis zur Unleserlichkeit

verwischt und durch eine Hand des r4. Jahrhunderts, allerdings háufig fehlerhaft, ergánzt worden. Ursprünglich waren fol. 227-39r, 1r. Spalte — die gesamte Handschrift ist zweispaltig —, von einer Hand, der Rest von einer zweiten Hand beschrie-

ben worden. KLOSTERNEUBURG,

Stfisbibliothek,

cod.

lat. 79, fol. ro8r-

115", saec. XIII, aus Klosterneuburg (Diózese Passau). Diese Handschrift überliefert nur einen Teil der Consuetudines und ist im Handschriftenkatalog von Klosterneuburg angegeben als Statuta camoniae Claustroneoburgensis 1ncompl. (3). Der früheste Besitzvermerk auf fol. 27 : Lib. s. (109) Er umfafit die Paragraphen 1 und 2 (bis Zeile 15 : s/ne szrepitu). (110) Vgl. B.M. voN ScanpArETTI, De. Kirche und das /Augustiner-Chorberrenstift $4. Leonhard in Basel (11.]112. Jb. — 1525). Basel/Stuttgatt 1974, S. 201 f. — Ich beabsichtige, diese Statuten demnáchst zu veróffentlichen. (111) ZAUNER, S/atuten (wie Anm. 35), S. 366. (112) Siehe Text, S. 3, Varianten zum Titel. (113) PrErFFER/ÉERNIK, Cafalogus codicum manu scriptorum. Band Nr. 79, S. 80.

1, Wien

1922,

XXVI

EINLEITUNG

Marie in Neuburga claustrali, stammt zwar erst aus dem I5. Jahrhundert, doch gibt es keinen Grund, den codex nicht auch schon für die Zeit seiner Entstehung Klosterneuburg zuzuordnen. Der Pergament-codex ist mit Karton-Deckeln, 40,5 cm hoch und 29 cm breit, eingebunden und trágt einen braunen Lederrücken. Er enthált 137 Blátter ; allerdings beginnt die Zàhlung erst mit Blatt zwei, so daD sie nur bis 136 reicht. Die Lagen:I 4- 5 V 4 (III - 1) 4- (VI - 4) -- IV4 (III - 3) 4 (IV - 1) 4- 3 IV 4 (V - x) — (IV - x) 4- IV 4 (V - 4). Auf fol. 477-49Y wird das Praeceptum longius, also die Kombination der Augustinusregeln Ordo monasteri; und Praeceptum, überliefert, auf fol. 597-75" die Expositio Hugonis de s. Victore super vegulam s. Augustimi, und unmittelbar vor unseren Consuetudines, auf fol. 76v-107*, ein Nekrologium von Klosterneuburg (!!4). Die Seiten nach den Consuetudines, von fol. 1167-136", enthalten liturgische Gebete. Das Consuetudines-Fragment bringt die Paragraphen nicht in der üblichen Reihenfolge, sondern beginnt mit Paragraph II4 und den folgenden bis rr7, springt dann auf die Paragraphen 81 bis 86 und 133 bis 167 und bricht am vorletzten Blatt einer Lage ab — das letzte Blatt dieser Lage ist herausgeschnitten. Man mu annehmen, daf ursprünglich noch weitere Paragraphen abgeschrieben worden sind, da die unmittelbar von K? abhángende Handschrift &? noch weiter reicht. Die Blàtter sind zweispaltig beschrieben, ebenso wie bei K!. Der Schriftbefund verweist auf das r3. Jahrhundert als Entstehungszeit der Handschrift. KLOSTERNEUBURG,

Stifisbibliothek, cod. lat. 626, fol. 1857-

201", saec. XIV/XV, aus Klosterneuburg (Diózese Passau). Der Pergament-codex 626 (!5) ist zum groDen Teil eine direkte Kopie von cod. 79. Wie dort findet sich auf fol. 707-74v das Praeceptum longius, auí fol. 747-103" der Kommentar Hugos von St. Viktor, auf fol. 112V-173Y das Nekrologium von Klosterneuburg und auf fol. 1857-201" eben unsere Consuetudines. Sie enthalten über K? hinaus noch die Paragraphen 223, I81-185, 190-192, 186-188 und 212 (in dieser Reihenfolge). Wie bei K! und K? ist der Textspiegel zweispaltig. Vom Schriftbefund her kónnte die Handschrift noch im r4. Jahrhundert entstanden sein, spátestens aber im 15. Jahrhundert. Sa

WiEN, Nationalbibliothek,

cod. lat. 2195,

fol. 637-64" und

657-67", saec. XII, aus dem Domstift Salzburg.

(114) MGH Nerr. 5, S. 5-78. (115) Beschreibung im handschriftlichen Handrcbriftenverzeichnis von Klosterneuburg, S. 632-634.

EINLEITUNG

XXVII

Dieser Pergament-codex überliefert nur wenige Paragraphen

unserer Consuetudines, nàmlich 180-195, 1-8, 10, 15-17, 22 und

31-32 (in dieser Reihenfolge). Die Pressung auf den mit braunem Leder überzogenen Holzdeckeln, 27,5 cm hoch und 19 cm breit, zeigt das typische Deckel-Muster des Salzburger Domstifts : zwei ineinander gelegte Rechtecke sowie ein Schrágbalken und ein Schráglinksbalken. Der codex befand sich demnach zumindest seit der Bindung im r5. Jahrhundert im Salzburger Domstift. Die 147 Blátter verteilen sich auf folgende

Lagen: (V - 1) 4- 2 IV —F III 4 (IV - 1) 4- IV 4 HII 4- (IVI) -- IV 4- 4V 4 IV 4- 2 V 4- IV 4 (HI - 2) (119. Der Vorderdeckel trágt einen Pergamentstreifen mit der Aufschrift aus dem 15. Jahrhundert : Canones penitentiales Theodori et cetera que hic inte"ius circa principium sunt descripta. Auf der Innenseite

dieses Deckels

steht, ebenfalls

in der

Schrift des 15. Jahrhunderts : Canones penitenciales Theodori. Item sentencie diuersorum doctorum de diuersis. Item regula canonicorum regularium sancti Augustini. Item glose Haymonis super quibusdam uerbis epistolae Pauli ad Romanos de paucis euuangeliis. Item sermones diuersi de sanctis et de tempore, inter quos plures bonuntur de beata uirgine. Item in fine quidam tractatus de scismaticis. Für die einzelnen Teile sei auf den Wiener Handschriftenkatalog verwiesen ; nur eine Korrektur ist anzubringen : die Excerpta e patribus Augustino etc. beginnen nicht fol. 477, wie dort angegeben, sondern fol. 46v. Interessant ist die Uberlieferung der Augustinusregel Praeceptum auf fol. 607-637, da die Zàáhlung mit cap. XIII beginnt und somit die 12 Kapitel des Ordo monasterii voraussetzt. Da mit fol. 60 eine neue Lage beginnt, die auch unsere Consuetudines enthált, scheint der erste Teil verlorengegangen bzw. bewuft weggelassen worden zu sein (!!?). Die auf die Augustinusregel folgenden Consuetudines zeigen ebenfalls eine Besonderheit : einige Paragraphen aus den Marbacher Consuetudines sind eingestreut, und zwar auf fol. 64r bis 65r die Paragraphen 1 bis 7 und auf fol. 67v die Paragraphen 6r bis 65 (11). Da die Handschrift — von einer Hand angelegt — etwa um die Mitte oder in der zweiten Hálfte des 12. Jahrhunderts entstanden sein dürfte, kónnen wir mit einiger Sicherheit sagen, (116) Das letzte Blatt ist auf den Deckel aufgeklebt. (117) Zu dieser Regelüberlieferung vgl. P. CLAssEx, Gerhoch von Reichersberg und die Regularkanoniker in Bayern und Osterreich, in : La vita comune del clero nei secoli Xl e XII. Atti della Settimana di studio : Mendola, settembre

1959, Band

1, Mailand

1962, S. 333.

(118) Nach der Paragraphen-Záhlung bei StEGwaRr, Consuetudines (wie Anm. 5).

XXVIII

EINLEITUNG

daD die Marbacher Consuetudines im 12. Jahrhundert auch im Salzburger Domstift bekannt waren, nachdem man bisher diese direkten Hinweise nur für das von Salzburg abhángige Reformstift Reichersberg in der Diózese Passau vorliegen hatte (119).

MNCHEN, Staatsbibliothek, clm 7804, fol. II8T-I 22t,saec. XII (1132/43 — etwa 1150), aus Indersdorf (Diózese Freising). Der Pergament-codex clm 7804 stammt ursprünglich aus der Indersdorfer Stiftsbibliothek. Der mit rotem und hellbraunem Leder überzogene Karton-Einband miDt 17 cm in der Hóhe und 12 cm in der Breite. Auf dem Buchrücken ist vermerkt : Excerpta SS. Patrum Regula canonicorum et uariü tractatus.

Der codex enthált 144 Blátter in folgenden Lagen : IV 4- III

VoEIE HE (E-1) )-(V-2) 4-31V 4-(IV 4 1) 4- IV

(III-r)4- (IV-ri)--4IV -- V 4- IV 4 II. Nach. einer stellenweise unterbrochenen Abschrift der 'Aachener Regel' auf fol. 1" bis 99r (1?) Auszügen aus den Marbacher (?) Consuetudines auf fol. 99v-102v, der Passio Susannae

auf fol. r03v-106r,

einem

Gedicht

über

Bischof

Ellenhard von Freising (1052-1078) auf fol. 106v (!?!), und, auf fol. r07v-108v, einer Zusammenstellung der Kapitelüberschriften der auf fol. rog'-1ir7* folgenden Augustinusregeln (1??) sind drei Paragraphen aus unseren Consuetudines überliefert : 98, 56 und 157, also Paragraphen zur Handarbeit, zur Bestrafung und zum Schweigegebot. Es schlieDen sich auf fol. 1227-144! noch Auszüge aus diversen Váterschriften an. Die Schrift ist durchgángig der Mitte des 12. Jahrhunderts zuzuweisen, doch kann man den Teil von fol. 107* an noch exakter bestimmen : Er ist von einer Hand geschrieben, und da sich auf fol. 142v die Abschrift einer Urkunde von Papst Innocenz II. an Bischof Heinrich von Regensburg von 1132/

(119) Vgl. WziNrFURTER, Sa/vburger Bistumsreform (wie Anm. 19), S. 270-284. Allerdings stützt auch dieser Umstand nicht die These vonJ. StEGwaART, Consuefadines (wie Anm.

5), S. 7o £., 78 und 8r, das Salzburger Domstift habe zwischen

1139/41 die Marbacher Consuetudines anstelle der Springiersbacher-Klosterrather

angenommen. (120) Von fol. 717-76" sind fremde Exzerpte in die Aachener Regel" eingebunden. Dadurch wird das Kapitel 113 unterbrochen, das, allerdings mit Lücken, auf fol. 77* fortgesetzt wird. Ebenfalls lückenhaft ist Kapitel 133 auf fol. gov und 9i überliefert. Das letzte Kapitel 145 schliet auf fol. 99" mit zzereanzur. Vgl. die Edition der * Aachener Regel in : MGH Core. II, 1, S. 318-394. (121) Vgl. dazu O. Horprnz-EGcrn, z4us Mrinchener Handschriften, in :. INeues ZArchbiv 13, 1888, S. 571. (122) Ordo monasterii : fol. vogr-110* ; Praeceptum : £ol. y10t-117*.

EINLEITUNG

XXIX

43 (3) findet, muB die Niederschrift zwischen 1132/43 und etwa II50 erfolgt sein (!?4). ProfeBakt aus Ranshofen (Diózese Passau), verschollener Kodex, saec. XII. Laut Eusebius Amort, dem der codex noch vorgelegen hatte,

als er daraus diesen ProfeDakt veróffentlichte (125), stammte dieser Ranshofener codex aus dem 12. Jahrhundert (??5). AuDer diesen Auszügen hat Amort nichts mehr daraus vorgelegt. Da er auf genauere Stellenangaben verzichtet hat, ist auch die Reihenfolge der einzelnen Teile nicht gesichert : Amort bringt die ProfeBformel (!??) vor der ProfeB-Litanei (!?5), dagegen ist die Reihenfolge in unseren Consuetudines umgekehrt. Nicht alle von Amort gedruckten Gebete lassen sich in den Consuetudines wiederfinden (!??), weshalb anzunehmen ist, daB man in Ranshofen auch andere Consuetudines berücksichtigte. Die identischen ProfeBformeln beweisen allerdings die zentrale Stellung der Springiersbacher-Klosterrather Consuetudines. MaasrRIcHT, Rüksarchief, Archief Kloosterrade, Inv. nr. Prof. Rod. I.II, ProfeDformel aus Klosterrath (Diózese Lüttich) von 1613. Unter den wenigen Klosterrather Handschriften, die sich erhalten

haben,

ist die ProfeDformel

relativ zahlreich

über-

liefert. Die álteste Handschrift, die hier zugrundegelegte, stammt aus dem Jahre 1613. Eine zweite von 1762 liegt unter gleicher Inventar-Nummer im Archiv Maastricht, fünf weitere aus der Zeit zwischen 1721 und 1769 finden sich noch im Stiftsarchiv von Klosterrath selbst (199). Sie stimmen genau mit der ProfeBformel unserer Consuetudines überein, mit Ausnahme dessen, daD zu einer nicht náher bestimmbaren Zeit

zwischen dem 12. und 17. Jahrhundert ein zusátzlicher Passus eingeschoben wurde (!?!).

IV. Abhàngigkeitsverháltnisse der Handschriften Schon bei der Besprechung der Überlieferung konnten zwei Gruppen herausgestellt werden : f ist eine direkte Abschrift (123) Germania Pontificia 1, Berlin 1911, S. 272, Nr. 18.

(124) Vgl. dazu WEINFURTER, Salzburger Bistumsreform (wie Anm. 19), S. 100. (125) E. Awonr, Vetus disciplina canonicorum regularium et saecularium. N enedig 1747, S. 1065-1071. (126) Ibid., S. 1065. (127) Ibid. (128) Ibid., S. 1069-1075.

(129) Vor allem diejenigen auf S. 1066 f. und 1072 f. (130) Cod. 34 b, fol. 517-52" ; cod. 34 c, p. 89 f. ; cod. 34 d, fol. 30" ; cod. 34 e, fol. 27 ; cod. 34 h, fol. 75*-767. Vgl. Inventaris der Handschriften, Rolduc o. ., S. 7 f. (131) Siehe im Text Paragraph 271, Variante zu Zeile 11.

XXX

EINLEITUNG

von £,, und £? eine solche von K?. Nicht nur die Überlieferungsverháltnisse belegen das eindeutig ; auch die Varianten — mit Ausnahme neuer Fehler in den Kopien — sind in beiden Fállen jeweils gemeinsam. Die Übereinstimmung ist so groD, dab hier ein Verweis auf den Variantenapparat genügen kann. Zur Gruppe K? und 4? gehórt noch K!, wie die Varianten $8 82, 1/ 82, 10/ 85, 36/ 85, 41/ 85, 133 und zahlreiche mehr beweisen, die sehr weitgehende Abweichungen von der sonstigen Schreibweise zeigen. K! und K? kann man aus diesem Grund auf eine gemeinsame Vorlage zurückführen. Zwischen der K-Gruppe und der F-Gruppe bestehen aber ebenfalls Beziehungen. Schon der Umstand, daD in F und K! die Paragraphen rro-ri2 fehlen bzw. in F erst nachgetragen worden sind,

deutet

auf

die

Zusammenhánge,

ebenso

der

beiden

gemeinsame zusátzliche Paragraph 318, der S fehlt. Eine gemeinsame Vorlage wird schlieBlich durch gemeinsame Varianten der K-Gruppe und F-Gruppe bewiesen, etwa bei 88

65, 5/ 77, 5| 82, 18/ 82, 24-25/ 83, 2/ 85, 71/ 85, 79/ 85, 81/ 85,

99/ 85, 127] 85, 159/ 85, 175/.120, 1/ 144, 1/ 215, 16] 235, 10] 266, 13, um die wichtigeren zu nennen. Die schematische Darstellung ergibt bisher folgendes Bild : (x)

CM

rbv |

tüsi sEod |

74

&?

Die beiden Gruppen zugrundeliegende Handschrift (x) muB nun in Verbindung gebracht werden mit der Vorlage von S, da es einige signifikante Schreibweisen gibt, die diese Verknüpfung verlangen : 88 116, 52/ 136, 12/ 290, 4/ 292, 6. Wir gewinnen dadurch das Schema :

V eH (a)

A SN 73

K

E

EINLEITUNG

XXXI

Dieses Ergebnis stimmt mit der philologischen Auswertung überein, welche die Handschrift S als die beste und der Ur-

schrift am nàchsten stehend ausweist. Die Einordnung der übrigen Überlieferungen ist auDerordentlich schwierig, da bei ihnen nur Exzerpte, zum Teil verkürzt, oder nur wenige Paragraphen vorliegen. Die Handschrift Sa zeigt zwar Anklánge an die F- und K-Gruppen an den Stellen $8 7, 6/ 182, 3/ 183, 2-3/ 189, 2/ 192, 4/ 192, 5, jedoch sind die Unterschiede in den sonstigen Varianten von Sa so gravierend, daB man den Gedanken an eine gemeinsame Linie aufgeben muB. Auch mit S ist keine Verbindung herzustellen, obwohl beide Handschriften aus dem Salzburger Domstift stammen. Wir müssen also für Sa eine eigene Linie ansetzen, die wegen der Unabwágbarkeiten nur gepunktet verlaufen kann. Dasselbe gilt für die Überlieferungen R und J. Die Profeüformel Prof. Rod. muD von vornherein in eine andere Tradition gestellt werden, da sie nicht im Salzburger Bereich überliefert wurde. Als Handschriften-Stemma ergibt

sich somit : (2!) (Urschrift von 1123/28) (a?) (erste Salzburger Abschrift von

^" (s. $ XII)

(x)

/ scit

;

1124/29)

* Edel V]

E

(s. XIII)

| »

j Prof. Rod. (1613)

— (s. XIV)

—

(s. XIII)

(1132/42 cà. I150)

R (s. XII)

(s. XIII)

| ke? (s. XIV/XV)

V. Vorlagen und Quellen der Consuetudines Die beiden Hauptquellen für unsere Consuetudines bilden die Hirsauer (13?) und die Marbacher Consuetudines (13). Die Mehrzahl aller Paragraphen láBt sich inhaltlich und hàufig auch wórtlich auf diese beiden zurückführen. Neben den Hirsauer Gebráuchen des Abtes Wilhelm sind in einigen Fillen aber auch die Consuetudines von Cluny herangezogen worden, und zwar sowohl die von Bernhard (94) als auch die von Udalrich verfaBten (199). (132) (133) (134) (135)

Constitutiones Hirsaugienses, in : MiGNE, PL 150, Sp. 927-1146. SrEGwaRT, Consuetudines (wie Anm. 5), S. 99-261. M. Hznnoorr, Vetus disciplina monastica. Paris 1726, $. 133-364. MiGNE, PL 149, Sp. 655-778.

XXXI

EINLEITUNG

Zunáchst zu den Consuetudines des Bernhard : In Paragraph

288 unserer Consuetudines stimmt der Halbsatz Post hec, cum

oportunum. fuerit, inuitatur episcopus ad. consecrationem electi fast wórtlich mit den Consuetudines von Hirsau (!9) überein, dagegen fehlt den Hirsauer Gebráuchen der daran anschlieDende Halbsatz a quo denuo inquisito omnium consensu et maxime spiritalium et audita unanimi continentia cum prefata psalmodia el melodia deducit eum in ecclesiam. Die Consuetudines des Udalrich bringen diesen Vorgang zwar sinngemáD (1?") : Ter aulem omnes adiurawit episcopali auctoritate, ut sic cui aliud quid de persona, que erat electa, uideretur, bro quo eius ordinatio non posset esse legitima et secundum Deum, non taceret nec dissimularet, sed presens ad medium proferret. Sed cum nemanem inuenissel, quidquid huius generis dixisset, electione n presentia. archiepiscopi rursum. confirmata, rursus quoque imposita est antiphona 'Confirma hoc Deus' cum psalmo supradicto im ecclesiam procedendo ; mit

direkten

wüórtlichen

An-

klàngen findet sich dieser Akt aber nur bei Bernhard (39) : qui inquisito ab omni conuentu utrum omnibus electio placeat, ac maxime a spiritalibus fratribus, auditaque concordia maxime spiritalium super hoc, rursus incipit uersum et bsalmum supra dictum, precipue tamen ipse incipit, ac sic cantando procedunt in ecclesiam. Bereits die Übernahme des Abtsstabes im vorhergehenden Paragraph 286, Zeile 20-21, zeigt Anklàánge an die Consuetudines des Bernhard — wenn auch dort der Stab vom Prior überreicht wird und damit keine Selbstinvestitur, wie in unseren Consuetudines, stattfindet (133) — ; Udalrich

hat den Vorgang der Investitur gánzlich übergangen und Wilhelm lá6Bt sie durch den Bischof vornehmen. Entsprechendes gilt für Paragraph 85, Zeile 44, unserer Consuetudines : quod uix sine uomitu kann nur aus Bernhards Gebráuchen stammen (15) ; die Hirsauer Consuetudines kennen diese Stelle gar nicht, obzwar sie mit den Zeilen 41-50 des Paragraphen.85 unserer Consuetudines ansonsten gróDere Übereinstimmungen aufweisen als die cluniazensischen Vorlagen. Udalrich schlieBlich übergeht den gesamten Abschnitt. MuD so die Verwendung der Consuetudines des Bernhard berücksichtigt werden, gilt das im gleichen MaDe aber auch für die um 1083 geschriebenen des Udalrich. Paragraph 305, Zeile 2-4 (S? in coquinam ... exierit), ist nur bei Udalrich überliefert (133), nicht aber bei Bernhard oder Wilhelm. Dasselbe (136) (137) (138) (139)

MicNz, PL 150, Sp. 1039B. MiQcNEÉ, PL 149, Sp. 733A. HERRGOTT (wie Anm. 134), S. 136. I£id., S. 155.

(140) Ibid., S. 279 : nam necesse est aut uomitum aut ibsam consequi mortent. (141) MicNz, PL 149, Sp. 734AB.

EINLEITUNG

XXXIII

gilt für Paragraph 307, Zeile 1-4, wo sich ebenfalls nur eine Parallele bei Udalrich findet. Es kónnte an dieser Stelle vermutet werden, die Hauptvorlage sei móglicherweise gar nicht in den Hirsauer, sondern in den cluniazensischen Consuetudines zu suchen. Man kann sich jedoch schnell überzeugen, daf die Ahnlichkeit mit den Hirsauer Gebráuchen in den meisten Fàállen grófer ist als mit denen von Cluny. Darüber hinaus sind zahlreiche Passagen übernommen

worden,

die sich weder bei Udalrich noch bei

Bernhard finden, so 88 39, 11-19/ 44, 1-3/ 57, 2-9, und weitere Stellen in $ 85, dann $ 124, 6-10, und die gesamten Paragraphen 277, 317 und 318 : sie alle gehen nur auf die Consuetudines von Wilhelm zurück. Infolgedessen hat der Verfasser unserer Consuetudines entweder alle drei Mónchsgebráuche — von Wilhelm von Hirsau sowie von Bernhard und Udalrich von Cluny — zur Hand gehabt, oder aber es lag ihm eine bislang unbekannte Redaktion der Consuetudines des Reformmónchtums vor, die bereits eine entsprechende Kombination aufwies. Eine Klàárung kann erst die Aufarbeitung der Tradition und Abhàngigkeiten im Bereich der Mónchsgebráuche des 1r. und 12. Jahrhunderts erbringen (!4). Im übrigen hatte vor allem Klosterrath ausgeprágte Beziehungen zum cluniazensischen

Reformmónchtum,

námlich

über

St.-Gilles

in

Lüttich, das wiederum in engster Verbindung mit St.-Laurent in Lüttich stand (!15). Móglicherweise wáre von diesem Gesichtspunkt her eine náhere Bestimmung zu erzielen. Für die andere Hauptquelle, die Marbacher Consuetudines, kann hier auf Einzelbelege verzichtet und auf den Quellenapparat der Edition verwiesen werden. Hier zeigt sich, da die Kapitel r-14, 24, 27-28 und 32-35 vorwiegend auf den Gebráuchen von Marbach basieren, also die Bestimmungen zu den Horen, zum Verhalten im Speiseraum und zum liturgischen Jahr.Gemischt mit Hirsauer Vorschriften wurden Marbacher Paragraphen in den Kapiteln 22-23, 29-31, 36, 40 und 42 unserer Consuetudines, in denen vor allem die Hauptmesse,

das Verhalten im Schlafraum, das Schweigegebot, das Gebot der FuBwaschung, die Aufnahme der Novizen und der ProfeBakt geregelt werden. Auch in Kapitel 44 zur Abtswahl finden sich Marbacher Vorstellungen, wenn auch hier die Beziehungen zu den Mónchsgebráuchen schon überwiegen. (142) HarrmNGER, K/wnys Bráuche (wie Anm. 54), S. 99-140. Die Ausgabe der Hirsauer Consuetudines im. von. K. HarrrNGER geleiteten Corpus Consuetudinum Monasticarum wird von G. ZIMMERMANN vorbereitet. (143) Vgl. GànrNER, K/osterratb (wie Anm. 6) ; zu St.-Gilles : Monasticon Belge ll, 3 (wie Anm. 47), S. 301 ff. Vgl. auch J. SrrENNoN, C/uny et Saint-Trond au XIIe siécle, in : Problàmes liégeois d'histoire médiévale, Lówen 1955 (— Anciens pays et assemblées d'états 8), S. 55-86, der die Verbreitung der Consueudines von Cluny in Lüttich im 12. Jahrhundert behandelt.

XXXIV

EINLEITUNG

Diese haben sich aber vor allem teln 12-18, 25-26, 37, 39, 41, 43, teln zu den Strafbestimmungen, beim Essen, zur Speisung der

niedergeschlagen in den Kapi46 und 47, also in den Kapizu den Benediktionsformeln Essensauftráger, zur Rasur,

zum AderlaB, zur Probezeit für Novizen, und zur Wahl und

Stellung des Abtes des eigenen und eines anderen Konvents. Wáhrend die mehr liturgischen Teile aus Marbach stammen, gaben die Mónchsgewohnheiten das Vorbild für die organisatorischen Belange. Als selbstándige und "'unabhángige" Teile müssen die Kapitel 19-21, 38 und 45 gelten : über die Handarbeit, das Bad und die Bezeichnung abbas für den RegularkanonikerPropst. Diese Kapitel, und das trifft besonders für den Abschnitt über die Handarbeit zu, sind typisch für die Springiersbacher-Klosterrather Consuetudines. Daneben gibt es noch zahlreiche andere Stellen, die durch Zusátze, Abánde-

rungen, meist in Form inhaltlicher Verschárfungen gegenüber den Vorlagen, Eigencharakter erhalten haben, so etwa die den Hirsauer Gewohnheiten entlehnten Bestimmungen zum Strafkapitel in den Paragraphen 81-86, die in dieser Form ebenfalls zu den typischen Passagen záhlen und um 1130 in die Consuetudines von Prémontré eingeflossen sind (144). Verschárfungen lassen sich gegenüber den Marbacher Gewohnheiten etwa in den Paragraphen 137 und 140 — gegenüber den Paragraphen roo und ro7 der Marbacher Consuetudines — feststellen ; eine Lockerung der Vorschrift weist Paragraph 57 — gegenüber Paragraph 58 der Marbacher Gebráuche — auf, wo in Anlehnung an die Hirsauer Consuetudines dem Angeklagten in berechtigten Fállen eine Verteidigung gestattet wird. Háàufig herangezogene Quellen unserer Consuetudines sind neben den bisher genannten auch die Augustinusregeln Praeceptum und Ordo monasterii (45). Paragraph 84 — De grauibus culpis — ist fast vóllig aus Praeceptum-Zitaten zusammengesetzt. Der Ordo monasterii findet sich entsprechend hàufig in Paragraph 100, der die Zeiten der Handarbeit regelt. Ansonsten sind die Zitate über den gesamten Text verstreut.

Auffallend ist nun, daD diese Zitate in ihren Varianten durch-

wegs mit einer bestimmten Überlieferungsgruppe der Augustinusregeln übereinstimmen, die Luc Verheijen zusammengestellt hat (*$) und welcher folgende Handschriften angehóren : Wien NB cod. lat. 1482, Wien NB cod. lat. 2207, Klosterneuburg cod. lat. 79, Klosterneuburg cod. lat.221, Mün(144) Vgl. WrrNFURTER, Ja/vburger Bistumesreform (wie Anm. 19), S. 266 ff.

(145) Zur Edition siehe Anm. 37. (146) VERHEIJEN, La rigle (wie Anm. 37), Band 1,8. 134 f., und Stemma zum

Ordo monasterii auf S. 153; S. 233-245 zum Praeceptum.

EINLEITUNG

XXXV

chen clm 1018, München clm 7804, eine verschollene, von Eu-

sebius Amort abgedruckte (!*) Handschrift aus Ranshofen ; auDerdem ist noch die Handschrift Berlin Staatsbibl. PreuD. Kulturbesitz ms. theol. lat. fol. 273 (314) aus Maria Laach einzureihen. Da Maria Laach über die Gründerfamilie des rheinischen Pfalzgrafen in Verbindung mit Springiersbach stand, liegt der Gedanke nahe, die Augustinusregeln — die teilweise mit der schon ófter erwáhnten Gelasius-Urkunde vom r1. August I1I8 für Propst Richard von Springiersbach verknüpft sind (145) — und die Consuetudines kónnten eben doch gemeinsam aus Springlersbach herzuleiten sein. Ein eindeutiger Beweis

ist freilich auch damit

nicht zu führen,

denn

diese

Varianten der Augustinusregeln kónnten auch in Klosterrath bekannt gewesen sein. Es handelt sich um folgende signifikante Zitate unserer Consuetudines :

I)$299,5-6

J:obediant et patrem, entsprechend Ordo mo-

2)8299,6-7

:deseruiant, entsprechend Ordo monastern, Variante zu Zeile 25 ; : quod proferiur ore, entsprechend Praeceptum, Variante zu Zeile 42 (1*9) ; : quod doleat, entsprechend Praeceptum, Variante zu Zeile 176 (190) ; : furti iudicio condempnandus, entsprechend Praeceptum, Variante zu Zeile 165 (19!) ; : dominante, sed caritate seruiente, entsprechend Praeceptum, Variante zu Zeile 225-

nasterii, Variante zu Zeile 24 ;

3)$822,3 4)$25,4 5) $ 84, 42 6) $85, 63-64

226 (192) ;

7) $299, 7-8 | : obediatur, multo, entsprechend Praeceptum, Variante zu Zeile 217-218 (199). Zwischen den Consuetudines und fast sámtlichen Salzburger Regelhandschriften existiert demnach eine enge Verbindung. Man wird daher die Behauptung wagen dürfen, daD (147) Gedruckt bei AwoRr, Verus disciplina (wie Anm. 125), S. 128-135. Sie dürfte demselben codex entnommen worden sein, wie R. (148) VERHEIJEN, La rigle (wie Anm. 37), Band Il, S. 120 ff.

(149) Im übrigen sind die Varianten beim Praeceptum von VERHEIJEN leider nicht vollstándig aufgenommen worden. Bei dieser Variante wáren auch Wien NB cod. lat. 2207, Wien NB cod. lat. 1482 und Klosterneuburg cod. lat. 79 zu vetmerken gewesen. (150) Hier hat VERHEIJEN nicht nur die Variante von Wien, NB cod. lat. 1482 unterschlagen, sondern auch die Varianten falsch zitiert. Statt quod sibi doleat, wie die Variante bei VERHEIJEN aufzuschlüsseln ist, heift die Stelle in den Handschriften quod doleat, entspricht also genau der Variante der Consuetudines ! (151) Hier ist Wien NB cod. lat. 1482 nachzutragen. | (152) Nachzutragen : Wien NB cod. lat. 1482 und Wien NB cod. lat. 2207. (153) Nachzutragen : Berlin Staatsbibl. Preufj. Kulturbesitz ms. theol. lat. fol. 273, Wien NB cod. lat. 2207 und Wien NB cod. lat. 1482.

XXXVI

EINLEITUNG

die Vorlage dieser Augustinusregeln zusammen mit den Consuetudines zwischen 1124 und 1129 von oder über Klosterrath nach Salzburg gelangt ist. Auch die Regel des Benedikt (194) hat in unseren Consueiudines ihren Niederschlag gefunden. Allerdings dürfte die Rezeption groDenteils über die Gebráuche von Hirsau oder Marbach erfolgt sein, so daD es háufig zweifelhaft erscheint, ob

die Benediktregel selbst dem Verfasser der Consuetudines vorgelegen hat. Besonders háufig sind die Parallelen in Paragraph 85 über das StrafmabD bei "schweren Vergehen"'. Hervorzuheben sind auch die Anklànge zu Privilegien der Pápste Urban II. und Gelasius II. Die Formulierung nec alzcutus leuitatis nstinctu uel quasi dastrictioris religionis obtentu in der ProfeDformel der Consuetudines ($ 271, 7-8) ist wortgleich mit einer Passage im Privileg Urbans II. für Rottenbuch vom 28. Januar 1092 (795) und für St.-Ruf bei Avignon (199. Dieses Privileg galt den Regularkanonikern des 12. Jahrhunderts als entscheidendes Dokument für ihr Selbstverstándnis und ihren Anspruch und war weit verbreitet (157). Eine weitere Anlehnung an diese Urkunde liegt vor in Paragraph 239, 9-10 (Nom enim probari potest ... istud). Auf die Beziehung von Paragraph roo, 53-56 (Nam rationabilis est ...), zum Privileg des Papstes Gelasius II. für Springiersbach vom II. August IIIS (155) wurde bereits hingewiesen (159). Ebenfalls an dieser Urkunde dürfte sich Paragraph 178, 4-6 (cum. discretione ... castigationis), orientiert haben. SchlieDlich sei noch auf die ebenfalls schon besprochene Parallele von Paragraph 35, 15-16, zu den Annales Rodenses (19) hingewiesen. Hier handelt es sich natürlich nicht um eine Quelle, vielmehr sollte nur diese Beziehung vermerkt werden. Ahnliches gilt für Paragraph 44, 9-ro, und dessen Anklànge an die Consuetudines von Arrouaise (19!) ; hierbei haben sicher nicht direkte Beziehungen vorgelegen, jedenfalls sind uns keine weiteren Anhaltspunkte dafür überliefert. Auf Grund der somit bestimmten Quellen und Vorlagen unserer Consuetudines kónnte man sich die Frage stellen, wie (154) Die mafgebliche Edition jetzt von A. pe VocGü£ und J. INEUFVILLE, La rigle de Saint Benoit. Paris 1972 (— Sources Chrétiennes 181), Text S. 412-675. (155) Germania Pontificia 1, S. 375 £., Nr. 2. (156) U. CHEVALIER, Codex diplomaticus ordinis sancti Rufi Valentiae, Valence 1 891, Nr. 5 ; JarrÉ/LÓWENFELD

5763.

(157) Vgl. J. Mors, Das 52if? Rottenbuch in der Kirchenreform des XI.-XII. Jabrbunre Ein Beitrag zur. Ordens-Geschicbte der. /Augustiner-Chorberren. München 1953,

- 75:93.

(158) JarFÉ/LÓwENFELD 6648. (159) Oben, Seite XV f. (160) ZAnnales Rodenses (wie Anm. 7), S. 88. Vgl. oben, S. XII. (161) L. Mzuis, Constitutiones canonicorum regularium ordinis Arroasiensis. Tutnhout 1970 (— Corpus Christianorum. Continuatio Mediaeualis 20), $ 29, 7-9.

EINLEITUNG

XXXVII

der fehlende Teil, also die in Paragraph 282 angekündigten Kapitel, gelautet haben dürften. Von den, nach dem Abt, wei-

teren Amtstrágern eines Reformstiftes sollte noch die Rede sein — der fortarius wird schon in Paragraph 33, 13-14, angekündigt —, von ihrem Aufgabenbereich, über die Sorgfaltspflicht jedes einzelnen,

über

die Arbeitszuteilung,

die Ar-

beitsentlastung, die Erziehung und Beaufsichtigung der Jüngeren, die Versorgung der Kranken — ebenfalls schon angekündigt in Paragraph 9, 23-24 —, von der Versorgung und Bestattung der Toten sowie über Gebetsverbrüderungen und Jahresgedáchtnisse. Schon ein Blick auf die Kapitel im zweiten Buch der Consuetudines von Hirsau (1€) zeigt uns, da, sogar bis auf die Reihenfolge, die Vorlage dort zu suchen wáre — wie ja schon der Passus über die Abtseinsetzung in der Hauptsache auf den Hirsauer Gebráuchen fuDt. Wollte man diesen Gedanken weiterführen, so kónnte daraus gefolgert werden, daB solche rein monastisch orientierten Bestimmun-

gen zur Organisation und Verwaltung der Klóster móglicherweise nicht das Interesse der Salzburger Regularkanoniker gefunden hatten und aus diesem Grund nicht mit abgeschrieben wurden. Leider sind sie auch auferhalb des bayerischsalzburgisch-ósterreichischen Raumes bisher nicht aufgefunden worden.

VI. Editionsgrundsátze Die Diskussion über "Ziel und Aussehen von Texteditionen" ist in den vergangenen Jahren sehr lebhaft geworden (199). Als Tendenz làBt sich erkennen, daB der jeweiligen Funktion und Eigenart eines Textes mehr als bisher Rechnung getragen werden sollte. Für die Consuetudines ist diese Forderung besonders weitreichend, da sie als táglicher Gebrauchsgegenstand mehr als andere Quellengruppen der dauernden Veráànderung unterworden waren. Man denke nur an die Consuetudines von Cluny und Hirsau, die in zahlreichen Redaktionen und Mischformen überliefert sind und einen Editor immer vor die Alternative stellen : eine ganze Kette synoptisch angelegter Editionen, um die historische Perspektive zu gewáhrleisten, oder aber ein in traditioneller Recensio und Emendatio gewonnener Text, der sich um den Archetypus bemüht, dem der

(162) MiQGNzE, PL 150, Sp. 1038-1146. (163) Vgl. dazu die Vortragsbroschüre : Mizzelalterlicbe Textüberlieferungen und bre kritische. Aufarbeitung. Beitráge der Monumenta Germaniae Historica gum 31. Deutschen Historikertag Mannbeiz. 1976. München 1976. Der Einführungsbeitrag von H. FungMANNtfágt den Titel : Über Ziel und /Ausseben von Texteditionen(S. 12-27).

XXXVIII

EINLEITUNG

Historiker heute freilich mehr denn je skeptisch gegenübersteht (485), Die Edition der hier veróffentlichten Consuetudines stand nicht vor dieser Problematik, denn die Textüberlieferung bezieht sich mit nur unbedeutenden Ausnahmen gánzlich auf ein und dieselbe Redaktion. Dieser Ausnahmefall erlaubte es,

Prinzipien der Recensio und Emendatio bis zu einem hohen Grad anzuwenden, ohne die Gefahr einer Vermengung verschiedener Redaktionsstufen eingehen zu müssen. Allerdings zeigte sich ein anderes Problem. Da unsere Consuetudines zum groDen Teil auf den Gebráuchen von Hirsau und Cluny beruhen, von diesen aber bislang keine zureichenden Ausgaben vorliegen, konnte die Emendatio nur unter Vorbehalt vorgenommen werden, wenn die Mónchs-Gewohnheiten zugrundezulegen waren. Im einzelnen ist anzumerken,

daB sich die Handschrift

S

als die álteste in etwa vollstándige und als die zuverlàssigste erwiesen hat. Sie wurde der Edition in der Hauptsache zugrundegelegt. In der Gestaltung der Orthographie wurden die Grundsátze der Editionsreihe berücksichtigt. Infolgedessen erscheinen U und V im Text immer als V, & und v immer als x.

AuDerdem wurden die Varianten c/t, y[1, c|ch, np[mp, ngqímq, nm|mnm und h|ch vereinheitlicht und in der Regel nicht angegeben, da sie den Variantenapparat auDerordentlich aufgebláàht hátten. Im Gegensatz zur Praxis dieser Reihe, e caudata als ae aufzulósen, wurde das geschwáànzte e jedoch beibehalten, da die Gefahr einer Verfálschung ansonsten zu groD wáre. Um ein Beispiel zu nennen : in Paragraph roo, 54, heiDt es : maxime apostolice sedis. Die Auflósung in maximae würde die doppelte Ubersetzungsmóglichkeit von maxime verhindern. Das e mit cauda ist immer dann gesetzt, wenn zumindest eine Handschrift diese Form aufweist. Ziffern sind durchwegs in Worten ausgeschrieben, also z.B. septuagesima an Stelle von LX Xma. Zur Ubersichtlichkeit und Erleichterung für den Benutzer wurde der Text in Kapitelabschnitte gegliedert. Da die Handschriften keine Kapitelüberschriften bzw. Kapitelzáhlung aufweisen, habe ich mich, wenn móglich, an den zugrundeliegenden Quellen, also vor allem den Marbacher und Hirsauer Cozsuetudines, orientiert. Die einzelnen Paragraphen sind in den Handschriften zwar ebenfalls nicht nummeriert, jedoch weitgehend übereinstimmend durch neuen Zeilenbeginn mit Initiale kenntlich gemacht, so daD die Záhlung von r bis 318 direkt von der Anordnung in den Handschriften her bestimmt (164) Vgl.dazu HarLiNGER, K/unys Brauche (wie Anm. 54), S. 99-140 ; J. WorLASCH, Mónchtum des Mittelalters zwischen Kirche und Welt. München 1973, S. S Ea

Anm.

178.

EINLEITUNG

XXXIX

werden konnte. Die Untergliederung in vier Hauptteile wird in den jeweiligen Anfangsparagraphen ($8 161, 203 und 282) deutlich zum Ausdruck gebracht und wurde von dort übernommen. Zur Verwendung von Klammern schlieDlich ist zu vermerken, daB die eckige Klammer ([ ]), wie üblich, zur Kennzeichnung von Konjekturen eingesetzt wurde. Mit spitzer Klammer (( 5») wurden die — von mir eingefügten — Kapitelüberschriften versehen. Dieselbe Klammer kennzeichnet aber auch

Textstellen,

die zwar

von

der

handschriftlichen

Uberlieferung her eindeutig sind, jedoch in ihrem grammatischen Zusammenhang Probleme aufwerfen oder orthographische Besonderheiten zeigen, ohne daD eine Veranlassung zum Emendieren bestünde.

SIGEL UND ABKÜRZUNGEN SIGEL

:

M E JE Kt K? ki $a I R Prof. Rod.

— — — — — — — — — —

Wien, NB. cod. lat. 1482, fol. 257-73r. St. Florian, Stiftsbibl. cod. XI 250, fol. 67-62". Maribor, Skof. arhiv. cod. Q 18, fol. 327-877. Wien, NB cod. lat. 4724, fol. 227-67". Klosterneuburg, Stiftsbibl. cod. lat. 79, fol. 1087-115". Klosterneuburg, Stiftsbibl. cod. lat. 626, fol. 1857-201". Wien, NB cod. lat. 2195, fol. 637-64* und 651-67". München, Staatsbibl. clm 7804, fol. 1187-122r. E. Amort, Vetus disciplina, Venedig 1747, S. 1065-1071. Maastricht, Rijksarchief : Archief Kloosterrade. Inv. nr. 1.11.

ABKÜRZUNGEN

IM QUELLENAPPARAT

:

4AALSS$ — Acta Sanctorum, hg. von Bollandus u.a. "Annales Rodenses — Annales Rodenses, hg. von P.C. Boeren und G.W.A. Panhuysen, Assen 1968. "Augustinus, Ordo monast. — L. Verheijen, La régle de Saint Augustin, Bd. r, Paris 1967, S. 148-152. Augustinus, Praecept. — L. Verheijen, La régle de Saint Augustin, Bd. 1 Paris, 1967, S. 417-437. Benedictus, Regula — A. de Vogüé und J. Neufville, La régle de Saint Benoit, Paris 1972, S. 412-675. GG. serat. Corpus Christianorum. Series latina. Cons. Arroas. — Constitutiones canonicorum regularium ordinis Arroasiensis, hg. von L. Milis, Turnhout 1970 (— Corpus Christianorum. Continuatio Mediaeualis 20). Cons. Clun. Bernb. — Consuetudines Cluniacenses von Bernhard, in : M. Herrgott, Vetus disciblina monastica, Paris 1726, S. 134-364. Cons. Clun. Udal. — Consuetudines Cluniacenses von Udalrich, in : Migne, PL 149, Sp. 6355-778. Cons. Hirs. — Constitutiones Hirsaugienses, in : Migne, PL 150, Sp. 927II46.

Cons. Marb. — Die Consuetudines des Augustiner-Chorherrenstiftes Marbach im ElsaB, hg. von J. Siegwart, Freiburg (Schweiz) 1965. CSEL -— Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum. Germania pontifiia 1 — Regesta pontificum Romanorum Il, 1 : Provincia Salisburgensis et episcopatus Tridentinus, hg. von A. Brackmann, Berlin I9II. Hesber? — R.l. Hesbert und R. Prévost, Corpus Antiphonalium Officii, $ Bánde, Rom 1965-1975 (nur angegeben bei fehlender direkter Quelle). Jaffél Làwenfeld — Regesta pontificum Romanorum, für die Jahre 882-1198 neubearbeitet von S. Loówenfeld, Leipzig 1885 und 1888. Mois, Rottenbucb — J. Mois, Das Stift Rottenbuch in der Kirchenreform des XI.-XII. Jahrhunderts. München 1953. PL — Migne, Patrologia latina.

LIBER CONSVETVDINVM IN REGVLAM SANCTI

ET ORDINEM

AVGVSTINI

EPISCOPI

ben, D7 id thx, dod. o S ten. E

E

b

"E

ders "c"

/N

eh. Vt $194, fal I min *

,

m

(icai Fog:

dolendi

al

- iain 3

^5dg

ena dsl. Méaedig 134,8.

Sese) Fxetis, ike diet * Pha

SEKÜGGC INSOBR (EL onere 5:

ic

s Á

fei ES

* a "a

sace

j

PA.

us

x

EA

453 *

T

[39€t,

eium

,

x DI a itn A

"apt

^A

Thaiieter, 3kde 2. Lip Mart wd j:ans ad 3 s dert

s.c

E.

Lj

apiaiede tü "t pi

E

Psy

VASSACOXOGESS sos 14

Nee

t4

!s

"P

Cdepets bre ste E, Bosicn ug

Ln

ies.

Eun

32 *- er

T

rt NM T

TV

cc Fabr -

-

»-

Pf.

Men

rc aa ín " :

TES que

"n

|

d

Ji |

1

:

AMA

46, difhirgpre: i

*-

|

LÀ 2

s

LI.AE tani UE

sed ni n

Wa

M

bere ad dines:

Cal sse

Tes pesi

ws

abi

MeL pr

d

s

(^V

eie du va vidtan

M

1

335.

^ "

A

;

Kev

I

rper

*

;

1

Tptlsu: als Lesbia aes Inn. LUN One

x99

MEOROIEET 4

M

Sa NaMibdo oi pott r-2. :Kane. psctilighs cs. Kxuseaciragm iL €i^y TANMCDTSENS SPA peine Yi iebetipi, Fa ic Backs ea

ite LT

juil adiu gw ET

"P

b

E

"

qus

fs

"a

en

Td wA.

V forers ME

4 Ce teen "cafes direfcten aerem.

SOR y" E fée vadit 14,

E xs h tia, ju zd

VW.

HONFAM

i

» n aH. aes

Gur dde ebore *; Dr

sud ada. » pee eurtis ue det NT Sh (M S406 mu p ; " ^Mapadtohny qu Y 4. 7 : "aes d miri)

à

Magn 4

*

e Aciestà v. Ex

LR

»

EY

5

,

-

2

"

Uy

INCIPIT LIBER CONSVETVDINVM IN REGVLAM ET ORDINEM SANCTI AVGVSTINI EPISCOPI (PARS PRIMA : DE DIETA CANONICORVM REGVLARIVM»

(CAPVT 1. OVALITER FRATRES SVRGANT AD NOCTVRNOS» 1. Nocturnis itaque horis in dormitorio audito signo surgendi unusquisque excussa somnolentia decenti uelocitate se leuet et secundum morem uestiat et tamquam prelium incepturus contra spiritalia nequitie im celestibus signum ; uiuifice crucis sub inuocatione sancte trinitatis sibi imprimat dicens cum psalmista Domine labia mea aperies et os meum annuntiabit laudem tuam et totum psalmum Deus in adiutorium meum cum Gloria patri et oratione hac a beato patre nostro Augustino composita 2. Domine deus, qui, ut oremus, hortaris quique hoc prestas, quod rogaris, siquidem, cwm 1e rogamus, meliores sumus et melius uituimus, exaudi me miserum palpitantem in his tenebris, pretende mihi lumen tuum de celis et porrige mihi dexteram s tuam et reuoca me ab his erroribus, ut te duce redeam in te et

in mé. Deinde lecto conuenienter cooperto duos fratres in uicinioribus sibi lectis dormientes, si opus est, cum sonitu competenti excitare sollicitus sit, ne, si communi fratrum ora-

tioni defuerint, ipse reus de eius negligentia sit, qui non 10 cum potuisset, ne alius deliquisset ex ignorantia. Id agere non omittet, etiam cum fratres estiuo tempore meridiari. Qui enim 2nwicem sumus membra, inuicem 1. 1/8 Nocturnis ... patri cf. Cons. Marb. $8, 2-6 (Nocturnis ... intende) tra...celestibus — Ep. 6, 12 6/? Domine ... tuam — Ps». 50, 17 cIeum e Pss69:2

cauit, ipsum solent onera 4con7/8 Deus

2. 6/8 Deinde ... sit cf. Cons. Hirs. I, cap. 26, PL. 150, 958,4 (Ipsum quoque ... nonnegligit) — 10/12 Id ipsum... meridiari cf. ;5/Z. (Idipsum debet... meridiantur) 12 inuicem sumus membra

— Ep/. 4, 25

12/13 inuicem ... portari cf. Ga/. 6, 2

Tif. : Incipit... Episcopi] ozz. $ ; tantum Sancti Augustini Episcopi, re/iqua desunt propter pergamentum boc loco dilapsum VF. ; manu post. et postea ras. : Incipiunt Statuta ... (quinque uerba minus clara) regularium canonicorum K! 1. Tz. : De diligentia surgendi nocte ad laudes dei a4Z. $a 3 et ... uestiat] om. Sa 1 nequitie] nequitiz .$ 6 Domine ... aperies] "o£. im arg. manu post. : psalmus 5

2. Tit. : Oratio add. $ ; Oratio fidelis ad seruitium domini se promouentis a42. 5a 1 oremus hortaris] hortaris oremus, sed oremus anzepos. per signum F 6/22 lecto ... adiungant] oz. Sa 9 eius] eorum K! f F (F corr. in ras. ex eius) qui]

sequ. sed ras. : aut F

FfK

10 alius deliquisset] alii (F corr. zn ras. ex alius) deliquissent

4 I^

20

CONSVETVDINES, $ 2-3

nostra a nobis conuenit:portari, ut, qui plus ualet, infirmioris consulat imbecillitati. Post hec, ut corporales sibi preuideat necessitates, pedetemptim et sine strepitu secessum petat, ad quem sicut semper capite cooperto ingrediens et denuo regrediens detecto capite sub ostio dormitorii ad lectum suum rediens expectet ultimos. Pueri autem cum custodibus et laterna omnium nouissimi secessum petant, et post prouisas sibi corporales necessitates cum redierint cum processione uenientes,

25

singuli fratrum a lectis, quibus

sederant,

assur-

gentes se eis adiungant reseratoque dormitorio una lucerna preeunte pueros, altera prelatum uel, si numerosior fuerit congregatio, pluribus accensis cum summa reuerentia combinati petant simul ecclesiam, iuxta quod precipit beatissimus pater Augustinus dicens : Cwm froceditis, simul ambulate. Cum autem uadunt, unusquisque apud se silentio decantet psalmum A4 fe domine leuaui cum oratione 9. Gratias tibi ago, omnipotens bater, qui me dignatus es custodire in hac nocte, deprecor clementiam tuam, misericors do-

A

IO

mine, ut concedas mihi uenturum diem ita peragere in tuo seruiHo cum humilitate et discretione, quatenus tibi complaceat seruitus mea. Qui wiwis et regnas, usque dum ueniant ad communem orationis locum, scilicet chorum, iuxta quod item ipse prefatus doctor iubet dicens : Cwm. weneritis, quo itis, simul state. Cessante autem custode uel eius uicario a pulsatione signi, quod post sonitum in dormitorio factum continue personuit usque ad introitum totius conuentus, cum prelatus dederit signum ad faciendam trinam orationem, unusquisque aut sedens, si festum est nouem

lectionum, aut super formas

13/14 ut, qui ... imbecillitati cf. Rozz. 15, 1 14/18 Post ... ultimos cf. Cons. Marb. $ 9, 1-2(Quo...capite) 18/19 Pueri... petant — i/i. $ 11, 1-2 (Pueri... tendant) 28 Ad ...leuaui — Ps. 24, 1 26 Cum ... ambulate — z4uguszinus, Praecept. lin. 80 3. 1/6 Gratias... regnas — Conr. Marb. $ 10

Praecept. lin. 81-82 modo)

7/8 Cum ... state — ;Augustinus,

10/13 cum ... modo cf. Cons. Marb. $ 11, 3-5 (prelatus ...

13 infirmioris] infirmoris f 14 Post ... preuideat] noz. in marg. zanu post. : Nota M preuideat] -a- corr. ex. -à- per ras. tituli F 18 petat] corr. ex petant per ras. F 16 capite] capito .$ capite cooperto] cooperto capite K! 18 expectet] exspectet F / — ultimos] utinuos / — 21 quibus] qui prius (prius corr. ex -bus m ras.) K! — 22 reseratoque] reserato (corr. ex resererato : -re- expunct.) Sa 26 pater Augustinus] Augustinus pater K! 28 cum oratione] z» zarg. add. manu post. : oratio F

3. 1 es] corr. ex est per ras. Jitf. -t K1 3 mihi] oz. K! 4 cum ... discretione] cum omni humilitate et caritate et fide $a quatenus] quatinus.$ K! B regnas] add. : domine per K! ; add. : domine per omnia secula F ; add. : domine per omnia secula seculorum f — 6 chorum] quorum K! 8/10 Cessante ... conuentus] Vbi Sa 9 continue] sequ. sed ras. : son F 10 personuit ] per- ad. supra Jin. S 12 aut sedens] oz. K!

CONSVETVDINES,

$ 3-7

5

procumbens in loco suo, si festum non est, dicat hoc modo:

V^

^

4. Pater de celis deus, miserere nobis. Domine sancte pater ommipolens eterne deus, qui consubstantialem et coelernum tibi ante omnia ineffabiliter secula filium genuisti, cum quo et cum spiritu sancto ex te eodemque filio brocedente celum et terram atque quecumque existunt. wisibilia atque. inuisibilia creasti, te adoro, te laudo, te glorifico. Esto, queso domine, propitius mihi peccatori et ne despicias me, ous manuum tuarum, sed. salua et adiwua me propter nomen sanctum tuum. Qui cum filio et spiritu sancto wiwis el regnas deus. 9. Fih redemptor mundi deus, miserere nobis. Domine Iesu Christe, fili dei uiui, qui es uerus et omnipotens deus, splendor et imago patris, uita. eterna, cui una est cum patre el spiritu sancto equalis honor, eadem gloria, coegterna maiestas, una substantia, te adoro, te laudo, te glorifico. Ne me, obsecro, perire patiaris, sed salua et adiuua me gratuito munere. tuo, quem

dignatus es redimere sanguine tuo pretioso. Qui cum patre et spiritu sancto wiwis el regnas deus. 6. Spiritus sancte deus, miserere nobis. Domine sancte spiritus, qui coelernus, coequalis et consubstantialis patri filioque existens ab eis inenarrabiliter procedis, qui super eundem dominum nostrum lesum Chrisium in columbe specie et super apostolos in linguis igneis descendisti, ie adoro, te II sanctos laudo, te glorifico. Depelle, queso, a me tenebras totius iniquitaWs et perfidig et accende in me lumen witg et misericordie et ignem. sanclissimi ac suauissimi amoris tui. Qui cum patre et filio wiwis et regnas deus. *. Sancta trinitas, unus deus, miserere nobis. Domine deus, .

4. 1/9 Pater ... deus — Cons. Marb. $ 12 5. 1/8 Fili ... deus — Cons. Marb. $ 13

6. 1/9 Spiritus... deus — Conr. Marb. $ 14 7. 1/12 Sancta ... trinitas — Cors. Marb. $ 15, 2-9 4. Ti. : Ad patrem oratio adZ. F ; Ad patrem orationem add. ez reperit. in zarg. f ; Oratio ad patrem add. 5a ; Oratio ad patrem add. in zarg. manu alia K! 1 deus] om. 5 4 eodemque] edemque $a filio] add. supra ln. .$ *? me] mea (rorr. ex meas per ras. [i/t.-s) f — 9 deus] a24. : per omnia secula seculorum K! $a

5. Tz. : Oratio ad filium a4. $a ; Ad filium add. F, (repetit. in marg., sed ras.)f ; Oratio ad filium add. in marg. manu alia K! 1 Fili] Filii K1 deus] oz. $ nobis] mobis K! 2 fili] filii K! 4 maiestas] magestas K! 6 gratuito] gratuita K! 7/8 cum ... uiuis] add. in marg. manu post. F et spiritu] Ps, sezze/ ras. K1 8 et regnas deus] oz. F deus] ozz. K! Sa f

6. Tit. : Ad spiritum sanctum add. F Sa, (repetit. in marg., ved ras.) f — * in me] imme fa misericordie] a4Z. : tuef,(supra Jin. in ras.) F 9 deus] 222. : per omnia secula seculorum $a

8/9 et ... deus] oz. K!

7. Ti. : Oratio ad sanctam trinitatem aZ. $a ; Ad trinitatem add. F, (repetit. in

marg., ved ras.) f

6

^

IO

CONSVETVDINES,

omnipolens eterne, ineffabilis sine fine, absque (nitio, quem unum in irinitate el trinum in unitate confitemur, te solum adoro, te laudo, te glorifico, tueque misericordie et. clementie gratias refero, qui me exutum nocte totius erroris et perfidie particibem fieri. tribuisti gratie tue. Perfice in me, queso domine, ceptum opus misericordie tug et. dona mihi semper. cogitare, loqui et agere, que tibi placita sunt, et gratuita me pietate ubique custodi, el fac me miserum et indignum ad. tuam peruenire uisionem, perfecta trinitas. Qui uiuis et regnas deus ber omnia secula seculorum,

^

IA

20

libera nos, salua nos, iustifica nos, o beata

trinitas. 8. Dicitur autem trina oratio, non quod sint tantum tres orationes, sed in ueneratione trinitatis composite sunt et a nobis proferuntur in honore unius trinitatis et trine unitatis, sine qua nec subsistimus nec beati esse possumus, que est principium omnium et finis cunctorum, a qua omnia, per quam omnia, que in se benedicta a nobis benedicenda est et utinam dignetur benedici in secula. Orans autem sibi tantum et deo loquatur et, ne sono uocis aut alio strepitu ceteros

IO

$ 7-8

orantes

impediat,

imitetur

Annam,

cuius

/antum

labia mouebantur et uox penitus non audiebatur, quatenus stabilitate uultus in diuersa non mutandi eam imitari mereatur. Iterum cum prelatus signum dederit et omnes, siue sederint siue procubuerint, pariter surrexerint, impresso sibi signo sancte crucis et inuocato trino deo, omnibus in suo loco stantibus uel sedentibus cum summa humilitate et honestate referant laudes deo 2» conspectu angelorum eius excutiantque torporem a se et negligentiam, uanas quoque et superfluas cogitationes a corde suo abigant sintque memores presentie angelorum atque superne gratie dei, que semper presto est pure et deuote orantibus, timeantque illius sen8. $ principium ... cunctorum vf. zApor. 1, 8 e? 22, 13 — Cons. Marb. $ 16 (ne ... impediat)

8/9 ne sono ... impediat

9/10 tantum ... audiebatur — 7 Reg. 1, 13

12/23 Iterum... compleuerit — Cors. Marb. $ 17 Ps. 187, 1 ; /Apoc. 14, 10

16 in conspectu angelorum —

2 initio] uncio f — 3 et] oz. K! 6 in me] son post perfice, sed pos? ceptum (inea 7T) $ K! $a 8 et agere] agere F f ^ tibi] sos pos? que, sed pos? sunt K! 8/9 pietate ubique] ubique pietate $a 9 et fac] fac $a 10 uisionem] iussionem $a 10/12 deus ... trinitas] ozz. K! 10/11 per ... seculorum] oz. .$ 11/12 libera ... trinitas] oz. F f ; add. in infer. fine paginae S

8. T7. : Alia oratio add. 5a 7in]etf — 8ne]add. in marg. Sa strepitu] sequ. sed lin. transu. del. : audie K! 10 uox penitus non] nec penitus Ja quatenus] quatinus 9 K! 12 Iterum] Item f, (corr. ex Itetem) F signum] aZ. in marg. F 13 pariter] partem $a 14/15suoloco]locosuo F f 16 referant] pos! humilitate (Z/nea 15) K! 17 a se] oz. K! negligentiam] neglientiam $a 18 abigant] a- in ras. duarum litt. (am) K! ; -i- inras. F sintque] sint K! 20/21 sententie] -e supra expunct. -am f.

CONSVETVDINES, $ 8-9 7 tentie periculum, qua dicitur :Maledictus homo, qui opus dei fecerit negligenter. Quo contra : Beatus homo, qui illud deuote compleuerit. Et si flegma ex naribus aut ex pectore excreauerit frater aliquis, ne infirmis mentibus wertatur in nausiam, 25 aut in absconditum proiciat aut pedibus conculcet, ut, cum fratres ad orationem curuantur, uestimenta non sordidentur. Quod infra ecclesiam et in omni conuentu seu etiam in porticu ab omnibus obseruetur. Quod si frequens tussis aut flegma supra modum habundauerit, ne infirmis mentibus 3o noceat, in choro minori tamdiu pauset, donec cesset infirmitas. 9. Ouod si quis minus ualidus, siue prouectus siue puer uel iuuenis sub custode, in choro stare ad orationem ceperit, non recedet, quousque finiantur trine orationes, et tunc licen-

tia cum signo infirmitatis accepta secedet in minorem cho; rum.

Si autem

adeo uehemens

hoc eodem spatio ingressum ecclesie ad repausandum. illuc deducitur, et

incubuerit inualitudo, ut nec

perdurare possit in conuentu, mox post per maiorem chorum transit ad minorem Qui autem sub custode est, a suo custode requiescente inibi infirmo custos ad locum

10 suum regreditur ante trinam orationem, si potest; sin autem,

completa ea reuertitur. acturi

erant,

a cantore

Officium autem, quod ad matutinas aliis iniungitur.

In mane

uero,

si

conualuerint, ad capitulum ueniant et deinceps ordinem teneant. Si autem nondum prorsus sanitas reddita est et 15 talis est infirmitas, que per quietem sanari possit, iubentur in minori choro inter horas canonicas sedere, post horas in conuentu, adultus adultorum, puer puerorum, et precipitur ' cellerario, ut non communi, sed meliori cibo et potu eos procuret. Cum autem ualetudo melior redierit, secundum morem

20 conuentui

se iungant.

Si autem

infirmitas

adaucta

fuerit,

21/22 Maledictus ... negligenter cf. Ierez. 48, 10 22/23 Beatus ... compleuerit cf. 3 Reg. 10, 8 ; Eccli. 47, 9-13 23/31 Et si ... infirmitas — Cons. Marb. $ 18 24 uertatur in nausiam Is. 28, 4 ; Dan. 7, 19

—

INzm. 11, 20

25 pedibus conculcet cf. Iob 39, 15 ;

9. 1/11 Quod ... reuertitur cf. Cons. Hirs. 1, cap. 26, PL 150, 959.AB (Iuuenis

minus ualidus ... suam secedit) 21 periculum) add. : ptesentibus K! 21/22 Maledictus ... negligenter] sgg 23 flegma] flecma F f 23/31 Et ... infirmitas] oz. $a erucis in marg. F

23/24 excreauerit] screauetit (s- add. zanu post.) K! 25 proiciat] -a- supra lin. F ; -at add. manu post. K! 28 obseruetut] o- zt ras. K! 1 prouectus] priz.. -u- supra expunct. -f- f.— uel] 9. Paragraphbus totus om. Sa 5 adeo uehemens] uehemens adeo 2 ad orationem] aZZ. supra Jin. F om. K! 8 Qui autem sub custode est ...] so/. in zrarg. manu post. :: De custode monasTaf 10 ante ... potest] si potest ante trinam orationem F f — 19 ualetudo] terii K! 20 Si ... fuerit] add. supra redierit] rederitt K' ualitudo K! f, (-i- corr. ex -e-) F autem] aut f lin. F

8

CONSVETVDINES,

$ 9-10

maior prior uel etiam claustralis, uel per se uel admonitus ab alio, egrotum ad domum infirmorum deduci precipiat. Vbi qualiter curandi sint, qua etiam disciplina eos conuersari oporteat,

posterius dicendum

est.

(CAPVT 2. OVA DISTINCTIONE CANTICVM GRADVVM CANTANDVM SIT» 10. Facta trina oratione sicut supra dictum est, canticum graduum cantetur hoc modo : Primi quinque psalmi pro defunctis cum uersu Reqwiem eternam et dominica oratione sine Kyrie eleison, Et ne nos inducas. A porta inferi. Dominus Absolue quesumus domine. Sequentes quinque pro II uobiscum. congregatione, omnes cum Gloria patri et Kyrie eleison et his precibus : Memor esto congregationis. Domaine exaudi. Dominus uobiscum. Deus cui proprium est. Vltimi uero quinque pro familiaribus, omnes cum G/oria patri et Kyrie eleison et IO his precibus: Sa/wos fac seruos et ancillas. Domine exaudi. Dominus uobiscum. Pretende quesumus. domine. Sciendum est, quoniam ab eo, quo intra hos psalmos Requiem eternam dicitur pro defunctis, usque ad finem collecte sue et ab eo, quo Kyrie eleison dicitur pro congregatione seu pro familiari25 bus, usque ad finem collectarum suarum aut erecti stabunt, si est festum

formas

nouem

lectionum,

in chorum

uersi, aut super

accubabunt.

10. 1/11 Facta... domine — Cons. Marb. $ 19 1/2 canticum graduum — Ps». 119-133 2 Primi quinque psalmi — Pss. 119-123 3 Requiem eternam — Hesbert 8183 4 A porta inferi — Hesber? 7923 5 Sequentes quinque — Pss. 124-128 * Memor esto congregationis — Ps. 73, 2 Domine exaudi — P5. 101, 2 8 Vltimi uero quinque — Pss. 129-133 10 Saluos ... ancillas cf. Ps. 85,2

Domine exaudi — P. 101, 2

11/17 Sciendum ... accubabunt — Cors.

Marb. $ 20 21 maior prior] decanus F f ^ etiam] et f 23 disciplina] -ci- supra m. 5$ 24 dicendum est] reperit. in marg. manu post. bropter scripturam dilutam K! est] add. in marg. manu post. :Nota de infirmis, qualiter curandi sint et qua norma ac disciplina... (sequ. quattuor uerba minus lara) Es

10. Tz. :Decantico quinque graduum az. $a 1 Facta trina oratione] repez;/. In marg. "anu post. propter scripturam dilutam K1 2 cantetur] oz. $a quinque] supra lin. Sa 4 inducas] o7. 5a K1 inferi] -i zz ras. f 5 uobiscum] segz. : collecta F, (repetit. in marg. sed ras.) f ; sequ. : oratio Sa 6 patri] ozz. 5a * his] hiis .fa congregationis] aZ. : tue F f K! exaudi] add. : orationem F f; 4dd. : orationem tuam K! 8 uobiscum] seqz. : collecta F, (repezit. in marg. sed ras.) f | est] add. : misereri K1 uero] supra ln. F 9 omnes] oz. K! patri] om. S Sa K! 10 ancillas] a7. :tuas F f K! exaudi] aZ. : orationem .$a; add. : orationem meam K! 11 uobiscum] seqz. : collecta F, (repetit. in marg. sed a5.)f;sequ. : oratio $a domine] oz. F f K! $a 13 collecte] -e ;» ras. rium

litt.F ^ 16 in chorum] ad altare 5a

1? accubabunt] przz. -c- add. supra lin.

manu post. K* ;accusabunt f ; add. »anu post. : si est feria K1

CONSVETVDINES,

$ 11-13

9

11. Cum autem predicti psalmi cantantur, si quis eorum, qui in nocturno officio aliquid acturi sunt, forte necessitate compulsus fuerit petere secessum, transeundo poterit tabu-

lam uel antiphonarium breuiter inspicere, sed si frequenter ; hoc facere non timuerit, culpa non carebit. Nulli autem eorum, qui sub custodia sunt, ullatenus egrediendi tunc licentia indulgetur, nisi necessitas ineuitabilis urgeat, que moram nullam patiatur. Pro sola autem causa librum uel tabulam inspiciendi nulli prorsus tunc licet exire, nisi soli cantori, qui 10 quo pluribus occupatus est, eo minus singula perspecta memoria tenere ualet, nisi forsitan alicui, qui hoc suo tempore licet diligenter perspexit, ex more humane infirmitatis uel interiectu nocturni temporis a memoria excidit, uel si quis sub ipso noctis spatio ab aliquo fratrum urgente graui necessitate 15 interpellatus fuerit, aliquod officium agere, et hoc rarissime

poterit tempore, quo oportunius uisum fuerit, quod necesse est uidere. 12. Sed quia huius rei mentio facta est, hoc adiciendum uidetur, ut nullo tempore ad librum nec ad tabulam inspiciendam plures quam duo fratres simul consistant, sed nec ipsi tam

coniuncti,

ut simul eodem

momento

uterque inspiciat,

; sed priore recedente, qui in proximo stabat, ad inspiciendum succedat. Vt autem hec suis temporibus diligenter agi ualeant, non omittenda singulis sollicitudo inerit, ut unusquisque pridie tempore ad hoc deputato caute perspiciat, memoria teneat, studiose perficiat iniunctum sibi opus dei, qui bono10 rum nostrorum non eget nec beneficia accipit, sed impendit, cum seruiri sibi dat, quod ipse remuneret. 13. Sub eodem spatio, dum quindecim gradus cantantur, frater, qui deputatus est ad ostium dormitorii claudendum et suo tempore aperiendum, accensa lucerna redit in dormito11. 1/9 Cum ... exire cf. Cons. Hirs. I, cap. 29, PL, 150, 961D-962.4 (Siue autem sit ... exire licet) 11/17 nisi forsitan ... uidere cf. ibid. 962B (Attamen, si hoc ... non debuit)

12. 9/10 qui ... eget cf. Ps. 15, 2 13. 1/10 Sub ... omittet cf. Cons. Hirs. I, cap. 28, PL, 150, 960.AB (Finitis his

tribus orationibus ... a somno excitat) 11. 2 aliquid] aliquit K! 3 fuerit] fuerint K! Secessum] secessit / — 4 10 pluribus] plus, sed] oz. K! breuiter inspicere] inspicere breuiter K! 12/13 11 forsitan] -it- supra Jin. 5 sed del. lin. transu. subduct. et corr. in marg. S interiectu] interiecto F f

12.1 Sed] Set F / K! 3 sed] set F 4 tam] add. supra Jin. : et K! coninerit] in- add. supra Jin. S ; ? omittenda] omitenda K! iuncti] adiuncti K! 11 seruiri] sersed]set F f unxerit / — 10 accipit] -t zn ras. duarum litt. F uire .$ quod] q- i2 ras. F 13. 1 dum] cum K'!

IO

CONSVETVDINES,

$ 13-16

rium lectosque fratrum diligenter perspicit et, si quem de; tectum uel negligenter coopertum inuenerit, in capitulo sequente hoc publicabit. Si quem uero fratrum apud secessum dormientem repererit, cum sonitu excitabit. Deinde perlustrabit minorem chorum et lectos custodum et, si quos,

absque minutis sanguine, dormientes inuenerit, cum sonitu 10 aliquo eos excitare non omittet. | 14. Idem porro uni alicui conuersorum laicorum, qui per se dormitorium et separatum in ecclesia standi locum habent, a magistro eorum iniungitur, qui eorum negligentias tam in dormitorio quam in ecclesia studiose circumspiciat et delin; quentium culpas in capitulo ipsorum sine personarum acceptione proferat. 15. Hoc canticum graduum cantatur per totum annum excepto a cena domini usque ad primam dominicam post paschalem sollempnitatem et septem diebus pentecostes et octo diebus natalis domini et in die ascensionis et apparitio; nis eius et in sollempnitatibus sancte Marie et in festiuitate sancti Iohannis Baptiste et apostolorum Petri et Pauli et sancti Laurentii et sancti Augustini et sancti Michaelis et dedicationis ecclesie et omnium sanctorum. In quibus etiam sollempnitatibus cursus sancte Marie non cantabitur.

(CAPVT 3. OVOMODO SE HABEANT IN NOCTVRNALIBVS OFFICIIS» 16. Si quis frater iusto negligentior ad nocturnas uigilias post trinam orationem occurrerit, non stabit mox in loco suo,

sed ultimus omnium in loco, quem prelatus deputauerit pro correctione talium negligentiarum, nec inde se demouebit, 14. 1/6 Idem ... proferat cf. Cons. Hirs. I, cap. 29, PL. 150, 960C (Si litteratum ... manent) 15. 1/9 Hoc... cantabitur — Cons. Marb. $ 21, 3-10 (Hoc ... cantetur)

16. 1/6 Si ... suum cf. Benedicti Regulam cap. 43, 4-6 Marb. $ 22, 3-8 (Si quis ... caueant)

1/8 Si ... habeant cf. Cons.

4 petspicit] prospicit K' 6 hoc] add. supra lin. S apud] aput F f K! 9 inuenerit] 5 ras. F 14.1 Idem]-dem i»ras. F ; Item f. alicui] oz. K! 4 dormitorio] dortorio F. circumspiciat] -a- supra Jin. K1 15. Tz. : Quando non cantetur quinque graduum a4. $a 3 paschalem] pascalem FK! sollempnitatem] sollemnitatem F fa 4 octo] duodecim .$a 8 sollempnitatibus] sollemnitatibus F $a sancte ... festiuitate] moz. in marg. manu post. : sancte Marie in festiuitatibus K! * sancti Augustini] Augustini $a Michaelis] Michahelis F f K! 9 sollempnitatibus] sollemnitatibus F $a ;

festiuitatibus K! 16. TZ. : De illo, qui tardius occurrere solet ad nocturnum officium a. $a 3 in loco] 2; K!

CONSVETVDINES, $ 16-18

II

; quousque prelatus, uel qui uicem eius tenet, nutu aut capitis

motu ei signum dederit, ut redeat ad locum suum. Fit autem hoc, ut ipse de negligentia sua erubescat e£ celeri timorem habeant. Quod si nec sic corrigi ualuerit, dissimulante prelato usque ad finem hore sic perstabit, et si, quod absit, etiam 10 pro hac pena incorrigibilis apparuerit, tarditas eius uel potius impudentia maiorem in capitulo austeritatem experietur. Idem obseruandum est de ceteris regularibus horis. Relinquitur autem discretioni prelatorum, quos pro suarüm occupatione obedientiarum ab hac lege liberos esse decernant. Sed 15 hec correctionis lex eis conuenit, qui etsi post tempus tamen infra psalmos occurrunt. Nam si post psalmos uenerint, prorsus non intrabunt, nisi missa ipsam horam continue sequatur, sed in capitulo pro hac culpa satisfacere non omittent. 17. Hoc autem uniuersaliter et inuiolabiliter ab omnibus tenendum est, ut, dum trine orationes funduntur, nulla ullius

dignitatis uel occupationis persona intret aut exeat ante finem earum. Si quis etiam sanguine de naribus profluente uel alio ; casu impeditus fuerit, tempestiue ad horam regularem occurrere, quandocumque ante finem psalmorum intrauerit, non merebitur culpari. 18. Incepta regulari hora cum fuerit uentum ad illam memorabilem sancte trinitatis laudem, que ob uersutias hereticorum refutandas scribente sancto leronimo instituta est a Damaso papa decantari in fine psalmorum et ymnorum, ; totus se conuentus ob reuerentiam eiusdem sancte et indiuidue trinitatis suppliciter inclinans incuruabit, non uersus altare, sed contra se altrinsecus manibus in manicas 1/8 et ceteri timorem habeant — 1 Tzz. 5, 20 $ 22, 8 (Quod ... obseruandum)

12 Idem ... horis — Cons. Marb.

17. 4/1 Si ... culpari cf. Cons. Hirs. I, cap. 33, PL, 150, 966.4 (Si quem ... non uadit) 18. 1/* Incepta ... altrinsecus cf. Conr. Marb. $ 24, 2-4 (In omni ... incuruabunt) 1/2 illam ...laudem — G/oria patri 7/9 manicas ... pertingat cf. Cons. Marb. $ 31, 4-7 (manus in sinu ... pertingant) ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 34, PL, 150, 967,4 (manus non tenet ... pertingant)

? ut] add. supra lin. F erubescat] sequ. : iudeus, sed expunct. $a — 9 hore] h- agg. supra lin. K! ;honore f si] sic K! 11 impudentia] negligentia, e7 supra /in. add. : uel impudentia Touel impudentia negligentia / ^ austeritatem] auctoritatem, sedin parg. corr. in austeritatem .y 12 regularibus] regularis .9 14 Sed] Set F f 18 eis] bis, semel ras. K! 16 uenerint] repefit. in marg. manu post. propter scripturam dilutam K!' 17 nisi missa] propter scripturam dilutam repetit. in marg. manu post., sed non recte :usque missa K! iSsed]set Ff ^ omittent] obmittent a 4 Si ... persona] personarum K! 17. 3 dignitatis] -tis upra ras. -s K! 6 quan8/6 regularem occurtere] recurrere regularem K! culpari] oz. $a documque] -cum- supra Jin. 18. 4 Damaso] Domaso f

? altrinsecus] atrinsecus K!

I2

CONSVETVDINES,

$ 18-22

missis, ueste conuenienter astricta, ne laxa fluat et ad terram

usque

pertingat.

19. Dum

V^

cantatur

inuitatorium,

ad altare

omnes

uersi

stabunt usque ad predictam sancte trinitatis memoriam, et tunc reuerenter inclinantes uersis contra se uultibus respicient. Ille autem, qui cantat, stans suo loco, antequam incipiat et cum ad ultimum reinceperit, suppliciter se inclinans cum alis stabit. 20. Lex eadem est inclinandi cuilibet singillatim antiphonam, responsorium incipienti, uersum cantanti, ut humiliato

corde et corpore deo reuerentiam exhibeat. 21. In festis autem nouem lectionum duo, qui in medio choro inuitatorium responsorium cantaturi sunt, eandem incuruandi se reuerentiam obseruabunt. 22, Et quia beatissimo patre nostro Augustino admonemur, orationibus instare horis et temporibus constitutis, necesse

I

IO

est, ut, quod profertur ore, corde uersetur. Sed quia humana fragilitas tum exteriorum sollicitudine, tum immissione antiqui hostis necnon ex negligentia proprie infirmitatis nonnumquam operi dei minus studiose insistit adeo, ut non solum in occulto per cogitationem, sed etiam in publico delinquat per ipsam uocis prolationem in psalmo, antiphona, responsorio uel lectione, oportet, ut manifesta satisfactione coram omnibus emendet, quod deliquit, genua flectendo uel in diebus, in quibus genuflexio non fit, id est in diebus dominicis et in nataliciis apostolorum et ceteris summis festiuitatibus, humiliter incuruando, ut, qui lapsum non cauit, saltem

T

^

post lapsum resurgere sollicitus sit. Quod si noluerit, maiori uindicte subiacebit, quippe qui negligentie superbiam addidit, (qui? uulnus non sanauit, sed adauxit. 19. 1/6 Dum ... stabit cf. Cons. Marb. $ 25 Gloria patri

2 ad predictam ... memoriam

—

20. 1/3 Lex ... exhibeat cf. Cons. Marb. $ 26 21. 1/3 In ... obseruabunt cf. Cons. Marb. $ 27 22.2 orationibus ...constitutis — ;4uguszinur, Praecept. lin. 36

3 ut...uersetur

— ibid. lin. 41-42 ? in occulto per cogitationem cf. Iob. 7, 4 6/10 ut ... deliquit cf. Cons. Hirs. 1, cap. 35, PL. 150, 968CD (Si autem in neuma uel in psalmis fallitur ... si fallitur in uerbo) 9/10 ut ... emendet cf. Ioh. 7, 4

19. 3 se] ozz. K!

$ ultimum] add. : re F f

20. 3 corde et corpore] corpore et corde K!

22. Tit. : De satisfactione psallentis in diuino opere add. $a 1 quia] qui a $-F f;'quia a. K! 3 corde uersetur] uersetur corde K! 4 tum exteriorum] cum exteriorum K'!f — tum immissione] cum immissione K! ? sed] set F f $ antiphona] in antiphona K! 9 uel] oz. $a 10 genua flectendo] genuflectendo $a 14 resurgere] rsurgere $a noluerit] uoluerit f 16 uulnus non] sed] set F f£ non (ag. in »arg.) uulnus $a

CONSVETVDINES, $ 23-25

13

23. Porro quia in dei opere ipsi interno scrutatori magis placet pietas mentis quam exercitatio corporis, uisum est patribus, ut ipsum dei opus non semper a stantibus, sed etiam nonnumquam agatur a sedentibus ita, ut infra psalmodiam ; tantum ab initio psalmi usque ad G/oría patri iuxta stantem alter sedeat. Oue alternatio uicissitudinis a principio psalmodie

ita fiat, ut, qui una

ebdomada

in sedendo

fuerunt

priores, in sequenti sint posteriores. Ad laudes, quando psalmi breuiores sunt, duo insimul sedeant ; hoc semper fiat 10 ad primam et completorium, ut maior sit requies in sedendo et rarior strepitus in eleuando sedes et deponendo. Non tamen iuxta sedentem alter sedeat, preter si prelatus hoc alicui uel aliquibus causa infirmitatis concesserit. Quod et ipsum etiam in officio misse et in omni diuino officio indulgeri 15 oportet, si necesse fuerit. Caueat tamen frater, cui hoc indulgetur, ne plus iusto sibi indulgeat, ne per licentiam deterior existat, ne in agendis seculi rebus sit fortis et in dei opere debilis,

ne,

dum

foris est, stare,

ambulare,

plurimum

|]a-

borare sufficiat, in ecclesia autem mox ad primum ingressum 20 uix cum incepto spiritalis armonie concentu deficiat. 24. Sedens autem non uestimentorum laxos sinus fluitare permittat, sed humiliter circa se recolligat imitator quodammodo paterne nuditatis et ostensor uoluntarie paupertatis simulque ut uagos cogitationum circuitus uestis astrictione $se cohibere meminerit. 25. Si quis etiam fratrum, dum nocturnale officium agitur, consueuit ire ad secessum, non ob hoc meretur reprehendi,

sicut nec ille, qui bis uel ter hoc solet, si tamen eius infirmitas indubitanter agnoscitur. Dicenti enim seruo dei, quod doleat, ; procul

dubio

credendum

est,

qui,

si uere

seruus

del

est,

caueat simulare, quod non est, uel per desidiam suam genera-

23. 1 ipsi interno scrutatori cf. Sapien. 1, 6

1/8 Porro ... posteriores cf. Cons.

Hirs. I, cap. 34, PL, 150, 967 AB (Quod si sedere uoluit ... uidetur sedendi uicissi-

tudo) ; cf. Cons. Marb. $ 28

24. 1/2 Sedens ... recolligat cf. Cons. Marb. $ 31, 3-4 (Vbicumque ... colligant) 25. 1/4 Si...agnoscitur — Cons. Hirs. I, cap. 34, PL. 150, 967C (Qui in usu habet ...Si tamen eius infirmitas scitur)

Praecept. lin.

4/5 Dicenti ... credendum

est cf. Augustini

175-176

11 rarior] praeced. sed imfra lin. expunct. : rad f 23. 1 interno] intherno f 16iustosibi]sibiiusto F f ^ perlicentiam] zn post. 12/13 alicui uel] oz. K! propter scripturam dilutam : pet contumaciam, idem repetit. in marg. Kt 9 permittat] recund. -t- supra lin. add. manu post. Kr 24.1non]ras.F ;om.f non permittat F f 25. 6/4? generate] oz. K!

14

CONSVETVDINES, $ 25-27

re sibi consuetudinem, que non modo non est necessaria, sed

nonnumquam ualde nociua. 26. Sunt tamen quedam diuini cultus loca uel tempora celebriora uel sacratiora, a quibus, si ullomodo deuitari potest, abesse

incongruum

est : ymni,

lectiones,

canticum

a

beato Ambrosio et patre nostro Augustino alternatim editum Te deum laudamus, Benedictus et euangelium in missa et precipue canon, quando salutis nostre sacrificium offertur, et Agnus dei, qui in se ipso semel immolatus ob memoriam nostre restaurationis a sacerdote denuo spiritaliter immolatur et a fideli populo deuote sumitur. 24. Lector, qui ex more processerit ad legendum, ut secundum statuta patris nostri beatissimi Augustini 7?» :ncessu, statu, motu nullius offendat aspectum nihilque faciat, quod suam. dedeceat sanctitatem, cum summa disciplina ad lectoribus destinatum sicut coram deo incedat et astric^ locum tis sibi manicis ante se uersus altare et ad conuentum post se tantum se inclinet, donec manus deponantur usque ad genua, finitaque lectione eadem disciplina, qua uenit, redeat ad locum suum. Obseruandum quoque est, ut nullus tardius IO uel prius ad legendum procedat, quam finito responsorio uersus incipiatur. Semper autem euangelium plenarie ante omeliam legatur. In sollempnitatibus uero, quando cursus sancte Marie non cantatur, et quattuor diebus natalis domini, pasche et pentecostes diaconus dalmatica indutus candelaI ^ bris et thuribulo precedentibus ad legendum procedat et eodem ordine post lectionem ad exuendam dalmaticam redeat.

26. 1/8 Sunt ... Benedictus cf. Cons. Hirs. I, cap. 34, PL, 150, 967D (Hae sunt

autem uices ... post quoque Benedictus et preces) 1/9 Sunt ... sumitur cf. Cons. Marb. $ 29, 1- $ 30, 4(Sunttamen quidam psalmi...uacabitur) ^ 3 Benedictus — Lc. 1, 68-79 ? Agnus dei cf. Iob. 1, 29 27.1/9 Lector ...suum cf. Cons. Marb. $ 33, 3-5 (Lecturus ... ad sedile suum recedat) 2/4 in incessu ... sanctitatem — Augustinus, Praecept. lin. 82-83 1/9 cum ... suum cf. Cons. Hirs. I, cap. 30, PL, 150, 968C (Lectori a gradu ... inclinat) 12/

16 In... redeat cf. Cons. Marb. $ 275, 4-7 (Sed antequam incipiant ... ad deferendum

thuribulum)

* non modo] modo K!

sed] set F f

26.9 fideli] fidei / ^ sumitur] summitur K! 27.3statu]instatu F f — 6/1 se uersus ... manus] add. »anu post. in marg. : Non quantum quod debet se inclinandi F * se] add. supra lin. S ; om. K1 depo-

nantur] deponatur K! 11 euangelium] euuangelium F f K! 11/12 Semper... legatur] add. in marg. manu post. : Euangelium ante omeliam legatur F 12 sollempnitatibus] sollemnitatibus F 12/16 In sollempnitatibus ... redeat] oz. n marg. manu post. : Nota .$ 14 et] oz. K! dalmatica] talmatica K! 16 dalmaticam] talmaticam K!

CONSVETVDINES,

$ 28-31

(CAPVT 4. DE MATVTINALIBVS 28. Deinde patri,

totus

post tertium conuentus

OFFICIIS»

respondendum

reuerenter

I5

assurgat

cantatur

Gloria

et iuxta

eccle-

siasticum morem matutinale officium peragat. 29, Preces uero, que ad laudes dici solent, sicut et in omnibus horis canonicis a prostratis dicuntur et dominica oratio lectionibus premissa excepto ab octaua pasche usque ad pentecosten et a natiuitate domini usque ad octauam ap; paritionis et omnibus octauis et festis nouem lectionum. In his enim diebus cum dicuntur preces, a sedentibus aguntur sicut et dominica oratio, que lectionem antecedit uel post Magnificat et Benedictus cum uersu sequente pronuntiatur. Nec ante se erigent, siue prostrati siue sedentes, quam 10 sacerdos ebdomadarius lectori benedictionem dederit. 30. Collectas etiam matutinalis officii et omnium regularium horarum absque prima et completorio dicit sacerdos in medio choro stans conuentu prostrato super formas, ut in profestis diebus, aut sedente, ut in diebus, qui premissi sunt, cum

; loqueremur de octauis. Siue ergo sedeant uel prostrati sint, assurgant dicente sacerdote Per omnza secula seculorum. 91. Deinde facta commemoratione sancte crucis, sancte Marie et sancti, in cuius honore constructa est ecclesia, et sancti Augustini et omnium sanctorum clauditur matutinale

officium solito fine. Post hec ad promerenda patrocinia glo; riose semperque uirginis Marie aguntur matutine in honore ipsius tribus psalmis et lectionibus et Te deum laudamus absque aduentu domini et septuagesima subiunctis suffragiis sanctorum, imprimis angelorum, deinde Iohannis Baptiste, apostolorum, martyrum, confessorum, uirginum et omnium 10 sanctorum. T'e deum laudamus cum de sancta Maria dicitur, a

stantibus dicatur. 28. 1/3 Deinde ... peragat cf. Cons. Marb. $ 33, 9-8 (Inchoato autem Gloria patri... usque ad finem matutinarum laudum perficient) 29. 1/10 Preces ... dederit cf. Cons. Marb. $ 32, 2-9 (Per totum annum ... dederit) 8 Magnificat — Le. 1, 46-55 Benedictus — Lr. 1, 68-79

30. 1/6 Collectas ... seculorum cf. Cons. Marb. $ 34 29. 3 pasche] pasce F erigetur K!

5 festis] festum K!

6 diebus] oz. K!

9 erigent]

30. 2 prima et] oz. K* — 3/4 in profestis] pro inferatis (-r- ex -s- per ras., -aadd. manu post. supra lin.) K! 4diebus] js F f. 5sint] sunt F f 1 Deinde facta commemoratione] 31. T7. : De suffragiis sanctorum a4Z. $a 8 semperque] not. in marg. manu post. : Nota. — 2 sancti] sequ. : ras. trium litt. F— uirginis Marie] uirginis matrisque dei Marie K! ; uirginis dei genisemper K! psalmis 6 tribus] unde decem .$a tricis Marie F f ; uirginis dei Marie a laulectionibus] tribus lectionibus K! et lectionibus] psalmi et lectiones $2

damus]om.S$a

^ * aduentu] amze add. supra lin. : ab K!

16

CONSVETVDINES, $ 32-33

32. Quod si est profesta dies, additur psalmus Deus misereatur, absque Kyrie eleison, cum his precibus : Sa/uos fac seruos et. ancillas. Oratio : Omnipotens sempilerne deus, mestorum consolator. Sequitur primus de septem penitentialibus psalmis cum duobus primis quindecim graduum. Si autem festiuitas est, sed non summa, solus penitentialis psalmus adiecto in conclusione Requiem etermam. Anime omnium fidelium. 5i fuerit talis festiuitas, quod cursus sancte Marie non cantatur,

post Benedicamus sanctorum suffragia subsecuntur, que nulla IO

die intermittuntur,

omnium

preter tres dies ante

pascha

et festum

sanctorum.

(CAPVT 5. DE LEGE MINORIS CHORI» 33. Quia uero in superioribus chori minoris facta est mentio, semel, quod de hoc sufficiat, dicendum est. Chorus minor

IO

est maiori contiguus et, ut de uno in alterum patens sit introitus, discretus est pariete peruio mediocris altitudinis, ut de maiori facile sit perspicere in minorem, in quo sedilia sunt et forme sicut in maiore. Fratres ergo, qui non adeo sunt ualidi corpore, ut aliis in maiore choro legendo uel cantando possint cooperari, et tamen in conuentu possunt morari, intuitu misericordie deputantur in minore choro iugiter consistere. Sunt etiam quidam, qui studio et instantia operis diuini et mortificatione carnis aliquatenus extenuati iubentur in eodem choro ad tempus plus solito sibi parcere, quousque uires pristinas recipiant. Portarius etiam ecclesie, de quo posterius dicendum est cum ceteris monasterii officialibus,

15 iuxta

ostium

eiusdem

chori, quod foras respicit, locum ha-

beat, ut paratus sit, quibuslibet aduenientibus ecclesie portas reserare et uenientium causas agnoscere. Ceteri infirmi, podagra uel clauditate debiles ita, ut baculi sustentatione non

32.1/2 Deus misereatur — P;.66 —— 2/3 Saluos...ancillas cf. Ps. 83, 2 3 primus de septem penitentialibus psalmis — Pz. 6 à cum duobus primis quindecim graduum — Pss. 119 e 120 33. 1/21 Quia ... contegant cf. Cons. Hirs. I, cap. 38, PL. 150, 969D-971.4 (Quia minor chorus ... locum sedendi dat) 11 mortificatione carnis cf. 1 Pefr. 3, 18 32. Ti?. : Quid dicatur post matutinas festis diebus add. Na 1 Quod ... dies] mof. in marg. manu post. ; Nota S si] om. K! 2 his] hiis Ja seruos] em. f£ 3 ancillas] add. : tuas F f£ 3 eternam] om. K!F f $a Si] Sed .$a 9 subsecuntur] subsequuntur Sa 10 preter] preteter Na pascha] pasca F testum] festiuitate .

33. 4 peruio] petuo K! 3 perspicere] prospicere S 13 recipiant] receperint Ff 16quibuslibet] quibusque F f£ i? et..agnoscere] em. 5 — 17/18 podagra] podagri K! 18 clauditate] claudicate F fF K'! baculi sustentatione] sustentatione baculi F f

CONSVETVDINES,

$ 33-35

1s

queant carere et tamen in conuentu possint manere, in loco,

2o quem abbas uel prior deputauerit, horis canonicis intererunt

et in domo infirmorum dormient. Si quis etiam, ut solet fieri,

ad missam uel quamcumque canonicam horam subita corporis infirmitate laborauerit, nisi sit sub custode positus, illuc sine culpa intrat et loco sessionis ab aliquo accepto requiescit, 255i forte melior ualetudo redeat. Qui minuti sunt, etiam in ipso choro per dies minutionis sue repausabunt ita, ut nec legant, nec cantent, sed capitiis suis capita contegant.

CCAPVT 6. OVOMODO REDEANT AD LECTOS ET SVRGANT IN MANE»

34. Finito matutinali officio ad lectos redeant, et unusquisque hanc orationem per se dicat : 35. Pater luminum, a quo est omne datum optimum et omne donum perfectum,

illumina cordium nostrorum

tenebras, ut te

cognoscamus, succende 4n cordibus nostris illam tue dilectionis flammam, qua te cognitum amemus, adice spiritum fortitudinis, ; quo operando te nos amare probemus, accumula perseuerantiam, qua principio religionis finem perfectionis continuemus, da nobis sequi uestigia beatissimorum batrum in sancti propositi consummatione, si quomodo mereamur illis consociari in. beaLitudinis participatione. Per. Deinde non minore disciplina, 10 quam pridie finitis diurnis horis fecerunt, se collocent ita, ut non prius uestem exuant, quam coopertoria usque ad cubitos traxerint, quam diligenter complicatam reponant, non remotiore uidelicet loco quam ut manu eam contingere possint, id est in tabula ad pedes lectuli, quia et hoc nihilominus obser-

24. 1 Finito ... redeant cf. Cons. Marb. $ 45, 2-4 (peracto matutinali officio...ad lectos reuertatur) ; ef. Cons. Hirs. I, cap. 40, PL. 150, 972,4 (Ad lectum post matutin0s rediens) 35. 9/10 Deinde ... ita cf. Cons. Hirs. I, cap. 40, PL. 150, 972.4 (Ad lectum ... completoriurm) 10/12 ut... reponant cf. Cons. Marb. $ 120, I-4(Necuestem prius exuat ... complicet et ponat ad caput) ————

20 abbas uel príor] prepositus uel decanus F / ^ 25siforte melior] repetit. in marg. manu port. propter serípturam dilutam Ki ualetudo] ualitudo K! F ; ualido f sunt etíam] etíam sunt / — 25/26 etiam ... repausabunt] per dies minutionis etiam in ípso choro requiescent K! 27 capitiis] caputiis F f K!

24. 2 add. ín marg. mann post. : Oratio F 35, 1 Pater ... optimum] snot. in marg. manu post. : Nota 5.— $ cognoscamus] agnoscamus Ff X 5 operando] a4d. supra lin. : co- K! probemus] debemus Kt accumula] acumula K! 8/9 beatitudinis] an/e add. supra lin. : eterne F ; eterne beatítudinis / ^ 9 minore disciplina] minorem disciplinam K' 11 coopertoría] cooperatoria f. 14 hoc] hec f

18 15

uandum

CONSVETVDINES, $ 35-36 est, ut, dum sanus est, nullum uerbum proferat, nisi

. canonicali ueste indutus, excepto si balneo uti necessitas compulerit, nec pro ulla caloris nimietate alias corporis partes preter caput et brachia et pedes detegat. Facto autem sonitu in mane unusquisque ex more se uestit et diurnalibus 20 calceis, si non est minutus, se calceat, cultellum quoque cingulo subnectat, lectisque decenter coopertis cum processione tendant in ecclesiam cantando sub silentio psalmum Domnus illuminatio et orationem Domine deus pater omnipotens, qui nos ad principium ; uersus Pretiosa est in conspectu domina. 2 I Sancta dei genitrix et cetera usque in finem ; oratio Dirigere. Venientes autem in chorum cantent septem psalmos penitentiales cum letania et psalmum Dews in adiutorium, cui in quadragesima premittitur Ad te domne leuaui et subiungitur Leuawi oculos cum 30

35

^

orationibus statutis dicendis ab ebdomadario,

quem oportet non solum has, sed alia plura memoriter tenere, ut sunt, que dicuntur collecte ad cantica graduum et ad matutinas et uesperas defunctorum et pro familiaribus. Quem etiam summopere cauere oportet, ne quid in ordinandis, dicendis in conuentu dicat, quod ab aliis dissideat, etiam si sibi per omnia sciens et nullo indigens uideatur. 36. Ouibus finitis sonet signum prime, et reuertentibus cunctis in claustrum unusquisque pexo capite cum silentio accedat ad lauatorium et lotas manus et, si uult, faciem tergat ad manutergium sibi deputatum. Tria enim oportet iuxta lauatorium

esse manutergia, unum

prouectis,

alterum

pueris, tertium his, qui manus habent ulcerosas. 15/17 ut ... compuletit cf. /Annaler Rodenses p. 88 (Nec cuiquam clericorum exuto superpellicio, id est habitu sibi consecrato, licuit solo uti uerbo, nisi egrotanti lectulo aut residenti lauacro) 17/18 nec ... detegat cf. Cons. Marb. $ 120, 3-5 (Quantumlibet... brachia et caput) 19/20 diurnalibus.. . calceat ef. ibid. $ 36, 3-4 (et calcient... facti sunt) ; cf. Cons. Hirs. 1, cap. 40, PL. 150, 972.A (Tunc enim diurnales calceos induit) e cap. 41, PI 150, 972C (et eadem uice non alios calceos.. induit) 20/21 cultellum quoque cingulo subnectat cf. ibid. 972C (Cultelli sui secum portandi cauet obliuisci) 22/23 Dominus illuminatio — P». 26, 7 24 Pretiosa ... domini — Py. 115, 15 26/2? septem psalmos penitentiales — Psy. 6, 31, 37, 50, 101, 129, 142 27 Deus in adiutorium — Ps. 69, 2 28 Ad te domine leuaui — Ps. 24, 1 28/29 Leuaui oculos — Ps. 120, 1 29/38 cum ora-

tionibus statutis ... uideatur cf. Cons. Marb. $ 153

36. 1/6 Quibus.. . ulcerosas «f. Cons. Marb. $ 37; ef. Cons. Hirs. I, cap. 41, PL, 150, 972C (Lauat manus, et si uult, faciem... qui manus non sanas habent) 16 balneo] uualneo K! 20 calceat] calciatf 24 est] oz. F f K! 26 in] oz. K! ?? cui] cum K! 29 oculos] add. : meos K! F f 30 tenere] retinere .5 33 summopere] summo opere K! quid] quod / — 34 in conuentu dicat] dicat 38 et] bisf in conuentu K!

36. 1 reuertentibus] prz. -t- add. supra lin. manu post. K! 3 prim. et] sequ. : ras. unius litt. S 3 prouectis] pro prouectis K! 6 pueris] pro pueris K! his] hiis f

CONSVETVDINES, $ 37 «CAPVT 7. DE CONFESSIONE)

I9

34. Hanc confessionis horam per totum annum esse conuenit in profestis diebus usque ad secundum signum, quod primam pronuntiat, in festiuis diebus tam ante prinam quam post capitulum usque ad prius signum, quod indicat tertiam. Volens

IO

r5

20

autem

confessionem

facere

accedat

ad sacerdotem,

quemcumque uoluerit, qui constitutus est ab abbate in numero confessorum; dexteram de manica extractam superponit pectori. Hoc enim est signum confessionis. Quod uidens sacerdos absque mora surgat et fratrem sequentem se precedat ad aptum et apertum locum claustri. Quem toto corpore ante deum coram se prostratum, postquam surrexerit, nutu inuitet ad assedendum sibi ita, ut uestes eorum se mutuo tangere non ualeant, dicentique Benedicite respondeat Dominus. Deinde confitenti fratri, que uoluerit, uoce compressa ipse quoque non minus compresse respondeat et pro modo culpe modum satisfactionis constituat, ut pro leuioribus culpis dominicam orationem aliquotiens uel psalmos aliquos uel utraque cum aliquot genuflexionibus iubeantur recitari, pro alüs septem psalmos penitentiales cum totidem ueniis, nonnumquam quinquaginta uel centum psalmos uel etiam totum psalterium

semel aut etiam aliquotiens repetitum uel, si est sacerdos, aliquot missas, aliquando etiam corporalem disciplinam. Admonetur etiam, qui infirmus est ex carnis fragilitate, ut ad tempus superbiam carnis humiliet et, ut uerbis utamur patris nostri

37. 1/4 Hanc ... tertiam cf. Cons. Hirs. I, cap. 43, PL, 150, 973B (Horam confes-

sionis ... dicuntur) e/ zb/d. 973C (Si quis festiuitas ... tertiam) 5/11 Volens ... prostratum cf. Cons. Marb. $ 39, 3-8 (Si quis opus habet ... prostratus) 5/14 Volens ... uoluerit cf. Cons. Hirs. I, cap. 43, PL. 150, 973CD (postea uero, cum opus ha-

bet ... et tunc loquitur, quod habet) 12/13 ut uestes ... ualeant cf. ibid. 974B (Prouidendum autem utrique est eorum ... pertingant) 13/29 Deinde ... capitulo cf. ibid. 97 4BC (Postquam uero omnia, quae uoluerit ... per priorem conceduntut)

18/19 septem psalmos penitentiales

- Pss. 6, 31, 37, 50, 101, 129, 142

37. 6 quemcumque] qualemcumque F / ^ ababbate]a preposito F f ? manica] manicis K! 8 Hoc ... confessionis] oz. K! 10 apertum] ad apertum K' 11 surrexerit] surrexit K! 12 assedendum] as- add. supra lin. $ F 14 quoque] add. supra lin. F 15 non minus] corr. ex minus non per szgnum F 16 dominicam] -m- ante ras. duarum litt. F 16/1? dominicam orationem] reperi. in zarg. manu post. propter scripturam dilutam K! 17 orationem] supra -e- ras. unius litt. F utraque cum] repetit. in marg. manu post. propter seripturam dilutam K! 18 aliquot] aliquod F iubeantur] reperit. in marg. manu post. propter seripturam dilntam K! 20 psalmos uel]ow. 21/22 aliquot] -t n ras. unius litt. F 24 super-

biam carnis] carnis superbiam F f

20 25

CONSVETVDINES,

$ 37-39

Augustini, subtrahat )umento suo ad horam ordeum et curet tllud palea, ne indulgentius bastum repugnet habenis et abdicat regentem. leiunium enim manifestum nulli indicendum est, nisi a prelato uel eo, qui uicem eius ordinem regit, et hoc in capitulo. (CAPVT 8. OVALITER PLAGAE GRAVIORES TRACTANDAE SINT»

38. Quod si cuiquam plaga non facile curabilis innotuerit, non plaga, que cessando obducta sit, sed que iterando recrudescere soleat, periti medici erit, fraternum uulnus primo mitigare, deinde sanare et uiam conseruande sanitatis egroto Sin autem putredo uulneris inueterati sanitati ^ premonstrare. restiterit, ne hoc expertus oneri succumbat, faciat confessum asciscere sibi unum de sapientioribus, cuius consilio adiutus uix expugnabilem curet languorem, orentque pro eo. Si uero nec sic profecerit, moneat ilum confiteri rem patri ipsius o monasterii in sua presentia. Potest enim talis esse morbus, pro quo necesse sit eum a ministerio altaris et communione pretiosi corporis et sacratissimi sanguinis Christi suspendi, unde et necesse est eum fraternis orationibus adiuuari. Quos ergo domnus abbas inter omnes uite probatioris et sapientie I II precellentioris perspexerit, cum his negotium occulte et sollicite tractet et ad subueniendum eos fratri languido inuitet.

(CAPVT 9. DE POLLVTIONE ET MVTANDO FEMORALIVM»

39. Quod si ex nocturne uisionis somnio uel swperflwitate 25/27 subtrahat ... regentem cf. Augustini Sermonem CCLII, cap. 6, PL 38, 1175 ; cf. eiusd. Enarrat. in ps. XX XIV, 10, CC ser. lat. 38, 318 ; cf. eiusd.Enarrat. in ps. CV,

13, CC ser. lat. 40, 1578-1580 ; cf. eiusd. Enarrat. in ps.

XX XIII, 5, CC ser. lat. 38,

284-285

39. 1/2 superfluitate nature — Gregorius Magnus, Epist. 64, 11, PL. 77, 1198C 1/6 Quod ... exhibeat cf. Cons. Hirs. I, cap. 43, PL, 150, 975.A (Si tale quid ei contingit ... quod sibi sacerdos iusserit, dicit) 1/10 Quod ... re cf. Cons. Marb.

$ 40,

1- $ 42, 3(Si tale quid ei in nocte contigit... seu ex infirmitate nascitur)

25/26 et curet illud] illud et curet K! 25 curet] reperit. in zarg. manu post. K! 26 palea] corr. ex pallea per ras. secund. -l- K! habenis] corr. zanmu post. supra habens (habens iz. /ransu. del.) K! ; hauenis f. 2? regentem] regengentem K! uicem] uice F f K! 28 eo] oz. K! 38. 4 et] regu. sed del. : quod K! egtoto] adZ. supra Jin. F 9 premonstrare] demonstrare K! inueterati] inueterate F f. 6 succumbat] succumbant K! 6/? confessum... unum] confestim asciscere K! ? asciscere sibi] sibi asciscere F f sibi] add. supra lin. $ 8 languorem] reperit. in zarg. manu post. K! — orentque] oretque K! i4abbas]prepositus F f — 15 his] seg. : hoc K! occulte] oculte K! 39. Not. manu post. in marg. : De nocturna pullutione $ ; is marg. ?uanu alia : Nota $

CONSVETVDINES,

-

IO

$ 39-41

Zr

nature tale quid euenit, quod quidam uerecunde fragilitatem appellant, cum primum potuerit, cantet septem psalmos penitentiales cum dominica oratione, deinde confestim, quod confessori suo uisum fuerit, deo pro satisfactione reuerenter exhibeat. Oportet autem prudentem medicum in hac re oculo discretionis peruigili intueri euentus qualitatem et curandi rationem, iuxta quod beatus Gregorius distinguit huius rei considerationem Augustino Anglorum episcopo consulenti super hac re. Ipse uero, qui hoc non natura, sed culpa sua pertulit, sine ineuitabili necessitate eo die prespiterium non intret, nihil de sacratis rebus uel uasis contingat, ad

15

osculum altaris non accedat, nec ipse ministret nec pro aliqua sollempnitate aliquid eorum, que prohibita sunt, agere licentiam petat. lussus autem a prelato humiliter obediat. Hec lex non seruatur in tribus diebus ante pascha et in ipso paschali die et natiuitatis domini et dominica die pentecostes, quando iuxta maiorum traditionem nulli licitum est, se subtrahere

-

ab altaris participatione.

40. Sacerdotes uero et ministros altaris tria uel amplius oportet habere femoralia ad mutanda, si opus fuerit, prius habita non lauanda, ne culpam maius forsan periculum sequatur et ex recordatione titillatio infirmitatis nascatur. Quod si quis in meridie tale quid passus est, postero die non prohibetur ab aliquo officio peractis tantummodo omnibus, que premissa sunt. 41. Dum autem mutat, siue pro hac causa siue que usua8/10 iuxta quod ... re cf. Gregorii Magni Epist. 64, 11, PL 77, 1199B-1200.AB (Et necessaria est ... inuitus) 11/19 eo die ... participatione cf. Cons. Hirs. I, cap. 43, PL, 150, 975.AB (Ea die nec textum euangelii osculatur ... se subtrahit a communione) 40. 1/? Sacerdotes ... premissa sunt cf. Cons. Hirs. I, cap. 44, PL, 150, 975D (Aut si habet in promptu ... tria femoralia habent) e/ ibid. 9753BC (Quod si quando in meridie ... non abstinebis) 41. 1/8 Dum ... deferat cf. Cons. Marb. $. 104, 2-4 (Dum uero mutat ... utraque colligat) 1/12 Dum ... congruentibus cf. Cons. Hirs. I, cap. 44, PL 150, 975D976.4 (Nullus mutat in sola cuculla...siue alia die ponenda) e/ ibi. 977,4 (Cocturam

autem facere ... a camerario requiret) e/ 977B (Si quid ei placuerit ... possint separatim) 6 re] add. supra 3 septem] sex K' 2 nature] nec /— euenit] euenerit F / agere] faciet uel 10sed]set F / — 14 sollempnitate] sollemnitate F lin. F prim. agere K! — 18 Hec lex non seruatut ...] no. in zarg. zanu post. : Nota $ 17/18 pentecostes] 17 paschali] pascali F pascha] pasca F in] o». K! 18 iuxta] oz. K! penthecostes (-h- add. supra lin.) F ; iuxta pentecostes K! E) recordatione] maius] sequ. : ras. Irium litt. F 40. 3 lauanda] lauata K! omni6 tantummodo] tantum Ff titillatio] titilatio K? cordatione K! 6/? omnibus, que premissa] que premissa omnibus, sed per signa bus] his K! corr. F 41. Tit. : De caputio ne ulla pars nuda apateat add. »manu post. in super. fine pagi1 Dum] Cum F f K! not. in marg. super. manu post. : Nota nae K!

22

CONSVETVDINES,

$ 41-43

liter fit post quattuordecim dies, caueat omnino is, qui mutat,

ut ulla sui corporis pars nuda appareat, ipsa quoque mutatoria competenter sibi inuoluat et ad locum huiusmodi desti^

Io

natum deferat, ubi inueniat ea camerarius et fullonibus lauan-

da transmittat. Que licet secundum arbitrium prepositi lauanda sint aut a nobis aut a fullonibus, propter eos tamen, qui corpore debiliores ad hoc non sufficiunt, opus non precipitur, ut a quoquam lauentur, sed qui causa humilitatis hoc facere uoluerit, infra claustrum loco competenti hoc faciat in hora operandi, de qua post dicetur, preuisis a camerario uasis et utensilibus lauationi congruentibus. 42. Hora autem mutandi communis esse debet toto anni tempore in mane, cum surgitur ad signum in dormitorio datum, antequam prima pulsetur. Si quis etiam ex consilio medicine cauteriatus est, potest curam

A

necessariam

adhibere,

postquam surrexerint et a dormitorio dato signo prime exierint, in officina ad hoc ipsum deputata, post uesperas ante collationem prouiso aliquo ad hoc officium idoneo, qui seruiat indigentibus, que lauanda sunt, lauando uel, si qua alia sunt necessaria, ministrando. (CAPVT 10. OVALITER PERAGANTVR HORA PRIMA ET PRIOR MISSA» 43. Audito secundo signo prime uel cuiuslibet hore canonice,

si quis sub custodia non est, si forte secessum petiturus iam peruenit ad ostium secessus, pergat, quo tendebat; sin autem, nisi pro ineuitabili necessitate, ad ecclesiam redeat et V^

postea, si deuitari non potest, exeat uel pro sanguine de naribus emanante uel alia quauis eque graui necessitate. Eadem ratio est de omnibus canonicis horis nullatenus exeundi, nec 6/7 secundum ...fullonibus — z4ugustinus, Praecept. lin. 166-167 42. 1/3 Hora ... pulsetur cf. Cons. Marb. $ 104, 1-5 (In hiemali uero tempore ... seruanda est)

3/4 ex consilio medicine — ;4ugustinus, Praecept. lin. 170

45. 1 Audito ... prime cf. Cons. Hirs. I, cap. 47, PL. 150, 997C (Audito signo, 1/? Audito ... exeundi cf. Cons. Marb. $ 47, 3-5 quod ad primam pulsatur) (Signum autem prime ... sibi preuideant) 3/6 sin autem ... necessitate cf. Cons. Hirs. I, cap. 47, PL, 150, 978B (Sed nec licet unquam exire quemquam ... ut

uerbi gratia si de naso cruor emanat)

2 is] hic K! 3/4 mutatotia] add. supra Jin. F $ inueniat ea] ea inueniat F f 6 secundum arbitrium] arbitrio K! ? a nobis aut] add. supra Jin. F 11 dicetur] 11/12 et utensilibus] conutensilibus et K! dicitur K!

42. : prime] oz. K! ex -o

? idoneo] deputato F f

9 necessaria] -a corr.

, 43. 1 secundo] oz. K! 3 ostium] hostium K!f pergat] peragat K! 4 nisi] 222. supra lin. F ; non K! redeat] tendat F f 6alia]proalia Ff ^ *est]

add. supra lin. F

CONSVETVDINES, $ 43-45

23

ab his, qui foris sunt, aliquem deintus euocandi, quod nec abbati licet, nisi incumbat necessitas, que lege caret.

44. Cum prima cantatur infra tractatum beati Athanasii Quicumque wult, qui tantum in dominico die in nostro ordine cantatur, w^

IO

15

20

nemo

sedebit exceptis his, qui communem

standi

uel sedendi legem pro suis imbecillitatibus nequeunt obseruare. Quaternarius autem psalmorum numerus, qui pro mysterio est obseruandus, his psalmis suppletur : Deus deus meus respice. Dominus regit. Domini est terra. Ad te domine leuawi. Iudica me domine. Confitemini, singulis psalmis singulis feriis supputatis, sed infra septuagesimam |Dominus regnawit pro Confitemini cantatur. Post regularem primam sequitur prima de sancta Maria cum his psalmis : Domine quid multiplicati. Te decet. Domine refugium. Dum prima sancte Marie et Deus misereatur et secundus psalmus penitentialis cum duobus canticis graduum canuntur, uestit se sacerdos cum cooperantibus sibi ceteris ebdomadariis ministris ad priorem missam. Que prior missa, siue pro defunctis siue pro diebus festis uel pro salute uiuorum agenda sit, post primam a die sancto pasche usque ad idus septembris celebratur, porro ab idibus septembris usque ad cenam domini post tertiam, nisi his diebus, quibus bis comeditur. 45. Missa ergo, que prior uel matutinalis dicitur, cottidie, maxime autem in omnibus festis, quando duo officia sunt,

-

celebranda est a prioris septimane ebdomadario cum suis cooperatoribus in conuentu paulo minus studiose quam publica missa. Si autem est unum officium prioris et publice misse, celebratur absque conuentu. 44. 1/2 tractatum ... uult — syzbolum sic dictum /Atbanasianum (Quicumque uult saluus esse) 1/3 Cum ... sedebit cf. Cons. Hirs. 1, cap. 47, PL. 150, 978B (In choro

ad primam ... nullus sedet) 6/7? Deus deus meus respice — Ps. 21 * Dominus tegit — P». 22 Domini est terra — Ps. 23 */8 Ad te domine leuaui — Ps. 24

8 Iudica me domine — Py. 25

Confitemini —

P;. 133

9/10 sed

infra ... cantatur cf. Cons. zÁrroas. $ 29, 7-9 Dominus regnauit — Ps. 92 11/12 Domine quid multiplicati — Ps. 3 12 Te decet — P*. 64 Domine refugium — Py. 89 13 Deus misereatur — Ps. 66 13/14 secundus psalmus penitentialis — Ps. 3J 14 canticum graduum -- Pss. 119-133 8 deintus] ullatenus K! 9 abbati] preposito F / ^ incumbat] corr. ex. imcumbat .$ 44.2 tantum in dominico] apud(/aput)nos omni F f ^ in dominico] dominico 6 obseruandus] 5 autem] autf 2/3 qui ... cantatur] add. in arg. K ? respice] sequ. : in me f sequ. : ad primam F f ^ suppletur] subpletur 5 13 sancte] 12 quid] quisf 9 sed] set K! f 8 me domine] me deus F f festis] 1? diebus] duobus K'. misereatur] segs. : nostri F f K! sunt f 19 celebratur ... septembris] oz;. K? 18 ad idus] additus ad idusf uestis f 20 post tertiam] add. in marg. 5 o cottidie] cotidie 45. 1 prior] uel prior F f ^ uel] add. supra lin. F prioris] /» ras. K! unum officium] una missa K'

24

CONSVETVDINES, $ 46-48

46. Missa autem defunctorum celebretur hoc ordine collectarum : prima fratris uel fratrum nostrorum, si est anniuersarius aut tricenarius aut septenarius, uel si nuntiatus est obitus alicuius uel aliquorum, quorum habemus fraternitatem,

; deinde congregationis nostre, postea episcoporum

et sacer-

dotum defunctorum sub una oratione, exinde familiarium nostrorum, nouissime, si insinuatus est obitus uel si est an-

niuersarius, tricenarius, septenarius-alicuius eorum, quorum memoriam agere rogati sumus, tunc eorum, qui in cimiterio 10 nostro requiescunt, et ad ultimum omnium fidelium defunctorum.

(CAPVT 11. OVID AGENDVM SIT IN CAPITVLO ANTE CLAVSTRALEM CENSVRAM» 41. Sonante

signo, ut, qui foris sunt, omnibus

postpositis

ad capitulum conueniant, congregatis uniuersis et stantibus lector, accepta hac benedictione : Regularibus disciplinis instruat mos omnipotens el misericors domünws, pronuntiat s kalendas cum luna et nataliciis sanctorum sacerdote ebdoma-

dario prosequente Pretiosá est im conspectu domini, respondentibus

aliis Mors

sanctorum

eius, et adiciente Sancta

dei

genitrix et cetera, cui respondetur ab omnibus Amen. Secuntur reliqua secundum usum ecclesiasticum. Quibus finitis 10 legatur lectio uel de regula uel de consuetudinibus canonice uite institutis uel, si est festum tale, quo sermo faciendus est in capitulo, de omelia, que in matutinis lecta est. 48. Postea recitatur in tabula, quid quisque sequenti nocte uel die in choro cantare uel legere debeat uel extra chorum agere de his officiis, que a nobis ipsis administrantur, 46. 1/11 Missa ... defunctorum cf. Cons. Marb. $$ 330-334 47. 1/2 Sonante ... conueniant cf. Cons. Hirs. I, cap. 48, PL, 150, 978D (Quando

scilla pulsatur...se preparans) 1/12 Sonante ... lecta est cf. Cons. Marb. $ $ 49-50 (His peractis ... et quod legitur intendant) 6/? Pretiosa ... eius — Ps. 115, 15

48. 1/5 Postea ... refectorio cf. Cons. Marb..$ 51, 5-6 (Mox breuiarius uel idem lector indicet in tabula ... uel cantare debeant) 46. 4 obitus alicuius] alicuius obitus K! quorum] quatuorf 6 familiarium] tert. -i- add. supra lin. F ?siest]siestalicuius F f — 8alicuius] add. supra lin. F quorum] quatuorf. 10 requiescunt] quiescunt F f — ultimum] sequ. sed

expunct. : eorum K!

47. 1 Sonante signo ...] no£. in marg. manu post. : Nota S 2 conueniant] conueiant K! * instruat nos] nos instruat $ K! omnipotens] -potens (ps) zn ras. quattuor litt. F dominus] adZ. : Amen F f 11 uite] ui- zz ras. duarum tt. F est festum] festum est F f K! 12 omelia] omyleaf 48.1 Postea] -a add. supra lin. $ 2 uelextra] extra K! 3 chorum] quorum Ki his] hiis / ^ administrantur] amministrantur K!

CONSVETVDINES, $ 48-52

25

ut est legere in refectorio, facere mandatum trium pauperum, ; seruire in coquina, ministrare in refectorio. Quisquis autem nomen suum audierit pro aliquo officio agendo, reuerenter inclinet, et quotiens nomen

abbatis pronuntiatum fuerit, to-

tus conuentus se cum eo inclinet. 49. Profertur etiam continuatim, si quis die sequenti fuerit anniuersarius unius uel plurium fratrum uel familiarium uel commendatorum, uel si quis intimatus est obitus de fratribus nostris, qui in aliis ecclesiis positi sunt a nobis, uel illorum,

; qui fraternitatis societate nobis iuncti sunt, uel etiam aliorum,

qui nulla tali necessitudine

ad nos

pertinent,

sed uel

minorem fraternitatem nostram acceperunt uel etiam sine fraternitate, ut pro eis oremus, petierunt. Pro quibus omnibus dicit sacerdos Reqwuiescant in. bace respondente conuentu 10 Amen. 50. Post hec ab eo, qui presidet capitulo, quasi pro salutatione uel potius pro licentia soluendi silentii, sine qua capitularis disciplina agi non potest, dicitur Benedicite, cui respondet conuentus Dominus ipso prosequente et dicente Benedicat ; el custodiat nos omnipotens et misericors dominus.

31. His actis domnus abbas uel prior uel alius, cui librum miserit abbas, sermonem facit materna lingua ad intelligendum

omnibus,

non

tamen

cottidie,

sed his diebus,

quibus

uisum fuerit prelato. 52. Finito sermone primum, quod opus est de diuinis officiis, tractatur uel de alia re qualibet, quam in capitulo tractari conueniat. Expectatur etiam, si quis aliquid dicere

8/8 Quisquis ... inclinet cf. Cons. Hirs. I, cap. 48, PL. 150, 979.4 (Attendit quoque, si notatus in tabula ibi nominatur, ut tunc inclinet)

49. 1/10 Profertur ... Amen cf. Cons. Marb. $ 51, 2-5 (idem lector ... Amen) 50. 1/3 Post ... dominus cf. Cons. Marb. $ 52 (Quo facto ... soluitur silentium)

51. 1/3 His ... cottidie cf. Cons. Marb. $ 53, 1-2 (Tunc prelatus uel prior ... non cottidie) 52. 1/2 Finito ... tractatur cf. Cons. Marb. $ 53, 3-4 (Finito sermone ... tractent)

7/8 et quotiens ... inclinet] oz. K' eo se F f

? abbatis] prepositi

F / ^ 8secum eo] cum

5 fraternitatis] recund. -a- corr. 2 plurium] plurimum K! 49. 1 quis] oz. K! 5/6 aliorum] -o- corr. ex -a- $ ; illorum F f — 6 necessitudine] supra -i- F 8 fraternitate] fra- repetit. manu post. in marg. sed uel] si uel K! necessitate K! petierunt] pecierunt cuzz una sequente litt. rasa F propter scripturam minus claram S 50. 1 Post hec] Postea F / — 5 dominus] add. zanu post. : Amen 5 51.1 His] Hiis / — abbas] prepositus F / — prior] decanus Ff — 2 abbas] his] hiisf sed] set K! prepositus F f — 3 cottidie] cotidie .$ f aliquis quis] si 3 5 -s) (antea ras. i" 52. 1 Finito] -o

26

CONSVETVDINES, $ 52-54

uult de re competenti, Nam de cibo uel de fotu non est decens

bm]

quemquam loqui in capitulo, nisi de aliquo, qui communibus cibis refici non ualet, breuis fiat mentio pro exhibenda ei humanitate.

(CAPVT 12. DE CLAVSTRALI CENSVRA IN CAPITVLO» 53. Deinde iubente rectore ordinis, ut de ordine loquantur,

unusquisque quo perfectior esse contendit, eo minus sibi parcat, se ipsum ponat ante se et ascendat tribunal sue mentis, non impinguel oleo peccatoris caput suum, sed sicut vustus sui accusator factus pie seuiat in se et, quod dici solet, I rimum linceis oculis inspiciat sui cordis intima et, que correctione digna uiderit, non abscondat, ut medicantis operam inueniat. Latens enim dolor curari nescit, et tectus ignis maiore impetu estuare solet. Primo tamen omnium expectatur, si quis infirpro indulgentiore sibi adhibita refectione ueniam a IO morum deo petat et coram fratribus humilitatem ostendat. Solet enim uoluptas tamquam ancilla primo sequi necessitatem, deinde dominam suam furtim perimere nititur, fitque, ut, quod necessitatis causa fieri uidebatur, fiat potius causa uoluptatis. 15 Expectantur nihilominus circatores, ad quos prima capitularis pars actionis aliquomodo pertinet, ut proferant, si quid ne- gligentiarum peruiderunt horis sue prouidentie deputatis. 94. Si quis igitur siue sui ipsius accusator siue ab alio appellatus fuerit, absque cunctatione surgat, reuerenter ad locum constitutum procedat, humi toto se corpore prosternat super dextrum latus paulo plus uergens nec, nisi iussus, 4 de cibo uel de potu ef. Co/oss. 2, 16 4/4 Nam ... humanitate cf. Cons. Hirs. I, «ap. 51, PL, 150, 982B (Nam nec ulla comestionis uel bibitionis mentio ... negligenter parato) 53. 1/3 Deinde... mentis cf. Cons. Marb. $ 53, 4-6 (Deinde ... mentis sue conscendat) 4 non ... suum cf. Ps. 140, 5 4/8 sed ... in se cf. Prou. 18, 17 6/7 linceis ... uiderit cf. Cons. Marb. $ 53, 6-8 (omnes actus suos ... correctione inuenerit) 9/11 Primo ... ostendat cf. Cons. Hirs. I, cap. 49, PL, 150, 979B (exspectatur,

si quis infirmus ... ueniam petere debeat) 15/1? Expectantur ... deputatis cf. ibid. 979B (si circatores ... quid loqui habeant) 54. 2/11 absque ... differat cf. Cons. Marb. $ 53, surgens ... toties quoque ueniam petat)

8- $ 54,

6(de sede sua ultroneus

4 de re] oz. K! competenti] competente .$ cibo] cibis K! 6 exhibenda] adhibenda (ad- add. anu post. supra lin.) K*

uel] nam f

53. 4 impinguet] inpinguat K! D seuiat] imer -i- e£ -a- ras. unius litt. K' quod] qui K! 6 correctione] correptione F f — 9 tamen omnium] omnium tamen K! 14 potius] oz. F f 1? horis] oz. F f 54. 1. Si quis igitur ...] no£. in zarg. zanu post. : Nota .$ igitur] ergo F f 2 reuerenter] et .$ 3 constitutum] statutum K! toto se] se toto F f

CONSVETVDINES, $ 54-55

27

; exurgat. Surgens autem supplici uultu, capite demisso, coram astans se ipsum accuset uel alterius accusationem sue culpe imputet confitensque aduersum se iniustitiam suam domino

et

fratribus, ut. vemiltatur impielas beccati sui, deum imploret. Quantascumque autem negligentias fateatur, non nisi semel 10 corpore se prosternat, sed quotienslibet ab alio uel ab aliis incusatus fuerit, ueniam petere non differat. 389. Que quidem mutua fratrum fraterna accusatio ideo statuta est a patribus, quia non omnes ad hanc prouecti sunt perfectionem, ut negligentias suas uel ipsi indicent uel aliis indicandas reuelent. Non enim desunt, qui post diuine uocatio; nis excitationem,

post feruorem

illum conuertendi

ad deum,

post primordia conuersionis, post aliquantam promotionem religiose conuersationis denuo relabi incipiant et nequaquam saluti animarum inuigilantes dampnabili somno desidie se committant turpiterque eneruati, quasi dormitando per 10 cottidianas negligentias et anime detrimenta, caput, id est mentem,

deponunt non adtendentes, quia tanto retrocedunt,

quanto procedere non contendunt. Quia ergo tales non desunt, in caritate admoneantur ad peragendum iter uirtutum, quod arripuerunt, per blanda, per aspera excitentur, :5 modo clam monendo, nunc exhortando, nunc iuxta euangelium duos testes adhibendo, denique, si nec sic correcti fuerint, sed monitis obstinate contraire temptauerint, ecclesie, id

est capitulo, eorum personarum

causam

acceptione

aperiendo.

Ibi quippe remota

licet eis, qui norunt,

quid, de

quo,

20 quomodo, quando proferendum sit, quod ultione dignum est, zelo caritatis uitiosa reprehendere, utilia et honesta suggerere uel ab aliis suggesta corroborare, de dubiis consulere, quicquid contra disciplinam regularem uel canonicam consuetudinem uel fratrum instituta presumptum uel neglectum 25 fuerit reprehendere. B capite demisso — 3 Reg. 21, 27

*/8 confitensque ... sui — Ps. 31, 5

55. 1/2 Que ... patribus cf. "Augustini Praecept. lin. 109-129 ; cf. Benedicti Regulam cap. 23-28 2/28 quia ... reprehendere — Cons. Marb. $ $ 56-57 (Sed quia nondum omnes... reprehendere) 10 anime detrimenta — Mr. 8, 36 15/16 nunciuxta

.. adhibendo cf. Mz. 18, 16 6 exurgat] exsurgat K!

17/18 ecclesie ... aperiendo cf. Mr. 18, 17 8 deum] domino

10 sed]set F f

1 fratrum] 55. Not. in marg. manu post. :De mutua fraterna accusatione .$ 1/2 statuta] constituta F f ^ 4 enim] om. f. -rum corr. ex -num per ras. 5 8 dampnabili] damnabili F / — somno] sompno F 6 aliquantam] aliquanta K! caput]capit 9turpiterque] etturpiter F /— 10 cottidianas] cotidianas $ f id est] idem / — 12/18 Quia ergo ... aperiendo] o£. in marg. zanu post. : j5 Nota .$

13 caritate] karitate .$

euangelium] euuangelium F f K!

14 arripuerunt]

acceperunt

K!

16 correcti] -cti in ras. duarum litt. F

21 caritatis] karitatis .$ aperiendo] periendo f 22/23 quicquid] quicquit K! ; sequ. : est F f

15/16

18

22 suggesta] sugesta F f

28

CONSVETVDINES,

$ 56-57

56. Nec decet reputari maliuolentie fraternam accusationem, nec reputandus est crudelis, qui fraternos excessus uel negligentias indicat ; immo, qui scit et occultauerit, pene est subiciendus. Crudelior enim est, qui fratrem suum tacendo 5 perire permittit, quem indicando corrigere potuit. Si enim impium est, tegere uulnus in corpore fratris, quod ipse celat, dum uri timet, profecto maior impietas est, plagam occultare, unde perniciosius putrescat in mente. Sicut autem IO

D5

fratrum est, fratres fraterna admonitione ad sui considerationem reuocare, nonnumquam etiam, que in se ipsis emen-

datione digna perspexerint, ultro publicare, sic erit presidentis, modum cause, naturam, etatem, mores quoque diligenter perpendere uniuscuiusque, ut pro modo culpe modum statuat penitentie et tamquam peritus medicus leuia leuibus, acriora fortioribus sanet antidotis. Et licet christiane caritas discipline magis amari appetat quam timeri, nonnumquam necesse

est, ut uulnera,

que fomenta

non

sentiunt,

ferrum

experiantur. 5*7. In tantum autem uigeat claustralis districtio, ut cuiuscumque etatis uel ordinis frater in capitulo accusatus, si se reum I

nouit,

nullam

pretendat

defensionem,

nisi si idonea

causa est uel grauissima necessitas, pro qua talem incidit lapsum, quam tamen non multiloquio, non artificiosa palliabit oratione, sed simpliciter et humiliter proferet et prelati sententiam patienter sustinebit, ne grauiorem mereatur uinEres

culpa.

innocentis

impatientia

quam

ipsa,

que

precessit,

56. 1/8 Nec ... mente cf. ZAugustini Praecept. lin. 113-119 (Nec uos iudicetis esse maliuolos ... putrescat in corde)

11/15 sic ... antidotis cf. Cons. Marb. $ 55, 1-5

(Tunc qui presidet ... seueritatem adhibeat) 17/18 ut ... experiantur cf. Benedicti Regulam cap. 28, 6 (Quod si ... ferro abscisionis) ; cf. Cons. Hirs. II, cap. 10, PL, 150, 1048B (ut abbas utatur ferro abscissionis) 57. 1/3 In...defensionem — Cons. Marb. $ 48, 2-4(Intantum...innocentiam suam pretendere)

2/9 si ... culpa — Cons. Hirs. I, cap. 51, PI 150, 981B (si se reum

nouit ... nullam agens defensionem, nisi si rationalis causa est ... grauiore correptione emendandam) 5/6 quam ... oratione cf. Mz. 6, 7 56. 1 Nec] Non I 2 reputandus] -t- supra expunct.-d- f —— excessus] -us zn ras. duarum liti. F — 8 quiscit et] si 1^ 4 Crudelior] Crudelis .$ 9 indicando] adindicando f

6 tegere uulnus] uulnus tegere K1

* dum] quod I

?/8

occultare] occultari I 8 perniciosius] perniciosior F / ^ putrescat] -s- 74 as. (antea -c-) S 8/18 Sicut autem ... experiantur ] oz. I 10 que in se] in que se f 11 perspexerint] prospexerint/ sic]si K! i2diligenter]diligente / — 15/18 Et licet ... experiantur] "oz. im zzarg. manu post. : Nota .$ 16 amari appetat] appetat amari F f ^ appetat] apetat K! 1? ferrum] ferrem K! 57. 1 autem] oz. K! 2se]est pretendat K! 8 ipsa] oz. K!

/ — 3 pretendat defensionem] defensionem

CONSVETVDINES, $ 58-62 38. Itaque conuenit

iudicem

considerare,

29 que differentia

sit culpe sponte admisse aut graui necessitate perpetrate, maxime cum per patientiam patientis non accumulatur, sed

humiliter pena, que indicta fuerit, excipitur. 99. Ouod si incusatus aliquis non est sibi conscius, nec fatebitur culpam, que non est, nec importune negabit, sed rei ueritatem interrogatus simpliciter proferet. Eum autem, qui incusatus est, nullus excusare

prius presumat,

etiam si eius

innocentiam nouerit, quam ipse ueniam querendo signum humilitatis ostendat. Quo facto rem, prout sibi nota fuerit, aperire non prohibetur. 60. Si quis autem aliter fuerit inculpatus, quam conueniens est, interim toleretur, quousque reus absolutus satisfaciendo et penitentiam dignam recipiendo redeat ad locum suum, et tunc fraterne admoneatur, qui hoc fecit, ne quid tale deinceps presumat. VA facere 61. Nullus in capitulo directo ad alium sermone loquatur, nisi is, qui ordinem regit, ne ex hoc oriatur respondentium et impetentium concertatio litigiosa, nec quisquam, nisi quod certum habet, proferat, ut, si incusatus culpam negare uoluerit, incusans certa proferat indicia, unde hoc nouerit. Qualiter A autem tale negotium terminetur, discretioni presidentis relinquatur.

A^

62. Si enim causa alicuius ponderis est, indiscussa non re-

linquatur, sed, qui eam uidit uel pro certo agnouit, si mox proferendi locum non habuit, tamdiu teneat eam in memoria, 59. 1/3 Quod ... proferet — Cons. Hirs. I, cap. 51, PL. 150, 981B (Si autem de inclamata non est sibi conscius ... honeste proferre) 3/58 Eum ... nouerit — i/;d.

981C (Sed et nullus eum ... etiam si eius innocentiam nouerit) 60. 1/3 Si ... suum cf. Cons. Hirs. I, cap. 51, PL, 150, 981D (Quod si eum aliter, quam conueniat, inclamauetit ... et tunc inclamari) 61. 1/7? Nullus... relinquatur cf. Cons. Hirs. I, cap. 51, PL. 150, 981D (Sed et hoc

sciendum est, quod nullus... in prioris potestate erit, quomodo talis culpa remaneat)

62. 1/4 Si ... possit cf. Cons. Hirs. I, cap. 51, PL 150, 981D-982.4 (Nam etsi leuiores cause pleramque mediocrius tractentur, tamen, si causa maior fuerit. donec reclamandi locum habuerit)

2 culpe sponte] sponte culpe K! 58. Not. in marg. manu post. : Nota $ perpetrate ] priz. -r- supra graui necessitate] necessitate graui F f K! lin. K! 4 excipitur] expiatur K! 2 non] nec / — 5/6 ueniam ... humilitatis] signum 59. 1 Quod] Quot K! 6 sibi nota] nota sibi F ; nota si f humilitatis ueniam querendo K! 60. 1 fuerit] add. supra Jin. 5

61. 1 ad alium sermone] sermone ad alium F f — 2is]ow. K! — 4 proferat] discretioni] secumd. -i6 terminetur] ozz. K! praeced. : ras. duarum litt. S corr. ex -e- Ki 62.1 Si] S- zn ras. C- F

2 sed] set F

30

CONSVETVDINES, $ 62-65

quousque eam in capitulo edicere possit. Quicquid enim cano;nicarum institutionum uel consuetudinum seruatum non fuerit uel etiam contra eas admissum, non est negligenter pretereundum, sed discussum diligenter emendandum est et sollerter corrigendum. ; 63. Ouisquis uero se nominari audierit pro excessu suo, siue uero siue falso, et ante respondere uel se defendere temptauerit, quam surgens se humiliauerit, tot dies in silentio maneat, quot excusationis uerba protulit. 64. Cauendum etiam est summopere, ne quid in capitulo proferatur, quod sit turpe dictu. Quod si quis hoc impremeditatus proferre cepit, prior uel aliquis prudentiorum tamquam uerbum ex eius ore rapiens sollicite curet, ne ad agnitionem ; conuentus perueniat, quod auditoribus scandalum generare potuisset. Si quis autem ex industria hoc presumpserit, culpa et correctione non carebit. 65. Qui igitur tale quid admiserit, quod tegi magis expedit quam proferri, admonitusque incorrigibilis apparuerit, ad notitiam prioris perducendus est, ut ab ipso, que digna sunt, audiens, si fieri potest, emendetur. Sin autem inuenta in eum

; occasione pro alia culpa, que sine uerecundia tractari possit, agendum est a prelato oratione conuenienti, ut cognoscatur a ceteris preter culpam, que prolata est in medium, in aliis quoque eum grauius deliquisse, ne quis iniquum reputet eum acriori uindicte subiacere, tamquam pena culpam excedat, ro cum secundum culpe qualitatem uindicta sit imponenda. 1/8 Quicquid ... corrigendum cf. ZAugustini Praecept. lin. 220-222 (Vt ergo cuncta . corrigendumque curetur) 65. 1/4 Quisquis ... protulit cf. Cons. Marb. $ 48, 5-9 (Ex quacumque re siue uera siue falsa ... quot excusationes contra proclamationem protulerit) 64. 1/11 Cauendum ... carebit cf. Cons. Hirs. I, cap. 51, PL. 150, 982.4B (summo cauendum est studio ... qui scius huiusmodi rei tale quid ibi proferre presumpserit) 4 uerbum ... rapiens — 3 Reg. 20, 33 65. 1/10 Qui ... imponenda cf. Cons. Hirs. I, cap. 51, PL. 150, 982BC (Verum si quis frater tale quid agens... in eum grauius emendari possit) 2/4 admonitusque -.. emendetur cf. ;Augustini Praecept. lin. 121-122 (si negauetit, prius praeposito debet ostendi ... non innotescere ceteris) 1 Quicquid] Quicquit K! ; Quidquit / — 7 sed] set K! 63. INot. in marg. manu post. : Nota diligenter .$ 1 uero] oz. Kt 2 defendere] deffendere K! 64.1estsummopere] summopereest F /— 2sitturpe dictu] dictu turpe est F f dictu] dictum K! 2/3 impremeditatus] inpremeditate K! 3 prior] decanus Ff prudentiorum] prudentium F f 4 eius ore] ore eius K! 65. 1 Qui] Quibus f igitur] oz. f — expedit] expeditur K! 3 prioris] 074. K! ; decani F f£ perducendus] producendus Kt! ipso] -o supra expzunct. -àf | $que] qua K! possit] potest F f K! 6 est] add. supra lin. F Oratione] ratione K! ? est] oz. K! medium] -u- n ras. (antea -o- ) 9 acriori] bis Kt

CONSVETVDINES, $ 66-69

3r

66. Que si usque ad corporalem disciplinam excreuerit pro qualitate reatus, etiam si postea talis eiusdem fratris culpa prolata fuerit, que inemendata preteriri non debeat, differtur -

A^

in crastinum et fraterne terminatur. Nam hec pena nulli in uno capitulo geminatur, nisi ei, qui pro sua contentione contradictionem aliquam uel signum indignationis ostenderit, pro qua re acrius in eum quam pro culpa priore animaduertendum est, quousque emendationem cum omni humilitate promittat. 67. Misericordes autem esse oportet eos, qui iubentur, in delinquentes uerberibus animaduertere, quia sepe in dissi-

milibus moribus deprehenditur similis culpa, sed non similiter punienda. Aliter enim tractandus est diligens frater, qui humana temptatione aliquo delicto preoccupatur, aliter negligens, qui de industria non semel, sed multotiens delictis implicatur, quamuis incautis nonnumquam adhibenda sint pietatis deliniamenta,

si quomodo

uincat

amor,

quos

non

potuit

domare terroris rigor. 68. Correctio itaque, que scopis fit, primo modice incipienda est et, si iusserit prior, sensim adaugenda, ita tamen, ut in

^

omnibus seruetur compassio fraterna, ut discipline districtio terreat elatos, misericordie adhibitio foueat subiectos. 69. Non est etiam culpandum, si quis eorum, qui corporalem subeunt sententiam, preter solitum aliis uerbis emendationem promittat, sed libenter accipiendum et pro eo, ut penam euadat, interueniendum. Nam antequam cedi incipiat, dum se preparat et prosternit, a nullo pro eo uel contra eum

66. 1/8 Que ... promittat cf. Cons. Hirs. I, cap. 51, PL. 150, 983.4B (In unoque

capitulo duo iudicia nulli inferuntur ... cum omni humilitate promiserit)

67. 1/6 Misericordes ... negligens cf. Cons. Hirs. I, cap. 52, PL. 150, 983BC (Tales uero iudicia facere iubentur ... ut in negligentie aliquo emendari solet) ^ 7/9 quamuis ... rigor cf. ibid. 983D (Quamquam nonnunquam etiam minus cautis ... uincat amor compassionis) 68. 1/4 Correctio ... subiectos — Cons. Hirs. I, cap. 52, PL. 150, 983D (Scopis

autem etsi maiores tantum culpe emendentur, modice tamen huiusmodi correptio inchoatur ... misericordie adhibitio foueat subiectos) 69. 1/4 Non ... interueniendum cf. Cons. Hirs. I, cap. 52, PL. 150, 983D-981,4 (Vnde licet non sit consuetudinis ... sed et libenter a prioribus accipitur) ^ 4/7 Nam... uoluetit cf. ibid. 9844B (non est consuetudo... quid breuiter loqui uoluerit)

Nam] Nan f X ? pro culpa] culpa K! 66. 4 terminatur] terminetur F f 8 omni] oz. K! priore] sequ. sed Jin. transu. del. : ad K!

3 moribus] -r- supra expunct. -t- 5 67. 1 esse oportet eos] oportet eos esse K! 6 industria] segw. :sua F f — 9 rigor] -gor Pis, semel ras. f sed]set/ sen2 prior] decanus Ff 68. 1 Correctio] Porrectio / — que] oz. K! sim] sensum K! 8 seruetur] oz. K! 69. 4 cedi incipiat] incipiat cedi F f ^ incipiat] incipiatur

CONSVETVDINES, $ 69-75 32 aliquid est dicendum, nisi prelatus aliquid breuiter loqui uoluerit. 70. De culpa autem per castigationem abolita a defensionis uerbis prorsus supersedeatur ab omnibus, ne in iudicem iniustitia preiudicii torqueatur.

^

A

VA

71. Ipse etiam, in quem sententia data est, nec infra nec extra capitulum rei transacte mentionem ullam faciat, ne reiterata causa litigationis fomentum fiat. Sed nec de ulla omnino re in capitulo acta fiat retractatio, unde scandalum oriri possit, non audientium edificatio. 12. Nemo etiam, cum uiderit fratrem in causa positum et pro excessu suo anxium, quasi nocendi occasionem nactus studeat, culpam, que per se magna est, exaggerare uerbis uel alia quedam hactenus tacita commemorando, cui potius compati debet et, si res patitur, subuenire interueniendo.

7*3. Frater uero in causa positus capite demisso neminem respiciat nisi ordinis rectorem, sed nec hunc nisi sibi loquentem. Incusatorem suum nec in eodem capitulo nec in sequenti nec in tertio audeat incusare, si pro grauioris culpe ille eum excessu notauit. *4. Sed neque precipitur punire sui inculpatorem a quocumque

incusatum,

nec ipse a suo accusatore

castigari per-

mittitur, quamuis ab alio, qui etiam reus fuisse notatus est, id pati non prohibeatur. 75. Si quis seniorum cum iuniore in eadem culpa depre70. 1/3 De... torqueatur cf. Cons. Hirs. I, cap. 52, PL. 150, 984B (De culpa autem iam emendata... culpari uideatur) 71. 1/8. Ipse .. edificatio cf. Cons. Hirs. I, cap. 53, PL, 150, 984BC (Inclamatus

etiam ... sed potius edificatio sit audientium)

72.1/4 Nemo... commemorando— Cons. Hirs. I, cap. 53, PL. 150, 984C (Sed et

cauendum est, ne quisquam, cum fratrem ... culpam illius studeat exaggerare) 4/6 cui potius compati debet cf. ! Cor. 12, 26 73. 1/8 Frater... notauit cf. Cons. Hirs. I, rap. 53, PL, 150, 984C (Similiter inclamato cuilibet cauendum est, ne quemquam, nisi ordinem tenentem... ille in eum fecerit reclamationem) 74. 1/2 Sed... incusatum cf. Conr. Hirs. I, cap. 53, PL. 150, 984C (Sed neque in €o capitulo... qui primus inclamauit ipsum) 75. 1/4 Si ...temperetur— Conr. Hirs. I; cap. 54, PL. 150, 984D (Et si in eadem culpa .. . plerumque temperetur)

70.1 De] Ne K! a] oz. K! ? in iudicem] inuicemf 71.1 Ipse etiam in quem] 7s ras. F etiam] ozz. K! 2 transacte] ag. in zmarg. super. Ki 3 Sed] Set F f 4acta] om. K! ; -a zn ras. F retractatio] ag4. supra lin. F 72.1 Nemo] N- corr. ex M- per ras. S * hactenus] actenus K! f 73. 3 capitulo] add. supra lin. S 5 ille eum] ipse eum K! ; ille in eum 5$ excessu] excessum 5$ K! 74.1 Sed] Set K! Ff 2 accusatore] incusatore K! 3 qui etiam] ed. in marg. S

CONSVETVDINES,

$ 75-77

33 hensus fuerit, consideranda est non etas delinquentis, sed diligentia, nec alter absque altero a iudiciali sententia excipitur, que tamen pro diligentioris merito temperetur. Non enim est ; personarum acceptio nec differentia dignitatis, sed omnis, qui uel solus uel cum aliis appellatus fuerit, siwe paucis siue multis, mox

surgat, humilitatem

exhibeat,

corpore

et corde

se summittat, coram omnibus se prosternat, quod iniunctum fuerit, patienter et deuote suscipiat, opere impleat. 1*6. Vnde summopere cauendum est, ne etiam a domno abbate tale quid proferatur, unde totus conuentus uel maior pars culpabilis notari uideatur. $1 quid tale fuerit, cuius culpa in omnes uel plures redundet, suppressis nominibus per ad; monitionem memorari potest, ne quid tale de cetero committatur, quod quisque audiens caueat sibi et similem lapsum uitare nitatur. *«. Communes autem culpe maxime solent euenire in opere dei, cum ab incautis non £enetur corde, quod profertur ore. Vbi si uersus unus aut duo uel etiam plures pretermissi fuerint, qui specialiter in hac re culpam suam recognoscunt, ; soli pro hac culpa in capitulo ueniam petunt. Totus autem conuentus post actionem capituli in ipso capitulo dicat psalmum quinquagesimum pro satisfactione. Pro integro psalmo pretermisso dicantur septem psalmi penitentiales cum aliqua oratione pro peccatis, pro prece uel antiphona 10 pretermissa agitur, quod uidetur presidenti. Si ante finem psal4/5 Non ... dignitatis cf. bid. 984D (In reclamando autem non est personarum acceptio) ; ef. etiam Deut. 1, 17 5/1 sed ... exhibeat cf. Cons. Hirs. 1, cap. 94, PL. 150, 985.4 (Quicunque autem inclamati ... omnes ueniam petunt) 6/1 siue paucis siue multis — 7 Reg. 14, 6 76. 1/3 Vnde ... uideatur cf. Cons. Hirs. I, cap. 54, PL, 150, 985,4 (Vnde etiam ipse abbas cauet ... simul inclamatum habeat)

TT. 9/3 tenetur ... ore — ^Augustinus, Praecept. lin. 41-42 3/12 Vbi ... repetatur — Cons. Hirs. I, cap. 54, PL 150, 985AB (Sed si ad aliquam horam uersus unus aut duo ... a capite est repetendus) ? psalmum quinquagesimum — Ps. 50 8 septem psalmi penitentiales — Pss. 6, 37, 37, 50, 101, 129, (Miserere mei deus) 112

75. 2 sed] set F f 5 sed] set Ff — 7? surgat] surgit K! 8 summittat] 9 et deuote] oz. F f. suscipiat] praeced. sed secund. se] ozz. K! submittat K! Jin. transu. del. : suscitat f. summopere] sumopere K! 76.1 Vnde] Inde e£ an£e I- add. zanu post. : V- K! a]inf ^ domno] domino f ; domino cuz -i add. supra lin. manu ne] nec K! 2abbate]preposito F / ^ 4plures]inplures F / — redundet] secun. post. K! -e-corr.ex -a- F ; redundat / — supptessis] prizz. -p- add. supra lin. F ; supressis .$ 8 quid tale] quit tali K! 77.2 dei] diei /.— 3/12 Vbi si ... repetatur] o£. n marg. manu post. : Nota 5 petunt] petant 9 ; 8 capitulo] capitolo .$ aut] ue] F /K! 3 si] oz. K! petiuit / — ? quinquagesimum] Miserere mei K' ; sequ. : Miserere mei deus F f 10 ante] autemf 9 pro prece] oz. K!

34

CONSVETVDINES, $ 77-79

mi pretermissum aliquid in eodem psalmo sentitur, ipse psalmus a principio repetatur. 78. Hec itaque diligentissima in omnibus circumspectio sollerter cauet, ne per impunitatem cuiusquam audacia nutriatur, ne quis innocens opprimatur, ne ullius iudicium pesA

sundetur. Sic enim agendo fit, ut culpa, que constat, corrigatur, et causa, que non constat et aliquid habet dubietatis, dili-

gentissime inuestigetur dicta singulorum subtiliter examinando, si bene et constanter sibi cohereant, si aliquid inuidie uel

iracundie uiderunt IO

^

1o

1$

insinuent,

querendo

et audierunt,

testimonium

et, sicut rei ueritas

fratrum, inuenta

qui

fuerit,

iustum. |iudicium |iudicando. 7*9. Cuiuscumque causa agitur, minime nisi interrogatus loquatur, ut humilitas et patientia eius comprobetur et dissensionis scisma uitetur. Si enim intendentis et intentionem depellentis compugnantes sententie equanimiter audiuntur, conuentus ille sanctus, qui 22 winculo bacis unanimitatem spiritus seruare debet, parum a forensibus placitis uidetur distare, ubi terreni pro terrenis mordacissimis dictis se solent inuicem laniare. Proinde qui terrena uidentur despexisse, a talibus debent abstinere et, quia sola dei gratia ceteris ordine et uocatione longe prestant, nequaquam gratie eius ingrati existant, sed quantum ipsius dono in eis est, locum diuine propitiationi facientes caritate inuicem conglutinentur, ut cor unum animamque unam habere mereantur. Quod pre omnibus et super omnia canonice uolentibus uiuere apostolorumque uitam imitari tenendum amplectendumque est. Per unanimitatem enim cordium uere religionis primordia enituerunt. Per hanc canonica et communis uita cepit, sicut scriptum est : Multitudints credentium. erat. cor unum et anima una.

78. 3/9 ne quis ... audierunt cf. Cons. Marb. $ 59, 1-5 (Verumtamen non ideo

aliquis innocens... uel audierunt interrogando) 3 ne quis innocens opprimatur ef. Dan. 13, 53 10 iustum iudicium iudicando — Io. 7, 24 79. 1/18 Cuiuscumque ... una — Cons. Marb. $ 60, 3- $ 61, 10 (Et interim cum

causa ... et anima una et cetera) 2 humilitas et patientia cf. Epp. 4, 2 5/6 in uinculo...seruare — Epp. 4, 3 13 cor unum animamque unam — Z4z. 4, 32 14/18 apostolorumque uitam imitari cf. /Augustini Ordinem monast. lin. 21 18 Multitudinis...una — 74e. 4, 32

78.1. Hec] Nec /.— 3/4 pessundetur] pesundetur f — 4enim]oz. K! constat] -a- corr. ex -e- F 6 inuestigetur] -g- add. zanu post. F 9 fuerit] est F f£ 10 iudicando] eorr. ex iudicandum .$

79. 4 equanimiter] secund. -i- add. supra lin. K! audiuntur] audierunt K!. 11 sed]set F ;si K! est] oz. K! 12 caritate] karitate K! 14/15 apostolorumque] -rum- supra lin. $ 15/16 unanimitatem] unitatem K! 17/18 cepit ... Multitudinis] oz. K!

CONSVETVDINES, $ 80-82

35

80. Vt ergo hec unanimitas inter fratres maneat intemerata, ne qua inter prelatos et subditos oriantur fomenta discordie,

necesse est, ut singulis diebus in unum conueniatur ab omnibus in capitulo, ut de incidentibus causis disceptatio et salu; bris de ecclesiastica et claustrali obseruatione sit collatio, quatenus per hec preterita corrigantur et futura regulam suscipiant. (CAPVT 13. DE LEVIORIBVS CVLPIS» 81. Nunc dicendum est, quibus de causis capitularis actio fieri soleat. Culpa alia leuior, alia media, alia grauis, alia grauior, alia grauissima, licet quelibet minima per incorrigibilitatem excrescere possit et fieri maxima et contra grauia ; delicta per humilitatem et cbedientiam mitigari et uenialia fieri. Que itaque leuior est, leuioribus

curatur

remediis,

et

grauior est acrioribus sananda medicamentis, quamuis aliquando grauloribus excessibus blandiora adhibenda sint fomenta, ne per nimiam asperitatem desperare cogatur et 1o periclitari, qui mitius tractatus corrigi posset et sanari. 82. Hee igitur sunt leuiores culpe, si quis mox, ut signum datum fuerit, non relictis omnibus, quecumque in manibus habuerit, cum matura tamen festinatione, tanta mora quanta

cepti apicis consummat effigiem, differat se preparare, ut se; cundum regulam ad ecclesiam cum processione ordinate et composite et cum silentio ueniat infra septa monasterii uel extra in uicino manens, in choro autem positus non diuino officio intendens uagis oculis et motu irreligioso minusque competenti leuitatem mentis ostenderit, designatum sibi 1o cantandi uel legendi officium non accuratissime compleuerit, 80. 1/7 Vt...suscipiant — Conr. Marb. $ 62 (Vt ergo ... suscipiant) 81. 1/2 Nunc ... soleat cf. Cons. Marb. $ 63, 2-4 (Nunc quoniam ... capitularis

accusatio)

10 qui ... posset cf. 2 Mar. 10, 4

82. 1/2 si ... fuerit — Conr. Marb. $ 64, 1 (Quisquis ... fuerit) 4/6 secundum regulam ... ueniat — /bid. $ 64, 1-3 (secundum ... uenerit) 6/7 infra ... manens — Cons. Hirs. I, cap. 50, PL, 150, 979D (si infra ambitum muri uel extra in uicinitate manens) 2/18 in choro ... probat — Conr. Marb. $ 64, 3-11 (in choro ... consen-

sus probat) 80.1 Vt] Et / — 6 quatenus] quatinus .$ 81. NNo£. in marg. manu post. : Nota F ; tit. : De culpa add. K? 2 Culpa] Culparum K! 2/3 alia grauior alia grauissima] alia grauissima alia grauior, se per signum corr. F 4 possit] possint K! ? est] oz. K! acrioribus] -bus zz ras. quinque litt. F 8 blandiora] blandiciora &? — sint] sequ. : ras. unius litt. F 10 periclitari] -li- zn ras. unius Ett. F corrigi] corti / ^ posset] possit K! K!

82. 1 Hee] Hec K! K? £? 4 consummat] consumat K? &? F 6 et cum] cum 7/8 diuino officio] diuinis officiis F f 10 non] oz. K!K?£?

36

I

I

CONSVETVDINES, $ 82

responsorium uel antiphonam incepturus chorum turbauerit, lectionem in constituto tempore non preuiderit, chorum male cantando uel legendo offendens non statim se coram omnibus humiliauerit, si quicquam aliud cantare et legere presumpserit, quam quod communis consensus probat, si ad capitulum uel collationem non uenerit, si commune

mandatum dimiserit,

si ad opus manuum non occurrerit, si in conuentum uenire distulerit, si ueniens ibidem aliquid tumultus et inquietudinis fecerit, ad mensam 20

cum ceteris non uenerit, si ad communem

fratrum rasuram presens non fuerit, si dormientibus fratribus per negligentiam abfuerit, presens aliquam in dormitorio inquietudinem fecerit, de uia ueniens eadem die benedictionem,

si fieri potest, accipere neglexerit uel absque ea de monasterio, nisi ad possessiones uicinas uadens, ipsa die rediturus, re2 5 diturum uero non uesperans, exierit, de claustro sine licentia

30

exierit, per licentiam egressus moram fecerit, si corporale uel linteum ad portandos calices uel ad patenam inuoluendam aptatum, stolam uel fanonem negligenter ad terram deiecerit, si in infirmorum domo nisi egrotans ante nocturnos biberit, si mutatorum suum tempore et loco statuto ceteris non adiunxerit,

si maiorem

cereum

fregerit,

aliquid

utensilium

perdiderit uel potus profuderit, si quid uestimentorum suorum pelorauerit uel perdiderit, si corrigiam rasoriorum prorsus inciderit, si liber, in quo ad refectorium, ad capitulum, ad 3^

collationem legendum est, suo neglectu defuerit, si alicui ex-

15/17 Si ... occurrerit cf. Cons. Hirs. I, cap. 50, PL. 150, 979D (Si capitulum ... uel generalem refectionem dimiserit) 17/19 si in conuentum ... uenerit — Conr. Marb. $ 64, 13-14 (si in conuentum ... cum ceteris non occurrerit) 19/20 si ... fuerit — Cons. Hirs. I, cap. 50, PL, 150, 979D-980.A (si ad communem ... non fuerit) 20/22 si...fecerit — Cons. Marb. $ 64, 14-15 (fratribus dormientibus ... fecerit)

22/25 de uia...exierit — Conr. Hir. I, cap. 50, PL, 150,980.A(si de uia...non redierit) 23/26 de claustro ... fecerit — Cons. Marb. $ 64, 15-16 (de claustro ... moras extra fecerit) 26/28 si... deiecerit — Cons. Hirs. I, cap. 50, PL. 150, 980.A (si corporale -.. ad terram ceciderit) 29/33 si ... defuerit cf. ibid. 980.AB (si in infirmatia ... de eius neglectu in tempore ibi defuerit) 35/34 si ... dederit — Cons. Marb. S 64, 17-18 (alicui extraneo ... uel acceperit)

11 uel] et &? incepturus] -rus corr. ex -ris &? chorum] quorum K! 12 chorum] quorum K' 13 se coram omnibus] coram omnibus se F f 14 quicquam] quidquam f cantare] corr. ex cantara K! 14/15 presumpserit] presumserit f K? 18 ibidem aliquid] aliquid ibidem F f ^ tumultus] tumulatus K! et] uel Ff Kt! 22 eadem] oz. K! 23 ea] add. supra lin. K* 24 possessiones] possessionem £&*; corr. ex possessionem $ uicinas] uicinam K?£? 24/25 rediturum] post reditum F f K!K*&? 25 uero] oz. K*g exierit] ex- corr. supra expunct. aud- K? 26 exierit ... fecerit] om. K! 21 linteum] lintheum K! 28 stolam uel fanonem] uel fanonem uel stolam F f deiecerit] proiecerit K! 29in]ow.f ^ 30et]uel K?£? 31 aliquid] aliquit K!

CONSVETVDINES,

$ 82-83

5 traneo sine licentia locutus fuerit, si ab aliquo aliquid iniussus acceperit

uel dederit,

si in ecclesia,

refectorio absque summa

capitolio,

dormitorio,

necessitate et licentia locutus fue-

rit, si in conuentu aliquid, unde alii scandalizentur, egerit, si

4vin aliquo gestu reprehensibilis fuerit, si in aliquo notabilis apparuerit, semel et secundo admonitus si non emendauerit, publice in capitulo corripiatur condignaque factis disciplina castigetur, wi ceteri timorem habeant.

(CAPVT 14. DE MEDIIS CVLPIS»

83. Media culpa est, si quis ascriptus mandato cottidiano, quod in ueneratione sancte trinitatis exemplo Abrahe tribus pauperibus exhibetur, nec ipse nec alius rogatu eius hoc executus fuerit, si in annuntiatione domini et in natiuitate eius in

; principio capituli cum ceteris non affuerit per negligentiam, ut pronuntiatis redemptionis nostre exordiis corde et corpore humiliatus gratias agat redemptori, si in choro riserit uel alios ridere fecerit, si mense lector uel coquine ebdomadarius denotatus benedictionem neglexerit, et si qua sunt his si10 milia, que discretus rector agnoscens iuxta prudentiam sibi diuinitus collatam studebit corrigere. Et de neglecto quidem

32/39 si ... locutus fuerit cf. Cons. Hirs. I, cap. 5, PL, 150, 940C (Et tales officine sunt

in claustro ... coquina regularis) ; cf. Cons. Marb. $ 125, 1-3 (Vbi semper tenendum est silentium ... in dormitorio) 39 si in conuentu ... egerit cf. Rozz. 14, 21 ; cf. Cons. Hirs. II, cap. 9, PL, 150, 1048.4 (At si tale quid in conuentu ... cognoscit) 39/43 si in aliquo ... habeant — Cons. Marb. $ 64, 18-21 (in aliquo gestu ... timorem

habeant)

41 semel... emendauerit — 24uguszinus, Ordo monast. lin. 43

ceteri timorem habeant —

43 ut

1 Tzz. , 20

83. 1 et 3/4 si quis ascriptus mandato cottidiano (...), nec ipse ... fuerit — Cons. Hirs. I, cap. 50, PL, 150, 980C (Si dum mandato trium pauperum adscriptus fuerit neque ipse neque alius rogatu hoc ipsius fecerit) 2 exemplo Abrahe — Ger. 18, 4 4/8 si ... negligentiam cf. Cons. Hirs. 1, cap. 50, PI, 150, 980C (si per duas uices in anno, id est quando natiuitas et annuntiatio domini pronuntiatur, in capitulo in tali tempore ibi non erit) 4/8 si ... fecerit — Cons. Marb. $ 64, 12 8/9 si...neglexerit — Cons. Hirs. I, cap. 50, PL, 150, 979D (si mense lector ... benedictionem neglexerit) 36/38 licentia ... necessitate et] oz. propler pergamentum dilapsum boc loco, sed add. manu alia in marg. : ... (prima uerba desunt propter lacunam in pergamento) dormitorio, refectorio absque summa necessitate licentia locutus fuerit F ; si ab aliquo aliquid iniussus acceperit uel dederit, si in ecclesia, capitalio (/), dormitorio licentia locutus fuerit, refectorio absque summa necessitate et / — 38/39 fuerit si] fuerit si ab aliquo aliquid iniussus acceperit si K?£* 39 unde] unum f 41 admonitus] ammonitus K?£? 83. 1 si] zn ras. unius litt. F ascriptus] asscriptus.$ ; scriptus / ^ cottidiano] 3 rogatu eius] eius rogatu F f 2 sancte] oz. F f K! K?£? -a- corr. ex -e- 5 8/9 hebdomadarius] hebdomodarius $5 K! hoc] supra Jin. K! 9 his] hiis f &? 10 discretus] discretor .$

38

CONSVETVDINES, $ 83-84

mandato trium pauperum, si is, qui ascriptus est, nec per se ipsum nec per alium suum executus est officium, curet prelatus, ne remaneat impunitum, sed conueniens animaduersio 15 fiat in eum, qui in suis minimis neglexit excipere Christum,

in quem redundat opus misericordie talibus impensum.

De

his etiam, si qui non occurrerunt ad faciendas duas uenias, que

specialiter fiunt in capitulo temporibus pretaxatis, perquirendum est a prelato, an per negligentiam in uicino commanen20 tium uel pro necessitate longiuscule positorum hec admissa sit culpa, et iuxta quod inuenire potuerit causam, aut intendat aut remittat uindictam. Similiter curet de eo, qui riserit, ubi

non debet, uel benedictionem neglexerit, ut »o» megligenter pretereatur, sed competens seueritas talibus culpis adhibeatur.

(CAPVT 15. DE GRAVIBVS CVLPIS» 84. Grauis culpa est, si quis cum aliquo in audientia secularium

inhoneste

contenderit,

si frater cum

fratre lites ha-

buerit intus uel foris, si rem sibi ab aliquo collatam uel litteras occultauerit, uel si quis procedens, ubi femine sunt, oculum

; fixerit, si tamen hoc in usu habere uoluerit.

Nam preoccupari

et non ex industria labi in alicuius delicti consensu, non est .

grauis culpa, que tunc generatur, cum id, quod casu surripuit, per delectationem et consensum conualescit. Lites quidem nullas habere inter se fratres decet, aut, si immittente 10 diabolo emerserint, celerrime finiantur, ne festuca crescat in

trabem, dum ira transit in odium faciatque animam homicidam. Si quis igitur frater fratrem maledicto uel criminis obiectu lesit, primum a deo, deinde ab eo, quem lesit, ueniam

petat et impositam sibi a prelato uindictam non solum humi15 liter, sed etiam libenter sustineat. Is autem,

18 qui ... Christum cf. Mr. 25, 40 nus, Praecept. lin. 221

qui lesus est, pe-

23/24 non negligenter pretereatur — ;4ugu5/;-

84. 1/25i... contenderit — Cons. Hirs. II, cap. 6, PL. 150, 1047.4 (ut cum aliquo...

contenderit)

2/3 si ... habuerit cf. «Augustini Praecep?. lin. 193

occultauerit cf. ibid. Jin. 135

-.. decet cf. ibid. Jin. 193

1/8 uel si ... uoluetit cf. ibid. Jin. 84-93

8/9 Lites

10/12 celerrime ... homicidam cf. ibid. Jin. 193-195

10/11 ne festuca crescat in trabem cf. Mr. 7, 3-5

11/12 dum ira ... homicidam

ef. 1 Iob. 3, 15 12/13 Si ... lesit cf. Augustini Praecept. lin. 196-197 -.. remittat cf. zbid. in. 198 12 is] hic K! inpunitus K!

3/4 si rem ...

qui] om. &? 17 his] hiis £*

ascriptus] asscriptus K24?

15/16 Is

14 impunitum] 21 intendat] intentat .$ 84. 3 ab aliquo] o». F /— 4 oculum] occulum f. & ex]om.f S/9 Lites quidem nullas ...] sgnaz. per signum in marg. &* 9 quidem]siquidem / — 10 celerrime] celerime K3£? 11 animam] add. supra /im. S 11/12 homicidam] homicidiam f 13 a deo] ab eo f£

si] se &?

CONSVETVDINES, $ 84

39

tenti fratri non difficile remittat, ne oratione, quam euangelicus magister dictauit, condicione ipse se reum constituat, dum sua sibi remitti uult debita et relaxare negat aliena. Quod si mutuo se leserint, non solum mutuo sibi relaxare 20 debebunt, sed etiam penam, quam prelatus iudicauerit, sponte subire, sic tamen,

ut acrius in eum

animaduertatur,

qui fratrem prouocauit, quam in eum, qui prouocatus impatientiam non cauit, quia neuter immunis est, ille quidem pro iniuria, iste pro impatientia. Quod si quis in presentia secula2; rium aut conuiciis aut quibuslibet iniuriis fratrem uel alium quemuis dehonestare non timuit, grauioris delicti reatu astringitur. Qw:a enim spectaculum facti sumus huic mundo et angelis et hominibus, maiorem penam excipere merentur, per quos religionis nomen apud irreligiosos blasphematur. In hanc 3o ergo delicti foueam perlapsus in dominica die uel alia festiuitate facto celebriore conuentu ad matutinalem missam ipse stabit nudis pedibus prope ostium ecclesie, non cooperto capite, ut possit ab omnibus agnosci, nulli loquatur intranti uel exeunti. Vnus quoque laicorum conuersorum non recedet 35 ab eo, qui interrogantibus respondeat et dicat, quare ei talis pena indicta sit. Non enim se inde dimouebit, quousque misse celebratio terminetur. Si contingat fratrem, quod absit,

rem sibi ab aliquo collatam accipere occulte et postmodum penitentia adductum reatum suum confiteri, parcatur ei mitio4ore pena multato oreturque pro eo. Sin autem in fraude perseuerauerit, secundum instituta patris nostri Augustini furti iudicio condempnandus est et digne ultioni subiciendus. Similis ratio est de eo, qui litteras occulte accepit et occultauit.

16/17 oratione ... dictauit — Mf. 6, 12

17/18 condicione ... aliena cf. "Augustini Praecept. lin. 199 19/20 Quod... debebunt cf. ibid. /in. 198-199 24/2? Quod... astringitur cf. Cons. Hirs. II, cap. 6, PL. 150, 1047.4 (At si culpa sua non est ... inhoneste in audientia popularium contenderit) 24/28 Quia ... hominibus — 1 Cor.4,9 29/37 In ... terminetur — Cons. Hirs. 11, cap. 6, PL 150, 1047 AB (pro huiusmodi, cum uenerit dies dominica ... quousque missa finiatur) 37/40 Si ...

pro eo ef. /Augustini Praecept. lin. 134-136 — ibid. lin. 165, adnotatio lectionum uariarum

42 furti iudicio condempnandus est 43/45 Similis ... sententiam cf. iid.

din. 134-138

16/17 euangelicus] euuangelicus F f K!K?£? i7sereum]reumse F f i8sibi remitti uult] remitti uult sibi K!K?£? 19 Quod] Quot / — Quod si mutuo se 201iudimutuo ibi]sibi mutuo F / leserint ...] sZgna£. per signum in marg. &* in eum animaduertatur] animaduerta21 sic] sicut cauerit] indicauerit K! 29 quos] quod K?&? 27 enim spectaculum] expectaculum K?4? turineum K! 31 matutinalem] matu30 dominica] dominico K! apud] aput F f &? 36 dimouebit] demouebit F / — 38ab 32 ostium] hostium K?£? tinas K?£? 39/40 aliquo collatam] collatam ab aliquo F / — 39 adductum] adductus Wi 40 oreturque] et oretur F f — autem] aut f ;mitiori K?£? mitiore] miticione condempnandus] condemnandus F f ^ subicien42 furti] forti K! Kg

dus] subitiendus F ; sequ. : est K?&? ; sequ. : est, sed expunct. et lin. transu. del. f.

40

CONSVETVDINES, $ 84-85

Confessus inueniat indulgentiam, deprehensus et conuictus 45 acriorem experiatur sententiam. Et de figente quidem oculum, si praue delectationi succumbere

potius, quam resecare eam,

maluerit, aperta est sententia patris nostri Augustini, qualiter a sagacioribus sit obseruandus et secreto admonendus et, si non

cessauerit,

ad sanandum

propalandus

uel, si ne-

;o gauerit, conuincendus est, uictus uero qualiter sit puniendus, ut ex una, quam specialiter expressit, culpa intelligatur, quid agendum sit in ceteris, que nominatim non attigit. (CAPVT 16. DE GRAVIORIBVS

CVLPIS»

85. Grauior culpa est, si cui aliqua negligentia contigerit in corpore uel sanguine domini, siue palam siue occulte, uel si quis frater contumax aut inobediens uel contrarius sancte regule in aliquo fuerit, uel si cum domno abbate uel priore intus aut ; foris contendere ausus fuerit. Prima itaque harum, que premisse sunt, culparum, si domno

abbati euenerit, sedens cum

omni humilitate se ipsum accusat et fraterna compassione et oratione hunc excessum deleri postulat. Qui licet in publico correctionem non subeat, in occulto tamen interni arbitri iram

10 preuenire satagat iudicans se ipsum, ut non iudicetur, et transitorie dampnans se, ne in eternum dampnetur. Ministri 48 Et ... oculum ef. Augustini Praecept. fin. 84-102 ibid. lin. 109-113

17/52 qualiter ... attigit cf.

et 120-127

85. 1/2 si ... domini — Cons. Hirs. II, cap. 3, tit., PL, 150, 1041C (si forte negligentia aliqua in corpore uel sanguine domini euenerit) 2/4 si ... fuerit — ;bid., cap. ó, PL. 150, 1043.4 (Frater qui contumax ... exstiterit) 4/D si ... fuerit cf. Cons. Marb. $ 187, 4-5 (neque presumat ... contendere) ; cf. Benedicti Regulam cap. 3, 9 (neque praesumat ... contendere) 6/8 si domno... postulat cf. Cons. Hirs. II,

cap. 2, PL 150, 1041AB (si quid de eisdem sacramentis cecidit [...] Primum sedendo cum omni humilitate ... postulat) 10/11 iudicans ... dampnetur cf. 1 Cor. 11, 3132 11/16 Ministri ... ministris cf. Cons. Hirs. II, cap. 2, PL, 150, 1041B (ministti, qui ubi idem excessus contigit, ministrauerant ... sicut et ministros iudicium facit subire)

48 secreto] secrete K!

admonendus] ammonendus K?£?

49 non] eciam f

49/50 negauetit] corr. ex negandus (-ndus Jin. £ransu. del. e? add. : -uerit) K1 attigit] atigit K! ceteris] sequ. sed Jin. transu. subducta del. : Grauior K?

52

85. Tit. manu post. in marg. super. add. : De grauiori culpa, e£ nof. zanu eadem in marg. : De negligentia erga sacramentum corporis et sanguinis Christi .$ 1 Grauior] Prauiorf ; sot. in zarg. manu alia : Nota benef contigetit ] corr. ex contingerit per ras. secund. -n- F 3 frater] super &* 3/5 uel si ... ausus fuerit] zto7. in marg. : Nota bene £? 1cum] add. supra lin. F domno]dominof abbate uel priore intus aut] preposito uel cum decano intus uel Ff — 6 culparum si] add. supra lin. : hec culpa cum signo erucis, quod repetitum est supra in corpore ... occulte (inea 1/2) F ; culparum hoc culpasi / — domno] domino f ^ abbati] preposito Ff | *?0omni]oz. K!K?£? accusat] accuset F f. 8 deleri] delere K! postulat] postulet F f ^ 9 arbitri] arbitris codices ozznes 1i dampnans] damnans F f | dampnetur] damnetur F

CONSVETVDINES, $ 85

"

autem, qui huic negligentie interfuerunt, primum surgentes sponte se preparent ad uapulandum et clementi uindicte subiaceant. Quibus ad loca sua reuersis omnes sacerdotes sur15

gant et toto corpore prostrati ueniam petant et uoluntariam subeant uindictam, sicut et prius factum est de ministris, ut, quia wnwm

20

25

30

cor sunt el anima

una,

mutuo

sua onera

por-

tantes adimpleant legem Christi. Deinde a toto conuentu prostrato dicuntur septem psalmi penitentiales, nisi sit sollempnitas paschalis, tunc a stantibus idem psalmi dicantur cum his orationibus : Famulorum. Ineffabilem, premissis uersibus Post partum. Adiuua nos. Verum quia similis negligentia alii cuilibet euenire potest et nonnumquam euenit, hec ratio reconciliationis non incongrua uidetur : Si quid de sacramento sanguinis Christi cecidit super corporale, reponendum est ipsum corporale et loco reliquiarum seruandum. Si palla altaris inde fuerit intincta, recidenda ipsa, que intincta est, particula et pro reliquiis seruanda. Si super casulam deguttat, similiter fiat ; si super quodcumque uestimentum, comburenda est ipsa pars, et cinis in sacrario reponendus. Si uero in terram decidit, lingendus, extergendus, radendus est ipse locus, siue

»I

sit lapis siue lignum siue terra, et puluis in sancto loco recondendus. Is porro, cui hec negligentia surripuit, sponte excipiat pro arbitrio abbatis uel prioris corporalem disciplinam, ut diuinam promereatur indulgentiam, deinde fiat, quod de sacerdotibus aliis et ministris psalmisque predictum est. Quod

17 unum ... una —

ZÁAcf. 4, 32

17/18 mutuo sua onera portantes cf. Ga/. 6, 2

18/24 a toto ... uidetur cf. Cons. Hirs. II, cap. 2, PL. 150, 1041BC (cantantur septem psalmi ... non est reticendum) 19 septem psalmi penitentiales — Pss. 6, 37, 37, 50, 101, 129, 142 22 Post partum — Hlesbert 8168 Adiuua nos — Hlesbert 7933 24/29 Si ... fiat — Cons. Hirs. II, cap. 3. PL 150, 1041C (Si de sanguine ... similiter agitur) 30/34 Si ... disciplinam — 7biZ. 1041CD (Si uero in terram ... nudus suscipere iudicium paratus sit) 34/38 ut diuinam promereatur indulgentiam cf. Indith 8, 14 35/39 deinde ... abluitur — Cons. Hirs. II, cap. 3, PL. 150, 1041D (Post hec agitur, quod de ministris ... sed uino tantum abluitur)

i2 primum] oz;. K! 14 loca sua] sua loca F ; sua lococaf 16 uindictam] uindictaf sicut... ministris] J/z. /ransu. del. manu pendef supra uindictam sicut agZ.: hoc est flagellum F de] oz. K?&? 16/17 sicut ... ministris ut] hoc est flagellum f 17 ut] corr. in et manu post. F ; et &* unum ... una] unum cot et una 19/20 sollempnitas] sollemanima sunt F f ; unum sunt cor et anima una K! 22 Verum quia 21 his] hiis &? 20 paschalis] pascalis F K' 4? nitas F 24/28 Si quid... seruanda] /n marg. zanu similis ...] sgna£. per szgnum crucis F 26/29 Si palla ... fiat] Si super 25 Christi] Iesu Christi K?&? post. : Nota F 29 uestimentum] sez. : stilcasulam ... fiat an/e Si palla ... seruanda K!K?&? 31/32 siue sit] sit Kg? est] ^;; K! 31 decidit] cecidit K?&? lauerit F f 33 Is porto cui hec negligentia »s] rzgrat. per 32/33 recondendus] reponendus .$ 34 abbatis uel prioris] prepositi uel decani F f — 38 de] pro signum in marg. K* psalmisque] psalmis K!K?4? 36 et] oz. K! K1

42

CONSVETVDINES, $ 85

si de corpore domini super pallam altaris aliquid ceciderit uel super aliud quodlibet indumentum, non inciditur, sed uino abluitur, et a ministro sumitur ipsum uinum. Reus autem 4o huius negligentie et, qui cum eo particeps fuit culpe, superius dicte subiacebit uindicte. Si autem in terram uel super lignum

uel lapidem ceciderit, modus supradictus de sanguine domini tenendus est. Porro si aliquid in ipsum sanguinem, musca uel aranea uel aliud quid tale, ceciderit, quod uix sine uomitu,

4; aliquando non sine periculo corporis sumi potest, igni diligenter cremandum est, et sanguis sumatur. Satisfactio autem eiusmodi culpe in arbitrio sit regentis ordinem, ut corrigatur talis negligentia uel uapulando uel psalmos dicendo aut publicis elemosinis aut totius conuentus psalmodiis et orationi;o bus. Quandocumque hec negligentia acciderit, mox corrigatur facto conuentu fratrum etiam post tempus capituli. De simplici uino uel aqua sine uino uel alio liquore in sanguine domini consecrato, si missa cantata fuerit, prudens rector sollicitus sit et discretus cum timore domini et amore fratrum, ut

55 culpa commissa aboleatur per condignam satisfactionem deo oblatam, primo loco ab eis, qui primum in hoc excessu lapsi sunt, secundario ab omnibus fratribus, qwia, cwm patitur unum membrum, compatiuntur omnia membra, sicut glorifica-

tio unius omnium est gloria. Contumax autem et inobediens 6o solo nomine frater, qui, ut predictum est, contrarius sancte regule in aliquo fuerit uel cum domno abbate uel etiam priore 39/41 Reus ... uindicte cf. zbiZ. 1041D (Ille uero, cui hec ... per cuius incutiam tale

quidaccidit) ^ 41/50 Si... orationibus — i/i. 1041D-1042.A (Si uero dominicum corpus in terram ceciderit ... uel in conuentu psalmos, prout sibi uidetur, decantare precipiat) ; ef. eZíam Cons. Clun. Bernb. 1, cap. 74, $ 65, Herrgott 278 sq. —50/91 Quandocumque...capituli cf. Cons. Hirs. II, cap. 3, PL, 150, 1042.4 (Sciendum autem

quia quandocunque ... moxque ad conuocandos fratres tabula percutitur) —51/83 De...consecrato cf. /bid., cap. 2, PL, 150, 1041A(scilicetsiuinumsineaqua uel aquam sine uino pro sanguine domini consecrauit) 01/08 quia ... membra — 1 Cor. 12, 26 39/62 Contumax ... fuerit cf. Benedicti Regulam cap. 23, 1 59/63 Contumax ... subiacebit cf. Cons. Hirs. II, cap. 5, PI, 150, 1043.A (Frater qui contumax

..esttractandus) ^ 61/62 uel cum domno ... fuerit cf. Benedicti Regulam cap. à, 9 (neque praesumat quisquam cum abbate suo proterbe aut foris monasterium contendere) 61/63 uel cum domno ... subiacebit cf. Cons. Marb. $ 187, 4-6 (neque presumat quisquam ... subiaceat)

38 indumentum] uestimentum .$ sed] set Ff 40 negligentie] ow. K! 41 subiacebit] iacebit K!K?4£? autem] aut Kt! in] super F f 43 aliquid] om.F f .44aranea]inras.f ^ Ab sumi] summi / 46 sumatur] summaturf 46/41 Satisfactio autem ...] s/gnaz. per signum in marg. &? 41 eiusmodi] huiusmodi KIK?£g? 48 psalmos] psalmis K?£? dicendo] canendo F f 51/82 De simplici uino ...] sgnaz. per signum crucis in marg. F 89 est gloria] glorificatio est F f 89/63 Contumax ... subiacebit] sez. »anu post. in "marg. : Nota de contumacibus et inobedientibus uel contendentibus cum decano, quali poenae subiacebunt F 59

autem] ozz. K! K?£? 61 in aliquo fuerit] fuerit in aliquo K! f abbate] preposito F f priore] decano F f

domno] domino

CONSVETVDINES, $ 85

43

proterue intus uel foris contendere ausus fuerit, regulari discipline subiacebit. I5se tamen, qui preest ceteris, non se estimans potestate dominante, sed caritate seruiente felicem, cum 65 odio uitiorum el amore hominum

et timore dei omnia faciat,

sciens se procul dubio equissimo iudici deo de omnibus iudiciis suis redditurum rationem.

Cui soli repositum est, quemlibet

fratrem pro culpis suis mittere in grauiorem penitentiam et a consortio aliorum separare. Si quis enim crimen capitale, ut 7o est furtum uel sacrilegium, in monasterio perpetrauerit, quo publicato nequit deuitare sceleris inclamationem, domno abbate capitulo presidente sponte surgat et ueniam petens sceleris sui immanitatem lamentabiliter proferat iussusque se preparare,

ut dignam

suis excipiat meritis sententiam,

secedat

7; in auditorium precedente eum cantore ibique discalciatus et denudatus portansque uestem, qua exutus est, cum fasciculo uirgarum redit in capitolium cum duce prefato et denuo corpore se toto humilians uapulat, quantum placuerit prelato. Post hec iussus reuestit se et calceat deductusque et reductus 8o a cantore iterum se prosternit et, ut permaneat in pena grauioribus culpis debita, preceptum accipiat. Quod humiliter et patienter suscipiens inclinat et recedit et ad locum talibus designatum tendit. Locus autem est quedam camerula in competenti loco claustri, breuis et arta ad unius hominis ca8; pacitatem

sufficiens,

lumen

diei

admittens,

ne

tenebras

mentis nutriant latibula corporis, secessum ad secreta nature habens, pertinens ad custodiam camerarii, a quo semper serata est, nisi tunc, cum aliquis in ea recluditur. Tunc enim

63/64 Ipse ... felicem — 4zuguszinus, Praecept. lin. 225-226 64/65 cum odio ... hominum -- 7/72. Jin. 132-133 635/69 et timore ... separare — Conr. Marb. $ 187,

6-9 (cum timore dei ... mittat et excommunicat) "Augustini Praecept. lin. 232

66/67 sciens ... rationem vf.

62/68 Cui ... penitentiam — Conr. Hirs. II, cap. 4,

PL 150, 1043.4 (cui soli etiam repositum est ... in culpam grauiorem) 69/83 Si ... Sufficiens -— 7bid., cap. à, PIL 150, 1043/ABCD (Qui uero aliquod tale crimen, ut est furtum uel sacrilegium ... ut uni sufficiat homini) 49/80 Post hec ... se prosternit cf. Cons. Marb. $ 188, 12 (Post hec iussus ... se prosternat) 87/91 a quo ... est cf. Cons. Hirs. I1, cap. 3,PL. 150, 1043D (et est iugiter a camerario serata... si suscipio fuge in eum habetur) 63/64 estimans] existimet F / ^ 63 faciat] oz. propter pergamentum dilapsum boc loco F 66 cquissimo] equisissimo f 67/69 Cui soli ... separare] szgnaz. per signum in perpetrauerit] fecerit F / — 71 nequit 70 monasterio] ecclesia K? marg. f deuitare] de ueritate nequit

K!K?£&? ; de ueritate nequid F f ; nof. zanu post. in marg. :

71/72 abbate] preposito F f — 72 presidente] domno] domino / nota / ?8 se 77/38 et denuo ... prelato] szgnaz. per signum in marg. &* presente K?£? 80 cantore] cantare 5 79 calceat] calciat F f£ K! K?&? toto] toto se F / K! K*£? 81/88 Quod 81 accipiat] accipit F f K?&? se prosternit] prosternit se K! 81/82 et humiliter ... recluditur] noz. zanz post. in marg. : De inclusorio nota .$ 86 secessum] secretum secessum Eo patienter] ozz. K!

44

CONSVETVDINES, 8 85

seruatur a fratre, cui cura commendata est seruandi fratris, go qui etiam, si opus est, noctu sera munit eam, ne possit fugere,

qui in ea reclusus est. Ipse enim intus dormit et reficitur habens aliquod stramentum iunci uel feni recipitque a custode suo monita compunctionis et patientie et refectionem corporis, panem secundum, id est grossiorem,'et potum aque, nisi 95 domnus abbas aliquid ei per misericordiam impendat. Hanc quidem refectionem humiliter accipiat sine mensa et mensali et benedictione, nec tamen prohibeatur a manuum lauatione. Reliquie prandii eius seorsum tribuuntur alicui pauperum nec admisceantur reliquiis fratrum. Ad utrasque 100 missas et uesperas uenit ante ostium ecclesie, ubi post ueniam primo petitam stat aut sedet et exeuntibus fratribus prostratus iacet, quousque omnes exierint, ut sit in publico, ubi erubescat amplius, quo uidetur a pluribus, festinetque, deo per compunctionis humilitatem reconciliari, quo timet, a pluribus 10; pro reatu

camerulam

suo

notari.

suam

Si autem

necesse

habet,

cum

extra

est, corporales sibi prouidere necessitates,

non ad communem,

sed ad infirmorum

accedit

secessum,

tamquam factus particeps egrotantium, ut memor sit, quanta infirmitate aggrauatur in mente. Nullus enim quoquo modo 110 audebit, se ei adiungere uel aliquid mandare, alioquin simi- . lem ei experietur sententiam. Ipse tamen domnus abbas memor apostoli, qui post adhibitam castigationem precipit confirmari in illum caritatem, qui huiusmodi erat, ne in desperationem labi potuisset, aliquando mittat ad eum seniores

91/102 Ipse ... exierint cf. ibid. 1043D-1044.AB (Ibi super iuncum dormit et reficit... donec si fratres debent exire et omnes exierint) 106/107 corporales ... secessum £f. ibid. 1044.4 (Pro corporali necessitate licet ei ad infirmariam ire) 109/111 Nullus ... sententiam cf. Benedicti Regulazs cap. 25, 2 (Nullus ... in conloquio) e£ ibid. tap. 26, 1-2 (Si quis frater ... similem sortiatur excommunicationis uindictam) ; cf. Cons. Marb. $ 190, 1-3 (Si quis ...excommunicationibus uindictam) 111/117 Ipse ... compunctionem cf. Benedicti Regulam cap. 27 , 2-4 112/114 memor ... potuisset ef. 2 Cor. 2, 6-8 114/117 aliquando ... compunctionem cf. Cons. Marb. $ 190, 4-6 114/122 aliquando ... audientiam cf. Cons. Hirs. II, cap. 5, PL 150, 1044 BC (De in-

dustria domnus abbas ... ut faciat cum illo misericordiam, et mittit pro eo) 89 seruatur] oz. K! cui] add. supra lin. F seruandi] seruanda K?£? 90 noctu] -u zz ras. F 92 recipitque] et recipit F / — 93 domnus] dominus f abbas] prepositus F f — ei... impendat] impendat ei per misericordiam F f 96 mensa] oz;. K?£? mensa et] oz. K! 97 a] add. supra Jin. K1 97/98 manuum lauatione] lauatione manuum K! 99 admisceantur] admiscentur F f K!K? &à 100 ostium] hostium K?£? 101 primo] primam K?£? 103 a pluribus] amplius K?£? 104 humilitatem] humilitate / — 103 Si autem] noz. zanu post. in marg. : Nota .$ 107 sed ad] sed K?£? 109 aggrauatur] agrauatur F f; egrotetur K! enim] ozz. K! quoquo modo] quomodo £? 109/110 Nullus enim quoquo modo ...] 5o. in zarg. manu post. : Nota 5 ; not. in marg. : nota f ; signal. per signum in marg. &* 110 ei] sibi Ff — 111 domnus] dominus f abbas] prepositus F f

CONSVETVDINES, $ 85 Il$

120

125

130

135

45

scientia moribusque probatos, qui eum admoneant ad penitentiam, prouocent ad patientiam, foueant per compassionem, hortentur ad compunctionem, adiuuent per suam intercessionem, si uiderint in eo humilitatem cordis et spiritus contribulationem. Quibus pro eo interuenientibus in capitulo suffragatur totus conuentus adiunctis precibus. Nec renuit abbas facere cum illo misericordiam et missis pro eo nuntiis uocat eum ad communem fratrum audientiam. Ante quos ueniens sicut et superius, si uidetur abbati, denuo uapulabit prouolutus omnium pedibus, primo abbatis, denique utriusque lateris sessorum, et iubetur exire ad induendum se et calceandum. Quo facto reuersus iterum se humiliat et surgens ultimo delegatur loco. Interim non communicat nec uenit ad osculum pacis, non osculatur textum euangelii, non notatur ad aliquod officium in ecclesia, sed potest in coquina seruire et ad mandatum fratrum et trium pauperum, non in loco sacerdotis licet sit sacerdos, nec ulla ei ante plenariam absolutionem obedientia committatur. Procedente uero tempore potest humiliter rogare aliquos seniores, ut pro eius omnimoda relaxatione interueniant, quod et facere non detrectabunt data oportunitate loci et temporis. Nam consideranda est in hac re anteacte uite conuersatio. Nam alias bonus et diligens,

licet in hoc delicto preoccupatus fuerit, in hac sententia aliquando non amplius quam una die tenetur aliquis et, si non

118/119 humilitatem ... contribulationem cf. Ps. 50, 19 122/12* Ante ... loco cf. Cons. Hirs. IL, cap. 5, PI, 150, 1044CD (Missis autem pro eo priore et camerario ... Ex tunc ultimus est omnium in omni loco) 127/128 Interim ... euangelii — Cons. Marb. $ 189, 3-4(Interim ...euangelii) ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 97, PL, 150, 987C (Non offert, non osculatur... ad missam cum aliis) 127/132 Interim ... committatur — Cons. Hirs. II, cap. 5, PI, 150, 1044D (Interim non communicat ... ei obe-

dientia interim iniungitur) 132/134 Procedente ... detrectabunt cf. /bid. 1045.4 (In processu uero temporis ... deprecari non differunt) 135/138 Nam ... aliquis cf. ibid. 1044C (Potest autem talis esse frater ... ex ante acta eius conuersatione et presenti penitentia abbati est colligendum) 118 admoneant] ammoneant K?£? i17 ad] per K?£? compunctionem] punctionem f — 119 contribulationem] tribulationem K?£? 120 renuit] rennuit K! 122 audientiam] corr. eo nuntiis] eo nu- n ras. F 121 abbas] prepositus F f 123 et] oz. K! ex obedientiam (obe- //m. zransu. del. et supra lin. add. au-) K! 124 abbatis denique] prepositi denuo F f — 125 et abbati] preposito F f 124 126 calceandum] calciandum F f K'K?£* iubetur] ut iubentur K!K?£? nec] non F f K! K?£? Interim non communicat] zo£. manu post. in marg. : Nota 5$ euangelii] euuangelii F f K! 128 osculatur] -ur corr. ex -or (-or expunct.) K? 132 131 licet] licet ipse F / — nec] ne K'!K?£? 129 ad] oz. K?&£? K*&? 134 detrectabunt] detracta133 pro] oz. K!K?£? obedientia] obedien K! 138 est] om. K! bunt, corr. ex detractactbunt per expunct. secund. -ct- K' 137 delicto] facto F f 136 diligens] diligens est K'

46

CONSVETVDINES, $ 85

tam cito, non longas tamen absolutionis moras patitur. Pro alio utpote negligentiore non tam cito interuenitur. Siue ergo seniores pro eo intercedant, siue ipse in capitulo ueniam petens det aliis occasionem pro se interueniendi, siue ipse abbas memor per se afflictionis eius iubeat eum surgere et in pristinum restitui, humiliat se ad uestigia eius et licet nulla 145 deinceps sequestratione summotus ab aliis, si fuerit sacerdos uel confessor, non fungitur de cetero his officiis, nisi postmodum religiosius conuersatus precedentia dampna lucris sequentibus recompensauerit. Si quis autem, quod absit, de flagitio extra monasterium commisso infamatus et conuictus 150 fuerit, inter seculares homines, qui eius excessum cognouerunt, cognoscatur eius pena. Namque in media platea uel aliquo celebri loco nudatus et ligatus uapulet reductusque in monasterium subeat sententiam premissam de grauioribus culpis, nec ulterius pro ulla extra monasterium causa mit255 tatur aut necessitate, nisi culpatis principiis meliorem terminum ponat et sancte uiuendo sibi fidem nihil tale postmodum committendi indubitanter acquirat. Si in alio monasterio tale quid commisit, ulterius illuc non redeat, etiamsi per omnia correctus inuentus fuerit. Quod si quis domno abbate 160 absente tale quid perpetrauit, prior suspendit eum ab officio 140

sacerdotali, si hoc gradu functus est, et ab obedientia, si quam habet, et a communione altaris; cetera differt ad

audientiam

abbatis.

Si in aliqua cella tale quid euenerit,

139/140 Pro ... interuenitur cf. i/i. 1045B habente non tam cito, ut soluatur, domno Siue ... recompensauetit cf. ;bi. 1045BCD fieri solet. Nam ... nisi et postmodum pro cedatur)

(Nam pro fratre tales excessus in usu abbati aliquando suggerit) 140/148 (Hec autem intercessio quatuor modis bone uite meritis a domno abbate con-

148/132 Si ... uapulet cf. Cons. Marb. $ 192, 2-6 (Si quis de flagitio ...

ligetur et uerberetur) 148/154 Si ... culpis cf. Cons. Hirs. II, cap. 6, PL, 150, 1047À (Idcirco si quis de aliquo flagitio ... grauiori culpe subiacebit) 154/139 nec ... fuerit cf. iid. cap. 5, PL, 150, 1045D (Et si inter seculares de aliquo crimine publicatus fuit ... qualiscumque testimonii fuerit) 189/168 Quod ... monasterium ef. ibid. 1046.4 (Qui uero illo longe remoto de tali culpa inter fratres publicatus fuetit ... ad principalem locum, uel per se uel per alium, adducit)

139 absolutionis moras] moras absolutionis K1K?4? 142/143 abbas] prepositus Ff A144etlicetl oz. K! 145 summotus] submotus K! 146 non] oz. K! his] hiis f &? 11? dampna] damna F luctis] lucis f ; lucrit K! 148/ 151 Si... pena] no. in marg. yanu post. : De flagitio extra monasterium commisso 5 ; signat. per signum in marg. f — 149 monasterium] monasterio K!K24? infamatus] inflammatus K'K?£? 151 media] ecclesia f ^ platea] add. supra lin. F 182 uapulet] uapuletur K! 153 culpatis] culpatius K! 153/156 meliorem terminum ponat] meliores K?£? 156 sibi fidem] fidem sibi F f£K1K?£? 157 committendi] commutandi K?£? in] oz. K!K?£? 158 redeat] rideat 4? etiamsi] -si adZ. supra lin. S 139 inuentus] oz. F f K!iK?£? abbate] preposito F / — 160 absente] presente K?£? perpetrauit] ozz. K?£? prior]

decanus F/ ^ 163 abbatis] prepositi F f

tale] add. Jupra lin. F

CONSVETVDINES, $ 85

47

prior, qui ibi est, hoc ipsum obseruat et uel per se uel per 16; fidelem nuntium remittit eum ad monasterium. Adductus autem, si tunc domnus abbas affuerit, non ante uenit in pre-

sentiam eius, quam ipse capitulo presederit, et tunc agitur per omnia,

ut predictum

est. Si autem

absens

fuerit,

in

domo infirmorum manet, qui reductus est, usque ad reditum 17 eius, et tunc iubente ipso capitulo, ut supradictum est, presentatur. Quod si aliquis professioni nostre obnoxius et abbati professus, qui de nostra congregatione alieno monasterio prefectus est, hunc lapsum incurrerit, ab ipso abbate

secundum consuetudinem predictam plectitur corpore, ut 17; mente conualescat. Si autem huiusmodi lapsus clam domno abbati insinuatus fuerit, ut occulte tractare decernat, hoc in

eius pendet arbitrio. Si autem pro huiusmodi culpa suspensus est nec confessus nec conuictus, re ueniente in dubium differtur interim, ut secundum consuetudinem dubiarum rerum

18o feruente aqua secreto comprobetur et comprobata denuo ad actionem capituli referatur, nisi sit res de lapsu corporali, que pro scandalo aperte non est tractanda, sed prelato occulte intimanda et, si contigerit, ut ab aliquo minus discrete proferatur, sub occasione probationis est suspendenda et, si etiam 185 probata fuerit, non est in publicum proferenda; districtione tamen secreta secundum personam et tempus penam patiatur, in qua non sibi, sed ceteris parcitur. Quod si quis inobedientiam uel rebellionem aliquam in capitulo ostenderit, fratres non expectent preceptum prelati, sed ultro eum apprehendant

165/171 Adductus ... presentatur cf. ibid. 1046B (Adductus autem ad nos ille ... nudus in capitulum representetur) 171/174 Quod ... corpore — i/;d. 1046.4 (Si quis uero noster professus accommodatus abbati ... ex consuetudine corrigit) 173/187 Si ... parcitur cf. ibid. 1046CD (nisi quod domno abbati clam allatum fuerit ... non sibi, sed ceteris parcitur) 187/192 Quod ... retrudatur — i/iZ. cap. 7,

PL 150, 1047BC (Quod si quis inobediens et rebellis ... insuper quoque in bogas uel in carcerem mitti) 164 prior] decanus F / ibi] ibidem F f£ 166 domnus] dominus / ^ abbas] prepositus Ff — in]ad K! 166/167 uenit in presentiam eius] in presentiam 172 abbati] pre168 ut predictum] sicut supradictum K! eius uenit K?£? abbate] preposito F f — 174 173 prefectus] profectus F / K! posito F / 1735/1 Si autem . predictam] praeced. : predictim, sed Jim. fransa. del. K' 1758 huiusmodi] eiusmodi F f K!K?£? arbitrio] sgmaz. per signum in marg. E 1*6 abbati] preclam] quam / — domno] dominof lapsus] lapsum K: 178 nec con177? culpa] oz. K?&? posito F f ^ insinuatus] insinuatur .$ sed] 182 scandalo] scandulo K? uictus re ueniente] ne re ueniente K!K?&? probationis] pro bonis f ^ si etiam] 184 occasione] ocasione K! set F etiamsi F / — 183 districtione] discretione &? — 186 tamen] regu. : ras. wmius 20 penam] Z5, tempus] corr. ex contempus (con- expunct. e! lin. transu. del.) f 187/188 Quod ... aliquam] noz. manu 187 sed] set F semel lin. transu. del. F 188 ostenderit] onstederit f — 189 expectent] exspectent post. in marg. : Nota .$ Ff — 189/190 apprehendant et] apprehendentes etiam F f sed|set Ff

48

CONSVETVDINES, $ 85-86

19o et uiolenter denudent, et licet ante pro alia causa uerberatus acrius uapulet pro superbie contumacia, insuper in compedes mittatur uel in carcerem retrudatur. In quem missus priuatur cultello, nihil de cibo uel potu percipit, nisi quod domnus abbas uel illo absente prior iusserit. Carcer est mansiuncula 19; in secretiore et tutiore claustri parte sita, in quam non intratur ostio, sed descenditur scala, sine aditu subobscura, ad

quam dum pro culpa grauiore aliquis ire compellitur, minis tantum, non plagis terretur, nisi quid contumacie uel inobedientie ostenderit.

(CAPVT 17. DE GRAVISSIMA CVLPA)» 86. Grauissima culpa est incorrigibilitas eius, qui nec culpas timet admittere et penam recusat ferre, de quo preceptum est patris nostri Augustini, ut, etiam si ipse non abscesserit, a. consortio nostro proiciatur secundum apostolum, qui hereti; cum hominem post correctionem adhibitam et incorrigibilita-

tem patefactam deuitari iubet tamquam peccantem peccatum ad mortem, qua subuersus est, qua eiusmodi est. Hic quidem a camerario in uestiarium est ducendus et melioribus, si habet, uestibus exutus et uilioribus indutus, ad habitum

10 tamen canonicum pertinentibus, exire compellendus est. Non enim aliquem post consecrationem et professionem habitu canonico priuamus, ne per nos exutus quasi securius peccet. Nulli omnino pro sua quantalibet importunitate indulgeatur egrediendi licentia, nisi uel custodum absentia uel nocturnis

192/196 In ... subobscura cf. ibid. 1047C (In carcerem uero mittentes prius auferunt ei... nec ostium nec fenestram habet) 196/199 ad quam ... ostenderit cf. zb;Z. 1047C (Sed siinter eundum ad carcerem aliquam rebellionem ostendit, solummodo eum minis terrent) 86. 2/4 et penam ... proiciatur cf. /Augustini Praecept. lin. 127-128 4/4 qui ... eiusmodi est cf. T77. 3, 10-11 */10 Hic ... est cf. Cons. Hirs. II, cap. 10, PL, 150, 1048B (a camerario in uestiarium ductus ... indutus proiicitur) 190 ante] antea K?£? 191 uapulet] uapuletur K! contumacia] corr. ex contumacie 192 retrudatur] recludatur K! 193 uel] et K?£? potu] de potu TONER quod] quot /. — domnus] dominus f 194 abbas] prepositus F f illo] ipso K?£? prior] decanus F f 194/195 Carcer... tutiore] o£. »anu post. in marg. : De carcere .9 195 secretiore] secretiori $ F f Ki tutiore] tuitiori . claustri] praeced. sed lin. transu. del. :loco 5$ claustri parte] parte claustri K?£? 196 descenditur scala] scala descenditur F f ^ aditu] additu K! 197 grauiore] grauiori K?£?

198 contumacie] -acie 7 ras. .$

198/199 inobe-

dientie ostenderit] obedientie ostenditur &? ;obedientie ostendunt K?

T &?

86.3 non] nam K' K? abscesserit] abcesserit K! 4/5 hereticum] ereticum K! 11 habitu] habito K! 13 Nulli] sequ. sed Jin. transu. del. : h.K!

4 proiciatur] proitiatur 12 securius] securus

CONSVETVDINES, $ 86-87 15

20

49

tenebris fretus per se fugiat et, quia male agit, lucem exosus fuge sue latebras prouideat. Siue autem proiectus siue furtim egressus, si redierit, in consilio fratrum et arbitrio prelati est, quotiens sit recipiendus et condigna ultione plectendus ita, ut ab auditorio hospitum denudatus cum uirgis a camerario deducatur in capitulum, accepta prius ab eodem ueste canonica, si eam abiecit, et ad arbitrium abbatis uel prioris, si abbas

2

A

non est presens, castigatus corporali disciplina iubetur ab eodem, in ultimo loco sedere, procedere et stare, quousque de culpa sua confusus et post confusionem emendatus uideatur sicque in pristinum restitui mereatur uel etiam ad altiora promoueri, si hoc uita probatior et religiosior conuersatio ei contulerit. Non tamen omnes a fuga retracti uel sponte reuersi uniformiter sunt tractandi. Nam qui alias probi sunt et utiles esse possunt, insequendi, capiendi et contra uelle suum retinendi sunt, sin autem, facile dimittendi, maxime cum nul-

la suppetat

spes corrigendi.

(CAPVT 18. DE ALIIS DIVERSIS MODIS CVLPARVM ET VENIARVM» 87. Finito quinquepartito culparum modo hoc adiciendum uidetur, ut, si quis extra capitulum inobedientiam suam aliquomodo monstrauerit, mox cimbalo tacto fratres conueniant, V^

ut inobediens frater, quod meruit, experiatur et ceteris timor incutiatur. Pro dicto quoque aliquo proterue in audientia uel abbatis uel prioris idem fiat, et in huiusmodi contumacia non

16/18 Siue ... recipiendus cf. ibid. 1048B (Proiectus autem siue egressus proprio uitio de monasterio, ter est recipiendus) 19/23 ut ... sedere cf. ibid. 1048C (Ab his ergo duobus in auditorio hospitum ... iubetur in ultimo sedere) 28/31 Nam ... corrigendi cf. ibid. 1048BC (Qui si iterum persuadente diabolo, antequam ... petsequendus est et capiendus) 87. 2/3 ut ... conueniant cf. Cons. Marb. $ 194, 2-3 (Si quis foris ... conueniatur) 2/4 ut ... experiatur cf. Cons. Hirs. IT, cap. 9, PL 150, 1047 D-1048.A (Quod si inobe-

dientiam suam foris capitulum ... propter hoc, ut iterum uerberetur) 4/5 et ceteris timor incutiatur cf. Tzm. 5, 20 5/6 Pro ... prioris cf. Benedicti Regulam cap. 3,9

6/10 et ... emolliat cf. Cons. Hirs. II, cap. 9, PL. 150, 1048/4 (In huius-

modi ergo non re sed solo nomine monacho ... quod presumptuosa prius induratio non sinebat)

16/18 Siue 16 prouideat] prouideatur/ exosus] exususf 15lucem] Z; K! 21 abbatis uel prioris] preautem ... recipiendus] sZgna/. per signum in marg. &* positi uel decani F / ^ abbas]prepositus F / — 23 ultimo loco] loco ultimo F f 27 25 altiora] ultiora / ^ 26 si] sed K' 24 confusus] confusus fuerit K! 29 contra] sequ. : ras. unius Ditt. 8 uel] oz. K?£? retracti] retractati K!K?£? 2 suam] bis, semel 87. 1 Finito] suprascript. in super. marg. manu post. : Nota S 5/6 uel abbatis uel prioris] prepositi uel decani F f manu post. lin. transu. del. K! 6 contumacia] contumatia F K'

50

CONSVETVDINES, $ 87-90

ordo seruetur, non prelati miseratio, non seniorum intercessio, sed districta adhibeatur ultio, quousque superbie contagionem remedium humilitatis sanet et tumorem elationis IO

fomentum

obedientie

emolliat.

88. Denique quisquis priorem uel leniter exacerbauerit, mox per humilitatem uenie ei satisfaciat, nec differat sponte preuenire sententiam, quam meruit. Si alium fratrem offenderit, inuenta loci et temporis oportunitate placet humilitate, improbitate lesit. VA quem 89. Nec hoc pretereundum est, quod in capitulo petuntur uenie, modo pro culpis, modo pro relaxatione obedientiarum uel quorumlibet officiorum, modo pro deposcendis fratrum suffragiis in commemoratione patris et matris, qui ex hoc discesserunt, uel pro nostris temptationibus, modo pro ^ seculo utrisque, scilicet pro excessu culpe et carorum commemoratione. Quod cum fit, precedere debet confessio culpe petitionem misericordie. Aliquando etiam petens ueniam pro misericordia incusatur de culpa, cui de uno indicta satisfactione IO

indulgentia datur, de altero annuitur, ita ut conuentus totus

condescendere fratri postulanti a presidente admoneatur. 90. Hii etiam, qui aliquid in claustro perdiderunt, prius interrogare debent,

si non

est res minuta,

ut acus et cetera -

talia, deinde, si non inuenerint, ueniam petere debent pro re perdita aut fracta, quemadmodum sunt facturi, si quid perA

diderunt rerum,

dum

essent in uia.

88. 1/2 Denique ... satisfaciat — Cons. Hirs. II, cap. 9, PL. 150, 1048.4 (Si quis autem frater priorem ...satisfacit) —3/4 Si alium fratrem offenderit cf. Roz. 14, 21 3/8 Si... lesit cf. Cons. Hirs. II, cap. 9, PL, 150, 1048.A (Talis potest esse excessus ...

penitentiam)

89. 1/9 Nec ... culpa cf. Cons. Hirs. I, cap. 55, PL, 150,'985CD (Nunc autem non est pretereundum... sed et tunc primum de pertransacte uite negligentia se accusat) 90. 1/3 Hii ... debent — Cons. Hirs. L, cap. 56, PL, 150, 986B (Hi etiam, qui spon-

taneam petituri sunt ueniam ... sequenti capitulo ueniam petere debent) 4/5 quemadmodum ... uia cf. /bid. 986C (Sed de itinere uenientes pro rebusextra petditis ad proximum capitulum ueniam petunt)

8 sed] set F f 88. 1 Denique quisquis priorem uel] oz. in marg. manu post. : De decano 3 quisquis] si quis K! priorem] decanum Ff 2/3 sponte preuenire]

preuenire sponte F f

d 89. 1/2 petuntur uenie] uenie petuntur K' 3 pro] oz. K! 4 commemoratione patris] commemoratione fratris patrisf $ fit] sit 9 de culpa] culpa Kt de uno] denuo K! 11 condescendere fratri postulanti] fratri postulanti

condescendere

P ae 1 Hii] Si

K!

F(S- in ras, C, /K

2 acus] accus K!

3 inuenerint] inuenerit

CONSVETVDINES, .91. Pro aliis etiam, dinem fecit, maxime se accuset, ne ab his, linquentis offensi sunt,

$ 91-95

5I

que aliquis in itinere contra consuetuque admonitus corrigere noluit, ultro qui socii itineris fuerunt et culpa deincusetur et grauius iudicetur.

92, Si cui etiam, cum pro monasterii causa exisset, legatio

iniuncta est ad fratres perferenda, si est episcopi uel abbatis siue congregationis, A

salutatio

a stante

in loco suo

dicatur,

cetera sedens proloquatur, contra quem inclinationis reuerentia assurgat. Si autem abbatis nostri uel apostolici, a toto conuentu uenia petatur. Simulque obseruandum, ne quis, nisi ueniam aut legationem referens, in capitulo stans loquatur.

93. Si quis etiam iussu domni abbatis a capitulo euocatus fuerit, uel custos infirmorum pro causa infirmantis aut aliquis eorum, qui obedientias sibi creditas administrant, pro causa sue dispensationis accepta sibi licentia et suis cooperatoribus, bol

A

si quos forte habent necessarios, exeant, siue redituri sint siue

foris permansuri. 94, Si cui etiam de pena defuncti fratris forsitan uisio reuelata fuerit, prius domno abbati uel, si ipse non affuerit, priori debet rem innotescere et, si iussus fuerit, in capitulo uenia petita in publicum proferat. Pro quo presidens in commune statuet, quid generaliter, quid specialiter conueniat fieri pro fratris salute. 95. Laici quoque, qui seculo abrenuntiantes extra claustrum in una societate cum canonicis uiuunt et ab eis pro

91. 1/3 Pro ... accuset cf. Cons. Hirs. I, cap. 56, PL. 150, 986C (deinde si quis

eorum pro aliquo excessu ... non hoc negligit) 92. 1/8 Si ... loquatur cf. Cons. Hirs. I, cap. 56, PL, 150, 986D-987,4 (Quasdam uero legationes minores quidem non stando, sed quando sibi uisum fuerit sedendo dicit ... Stando autem loqui in capitulo preter hos nulli licet nisi ueniam petenti) 93. 1/6 Si ... permansuti cf. Cons. Hirs. I, cap. 56, PL. 150, 987,4 (Vnde et obe-

dientiariis et cuilibet sic exituro... et uidens prior parum inclinato capite annuere non mittit) 94. 1/6 Si ... salute cf. Cons. Hirs. I, cap. 56, PL, 150, 986:A4B (Est etiam consuetudo, ut si ... Deinde prior quid pro defuncto fratre communiter aut singulariter etiam faciant, fratribus iniungit) 92.1 Si] S- in ras. C-F 1/2 Si... perferenda] nof. manu post.in marg. : De legationibus suscipiendis. Nota .$ 6 abbatis] prepositi F / ^ apostolici] -i s ras. litt. -a f 93. 1 domni] dominif

abbatis] prepositi F f

? infirmantis] infirmitatis K!

94. Not. in marg. manu post. : De reuelatione mortuorum 5

abbati] preposito 2 domno] domino f uenia] uenit . supra lin. K!

F f

95. Tit. manu post. add. : De conuetsis fratribus .$

1 Si] S- in ras. C- E

priori] decano

Ff

5 si]

52

E

|

CONSVETVDINES,

$ 95-97

modo suo reguntur regularisque uite, quantum possunt, tenorem custodiunt, si in aliquo eorum, que obseruanda susceperunt, delinquunt, pro modo excessuum salubriter corripiantur et errata corrigere et similia cauere admoneantur secundum modum in superioribus predictum, quod discretioni correctoris est relinquendum, ut ex predictis colligat, que cuique morbo remedia adhibeat. (CAPVT 19. OVID AGENDVM SIT TERMINATA CAPITVLARI ACTIONE»

96. Terminata, ut predictum est, capitulari actione, si maior uel specialis memoria defunctorum non est, cantatur De profundis cum oratione dominica et tribus collectis Deus uenie largitor. Deus cuius miseratione. Deus indulgentiarum. uero diebus, quando non agitur memoria deII In sollempnibus functorum, cantatur Laudate dominum omnes gentes cum uersu Ostende nobis et oratione Actiones nostras et concluditur dicente prelato Adiwtorium nostrum in nomine domini, respondente conuentu Qwi fecit celum et terram. Tunc hii, quibus in IO capitulo aliqua indicta est penitentia genuflexionum aut orationum, simul procedant in ecclesiam et, quod iniunctum est

eis, deuote peragant. Post capitulum domnorum omni die subsequitur capitulum puerorum, nisi quando rasura uel alia ineuitabilis necessitas prepedit. 97. His transactis non, ut quibusdam moris est, otio uacandum

est, sed iuxta quod dicitur : Cum

consummauerit

homo,

iunc incipiet, Christi palestre spirituali exercitio semper est insudandum, ut occupatum semper hostis inueniat, quem per otiositatis eneruem aggredi desiderat. Cuius I] remissionem insidias ut sagax Christi miles cauere ualeat, diuino operi semper mancipatus, nunc orans cum domino loquatur, nunc

95. 5/9 pro ... adhibeat cf. Cons. Marb. $ 195, 7-11 (Sed quamuis delinquentium culpe ... districtius perseueret)

96.3 De profundis — Ps. 129 * Ostende nobis — Ps. 84, 8

6 Laudate dominum omnes gentes — P;. 776 8/9 Adiutorium ... terram — P5. 123, 8

97. 2/3 Cum ... incipiet — Ecc/i. 18, 6

3/6 Christi ... ualeat cf. Ep5. 6, 11-18

4 obseruanda] -u- add. manu post. supra lin. Kt 96. 1 Terminata] T- z» ras. K! ; Perminata f ;signa. per singum in marg. flargitor] ozz. K! cuius] supra /in. K! miseratione] misericordie 5 f 5 sollempnibus] sollemnibus F 8 nomine] o». £f. 9/12 Tunc ... peragant] sor. manu post. in marg. : De penitentia in capitulo iniuncta .$ 9hiü]hi FfKt 10 indicta] iniuncta K* — 10/11 aut orationum] ow. K! — 12 domnorum] dominorum f 97. Manu post. supra not. : Nota sequentia .$ 1 His] Hiis f£ 2 sed] set F f dicitur] dum f — 3 spirituali] spiritali F / — 5 aggredi] agredi K!

CONSVETVDINES, 8 97-98

53

in lege dei meditans per lectionis studium dominum sibi loquentem aure cordis audiat, nunc spiritalibus canticis mentem

10 Oblectet

sursum

erectam

et laudes

dei personet,

nunc

operi

manuum incubet, nunc corporis infirmitatem uictu carnis uel soporis quiete refocilet, ut sequenti operi uires recentes instauret, ut circuiens ille insidiator omni se ex parte exclusum dolens, nullos sibi aditus patere sentiens et uel confusus 15 à seruorum dei infestatione desistat.

(CAPVT 20. DE NECESSITATE OPERIS MANVVM»5 98. Cottidianum exerceri

conuenit

itaque manuum a Christi

opus

militibus,

tempore

canonice

statuto discipline

professoribus, in quantum contemplationem non impedit aut orationem. Post euangelica enim et apostolica instituta sancti 5 patres inter cetera opus manuum facere et alios ad faciendum admonere studuerunt, tamquam sine hoc nullatenus perfecta sit uite christiane disciplina, quasi in hoc consistat totius religionis perfectio summa. Quos enumerare, quorum super hoc negotio sententias proferre, non est facile uel 1o necessarium, cum quisque ualeat hoc legendo cognoscere magis ipsis de se crediturus, quam si nos ea de ipsis conemur astruere. Duos tamen commemorare non indignum aut inutile uidetur : Augustinum et Benedictum, qui nullam cuilibet religioni perfectionem sine opere manuum ascribunt 1; adeo,

ut

uterque

non

solum

statuerit,

immo a

prioribus

statutum conseruauerit et scriptum reliquerit, quo tempore operi insistendum sit, his, qui apostolice uite in terris amplectuntur imitationem, ut mereantur in celis eorum beatitudinis glorificationem. Cum ergo utriusque regule, Augustini scilicet 20 et Benedicti, professores sint apostolice paupertatis imitatores, utrique euangelice perfectionis sectatores, ratio est, ut 98. 13 JAugustinus, De opere monachorum,

CSEL,

41, 529-596 ; id., Ordo monast.

lin. 16-19 ; Benedictus, Regula cap. 48 17 apostolice uite cf. Augustini Ordinem monast. lin. 21 (apostolica enim uita optamus uiuere) ; cf. Siegwart, Cons. Marb.,p.20, adnotationem 5 12 quiete refocilet] refocilet quiete F f 14 sentiens] sentiat F / K! om. K! confusus] confussus K! 15 infestatione] infestinacione K!

et uel]

98. Tit. manu post. add. in marg. : De operibus manuum 5 ; T;7. : De cottidiano opere manuum a militibus Christi exercendo a42. 1 ; Tz7. : De opere e zzana post. : manuum cottidiano add. F ; Tit. : De opere manuum cottidiano (e/ repetit. in marg.) add.f ^ i Cottidianum] Cotidianum $ ^ itaque]ow.I1 ^ 4euangelica] euuangelicaFfK! sancti] oz. K* — 6admonere] monere K! I ?hoc]hecf — 8perfectio] oz. F f — enumerare] is, sezzel expunct. K! quorum]quatuor/ X 10/ 11 magis ipsis de se crediturus] i ras. f — 14 ascribunt] asscribunt 5 F fI 15 non solum] oz. I i7 his]hiis/ ^ 19 glorificationem] conglorificationem I 20 apostolice] oz. I 21 euangelice] euuangelice K!f

CONSVETVDINES, $ 98

54

25

30

55

40

in una religione una debeat esse etiam operis manuum obseruantia, presertim cum auctoritas apostoli Pauli hoc ita indubitanter sanctiat, ut hoc obseruare pie uolentibus uiuere necessitas incumbat. Non enim consilium est, quod preteriri potest sine culpa, licet laudem non mereatur, sed precepti institutio, quod nemo sine culpa transgrediatur. Quod ex ipsis apostoli uerbis, que Thessalonicensibus scribit, manifestius legitur, quam ut exponi necesse sit. Ait enim inter cetera : Denuntiamus autem uobis, fratres in, nomine domini nostri Iesu Christi, ut subtrahatis uos ab omni fratre. ambulante inordinate et non secundum traditionem, quam acceperunt a nobis; quoniam non inquieti fuimus inter wos meque gratis panem manducauimus ab aliquo, sed in labore et fatigatione nocte ac die operantes, ne quem fratrem grauaremus, non quasi non habuerimus potestatem, sed ut nosmetipsos formam daremus uobis ad imitandum nos. Nam et cum essemus apud. uos, hoc denuntiabamus uobis : quoniam si quis non uult operari, nec manducet. Audiuimus enim quosdam inier uos ambulare inquiete nihil operantes, sed curiose agentes. His autem, qui eiusmodi

sunl,

denuntiamus

et obsecramus

in domino

lesu

manducent. Christo, ut cum silentio operantes banem suum Vos autem fratres nolite deficere benefacientes. Quod. si quis non obedit 45

werbo

misceamini

nostro

ber epistolam,

hunc

cwm, ilo, ut confundatur.

23 auctoritas apostoli Pauli — 2 Tess. 3, 8-12 datur — 2 Thess. 3, 6-14

notate

ltem

ei non

com-

ad Ephesios

30/48 Denuntiamus ... confun-

22 etiam] oz. K! ; et I 24 sanctiat] sanciat I 26 potest sine culpa] sine culpa potest | 26/27licet...culpa]om./ 27 ipsis] ipsius I 28/29 manifestius ... necesse sit] agnoscere possumus I 30/18 Denuntiamus ... patientibus] Audiuimus inter uos quosdam ambulantes inquiete, nihil operantes, sed curiose agentes. His autem, qui eiusmodi sunt, denuntiamus et obsecramus in domino Iesu Christo,

ut cum silentio operantes panem suum manducent. Et ad Effesios : Nolite locum dare diabolo. Qui furabatur, iam non furetur, magis autem( fo/. 1197) laboret opetando manibus suis, quod bonum est, ut habeat, unde tribuat necessitatem patienti. Item ad Thessalonicenses : Rogamus autem uos, fratres, ut habundetis magis et operam detis, ut quieti sitis, et ut uestrum negotium agatis, et operamini manibus uesttis, sicut precipimus uobis, et ut honeste ambuletis ad eos, qui foris sunt, et

nullius aliquid desideretis. Denuntiamus autem uobis, fratres in nomine domini nostri Iesu Christi, ut subtrahatis uos ab omni fratre ambulante inordinate et non

secundum traditionem, quam accepunt a nobis. Ipsi enim scitis quemadmodum oporteat imitari nos, quoniam non inquieti fuimus inter uos neque gratis panem manducauimus ab aliquo, sed in labore et fatigatione nocte et die operantes, ne quem uestrum grauaremus, non quasi non habuerimus potestatem, sed ut nosmetipsos formam daremus uobis ad imitandum nos. Nam et cum essemus aput uos, hoc uobis denuntiabamus, quoniam si quis non uult operari, nec manducet I 31/32 ambulante inordinate] inordinate ambulante K!. 32 inordinate] corr. ex inordinante ; inordinante / 33 non] nisi / — inter uos] apud uos 5 33/34 gratis panem] panem gratis F / — 36 sed] set F 3* apud]aput K!f 38si quis non]nonsiquis F / . 39 manducet] man- //; K! quosdam inter uos] inter uos quosdam K! 40 His] Hiis K!f

CONSVETVDINES, $ 98

$0

$á

Nolite locum dare diabolo. Qui furabatur, iam mon furetur, magis autem laboret operando manibus suis, quod bonum est, ut habeat, wnde tribuat necessitatem patientibus. In quibus uerbis notandum, quia formam acceptam a se in hoc maxime asserit constare, ut abiecta curiositate, quam ipse inquietudinem uocat, opus manuum exerceatur cum silentio; quam qui imitatus non fuerit, eo usque notabilem facit, ut com-

munione indignus sit ambulantium secundum traditionem apostolicam. Et ne putetur hoc aliis precipere, quod ipse non 55

6o

faciat, audiamus,

quid scripserit Corinthiis : Vsque 1n hanc,

inquit, horam et esurimus et sitimus et nudi sumus et colaphis cedimur et instabiles sumus et laboramus operantes manibus nostris. Videmus, quanta bona hoc uno tamquam summo cumulauit, sine quo illa imperfecta intelligi uoluit. Item cum iure suo, id est stipendio euangelii, se uti nolle asserit, propter hoc se id facere nolle subiungit, ne euacuetur gloria eius, id est opus manuum, per quod sustentatus potestate sua noluit uti, cuius alii immerito participes non timuerunt fieri. Item

cum Thessalonicenses ad fraternitatis caritatem hortaretur, 65 rogat, ut habundent magis et dent operam, ut quieti sint, et negotium suum agentes operentur manibus. Quanta, puta-

79

mus, habundantia est, que caritati superaddi potest ? Si caritatem habens nihil bonorum non habere non potest, cum illa sine caritate haberi quidem possint, licet prodesse non possint, quantum bonum est, quod superaddi precipitur ei bono, quod omnia in se bona continet ? Non paruum esse necesse est, quod inter tot bona sic eminet, ut omnium bonorum bono

superponi ualeat. Si omnia ad hoc negotium profutura colligere libeat, facilius tempus quam testimoniorum copia nos 46/48 Nolite ... patientibus — Ep/. 4, 27-28 55/58 Vsque ... nosttis — 4, 11-12 63/66 ut habundent ... manibus cf. 1 Tess. 4, 10-11

1 Cor.

i8unde]unum/ . In]oz.K! 50 asserit constare] distare asserit I quam] quem / . G£quod]omz.K! quod ipse] et I 55 scripserit Corinthiis] Corinthiis scripserit .$ 56 inquit] inquid K! ; oz. I esurimus] -mus /z ras. -rimus F sitimus] sequ. sed. ras.:-mus F colaphis] colaphizamur I 9* cedimur] occidimurf ^ operantes] oz. 1 91/58 operantes manibus nostris] manibus nostris operantes F / — 88 Videmus] Videamus I uno] -o corr. ex -a in ras. S5 60stipendio]stipendium / ^ euangelii] euuangelii F / K! uti nolle] nolle uti I 62 potestate sua noluit] noluit potestate sua I 63 cuius alii immerito] labore finito (zzamu post. propter scripturam dilutam) K! — non timuerunt] non timu- 7» ras. F fieri. Item] Pauli (zzanz post. propter scripturam dilutam) K3 64 Thessalonicenses] -es zz ras.. ; -ni- supra lin. F fraternitatis] fraternitatatem (-tatem manu post. propter scripturam dilutam add.) K! caritatem] -tem de., e£ suprascript. manu post. : -tis K! hortaretur] hortetur K! 65 habundent] abundent I ; -ein ras. F ; habundantius (-dantius zzarnu post. propter scripturam dilutam) K* magis et dent] non dant (zanu post. propter scripturam dilutam) K! — operam ... et] operam sint] sunt / — 66 negotium suum agentes] necessitatem habeninquieti et K! tes (manu post. propter scripturam dilutam) K! — manibus] segw. : suis 1.— 6€ habunin *1 omnia] ozz. K! 67/68 caritatem] karitatem I dantia] abundantia I continet]continetur f —71/72esse necesse est] necessebona]bonainse Ff 74 tempus] stilus T 72 tot] cetera I se est esse T

56

CONSVETVDINES, $ 98

75 destituet. Adhuc forsitan, licet testium tantorum nube obru-

tus, contradictor non acquiescet dicens seruos dei et altaris ministros oportere potius lectioni uacare, orationi incumbere, contemplationi inhiare, de crastino non cogitare, quam seruilibus negotiis operam dare. Cui respondendum: Si terram 8o colere, animalia nutrire ac seruare, opificia humanis usibus necessaria exercere seruile opus est et seruis dei uetitum, transgressores inueniuntur Paulinus ortwm colens, Equitius fenum secans, Cementarii Quinque, Quatuor Coronati, sicut in una eternitate combeatificati, ita et unius diei sollempnitate 8 ; conglorificati, Crispinus et Crispinianus sutorie artis opifices, Paulus et Aquila cum Priscilla scenofactores. Quid antiqui illi opiliones nostri Moyses cum Iacob et Abel ? Quid Gedeon aree trituram purgans in rore uelleris et aree siccitate rursumque aree infusione et uelleris ariditate, synagoge abiectionem agnoscens ? Quid Dauid pastor in 9 oet ecclesie uocationem regno de post felantes acceptus, inter fratres electus, in typo nostri manufortis, qui uirginis ouis, filius, uirgo, agnus pascit agnos dextre satiandos pabulis celestis pascue ? Numquid hii omnes diuine legis sunt preuaricatores et obliti prosapie sue 9 I celestis et diuinitus sibi collate ingenuitatis, serui sunt seruilia /uti et lateris opera diligentes, ac non potius filii et heredes ultro se, ut exaltentur, humiliantes ? Sola itaque seruilia sunt,

que peccato sunt obnoxia, summaque ingenuitas est, in qua

82 Paulinus ... colens — Gregorii Magni Dialog. lib. lll, cap. 1, MGH 5$ rer. Langob. 529 82/83 Equitius ... secans — bid. Jib. l, cap. 4, PL, 77, 172C 83/85 Cementarii Quinque ... conglorificati cf. Passiones 5.5. Quattuor Coronatorum, 4A JASS Nov. III, 765-784 ; cf. etiam Martyrologium Adenis archiep. Viennensis, PL, 123, 391,4-392B 83 Crispinus ... opifices cf. Martyrium 55. Crispini et. Crispiniani, 44AS5 Oct. XI, 535-537 86 Paulus... scenofactotes cf. /Acz. 18, 2-3 86/87 antiqui.. Abel 4f. Exod. à, 1 (Moses), (er 30, 31-43 (Iacob) e Gen. 4, 2 (Abel) 87/90 Gedeon .. agnoscens g Iudicum 6, 23-40 90/91 Dauid ... electus E— Ps. 77, 70. — 92 manufortis — epitbetum Dauidis, cf. Rodulfi Glab. Historiarum lib. III, cap. 9, M. Prou, Raoul Glaber, 1886, 87 lin. 4. 96 lutiet lateris— Judizb JI 76 acquiescet] aquiescet F f — altaris] praeced. sed expunct. : alterar /.— ?? ministros] -tr- supra lin. F ^ lectioni uacare] uacare lectioni I incumbere] imcumbere $ ;inconbere f —— 79 respondendum] respondemus I 81 uetitum] fetitum K! 82 Equitius] equiseius K! 83 Quatuor Coronati] Coronati Quatuor] — 84 eternitate] adZ. zanu post. supra lin. : sunt K! et] in Kt 83 conglorificati] consupra lin. K!— artis opifices] arti Petrus (manu post. propter seripturam dilutam) K1 86 Priscilla] Pricilla K! ;Priscella / ^ scenofactores] scenifactores .$ ; imitatores (imita- zzanma post. propier seripturam. dilutam) K 86/87 antiqui illi opiliones] antiquitus patres (zzanu post. propter seripturam dilutam) K* 8* Abel] suprascript. manu post. :Aaron K! 88 siccitate] siccitatem K! 89 uelleris ariditate] aree siccitate I synagoge] sinagoge K! 93 dextre] dextero I satiandos] sanandos /. Numquid] Num K! hii] hi F 94 preuaricatores] pre- 5s I 98 filii] corr. ex filius K! 9? exaltentur] exaltarentur I humiliantes] humilitan-

tes /— 98 obnoxia] obnoxia sunt K!

summaque] summa F f

CONSVETVDINES, $ 98-99 IOO

seruitus Christi comprobatur et uoluntaria humiliatio, quam gloria perennis et interminabilis sublimatio consequitur. Rusticari igitur in opere manuum, diuinitus institutum, non est seruile officium, solaque timenda est seruitus, que probris addicta tot domnorum est quot uitiorum. Ofperari itaque manibus

105

IIO

115

120

57

suis, quod bonum

est, ut habeat, unde tribual neces-

sitatem patienti. Probet, qui potest, illicitum aut indecens, timeat tamen a beato Ieronimo et patribus Egypti, maxime autem ab apostolo conuinci, nisi mauult sensum suum pertinaciter tueri. Quod si uoluerit, anathema sit aliud euangelizans quam ille, cui credita est ueritas euangelii, contra quem nec recipietur auctoritas contraria euangelizantis angeli. Vnde ostenso, ut opinor, indubitanter, quam familiare patribus fuerit, quam salubre nobis sit ad religionis perfectionem operis manuum cottidiana exercitatio, superest dicere, qualiter ipsum, de quo agimus, corporale exercitium secundum anni diuersitatem diuersificetur, tum propter temporum uicissitudines, tum propter mutatas ecclesiastice obseruationis celebritates, secundum quas necesse est quedam agi, quedam mutari, quedam intermitti, quedam prioribus superaddi, ut rationabile sit obsequium nostrum, sic intensum, ut duret, sic remissum, ut infirmis se contemperet. Sic enim

admittendi sunt equi, ut meminerimus semper nobis currendum esse. Laborem fini obnoxium intensiorem esse conuenit,

infinitus moderatior esse debet huic perpetuo insistimus. (CAPVT

: in illo enim respiramus,

21. DE MODIS ET TEMPORIBVS OPERIS MANVVM»

99. Opus igitur manuum aliud infra claustrum, aliud extra fieri solet, aliud cum psalmodia, aliud, quod non patitur psalmodiam, aliud, quod fit a stantibus, aliud a sedentibus, aliud 101/102 Rusticari ... officium cf. "Augustini * De opere monachorum , C$ EL, 41, cap. 18, b. 955 lin. 7-9 103/108 Operati ... patienti — Ep/. 4, 28 108/110 Quod ... 120/122 Sic ... currendum esse cf. 1 Cor. 9, 24 angeli cf. Ga/. 1, 8-9

101 100 perennis] perhennis F f K! 99 humiliatio] hominis humiliatio I 102 probris] raeced. institutum] instituto F f K! ; institutio I igitur] oz. I domnorum] domi103 addicta] adZ. im marg. 5 sed expunci.: propriis f 103 patienti] patientibus 104 unde] unum f quot] quod / norum f 108/109 euangelizans] euuangelizans K! f ; e- n ras. F I 109 euangelii] euangelizantis] euuangelizantis 110 recipietur] recipitur I euuangelii F f K! 112 ostenso] ostensor K! 111 Vnde ostenso] Ostensum est 1 BR 113/124 superest ... insistimus] 113 cottidiana] cotidiana 9 nobis] nos 5 115 diuersificetur] ozz., sed add. in zarg. non recte : 114 de quo] oz. K! om. 1 119 rationabile] -bi- supra 116 tum] cum K? tum] cum K! diuersicetur f 123 121 meminerimus] -mi- supra Jin. K* ; alia manu repetit. in marg. K' Jin. F perpetuo] perpetue K! 124 huic] hic F f K! esse debet] debet esse K! 99. 2/3 psalmodiam] psalmodya f — 3 quod] oz. K'

58

CONSVETVDINES,

$ 99-100

a coniunctis, aliud a disiunctis, uniuersaliter omnia cum silenVA

tio, nisi quantum operis exigit necessitas breuem locutionem. Infra claustrum ut scriptura, contextio retium, complexio mattarum, attenuatio membranarum et similia. Extra claustrum cultura hortorum uel uinearum, insitio arbuscularum, exstir-

IO

patio inutilium germinum in semente milii aut annone, collectio feni, effossio raparum et purgatio et si qua sunt similia. Cum psalmodia fiunt, quecumque à uoce canentium non impediuntur, ut predicta hortorum uel uinearum cultura, et quecumque a simul stantibus uel sedentibus aguntur, sine psalmodia, ut scriptura. A stantibus fiunt quedam premisso-

Fj rum,

^

IO

15

ut cultura

terre, a sedentibus,

ut scriptura,

que sine

sessione non potest continuari, ars quoque sutoria, textoria et opus tornatile. A coniunctis et disiunctis quedam intus, quedam foris fiunt. 100. Omni itaque anni tempore a mane, id est post capitulum, operi insistere conuenit, sed estate operi terminum ponit hora tertia, quam sequitur missa, a qua uacandum est lectioni usque ad sextam, postquam, cum refecta fuerint corpora cibo et potu, somno etiam recreanda sunt usque ad nonam. Qua percantata redeundum est ad opus usque ad horam lucernalem. Ab idibus autem septembris, quando semel comeditur, usque ad quadragesimam finem operi dat hora sexta, quam sequitur missa, a qua uacandum est lectioni usque ad nonam. Qua ueniente redditis codicibus recreatisque corporibus sue n horto, siue ubicumque necesse fuerit, laborandum erit usque ad predictam horam lucernarii, id est uespertini officii. Porro tempore quadragesimali intercidit operandi horam hora tertia, qua decantata denuo reditur ad opus usque ad sextam, a qua uacatur lectioni usque ad nonam. Deinde peracto

99. 4/3 cuin ... locutionem cf. /Augustini Ordinem monast. lin. 39-40 100. 1/7 Omni... lucernalem cf. /Augustini Ordinem monast. lin. 16-19 (Operentur ... lucernarii) e? Jn. 36-37 (A mane ... ad opera sua) 10/12 Qua ... lucernarii cf.

ibid. lin. 17-19 (et ad nonam ... lucernarii)

15a... nonam cf. zbid. lin. 16-17

4 uniuersaliter] unanimiter K! 5 exigit necessitas] necessitas exigit F f 6 retium] retum .$ 7/8 et similia ... uinearum] ad. in zarg. K! 8 hortorum] ortorum F f K! insitio] zz ras. F 8/9 exstirpatio] extirpatio .$ K! 10 effossio] przzz. -s- supra lin. S5 raparum] rapparum K? 12 hortorum] ortorum JR Sp yat 1? disiunctis] a constrictis (zzanu alia propter scribturam dilutam), idem repetit. in marg. K!

100. 1 Omni] Kmni / itaque] utique (»anz alia propter scripturam dilutam) K! id est] usque (zanu alia propter scripturam dilutam) K! 2 operi terminum] terminum operi F f ^ à recreanda] creanda K! * lucernalem] a4Z. : id est uesperas K! ; add. supra lin. : id est uesperas F ; id est uesperas lucernalem M Soperidat] datoperi F /— 11horto]orto F f necessefuerit] fuerit necesse K! 13 horam] h- anu alia supra lin. add. K!

CONSVETVDINES, $ 100

59

ex more diuino officio corporibusque refectis non resumitur opus, tamquam hora uespertine synaxis transacta, sed aut legitur aut oratur usque ad collationem. Que quidem distincta operandi tempora ex dictis ipsius sepe iam memorati patris 20 nostri Augustini intelhguntur, qui precipit operar? a mane usque ad sextam eL a sexta wacari lectioni usque ad nonam et tunc redditis codicibus refici et post refectionem ilerum. operari siue in. horto, siue ubicumque necesse est, intimans tempus au-

tumni et hiemis, quo semel tantum comedere solent canonici. 2; Quod autem subiungit operandum esse usque ad tertiam et post cantatam horam tertiam iterum redire ad opus, innuit tempus quadragesimale, quando per interualla temporum hore canonice dici solent et hora prandendi, quam precedit officium uespertinum, adeo protenditur, ut post hanc operari 3o incongruum uideatur, maxime cum due operandi hore iam sint complete : ante tertiam et post tertiam. Porro tertiam distinctionem, quam estiuo tempori attribuimus, ex premissis duabus non inconuenienter innuit dicendo operandum a mane usque ad tertiam et post horam tertiam redeundum ad 535 opus, aut distinguatur hoc tempus ab illo, quo tantum operatio durat usque ad tertiam et non resumitur statim post tertiam, et ex eo, quod dicit post nonam iterum laborandum, siue in horto, siue ubicumque necesse fuerit, quod tunc etiam post nonam sit agendum euidenter ostendit. Nam quod toto 4o anno uno modo uel uno tempore uel pari spatio non sit operandum, ipse patenter demonstrat dicens modo operi insistendum usque ad sextam quasi continue, et subiungens iterum de mane operandum usque ad tertiam et post horam tertie percantatam denuo redeundum ad opus. Et quid mirum, si trifariam operi 45 discretionem ponit, cum similiter tripartitam orandi uel psallendi uariationem constituat secundum estiuum et hibernum tempus et ea, que in medio consistunt ? Cuius licet mo-

20/23 opus fuerit opus

25/26 operandum ... operari ... est — ibid. lin. 16-18 (Operentur ... fuerit) 38 siue ... 33/35 operandum ... opus cf. ibid. Jin. 36-37 ef. ibid. lin. 37 42/44 de mane ... 42 usque ad sextam — ibid. /in. 16 — bid. Jin. 18 45/47 cum ... consistunt cf. iPid. Jin. 11-15 cf. ibid. Jin. 36-37

resumitur] rescinda16 corporibusque] et corporibusque (et add. sana alia) K* 19 memorati] 1? hora] hore 5 tut (zeanu alia propter seribturam dilutam) K? uacati ... nonam] usque ad 21 usque] oz. 5 memoratis, sed -s expuncz. K! nonam uacati lectioni K!

23 horto] orto F ; cetof

nici] im marg. manu post. : Nota F

autumni] autumpni

23/24 intimans ... cano-

F f — 24 comedere]

26 ho25/26 et post ... tertiam] ozz. K! 25 Quod] Quotf conmedetre K! 27/28 hore] praeced. sed expunct. : ram tertiam] tertiam horam, sed signis corr.

honore /

29 protenditur]

32 estiuo tempori] tempori pretenditur K' 34 usque] attribuimus] atribuimus K! 38 horto] orto F / — 44 si] sit, sed -t ex-

tempori] -i in rar. F estiuo K! horam] ozz. K! supra lin. add. S

punct. K!

60

CONSVETVDINES,

$ 100-102

dum, quia interstitio temporis ex usu recessit, non capiamus, hoc tamen uel ceco patet trimoda diuersitate uariari illud ;o psallendi genus, quod ibi descriptum est. Quod capimus, o utinam interim faceremus ; quod intellectui resistit, reseruamus, quousque forsitan huius rei notitia munere diuino

proueniat. Nam rationabile est et auctorabile, in psallendo usum Gallicane ecclesie et maxime apostolice sedis interim se5; qui, ut eius statuta et traditiones conseruemus, a qua fidei et religionis exordium sumpsimus. i 101. Igitur opus, quod extra claustrum fit, hoc ordine incipiendum et agendum est : Soluto cetu capitularis conuentus post primam, absque quando [festo] nouem lectionum bis comeditur, et in quadragesima et in hieme post tertiam, primum ; induantur, qui operaturi sunt, uestimentis operi aptis, nam diurnalibus ante primam calceati sunt, et processione eant ad locum operis, ut iuniores precedant, prouectiores subsequantur, totus uidelicet conuentus absque his, qui obedientiis ligati abesse compelluntur uel si qui alii per licentiam aliud agere 1o disponunt, post omnes incedente abbate et priore aut, si ipse non affuerit, magistro operis, cui hec prouidentia iniuncta est, a quo et singuli recipiunt operis, quod acturi sunt, instrumenta a camerario in hoc ipsum prouisa. 102. Prouisorem autem operis eligi oportet aliquem ex fratribus boni testimonii et probate uite, in prouidendis sollicitum, in agendis stren(n»uum, plus exemplo quam uerbo alios ad operandum incitare idoneum. Ad ipsius officium perti-

53/56 Nam ... sumpsimus cf. priuilegium a Gelasio II bapa 1118 aug. 11 Richardo praeposito »onasterii Springirsbacensis concessum (Jaffé| Lówenfeld 6648), ed. V'erbegen, La ràgle II, p. 121 (Ea uero, quae de officiis ab eodem doctore scripta sunt, quia a Romanae ecclesiae et ceterarum ecclesiarum consuetudine discrepant, obseruari non possunt; sicut in beati Benedicti quoque regula quaedam de huiusmodi obseruantiis scripta sunt, quae nostris temporibus per monasteria longe aliter fiunt ; neque tamen propter hoc monachorum professio creditur infirmari. Praecipimus ergo, ut officiorum celebrationes apud uos iuxta communem catholicae ecclesiae consuetudinem obseruentur)

101. 6/? et processione ... subsequantur ef. Cons. Hirs. II, cap. 48, PL, 150, 1105D (Incedunt cum processione ita, ut iuniores sint primi, priores ultimi)

X1 resistit] resissit / —— 33 rationabile] rationabilis .$

36 exordium] exordia K!

101. 2 et agendum] oz. K! 3 absque] supra Jin. F quando nouem] a4. inter baec uerba supra lin. : in F ; quando in nouem f. Baptis] apertis /—— 6 calceati] calciati F f K! processione] cum processione (a/ia zanu propter scripturam dilutam) K! *? ut] atque (anu alia propter scripturam dilutam) K! ; et F f. prouectiores] prouecti fratres (zzanu alia propter scripturam dilutam) K 8 obedientiis] obedientie (-dientie zzana alia propter scripturam dilutam) K* ligati] obligati (oblig- zanu alia propter scripturam dilutam) K! 10 abbate et priore] preposito et decano F f 102. 4 incitare] oz. K!

CONSVETVDINES, 8 102-103

ó1

; nebit, instrumenta operi necessaria a camerario poscere et operaturis tempore operis distribuere et post opus recondere. Ipse prouidebit, quid, quando et ubi operari conueniat, omnisque post abbatem et priorem operis prouidentia in eius pendebit arbitrio. Ad ipsurm, si abbas uel prior presens non 1o fuerit, loqui breuiter licebit, quicquid operis necessitas loqui compulerit. Ipsius erit instrumenta aliquomodo conífracta uel uitiata restituere,

per se, si ualet, sin autem,

per

artifices,

quod per se non ualet efficere. Ipsum conuenit corpore tenues uel consuetudine infirmos a nimietate laboris reuocare, quate15 nus sic currere meminerint, ut durare possint. Ipsum oportet pigros uel negligentes operarios notare et, ut se corrigant, admonere et, si, quod absit, incorrigibiles fuerint, in capitulo negligentias eorum publicare, ut dignam culpis suis sententiam mereantur excipere. Si superuenerint extranei, ubi fratres 20 operantur, ipsius erit uenientium causas agnoscere et tacentibus ceteris responsum reddere. Multa preterea sunt, que ipso usu discere poterit agenda, si sagax fuerit ; nos uero hec in presenti dixisse satis sit. Si autem nec ipse operi affuerit, qui inter operantes senior est, quod de prouisore dictum est, exequatur, 25 donec ille reuertatur. 103. Pueri quoque uel adolescentes, si qui fuerint nuper a seculi militia ad spiritalis pugne exercitium conuersi, qui litterarum studiis initiandi sunt et instruendi, ut diuinis culti-

bus non solum uita, sed et scientia sint idonei, hoc spatio ; temporis sunt erudiendi usque ad tempus sue professionis, deinceps ceteris associandi in exercitio laboris. Dispendium enim hoc temporale et momentaneum diutinus est profectus et donum, quod cum fenore reddatur, quando his, qui nunc in procinctu stant, iam emeritis isti tirones fortissimi et spiritalis ro belli sacramentis addicti succedent recompensaturi, quod acceperunt, et reddituri, in quo tolerati sunt. Hec est mutua membrorum

caritas, hec commilitonum

germana

societas, ut

aliis militantibus alii instruantur ad pugnam et discant in castris, quod acturi sunt in preliis. Nam nec ante decet pugnare, 15 quam ad pugnam fuerint instructi, nec incipientibus summa 102. 10/11 loqui ... compuletit cf. /Auguszini Ordinem monast. lin. 39-40 quatenus ... possint cf. 1 Cor. 9, 24

14/15

103. 11/12 mutua membrorum caritas cf. Ep^. 4, 16 8 abbatem et priorem] prepositum et decanum F f — 9abbasuelprior] prepositus uel decanus F f — 10 quicquid] quidquid (quid- seu a//a propter scripturam dila13 non] 11 aliquomodo] seqx. sed Jinea transu. subduct. del. : aliquo F Jam) K3 25 ille] i14infitmos]infirmis/ ^ 14/185 quatenus] quatinus $ K? supra lin. S

praeced. : ras. litt. initialis I.$ 103. 4 et] om. K! 10 addicti] adicti K!

8/6 deinceps] deinde F f ^ 6 associandi] sociandi K' 12 caritas] karitas K!

62

CONSVETVDINES, $ 103-107

conueniunt, sed ima, a quibus ascendant ad altiora. Prius ita-

que discant de scripturis, quod postmodum doceant, ne, si non fuerint discipuli ueritatis, indocti fiant doctores erroris. — — 104. Procedentes autem decantent psalmum Benedixisti. Cumque uenerint ad ipsum locum, psalmo finito dicat prior uel prouisor operis tertio Deus in adiutorium meum intende cum Kyrie eleison et oratione dominica. Cui cum responderit Sed libera nos, subiungit uersum Adiutortum nosV^ conuentus trum et collectam Omnipotens sempiterne deus, dirige actus nosiros. Qua finita incipiunt operari, qui norunt et possunt, ceteri uero consuetudine delicatiores uel ualitudine debiliores aut etate imbecilliores in claustro operentur, quod pater monasteIO rii statuerit. Qui uero processu etatis nihil omnino operari ualuerint, dum ceteri operantur, psalmodie uacabunt, ut in diuersa actione laboris unitas fraterni regnet amoris. 105. Psalmodia autem, que dicitur communiter, hec est : quindecim psalmi post cantica graduum usque in finem. Quibus finitis unusquisque per se dicat, quod dominus inspirauerit. 106. Sonante autem hora regulari psallendo A4 fe domine leuaui reditur et ad ostium claustri depositis instrumentis psalmodia parum altius eleuatur et usque ad introitum capituli continuatur. Qua finita cum Gloria paíri, dicente abbate uel operis prouisore AdZutoriwm nostrum i] priore aut illis absentibus in nomine domini, respondent cuncti Qui fecit celum et terram. Predictus autem psalmus non prius inchoatur, quam fratres ostio claustri iam ceperint appropinquare, quia non ante capituli introitum terminandus est. 107. Deinde reuestiti claustralibus uestimentis et lotis 104. 1 Benedixisti — P». 84, 2 2/6 Cumque ... Adiutorium nostrum cf. Conr. Hirs. II, cap. 48, PL, 150, 1105D (Cum uentum fuerit ad locum operandi ... Adiutorium nostrum) 3 Deus ...intende — P5.69,2 5/6 Adiutorium nostrum —UDSUTogNS 105. 2 quindecim ... graduum — Pss. 134-148 106. 1/2 Ad te domine leuaui

123, 8

— Pr. 24, !

5/6 Adiutorium ... terram — Py,

16 a] ozz. K!

104.1 autem]uero F /— 3 meum intende] oz. [OK 5nos]segw. :aF K! ; ;seq4. : 2 malof ^ subiungit] subiungit dicens F/ — 9 imbecilliores] inbellicidiores K! 10 uero] oz. K! 11 operantur] szprasrrzpt. : laborent F ; laborent operantut f 105. 1 Psalmodia| Psallmodia K!

dicitur] add. zzanu post. : fraterna K1

2/3

Quibus] et quibus (et zzanmu alia propter seribturam dilutam add.) K* 106. 2 ostium] hostium K! 3altius] ultius / — 4 Qua] Quia f . A[5abbate uel priore] preposito uel decano F / 6 in nomine domini] o». K' fecit] fecit .$ $8 appropinquare] apropinquare F Kt!

CONSVETVDINES, $ 107-109

A

manibus et facie sedeant in conuentu, quousque secundum signum sonet et ex more ingredientes ecclesiam opus dei intente et deuote peragant, de quo mox finita tota operandi dieta copiosius erit loquendum. 108. Posterior autem operandi hora hoc modo transigitur : Finita nona mox acceptis indumentis operum cum processione, ut predictum

A

IO

63

est, et psalmodia

totus conuentus

absque his,

qui superius excepti sunt, tendit ad locum operandi. Psalmodia autem in eundo erit Benedic secundus. Finito psalmo cantet unusquisque apud se, quod spiritus sanctus donauerit. Potest etiam, cum uisum fuerit, ab aliquo sacra lectio recitari, aut de uitis patrum aut de collationibus uel institutionibus eorum aut de omeliis Cesarii uel dialogo Gregorii, et post lectionem uerbum exhortationis proferri, quod audientes edificet. Nec decet fastidium generari de tam crebris psalmorum et lectionum diuinarum modulationibus, quia necesse est, semper

r5

auribus insonare et corde meditari, quod semper oportet imitari. Sedentes enim sufer flumina. Babilonis et flentes ex. recordatione Syon, quamuis in terra aliena necesse est cantare canticum domini, si quomodo mereamur ad lerusalem, que edificatur ul ciuitas, ascendere tribus, tribus domini.

20

Quod si

aliquando tam delectabiliter audire et memoria tenere curauimus poetarum fabulas et auctorum, quam dicunt, practicen et philosophorum theoricen et stultam deo mundi sapientiam, quantomagis dulce erit indesinenter audire, memoria tenere patremfamilias serentem apostolicam sementem, pullulantem martyrum purpuras, sacerdotum lilia, uirginum

25

uiolas, communem omnium sanctorum felicitatem, satiantem omnes eternam diuinitatem ? Hoc auditu mens delinita et

auersa terrenis diuinisque intenta pregustat spe, quo perfruetur in re, ut studio laborem fallente laborare se non sentiat,

dum laboris premia considerat. 109. Sonante autem signo uespertini officii dimissis omnibus, quecumque operantur, nisi prelatus respectu necessitatis 14/16 Sedentes ... domini cf. Ps. 136, 1 et 4 108. 5 Benedic — Ps». 103, I1 20/21 stultam deo mundi sapien16/17 ad lerusalem...domini — Ps. 127, 3-4 tiam cf. 1 Cor. 1, 20 e? 1 Cor. à, 19

107. 2/3 signum] sensum signumf

3 his] hiis / — 4 excepti] exceptaf. 108. 1 operandi] -i zar ala add. K! collationi8 patrum] patimurf *?aliquo] aliqua K? 6 apud] aput F /K! 10 exhortationis] exinstitutionibus] institutione K? bus] collatione K? 12 diuinarum modulationibus] modu11 Nec] -ec zn ras. F ortationis K!

lationibus diuinarum, sed signis corr. F ; modulationibus diuinarum f 23 uirginum] uirgines .$ 16 domini] nouum K! corda K! 27 in re] iure K1f fruetur] -£r- zn ras. F 109. 2 quecumque] que F f

13 corde] 26/24 pet-

64

CONSVETVDINES, $ 109-113

faciat eos diutius operi insistere, redeant ad claustrum cum

psalmo Benedictus dominus deus meus, qui docet manus, qui finitur, nisi usque ad introitum capituli, ubi prior uel proVA non uisor operis tertio pronuntiat uersum

^

Benedictus es, domine,

quia adiuwisti me et consolatus es me. Sequitur Kyrie eleison et oratio dominica cum uersu Ad?utoriwm nostrum 1n nomine domini, et a cunctis properatur ad opus dei. 110. Ouod si locus, in quo operaturi sunt, tam remotus est, ut ad monasterium in canonicis horis recurrere non possint, ipsas horas, prandium et, si opus fuerit, horam quiescendi eadem disciplina obseruabunt, ac si essent in ipso monasterio, ut inter prandendum non desit lectio et silentium, et tandem circa noctem

recurratur,

ut predictum

est, ad uespertinum

officium. Hic modus erit operandi extrinsecus. 111. Si autem ratio operis exigit, ut simul consistere non possint, qui operantur, unusquisque, quod potuerit, ut dictum est, per se decantabit, excepto illo, quo exitur ad opus et reditur. 112. Opus quoque, quod in claustro agitur, non dissimili ritu expletur, excepto quod scriptores nec psalmodiam decantare nec cantantes audire possunt ; ceteri uero, si soli suum A

IO

adimplent negotium, ut tornatores et alia huiusmodi, predictam psalmorum legem per se custodiant et cum reliquis incipientes cum eis ad predictum finem concurrant et ad diuinum officium procedere pariter contendant. Si quis etiam instrumentum sibi datum fregerit, reddet operis prouisori, genua solotenus incuruans fatebitur culpam et merebitur ueniam. 113. Porro diligentie prelati erit, quem cui operi deputet, quem Pro pristina consuetudine non oneret, sed toleret, quem pro robore non solum anime, sed et corporis diuinitus sibi collato tamquam bonum athletam maiora temptare et efficere 109. 4 Benedictus ... manus — Ps. 1423, 1 8/9 Adiutorium ... domini — Ps. 123, 8

6/? domine...es me — Ps. 85, 17

113. 2 pro pristina consuetudine — Augustinus, Praecept. lin. 53

3 cum] sega. :ras. unius litt. F 4imanus]manusmeas 8/9 in nomine domini] oz. K! ?quia]qui Ff

F f ^ 3prior] decanus F f

110-112. Oz. K! ; manu alia add. in membrana separata et per signum insert. F 110. Tz7. : De opere, quod fit extra longius add. F ; idem, sed repetit. in zarg. manu 4lia,add.f ^ itam]supra lin. F 3 prandium] et prandium F f

111. T7. : De opere manuum, quod fit a diuisis add. F ; idem, sed repetit. in marg. manu alia, add. f 112. Tz. : De opere manuum, quod fit infra claustrum ad. F ; idem, sed repetit. in marg. manu alia, add. f — 6 concurrant] occurrant F f.— et] om. $ $8 reddet] . illud reddet F f

113. 2 oneret] honoret e/ suprascript. : uel oneret F ; honoret uel oneret K! 3 honoret uel onoret /— 3 et] o». K! 3 athletam] adhletam f ;adhleta K!

CONSVETVDINES, 5

IO

A

IO

I5

20

$ 113-114

65

commonefaciat, non murmurantem, quod aliis altiora agat, sed sibi congratulantem, quod plus aliis ualeat. Vnusquisque enim propriam mercedem accipiet secundum. suum laborem a patrefamilias, qui in dispari labore non disparem nummum uinee sue cultoribus exhibet uniens in mercede disparatos in opere, aliorum effectus gratie sue remunerans.

compensans,

in utrisque

donum

114. Hoc quoque sollerti cura et uigilanti studio cauendum est, ut non aliquid sibi aliquis operetur, sed omnia opera canonicorum in commune fiant, maiore widelicet studio et. alacritate, quam si sibi propria facerent. Intelligitur enim. caritas in hoc uel maxime, quod communia propriis, non bropria communibus anteponit. Nemo ergo etiam in his, que ad religionem pertinent, aliquid sibi uendicet proprium, quantomagis in his, in quibus nulla peculiaritatis excusatio est, w£pote in uestimento uel quacumque re, per quam uitium proprietatis et amor sui latenter irrepere potest ? Serpit enim tamquam cancer hec pestis et adducit maxima pericula nec desistit, donec inferat naufragium professionis. Hii sunt, quos pater Augustinus uocat Ahypocritas ex toto mortuos, cum eos, qui a proposito communis uite exciderunt, dicat semümortuos, etiam si extra sancte uiuant. Patet itaque, quid mali sit, quod excedit sacrosancte sponsionis uiolationem, cum illa perniciosissima sit et que non nisi cum longa et feruentissima satisfactione mereatur delicti sui expiationem. Cum ergo per se grauis culpa sit peculiaritatis, ex comparatione grauior ostenditur, cum delicto inexpiabili superponitur. Qui ergo proprium aliquid habens inuentus fuerit, ipse manibus suis ignem

5/6 non murmurantem ... ualeat cf. ibid. Jin. 55-57 6/7 Vnusquisque ... laborem exef Cor. 3.8 7/11 a patrefamilias ... remunerans cf. Mrz. 20, 1-16 114. 2/4 ut non ... facerent — ;4zugustinus, Praecept. lin. 153-155 (ut nullus sibi ... faceretis) 4/6 Intelligitur ... anteponit — 75. Jin. 155-157 6/9 Nemo ... re cf. "Augustini Ordinem monast. lin. 20-21 10/11 Serpit enim tamquam cancet cf. 2 Tim.2,.17 13/14 hypoctitas ... semimortuos cef. "Augustini *De sermone domini in monte ,cap. 2, PI, 34, 1271 ; cf. eiusd. Serm. LXII, 9, PL 39, 1863 20/23 Qui ... excipiat cf. Cons. Marb. $ 247 (Si autem quis inueniatur ... corrigantur) 5 commonefaciat] corr. ex commoneat (-at Zip. £ransu. del.) K! altiorat (-t expzncz.) K! agat] agit 5

altiora] corr. ex

114. Tz. : De proprietate add. K? ; zanu post. in marg. : De proprietate et de pena proprietariorum .$ 1 quoque] quod K! 2 est] oz. . 4 caritas] karitas . 6 Nemo] Ne modo F f .|his] hiis f &? 8 his] hiis &? 9 per quam] pro qua K! Í1 maxima] corr. ex maxime .$ 12 Hii] Hi F f K!K? 13 hypoctitas] ypocritas F f £? ; ypocritas K? 14 semimortuos] seu. sed expunct. : cum eos quif 15 Patet] Pater &? 18/19 Cum ... culpa] Cum culpa per se grauis K1 19 grauis culpa] culpa grauis F f K?£? 20/21 Qui ergo proprium aliquid ...] not. in zuarg. manu alia : Nota bene £?

66

CONSVETVDINES,

$ 114-115

extruat et iubente prelato rem, quecumque est, in ipsum proiciat et postea congruentem culpe disciplinam excipiat.

(CAPVT 22. OVALITER PERAGANTVR HORA TERTIA ET MISSA)»

115. Nunc ad intermissam operis dei diligentiam oratio reuertatur, que omnibus diligenter agendis tanto diligentius preferenda est, quanto constat omnibus

precellentior ille, cul

24

conspectu angelorum mente psallitur et spiritu, cuius opus negligenter agit, maledictioni diuinorum auctoritate VA qui oraculorum indubitanter subiacebit. Tempore estiuo sonante signo tertie sacerdos ebdomadarius cum ceteris ebdomadariis ministris dicta tertia de sancta Maria, quando dicenda est, et sequentibus psalmis et lotis manibus ac tersis cum aliis chorum intrent et suo loco stantes tertiam diei cum aliis dicant. Qua finita uadunt in sacrarium, ut ad missam uestiantur infra tertiam sancte Marie et sequentes psalmos. In sollempnitatibus uero, quando ista non cantantur, conuentus in choro ^

2o

sedendo expectabit, nec cantor aliquid ad cantandum prius imponet, quam hii, qui diuinum officium acturi sunt, ad plenum uestiantur, sicut prediximus. Post tertiam uestiuntur, quotiescumque bis comeditur uel plenum officium celebratur uel prior missa post tertiam dicitur. Tempore uero, quo semel reficiuntur, hoc fit post sextam, sicut in quadragesima post nonam. De priori missa superius dictum est. Incedit autem ad altare primus acolitus portans cereum, quem sequitur alter preferens thuribulum, item alter acolitus portans cereum, si sollempnitas est, post quos subdiaconus cum textu euangelii,

115. 3/4 cui ... psallitur cf. Ps. 137, 1 6/11 Tempore ... dicant cf. Cons. Marb. $ 79 16/20 Post ... nonam cf. Cons. Hirs. I, cap. 83, PL. 150, 1009D (In priuatis diebus, quoties bis comedimus ... uestit se inter cantandum litaniam) ; cf. Cons. Marb. $ 154, 3-8 (In priuatis diebus ... post nonam canitur)

20/25 Incedit ...

prespiterium cf. Cons. Marb. $ 155 20/29 Incedit ... altaris cf. Cons. Hirs. I, tap. 83, PL, 150, 1010.A (Si quis espiscopus uel abbas... diaconum et subdiaconum) 22 est] oz. K! K?£?

115. T77. : De seruitio dei ad. K*&? —mor. in zzarg. manu post. : Quando et quomodo sacerdos et ministri ad aram accedant .5 1 Nunc] Tunc e£ zzanu alia add. N- znter 'T- e? -unc K! 1 psallitur] ozz. K! $ maledictioni] maledictionef 6 Tempore estiuo sonante] zn zarg. zanu post. : Nota F 9 ac] ec K! 10 chorum] quorum K! 12/13 sollempnitatibus] sollemnitatibus F ; sollepnitatibus K! 13 choro] ch- zz ras. K? l£expectabit] exspectabit F f. aliquid ad cantandum] ad cantandum aliquid K! prius] oz. .$ 15 hii] hi F K'K? 16 uestiuntur] uestinentur f 17 quotiescumque] quotienscumque F f K!K?£? 19/20 sicut ... Incedit] oz. f — 21/22 quem ... cereum] ow.f. — 23 est] oz. K?*&? euangelii] euuangelii F f£K!K24?

CONSVETVDINES, deinde zy

30

diaconus

et nouissimus

$8 115-116

omnium

sacerdos,

67 intrantes

prespiterium, quando chorus incipit Gloria patri. Cum autem ante altare uenerint, stat subdiaconus prope sinistrum cornu altaris tenens in manibus euangelium, presbyter autem in facie altaris habens collateralem sibi diaconum prope dextrum cornu altaris. Deinde corde contrito et uultu humiliato tamquam in presentia dei et 7» conspectu angelorum incipit confessionem secundum morem ecclesiasticum dicendo antiphonam Iztroibo cum psalmo Iudica me deus, non utens multiloquio, ut

35

quidam, sed paucis uerbis non pauca comprehendens. Hanc sequitur formam tam ante missam quam ad ceteras horas : Confiteor deo omnipotenti et omnibus sanctis eius et. uobis, fratres, quia peccaui in cogitatione, locutione, n. delectatione, in consensu et in opere : mea culpa; ideo precor uos, orare pro

me. Misereatur tui omnipotens deus et dimittat tibi omnia peccata tua, liberet te ab omnt malo, conseruet te in omni opere bono 40 et perducat te Iesus Christus, filius det uiui, in uitam eternam. Indulgentiam. Et oblatum euangelium a subdiacono deosculatur intus et foris, foris, si continet imaginem crucifixi aliquo metallo expressam, deintus, si caret hoc ornamento. Deinde accedens ad altare dicit sub silentio Aufer a nobis. Osculato 45 altari dicit Oramus te domine, ut ber merita. Deinde stans ad altare dicit : 116. Omnipotens sempiterne deus, qui me peccatorem sacris altavibus tuis astare uoluisti et sancti nominis tui laudare potentiam, concede, queso, per huius sacramenti mysterium meorum mihi ueniam peccatorum, ut tibi digne ministrare teque eterna diligere ualeam. Per Christum dominum nostrum. YmVA caritate pressoque sibi crucis signaculo cum ministris altaris dicit

29 corde... humiliato cf. Ps. 50, 19 30 in conspectu angelorum — Ps. 137, 1 30/34 incipit ... horas 9 Cons. Hirs. L, cap. 83, PL. 150, 1010B (similiter inclines dicant confessionem . dicatur quam huiusmodi) ; ef. Cons. Marb. $ 156, 1-3 (inclinantes se dicant ... huiusmodi) 31/32 Introibo — Ps. 42, 4 32 fudicà me deus — P;. 42 35/40 Confiteor ... eternam — Cons. Marb. $$ 157-158 ; — Cons. Hirs. I, cap. 83, PL, 150, 1010B 41 Indulgentiam — Cons. Hirs. I, ibid.

(Indulgentiam et remissionem et adiutorium) Et oblatum ... deosculatur cf. Cons. Marb. $ 159, 2-3 (Peracta ... osculandum) 43/44 Deinde ... altari cf. Cons. Marb. $ 160, 1-2 (Et postquam ... osculabitur) 25 prespiterium] presbiterium K?£? 24 nouissimus omnium] nouissimum K?£? 23 altaris] sequ. sed lin. transu. del. : habens collateralemf autem] unum f 28 altaris] euangelium] euuangelium F f K!K?£? manibus] manu K!

39 omsequ. sed lin. transu. del. :Deinde corde f.— 36 fratres] fratribus K!K?& deosculatur] supra in. F 41 euangelium] euuangelium F f K! K?£* ni] ozz. K! 42 intus] et /ntus K!K?£? foris foris] foris K! 44 Aufer] Auffer F f 2? astare] 116. 1 Omnipotens sempiterne ...] no£. in zarg. manu post. : Nota S 4 mihi] michi F f ^ 3 caritate] karitate .$ sequ. ted lin. transu. del. : se K!

68

CONSVETVDINES,

$ 116

summissa uoce in directum introitum cum psalmo et Kyrie eleison. Continetur autem liber missalis in dextera altaris parte

ab uno

subministrantium

in missa 1bi repositus,

in

ro sinistra autem textus euangelii a subdiacono inibi locatus. Deinde pronuntiatis secundum ecclesiasticum usum collectis legitur lectio a subdiacono, quam sequitur graduale et AJleluia, que cantantur a singulis in priuatis diebus, a duobus in sollempnibus, sedente interim sacerdote in cathedra altari 15 uicina et diacono ad nutum sacerdotis usque ad euangelium, nisi cantetur ymnus trium puerorum. Ante tamen liber missalis a diacono

in sinistrum

altaris cornu

translatus

est, nisl

sacerdos malit eum secum deferre, ut legat in eo uel aliquid preuideat. Hec autem est benedictio, que a sacerdote datur 20 diacono euangelium pronuntiaturo : Domnus sit im corde tuo el in labis tuis, ut competenter pronunties euangelium facis. Quo se conuertente ad locum euangelii recitandi, sinistrum uidelicet altaris latus, ipse stat prope dextrum cornu uersus post leuitam et, dum pronuntiatur sequentia sancti 25 euangelii, signo crucis frontem munit expectans finem euangelii conuentu uerso ad orientem usque ad eam, que euangelium sequitur, sacerdotis salutationem ; deinceps chorus altrinsecus

se respicit. Post hec subdiaconus textum et acolitus thuribulum circumferunt conuentui ad deosculandum et quasi pro 3o benedictione olfaciendum, non cottidie, sed festiuis diebus. Hactenus de minoribus, de humanis uidelicet, officiis

pro posse tractatum est, nunc ad altiora quedam stilus sustollendus est, et non hominis uoce, sed diuini spiritus bucina personandum est, de unico redemptionis. nostre commercio, de 35 inestimabili sacramento, de redemptione captiuitatis antique, 116. 11/14 Deinde ... sollempnibus cf. Cons. Marb. $ 162 (Epistola ... cantabunt) 16/19 Ante... preuideat cf. Cons. Hirs. I, cap.83, PL, 150, 1010B (Postquam collectas

dixerit, diacono dat missalem ... si quid uoluerit preuidere) 22/28 Quo ... munit cf. Cons. Marb. $164, 2-4 (Ea uice stabit ipse prope dextrum altaris ... crucem ponit in fronte) * summissa] submissa f &? 10 euangelii] euuangelii F f K!K?4£? locatus] locatur K?£? 11 usum] uersum K!K?£? 14 sollempnibus] sollempnitatibus

FfKIKg? cathedra] kathedra .$ 15 euangelium] euuangelium F f K!K2£? 18 deferre] ferre F f/— aliquid] aliquit K! 20 euangelium] euuangelium F f KiK3e 21 competenter] supra Jin. F euangelium] euuangelium f K!K?£? 22 euangelii euuangelii F f K?&? ; euuangelium Kt! 23 prope] iuxta K?£? 256 euangelii] euuangelii f K!K2£? 25/26 euangelii] euuangeli F f K!K2£? 26 uerso] uersu e/ supra -u manu alia : -o £ que] sequ. : ras. duarum litt. F euangelium] euuangelium F f K!K?£? 21 deinceps] deinde K! 28 subdiaconus] subdiconus K! 29 ad deosculandum] adeosculandum K! ; ad osculandum £? 30 olfaciendum] hoc faciendum K! ; faciendum K?£? cottidie] cotidie .$ 31 Hactenus ... uidelicet] sgnaz. in marg. manu post. ber signum crucis S 32 quedam] quidam K?4? 33 bucina] buccina f, (prim. -c- add. supra lin.) F 34 commercio] commerito K!

CONSVETVDINES,

$ 116

69

de restitutione hereditatis amisse, de sacerdote secundum ordi-

nem Melchisedech facto pro nobis salutaris hostia, de morte mortis per uite mortem

et de redditione uite per uitam, que

resurgens a mortuis iam non moritur, mors illi ultra non do4o minabitur. Que res quidem semel celebrata est pro mundi redemptione, sed cottidie reuocatur ad memoriam pro redemptionis seruatione et in sacramento agitur, donec facie ad faciem uideatur. Ad huius itaque puritatem digne celebrandam non solum

cordis,

sed et corporis

exhibenda

est munditia,

ut

4; interioris ornatum fulgoris uisibilis attestetur pompa decoris. Summa enim illa et incircumscripta maiestas, que non capitur templis manufactis, colitur tamen in templis fabrefactis prestans quandam sui se quandoque perfruendi fiduciam, a quibus interim suscipere dignatur quodammodo temporale semen et so uisibilem inuisibilis diuinitatis culturam. Vnde non solum secundum conscientiam ministrantium, sed etiam secundum

munditiam utensilium decet a mundicordibus munda mundissime celebrari, et ut per omnia munda sint, mundi(s» ipsius sacramenta sanctissime uenerentur a corpore et spiritu sanctis 55 et sancto sanctorum sanctificatis. Primum ergo ad dominici corporis et sanguinis sacramenta sancte tractanda constructa est theca, non longe ab altari, quod principalius est opere lignorum diligenter fabrefacta, tota intrinsecus mundissimis linteis uestita, que contineat uasa sacrificiis diuinis aptata, 6o scilicet calices cum patenis, corporalia, ampullas, urceos ad uina et aquas in sacrificio altaris miscenda et manibus ministrorum infundenda.Linteola quoque plura ad sacrorum uasorum inuolutionem, detersionem et librorum deportationem,

quos sine operimentis tangi uel deferri non conuenit. Est etiam 36/37 sacerdote ... Melchisedech — Ps. 109, 4 ; Hebr. 7, 11 e? 17 — 31 salutaris hostia — 2 Mar. 3, 32 37/38 de morte ... uitam cf. Roz. 6, 4-8 39/40 resur-

gens ... dominabitur — Rom. 6, 9 42 facie ad faciem — Gen. 32, 30 46/43 que ... manufactis — 74r. 17, 24 55/40 Primum ... pelues cf. Cons. Hirs. I, cap. 84, PL 150, 1010C-1011.A (Dignum uidetur et necessarium ... Ipsum quoque atmariolum habet in medio tabulatum, ut queque sacratiora sint sursum, cetera deorsum) ; cf. Cons. Marb. $ 165, 1 - $ 166, 2 (Sit armariolum ... deorsum) 36 amisse] ammisse K? 3? Melchisedech] Melchisedehc .$ facto] facta K! tedditione] redicione * 38 et] add. supra lin. S salutaris] salutari 39 ultra] oz. F f — 490 quidem] et de redditione uite per uitam] oz. K! 44 et] 43 celebrandam] celebrandum 4? 41 cottidie] cotidie om. K! 46 uisibilis] uisibiliter K' 45 ornatum] ornatui codices omes om. K! 50 Vnde non 49 quodammodo] quodamodo K?4? maiestas] magestas K! 5i ministrantium] corr. ex solum ...] in zarg. not. manu alia : Nota bene & 52 mundicordibus] mundis (-s add. zanu alia sed] set F ministrantiam .$ 52/83 mundissime] corr. ex mundisseme 5 ; corr. ex munK*) cordibus K!£? ad] a sanctificatis] sanctitatis K!K?£? 55 sancto] sancta .$ dissima K! 5? theca] -h- supra lin. add. F ; teca. K! K*&? 56 sancte] sancte .$ K*g£? 63 detersionem principalius] principalibus / — 60 ampullas] ambullas .$ et] detersionemque K! 64 non] add. supra Jin. K*

70

CONSVETVDINES, $ 116

65; eadem quasi tricamerata mediis diuisa tabulatis, cuius pars superior continet queque sacratiora, id est calices, corporalia non

inuoluta, inferior autem,

que sunt minus

digna, id est

linteola ad sacra uasa, corporalia in custodiis posita, buxis

cum ostiis, subtus, que in fundo armarioli ponuntur, urcei et

7» ampulle et pelues, que ante inceptionem misse a custode uel custodis uicario reserari solent, a quo etiam mundari

solent,

que mundanda sunt, tam uasa cetera quam calices, qui diligenter obseruandi sunt, ne propter frequentem uini infusionem sordes contrahant. Ad quam rem diligentius exequendam 75 in uicino altari loco ad dexteram procuratum est lauatoriolum occultum habens aqueductum, ubi summitates digitorum sacerdotis post communionem abluantur et calices mundentur, .qui postquam a ministris altaris loti fuerint et detersi reponuntur in loco suo usque ad tempus, quo sunt necessarii. Tunc sub8o diaconus ebdomadarius prius mundatis manibus tam calicem quam patenam diligenter inspicit, ut ad ministerium altaris parata sint. Diaconus quoque similiter ablutis manibus oblato sibi ab acolito pelui et urceo aque, que ablutio refunditur in alteram caueam lauationi manuum preparatam aut super 8; pauimentum, expandit super altare corporale, quod ante euangelium in altari repositum est, susceptamque a subdiacono patenam cum oblatis summa diligentia ad hoc electis offert sacerdotis manibus diligenter ablutis et ad linteum sibi soli deputatum cautissime detersis, deinde calicem cum simplici 9o uino a subdiacono sibi porrectum et ampullam aque ad tertiam partem uino miscende, quod solius sacerdotis est, necnon et linteum ad calicem detergendum. Quem postquam in

70/74 que ... contrahant cf. ibid. $ 166, 2-6 (Ad initium ... refusionem) ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 84, PL, 150, 1011LA (Ad initium: missarum reseratur ... hebdomadarius) et 1011B (ne forte aliquantulum ...infusionem) — 74/79 Ad ... necessarii cf. Cons. Marb. $ 167 (Sit etiam ... armariolum) *9/82 Tunc ... sint cf. Cons. Hirs. I, cap. 84, PL 150, I1011C (Subdiaconus anticipat ... sit paratus) 82/8? Diaconus ... patenam vf. ibid. 1011C (experitur, si quid aque inter lauandum ... calicem quoque retinens et patenam) 87/89 cum oblatis ... detersis cf. ibid. 1012.4 (Consummata igitur oblatione sacerdos quoque lauat manus ... ad hoc est deputatum) 81/92 cum oblatis ... detergendum cf. Cons. Marb. $ 169, 1-5 (Mox subdiaconus ... ' 5 ut calix tergatur deforis) 2

65 quasi] ad. supra Lin. F 66 id est] idem 4? 67 non] oz. K!K?£? 69 ostiis] hostiis K?&? *1 solent] solenent / — 2 quam] om.f 74 exequendam] exsequendam f 73 dexteram] dextram K! lauatoriolum] lauatorium K!K?g? 76 aqueductum] aqueduc .$ summitates] sumitates.$ K! summitates digitorum] digitorum summitates F f. 79 usque] oz. K! 80 mundatis] -S supra ras. duarum litt. S 81 ut] praeced. sed [in. transu. del. : ita .$ altaris] om. Ff 82 oblato] corr. imperfecte ex oblata F ; oblata f | 83 refunditur] funditur KK? 83/86 euangelium] euuangelium F f K!K2?4? 88 linteum] lintheum F f — 89/92 deinde calicem... detergendum] is 7uarg. anu post. : Nota S 92 et] ozz. K?£? linteum] lintheum f. Quem] Que .$

CONSVETVDINES,

$ 116

7t

altari locauerit et ex more coopertum in memoriam dominice sepulture odore aromatum quasi dominicum corpus condiens 9; incensauerit tribus crucibus et uno circuitu, cornua quoque altaris, quantum ualet brachiorum extensione, eadem fraglantia attigerit, reddit thuribulum diacono suppleturo in lateribus altaris, quod ipse minus ualuit. Qui cum thuribulum uni ministrorum reddiderit, tollit ab altari patenam et reddit 100 subdiacono, quam diligenter detersam et mundo inuolutam manibus tenet. Deinde dicente sacerdote et ad altare se conuertente diaconus post presbyterum subdiaconus post diaconum ordine consistunt stantes usque dum cantetur Sanctus, deinceps inclinati et ad. 105 nem

intenti erunt

usque

ad finem dominice

linteo Orate et ipse erecti, oratio-

orationis.

Infra

missam usque ad secreta sicut in omnibus regularibus horis nulli permittitur librum manibus tenere uel inspicere, nisi hos,

qui ad officium necessarii sunt. Nam cum psallentibus oportet quemque pro uiribus psallere, et dum collecte dicuntur, 110 toto annisu mentis suspensos esse decet ad orandum cum sacerdote ad consortium orandi eos inuitante. Infra lectiones autem apostoli et euangeliorum non minor necessaria est attentio, ut aures cordis habentes audiant proposita sibi uiuendi exempla et, que audierint, memoria teneant et, quod

93/94 in memoriam ... condiens cf. Iob. 19, 40 95/96 incensauerit ... extensione cf. Cons. Marb. $ 170 ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 84, PL. 150, 1012C (in primis tribus

uicibus incensat in faciem altaris ... quantum potest extendere manu) 99/101 tollit ... tenet cf. Cons. Marb. $ 169, 6-9 (diaconus patenam reddat subdiacono ... inuoluat) 101 manibus tenet cf. Cons. Hirs. I, cap. 84, PL. 150, 1012C (ibique stat sursum tenens patenam) ; cf. Cons. Marb. $ 171, 3(sursum tenens patenam) 101/104 Deinde... Sanctus cf. Cons. Marb. $ 171 (Cum autem...Sanctus) 103/105 stantes ... orationis — Conr. Hirs. I, cap. 84, PL 150, 1012CD (Stant autem erecti ... dominica oratio sit finita) 104/105 deinceps ... orationis — Conr. Marb. $ 172, 3-5 (Postea inclinati ... dominica oratio sit finita) 113 ut aures ... audiant cf.

Mt. 18, 15

114/115 et, que audierint ... impleant cf. Iac. 1, 22 e? 2, 14

93 coopertum] add. (/oco falso !) in marg. : corpus (deest loco recto, post dominicum, tri95 incensauerit] incessauerit K! 94 corpus] ozz. Poc loco .$ linea 94) $ tribus ... circuitu] per szgnum correctionis bus] sequ. sed lin. transu. del. : uicibus F exten96 ualet] ozz. K'!K?&? posterius uno circuitu am/e tribus crucibus 5 97 thuribulum] turibu96/91 fraglantia] fraglatia K? sione] extensionem / 98 thurilateribus altaris] altari K! 97/98 lateribus] lateris K?&? lum .$ bulum] turibulum .$

101 manibus tenet] tenet manibus K?£?

Orate] Orate

presbyterum] prespiterum K! ; 102 diaconus] dionus K! pro me F f K!K?£? erecti] ozz. K!'K?& 103 subdiaconus] subdianus K! corr. ex presbiterium .$ 108 psallentibus] segz. : 103/106 Infra missam] zm zarg. manu post. : Nota S oportet] supp. in marg. et rasura unius litt. (o) S ; sequ. : rasura trium litt. (bec) F 109 quemque] unumquemque K! ; insert. in lineam per signum 5 ; add. supra lin. F 112 euangeliorum] euuan111 orandi eos] eos orandi F f quemquam K?£* 113 attentio] adtentio K! ; minor] sequ. sed. ras. : est. geliorum F f K!K?£? intentio F f

72

CONSVETVDINES, $ 116

115 memoria tenuerint, opere impleant, non more uidentium se 1n

speculis obliuiosi auditores facti, sed in. facto suo beatificands. Precipue autem infra canonem tota mentis diligentia insistendum est orationibus, cum summis ima iunguntur, cum summa imis contemperantur,

cum

uita mactatur, ut mors moriatur,

120 Cum reparatio lapsus nostri ad memoriam reuocatur, cum singulare redemptionis nostre pretium immolatur, cum captiuitas antiqua libertati donatur, agnus leonis uictor celebratur. Vnde

quamdiu

sacrificium

hoc in altari

fuerit, solent

reli-

giosiores quique nullam sedendi sibi licentiam indulgere, tam12; quam singularis ueneratio singulari sacramento debeatur, et non solum cordis, sed et corporis obsequio super omnia decentissime colatur. Sed huius tante religionis tenor paucorum est. Vnde melius consulitur tepidis et mente uagis, si communiter sedentes psalterium uel alios libellos orationum 13o legendo mentem in diuinis utcumque occupent. Ante tamen quam dicatur Per ommia secula seculorum, diaconus erectus accedit ad altare et inter ipsa uerba cum sacerdote discoopertum calicem eleuat iterumque reponit et cooperit et recedens osculatur dextrum humerum sacerdetis et stat in 155 loco priore. Finita autem dominica oratione recipit a subdia-

cono patenam et porrigit sacerdoti osculaturque manum suscipientis, quam ille susceptam reponit ad pedem calicis dextre partis ad designandum uulnus dextri lateris, dictis, que dicenda sunt, diuidit hostiam ex more, ut due partes super pate14o nam

reponantur, tertia in calicem mittatur, et utrumque de

corporali superexpanso tegatur, donec cum reuerentia, qua decet, sumantur, prius tamen digitorum summitatibus super calicem diligenter excussis, quibus dominicum corpus tractatum, fractum et repositum est, ipsisque adhuc insepara-

115/116 uidentium ... beatificandi — Iac. 1, 23 ez 25 119 cum uita ... moriatur cf. Rozz. 6,.8-9 120 cum reparatio ... reuocatur cf. 1 Cor. 11, 24-25 120/121 cum singulare ... immolatur cf. 1 Cor. 5, 7 121/122 cum ... donatur cf. Roz. 8, 21 ; Gal. 4, 31

122 agnus ... celebretur cf. Dan. 6, 27 ; 2 Tim. 4, 17-18

130/

134 Ante ... sacerdotis cf. Cons. Hirs. I, cap. 84, PL, 150, 1012D (Notat quoque diaconus, quando sacerdos ... ac deinde sacerdotis brachium parum infra humellum) 133/145 Finita ... clausis — ibid. 1012D-1013.A (Deinde post dominicam orationem accipit a subdiacono ... Quibus adhuc cum omni studio clausis) ; cf. Cons. Marb. $ 173 (Post dominicam orationem ... adheserit) 118/119 cum summa imis contemperantur] supra Jin. add. F summa imis] summis ima 5$ 123/124 religiosiores] religisiores .$ 124 quique] quinque f 126 et corporis] corporis K! 130 utcumque] utique K! ; utrumque £? 131 seculorum] oz. K! 135 priore] corr. ex pricore 5 ; priori K24? 136 manum] manuum f . 137 reponit] reponent f 138 designandum] designannum .$ ; signandum K! 139 hostiam] ostiam K! 141 superexpanso] superexpasso F f. 142 sumantur] summantur K! digitorum] corr. ex digittorum (prim. -t- expunet.) $ summitatibus] sumitatibus F f K!

CONSVETVDINES, 8 116

73

145 biliter clausis dat osculum ebdomadario cantori ascendenti

150

155

160

165

propter hoc ipsum ad altare, a quo redeunte in chorum offertur pacis osculum, quicumque in conuentu fratrum altioris extiterit loci, et inde diuiditur per totum conuentum. Interim communicat sacerdos et post eum diaconus, inde subdiaconus, deinde ceteri, qui uoluerint, de congregatione. Nam ultra quattuordecim dies non est differenda hec communicatio, nisi his, qui pro culpis suis ab ea merentur excludi. Omnis ergo, qui communicauerit, sputum non eiciat, nisi prius os per totum ad hoc sufficienter diluat. Si quis autem pro deuotionis nimio feruore frequentius uoluerit communicare, prohibendus non erit. Post communionem uero dominici corporis et osculum diaconus accipit calicem cum sanguine, cum quo secedens in partem primum ipse participat et tunc ceteris participandum exhibet et purgationem non minori reuerentia quam ipsum sanguinem sumat. His rite peractis reportato ad altare isto uel altero calice offertur a subdiacono sacerdoti uinum cum calice, unde primum purget, deinde super ipsum calicem tot digitorum summitates abluat, quot digitis corpus domini tetigerat, et ablutionem iterum sumat. Exinde calicem ipsum cum patena in loco suo restituendum prius subdiaconus studiose inspiciat et, si dies solito obscurior fuerit, adhibito lumi-

170

ne totum undique uersum lustret et, si quas eucharistie reliquias quantumlibet minutas deprehenderit, non manu tangat uel lingua, sed ipsam patenam super calicem inclinatam uino desuper infuso diluat et sicut ipsum sanguinem deuote et diligenter sumat. Diaconus autem complicatum corporale reddit subdiacono in armariolo reponendum et ultimus omnium concludit missam dicendo Ze, missa est ; si sunt dies

148/150 Interim ... congregatione cf. Cons. Marb. $ 174, 1-2 (Communitcet ... qui uoluetit)

136/160 Post ... sumat cf. Cons. Hirs. I, cap. 84, PL, 150, 1013B (statim

diacono corpus domini tribuit...de eodem sanguine domini communicare possint) 160/171 His ... sumat cf. Cons. Marb. $ 174, 8 - $ 175, 4(Communicatis ... et sumat) 164/171 Exinde ... sumat cf. Cons. Hirs. I, cap. 84, PL. 150, 1014BC (Mox etiam patena simul cum calice ad armariolum reportatur ... sed lingua tantum leuat et sumit) 171/172 Diaconus ... reponendum vf. ibid. 1014B (Interim uero diaconus corporalia complicat ... dat eidem hanc cum corporali) inde] deinde 148 extiterit] exterit K?£? 145 ebdomadario] ebdomodario K! 130/152 Nam ultra... excludi] in zarg. zanu post. : Nota F per] in K?&? HE) Hc 153 os] culpis suis] culpa sua F f 182 his] hiis &? 181 hec] oz. K?£? ceteris] aliis 188 participat] percipiat K?&? 137 accipit] accepit f om. K!

159 purgationem] supra lin. add. manu alia : id est lauationem F ; purgatioFf 161/162 160 ad altare] add. supra /in. zanu alia F nem id est lauationem f. 162/163 tot digitocalice offertur...primum] oz. f 162 ipsum] oz. K'!K*£ 167 undique] £s, rezzel 163 quot] quod F f K! K?£? rum] digitorum tot K! 169/1:0 uino desuper] desuper uino 169lingua]linguua / lin. transu. del. S 173 dicendo] dicente K?£? K!K?£?

74

CONSVETVDINES,

8 116-117

pasche uel pentecostes uel natiuitatis domini usque ad oc175 tauam apparitionis uel festum nouem lectionum, absque aduentu domini et septuagesima, in quibus tamen festa apostolorum uel sancte Marie, his et aliis celebrationum 1nsignibus, scilicet Gloria in excelsis et Te deum laudamus, non carebunt. »: 117. Et quia de celebritate officii, quod missa dicitur, sermo ortus est, dicendum semel uidetur, quod sufficiat,

que sint tempora missarum in priuato celebrandarum : estate ante tertiam, ab idibus septembris ante sextam, in quadrage-

; sima etiam ante nonam, aliquando etiam, sed raro, post euangelium maioris misse accepta licentia a rectore ordinis, qui tunc conuentui presederit. Quicumque itaque priuatim uult missam celebrare, uni eorum,

quibus iniunctum est hoc

officium, significet ex more, quid ueiit, precedatque ad 1o locum, ubi huiusmodi utensilia reposita sunt, que ad missarum sollempnia conueniunt, quem subsequatur cooperator suus, quecumque operi, quod instat, necessaria nouit, sumat et ad altare, ubi missa celebranda est, deferat preter calicem et cor-

porale, que ipse sacerdos diligenter ablutis manibus secum de15 fert linteis superpositis, et tam libro quam calice cum corporali in altari

depositis,

indumentis

autem

de

sacerdotalibus

in

tabula ad hoc ipsum prouisa cum aliis necessariis, pendente quoque paruo manutergio ad sacratiora queque tergenda, utpote calicem uel patenam aut digitorum summitates post 20 ablutionem ; ipse sacerdos, antequam sibi humerale imponat, humiliter incuruatus genua flectat et sic uestiatur. Vestitus autem facta ex more confessione incipiat missam non can-

117. 3/6 que ... ordinis cf. Cons. Marb. $ 181, 2-8 (Ee sunt autem ... licentiam accipere potest) ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 86, PL. 150, 1020.4B (He sunt autem uices ... licentiam accipere potest) 7/11 Quicumque ... conueniunt cf. Cons. Marb. $ 177, 2-ó (Qui missam priuatam ... ad missarum sollempnia) ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 86, PL 150, 1015CD (Sacerdos si priuatam missam ... ad missarum solemnia) 13/20 calicem ... ablutionem cf. Cons. Hirs. I, cap. 86, PI, 150, 1015D-1016.4 (calicem quoque iam cum uino et aqua immixta ... quibus necessario res tangit sacratas)

20/21 ipse ... uestiatur cf. ibid. 1016B (sacerdos exuens tunicam ante altare ... hume-

raleeiexpansum applicat) — 21/24 Vestitus ... legens cf. ibid. 1016CD (Inde missam incipiens... quam audeat cantare) 21/2? Vestitus ... imponat cf. Cons. Marb. $ 180 (Inde missam ... et pergere ad horam)

174 pasche uel] oz. 5 pentecostes] penthecostes &? 176 tamen] cum £? 117. 1/? Et quia ... presederit] in marg. : Nota F 1 missa] supra Jin. manu alia $ B sed] set Ff — 5/6 euangelium] euuangelium F fF KiIKR3ga * presederit] resederit K'K*&* — 7/8 priuatim uult] uult priuatim K?? 15 linteis] lintheis F f libro quam calice] librum quam calicem F f corporali] -i supra -e

Ce del. lin. transu. subduct.) $.— 16 de] rar. F ; om. f ^ sacerdotalibus] supra lin. add. : depositis F ; sequ. :depositisf — 13 necessariis] secun. -i- add. supra Jin. y 18 queque] quoque K?£?

CONSVETVDINES,

25

$ 117-118

75

tans, nisi astante populo aut magna aliqua persona, sed in directum legens. Sed post euangelium omnia non minore diligentia et prolixitate peragat, quam si publicam missam celebraret. Quod si adeo moratus fuerit se parare, ut signum ad canonicam horam ante pulsetur, quam stolam sibi imponat, aut omittat inceptum aut licentiam perficiendi a priore accipiat.

(CAPVT 23. OVID AGENDVM SIT FINITO MISSAE OFFICIO ET IN HORA SEXTA» 118. Finito officio misse postquam fratres in claustrum ingressi fuerint, Benedicite dicat, qui ultimus fuerit in congregatione, quasi pro licentia soluendi silentii, nom wt stantes fabulas contexant, sed mox sedendo ita, ut inter fratrem et fra-

IO

1$

trem unius ulne sit spatium, ante in manibus codices sumant, quam ullum uerbum proferant. Loquantur autem ea, que ad edificationem pertinent, uerbi gratia inuicem se breuiter adhortando, inuicem consolando, inuicem, si opus est, in misericordia corripiendo, de dubiis consulendo, de sanctis scripturis interrogando necnon et ordine canonico et consuetudinibus ecclesiasticis. Tunc etiam preuideant, que nocturnis horis uel diurnis cantaturi sunt uel lecturi, deinceps studiose uacent lectioni non passim, sed tantum in his codicibus, quos acceperunt perlegendos, quos a custode diuinorum codicum suis tantum temporibus sunt accepturi, quos, st extra horam petierint, non sunt impetraturi. Tunc etiam hii, qui docendi, dis-

118. 1/3 Finito ... silentii — Cons. Marb. $ 69 (Quibus finitis ... licentiam bona loquendi usque ad tertiam habeant) 3/4 non ... contexant — Z4ugustinus, Ordo monast. lin. 37-38 — 6/8 Loquantur ... consolando ef. Cons. Marb. $ 70, 1-4 (sermonem tantum habeant de spiritualibus ... inuicem consolari) 9/11 de sanctis ... ecclesiasticis cf. ibid. $ 70, 6-7 (sicut est de scripturis sacris ... de consuetudinibus ecclesie) 11/12 Tunc ... lecturi cf. ibi. $ 108, 3-4 (Hoc tempore ... preuideant) 14/15 quos ... accepturi cf. /Augustini Praecept. lin. 198 (Codices ... petantur) 15/16 quos ... impetraturi— Augustinus, Praecept. lin. 198-199 16/18 Tunc ... suppleant f. Cons. Marb. $ 70, 4-6 (Si quid habent dicere aut discere... hoc erit ista

hora faciendum) 23sed]set F / — 24 Sed] Sec K! euangelium] euuangelium f K'!K*£? minore] minori K?£? 28/26 publicam missam celebraret] missam celebraret publicam K?&? | 26 moratus] moraturus f X 27ante] supra Jin.$ | 280mittat] omitat priore] ras. e/ zanu alia corr. in preposito F ; preposito f K! ; ommittat K?£? 29 accipiat] add. »anu alia :uel decano F ; sequ. : uel decano f£. 4 ut] oz. K! 118. 2/3 fuerit in congregatione] in congregatione fuerit K! 8 consolando] consulendo 4 edificationem] edifficationem (-di- add. supra /in.) K! 10 prim. et] supra lin. add. $ ; etet F ; set f. canonico] -no- supra 4m. .$ Kt 12 deinceps] preuideant] prouideant K! 11 ecclesiasticis] ecclesiastis .$ his] hiis / ^ 14 custode] custodie 13 sed] set F /K! deinde K!

CONSVETVDINES, $ 118-120

76

cendi studiis dediti, quod tempore operandi minus egerunt, suppleant et a magistris suis extra conuentum in parte claustri, quod ad diuini cultus diligentiam

20

25

30

55

pertinet, instruantur

et discant. Pater quoque monasterii, camerarius et cellerarius, si sunt in monasterio, tunc oportet in conuentum uenire, ut infirmi fratres et, quibus a claustro egredi non licet, possint tam in eis insinuare, quibus potissimum rebus indigeant, uestimentis quam et ceteris corporis necessariis. Si qui etiam infirmos fratres uisitare uolunt, accepta licentia tunc eos uisitent, ad quos euntes psalmum Beatus qui intelligit dicant cum oratione dominica et collecta Omnipotens sempiterne deus, salus eterna. Morantes ibi et fratribus, quibus uolunt uel possunt, loquentes mox, ut audierint signum regularis hore, in conuentum

recurrant

et ulterius in ipsa die, nisi accepta

licentia, illuc non redeant. Possunt tamen quelibet grauiores persone et aliis horis fratres egrotantes uisitare causa confortationis, ut admoneant eos spe gaudere, in tribulatione patientes existere, flagella patris flagellatos filios diligentis cum gratiarum actione excipere, infirmitatem carnis anime uirtutem deputare, cum Iob uel Tobia nomen domini in omnibus benedicere. 119. Sonante autem signo sexte ita prorsus ab omni locutione cessetur, ut, si quod forte proferri inceptum est, uerbum imperfectum relinquatur, surgentesque a lectione fratres aut corporales sibi necessitates preuidere aut cultellos, si uolunt, acuere

i

aut aliquid uestimentorum ad solem non prohibentur extendere, quod tamen ante uesperas necesse erit recipere. 120. Hoc etiam interuallarium lectorem mense,

seruitores

20/23 Pater ... indigeant cf. ibid. $ 71, 1-3 (Pater monasterii ... quibus non licet foras exire) 24/32 Si ... uisitare cf. Cons. Hirs. I, cap. 60, PL, 150, 989,4B (Si quem

fratrem infirmantem uisitare uoluerit ... conceditur quibusdam grauioribus personis egrotantes uisitare) 26 Beatus qui intelligit — Ps. 40 33/34 spe ... existere — Rom. 12, 12 34 flagella ... diligentis cf. Hebr. 12, 5-10 338 cum gratiarum actione — 7 Tz. 4, 4 infirmitatem carnis — Rom. 6, 19 36/34 cum Iob ... benedicere cf. Tob. 2, 12-14 et 12, 6 ; cf. Iob 1, 21 119. 1/3 Sonante ... relinquatur cf. Cons. Marb. $ 79, 2-3(Inter loquendum autem

-.. relinquentes imperfectum quicquid in ore ... habuerint) 4/6 cultellos ... recipere cf. ibid. $ 72, 4-7 (cultellum suum acuere ... ante uesperos) 120. 1/2 Hoc ... sumere cf. Cons. Marb. $ 83, 3-4 (Finita missa ... accipiant)

18 a] supra Jin. 5 20 cellerarius] celerarius F / — 24 et] in Ff — etiam] sequ. : ras. duarum litt. (in) S 25 tunc] sequ. : ras. duarum litt. F 26 uisitent] -isitent /n ras. F intelligit] intellit K! 26/27? psalmum Beatus ... dominica]

psalmum dicant Beatus qui intelligit (Beatus qui intelligit supra lin. F ; intelligetf) cum dominica oratione F f 28 salus] add. : credentium UO PKR et] supra Jm. Y 34 existere] exsistere K! 35 excipere] suscipere K! 36 uel] et K! 119. 4 cultellos] cutellos .$ 6 necesse] recesse f — recipere] oz. f : Fe In marg. : Nota F 1 Hoc] Tunc F / K! interuallarium] interuallera-

rium

CONSVETVDINES,

$ 120-122

r2

refectorii conuenit prandiolum sumere et ad futura fratrum obsequia preparari. Dehinc in conuentum eant et ad signum secundum ecclesiam intrent et sextam horam cantent. (CAPVT 24. OVOMODO SE HABEANT IN REFECTORIO ET IN REFECTIONE» 121. Qua percantata cum processione ueniant ad lauatorium lotisque manibus et tersis in loco suo sedeant priore cymbalum pedetemptim percutiente, quousque omnes conueniant, inter quos ipse ultimus lauans manus ac tergens conuentum sequitur in refectorium stantibusque ceteris ante mensas suo loco accedit ad scillam et ex more pulset. Quo cessante, postquam dicitur ab omnibus Benedicite, sequitur uersus Oculi omnium cum Gloria patri et Kyrie eleison et oratione dominica. Que cum

dicitur, omnes

stabunt incuruati contra se,

usque quo respondentes post benedictionem a sacerdote datam Benedic domine subiungant Amen, et tunc se erigant. 122. Post hec lectore in medium procedente et benedictionem petente et hanc accipiente : Cibo et potu, tunc singuli locis suis sedeant et, antequam lector duos adminus uersus pronuntiet, nemo manum in mensam mittere audeat nec oculos uago circumferat. Que apposita sibi sunt, cwm. religione II aspectu el. gratiarum actione percipiai, non ad uoluptatem, sed ad corporis necessitatem memor apostolice sententie, qua dicitur : Desideria carnis ne perfeceritis in desideriis et concupiscentiis. Et Augustinus: Nec sole fauces sumant cibum, sed et esuriant dei uerbum. Vnde et omnis inquietudo cauenda IO aures est aut strepitus, quatenus sine tumultu et contentione audiant,

IO

quod ex more legitur, et rerum, que forte necessarie fuerint, sol-

121. 1/2 Qua ... sedeant cf. Cons. Marb. $ 84, 2-3 (Quo facto ... loco statuto) 8/11 stantibusque ... erigant cf. ibid. $ 84, 4-9 (Ibique stantes ... respondendum) 8 Oculi omnium — Ps. 144, 15

122. 1/2 Post ... accipiente cf. Cons. Marb. $ 85, 1-2 (Post ... a prelato accipiant) 3/11 et, antequam ... aut strepitus — /bid. 9 85, 3- $ 86, 7 (etantequam ... strepitum

audeat facere)

3/6 cum ... percipiat — 1 Tzz. 4, 3

piscentiis — Ga/. à, 16-17

8/9 Desidetria ... concu-

9/10 Nec... uerbum — z4Augustinus, Praecept. lin. 51-52

12/13 et rerum ... relinquatur cf. 7Augusti11/12 sine ... legitur — 75i. /in. 49-51 ni Ordinem monast. lin. 26-27 (Si autem aliquid opus fuerit ... sollicitus) 3/4 signum secundum] secundum signum F f 121. 2 priore] ras. e£ zanu alia corr. in decano FP; decano f — 3 pedetemptim] 9 Que] Quem K! pedetemtim F f ; pedetentim (-te- supra lin.) S potu] potus K!; segn. : spirituali Ef 122. 2 et hanc accipiente] oz. K! 8/9 concupiscentiis] f 4in]ad Ff . Gsibi]ow.F 3 adminus] aut minus 5 12/13 sollicitudo] sollicito K! 10 et] oz. F f in concupiscentiis K!

78

CONSVETVDINES,

$8 123-125

licitudo prelato relinquatur. Ministri autem, qui mensis assistunt, omnia diligentissime circumspiciant, quomodo se quisque habeat, quo indigeat, ut non sit opus cuiquam oculos

L5

eminus reflectere ; qui etiam pro gestu minus religioso possint in capitulo eos, qui digni fuerint, denotare. — 123. Quod si quem pro necessitate contigerit deesse, usque dum conuentus uersum dicens ad G/or?a patr: se incuruauerit, non audeat intrare, donec data benedictione lector in-

b]

cipiat legere, tunc in medium ueniens et suppliciter inclinans contra principalem mensam dicat et faciat, quod cum aliis dixisset uel fecisset, et per se silentio benedicens inclinet abbati et sedeat in loco suo. 124. Si quis etiam, qui iam consedit, pro aliqua re opus habet exire a refectorio, incepta lectione hoc faciat et mox redeat nihilque sibi afferre presumat preter sal etaquam et de herbis, que infra claustrum nutriuntur, ut est saluia, ysopum,

A

ruta, feniculum et cetera, sed quod ab alio apportatur, humili inclinatione suscipiat. Quod si nausea uel sanguine erumpente exire compellitur, sed redire non potest tempestiue, cum ministris sine licentia reficiatur, si autem redire potest, ante reditum

IO

non loquatur foris, nisi sit hospitum susceptor ; ad hoc constitutus, quos dum suscipit, loqui compellitur. 125. Est quoque pie deuotionis officium a patribus decentissime statutum, ut ex omnibus, que refectioni fratrum preparata sunt, in dextra parte maioris mense primum ferculum Christo offeratur, apponendum deinde pauperi uice Christi,

13/1? Ministti ... denotare cf. Cons. Marb. $ 88, 2-6 (duo seruitores ... reprehendere) 125. 1/? Quod ... suo cf. Cons. Marb. $ 90, 5-8 (Quod si aliquando contigerit ...

ut sedeat)

124. 1/2 Si ... faciat cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL, 150, 993B (Si uero pro aqua apportanda ... non exit priusquam ipsa incipiatur lectio) 3 nihilque ... aquam — ibid. 993B (Sibimetipsi nihil unquam apportat frater preter sal et aquam) ; cf. Cons. Marb. $ 91, 1-2 5/6 sed ... suscipiat cf. Cons. Hrs. I, cap. 64, PI, 150, 993C (Si quid ei per alium apportatur ... et aliquantulum inclinat) ; cf. Cons. Marb. $ 91, 2-3 (Si quid ... inclinet) 6/10 Quod ... compellitur cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL, 150, 9914BC (Si autem inter comedendum

sine licentia reficit)

pro aliqua necessitate ... cum ministris

125. 1/5 Est ... exhibetur cf. Cons. Marb. $ 87, 3-7 (Est quoddam ... apponamus) 14 assistunt] asistunt K!

16 eminus reflectere] reflectere eminus F Ud

123. 6 dixisset uel fecisset] fecisset uel dixisset F f abbati] preposito F f

uel fecisset] om. K!

124.2 mox] zanu post. corr. in nihil K! 3 redeat] corr. ex redeant per ras. litt. -n- K! nihilque] nichilque F f£Kt 4 ysopum] et ysopum K! 8 potest] non potest .$ 9 non] nichil F f

125. 1/2 decentissime statutum] statutum decentissime F »

CONSVETVDINES,

$ 125-127

79

; qui sibi impendi fatetur, quicquid suis minimis exhibetur. 126. Disciplina autem uite canonice quam maxime exigit, ut, sicut omnes

uestiantur ex uno uestiario el pascuntur ex uno

cellario, sic reficiantur in uno refectorio exceptis his, quos grauat infirmitas aut etas, quorum cura custodi infirmorum cum ; magna caritate est gerenda.

127. Porro duo adminus generalia fercula cottidie sunt prouidenda et a minimo usque ad maximum ministranda; nullus tamen de aliquo benedicendo ante gustabit, quam benedictio a presidente data sit. Igitur postquam ad scillam ; sedenti nouissime omnium fuerit ministratum quodcumque edulium, cellerarius uel ebdomadarius seruitor ab ipso presidente nutum sonande nole humiliter expectabit. Quo accepto tanget et sonabit eam, quousque cessandi signum iti-

dem accipiat ; obseruato competenti respirandi loco in lectione 1o et masticati cibi in his, qui circumsedent, sobria per sua organa transmissione

dabitur conueniens

una ex istis benedictio,

prima : Que nobis ad medium prolata sunt, dextera dei benedicat, secunda : Quod nobis appositum est, redemptor omnium benedicat, conuentu Amen respondente et post hoc appositam sibi 15 escam ad se recipiente et honeste se reficiente. Dum autem benedictio datur, ita ab omnibus intenditur, ut nec etiam fla-

bello interim aliquis utatur. Hec est consuetudo in omnibus generalibus ferculis. Nam in his, que nec cottidiana nec genera5 quicquid ... exhibetur cf. Mz. 25, 40 126. 2/3 sicut ... cellario — z4ugustinus, Praecept. lin. 141 3/8 sic reficiantur ... gerenda — Cons. Marb. $ 90, 3-ó (Omnes ... cum magna caritate gerat) 127. 1/2 Porro ... prouidenda cf. Cons. Marb. $ 95, 2-4 (sufficere ... duo generalia cocta) ; cf. Benedicti Regulam cap. 39, 1-3 (Sufficere ... Ergo duo pulmentaria cocta 2a minimo... ministranda ef. Cons. Marb. $ 96, 4-5 fratribus omnibus sufficiant) (Sed quicquid ... administrari) 3/4 nullus ... data sit cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL, 150, 993B (De nullo gustat generali priusquam benedicatur) 4/11 Igitur ... benedictio cf. Cons. Marb. $ 93, 1- $ 94, 4 (Inter prandendum ... ad respondendum benedictioni sacerdotis)

15/17 Dum ... utatur cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL, 150,

994B (Nulla re nec etiam flabello ... dum Benedicite super cibum et potum datur) 18/19 que ... uocant cf. Cons. Hirs. I, cap. 97, PL 150, 1030D (Generale appellamus, quod in singulis scutellis datur, pietantiam, quod in una scutella duobus uerbi gratia ...) $ quicquid] quicquit K! 126. 2 uestiantur] uestiuntur K! 5 caritate] karitate .$

3 reficiantur] refeciantur .$

in] ex K!

6 ebdo4/9 Igitur ... accipiat] n zarg. : Nota F 127. 3 ante] supra lin. K' Stanget]tangit F / — 9 obseruato] -o 7n ras. duamadarius] ebdomodarius K! 13 12 prima] oz. .$ 10 his] hiis / — 11 istis] his .9 rum litt. (-um 2?) F appositam] corr. omnium] mundi F / ^ 14hoc];supra /in. f secunda] ozz. .$

ex appositas per ras. litt. -s et add. titulum supra -a f — 14/15 appositam sibi escam] 16/17 flabello] flagello (-o supra escam sibi appositam F / — 18 escam] oz. K' expunct. -a) Ki 18 his] hiis f

80

CONSVETVDINES,

$ 127-129

lia sunt, que quidam pietantiam uocant, etsi benedictio, non tamen ab ultimo ad primum, sed a primo ad ultimum ministratur, nec singulis, sed binis et binis apponuntur, 2on ommnabus equaliter, quia non omnes indigent equaliter. Sic enim in

20

primitiua ecclesia diwidebatur

non

omnibus

uniformiter,

sed

unicuique, sicut cuique opus erat. 128. Nec decet iniustum wideri his, quos etas uel corporis sanitas uel certe aliqua consuetudo fecit robustiores, si hi, qui uel etate uel sinistra ualitudine denique uel consuetudine tnfir^

IO

miores sunt, aliter tractantur in uictu, nec indignentur alios sumere, quod non sumunt ipsi, non quia honorantur, sed quia

tolerantur ; sed sibi gratulentur, quia ualent, quod non ualent illi. Melius est enim minus egere quam plus habere. Vnde et sedens ad principalem mensam semper oportet, ut habeat lautius aliquid, quod infirmis pristina consuetudine dirigat, memor, quantum a sua seculari uita illà ad hanc paupertatem descenderint, licet usque ad aliorum frugalitatem peruenire non potuerint. Econtra illos, quorum infirmitas toleratur, sollerter

II

cauere oportet, ne plus, quam necesse est, sibi indulgeant, ut cum habitu corporis mollitiem mentis mutare satagant, ut non gule per delicias seruiant, sed necessitati uirium consulant ad hoc manducantes, ut seruire deo sufficiant.

129. Quicquid igitur a prelato alicui missum fuerit, oportet,

19/21 non tamen ... ministratur cf. Cons. Marb. $ 96, 4-6 (Sed quicquid ... pulmen-

tum uero a primo) ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 97, PL, 150, 1031.4 (Sed quicquid est generale ... pietantia uero a priore) 21 nec ... apponuntur cf. Cons. Marb. $ 96, 3-4 (Pulmentum ... quod singulis scutellis apponitur) 21/24 non omnibus ... erat —

4, 35

Z4nugustinus, Praecept. lin. 7-10

23/24 diuidebatur...erat — ;4Ac£. 2, 45 ;

128. 1/6 Nec ... ipsi — zAugustinus, Praecept. [in. 53-56 (Qui infirmi sunt ... quod non sumunt ipsi) 5/6 non quia ... tolerantur — zbid. Jin. 64-65 6/4 sed sibi ... ili — bid. Jin. 56-57 * Melius ... habere — ;/i4. Jin. 76-77 9 pristina consuetudine — 7/4. //n. 53 10/12 quantum... potuerint — 75/2. /in. 61-63 12/16 Econtra ... sufficiant cf. ibid. Jin. 67-75 (Sane ... quo necessitas leuarat infirmos)

129. 1/8 Quicquid ... fuerit cf. Cons. Marb. $ 91, 3-11 (Si quid alicui a domno

prelato ... sed a se tantum amoueat) ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL, 150, 993CD (Si quid ei ab eo, qui ad scillam sedet ... alterutri suorum collateralium innuere non omittit)

19 pietantiam] pictantiam F f R etiam K!

20sed]set / — 21sed]set F/

— 22 enim]

128. 1 Nec] corr. ex Hec .$ 2hi]hii / — 3/4infirmiores] infirmores / — à sed] set o 6 tolerantur] toleranter K! sed|set / — ? minus egere] egere

minus/ ^ 9lautius] latius K! aliquid] aliquit K! 11 descenderint] descenderit f — frugalitatem] corr. ex fragilitatem (-u- supraseribt. supra expunct. -a- et -asupra expunct. -i-) 5 ; fragilitatem K! 11/12 non potuerint] nequiuerint F f K! 12 illos] illi K! 18 consulant] sega. sed ras. : ut F

129. 1 Quicquid] Si quit K!

CONSVETVDINES,

E]

^

$ 129-132

8r

ut reuerenter assurgens excipiat et fratrem, qui proximus ei assederit superius uel inferius, secum comedere ammoneat. Hoc autem summopere cauendum erit omnibus, ut cuicumque a prelato missum aliquid fuerit, etiam si abstinere desiderat, tamen quantulumcumque degustet et sic, quod appositum fuerit, mediocriter manu submoueat nec presumat, cuiquam quasi priuate causa amicitie mittere, quod sibi missum fuerit. 130. Si quis etiam per negligentiam aliquid de mensa uel propria manu ad terram proiecerit uel strepitum duriorem fecerit uel mensam cibo aut potu madefecerit, quod buccella panis operiri non possit, uel aliquid aliud negligenter fecerit, surgens de loco suo procedat ad primum gradum refectorii et toto corpore

prostratus

uenia fateatur culpam

nec

ante

surgat, quam a prelato signum surgendi audiat. Quod si eo illuc tendente interim T4 autem dicitur, non tamen ob hoc omit-

tat pergere, quo cepit, et ueniam petere. Nullus etiam cum IO

sola manu bibat, sed cum

ambabus,

non solum in refectorio,

sed nec alibi, nisi sit minutus, et numquam nisi sedendo. 131. Micas quoque diligenter unusquisque ante se corradat, ne pereant, que postea cum flabello inter fragmina colligantur et ad hospitale cum aliis reliquiis mense deferantur.

(CAPVT 25. DE BENEDICTIONIBVS

IN REFECTORIO»

132. Quod si quis obedientie sue forsitan necessitate compulsus fuerit uel alius quislibet, cui iniunctum est opus celeriter 130. 1/3 Si quis ... madefecerit cf. Cons. Marb. $ 92, 1-2 (Si quis ... madefecerit)

3/4 quod ... possit — Cons. Hirs. I, cap. 64, PL 150, 993D-994.4 (quod buccella panis opetiri non possit) 4/1 uel aliquid ... audiat cf. Cons. Marb. $. 92, 2-5 (uel aliquid ... donec prelatus ei faciat signum surgendi) 7/9 Quod ... petere cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL. 150, 993D (Si forte eo illuc eunte ... priusquam ueniam fecerit) 8 Tu autem — Ps. 40, 11 9/11 Nullus ... sedendo cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL, 150, 994C (Nunquam bibit nisi pateram cum ambabus manibus tenendo, excepto minuto, et nunquam nisi sedendo) ; cf. Cons. Marb. $ 98, 6-7 (Minime quoque bibat ... nisi sedendo)

131. 1/3 Micas ... deferantur cf. Cons. Marb. $ 98, 3-6 (De micis ... deferantur) ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL, 150, 994C (De micis ... deferantur)

132. 1/3 Quod ... conuenienter cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL 150, 995D (Si enim 1/9 Quod opus habuerit aliquando ... panem et iustitiam ita ordinabiliter ponit) ... exire cf. Cons. Marb. $ 97, 3-8 (Quod si quis ... surgat)

3 missum aliquid] aliquit missum 4 erit] est K! 3 comedere] commedetre 9 presumat 4 fuerit] est .$ 6 quantulumcumque] -cum- supra Jin. F K1 cuiquam] cuiquam presumat F f 6 uenia] -a 5 surgens] surgat K! 4 aliud] aliut K! 130. 3 aut] uel .$ 11 sed] sed etiam F f 8 ob] a f ; oz. K! corr. ex -à per ras. tituli S 131. 1 quoque] oz. K!

corradat] corrodat K!

132. 2 celeriter] celebriter F f

3 hospitale] hospitium F f

82

CONSVETVDINES,

$ 132-134

perficiendum, composito pane et cipho conuenienter surgat et paululum procedens ad gradum honeste inclinet, dum uersum -

IO

percantet, et accepta licentia cum signo ad hoc competenti recedit silentio cantans idipsum, quod cum conuentu cantaret, et finiat in capitulo et iterum inclinans negotium suum peragat. Caueat tamen, in uno prandio et tardius ceteris intrare et maturius exire. Sunt quedam benedictiones absque his, que dicte sunt, ut est benedictio uuarum in natiuitate sancti Sixti, que tamen, si tunc temporis mature non fuerint, differuntur, dum maturescant, et tunc benedicuntur.

Sunt et alie tres species, que ex more in refectorio benedicunD5

tur, id est nouelle fabe, nouus panis et mustum, que hoc modo aguntur : Data benedictione lectori, fratribus adhuc stantibus, sacerdos in medio refectorii ante principalem mensam,

premisso Dominus uobiscum, singula benedicit absque stola. Fabas ita : 133. Benedic, domine, hos nouos fructus fabe, quos tu, domine, per vorem celi et inundantiam pluuiarum et aerem serenum atque tranquillum ad maturitatem berducere dignatus es et dedisti eos ad usus nostros, ad. percipiendum nobis cum gratiarum I

actione, in nomine

domini

nostri Iesu Christi, per quem

hec,

domine, semper bona creas. Per. Panem ita : 194. Benedic, domine, hanc creaturam banis, sicut benedixisti

quinque panes in deserto, ul sit abundans in anni alimentum gustantesque ex eo accipiant lam corporis quam anime sanitatem. Per.

3/8 surgat ... licentia cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL, 150, 995D-996.A (De qua surgens uenit ad gradum ... Qua accepta) 9/12 Sunt ... benedicuntur cf. Cons. Hirs. I, cap. 85, PL 150, 1015B (Sunt adhuc quedam ... ad horam competentem et prenotatam

benedicendas offerat)

tres species ,.. Fabas ita)

13/18 Sunt ... ita — ibid. 1015BC (Sunt preterea et alie

133./135. Cf. Cons. Hirs. I, cap. 85, PL. 150, 1015C (Benedic domine ... qui ex

quinque panibus ; et reliqua)

133. 2 per rorem celi cf. Zach. 8, 12 et inundantiam pluuiarum cf. Zach. 10, 1 4/5 ad percipiendum ... actione — 1 Tim. 4, 3 134. 1/2 sicut ... deserto cf. Mtf. 14, 19

3 tam ... sanitatem cf. Ecc/i. 31, 37

6 cantans] cantas .$ 10 his] hiis f — 11 Sixti] Xixti .f 12 benedicuntur] sequ. sed lin. transu. del. et expunct. : id est nouelle f | 15 Data]Da taest/ — 18 Fabas] Fabis .$ 133.1 domine]om.f 2 pluuiarum] puluiarum $ 3 es] corr. ex est per ras. litt. -t.$ 6 Per] oz. K!K?£? ? Panem ita] oz. F f K!K22 134. 1 hanc] han Kt! 2 abundans] habundan f K!K24? s 3 gustantesque] gustante

stesque f

, COrporis quam anime] anime quam corporis K! add. : Christum dominum F ; add. : Christum dominu m nostrum P

4 Per]

CONSVETVDINES,

$ 135-136

83

135. Domine Iesu Christe, qui ex quinque panibus et duobus piscibus quinque milia hominum satiasti et in. Chana Galilee ex aqua uinum fecisti, qui es uitis uera, multiplica super seruos (uos misericordiam iue pietatis, quemadmodum |fecisti cum ; patribus nostris in tua misericordia sperantibus, benedicere et sanctificare digneris hanc creaturam uini, quam ad substantiam seruorum tuorum tribuisti, ut ubicumque ex hac creatura fusum uel potatum fuerit, ab aliquo diuing benedictionis tue opitulantia repleatur, ut accipientibus ex ea cum gratiarum actione sanctiro ficetur in wisceribus per te, Iesu Christe, saluator mundi. Qui wiwis. (CAPVT 26. DE REFECTIONE MINISTRORVM MENSAE ET MERIDIANA OMNIVM» 136. Circa finem prandii cessantibus cunctis a refectione panem suum quisque ordinabiliter sub mensali reponat, iustitiam suam cooperiat, et ad sonitum scille lectore lectionem terminante ex more solito, cum responderint omnes Deo gra; &as, surgant et coram mensis assistant, et postquam abbas uel prior nolam pulsauerit, dicto uersu, si est prandium, Confiteantur, subiungente sacerdote Agzmus tibi, si autem est cena, Memoriam fecit, subiecta oratione Benedictus,

ipsum

prandium

sit cena,

quod

concluditur

sicut

nisi

cena,

10 incipit psalmum Miserere mei deus, cui hoc iniunctum est, et sic

cum processione pedetemptim incedentes et honesta sonoritate psallentes intrent chorum. Vbi concluso psalmo per Gloria patri, dum subiungitur Kyrie eleison, sicut ad alias ho-

135 1/2 qui ex ... satiasti cf. Mz. 14, 17-21

2/3 in Chana ... fecisti cf. Iob. 2, 3-10

3 qui es uitis uera — Io. 15, 1

136. 1/14 Circa ... formas cf. Cons. Marb. $ 98, 7- $ 100,5 (Circa finem prandii ... incuruato seu prostrato) 2/3 panem ... cooperiat cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL 150, 995D (panem et iustitiam ita ordinabiliter ponit) 6/11 dicto ... incedentes cf. Cons. Hirs. I, cap. 64, PL 150, 996A (et uersum dicit, si est prandium ... et retro

incedit pedetentim) 110, 4

— ? Confiteantur — Psy. 144, 10

8 Memoriam fecit — Ps.

10 Miserere mei deus — P». 50

135. 4 tue] tuam .$ à nostris] corr. supra tuis (tuis Jin. subduct. del.) 5 9 ea] eo K?£? 10 Christe] oz. K! K?&? 10/11 Qui uiuis] oz. &? ; add. : et F f

136. 1 a] supra Jin. S 2 suum] corr. ex suam S B assistant] asistant K! et] add. supra lin. manu post. S 8/6 abbas uel prior] prepositus uel decanus Ff "Confteantur] ag. : tibi domine F f ; adZ. : tibi domine omnia opera tua K1K?£? tibi] ad. : gratias F f K'!K?&? 8 cena] in cena K!K?£? Benedictus] -s 7n ras. unius lit. f; add. : deus F f K!K?*&? 9 ipsum prandium sit] sit ipsum prandium F f quod... cena] oz. K?£* 10 et] ozz. &? 11 pedetemptim] pedetemtim 4? 12 intrent] intrant &? concluso] conclusio 5 F f

K*g?

84

CONSVETVDINES,

$ 136-158

rarum preces procumbunt super formas. Interim cellerarius et I

20

ministri ebdomadarii et lector mense cum aliis, si qui forte pro necessitate priori mense defuerint, eodem ordine, quo predictum est, percipiunt cibum scille pulsatione, generalium suorum benedictione, locorum propriorum insessione, lectionis sacre recitatione, totius prefati ordinis obseruatione pro sua paucitate, regente hunc ordinem cellerario, ministrante refectorario. 137. Interim, qui priore prandio refecti sunt, sedeant in conuentu

silentio

diligentissime

seruato

et lectioni uacent,

quousque prandium seruitorum finiatur, ministri etiam in ecclesiam regrediantur eadem psalmodia, qua et priores. Quibus ^

incedentibus, si qui forte in eorum uia stant aut sedent, etiam si est conuentus, mediocri inclinatione assurgant, et tunc

prior cymbalo tacto signum meridiandi faciat. j 138. Surgentes igitur matura uelocitate petant dormitorium pausaturi, usque dum prius signum none ceperit pulsari, ita ut nullus se subtrahat a consortio meridiantium, etiam hii, I

quorum persone sinistram effugiunt suspicionem, nisi qui communibus fratrum negotiis occupati aliquando compelluntur abesse. Existentes uero illic aut dormiant aut, si noluerint, legant uel orent, et non solum silentium sibi insolubile indicant,

sed et signa manuum et nutus oculorum ad cuiusquam lectum

14/17 Interim ... pulsatione cf. Cons. Hirs. I, cap. 65, PIL 150, 996BC (Finita refectione ... is ergo non prohibetur, cum seruitoribus reficere) 14/20 Interim ...

refectorario cf. Cons. Marb. $ 101, 2 - $ 102, 4 (Mox cellerarius ... refectorarius ministrabit eis)

137. 1/2 Interim ... uacent cf. Cons. Marb. $ 100, 4-6 (Dictis autem precibus ...

scribant aut orent)

3/6 ministri ... assurgant cf. Cons. Hirs. I, cap. 65, PL, 150,

996C (Ministris autem de refectorio exeuntibus ... omnes inclinando assurgunt) 3/1 ministri ...faciat cf. Cons. Marb. $ 107, 4-$ 103, 3 (Surgentes autem... dabit signum, ut eant dorrmitum)

138. 1/2 Surgentes ... pulsari cf. Cons. Marb. $ 103, 3-4 (Quod omnes sine dilatione ... pulsetur) 3/6 ita ut ... abesse cf. ibid. $ 105, 3-6 (Ea uero hora non audeat ... abesse) 6/7 Existentes ... legant cf. zbid. $ 103, 4-5 (Sed interim ... legant)

?/9 et non solum ... dirigant cf. Cons. Hrs. I, cap. 66, PL, 150, 997A (lacens uero in

lecto non modo ea signa ... nequaquam dirigit ad ullius fratris lectum) ; cf. Cons. Marb. $ 105, 1-2 (Ibi non modo ... ad lectum ullius fratris)

14 cellerarius] celerarius K! 16 pro] cum K! defuerint] defuerunt .$ 18 insessione] infessione &?* — 19 prefati] post p : ras. litt. -r- f — ordinis] sequ. sed lin. transu. del. : xecitatione K? 20regentehunc]tociusf/ ^ ordinem cellerario] -nem cel- oz. propter lacunam in membrana K? ; ordillerario £ cellerario] celerario f ; 137. 1 priore] priori K?&? 2 uacent] uacet K?£? 6 inclinatione] inclinationi F f 1 prior] ras. e? anu alia corr. in decanus F ; decanus ya cymbalo] cybalof | signum]-u zn ras. unius litt. F meridiandi] meridiani K?£? 138.3 hii] hi F K!K? $ occupati] ocupati K! 6 si] ozz. K!K?£? noluerint] uoluerint £/ — 8 signa] magna signa Ff ^ oculorum] occuloru m Ff

CONSVETVDINES, $ 138-140

85

non dirigant et strepitum uel inquietudinem ullam facere non 10 presumant.

(CAPVT 139. Audito

27. DE HORA

autem

NONA5

signo priore, quod nonam

insinuat,

omnes se leuent et prouisis corporalibus necessitatibus cum processione lauatorium petant, tam maiores quam minores,

et pexis capitibus et lotis manibus in conuentum redeuntes ; expectant secundum signum. Quo audito simul procedant et intrantes chorum, dominica oratione ex more premissa, cantent nonam diei et sancte Marie et uigilias mortuorum cum Placebo, et exeuntes ordinate intrent refectorium, ut bibant, nullo se subtrahente, siue sitim patiatur siue non, ut et, qui 10 necesse habuerint, reficiantur et, qui non habuerint, non cogantur.

140. Stantibus autem cunctis ante mensas prior scillam pulsabit, sacerdos ebdomadarius benedictionem dabit, et quisque loco suo residens bibat, si uoluerit. Post potum denuo dato signo per batillum

nole, surgentibus

omnibus

et loco,

; quo prius steterant, consistentibus, dicto a priore uersu Sit nomen domini benedictum et respondentibus cunctis Ex hoc nunc et usque in seculum, eodem ordine, quo intrauerunt, exeant et, ut predictum est, operentur, siue in orto siue ubicum-

que opus fuerit, usque ad horam lucernarem, quod nos usitatius 1o dicimus uespertinum officium.

9/10 et strepitum ... presumat cf. Cons. Marb. $ 86, 6-7 (Nullus aliquomodo ... facere) 139. 1/2 Audito ... leuent cf. Cons. Marb. $ 106, 1 (Audito ... surgant)

pexis ... cogantut cf. ibid. 1-8 (pexique ... dimittet)

4/11 et

8 Placebo — Ps. 114, 9

140. 1/4 prior ... surgentibus cf. Cons. Marb. $ 107, 1-3 (Ibi prelatus schillam ... sutgentibus) 6/? Sit ... seculum — P». 112, 2 8/9 operentur ... lucernarem — Augustinus, Ordo monast. lin. 16 et 18-19

inquietudinem] inequitudinem K!K?; corr. ex inequitudinem 9 non] oz. K?&? 10 non] zzs. &? ullam] nullam pg per ras. prim. -e- et add. e supra -it- &?

presumant] presumat. K?£? procedant] corr. ex procede139. 5 expectant] exspectant F f ; expectent K! 6 ex more premissa] premissa ex more K! dant (-de- ras. e£ Jin. transu. del.) K! 8 Placebo] -bo supra /in. 5$ premissa] promissa / ^ 7 diei] add. supra lin. S 9sitim]situm f — 10 reficiantur] ;n ras. (anfea :non cogantur) 5 prior] ras. e zzanu 140. 1 mensas] mensam K£? ; -s corr. supra ras. -m K? 3 bibat] bibit T alia corr. in prepositus F ; prepositus f. scillam] cillam K? priore] ras. e? zuanu alia corr. in ptesteterant] steterat K! 4 dato] om.F f 9 luceroperentur] operetur K1 posito F ; preposito / — 8 ut] om. Ff narem] lucernalem Joe

86

CONSVETVDINES,

$ 141-143

(CAPVT 28. DE HORA VESPERTINA) 141. Quo sonante et, ut predictum est, cessantibus ab opere omnibus, siue intus siue foris operentur, sedeant in conuentu secundum expectantes signum et intrantes chorum postquam suis locis singuli steterint, dato a presidente signo premittitur ; trina oratio, sicut factum est ad matutinas uel primam,

sonantibus interim signis ex more. Dehinc ab ebdomadario inceptum officium uespertinum secundum usum ecclesiasticum agitur et finitur, et eo ordine, quo celebratum est prandium, cena quoque peragitur : primo communis omnium, deinde ro cellerarii et ceterorum. Ad cenam autem hec est benedictio post Iwbe domne benedicere : Ad cenam wig perducat nos vex glorie. 142. Quo spatio sedeant fratres in conuentu tenentes libros, legentes scilicet aut de cantu aliquid preuidentes aut etiam, si cui placet, scribentes, maiori quidem quietudine quam ceteris horis silentio deputatis, ut nullo sonitu, nulla ; inquietudine iuxta se sedentes perturbet nec ullus locum suum mutet uel a conuentu absque licentia se summouere audeat. (CAPVT 29. DE HORA COMPLETORIA» 143. Post modicum interuallum, ministris a refectorio eccle-

siam ingressis et regressis, uicarius custodis, ut uiderit tempus esse faciende collationis, pulset completorium. Quo audito surgant omnes et redditis codicibus, omnibus depositis, ; intrent capitulum et residentes cum timore cordis et tremore corporis expectent, donec lector benedictionem petat et hanc surgentibus omnibus accipiat : Noctem qwietam et. Quicquid autem de sacris scripturis tunc recitari audierint, 141. 1/9 Quo ... peragitur cf. Cons. Marb. $ 109, 2 - $ 110, 2 (Ad primum ... omnes coreniant) 142. 1/6 Quo ... audeat ef. Cons. Marb. $ 110, 3-8 (cum libris in conuentu sedeant ... presumat)

143. 1/13 Post ... uegetent cf. Cons. Marb. $ 111, 1- $ 112, 4 (Facto paruo interuallo ... se ualeant ruminare)

141. 2in] s f — 3 expectantes] exspectantes F f. ? usum] sequ. : ras. unius litt. 5 10 cellerarii] secund. -e- corr. ex -a- $ ; celeratii f — autem] quoque F f 11 post] ozz. K! 142. 1 tenentes] tenentes autem K!K?£? 2 preuidentes] prouidentes K?£? 4 nulla] ut nulla (ut supra Zn. add.) Kt 6 se] om.f ^ 6 absque] se absque F f licentia] oz., sed supra lin. manu alia suppl. : rationabili causa F ; rationabili causaf se]om.Ff 143. 2 ingressis et regressis] ingredientes et regredientes (r- Suppl. supra lin. K?) K'K*g? 6 expectent] exspectent F f — * et] add. : uitam F f K! ; add. : uitam perpetuam K?£? 8 Quicquid] Quicquit K?4?

CONSVETVDINES,

$ 143-147

87

sagaciter capere, memoriter tenere et tamquam florilege apes 10 de prato scripturarum fauos sibi dulcedinis colligere, quos nocturnis spatiis, cum dormire non potuerint uel potius noluerint, tamquam munda peculia ruminent et uitalibus animam cibis uegetent. Prouidendum autem est, ut nullus minus intelligens deputetur huic officio, sed qui sic legat, ut audientes 15 edificare ualeat. 144. Inde oportet, ut diligenter preuideat, quod lecturus est, ne indistincta et mendaci prolatione animos auditorum perturbet. Cauebit autem lector ante incipere lectionem, quam signum completorii sonare cessauerit, nec ante finiat, quam prior uel sono iusserit. ^ nutu 145. Studebunt autem omnes summopere, qui sani fuerint, collationi interesse et, si qui forte probabilibus negotiis principio adesse nequiuerint, omnibus modis festinent ante finem lectionis intrare, si uolunt penam euadere, sed non oporhabere. io] tet hec in usu 146. Terminata lectione, postquam prelatus dixerit Ad?uwtorium nosirum et omnes contra imaginem crucifixi incuruati responderint Qwi fecit celum et terram, conuentus totus cum processione intret chorum, ut consuetudinarios psalmos, qui usitate completorium dicuntur, tamquam summam manum diurno operi imponat et tunc fessa labore corpora soporis quiete reficiat. 147. Quod si qui necesse habuerint remanere, ut non intrent ad completorium, exeuntes a capitulo in partem diuertant, donec omnibus egressis a rectore ordinis licentiam accipiant. 13/15 Prouidendum ... ualeat cf. Cons. Hirs. I, cap. 68, PL, 150, 997 D(Cauendum est armario, ne unquam ... ita legat, ut audientes edificet) 144. 1/3 Inde ... perturbet cf. Cons. Hirs. I, cap. 68, PL. 150, 997D (ideo maior sollicitus debet esse ... ad collationem contingat) 3/4 Cauebit ... cessauetit cf. ibid. 998.4 (Sed et hoc lectorem oportet scire ... signum faciat) 145. 3/5 omnibus ... habere cf. Cons. Hirs. I, cap. 27, PL. 150, 960.4 (Nam si his uel saltem ultime ... sed hoc in usu non debet habere)

146. 1/3 Terminata ... terram cf. Cons. Marb. $ 118, 1-2 (Finita ... respondeant) 1/2 e? 3 Adiutorium nostrum — Qui ... terram — P». 123, 8 147. 1/3 Quod ... accipiant cf. Cons. Hirs. I, cap. 68, PL. 150, 998.4B (Omnes, qui remanent de capitulo, finita collatione ... licentiam abeundi accipiant)

11 dormire] dor- i» ras. quattuor litt. F 10 sibi dulcedinis] dulcedinis sibi K! 11/12 noluerint] uoluerint f£ — 12 peculia] potuerint] poterint K'!K?£? 14 deputetur] reputetur f. — sic] si K' pecula K?£? prior] decanus uel 4 finiat] -ni- supra Jin. S F f K?£? Vnde 144. 1 Inde] prepositus F f 145. 4 sed] setf 5 usitate] usitaref 146. 1 Terminata] Perminata e/ P- ras. sed ton corr. K! *? reficiat] reficiant K! summam] summa K!K?£?

147. 1 Quod] Quot F

habuerint] habuerunt f

88

^

IO

CONSVETVDINES,

$ 148-150

148. Si quis autem facto signo bibendi licentiam quesierit, accipiat, qui hec causa infirmitatis, non uoluptatis patitur, nec umquam seruis dei hoc cuiquam conuenit indulgeri, nisi si aliquis sua obedientia occupatus uel alio negotio sibi iniuncto post completorium non solum bibere, sed etiam comedere opus habuerit, dum tamen hoc non ex negligentia, sed necessitate euenerit et hoc cellerario dante licentiam, si priorem conuenire non poterit. Potest quoque huius passionis tanta aliquem grauare uehementia, ut nullatenus considerari debeat, quando hec cuilibet detur indulgentia. Conuenit tamen non passim, sed in domo infirmorum hanc exhiberi humanitatem,

et non

mox redire in conuentum, sed suo tempore et secundum prelati concessionem. 149. Conuentus uero totus postquam uenerit in chorum et dicente priore Domine exaudi orationem meam responderit Et clamor meus ad te ueniat, fit confessio ipso incipiente et ceteris prosequentibus, ut supra dictum est. Deinde dicitur comde die prius, deinde de sancta Maria, ultimus quo^ pletorium que penitentialium psalmus cum duobus ultimis graduum canticis. 150. Sequitur antiphona Asperges »e cum uersu Miserere mei deus ; repetatur Asferges. Que cum canitur, omnes aqua benedicta asperguntur stantes in loco suo a sacerdote ebdomadario subiungente uersum Domine apud te et orationem 148. 1/2 Si ... accipiat cf. Cons. Hirs. I, cap. 68, PL, 150, 995B (Tunc etiam si aliqui fratres sitierint, facto signo licentiam bibendi accipiunt) 2 qui ... patitur cf. "Augustini Praecept. lin. 74-75 (Nec ibi ... infirmos) 3/8 nisi si aliquis ... poterit ef. Cons. Hirs. I, cap. 68, PL, 150, 998C (Alii uero, qui occupati ... post completorium habere) $/13 Potest ... concessionem cf. ibid. 998B (excepto si quemlibet uehemens sitis inuaserit ... nec sine licentia) . 149. 1/8 Conuentus ... Matia cf. Cons. Marb. $ 113, 3 - $ 114, 2 (se conuertente s

in monasterium ... incipiat)

-.. psalmus. — Ps. 142

2/3 Domine ... ueniat — Ps. 101, 2

6/7 cum ... canticis — Pss. 132 e7 133

5/6 ultimus

150. 1/4 Sequitur ... ebdomadario cf. Cons. Marb. $ 114, 3-4 (cum antiphona ... omnibus detur) 1 e/ 2 Asperges me — Py. 50, 9 1/2 Miserere mei deus — Ps. 50, 3 4 Domine apud te — Hesber? 8021

148.2 infirmitatis] ultim. -i- in ras. (antea : e) S 3 dei] oz. $ hoc cuiquam] add. supra lin. F 6 hoc] hec K1 non] a4d. supra lin. F ex] add. supra lin. S sed] set f — necessitate] ex necessitate Ff 5 si] fieri £? priorem] decanum e/ supra add. : prepositum uel F ; prepositum uel decanum f. 11 sed] set /— non] om. K?&? ; sequ. sed lin. transu. del. : texoh 149. 2 priore] ras. e? »anu alia corr. in preposito uel decano (decano supra lin.) F ; preposito uel decano f meam] oz. K!K?£? 3 te] oz. K!F 6 penitentialium] penitentialis F f 6/7 graduum canticis] oz. K! 150. 1 Asperges] Asperies K!K?£? 2 deus] oz. : K! As perges] Asperies i K'K*£) ; add. : me F f.K2g? cum] dum F f K!K?£? 3 asperguntur] eum tutf — 4apud]aput K!£. te] a4. : est fons uite FfKYK?g

CONSVETVDINES, $ 150-152

89

; Sancti spiritus, domine, corda nostra mundet infusio et sui roris intima. aspersione fecundet. Per dominum. Adiutorium nostrum in nomine domini, qui fecit celum et terram. Benedictio dei patris et filii et spiritus sancti. Postea fundatur ab omnibus aut prostratis aut sedentibus huiusmodi oratio : Pater noster. E o Credo in deum. Pro peccatis : Miserere mei deus. Pro omnibus, qui in qualibet tribulatione sunt : Deus misereatur. Pro omnibus fidelibus defunctis : De frofundis. Prelato signum dante surgendi singuli sibi imponant crucem, et omnes insimul petant dormitorium, qui ibi dormiunt. Quod cum ingressi fuerint, I ; presbyter ebdomadarius dicit : Pax hwic domui, et totus conuentus respondit E? omnibus habitantibus in ea. Iterum ebdomadarius : Pax intrantibus et hac manentibus. Conuentus : Amen. Ebdomadarius : Domiünus wobiscum. Conuentus : Et cum spiritu tuo. 151. Exaudi nos, quesumus, domine sancte pater, et. mittere

V^

dignare secundum angelum tuwm frotegat, wisitet et defendat omnes Per Christum dominum nostrum. nedicta per circuitum a custode

de celis, qui custodiat, foueat, quiescentes in hoc dormitorio. Interim aspergatur aqua bedormitorii ; que aqua semper

sit in domitorio. Cum hec peracta fuerint, claudatur dormitorium a custode eius. (CAPVT 30. OVALITER SE HABEANT IN DORMITORIO»

152. Sedentes in lectis suis se discalcient modeste nec crus superponant cruri, sed manibus introrsum depositis calceos et soccos exuant, caligas non deponant, nuditatem pedum apparere caueant, tracto sursum coopertorio antequam uestimenta 5/6 Sancti ... fecundet cf. Dan. 4, 20 e? 22

6/7? Adiutorium ... terram — P». 123, 8 10 Miserere mei deus — Ps. 50 11 Deus misereatur — Py. 66 12 De profundis — Ps. 129 152. 1/5 Sedentes ... exuant cf. Cons. Marb. $ 119, 2 - $ 120, 2 (Cum autem ... ad cubitos trahat) 1/2 nec ... cruri cf. Cons. Hirs. I, cap. 70, PL. 150, 999A (ita tamen,ut crus cruri non superponat)

5/6 corda ... dominum] oz. K! mundet ... dominum] oz. F f ^ 5 infusio] infunsio .$ 6 rotis] rors £? dominum] oz. &? 7 in nomine ... terram] oz. K: 8 et ... sancti] oz. K! 10 deum] oz. F deus] ozz. K! 11 qui] 222. supra lin. S misereatur] add. : nostri &? 12 De profundis] add. zanau alia in zarg. et per signum insert. S 12/13 dante surgendi] surgendidante F f — 13 imponant] inponunt K! insimul] simul F / ^ 16/1? Iterum ebdomadarius] Presbyter K! 17 intrantibus] instantibus / — hac] hic F f K!K?£* 18 Ebdomadarius] Presbyter K! 19 tuo] 247. : Oratio F f£. 151. 1 domine] oz. K! sancte] sancte .$ 2/4 dignare ... nostrum ozz. K! 2dignare]digneris F / — 4nostrum] aZ. : Amen F f — aspergatur] spergatur f 152. 1/6 Sedentes ... ualeant] s zarg. : Nota F 1 modeste] et modeste K?£? 2 sed] set /. — introrsum] intorsum .$ calceos] calcios K!K?£? 3 soccos] saccos .$ deponant] de- adZ. zianu alia supra lin. S 4 coopertotio] coopetitotio .$ ; cooperatorio f

90

CONSVETVDINES, $ 152-154

.5 exuant, cingula non soluant, uestiti iaceant, ut, cum

datum

fuerit signum ad opus dei, expedite surgere ualeant. Tunc uacat cuique tamquam exterioribus sopitis sensibus diligenti retractare memoria, quicquid diurnis horis egerit uel dixerit, quid profecerit uel perdiderit, ut de illo gratias deo referat, ro de hoc ueniam petat, illud gaudeat, hoc defleat et, quod dixit in

corde, in cubili compungatur, et cum Dauid stratum suum lacrimis rigans : sic carne dormiat, ut mens soporem non patiatur. Omni ergo custodia seruet suum cor ita, ut nec alterius faciem fixis oculis, dum est in lecto, intueatur nec uideri

1; appetat ab alio, sed cooperto capite et uultu ab exterioribus auersus cordis sui secreta rimetur et oblitus, que retro sunt,

ad ea, que ante sunt, exlentus ad. balmam superne uocationis sequatur.

153. Oportet autem omnes in uno dormitorio requiescere, nisi quos infirmitas aut senectus, que et ipsa morbus est, hoc prohibet facere, nec duos simul in uno lecto, sed singulos sin-

gulis lectis. Habent autem lectisternia non de culcitris, sed de ; bumbicinis et ceruicalibus. 154. Adolescentes quoque uel pueri, qui fuerint in congregatione, non coniunctis requiescant stratis, sed interpositis magistrorum lectis, ne quid etas illa, ut assolet, per negligentiam uitii aut leuitatis consuescat, quam expedit potius ante ; culpam seruari, quam post delictum puniri.

5/6 cingula ... ualeant cf. Benedicti Regulam cap. 22, 5-6 ; cf. Cons. Marb. $ 123, 3-6 (Vestiti ... modestia) 11/12 stratum ... rigans — P». 6, 7 13/14 Omni... intueatur ef. Cons. Hirs. I, cap. 70, PL 150, 999C (In lecto siue extra lectum ... inspicit) 16/18 oblitus ... sequatur — P. 3, 13-14

153. 1 Oportet ... requiescere cf. Benedicti Regulam cap. 22, 3 1/4 Oportet -.. lectis cf. Cons. Marb. $ 121, 2-4 (Omnes insimul ... quiescant) e? $ 122, 2 (Si potest ... dormiant) 3/4 nec ... lectis cf. Benedicti Regulam cap. 22, 1 4 Habent ... culcitris cf. Cons. Marb. $ 123, 2-3 (Culcitras non habeant nisi ad caput) 154. 1/3 Adolescentes ... lectis cf. Cons. Marb. $ 122, 1-2 (Adolescentiores ... senioribus)

6 expedite] expediti K?£? 7? cuique] cuiquam K1 tamquam] oz. K! 8 quicquid] quicquit K! egerit] egerint 9 K1 dixerit] dixerint 9 K! 9 profecerit] profecerint K! perdiderit] perdiderint K! gratias deo] deo gratias K? E referat] referant K1 10 petat] petant K! gaudeat] gaudeant K1 defleat] defleant K! dixit] dixerit &? ; dixerint K! 10/11 in corde] a4Z. supra iin. pa 11 compungatur] compungantur K! Dauid] Dauit K! 12 rigans] rigantes K!. dormiat] dormiant K! 13 custodia] a4. : quisquam K! — suum cor] corsuum F f 14 uideri] uidei y? 153. 1 requiescere] quiescere K?£? 2 morbus] moribus K!K2£? 4 autem] in ras.

154. 2 sed] set f 3 lectis] stratis .$ assolet] assoluit £? 3/4 ut ... uitii] per negligentiam uitii assolet K! assolet ... uitii] uitii assolet per negligentiam f 4 potius] oz. F f

CONSVETVDINES,

$ 155-157

9I

155. Quod si tanta fuerit multitudo, ut una mansione capi non possint, in duabus aut etiam pluribus, si opus fuerit, deni aut uiceni uel amplius repausent sub custodia seniorum, qui eos sollicite custodiant ardente lucerna in medio iugiter, ; usque dum diei splendor nocturnas tenebras eliminet.

156. Si quis autem nocturna siti adeo laborare ceperit, ut usque ad matutinas expectare nullo modo possit, modeste priorem excitans, quod patitur, ei insinuabit. Qui surgens mox ducet eum ad mansionem infirmorum et insinuata causa, pro ; qua uenit, redibit ad lectum. Refectus autem frater potu in lecto, quem prouisor infirmorum sibi demonstrauerit, repausabit cum infirmis matutinale officium celebraturus et secundum legem infirmorum impetrata sibi a priore licentia per eundem custodem in conuentum redibit. Quod si perdurare 10 potest ad nocturnos in minore choro expectans, donec trina oratio finiatur, accepta a priore licentia, postquam in domo infirmorum sitim sedauerit, usque ad mane ibi remanebit. Si autem usque post nocturnos continere se poterit, tunc cum licentia refrigerato sitis ardore celebret matutinas cum 15 his, qui infirmis cantant, uel, si infirmi defuerint, per se cantabit et ad conuentum redibit. (CAPVT 31. DE LOCIS ET TEMPORIBVS

SILENTII»

157. Quia uero /ingua, cum modicum sit membrum, magna exaltat et berfectus est wir, qui in uerbo non offendit, salubriter statutum a patribus est quedam non solum tempora, sed et loca perpetuo dicari silentio, non quia loqui malum sit, preser; tim in his, qui norunt, quid quando cui de quo quo loco loqui 155. 1/5 Quod ... eliminet cf. Cons. Marb. $ 122, 2-5 (Si potest ... ardeat) 156. 1/16 Si ... cantabit cf. Cons. Hirs. I, cap. 71, PL. 150, 999D-1000.A (Si tam grauiter siti laborat ... ut hoc sibi cantet)

157. 1/2 lingua ... exaltat — Iac. 3, 5 2 et perfectus ... offendit — Iac. 3, 2 2/4 salubriter ... silentio cf. Cons. Hirs. I, cap. , PL, 150, 940C (Et tales officine sunt in claustro ... ut perpetuum silentium teneatur)

155. 1 ut] et &?

2 aut] sequ. sed ras. : et F

4 sollicite] illicite &?

patitur] pariter 156.2.expectare]exspectare F f — 3priorem] decanum F f 4 infirmorum] aZ. surgens] surget K?£? patitur ei] pariter est K?£? Ki 6 in lecto] add. in zarg. e£ insert. per signum S in marg. et insert. per signum S 8 a priore licentia] licentia a decano F f demonstrauetit] monstrauerit K! expectans] exspectans T2 10 potest] non potest F / — minore] minori K?&* poterit] po11 priore] decano F / — 13 autem] aut /. — usque] oz. ISERCES tuerit F /— 15 his] hiis f £?

157. Not. in marg. manu alia : De silentio habendo loco et tempore. Nota F

3 statutum a patribus] a patribus statutum I 2 in] oz. I 1 uero] oz. I norunt] inorunt K! B his] hiis f£? 4 perpetuo] -o supra expunct. -a K' quo loco] oz. I

92

Io

CONSVETVDINES,

$ 157-160

expediat, sed propter infirmiores, qui nondum digitum ori ponere et ostium circumstantie labiis suis possunt, hec communis lex silentii indicta est, ne aliis indulta loquendi licentia et aliis denegata fiat murmurationis et discordie causa. Primum itaque in oratorio, quod ad orandum factum est, unde et nomen accepit, nulli quicquam loqui licet preter uerbum dei, scilicet aut psallere aut orare aut legere aut sermonem ad populum facere, nec ullum nominare librum uel responsorium aut uersum, nisi inspiciendo librum uel commonefaciens forsan

oblitum uno aut duobus uerbis. In capitulo quoque preter capitularem actionem, que statuto tempore fit, nisi noui aliquid accidat, nec saltem Benedicite cuiquam dicere licebit. In dormitorio etiam, nisi pro ineuitabili necessitate, omni lo20

cutioni supersedendum est, similiter in refectorio et regulari coquina et in claustro, nisi cum licentia loquendi generaliter fuerit indulta. In omnibus quoque festis nouem lectionum silentium est diligenter seruandum in ipso claustro. 158. Inde signorum notitiam haberi oportet a canonicis, quibus quodammodo tacentes loquantur in locis, ubi silendum est.

159. Sed quia sunt plura, que signis exprimi nequeunt, uicinum capitulo esse conuenit auditorium, ubi fratres non tamen nisi per licentiam, que necessaria sunt, loqui sibi possunt, nec sedendo, nisi cum domno abbate uel priore. 160. Vniuersaliter autem post completorium, usque dum finiatur capitulum, nulli uel in ipso auditorio loqui conceditur 6/? digitum ori ponere cf. Ps. 140, 3 ; Indic. 18, 19 ; Iob 29, 9e2 39, 34 ; Prog. 30, 32 ;

Ecchi. 5, 14

* et ostium ... suis — P». 140, 3

13/14 nec ... librum cf. Cons.

Hirs. I, cap. 5, PL. 150, 940C (Et si uel unam antiphonam uel responsorium ...

plane silentium censetur infregisse)

158. 1/3 Inde ... est cf. Cons. Marb. $ 124, 3-4 (signa diligenter addiscant... in officinis)

159. 1/4 Sed ... possunt cf. Cons. Marb. $ 126, 4-6 (Oportet... loquantur) 4 nec -« Priore — Cons. Hirs. I, cap. 5, PL 150, 940C (non licet ei loqui sedendo nisi cum domno abbate uel priore)

6sed]set/

— nondum]nonI!

7 ponere]apponere Ff

suis]om.I

8lex

silentii] lex silentii lex, sed priz. lex Jin. transu. subduct. del. $ 9 et discordie causa|causaetdiscordie F / — 9/22 Primum itaque ... claustro] ozz. I 17 accidat] occidat / — nec saltem] saltem nec F f saltem] saltim K1 Benedicite]

-ci- supra -cen- (-cen- Jim. fransu. subduct. del.) S 18 ineuitabili] leuitabili f 19 regulari] regulam f 21 fuerit] fuit £? 158. 1 Inde] Vnde F f K?£? 2 silendum] silentiumf

159. 1 Sed] Set BRE 2 capitulo esse conuenit] conuenit capitulo esse F f 1 possunt] possint .$ sedendo] descendo / — domno] domino .$ abbate uel priore] preposito uel decano F f. 160. In zarg. : Nota F 1 Vniuersaliter] Aniuersaliter K?£? 2 ipso] sega. sed lin. transu. del. : capitulo K?

CONSVETV

DINES, $ 160

93

et, ut breuiter dictum sit, nec intus nec foris exceptis his personis, quas ratio uel necessitas agendarum rerum uel ; dicendarum ab hac lege absoluit.

3 his] hiis f £?

Ud

' (PARS SECVNDA: QVAE SECVNDVM ANNI TEMPORA VARIANTVR» (CAPVT 32. AB IDIBVS SEPTEMBRIS VSQVE AD KALENDAS NOVEMBRIS)? 161. Perscripta itaque, prout memorie occurrit, fortis agoniste dieta, nunc quid per diuersa anni tempora diuerse agi oporteat, quantum dominus dignatus fuerit donare, explicandum est. : 162. Ab idibus septembris usque ad kalendas nouembris prima aurora surgente, dato signo surgendi in dormitorio, absque mora surgant canonici et cum processione in[trent] ecclesiam, ubi dictis septem psalmis penitentialibus cum letania pulsetur ; prius signum ad primam, ad quod ab ecclesia regressi in claustrum pectant capita lauentque manus et in locis suis sedeant. Interim, qui uolunt confessionem facere, faciant ordine, quo predictum est, usque dum sonet secundum signum, cuius pulsatio idcirco prolixius differenda est, ut possint, qui uolunt, 1o diligenter facere confessionem et complere deuote iniunctam sibi satisfactionem. 163. Sonante autem secundo signo denuo in chorum redeant et premissa ex more trina oratione cantent primam diei et sancte Marie et familiares psalmos. Dehinc teneatur capitulum, ut predictum est, et statim sonet tertia, qua percantata et mis; Sa. priori operentur usque ad sextam, siue extra claustrum siue in ipso claustro, ordine premisso et ritu. Hoc anni tempus notare uidetur beatus Augustinus, cum dicit : Oferentur a mane usque ad sextam, el a sexta usque ad nonam uacent lectioni, ad nonam reddant codices et, postquam refecerint, 1o Siue ?n, horto, siue ubicumque opus fuerit, faciant opus usque 161. 2 agoniste cf. 1 Cor. 9, 24-25 ; 2 Tim. 2, 5 162. 1/3 Ab ... intrent cf. Cons. Marb. $ 226, 3-4 (Ab idibus ... intrent) 4 septem psalmis penitentialibus — Pss. 6, 31, 37, 50, 101, 129, 142 5/6 ad quod ...

sedeant cf. Cons. Marb. $ 226, 6 (Quibus dictis ... in conuentu) 163. 2/3 et premissa ... Marie cf. Cons. Marb. $ 226, 4-6 (et facta trina oratione ... Marie) 3/4 Dehinc...est cf. ibid. $ 227, 2-3(dehinc... teneant) 8 operentur... sextam — ;Augustinus, Ordo monast. lin. 16 ?/11 Operentur ... lucernarem — ;5;. lin. 16-19 161. 1 Perscripta] Presctipta -a- add. supra lin. .$

162. 2 surgente] surgent K!

F / — 2 nunc quid] numquid K!

8 oporteat]

3 ecclesiam] add. : uadant K!

5 regressi]

regressim &? . fcapita]capitasua F f — lauentque] -a- corr. supra expunct. -e- Ki * ordine] ordinem K?£? 9 idcirco prolixius] prolixius idcirco F f KiK2g? 163. 2 trina oratione] trina trinam oratione K?&? 6/11 Hoc anni ... lucernarem] zn zarg. : Nota 9 ectioni] lectioni lectiones i 2g? E i ota F K?& 10 horto] orto K! opus]

CONSVETVDINES, 8$ 163-166

95

ad horam lucernarem. Nec absurdum est dici mane post aliquantam diei partem transactam, cum secundum usitatum loquendi usum L

^

totus

dies diuidatur

in mane, in meridiem,

in uesperam. Dicitur itaque non inconuenienter prior diei pars tota mane, posterior tota uespera, medium omne inter has extremitates meridies. Vnde quod in priore diei parte agitur, bene in mane incipi et agi dicitur. 164. Sonante sexta dimissis operibus manuum agitur opus dei, sexta uidelicet et missa, post missam, iuxta quod predic-

^

tum est de hora lectionis, per omnia obseruatur usque ad nonam. Qua sonante et percantata reficiuntur fratres more, quo premissum est, et finito prandio redeunt ad opus usque ad uespertinum

officium,

ad

cuius

primum

signum

cessant,

et percantatis uesperis tenentes libros sedent in conuentu cum summo silentio expectantes prius signum completorii, interim IO

I

pueris, qui tribus uicibus comedunt, in refectorio cenantibus ; nam iuuenes, qui semel refici contenti non sunt, preuenerunt

communis refectionis horam prandentes cum pueris et manducantes post nonam cum aliis. 165. Mox autem, ut signum sonuerit, reponentes libros operiuntur, dum prior tangat cymbalum, et surgentes uadunt in refectorium combinati et ibi secundum morem postmeridiane potationis bibunt et regrediuntur ad capitulum et sedentes intente audiunt, quod de sacris scripturis legitur, et terminata lectione omnia de cetero aguntur, ut de collatione in anterioribus premissum est. Et hec quidem in profestis diebus. 166. In festis autem nouem lectionum nihil mutatur de ritu per estatem seruato, excepta consuetudine meridiandi et post nonam bibendi, que duo ita sibi coherent, ut neutrum generaliter fiat absque altero. Cessatur etiam nunc sicut tunc, immo

164. 2/6 post missam ... officium cf. /Augustini Ordinem monast. lin. 16-19 (usque ad nonam ... faciant opus usque ad horam lucernarii) 165. 2/7 dum ... premissum est cf. Cons. Marb. $ 228 (deinde cymbalo tacto ... finiant) 11lucernarem] lucernalem (-l- corr. ex -t-) F ;lucernalem f. 12 usitatum] eorr. ex usitatatum (secund. -ta- lin. transu. subduct. del.) S 13 meridiem] meridinem .$

164. 4 reficiuntur] -ci- adZ. supra lin. S 8 expectantes] exspectantes F f ptius] primum .$ 10 non] add. supra Jin. S 165. 1 ut signum sonuerit] cum sonuetit signum F f — 2 prior] decanus F f cymbalum] cimbolum K?£?

4 regrediuntur] tegreditur K?£?

5 intente]

de] segu. sed Jim. quod] quid K!K?£? indente f ^ audiunt] audient K! ? anterioribus] corr. ex anteriobus per suppl. -ri- supra Jin. F transu. del. :sas K?*.— profestis] profectis .$ 3 ut] nec &? 2 meridiandi] meridiani K?£? 166. 1 nihil] nichil F f K!£*

96

CONSVETVDINES,

$ 166-169

; sicut in omnibus festis nouem lectionum, ab opere manuum. 167. In secunda uespera festiuitatis omnium sanctorum post Benedicamus domino pulsantur omnia signa, et cantatur tonaliter uespera P/acebo pro omnibus fidelibus defunctis cum sola collecta Fidelium deus omnium. Post matutinas de ; die et sancte Marie celebretur agenda mortuorum maiori diligentia, longioribus lectionibus et responsoriis. Canonice autem hore sicut ceteris diebus celebrentur, sed post tertiam missa pro defunctis studiosius agatur. Ad processionem, que fit in cimiterium, responsoria : Rogamus. Absolue. Post 1o hec fiat commendatio animarum, deinde redeatur in claustrum

cum responsorio T'.am deus. Singuli quoque sacerdotes priuatas missas cum una tantum, que predicta est, oratione celebrant. Alii autem litterati septem psalmos, unusquisque per se, cum primum potuerint, cantant, qui autem psalmos 15 nesciunt, totiens Pater noster dicant. Duodecim quoque pauperes eadem die ubertim reficiendi sunt. 168. Ab hinc usque ad pascha sine cappis chorum non intrabunt, nisi ad illas missas tantum, in quibus sequentia,

ut su-

pra dictum est, cantabitur, et in reliquis missis illi soli, qui aliquid in eis cantabunt.

(CAPVT

33.

A KALENDIS NOVEMBRIS VSQVE VERNALE AEOQVINOCTIVM»

AD

169. A kalendis autem nouembris usque ad uernale equinoctium ratio exigit et prolixitas noctis concedit, post nocturnos quedam, que eatenus in die dicebantur, matutinis lau167. 1/6 In ... responsoriis cf. Cons. Hrs. II, cap. 79, PI, 150, 1146C (In festiui-

tate omnium sanctorum ... Fidelium deus) 8 Placebo — Ps. 114, 9 9 Rogamus — Hesbert 7548 Absolue — Hlesber? 1211 11/16 Singuli ... sunt cf. Cons. Hirs. II, cap. 79, PL, 150, 1146C (pro quibus singuli sacerdotes ... pane et carne et uino sunt reficiendi) 168. 1/4 Ab ... cantabunt —

Cons. Marb. $ 250, 1-2 e£ 3-5 (A festiuitate autem

omnium sanctorum usque ad pascha ... cantabunt) 169. 1/4 A ... anteponere cf. zAugustini Ordinem monast. lin. 11-13 (Nocturnae autem orationes ... lectiones tres)

G6 festis] -s zn ras. unius litt. S lectionum] ozz. K! 167. 2 domino] oz. K! 3 uespera] a2Z. : et K! omnibus] oz;. K! 4 omnium] ozz. KiK?£? ? celebrentur] celebrantur /.— 8 Ad processionem] A processione K?£? 9 Absolue] adZ. : domine F f K2£ 10 commendatio] commemoratio K?£? 11 responsorio] responsorium ? quoque] autem F f 14 cantant] cantent Kt! 13 totiens] oz. F f ^ dicant] diligenter dicant F vi Duodecim] Hiif

168. 1 pascha] pasca F K! bitur] cantatur Ki

chorum] quorum K!

169.1 uernale]fernale f — 3 eatenus] actenus K!

2ut]aut / — 3canta-

CONSVETVDINES, $ 169-170 5

97

dibus deinceps anteponere, et secundum nomen officii competentiamque ymnorum, uersuum et collectarum, que tunc dici solent, matutinales laudes saltem ortum luciferi attingant. Hic autem ordo seruetur exceptis nouem lectionum diebus.

Quindecim gradibus post trinam orationem et nocturnis ad tertium IO

I

A^

responsorium

finitis subsequuntur

matutine

sancte

Marie, deinde agenda mortuorum. His finitis fratres uadunt in dormitorium. Si hiemis asperitas ingruerit, in domo hiemali conseruato omnimodis silentio calefiant, qui uolunt. Qui autem non indigent, in eadem domo sedeant et psalmos sub silentio dicant. Deinde ad chorum cum processione redeunt et septem psalmos cum letania dicunt, et infra collectas subsequentes pulsatur unum de maioribus signis ad laudes, quibus psalmus Deus misereatur et alii familiares psalmi succedunt. 170. Post uigilias matutinas, quo PAarao cum curribus et equitibus suis dimergitur et Israel insequentibus Egyptiis liberatur, restat

salutem

diuinitus

collatam

artiori

custodia

conseruare, ne purificatio mentis nocturnis psalmis et oraadquisita ex liuore inimici quadam somni illusione VA tionibus contaminetur, qui post ueniam profusis gemitibus imploratam amplius festinat nos maculare, precipue tunc nos eneruare studens, cum IO

I A

feruentius nos ad deum

tendere

deuotione cordis

et orationum profusione perspexerit, adeo, ut, quos toto noctis spatio sauciare non potuit, sub illius hore breuissimo spatio dehonestare conetur. Quod a sanctis patribus toto anni tempore diligentissime obseruatum est, qui preter eam causam, que supra dicta est, hanc quoque subtiliter et uere animaduerterunt, quod sopor segnem menti torporem inferens uigorem eius per totum diei spatium obtundat hebetetque sensus perspicatiam, per quam toto die posset contra insidias inimici cautior robustiorque existere. Ratio ergo et usus religiosorum uidetur postulare, horas post matuti11/12 Si hiemis ... qui uolunt cf. Cons. Marb. $ 230, 6-7 (ubi se, qui frigus habent ... sedeant) 17 Deus misereatur — Py. 66 170. 1/2 Pharao ... dimergitur —

Exod. 15, 19

2/3 et Israel ... liberatur cf.

Exod. 18, 10 attingant] 6 saltem] saltim .$ K! et] om. Ff 58 uersuum] uersum f 9 sub? nouem lectionum diebus] diebus nouem lectionum K! attingatur S hie10 His] Hiis / — 11 hiemis] yemis K? sequuntur] subsecuntur F f K! mali] yemali K? 14 chorum] quorum K! illusione] illusionie .$ somni] sompni / 170. 5 adquisita] acquisita K' 6/11 qui post ... conetur] Zn zarg. : Nota F 6 contaminetur] -tur corr. in ras. F 13 que] segz. : ras. Jitt. conetut] canetur K' 11 dehonestare] dehoneste K! 16 hebetetque] h- add. supra lin. K! 14 sopor] corr. ex soporem (-é ras.) 5 p ergo]igitur F f — 17/23 1? existere] -ere in ras. F toto die] cottidief horas] h18 postulare] postolare K* Ratio ... repausent] zz zarg. : Nota F 18/19 matutinales] -les 7n ras. F post] add. supra Jin. F add. supra lin. K

98

CONSVETVDINES, $ 170-172

nales insomnes ducere, sed propter nostri temporis homines 2o fragiles et minus feruentes, qui occasionibus diuersis excusant et subtrahunt se his uigiliis, durabilius et commodius esse uidetur ordini, ut communiter ad lectos redeant, ubi, quibus hoc cordi est, orent et, qui uoluerint, repausent. Hic, conside-

rata maiorum nostrorum spirituali diligentia simulque reuo2; cata ad memoriam nostra desidia, digna lacrimarum occurrit materia. Illi namque spiritu dei pleni, alii ortum solis occasui non

intermissis

orationibus

continuauerunt,

ali

totum

triduum stando et orando coniunxerunt, nos uix punctum temporis huic saluberrimo impendimus operi, illi triduana ;»atque quatriduana nonnumquam duxerunt ieiunia, sepenumero ex intentione superne dulcedinis non modo distulerunt, sed etiam

penitus obliti sunt cibum

sumere

corporis,

nos a nullo gule uitio liberi modo legitima tempora anticipamus, modo lautiora, quam necesse est, procuramus, modo 55 naturam superfluis urgemus. Postremo illi tamquam ad cetera insensibiles, sic diuino amori suspensi inheserunt, tamquam nihil aliud nossent, nos post diutinas mundi occupationes uix tandem recordatione tenui ad unicum illud infirmitatis nostre presidium recurrimus et tamquam nullius aut parui mo4o menti ab animo relabi sustinemus. 171. Ortus diei cum primum notari certius potuerit, signum prime sonabit, et complebitur dieta modo, quo prelibatum est. 172. In uigilia autem natiuitatis domini peractis omnibus, que consuetudo poscit, redeant ad lectos et, postquam mane facto in capitulo conuenerint, pronuntiata natiuitate domini nostri Iesu Christi singuli cadentes in facies suas silentio dicant dominicam et collectam Deus qui nos redemptionis ^ orationem gratias agentes ei, qui se exinaniuit formam serui accipiens et habitu inuentus ut homo, tacente interim lectore, quousque prelatus signum surgendi dederit, et deinceps cetera secundum morem transigantur. 172. 1/8 In uigilia ... dederit cf. Cons. Marb. $ 252, 2-6 (In uigilia ... signum surgendifaciat) ^ 3/4 pronuntiata ... suas cf. 1 Cor. 14, 25 6/7 se ... homo — DhuIT2—7

19 insomnes] insompnes f sed] set F K1 20 feruentes] ueruentes K! occasionibus] ocasionibus K! 21 his] hiis K! 23 hoc] hic K! orent] praeced. : ras. unius litt. Ka 24 spirituali] speciali K! 26 materia] memoria F f 26/32 Illi ... corporis] in zarg. : Nota F 26 occasui] ocasui K! 29 saluberrimo] sa- bis, semel lin. transu. subduct. del. $ 30 atque] £r, sezzel In. transu. subduct. de]. K! quatriduana] quadriduana K! 32sed]set/ ^ sumere corporis] corporis sumere F f K1 33 legitima] legittima .$ F f ^ 38/40 Postremo . sustinemus] 7 zzarg. : Nota F 37 nihil] nichil F f Kt

172.3 conuenetint] conueniunt $

6 se] sequ. sed lin. transu. del. : cente interim

lectore y 8 signum] add. supra lin. F dederit] corr. ex dederint (-n- ras.) S 9 transigantur] agantur K! ; transmigrantur SL

CONSVETVDINES,

$ 173-178

99

173. Ab hinc usque in octauam epiphanie canonicis bis refectionem percipientibus septem psalmi cum letania et agenda mortuorum peragantur nocte, ut mos est in hieme. 174. A purificatione sancte et intemerate uirginis Marie et deinceps, quando bis comeditur, differtur nona usque post prandium ministrorum. (CAPVT 34.

A SEPTVAGESIMA

VSQVE AD PASCHAM»

173. In septuagesima sicut et in aduentu domini concesso usu ouorum et caseorum deponitur usus sagiminis eatenus secunda, tertia et quinta feria indultus, nam quarta non conceditur, nisi fuerint nouem lectiones, in sabbato nullatenus, ^

bx]

et si fuerit dies natalis dominici. 176. In quinquagesima etiam ouorum et caseorum indulgentia refrenatur. 177. In capite ieiunii post capitulum non statim sequitur tertia, redeundum est ad opus usque ad sextam et deinceps ab opere cessandum. Hoc tempus notare creditur pater Augustinus, cum dicit : Operentur a mane usque ad tertiam, post horam tertiam redeant similiter ad opera sua. Nec enim subiungit de opere post prandium, unde intelligitur diei omne spatium, quod sextam sequitur, his diebus aut operi dei aut refec-

tioni corporis aut lectioni impendendum. 178. In capite ieiunii non legatur alia lectio in capitulo quam ea, que est de quadragesima in consuetudine scripta. Tunc etiam datur licentia ieiunandi his, qui uolunt, ita tamen, ut hec abstinentia fiat cum discretione et moderamine, ne uires

174. 1/3 A ... ministrorum «ef. Cons. Marb. $ 229, 4-6 (a putificatione ... donec seruitores exeant de refectorio)

175. 1/8 In ... dominici cf. Cons. Marb. $ 223, 1-6 (A pascha ... debebunt) 176. 1/2 In ... refrenatur cf. Cons. Marb. $ 223, 6-7 (retento usu ouorum ... quinquagesimam) 177. 4 Operentur a mane usque ad — zAugustinus, Ordo monast. lin. 16 tiam ...sua — ibid. Jin. 37

4/6 tet-

178. 4/6 cum discretione ... castigationis cf. priuilegium,a Gelasio II papa 1118 aug. 11 Richardo praeposito monasterii Springirsbacensis concessum (Jaffél Lómenfeld 6648), ed. Verbeijen, La ràgle II, 5. 121 (Quibus in rebus competens moderatio adhibenda est ... ieiunium secundum loci qualitatem et personarum facultatem exerceatur)

2 refectionem percipientibus] percipientibus refectionem F f 173.1 in]ad K1 3 agenda] agendo K! 174. 1 intemerate] intermerate K!

175. In marg. : Nota F 177.8 ad]|ab Ff

uirginis] ozz.

3 quinta] add. supra Jin. 5$

^ 6 post] oz. K!

5 dominici] domini F f

diei] zz ras. F ; dei $

IOO -

CONSVETVDINES,

$ 178-180

corporis attenuet et a dei seruitio reuocet nimietas castigationis. E 179. Nona kalendas aprilis, pronuntiata in capitulo annuntiatione domini nostri, totus conuentus solotenus, nisi sit do-

minica, genuflectat dicens orationem dominicam et collectam Deus qui de beate Marie, usque dum surgendi signum audiat, A

et ideo cauendum est, ne quis, nisi pro necessitate ineuitabili,

hac die ad capitulum intempestiue ueniat. 180. In cena domini fratribus ingressis capitulum annuntietur kalendarium, deinde sine benedictione lectio de consuetu-

dine ad ipsum diem pertinente, postea recitatur tabula, deinde dicat prelatus Benedicite fratribus respondentibus Domnus. I

Tractatis, que in capitulo sunt tractanda, exeant dicendo uer-

sum Cristus factus est pro nobis. Similiter fiat in sabbato sancto. Ad missam Credo in unum cantetur, in sabbato uero non

cantetur. Post missam adminus quadraginta pauperes introducantur in claustrum. Missa uero dicta exeuntes de ecclesia IO in claustrum, quos prelatus assumpserit, in obsequium pauperum se succingant, reliqui uero in diuersa parte claustri psalmodiam a Beati immaculati usque in finem psalterii, ut per claustrum audiri possit, dicant. Lotis autem pauperibus et in refectorium ad comedendum introductis alia mensalia ponanI v^ tur quam fratribus, et unicuique ponatur panis de melioribus et duo pulmenta et ciphus de meliori ceruisia. Quibus egredientibus dantur singulis a prelato uel camerario singuli denarii, et sic finitur mandatum per orationes constitutas. Postea fratres cenatum eant. Eodem die et parasceue conuentus 20 in refectorium ad prandendum ingressus incipiat Edent paupe-

180. 1/4 In ... Dominus — Cons. Marb. $ 266, 3-6 b Tractatis ... exeant — ibid. $ 267, 3-4 6 Christus ...nobis — Hesber? 7983 6/? Similiter ...sancto — Cons. Marb. $ 267, 6 12 Beati immaculati — Ps. 118 19/22 Eodem ... incipiat — Cons. Marb. $ 274, 3-5 (Eadem die ... incipiat) 20/21 Edent pauperes — Doe2 15427;

178. 5 attenuet] adtenuet K! a dei seruitio] ad inseruitionem Kt! 179. 1/2 annuntiatione] annuntione .$ B necessitate ineuitabili] ineuitabili necessitate F / — 6 die] add. supra Jin. : intempestiue F ; fequ. : intempestiue f -tulum intempestiue ueniat] oz. f intempestiue] oz. F

180. T77. : In cena domini ag2. $a 1In cena...annunti-] oz.f 1/8 fratribus ... cantetur] oz. a 3 pertinente] pertinentem .$' recitatur tabula] inter baec uerba : ras. unius litt. F — 4 dicat prelatus] prelatus dicat K! — ? missam] missa f ^ unum]add.: deum F f uero] o». K1 8 adminus] oz. K! 9 exeuntes] sequ. sed expunct. : ab ec $a 10 assumpserit] assumserit K? 11 in] on. S 11/12 psalmodiam] cum psalmodia K! 12 a] oz. .$ 13 dicant] dicatur fa 13/1? in refectorium ... egredientibus] diligenter necnon caritatiue refectis .$a 16 duo] uero f — ceruisia] moz. in marg. infer. manu post. (sub signo 7anus) : Nota hec sententia : ceruisia potus est in consuetudine honorare K! 17 a prelato uel camerario] ozz. $a 19die]diem/ — 20 prandendum] prandium K?

CONSVETVDINES,

$ 180-181

IOI

res, et finiatur sine Gloria patri et Kyrie eleison, et dicatur Pa-

ter noster. Quo tacite finito incipiat lector sedentibus fratribus lectionem sine Jube domne et sine Tw autem finiat. Finito prandio dicatur uersus Memoriam fecit sine Gloria patri. Postea eant 2; in ecclesiam cantando psalmum Miserere. Quo finito dicatur tantum Pater noster sub silentio et subiungatur Cristus factus est uel Proprio filio suo, et sic egrediantur. Post cenam fratres faciant suum

mandatum

in refectorio, ubi conceditur adesse

laicis, tam hospitibus quam fratribus et seruientibus. Sed 3» antequam incipiant, diaconus indutus dalmatica procedat cum quinque ministris, primo crucem, duobus portantibus candelabra, quarto deferente thuribulum, quinto plenarium, et ipsi ministri sint albis induti, et incipiat euangelium Azfe diem festum et legat usque Et uos :ta faciatis. Tunc mandato 35 iuxta consuetudinem finito, ubi diaconus dimisit, lector colla-

tionis incipiat in plenario sequentia eiusdem euangelii : Amen, amen dico uobis, non est seruus maior domino, sed priusquam finiat, prelatus sermonem faciat. Finito sermone bibant lectore interim legente usque Swrgite, eamus hinc, et ibi finiatur per 4o orationes ad mandatum

institutas.

181. Die parasceue sicut aliis diebus teneatur capitulum. Prima

cantata,

fratribus

in conuentu

residentibus,

lector

surgat et tabulam recitet. Postea omnes a priore usque ad postremum corporalem disciplinam in capitulo subeant uno; quoque paucis uerbis uenia petita peccata sua confitente. Postea fratres dicant septem psalmos, Kyrie eleison. Pater nos-

23 Tu autem — P. 40, 11

23/27 Finito ... egrediantur —

Cons. Marb. $ 274,

7-10 (Finito prandio ... egrediantur) 24 Memoriam fecit — Ps. 110, 4-5 25 Miserere — Ps. 50 28/2 Christus factus est — Hlesber? 1792 2? Proptio filio suo — Roz. 8, 32

(Sed antequam faciatis — loj. finito mandato eamus hinc —

29/34 Sed antequam ... faciatis — Cons. Marb. $ 278, 4-8

... faciatis) 33/34 Ante diem festum — Io. 13,1 34 Et uos ita 13, 15 34/39 Tunc ... finiatur — Cons. Marb. $ 284, 1-ó (Tunc ... finiatur) 36/3? Amen ... domino — IoP. 13, 16 39 Surgite, Ioh. 14, 31

181. 2/3 Prima ... recitet —

Cons. Marb. $ 285, 5-6 (prima cantata ... tecitet)

25 Miserere] aZ. : mei K' ; add. : 22 fratribus] ozz. K! 21 Kyrie] Chyrie K! 27/28 fratres faciant] faciant fratres K! mei deus Ff X 27 est] oz. FfK1 33 euangelium] 30 dalmatica] talmatica K! 29 hospitibus] hospitabus K! 36 euangelii] euuangelii K* f£ 35 iuxta] secundum K! euuangelium F f K! 37 domino] aZ7. : suo F f K! nol. in marg. manu post. : Nota. De generali 181. T;7. : De patasceue ad4. $a 1/3 sicut ... Postea] fratribus in capitulo capitulo trium fratrum ueniarum .$ 1/6 Die ... dicant] Benedictio super fratres in principalibus conuenientibus .$a capitulis, id est in pascha domini, in penthecosten et in natiuitate domini. Postea 6 fratres] uero Ja 3priore] decano F f — 4in capitulo] oz. $a legantur &? eleison] a24. : Christe eleison. psalmos] add. : cum Gloria patri. Sequitur &? Kyrie eleison £? 6/4 nostet] oz. $a

102

IO

IX

CONSVETVDINES, $ 181-184

ler. Abbas : Saluos fac seruos. Conuertere domine. Mitte eis domine. Domine wide humilitatem eorum et laborem. Et dimitte. Exaudi nos domine, quoniam benigna est misericordia tua. Ne memineris domine iniquitatum nostrarum. Adiuwua. Domaine exaudi orationem meam. Dominus uobiscum. Oremus :.— 182. Adesto domine supplicationibus nostris e me, qua etam misericordia tua primus indigeo, clementer exaudi et mili, quem non. electione meriti, sed dono gratie tue constitusstw operis huius ministrum, da fiduciam muneris tui exequendi et ipse 1n nostro ministerio, quod tue pietatis est, operare. — 183. Omnipotens sempiterne deus confitentibus tibi his famulis tuis pro tua pietate peccata relaxa, ut plus eis non noceat conscvenlie reatus ad benam, quam indulgentia tug propitiationis prosu ad ueniam. 184. Omnipotens et misericors deus, qui beccatorum indulgentiam in confessione celeri posuisti, succurre lapsis, miserere confessis, et. famulos tuos, quos delictorum catena constringit, magnitudo tue pietatis absoluat. Per.

? Saluosfacseruos — P;.85,2

^ Conuertere domine — Ps.89, 13

— 7/8 Mitte eis

domine cf. Ps. 19, 3 8/9 Domine ... dimitte — Ps. 24, 18 9 Exaudi... tua — soto In 10 Ne ...nostrarum — P». 78,8 Adiuua — Ps. 78,9 10/11 Domine ... meam — Ps. 101, 2 * Abbas] Prepositus F f $a; Tunc prelatus £? Saluos] Praeced. : Et ne nos inducas &? seruos] add. : tuos, deus meus, sperantes in te 4? domine] add. : usquequo et deprecabilis esto super seruos tuos £? eis] 227. : auxilium de sancto et de Sion tueatur eos £? 8 domine] adZ. supra lin. K* ; oz. &? ; add. : auxilium K! — eorum] oz. $a ; add. supra lin. S — 8/9 Domine ...tua] ozz. &? — 10 memineris] nemineris .$ domine] oz. &? nostrarum] add. : cito anticipent nos misericordie tue £? Adiuua] add. : nos F f K! ; add. : nos domine $a ; add. : deus salutaris noster et propter gloriam nominis tui domine £&? 11 meam] oz. Sa ; add. : et clamor K!£? uobiscum] Z4. : et cum f ; add. : et cum spiritu tuo FA

182. T7. : Oratio add. $a ; Sequitur oratio agg. &? 1 me qui] qui me, eZ corr. per signum F 2 mihi] me F f; oz. & 3 non] om. K! ; add. supra lin. Sa electione] electionif gratie tue] tue gratie £? constituisti] constituti $2 3/4 operis huius] huius operis £? 4 exequendi] exsequendi K! B operare] add. : Per $a ; add. : Per Christum. Oremus

nostrum. Amen

£? ; add. : Per Christum

dominum

Ff

183. T7. : Oratio add. $a

1 sempiterne] et misericors £?

his] ozz. &? ; hiis

$a f 2 tuis] tui K! pro ... relaxa] peccata pro tua pietate relaxa &? ; peccata relaxa pro tua pietate (-te i7 ras.) $a 2/3 conscientic] conscientia $a £? 3 ad penam] add. in zarg. S indulgentia] -a supra expunct. -e K! prosit] agZ. in marg. 5 4 ueniam] agZ. : Per Sa ; add. : Per Christum. Oremus £? ; add. : Per

Christum dominum F ; adZ. : Per Christum dominum nostrumf 184. Tit. : Oratio add. $a magnitudo] miseratio F f

2 celeri] celeris 5a 3 catena] cathena £* 4 Per] add. : Christum. Oremus £? ; adZ. : Christum

dominum F ; ad. : Christum dominum nostrumf

CONSVETVDINES,

$ 185-190

I03

185. Exaudi domine preces nostras et confitentium tibi parce peccatis,

uí, quos

conscientie

miserationis absoluat. Per.

reatus

accusat,

indulgentia

tug

186. Preueniat hos famulos tuos, quesumus, domine, miseri-

V^

cordia iwa, wt omnes iniquilates eorum celeri indulgentia deleantur. Per. 187. Adesto domine supplicationibus nostris, ne sit ab his famulis tuis clementie tug longinqua miseratio, sana uulnera eorumque remitte beccata, ut nullis a te iniquitatibus separati tibi, domino, semper ualeant adherere. Per. 188. Domine deus noster, qui offensione nostra non uinceris, sed satisfactione placaris, respice ad hos famulos tuos, qui se tibi peccasse grauiter confitentur, tuum est enim, domine, absolutionem criminum et ueniam prestare peccantibus, qui dixisti penitentiam te malle peccatorum quam mortem, concede ergo hoc, ul tibi penitentie excubias celebrent et correctis actibus suis conferri sibi a te sempiterna gaudia gratulentur. Per. 189. Presta domine his famulis tuis dignum penitentie fructwm, ut ecclesie tug sancie, a cuius integritate deuiauerunt peccando, admissorum ueniam consequendo reddantur innocui. Per. 190. Deus humani generis benignissimus conditor et misericordissime reformator, qui hominem inuidia diaboli ab eter-

185. Paragrapbus tota oz. K* ; Paragraphbus add. in marg. manu aliaS Tif. : Oratio add. $a &? 1 domine] a4. supra Jin. Sa 2 conscientie] concientie (-tie supra Jin.).Sa 3 Per] agd. : Christum. Oremus £? ; a7. : Christum F ; add. : Christum

dominum nostrum f 186. T7/. : Oratio adZ. £&? ; Alia add. $a 1 hos famulos tuos] hunc famulum tuum £? domine] oz. Ff ^ 2 eorum] eius &? celeri] corr. ex sceleti (sexpunct.) K! ; cleri / — indulgentia] confessione 4? 3 Per] add. : Christum dominum nostrum F f ; add. : Christum. Oremus £?

187. Tit. : Oratio add. $a 1 his] hiis $a f ; hoc &? 2 famulis tuis] famulo tuo £? longinqua] loginqua .$ 3 eorumque] eiusque £? remitte peccata] peccata remitte £? a te] add. in marg. manu alia 5 a te iniquitatibus] iniquitatibus a te &? separati] separatus &? 4 ualeant adherere] adhereat £? Per] 071. K* ; add.

: Christum. Oremus 4? ; add. : Christum dominum nostrumf

188. Ti. : Oratio $a 1 deus] corr. ex dominus (dns) per -e- zn ras. -n- .$ 2 hos famulos tuos] hunc famulum tuum 4? tuos]om.f ^ 3 peccasse grauiter] grauiter peccasse F f &? confitentur] confitetur &? enim domine] corr. ex domine enim per szgnum F domine] ozz. &? 4/8 penitentiam te] te penitentiam Ff . Bhoc]om. £? 6 celebrent] celebret &? ? gratulentur] gratuletur Ee Per] aZZ. : Christum (supra in. F) dominum nostrum F f ; add. : Christum

dominum nostrum. Oremus £? 189. 1 domine] oz. $a his] hiis / — 2 integritate] corr. ex intetgritate (secun. -t- expunct.) f deuiauerunt] deuiauerant F (corr. ex deuiauerunt), f $a K! 4 Per] adZ. : Christum dominum nostrum F

190. T. : Alia $a 2 ab] et ab 4?

1 benignissimus conditor] conditor benignissimus A?

IO4

CONSVETVDINES,

$ 190-192

nitate deiectum unici filii tui sanguine redemisti, wiwifica hos

famulos tuos, quos libi nullatenus

mori desideras,

ei quy non

; derelinquis dewios, assume correctos. Per. 191. Moueant pietatem. iuam, quesumus, domine, horum medere famulorum |tuorum |lacrimosa suspiria, tu eorum ecclesia ne em, salutar wulneribus, tu iacentibus manum porrige tua aliqua corporis sui portione uastetur, ne grex twus detri; mentum sustineat, ne de familie tue dampno inimicus gaudeat, ne renatos lauacro salutari mors secunda possideat, tibi ergo supplices preces, tibi fletum. cordis emittimus, tw parce confitentibus, ut sic in hac mortalitate peccata sua defleant, quatenus in tremendi iudicii die sententiam dampnationis eterne euadant 1o et nesciant, quod terret in tenebris, quod stridet in flammis, atque ab erroris uia ad iter reuersi iustitie nequaquam ultra uulneribus saucientur, sed integrum sit eis atque perpetuum, et quod gratia contulit et quod misericordia veformawit. Per. 192. Propitietur dominus cunctis iniquitatibus uestris. et sanet omnes languores uestros redimatque de interitu uitam uestram et satiet in bonis desiderium uestrum. Qui uiuit. Sequitur Indulgentiam. Deinde ipse abbas humo prostratus dicat ; Confiteor, et prior Misereatur, psalmum Miserere mei deus et orationes ut supra. Idem fiat sexta feria ante pentecosten et 192. $ Miserere mei deus — P5. 50

3 deiectum] deiectu &?

sanguine] sequ. sed Jin. transu. del. : deiectum .$ uiuifica] uiuifa K! 4/8 et ... deuios] oz. &? 5 derelinquis] add. supra Jin. 5 ; om. ESUK deuios] deuias K? assume] assummere K! Per] aZZ. : eundem Christum dominum nostrum F f ; Oremus &? 191. Tz7. : Alia oratio aZ4. $a 1 Moueant] Moueat 5 2 tuorum] add. supra lin. 5 3 uulneribus] uel uulneribus languoribus (uel uulneribus aZ4. supra Jin. manu alia) F ; uel uulneribus languuoribus f iacentibus] add. supra Jn. manu alia F 5 sustineat] patiatur F f dampno] damno F $a inimicus gaudeat] gaudeat inimicus 52 4 parce] pare 5 8 quatenus] quatinus &? 9 dampnationis] damnationis F $2 10 tenebris] tebris 5a stridet] stridetur K! 11 reuersi] reuerti S 12 saucientur] sacientur $a sed] setf gratia] g- add. supra lin. Sa

13 Per] oz. $a;

add.: Christum

dominum

nostrum.

Oremus

&* ; add. : Christum dominum nostrum F f 192. TZ. : Alia add. $a 1 dominus... uestris] cunctis iniquitatibus nostris dominus .$a 2 uestros] nostros 9a uitam] add. im arg. 5 3 uestram] nostram $a f ^ uestrum] nostrum $a uiuit] add. : et regnat F f 5a 4 Indulgentiam] Indulgentia K'£? ipse] add. supra lin. .$ abbas] prepositus F f $a 4/9 Deinde ... lectos] a prelato super fratres : Indulgentiam et remissionem auctoritate domini nostri Iesu Christi. Tunc prelatus confitetur, et interim a fratribus dicatur psalmus Miserere mei deus. Sequitur Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Decanus dicit : Et ne nos. Protector noster aspice deus et respice in faciem Christi tui. Saluum fac seruum tuum, deus meus, sperantem in te. Mitte ei, domine, auxilium de sancto et de Sion. Nichil proficiat inimicus in eo, et filius iniquitatis non nocebit. Esto ei, domine, turris fortitudinis a facie inimici.

Dominus uobiscum. Oremus. £? 9 prior] decanus F f $a deus] oz. K! 6 orationes] corr. ex orotiones (-a- supra expunct. -o-) Sa sexta] in sexta F f feria] suam / — pentecosten] pentecostes K!

CONSVETVDINES,

$ 192-197

I05

ante uigiliam natiuitatis domini. Ea die discalciati sint a matutinis usque ad prandium, et postea maneant calciati usque ad lectos. 193. Sabbato sancto similiter maneant discalciati usque ad primam, et eodem die Gloria ?n excelsis cantetur, sed Credo 7n wnwm minime, et in fine misse non dicatur Ife, missa est,

sed Benedicamus domino. X(CAPVT 35.

A DIE PASCHALI VSQVE AD IDVS SEPTEMBRIS»

194. A die autem paschali usque ad idus septembris, exceptis legitimis ieiuniorum obseruantiis et sextis feriis, bis reficiuntur canonici, sicut per totum annum in festis nouem lectionum et octauis excepta quadragesima. 195. Ab ipsa die usque ad octauam pentecostes non utuntur canonici cappis, sicut et in omnibus festis, in quibus ad missam sequentia cantatur, usque ad festum omnium sanctorum per omnes horas in puris superpelliciis erunt. 196. Dominicis autem diebus in hunc terminum eundem ordinem ad processionem et ad missam seruabunt. Reliquis uero diebus prout frater ad horas intrare uoluerit, non prohibeatur, sed nullus cum solo superpellicio et camisia quoquam VA incedat. 197. In secunda feria post octauam pentecosten, si tamen festum nouem lectionum non impedit, isto modo agimus commemorationem quorumlibet in loco nostro sepultorum. Post 7/8 Ea die ... prandium cf. Cons. Marb. $ 285, 3-4 (In parasceue ... maneant)

8/9

et postea ... lectos cf. ibid. $ 286, 1-2 (Finita ... maneant) 193. 1/2 Sabbato ... primam — Cons. Marb. $ 287, 2 (In sabbato ... primam)

194. 1/4 A ... octauis cf. Cons. Marb. $ 220, 2-6 (A pascha ... octauis) 195. 1/4 Ab ... erunt cf. Cons. Marb. $ 249, 3-5 (Fratres ... erunt)

196. 1/4 Dominicus... prohibeatur — Cons. Marb. $ 249, 5-8 (Dominicus... prohibeatur) 197. 1/12 In ... impendenda est cf. Cons. Hirs. II, cap. 79, PL, 150, 1146BC (Quid agatur pro his, qui in loco sunt sepulti. Quando ... solito largius impendenda)

? natiuitatis] natalis .$z Ea die] suprascripti. : id est perasca F ; praeced. : id est perascem f — 8 calciati] calceati F f 2 ad] 1 similiter] add. supra in. Sa 193. T;7. : In sancto sabbato ad4. $a post $a 3 unum] deum 52 fine] finem K! 4 domino] ozz. K! 2 legitimis] 1 paschali] pascali K! 194. T7. : De pascali tempore a22. 52 legittimis .$ F f — 4 lectionum et] uel in f 2/3 in quibus ... cantatur] in quibus ad missam in quibus 195. 1 ipsa] ipso K? sequentia canitur $a 2 ordinem ...setuabunt] seruabunt ad processionem ad 196. In marg. : Nota F missam K! 4 camisia] secund. -i- supra ras. unius [itt. S

106

bol

CONSVETVDINES,

$ 197-199

uesperas regulares pulsatis insimul omnibus signis cantantur uespere pro defunctis predictis. In sequenti die missa matutinalis propensiori studio est celebranda, et ab omnibus sacer-

dotibus priuate misse pro eisdem defunctis cantande. Ab aliis quoque litteratis septem psalmi recitandi sunt, qui uero

psalmos nesciunt,

totiens Pater noster cantant, et duodecim

1o pauperes cum pane et uino edulio carnis adiuncto reficiendi sunt, et cunctis aliis superuenientibus pane et uino misericordia impendenda est. Post nonam autem uigilie solito studiosius cantande sunt. 198. Ante festiuitatem sancti Iohannis Baptiste tribus ebdomadibus sagimine abstinemus, quo alio tempore in dominica, secunda, tertia et quinta feria usque ad aduentum domini uti licebit prorsus abdicato carnium edulio, nisi infirmitatis in;commoditas

exigat

recreari

attenuatos,

maiore

deinceps

studio ad pristinum usum redituros, postquam indulgentia refectionis reddiderit uegetatos. 199. Hic dicit aliquis: Quid ergo? Numquid illicitus est usus carnium, ut seruis dei esus earum denegetur? Ad quod respondendum, quia si omnia licent, non omnia expediunt. Adhuc instat et addit opponens auctoritatem iam sepe dicti patris ; Augustini dicentis in libro confessionum : Scimus post diluuium Noe et filiis ejus omne genus animalium, tam 1n. uolucribus quam 1n his, que mouentur in terra, et piscibus maris, tamquam

olera wirentia in cibum tradita, et ideo nom reprehendo obsonium, sed. concupiscentiam obsonii. Nam Esau $rimogenita perdidit ro Jenticula, non carnibus. Vnde nilil statui aut numquam tangere aut semper edere, sed pro ratione nunc frena uentris restringere, nunc laxare. Hoc quidem libentissime accipimus et omnimodis probamus, maxime cum legerimus apostolum dicentem : Onnis creatura dei bona est et omnia munda mundis nihilque re15 ?ctenduwm, quod. cum. gratiarum. actione accipitur. Nec enim 199. 5/12 Scimus ... laxare cf. /Augustini. Confessiones. VII, cap. 9, CSEL,

156 Jin. 11-16, e£ X, cap. 31, C$EL,. 33, 262 lin. 1 et 6-10

33,

6/8 omne genus ...

tradita cf. Gen. 9, 2-3 13/15 Omnis... est(...) nihilque ... accipitur — 7 Ti». 4, 4 14 omnia munda mundis — T77. 1, 15 197. $ uespere] add. in marg. $ ; om. K1

198. In marg. : Nota F 1 sancti] oz;. K! 1/2 ebdomadibus] -i- corr. ex -a$ ;-ibus zn ras. F 2 sagimine] sanguine K! ; sanguinem f. 3 tertia] corr. ex

quatta. ^ 4/5 incommoditas] incommoditatis (-ti- add. supra lin.) K1

turos] rediturus K!

6 redi-

199. 1 Hic] Sic Kt ; H- torr.supra S- $ illicitus] alicitus / — 2 esus] usus K! 3 Adhuc] -u-n ras. unius litt. S 3/6 Adhuc...tam] mo. in marg. manu post. : Nota. Augustinus F 4et] om. F f — opponens] apponens f. 8 olera] holera .$ e Esau ... probamus] i" zarg. : Nota F 11 sed] set F 14 nihilque]

nichi

CONSVETVDINES,

$ 199

I07

refugimus carnes tamquam immundas, sed acquiescimus consilio eiusdem doctoris gentium dicentis, non secundum preceptum, sed consilium : Bonwm est, non manducare carnem el non 20

bibere uinum. Nihilominus etiam sequimur predictum patrem Augustinum nihil statuentes aut numquam tangere aut semper edere, sed pro consideratione rerum nunc uentris frena restringimus, nunc laxamus causa infirmitatis, sicut et in uita

ipsius legitur, quod mensa eius habuerit carnes non propter fratres cohabitantes et sanos, sed fropter hospites et infirmos. 25

30

35

40

His etiam, qui infra annos sunt aut egritudine minus ualidi,

hoc indulgemus infirmis condescendentes et robustiores ad altioris uite custodiam prouocantes, si quomodo impleamus regule nostre institutum, quo hortatur, ut cavnem nostram domemus ievuniis el abstinentia esce et potus, quantum ualitudo permaltit. Huc accedit auctoritas sancti Ieronimi, qui dicit uentres carnem portantes carnibus replendos, tironibus autem Christi et sacris uirginibus olera et legumina cum pisciculis aptiora, asserens, utpote minus grauantia et ad expedite seruiendum deo magis expedibilia. Huc accedit auctoritas Prudentii, uiri religiosi quamuis laici, qui ait in ynno, quem quasi pro benedictione prandii componit : Absit :/lla fames, que mitatur bestias aliorum sitiens cruorem, maxime cum diues rerum natura larga suis mortalibus munera prebeat, que terris oriuntur, que arboribus pullulant, que aquis natant, sunt oua fetus pullorum, sunt uberibus brofluentes imbres lactei, sunt apud labores aeri. In tanta rerum copia que sitis est sanguinis, que uoluptas uescendi quasi cuiusque cadaueris ? Adhuc forsan non acquiescentes in medium proferent Spiridionem Cyprium, magnifice sanctitatis uirum, quem testatur ecclesiastica historia in diebus 18/19 Bonum ... uinum — Rom. 14, 21

20/22 nihil statuentes ... laxamus «f.

Augustini Confessiones X, cap. 31, CSEL. 33, 262, Jin. 6-10 22/24 sicut ... infirmos cf. Possidii Vitam Sancti Aurelii Augustini, cap. 22, PL, 32, 51-52 (etiam catnes .. habebat) 28/30 carnem ... permittit — ;4ugustinus, Praecept. lin. 45-46 30/34 auctoritas sancti leronimi ... expedibilia cf. Hieronyzi Epist. 58, 6, PL, 22, 583 35/36 in ymno ... componit — Prudenzii Hymnus ante cibum (Liber Catbemerinon III), CC ser. lat. 126, 11-18 36/3? Absit ... cruorem cf. Prudentii Lib. 38/39 37/39 maxime... natant cf. ibid. in. 36-57 Catbemerinon I1I, lin. 58-60

que pullulant cf. zbid. Jin. 76-80

39/40 sunt uberibus ... lactei cf. ibid. Jin. 66-70

42/80 De Spiridione (uel rectius Spyridone) tempore ieiunii carnes cum bospite edente cf. Cassiodori-Epipbanii Historia eccl. tripartita I, cap. 10, 8, CEL ?1, 325q. 40 sunt ... aerii cf. ibid. Jin. 71-75, ut uidetur

20 num19/24 Nihilominus... infirmos] in zarg. : Nota F 19 uinum] oz. K* 6 condescendentes] -den25 His] Hiis f 24 sed]set/ quam] unquam $ 28 ut] oz. K! 28/32 institutum ... aptiora] / zarg. : Nota F add. supra lin. F 33 ad] add. supra lin. manu 30/31 Huc ... replendos] n marg. zanu post. : Nota $ alia $ — 34 deo] praeced. sed expunct. : deum f — magis] om. f — 35/38 qui ait ... munera prtebeat] prebeat 38 suis] sui F /K! prebeat] in zarg. : Nota F 40 uberibus] corr. ex oberibus(u-suprao-)f ^ apud]aput K! ;-ud munera K! 40/46 In tanta ... gustasse] /n zarg. : Nota aerii] aerei K? in ras.duarum litt. F 43/44 magnifice sanctitatis] sanctitatis magnifice F f jul

108 45

CONSVETVDINES,

$ 199-201

ieiunii carnes, quas seruauerat, hospitibus obtulisse et cum

eis ipse gustasse. Ouibus e diuerso dicitur :primo quia aliud non habebat, deinde quia sancti uiri simplicitas hospitalitatis caritate digne excusari ualet. Quod ille legitur semel fecisse, alii non debent per usum imitari. Denique si Spiridionem imitari uolunt in carnis comestione, imitentur eum in cadaue-

rum allocutione,siedere uolunt, quicquid

ille fecit,si delectan-

tur cum eo uesci carnibus, iubeant sicut ille defunctos e tumu-

"lis loqui. 200. Ab octaua pentecostes usque ad idus septembris in quarta et sexta feria semel reficiantur fratres exceptis festis nouem lectionum et octauis. Si tamen opus solito laboriosius in manibus fuerit uel estus grauior incubuerit, ad prelatum pro consideratione rei uel temporis ieiunium relaIA pertinebit, xare, cuius arbitrii erit, pro sua discretione abstinentiam indicere et rursum indulgere his, qui indigent compassione. 201. Ieiunia autem generali ecclesie statuta sine graui necessitate relaxanda non sunt, id est nisi pro egrotatione. Que hoc ordine celebrari conuenit : Ad singulas horas, cum imprimis dicitur Gloria patri, genua flectimus, scilicet in aduentu domini V^

IO

et in uigiliis et quattuor temporibus et septuagesima et in quadragesima, et non statim missa celebratur, sed lectioni insistendum est usque ad sextam. Postquam meridientur, si in estate est, usque ad nonam, tunc dato signo surgant et pexis capitibus manibusque lotis ad secundum signum ingressi ecclesiam premissa oratione nonam cantent, deinde missam, si uigilia est, si autem est ieiunium quattuor temporum, missa precedat nonam,

I5

nisi festum

sit, tunc nona

precedat

missam,

ne per precedentem missam interpoletur concordia sexte et none. Et postquam cibo se refecerint, si uigilia uel sabbatum est, non redeant ad opus, sed cum silentio dent operam 50/83 De defunctis iussu Spiridionis e tumulis loquentibus cf. ibid. 10, 4, CYEL, 71, 31 200. 1/3 Ab... octauis cf. Cons. Marb. $ 220, 4-6(ab octaua ... octauis) 3/4 Si tamen ... compassione ef. ibid. $ 225, 1-5 (Sciendum ... quos indigere perspexerit) 201. 6/10 et non ... missam cf. Cons. Marb. $ 221, 3-7 (non post tertiam ... missam celebrent) 11/12 si autem ... nonam cf. ibid. $ 222, 1-2 (Sed in diebus ... et postea nonam)

47 simplicitas hospitalitatis] corr. ex hospitalitatis simplicitas per signum F hospitalitatis] -lita- add. supra lin. F 48 caritate] karitate .9 51 uolunt quicquid] add. supra lin. inter baec uerba : faciant F ; uolunt faciant quicquid f ^ quicquid] quidquic .$ 200. In zzarg. : Nota F 3 lectionum] -ü in ras. unius lit. F * his] hiisf 201. 3/« Ad ... sextam] in zarg. : Nota F b septuagesima] in septuagesima K! . etin]et Kt * est] om. Ff K! sextam] corr. supra uesperam (uesperam Jin. transu. del.). 11 autem est] £s, sezzel [in. transu. subduct. del. $ 12 precedat] EU ISfeK1 13 interpoletur] interploretur K! 14 se] oz. K! 15 sed]

set

CONSVETVDINES,

$ 201-202

IO9

lectioni et, qui sciunt uel uolunt, non prohibentur scribere uel cantare. 202. In uigilia ascensionis et pentecostes nonam missa sequitur, et cetera ritu predicto peragantur. Eadem ratio est in aliis uigiliis, ut idem fiat. 202.1/2 nonam missa sequitur cf. Cons. Marb. $ 221, 7 (deinde nonam et maiorem missam celebrent)

202. 2 predicto] precepto K!

IIO

(PARS TERTIA :QVAE NVLLA ANNI VARIETATE DIVERSIFICANTVR)»

«CAPVT 36. DE MANDATO FRATRVM ET MANDATO PAVPERVM» 209. Hucusque tractatis his, que secundum anni tempora uariantur, superest, de his disserere, que nulla anni uarietate

diuersificantur, sed uno semper statu uniformiter aguntur. Quorum quidem alia diuinis rebus mancipantur, alia necessi;tati corporis et ecclesiastice consuetudini procurantur. Et diuina quidem sunt mandatum fratrum et mandatum, quod dicitur trium pauperum, infirmitati corporis prouisa sanguinis minutio, rasura, mutatio indumentorum. 204. Mandati itaque consuetudo unde orta sit, omnibus notisimum est : ab illa uidelicet cena dominica, quando immolato et comesto legali agno agnus, qui uenit tollere beccata mundi, ipsa nocte se traditori suo traditurus /aw:t discipulo; rum pedes et hoc eis reliquit exemplum humilitatis et sepe iam antea commendatum inculcauit preceptum caritatis, ut illa tamquam mnouissima decedentis uerba et facta heredum animis artius insiderent, que attestatoris ore ultima rapuissent. Hoc ergo mutue caritatis indicium a capite nostro 1o traditum, ab apostolis obseruatum patribus utriusque testamenti familiare bonum quam maxime seruari conuenit ab his, quibus est anima et cor unum in deum, ut dilectionem, quam corde tenent, exterioris officio humilitatis insinuent onore se

?nwicem.

preuenientes,

caritatem

fraternitatis

inuicem

dil

15 gentes.

205. Sabbato itaque finita nona fratres prelauent pedes in claustro in alueis, qui ad hoc preparati sunt, ita ut utrumque 204. 3 immolato ... agno cf. Me. 14, 12 ; 1 Cor. 5, 7 3/4 agnus ... mundi — lob. 1,29 4 traditori cf. Mc. 14, 44 4/5 lauit discipulorum pedes — Io/. 13, 5 5 et hoc ... humilitatis cf. Iob. 13, 15 &/6 et sepe ... caritatis cf. Mz. 22, 39 ; Mr.

12, 31 ; Rozz. 13, 8-10 ; Gal. 5, 14 ; Iac. 2, 8 9 a capite cf. 1 Cor. 11, 3 ; Epb. 5, 23; Col.1,18 12anima et cor unum — ;Acf. 4, 32 ; "Augustinus, Praecept. lin. 4

de exterioris ... insinuent cf. 1 Pefr. 5, 5

2, 10

13/15 honore ... diligentes —

Roz.

205. 1 fratres prelauent pedes — Cons. Hirs. I, cap. 99, PL, 150, 1033D (fratres prelauant pedes) 203. 1 his] hiis f 2 his] hiis / — 6 diuina] diuna .$ mandatum fratrum et] add. zanu alia in marg. $ ? infirmitati] infirmitatis K! 204. Tit. add. manu post. : Vnde orta consuetudo mandati 5$ 2/5 ab illa ... pedes] in marg. : Nota F 3$ comesto] commesto K! 4 nocte se] se nocte K1 4/5 discipulorum pedes] pedes discipulorum F f | Bbiam]omz.K1 6 inculcauit]

inculcatum f — 12 est anima] anima est K! 13 exterioris] exteriori K! inuicem] se inuicem K!

caritatem] caritate K!

14

CONSVETVDINES,

$ 205-207

Lrr

pedem simul non denudent, sed uno abluto et recalciato alterum discalcient et lauent. Si qui uero podagre morbo laborant, ; in domo infirmorum hoc agunt ministrante sibi aquam uno aliquo, qui ex laicorum ordine seruiunt infirmis, et hii ad mandatum non lauantur. 206. Lotis pedibus calciantur nocturnalibus et deponunt diurnales, quos etiam quantulumcumque lauant, si opus fuerit. Oui autem adhuc foris aliquid agere habent, non deponunt diurnales, sed corrigiis introrsum tractis ueniunt ad ; mandatum ; hii autem,

qui suos lauerunt, in aperto, ut ui-

deri possint, reportant eos in dormitorium. Vngues suos, qui uolunt, tunc secare possunt et soccos excutere, et lotis manibus

ad celebrandum officium uespertinum se studeant preparare. 207. Finita autem cena uel, si non cenatur, uicina iam hora

completorii a uicario custodis pulsatur signum unum de maioribus, ut, si qui foras sunt, ueniant ad mandatum, nec differt

maior prior uel claustralis, postquam exquisierit, an abbas ; possit adesse mandato, tangere cymbalum, quod est his, qui intus sunt, eiusdem rei signum. Surgant itaque fratres de locis suis — nam eatenus sederunt in conuentu cum silentio lectioni uacantes — et intrant capitulum expectantes, donec abbas uel, si ipse non potuerit adesse, prior ingrediatur tam estate quam 10 hieme accensis in capitulo

adminus

duabus

lucernis,

sedent

expectantes predicta signa et ingressum abbatis uel prioris.

4/1 Si... lauantur cf. ibid. (si quis podagra ... pedes non lauantur) 206. 2/3 quos ... fuerit cf. Cons. Hirs. I, cap. 99, PL, 150, 1034.4 (Quia nullus nisi nuper minutus... aliquantulum eos abluat) 3/8 Qui... mandatum cf. ibi. (Attamen soli obedientiarii, qui ... intersunt) 6 reportant ... dormitorium cf. ibid. (in claustrum sunt reponendi) 6/7 Vngues...excutere cf. ibid. 1034B (si cui libet ungues pedum ... debet facere ... sed et soccos ibi tunc excutere conceditur) 207. 3/5 nec differt ... mandato cf. Cons. Hirs. I, cap. 99, PL, 150, 1034C (inquiret prior a domno abbate, si uelit mandato interesse) 5 tangere cymbalum cf. Cons. 8/9 intrant ... adesse Marb. $ 255, 3-4 (signum dabit percutiendo cymbalum) cf. Cons. Hirs. I, cap. 100, PL 150, 1034 D (Conuentus capitulum intrat ... uel priorem exspectat)

sed]set/ ^ 4 podagre morbo] potage in 205.3 simulnon]nonsimul F / orbof ^ 5in domo infirmorum hoc] hoc in domo infirmorum F f 3 ali206.1 deponunt]deponant F f ^ 2 diurnales] corr. ex diurnalibus K* quid]aliquis / — 3/4 deponunt] deponent f. 4 diurnales] -u- add. supra Jin. $

6 eos] aZ. introrsum] intorsum .$ corrigiis] Zer£. -i- add. supra lin. F supra lin. manu alia F ? soccos] saccos K1 qui] 207.4 prior] decanus F f ^ abbas] prepositus Ff — 5 his] oz. F f 7? eatenus] eathenus / — Sexpectantes]exspectantes F f — abbas] preom. K! Ff — 10 adminus] corr. ex ad duabus minus 9 prior] decanus Ff positus abbatis 11 expectantes]exspectantes F f (duabus Jin. transu. subduct. del.) 5 uel prioris] prepositi uel decani F f

II2

I

-A

CONSVETVDINES,

$ 207-208

Quibus intrantibus assurgunt, sed abbati pedibus in terram depositis, priori tantum super scabella. Deinde intrantibus sacerdotibus cum ministris preterite et future septimane ebdomadariis linteo precinctis et aqua peluibus immissa incipit cantor antiphonas ad hoc institutas illis genibus flexis a dextra et a sinistra, id est abbate et priore, lauare singulorum pedes

20

ambos incipientibus et tergentibus ita, ut minister aquam ex pelui fundat, presbyter lauet pedes et tergat primum capillis, deinde linteo, et deosculatis subponat calceos. Post ablutionem egressi, qui lauerunt, lotis manibus suis reuertuntur cum baccinis et manutergiis, ministrare aquam singulorum manibus. Quibus intrantibus omnes assurgunt, et quisque stans expectat baiulum aque, usque dum ad se ueniat, et cum quique se

25 lauerint, sedeant. 208. His actis redeunt, qui ministrauerunt,

VA

IO

ad sedes suas,

et custode uel uicario eius exeunte ad sonandum completorium lector iam terminato cantu petit benedictionem et accipiens hanc : Angelorum custodia muniat nos diuina misericordia, incipit lectionem. Qui postquam aliquantum legerit, prior maior aut claustralis surgens et modeste inclinans contra imaginem crucifixi sensim egreditur ad percutiendum cymbalum obseruato in lectione alicuius uersus fine. Refectorarius quoque iam pridem egressus precedit in refectorium et singulorum pateris infundit potum, quod, cum uenerint, fratres inueniant paratum. 12/13 Quibus ... scabella cf. Cons. Hirs. I, cap. 100, PL. 150, 1034D (Priori assurgitur super scabella, abbati uero ... inclinando) 13/15 Deinde ... ebdomadariis ;f. Cons. Marb. $ 255, 4-8 (Interim presbyter, qui in preterita ... uel ministraturi sunt) 15 linteo ... immissa cf. Iob. 13, 4-5 16/18 illis ... tergentibus cf. Cons. Hirs. I, cap. 100, PL, 150, 1035. (flexis in terra genibus ... tergunt) 16/1? a dextra eta sinistra cf. ibid. 1034D (primus et tertius in ordine in dextra ... in sinistra) 19/20 tergat ... deosculatis cf. Ic. 7, 38 20 subponat calceos cf. Cons. Hirs. I, cap. 100, PL 150, 1034D (calceum supponere non negligentes) 20/24 Post ... aque cf. zbid. 1035.4 (Peracta autem pedum lauatione ... ministrum aque exspectat) 208. 3/5 lector ... lectionem cf. Cons. Marb. $ 257, 1-2 (terminatoque ... lectio) 7/9 egreditur ... refectorium cf. Cons. Hirs. I, cap. 100, PL, 150, 1035C (egreditur incessu ad percutiendum cymbalum ... sequitur incessu) 9/10 singulorum pateris infundit potum cf. ibid. 1035D (patetas potu impleuetit)

12 sed] uel K! abbati] prepositi(/) F f. 13 priori]decani(/) F f ^ tantum] tamen f — scabella] scabello (zzamzu posz. add. propter pergamentum dilapsum) F. ; scabello / — Deinde] ag. zzanu post. propter pergamentum dilapbsum) F intrantibus] om. F 16 antiphonas] antiphonam F f institutas] institutus F f K! dextra] dextris F f 1? a] oz. K1 abbate] abbbate $ ; preposito F fF priore] decano Ff ^ 19/20 capillis deinde] oz. Ki 20subponat|supponat Ff X 22 manutergiis ministrare aquam] ozz. K! 23/24 expectat] exspectat F f 208.1 His] Hiis / — 3 accipiens] a- in rar. (antea h-) .$ 4 diuina misericordia] misericordia diuina F f 5 prior] decanus F f 5 sequ. sed lin. transu. subduct. del. : aut .$ 6 claustralis] clastralis .$

CONSVETVDINES,

$ 209-210

II3

209. Audito itaque signo mox surgunt et cum processione in refectorium ueniunt. Cumque steterint ordinati et intrans, qui presidet, transierit ante singulos mediocriter inclinantes et cum sederit, omnes pariter sedent, et lector suo quoque loco ; residens reincipit, ubi dimisit in capitulo, et postquam legerit, quantum ipsi presidenti uisum fuerit, refectorarius aut, qui ante mensam stat, nutu eius ammonitus tangit scillam et dat signum surgendi propinaturis ; presidens finito uersu scillam pulsabit, et data hac benedictione ab ebdomadario : Potwm 10 caritatis benedicat dextera dei patris, tam ipse quam ceteri bibant. Ipse etiam refectorarius cum propinantibus reuertitur ad locum suum et sedens cum ceteris bibit, et si quis fratrum ante finem lectionis superuenerit, accepta licentia loco suo sedens bibit. Post omnia, ubi lectionem terminari placuerit 15 presidenti, signo dato per T'. autem finit lector lectionem et apportatum sibi a refectorario sumit potum, surgens cum libro inclinat et secedit ad locum suum. Et surgente prelato ac denuo pulsata diutius scilla omnes pariter surgunt et ante mensas consistunt, dicetque prelatus uersum T'4 mandasti zo mandata

(wa,

responsorium

Custodire

mimis,

uersum

Tw

lauasti pedes discipulorum, responsorium Opera manuum tuarum ne despicias, orationem Adesto domine, postea uersum Sit nomen domini, uersum Ad4utorium nostrum, et sic combi-

nati redeunt in ecclesiam et ex more peragunt cetera, quo 25 predictum est. 210. Hoc mandatum semper fit omni sabbato, nisi in sancta nocte pasche et pentecostes et natalis domini et dedicationis ecclesie. 209. 1/2 Audito ... ueniunt cf. Cons. Hirs. I, cap. 100, PL. 150, 1035C (Audito itaque cymbalo ... procedunt) 2/8 et intrans ... propinaturis cf. zb;Z. 1035D (donec ordinem tenens unumquemque, quem pretetiit ... surgant ad propinandum) 9 et data ... ebdomadario cf. ibid. 1036.4 (data per sacerdotem benedictione) 9/10 Potum ... patris — Cons. Marb. $ 258, 4-ó 11/14 Ipse ... bibit cf. Cons. Hirs. I, cap. 100, PI, 150, 1036B (et sic in locum suum bibituri redeunt. Si quis fratrum ... accipit) 14/18 Post ... surgunt cf. Cons. Marb. $ 259, 1-3(Tunciubente prelato ... surgant) 15 Tu autem — Ps. 40, 11 17/19 Et surgente ... uersum cf. Cons. Hirs. I, cap. 100, PL, 150, 1036BC (Deinde cum priori uisum fuerit ... uersum) 21/22 Opera ... despicias — P». 137, 8 19/20 Tu mandasti ... nimis — P». 718, 4 Adiu23 Sit nomen domini — P». 112, 2 22 Adesto domine cf. infra, 8 212 23/24 et sic ... ecclesiam cf. Cons. Hirs. I, cap. 100, torium nostrum — P. 123, 8 PL 150, 1036C (sicque facto ante et tetro inde redeunt in ecclesiam) suo 4 sederit] -t in ras. duarum uel trium litt. F 209. 1 surgunt] surgent K! 7/8 et dat ... scillam] ozz. K! 6 ipsi] oz. F f£K! quoque] quoque suo K! 12 fratrum] add. :suumf — 14 Post omnia] Postea K! 10 dei] add. supra lin. S

nimis] oz. K! 20 mandata tua] ozz. K! 16 sumit potum] potum sumit K! 23 domini] ozz. K! ; add. : bene21 manuum] manum .$ uersum] ozz. 5

dictum

F f

nostrum] oz. K!

210. 1 fit] sitf£

II4

^

CONSVETVDINES,

$ 211-212

211. Est aliud mandatum, quod dicitur trium pauperum uel cottidianum, quod qui facturi sunt, singulis diebus per ebdomadam scribantur in pagina membrane, que ad conspectum omnium pendat in claustro prope ostium, quo itur ad mandatum. Incipitur autem in capite ieiunii et terminatur in kalendis nouembris. Cottidie, siue semel siue bis reficiantur,

fratres,

qui huic operi deputati

sunt,

sacerdos,

diaconus,

subdiaconus, finita missa eunt ad locum huic officio destina-

tum, claustro coniunctum, et in eundo decantent psalmum Beati immaculati. Quo peruenientes inueniunt tres pauperes nudatis pedibus ab aliquo famulorum infirmis seruientium prelauatis. Ante quos, nisi sint festiui dies, genua incuruent, et sicut in mandato fratrum subdiaconus fert peluim aque, presbyter lauat pedes, diaconus tergit prius capillis, deinde I I1 linteo, et utrique osculantur. Deinde lauatis propriis manibus pauperum quoque manibus aquam ministrant et manutergium et finita psalmodia cum Gloria patri et antiphona Mandatum nowwm inclinantes se orant hoc modo : Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Ostende nobis 20 domine. Suscepimus deus. Tu mandasti mandata tua. Domine exaudi orationem. Dominus uobiscum. 212. Adesto domine officio nostre seruitutis et quia tu pedes lauare dignatus estuis discipulis, ne despicias obera manuum tuarum, que nobis retinenda mandasti, sed presta, ut, sicut a nobis hic exteriora abluuntur inquinamenta, sic a te omnium nosIO

211. 5/6 Incipitur ... reficiantur — Cons. Hirs. I, cap. 102, PL. 150, 1036D (quod inchoatur in capite ... comedatur) 8/9 eunt ... destinatum cf. ibid. 1037A4 (ad locum huic operi deputatum pergunt) 10 Beati immaculati — Py. 118, 1 10/12 Quo ... Ante quos cf. Cons. Hirs. I, cap. 102, PL. 150, 1037.A (ibi tres pauperes... Ante quos) 14/15 presbyter ... osculantur cf. ibid. 1037B (pedes pauperum lauant, lotos ... osculantur) 15/17 Deinde ... manutergium cf. ibid. 1037B (Postea lauatis primum manibus proptiis ... manutergium) 18 Mandatum nouum — loh. 13, 34 18/21 Kyrie ... uobiscum — Cons. Marb. $ 262 19/20 Ostende nobis domine — Psy. 84, 8 20 Suscepimus deus — Py. 47, 10 'Tu mandasti RDOUNISSUT 20/21 Domine exaudi orationem — Ps. 101, 2 212. 1/8 Adesto ... cum — Cons. Marb. $ 263

211. 2 qui] sega. : ras. unius litt. F 3 membrane] membranarum F f 6 siue semel] semel siue, sed corr. per signum F 8 subdiaconus] Zis, sezzel lin. £ransu. subduct. del. S 9 decantent] decantet K1 10 immaculati] agg. : in uia f 12 prelauatis] preleuatis f 15 linteo] lyntheo Ff lauatis] lotis F fK 18 se] add. supra lin. F orant hoc modo] hoc modo orant F f 20 domine] om. K! mandata tua] oz. K! 21 orationem] oz. K1 uobiscum] az4. : Et cum spiritu tuo F f

212: Tir. : Oratio ag. &? 1 officio] oz. &? nostre seruitutis] agZ. : nostre Tsy ; Seruitutis nostre £? 2 lauare ... discipulis] dignatus es lauare discipulis tuis £? 3sed]setf sedptesta] oz. &? 3/4 a nobis] oz. £* 4 hic] oz. K!

CONSVETVDINES, $ 212-214 5

Io

II5

irum interiora lauentur peccata. Qui cum. Post hec apponentes eis cibum et potum osculantur manus accipientium, prosequente sacerdote Largitor omnium bonorum benedicat cibum seruo"Ywm suorum, et redeunt ad ecclesiam cantantes psalmum Miserere cum precibus Et ueniat super nos. Ostende nobis. Domine exaudi orationem. Omnipotens sempiterne deus, dirige actus. 219. Ad hoc mandatum

nota[n]tur lector mense, ebdomadarii coquine. Presbyter ab officio suspensus uel diaconus potest hoc facere. (CAPVT

37. DE RASVRA»

214. Ecclesiastice consuetudinis est his, qui portant improperiwm Christi, ut participes sint glorificationum Christi, non tantum corde, sed et corpore circumferre signa stigmatum Christi, non solum in his, que incisa dolorem inferunt, sed etiam in I

his, que sensum doloris nesciunt, ut in his caro mortificetur,

in illis, si quid superfluum est, resecetur. Quod ab apostolis traditum, ab apostolicis uiris obseruatum ad nos, qui uix ultima sumus membra, est deriuatum tamquam 2a cafite in barbam Aaron, a barba in oram uestimenti est deductum. SpiIO nas ergo dominici capitis gestatas a capite ecclesie tempore passionis primum apostolus Petrus rasura capitis sui imitatus tamquam regale sacerdotium preferens thiara pontificali et corona regali exemplum posteris statuit, ut, qui uolunt cum Christo glorificari, studeant eius passionibus conformari, imI w^ mo insignibus eius claritatis condecorari. Plus enim est spinas Christi circumferre, quam gemmas regum gestare, presertim

8/11 Post ... actus cf. ibid. $ 264, 1 et $ 264, 2 - $ 265, 3 (Post hec ... tribuat cibum

... actus nostros) een: SES

9 Miserere — P». 50

Et ueniat cf. Ps. 118, 41

Ostende

9/10 Domine exaudi — Ps». 101, 2

213. 2/3 Presbyter ... facere cf. Cons. Hirs. I, cap. 103, PL, 150, 1038B (Presbyter uero etiam ab officio suo ... facere in sacerdotis loco) 214. 1/2 portant improperium Christi — Hebr. 11, 26 ; 13, 13 3 corpore ... Christi cf. Gal. 6, 17 ; 2 Cor. 4, 10 B ut ... mortificetur cf. Rog. 8, 13 6 in... resecetur cf. Mz. 5, 29-30 ; 18, 8-9 ; Me. 9, 42-46 8/9 a capite ... uestimenti — Ps-132, 2 5 lauentur] abluentur K? peccata] adZ. : Per Christum F f prestare digneris &? Qui cum] 277. : patte K! ; oz. F f &? 6 cibum et potum] cibosetpotus F f ^ 7/8bonorum om. &? 10/11 actus] nobis] zd. : domine F f K! 9 nos] oz. K!

; add. : Quod ipse 5/11 Post ... actus] ... suorum] oz. K! add. : nostros K'

213. 2 coquine] conquine K?

214. Tit. manu post. not. in marg. : Vnde primo orta sit rasura 5 4etiam]om. K' 8 sumus membra] membra sumus F f 5 prim.his] hiis / ^ que ... his] om. K! 12 regale] regulare / — 15 claritatis] claritaris .$ 9 oram] horam 5 F f

IIÓ

CONSVETVDINES,

his, qui in carne

20

uiuentes

$ 214

secundwm

407

carnem

ambulant,

sed membra sua, que sunt super terram, mortificant apostolice perfectionis imitatores, ut apostolice beatitudinis mereantur esse communicatores. Quorum quicumque similitudinem in minimis erubescunt, mirum est, si in maioribus accedere pos-

40

sunt. Qui enim plus quam Christum diligit carnis comam, quando pro Christo daturus est animam ? Qu Christum erubuerit coram hominibus, erubescet illum Christus coram patre suo et angelis et sanctis omnibus. Sed absit hoc a canonicis apostolorum supparibus, ut erubescant apostolorum dignitatem nec iudicent otiosum, quod constat pre cunctis gloriosum. Deponant uelamen capillatura antiquorum designatum et tamquam veuelata facie gloriam domini speculantes n imaginem noui homünis transformentur a claritate 4n. claritatem tamquam a domini spiritu. Nec tamen sufficit capitis comam deponere, nisi studeat quisque, uitia cordis resecare, et hoc quidem oportet facere et illud non omittere non indifferenter, sed statuto et apto tempore et loco in una communione preter illos, qui debilitate corporis grauati absoluti sunt, uel ad tempus uel prorsus, ab ordinis obseruatione. Et tempus quidem a uigilia domini alternatim quattuordecim dierum spatio concluditur toto anno excepta septuagesima, in qua tres septimane ad hoc opus deputantur, quo fratres capita lauent et radant et indumenta mutent. Pridie ergo quam

45

ueniat dies communis rasure, custos rasoriorum in hora operandi acuit et preparat rasoria, ita tamen, ut non recedat longius ab aliis operantibus, sed quantum non impediatur ab eis, et non negligat prescriptam psalmodiam. Quod si operis exigit magnitudo, dabitur ei socius et cooperator.

2

I

30

3^

1? qui in carne uiuentes cf. Ga/. 2, 20 ; 1 Petr. 4, 2

10, 2-3 18 sed ... mortificant — Co/. 3, 5 Mt. 10, 33 28 uelamen cf. r Cor. rr,1;

18

30 noui hominis — Ep/. 4, 24

non ... ambulant — 2 Cor.

23/25 Qui ... angelis — Lr. 9, 26 ; 29/31 reuelata ...spiritu — 2 Cor. 3,

38/39 excepta ... deputantur cf. Cons.

Hirs. II, cap. 40, PL 150, 1100D (Veniente uero septuagesima...intermittuntur)

42 acuit et preparat rasoria cf. ibid. cap. 38, PL, 150, 1098B (ipsa rasoria acuendo et preparando) 44/456 Quod ... cooperator cf. ibid. (Huic etiam, si opus est, adiutor datur) 14 his] in his K! ; hiis f uiuentes] corr. ex uenientes(-iu- nras.-eni-).5! ^ 18sed] set f — 19 imitatores] segu. sed [in. transu. del. : perfectionis mereantur K! 20 esse] oz. F f 20/40 Quorum ... mutent] i» zarg. : Nota F 20/21 in minimis] zuer baec uerba : ras. uniuslitt.(i) $ — 21/22 possunt] possint F f —23 animam] add. -suam F f — 24illum] eum K! 25 et sanctis] sanctisque F f K! 28 antiquorum]antiqua f — 28/29 ettamquam]tamquamet/ 29 tamquam] aZ. supra lin. F 29/30 imaginem noui] nzer baec uerba : ras.unius litt.$ — 30a] ad K! 32 quisque] oz;. K! 32/33 quisque ... illud non] supra in superior. marg. not. zanu post.:De rasura $ — 33 omittere] obmittere f — 38 illos] illo £36 ab ordinis] ad ordines K! 3? quattuordecim] is ras. (antea tredecim) F 40 mutent] mittent £f — 42 acuit];z ras. F prepatat] sequ. sed lin. fransu. del. : sa K1 non] corr. ex tamen per ras. tame- e! add. titulum subra-n $.— AB ei] eis F f

CONSVETVDINES,

$ 215-217

rf

215. Ipsa autem die, qua radendum est, finito capitulo sedeant fratres in una parte claustri, alii iuxta murum, alii ad can-

I

IO

cellos claustri secundum ordinem capituli, et antequam aliquid agere incipiant, premittant psalmum, qui et ad aliud opus manuum dicitur, Benedixisti cum Kyrie eleison et oratione dominica et uersu Ad?utoriwm nostrum et collecta Omnipolens sempiterne deus dirige actus. Interim ab adiutore camerarii ministratur in singulis peluibus lexiua, ubi regularis coquina non est a famulis hospitalis allata, ut lauent primum capita sua per se exceptis debilioribus et pueris, qui accepta licentia inuitant alios ad se lauandum, non quos ipsi uoluerint,

15

sed quos prior iusserit. Custos quoque rasoriorum singula singulis porrigat rasoria pridie preparata et acuta, que tamen ipsi suscipientes, si opus fuerit, adhuc acuere non prohibentur oblatis sibi corrigiis ab eodem custode et linteis, quibus tondeantur, et radantur ab his, qui huius rei habent notitiam,

quam necesse est, ut habeant, quicumque etate uel infirmitate non prohibentur habere, si uolunt iuste seueritatis sententiam euadere. Signis autem ab inuicem petenda sunt, quecumque 20 operi, quod agitur, sunt necessaria seruato per omnia silentio, excepto quod rasurus premittit Benedicite et radendus subiungit Dominus. 216. Ouod si gelu solito asperius induruerit, in estuario seruabitur ratio premissa de singulis agendorum officiis. Siue autem in claustro siue in officina hoc opus agatur, cauebit custos ante pulsare regularem horam, quam hoc, quod incepest, perficiatur. ^ tum 217. Si uero aliquis in claustro existens, dum raderentur ceteri, non est rasus uel aliunde rediens post horam radendi uenit, non radetur nisi indulta sibi licentia, et hoc in officina

215. 1/3 Ipsa ... capituli cf. Cons. Hirs. II, cap. 39, PL. 150, 1098C (Cum ad hoc uentum fuetit ... quo et in capitulo) 5 Benedixisti — P». 84 6 Adiutorium — Ps.123,8 7/8 Interim ... lexiua cf. Cons. Hirs. II, cap. 39, PL, 150, 1098D 19/22 Signis ... Dominus ^f. (apportat lexiuiam, que antequam ... posita est) ibid. 1099B (Que necessaria sunt rasure, licet alterum ... Dominus)

217. 1/9 Si uero ... crastinum cf. Cons. Hirs. II, cap. 39, PL 150, 1100.AB (Si quis

uero, qui fuit in claustro, cum ceteri radentur ... spatiis competentibus)

2/3cancellos] concellos / — 4 aliquid] add. supra lin. manu 215.2ad]iuxta K! 6 uersu] eleison] zZZ. : Christe eleison 5 5 Benedixisti] Bendixti $5 alia F 9/10 8 lexiua] Ixiua f 7? actus] oz. K! aduersuf/ — nostrum] oz. F f K! prior] ra». e£ corr. 12 quos] oz. K! primum capita sua] capita sua primum K' 15 cor12/13 singula singulis] singulis singula Tn indecanus F ;decanus/ linteis] lyntheis F / — 16 his] hiis / — notitiam] peritiam rigiis] corrigis K! 16/19 et radantur ... euadere] in. zarg. : Nota F J8h roles

216. 1 induruetit] indurauerit K! 217. 2 rediens] corr. ex tadiens .9

3 agatur] agitur f

1I8

VA

CONSVETVDINES,

$ 217-219

predicta, ubi quocumque tempore tondeatur uel radatur aliquis, omnino silentium seruandum est. Quod si post diem

communis rasure uenit, etiam si sit festum nouem lectionum,

quo tamen operari licet, post capitulum accepta licentia raditur ; si autem celebre est uel dominicus dies, differt in diem

^

crastinum. 218. Si quis etiam extra manens proposuit ad monasterium uenire ipsa die, qua raditur, uel sequenti triduo, si ipsa rasura celebratur, ubi consistit, rasus uenire debebit. Exiturus quos non radetur que aliquis ipsa die, etiam si longe profecturusit, ante communem horam nec exibit non rasus nisi cogente grau1 necessitate. (CAPVT 38. DE BALNEIS» 219. Lawacrum quoque corporis indigentibus preberi s?ne murmure de consilio medicine ratio postulat, non pro uoluntate cuiuslibet, quia interdum, efiam st noceat, prodesse creditur, quod delectat. Sed quia seruo det dicenti, quod doleat, credendum

I

IO

15

est, si non est certum, quod sanando illi dolori expediat, medicus est consulendus, et iuxta consilium eius infirmus frater siue balneis siue aliis modis adiuuandus. In loco tamen, ubi balneis utendum est, non est otiosis uerbis uel fabulis insisten-

dum, sed sola necessaria breuiter proferenda et precipue oratio de benedictione lauacri constituta : Omnapotens eterne deus, qui pro salute humani generis incarnatus aquis Iordanicis lauari uoluisti, benedic nos et hoc lauacrum nostrum, et mystica tue wirtutis cooperante gratia. et. corboribus mostris medela et mentibus twi spiritus tutela proueniat. Per. Nec induatur quis aliis indumentis, quam que illuc attulit, nec redeat in conuentum, antequam a capillis capitis omnis humor exsiccatus sit.

218. 1/6 Si quis ... necessitate cf. Cons. Hirs. II, cap. 39, PL. 150, 1100BC (Et si quis nostre congtegationis monachus extra manens... nisi pro magna necessitate iussus)

219. 1/6 Lauacrum ... consulendus — Augustinus, Praecept. lin. 169-178 otiosis ... fabulis cf. Augustini Ordinem monast. lin. 36 e1 38

8

218. 3/6 Exiturus ... necessitate] in zarg. : Nota F 219. 1/2 Lauacrum ... murmure] in marg. manu post. : Nota .$

4/6 Sed ... con-

sulendus] 75 zarg. : Nota F 9 sola] noz. supra lin. manu post. : Nota F proferenda] perferenda F f — 10 constituta] instituta F f K! Omnipotens eterne] noL. in "targ. Ttanu bost. : Oratio ad balneum .$ 11 incarnatus] corr. ex incatnatias (-tias Jin. transu. del. et postseript. -tus) KY 12 hoc] a2. supra lin. S 14 Per] ras. et corr. manu alia in Quicum F ; Quicum f —— 15 attulit] adtulit.$

CONSVETVDINES,

$8 220-223

IIQ

(CAPVT 39. DE MINVTIONE SANGVINIS» 220. Minutio etiam sanguinis, que humanis non solum corporibus, sed etiam in quibusdam aliis remedio esse solet animabus, suis temporibus adhibenda est fratrum necessitatibus, per quam nociuis humoribus imminutis uegetiores reddan; tur, non tantum diuinis officiis, sed etiam quibuslibet agendis. Sed et hec similiter consulto medico, si non constat, ne, quod

remedium putatur, maioris causa passionis efficiatur. 221. Frater itaque, qui minuere proposuit, non solus hoc agat, sed socios alios prior sibi prouideat ita, ut iuueni alii non asciscantur iuuenes, sed mature grauitatis probatus senior, quem iuuenes habeant testem simul et diligentem tam exem; plo quam uerbo monitorem. 222. Non tamen hec minutio cuilibet indulgetur, sed eis tantum, quibus hoc prelatus conuenire et expedire iudicauerit. 223. Qui ergo minui decreuerint, aliquot dies ante minutionem priorem conueniant et, quid uelint, insinuent aut signis,

si non est tempus loquendi, aut uiua uoce, si loqui licet. Deinde prior insinuet cellerario, ut procuret, que huic negotio necessa; ria sunt. Postero die in capitulo, antequam dicatur Ad?wtorium nostrum, procedant in medium,

dario

sacerdote

orationem.

dicente

qui minuendi sunt, ebdoma-

Sa/wos fac seruos.

Domine

Collecta : Medsator dei et. hominum,

homo

exaudi Christe

Iesu, qui, ne elerne mortis deputaremur supplicio, tui sacri san1o guinis redemisti nos pretio, bresta, ut ber diminutionem sanguinis famulorum tuorum proueniat eis salus, omnes eorum clarescant sensus totiusque frigescat in eis praue uolupíatis luxus. Per 222. 1/3 Non ... iudicauerit cf. Cons. Marb. $ 76, 2-3 (Si uoluerit sanguinem minuere ... licentiam querat) 223. 8/6 Adiutorium nostrum — Ps. 123, 8 1 Saluos fac seruos — Ps. 85, 2 7/8 Domine exaudi orationem — P». 101, 2 220. Tit. manu post. add. in marg. : De minutione .$ 1 Minutio] Finito K! ; Anuntio f 2 remedio] remedium K! 4 uegetiores] negotiores f 6/ 8 221, 8 Sed et hec ... monitorem] i7 zarg. : Nota F 221. 1 itaque] aZZ. supra Jin. F itaque qui] quiitaque / ^ 2 prior] decanus F f | 83asciscantur] assciscantur 5 K* 223. Not. in marg. manu post. : De licentia minuendi et potionem accipiendi .$ 1/8 Qui... Collecta] Ad minutionem : Saluos fac seruos tuos, deus meus, sperantes in te. Mitte eis, domine, auxilium de sancto, et de Syon tueatur. Oratio £*

1 ali-

quot] aliquod F / ^ 2 priorem] decanum F f ^ 3/8 Deinde ... orationem] is 6 4 prior] decanus F f ^ 5 dicatur] adZ. : psalmus K! marg.: Nota F * seruos] oz. K! 6/7 ebdomadatrio] ebdomodario K! nostrum] oz. K! 11 famulorum] famuli, e/ supra 10 redemisti nos pretio] nos pretio redemisti K!

-iadd. :-orum F K! ; familiorum f tuorum] tui,e£ supra -i add. : -orum K? ; supra eorum] eius, e£ supra -ius add. : -orum -orum add. :-i F — omnes] omnis K! 12eis]eo, e/ supra -o add. : -is K'F ; eof KiF;eiusf

120

1j

I

CONSVETVDINES,

te saluator. Similiter hanc benedictionem accipient in fine capituli; qui antidotum sumpturi assensum domni abbatis uel prioris habuerint : ! 224. Deus infirmitatis humane singulare presidium, qui benedictionis tue gratiam. egris infundendo corporibus facturam tuam multiplici pietate custodis, ad inuocationem nominis tui benignus assiste, ut ber hanc potionem omnis de corpore famuli iwi pellatur humor. pestifer, quatenus. clarescentibus eius. sensibus in iuo seruitio ualeat persistere mundus. Per. 225. Post euangelium misse maioris abscedens a choro calciatur nocturnalibus,

i

-

$ 223-227

quibus toto triduo utatur, nisi calor

uetuerit, tendit ad officinam minutionis et ibi accepta fascia ligande uene nudatoque brachio ter dicit Deus in adiutorium. Kyrie eleison. Pater noster. Adiutorium nostrum in. nomine domini. Benedicite, et sic incipitur et agitur minutio cum silentio, nisi aliquid sumere necessarium sit. 226. Cauebunt autem ebdomadarii altaris ministri et precipue sacerdos et cantor ebdomadarius, lector mense et ebdomadarii coquine sanguinem minuere nisi pro magna aliqua et pene ineuitabili necessitate. Nullus etiam minuat in paschali sollempnitate et pentecoste et natali domini ante quartam diem excepta, quam prediximus, graui necessitate. 227. Pridie ante festum nouem lectionum non est minuen-

225. 1/4 Post ... sit cf. Cons. Hirs. I, cap. 61, PL. 150, 989D-990.A (post euange-

lium misse maioris. Eo namque ... inter manus habet) ; cf. Cons. Marb. $ 76,5 - $ 77, 6 (post euangelium ... inter manus habetur) 4 Deus in adiutorium — P;. 69,2

5/6 Adiutorium ... domini — P». 123, 8

226. 1/4 Cauebunt ... necessitate cf. Cons. Hirs. I, cap. 61, PL. 150, 989D (Cauendum autem est hebdomade sacerdoti hebdomadario ... licentiam accipiant) 4/6 Nullus...necessitate cf. ibid. cap. 62, 991B (Cauet autem in pascha... licentia a priori) 227. 1/3 Pridie... ieiunatur cf. Cons. Marb. $ 78, 4-7 (Caueat autem ... non ieiunat) 1/6 Pridie ... reficiat cf. Conr. Hirs. I, cap. 62, PL, 150, 991C (Cauet autem eo die unusquisque ... ita ut postea non reficiat)

13 saluator] add. : mundi £? 13/15 Similiter ... habuerint] oz. £? 14 antidotum] saprascript. zanu alia : id est potionem F 14/18 abbatis uel prioris] prepositi uel decani F f 224. 1 Deus] Deus qui K1

4 ut per hanc] is, sezzel Jin. transu. subduct. del. S

potionem] petitionem K! — 5 quatenus] quatinus $ K! — 6 Per] oz. K! ; a/ia

"manu : Per dominum nostrum F ; add. : dominum nostrumf

. 225. In zmarg. : Nota F 1euangelium] euuangelium K!£ — 2 triduo utatur] inter baec uerba : ras. duarum litt. . 5/6 nostrum in nomine domini] oz. K! 226. In marg. : Nota F ; in marg. manu post. : Nota S 1 altaris ministri] ministri altaris K1 2 ebdomadarius] ebdomodarius K! 2/3 ebdomadatii] ebdomodarii K! 4ineuitabili] euitabili ^ ^ paschali] pascali F K! 6 diem] oz. K! ; feriam F f |

221. 1 lectionum] uel f£

CONSVETVDINES,

$ 227-229

I2I

dum nisi in quadragesima, quia tunc in sabbato post uesperas minui oportet propter dominicam, in qua non ieiunatur, sed post euangelium misse maioris sumit prandium, et tertia die

;anticipans uesperas prandium quoque commune preuenit, nec tamen ulterius ea die se reficiat. 228. Minutus ergo aliquis, postquam modicum repausauerit, uadat in refectorium et sedens premittat consuetam prandii benedictionem et lectionem reficiatque corpus, quem procuret cellerarius, quanto clementius et diligentius potest, et aliorum ; pietantiam dat illi pro generalibus. Finito autem prandio, siue solus sit siue plures, dicunt uersus et psalmos secundum morem, postea requiescant in lectis suis, siue sit tempus meridiandi siue non. Dum cantantur hore canonice, manent in dormitorio apud lectos suos et dicunt horas suas, uel insimul 10 uel per se, sed non procidant genuflectendo. Post nonam autem eant bibere, si uolunt, in refectorium et iterum redeant ad

lectos suos. 229. Appropinquante uespertino officio cantent uesperas et anticipent cenam in refectorio, quisque suo loco, sumentes cum gratiarum actione, quod dominus dederit, sedeantque post cenam expectantes collationem ante capitulum coopertis ; capitibus et dicentes ibidem completorium repetant dormitorium. Ad capitulum incusati in aliquo uel confessionem facturi

non

genuflectant,

sed

inclinent ; immo

nullus

ali-

quem minutorum toto hoc triduo de ulla culpa appellare audeat, sed si digna res fuerit, usque ad aptum tempus dif10 ferat. Orationes, que post completorium dicuntur, sedentes dicant et aspersionem aliorum preuenientes ad lectos suos precedant. Sic agant triduo et quarta die cum ceteris ad matutinas ueniant et cum ministris refectionem communi lautiorem accipient. Si autem fuerit tempus semel reficiendi,

229.3 cum gratiarum actione — 1 Tz. 4, 4

7/9 immo ... audeat ef. Cons. Hzrs. 13/14 cum 14/21 Si ... pertranseant cf. ibid. 990D-991,A (si fratres generaliter non nisi semel reficiunt ... inclinantes pertransierint)

I, cap. 62, PL. 150, 991B (quod tamen cauendum est ... minutus sit) ministris ... accipient cf. zb;d. 990B (in quarto autem cum ministris)

2 quadragesima] sexagesima F / — 3 dominicam] add. in marg. manu alia $ euangelium] euuangelium K!f 6 anticipans] antipans K'

4

228. 2 consuetam] -am zz ras. quattuor litt. F 3 benedictionem] et benedictionem Ff | quem]que K! 4 et] oz. f — * postea requiescant] requiescant postea K! requiescant] requiesscant .$ 7/10 postea ... genuflectendo] :;7 marg. : Nota F 8 canonice] canonie / — 10 procidant] -i- corr. supra del. -e- S 229.1 uespertino] aut uespertino K! 4 expectantes] opertis] coopetitis . 6/14 Ad capitulum ... accipient] sed]set/ ^ 9digna]veorr. ex indigna (in- ras. )F 10/12 nol. in marg. manu post. :Orationes 13 refectionem]

exspectantes F f — coZ7 zzarg. : Nota F ? Orationes ... precedant] refectionis K!

122

CONSVETVDINES,

$ 229-231

1; qui minuti fuerint, bis reficiendi erunt procurante eos cellerario, quanto lautius poterit ;cetera obseruent, ut predictum est. Qui si cenam suam ante finierint, quam conuentus ueniat in refectorium, ad bibendum denuo redibunt cum alis, ut bibant, si uolunt. Si autem conuentus cenantes eos

zo inuenerit, quod tamen, si fieri potest, preuidendum est, ne fiat, exeuntibus assurgent suppliciter inclinati, donec pertranseant. In diebus minutionis sue, quomodo se habeant ad letaniam sedendo uel iacendo, nullus notet ; si inter nocturnos obdormiant, a circatoribus non inquietentur ; si ea, que nocturnos

2; sequuntur, in lectis suis sedentes uel pro aliqua debilitate recumbentes per se dicant, culpa carebunt. 230. Null etiam pro minutionis causa indulgetur, hoc tempore esse in infirmorum domo, nisi qui in pede minuerit uel aliquis senior et ideo corpore debilior minutus fuerit, qui predictum ordinem seruare non possit. 231. Si quis uoluerit accepta licentia, camerario, quod opus habet, insinuet, ut post nonam parata sint, que sunt necessaria, si fuerit tempus estiuum, uel alio tempore festum nouem lectionum. Post nonam itaque uadit ad locum destinatum mi; nutioni et premisso uersu supradicto, seruato silentio nisi pro necessitate, minuitur more predicto seruatque ordinem minutorum postera die rediturus ad chorum ipsa hora, qua pridie minutus est, ita tamen, ut ipsa die assit prandio minutorum, siue agatur post capitulum siue post euangelium. Si ro autem est tempus ab octobri usque ad quadragesimam, post capitulum prandet cum aliis sanguine minutis uel, si minuti non sunt, tempore, quo ipsi pranderent, et post euangelium maioris misse uel post prandium congruo tempore minuit

22/23 In ... notet cf. ibi. 990C (Ad litaniam, si uult ... reprehendat) 23/24 si inter ... inquietentur cf. ibid. 991,4 (Ad nocturnos interim ... inquietabit)

230. 1/4 Nulli ... possit cf. Cons. Hirs. I, cap. 62, PL, 150, 991D (Nec illud est pretereundum, quod nulli pro sola sanguinis minutione ... obseruare possit) 231. 1/18 Si ... ministratur cf. Cons. Hirs. I, cap. 62, PL, 150, 992 AB (Alio autem modo quam ... prandio minutorum) 1? suam] oz. K!

19/20 Si autem ... inuenerit] oz;. K!

20 si] sequ. sed expunct.

: uolunt K! 21 pertranseant] sequ. red Jin. transu. del. : inclinati .$ 25 sequuntur] secuntur F/ K! aliqua debilitate] imer baec uerba : ras. quattuor uel quinque

HESS

,

230. In zarg. : Nota F

231.1 camerario] camerio $ — 3 fuerit tempus] 4&lectionum] uel f — 7 minutorum] sequ. sed Jin. postera] postea / — chorum] quorum K! K! ; post agatur F f euangelium] euuangelium f . 12 euangelium] euuangelium F VERO

znzer baec uerba : ras. unius litt. F transu. del. : siue post agatur K! 9 agatur post] post agatur post F f K! 11 minutis] minutus

CONSVETVDINES,

$ 231-233

123

sanguinem, et ad cenam aliquid ei a cellerario indulgentius I5

ministratur.

X(CAPVT 40. DESVSCIPIENDO NOVITIORVM»

^

IO

I5

232. In hoc spiritualis agonie stadio quicumque se currere professus fuerit, prius oportet, ut audiat de difficultate laboris, quam speret brauium remunerationis. Quam audiens si desperauerit de uictoria ita, ut ne certamen quidem aggredi audeat, expedit non incipere, quod desperatur grauiter peragi posse. Quod si etiam predicta certaminis asperitate presumpserit is, qui se obtulit, posse legitime ceríare, non statim admittendus est, utpote qui forsan sibi ignotus maiora uiribus temptet auditurus, cum defecerit : H?c homo cepit edificare et non potuit consummare. Nec tamen prorsus est repellendus, sed ab impetratione uoti sui aliquamdiu suspendendus, quousque perseuerantia petitionis comprobet constantiam intentionis ; que cum perspecta fuerit, differendus est experimento probationis, probatus idoneus certamini admittendus, interim exhortatione adiuuandus, ne deficiat, timore congruo sollicitandus, ne de se presumat, a securitate uictorie auocandus, antequam metam teneat. Est enim in hoc stadio currentibus difficilis agonia, timor sollicitus, spes anxia, anceps uictoria ante peruentionem numquam secura. 233. Veniunt tamen ad hoc exercitium diuersa cursorum genera : alii de monasteriis nostri ordinis uicinis uel remotis,

loci sui desertores et professionis aut causa diligentius exequende canonice religionis ; alii de monasteriis monachorum, 232. 1/2 In hoc ... fuerit cf. 1 Cor. 9, 24-25 3 quam ... remunerationis cf. 1 Cor. 9. 24 ; Phil. 8, 14 ? legitime certate — 2 Tzz 2, 5 9/10 Hic homo ... con-

summate — Lr. 14, 30 11/13 sed ab ... intentionis cf. Benedicti Regulam cap. 58, à 15 exhortatione ... deficiat cf. 7Acz. 14, 21 17/18 in ... currentibus cf. 1 Cor.

9, 24

233. 1/8 Veniunt... laicorum ef. Cons. Hirs. 1, cap. 1, PL. 150, 930B (De diuetsitate nouitiorum ... et ad locum nostrum usque reseruata) 15 ministratur] amministratur K!

3 quam] qua f. 4 aggredi] agredi e/ zn 232. 2 difficultate] dificultate K! marg. manu post. add. secund. -g- $ ; eggredi f.— 6/10 Quod ... consummare] zn legiposse] oz. K! ? obtulit] optulit K! 6 si] ozz. K* marg. : Nota F time]legittime.5 F / ^ S8forsan]-neorr.ex -m $ ; forsitan f — 10 consummare] repellendus] sequ. sed Jin. transu. del. : quousque petseuerantia jf consumare f 12 constantiam] sequ. sed Jin. 11 suspendendus] -den- add. supra Jim. zianu alia 5 14 idoneus 13 perspecta] perfecta K! fransu. subduct. del. : petitionis K! admittendus] corr. ex adcertamini] certamini idoneus, sed per signum corr. F 17/19 Est enim ... secura] i5 zzarg. : mittendis (-is expancz. e£ -us postseript.) K' Nota F 233. 2/4 nostri ordinis ... monasteriis] om. f — 3 desertores] desertoris K! 3/4 exequende] exsequende F K!

I24 i

CONSVETVDINES,

$ 233-235

qui nec a parentibus suis sunt oblati et qui nondum sunt monastice professionis ritu consecrati, sed tempore probationis inde egressi ; alii de seculari habitu clericorum :calii de

ordine laicorum, quorum duplex est modus : alii enim eorum in annis iuuenilibus constituti et etate et ingenio apti sunt litteris instrui et ad clericatum promoueri, alii prouectiores et natura hebetiores in eo, quo sunt statu, imitantur uitam canonicam et sub quadam regula positi reguntur per congruam sibi disciplinam. Quorum licet diuersa sit ratio audien-

IO

dorum, suscipiendorum, conseruandorum, est tamen I

^

quod omnibus in commune proficiat. 234. Audita enim petitione eorum,

aliquid,

Mfg ut ad regularis uite

societatem admitti mereantur, cum omni mansuetudine et dis-

cretione predicenda sunt eis professionis districtio, seueritas discipline, quantus labor in obseruatione, quanta ruina transgressione, quis amor paupertatis, que custodia A in humilitatis, que patientia in aduersis, quis timor in prosperis, que longanimitas in promissis, que fuga elationis, quod desiderium perfectionis, et ne difficultatibus terreantur, subinferendum est, quod gaudium peruentionis. Quod si extiIO terit paupertas domus et asperitas loci, hoc breuiter agnoscant,

ne,

si, quod

absit,

bonis

principiis

sinisterior

finis

successerit, hec sibi non predicta causentur et suas culpas in nos retorquere conentur.

w^

235. Quibus sibi predictis si adeo feruentes fuerint, ut plus desiderio brauii ad currendum animentur, quam difficultate laboris deterreantur, presentati capitulo denuo petitiones suas confirment et assensum cunctis prebentibus armandi sunt quibusdam instrumentis pugne, quam aggressuri sunt, congruis, quibus aptiores et promptiores reddantur ad sus234. 2/8 cum omni ... perfectionis cf. Cons. Marb. $ 3, 3-6 (cum omni mansuetudine ... pertinent) &/6 que custodia humilitatis cf. EpZ. 4, 2 6 que patientia aO HSEWA ? que longanimitas cf. Co/. 1, 11 10 paupertas ... loci — Cons. Marb. $ à, 3-4 (paupertas domus, asperitas loci)

235. 2 desiderio brauii ad currendum cf. 1 Cor. 9, 24 ef. Hebr. 12, 1

6/7? ad ... peragendum

62 parentibus] apparentibus /— nondum] nunc dum f . 6 monastice] monain ras. F */13 alii de ordine ... disciplinam] in zarg. : Nota F 9 iuuenilibus] iuuenibus / — 10 prouectiores] profectiores f 11 hebetiores] habetiores f quo sunt] znzer baec uerba : ras. litt. s f imitantur] mutantur f — 14 suscipiendorum] oz. K! 15 in commune proficiat] congruat K! 234. 3/13 predicenda ... conentur] n marg. : Nota F 3 sunt] sit K! districtio] -c- a2d. supra lin. 5$ 5/6 custodia humilitatis] humilitatis custodia F rj 6 humilitatis] -ti- ag. supra Jin. F ; sequ. sed lin. transu. del. : hm K! 9 peruentionis] -uen- add. supra Jin. K1 10/11 agnoscant] agnoscat K! 235. 8 secund. sunt] sint K!. ; sequ. sed lin. transu. del. : pugne K! 6 promptiores] promtiores F f

CONSVETVDINES, $ 235-236

125

cepti agonis certamen peragendum. Que licet principaliter cordi assint, id est tam sui quam suorum abdicatio et humilitatis. IO

r$

20

^

submissio,

secundario

corpus

insigniunt,

habitus,

tonsura et utrumque obedientie professio. Itaque si de seculari clericorum ordine ad conuersionem uenerint, diligentiore cura examinandi sunt petitionem eorum protelando, instantiam explorando, iterum atque iterum admonendo, ut ante secum retractantes deliberent quam incipiant, quod inceptum mutare non ualent, cogitentque, quia melius est non uouere, quam post uotum non reddere. Probata autem perseuerantia eorum, sicut superiores in capitulo desiderii sui feruorem suppliciter ostendant, et annuentibus quidem uniuersis clerici monasterii uestibus induantur et iuxta monasterii disciplinam canonica tonsura insigniantur repositis secularibus induuiis commendatique alicui per omnia probato de disciplina monasterii instruantur et regule preceptis erudiantur. 236. Interim uero mores et actus et qualitates eorum acute notentur, si qua murmurationis uel inobedientie signa in eis deprehendantur. Interim admonendi sunt ab eis, qui prepositi sunt eis, ut professioni sue uita concordet et mala, que admiserunt,

confitendo et lacrimis puniendo et membra

sua,

que sunt super terram, mortificando exuant ueterem hominem cum actibus swis et spirituales fructus gignendo induant nouum, qui secundum deum creatus est in ustitia, postremo ne in prouentu bonorum elationis aura sustollantur, ne a bonis initiis ad

15/16 melius ... reddere — Ecce. 5, 4 17 desiderii sui feruorem cf. Cons. Marb. 8 3, 6-7 (feruor desiderii illius atque intentio) 21/22 commendatique ... erudiantur cf. ibid. $ 5, 1-2 (Commendetur ... monasterii) 236. 1/2 Interim ... notentur — Cons. Marb. $ 4, 7-8 (Interim ... notanda sunt) 2/3 si qua ... deprehendantur cf. ibid. $ 2, 7-8 (Sin uero in aliqua ... deprehenderint) 3/7 Interim ... nouum cf. ibid. $ 4, 1-7 (Admonendus est ... nouus homo in Christo) 5/6 membra... mortificando — Co. 3, ó 6/4 exuant...suis — Co/. 3, 9 ; cf. Eph. 4, 22 ? spirituales fructus gignendo cf. Ep. 4, 23 7/8 induant ... iustitia — Eph. 4, 24 9/10 ne ... relabantur cf. 2 Perr. 2, 20

8 suorum] eorum K! 9 submissio] subm- 7z ras. F ; secund. -i- supra lin. add. $ 10 Itaque] Tamquam F f K! 12 sunt] sequ. sed Jin. transu. del. : protentionem K? 13 explorando] in explorando K! atque iterum] add. in marg. manu alia $ ; autem K! — admonendo] ammonendo $ F; amonendo f ^ 1*9 eorum sicut] bis, sezel lin. transu. subduct. del. S 18 ostendant] corr. ex ostenstdant (securd. -stexpunct.) Kt quidem] oz. F f K! clerici] clerici quidem F f K! ^ 19 uestibus] bis, sezzel lin. transu. del. K1 monasterii] add. supra lin. manu alia F 20 ininduuiis] indiuiuis f —— 21/22 monasterii] regu. sed signiantur] insignantur K! lin. transu. del. : induantur K! 4 professioni] profes236.3 admonendi] ammonendi.$ F / ^ ab eis] £z; .$ iniustiS8deum]omz.f ? cum] sequ. sed lin. transu. del. : aliis F sionis K! tia] iniustia F f — secund. in] add. supra lin. $ — 8/9 prouentu] infer pro- ef -uentu : 9 bonorum] zn ras. F ras. litt. u S

126

ro deteriora

CONSVETVDINES,

relabantur.

Nec

solum

$ 236

in maximis

agendis aut

cauendis, sed etiam in quibuslibet leuioribus admonendi sunt, ut sint prouide circumspecti 7» Zncessu, statu, habitu, 1n omni-

bus motibus mihil fiat, quod. cuiusquam. offendat. aspectum, sed quod eorum. deceat sanctitatem, ut non sint oculis uagi, 15 in incessu leues, non negligentes aut pigri, sed per omnia graues et maturi, dulces et amabiles, ad omnem

obedientiam

prompti, et ommibus ber ommia placere studeant in bono, quatenus omnes de societate eorum gaudeant et deum glorificent. Considerent etiam, quia ónmitiwm sapientie timor domini 2o et tunc uere diuitiarum celestium merebuntur esse participes, si uoluntarie paupertatis fuerint amatores. Vnde nihil suum dicant aut habeant nisi culpas et patrem et matrem, quia disciplina canonice religionis non solum actuum, sed et uerborum circumspectionem requirit ; et ideo quemlibet fratrem 25 nominaturi semper premittant domnus et de pueris uel iuuenibus frater ;nomen etiam proprium numquam proferant nisi fratris nomine premisso, nec cum aliquo fratrum quicquam loquantur ante professionis sue horam preter eum, qui eorum suscepit curam. Mittendi sunt tamen ad eos in remotiore parte 3o claustri sedentes et lectioni et diuine meditationi uacantes seniores et probatiores, qui consolentur et confortent eos et blande refoueant, ne, si ab asperitate incipiant, exterriti ad

priores lapsus recurrant e£ sint nowissima eorum peiora prioribus. Qui enim nouum neophytum sine lenitate erudit, exaspe-

12/14 in incessu ... sanctitatem — Augustinus, Praecept. lin. 82-84 14/19 ut ... glorificent — Cons. Marb. $ 4, 9-13 (non negligens aut piger, non oculis uagus ... glotificent patrem deum) 17 omnibus... placere — 1 Cor. 10, 33 18/19 deum glorificent — Mr. 5, 16 ; 1 Petr. 2, 12 19 initium ... domini — Ps. 110, 10 20/21 et tunc ... amatores cf. Cons. Marb. $ 4, 15-16 (et tunc ... amauerit) 21/27 Vnde ... premisso cf. ibid. $ 74, 2-6 (Nichil quis appellet suum ... premittat) ; cf. Cons. Hirs. I, cap. 60, PL. 150, 989B (Nihil appellat suum ... premittit) 23/24 uerborum circumspectionem cf. /Augustini Ordinem monast. lin. 36 (Otiosum uerbum apud illos non sit) 27/28 nec ... horam cf. Cons. Marb. $ 6, 3 (nec loquatur ... licentiam) 29/32 Mittendi ... refoueant cf. ibid. $ 6, 2-5 (Sedeat ... confortandum eum) 32/33 ne ... recurrant — ;bid. $ 7, 3-4 33/34 et sint ...

prioribus — Mz. 12, 45 34 sine lenitate erudit cf. Ga/. 6, 1 admixtionem — Conr. Marb. $ 7, 4-6 (Qui ... commixtionem)

34/36 Qui ...

10/13 Nec solum ... aspectum] in marg. manu post. : Recipienti F 11 sed] set f 12 prouide] proinde K! in incessu] incessu K! statu] in statu F £f. 13 nihil] nichil $ F £ K1 aspectum] asspectum f 14 deceat] sequ. «ed Jin. transu. del. : aspectum .$ 16 amabiles] ambiles K! 21 nihil] nichil F £ K1 nihil suum]suum nichil F / — 21/29 Vnde nihil... curam] zs zarg. : Nota F 22 et patrem] patrem K! 23 disciplina canonice] canonice disciplina, sed per signa corr. $ actuum] -t- Zn ras. unius litt. F sed] set K1 28 loquantur] loquatur .$ 29 sunt tamen] tamen sunt F K! in] add. supra lin. manu alia $ remotiore ] remotiori.

^ 31 consolentur] consolantur

Ff

33 priores] prioris K!

CONSVETVDINES, 35

40

$ 236

125

rat eum potius quam corrigat, quia omnis noua conuersio anteacte conuersationis patitur admixtionem, et ideo sensim abolendum est, quod per diutinam inolitum est consuetudinem. Nihil etiam operis aut officii eis iniungatur, antequam de ordine et usu monasterii plene erudiantur. Quamuis enim religiosi extra monasterium uideantur, non tamen indiscrete et absque probatione sunt admittendi, sed quid sibi ad perfectionem desit, experimento sunt docendi. Sed hic rursus aliquis obloquitur : Si religiosi sunt, quid opus est monasterium ingredi, presertim. cum. pluribus extra bositi prosint uerbo et

4 ^ exemplo,

erogantes talentum uerbi sibi crediti, de thesauro suo

Broferentes noua et uetera, distribuentes conseruis suis cibaria, wigilantes ad. aduentum. domini sui abdicata soporis desidia ? Amplius : Quis erit sustentator uacillantium, instructor ignoranttum, dux cecorum, lumen eorum, qui in tenebris sunt, si omnes

5I

6o

ad monasteria confugient et relictis gregibus suis alterius se regimini subicient ? Quisquis hec timet, 2//ic trepidat, ubi non est itmor. Superfluo mouetur, ne fiat, quod numquam fiet. Plures enim erunt, qui extra quodammodo sibi uiuant et etiam quibusdam forsitan proficiant, quam qui hanc perfectionis uiam insistant, cum longe aliud sit, aliquatenus religiosum esse, et aliud, ad perfectionem tendere. Adolescens autem ille, qui de eterne possessione uite sciscitatus est, non est reprehensus, quasi irreligiose uixerit, sed admonitus, wt magis habundaret, si perfectus esse uellet. Aliud enim est, cum diuite adolescente precepta seruare, et aliud, ex consilio eius, qui, cum diues esset, propter nos pauper factus est, ad uoluntarie paupertatis perfectionem, immo ad celestis thesauri plenitudinem possidendam peruenire. Vnde mirandus est sensus quorumdam, qui, cum sint continentia sobrii, orationibus assidui, misericordie largiflui, scientia illustres, moribus insignes, ad hanc tamen uirtutum arcem non suspirant, sed, quod peius

65 operibus

38/39 Nihil ... erudiantur cf. Cons. Marb. $ 7, 1-2 (Nec inquietet ... eruditus) 45/46 de thesauro... uetera — Mt. 13, 52

2, 20

49 dux ...sunt — Rom. 2, 19

88 ut magis habundaret — 1 Tess. 4, 10

48/49 instructor ignorantium cf. Roz.

51/52 illic ... timor — P». 13, 5 ; 52, 6

89/63 Aliud ... peruenire cf. Mr. 19,

16-24 ; Mt. 10, 17-25 ; Lc. 18, 18-25

35/38 quia omnis... consuetudinem] /n zarg. : Nota F 37 abolendum] obediendum K! 38 Nihil] Nichil. F f K1 41 quid] quis K! 42/43 rursus aliquis] aliquis rursus K! 43 Si] Set / — 43/51 Si religiosi ... subicient] 77 zarg. : Nota ES 45 erogantes] corr. ex egrotantes .$ crediti] conditi / ^ 47 aduentum] a- add. supra lin. F desidia] desideria K! 48 sustentatot] sustentor K! 50 monasteria] monasterium K1 B1 subicient] subicientur K! 56 tendere] non tendere K! autem] aut f 87 sciscitatus] scisscitatus F / ^ 88admonitus] ammonitus 5 Ff K! habundaret] -ar- add. supra Jin. F 62 thesauri] inter the- e£ -sauri : Jiff. m Jin. fransu. del. K! possidendam] -am vorr. ex -um .$ 63/76 Vnde mirandus ... humiles] is zarg. : Nota F

128

CONSVETVDINES, $ 236-237

est, quasi superfluam et inutilem reputant. Cumque per scale gradus ad celos pertingentis magna, ut uidetur, ex parte ascenderunt, circa summum

deficiunt, ut unum,

ut ita dixeri-

7o mus, perfectionis gradum non attingunt. Rwrsus, inquiunt, ad idem veuoluimur, ut oues Christi sanguine redemptas non sit, qui pascat, sí ommes ad hanc perfectionem comuolauerint, quasi non possint de monasteriis populo christiano pastores prouideri sapientia insignes, eloquio nitidi, uita probati, 75 doctrina sani, actu circumspecti, temptationibus exercitati, infirmitatis sue cognitores, modesti, humiles. Quod si fieret,

non doleremus quosdam solo nomine pastores non sane doctrine nec sancte uite, pecuniarum cupidos, ad auram

fauoris

pronos, sublimes sibi et elatos, per quos nomen religionis 8o blasphematur et grex Christi periclitatur. Sed ego, inquit, agebam de bonis catholicis extra monasterium positis, non de watiosis pseudopastoribus, ber quos religioni detrahitur, per quos peculium Christi in. precipitium. |dilabitur. Sint sane boni, sint quantumlibet religiosi, dum tantum infra hanc per8; fectionem se subsistere cognoscant, dum prima secundis preferri uel secunda tertiis anteponenda fateantur nec inutile iudicent, hanc arcem apprehendere, cessentque apprehendere,

uolentes

suis

consiliis

auocare.

Sed

ad

id, unde

digressi sumus, reuertamur. Hii, de quibus sermo processit, 9o tonsi et monasterii uestibus induti per omnia, ut premissum est, sunt tractandi et tanto utique studiosius, quanto nihil spirituale, nihil sanctum adhuc gustauerunt, sed sola, que carnis sunt, sapiunt. 291. Qui uero fuerint nostri ordinis in aliis monasteriis ante professi longe remotis, si inde per apostasiam uel inobedientiam egressi sunt, admoneantur primum ad suos remeare et per condignam satisfactionem fratribus suis se reincorporare. si responderint frustra temptatum hoc nec se profecisse, A Quod et hoc adiecerint uelle se de cetero nostris institutis per omnia 67/68 per scale ... pertingentis cf. Ges. 28, 12-13 148/80 pecuniarum ... blasphematur cf. 2 Tz. 3, 2 39/80 nomen religionis blasphematur cf. Rom. 2, 24 92/93 que ... sapiunt — Ro. 8, 5

237. 1/11 Qui... differantur cf. Cons. Hirs. I cap. 2, DL, 150, 933CD (Si quis autem de alieno monasterio ... differendus) 6/7 per omnia obedire cf. Co/. 3, 20 ez 22

*0 attingunt] attingant. K! *4 prtouideri] prouidi K! *5 temptationibus] temptationi f 80 blasphematur] blaphematur .$ Sed] Set / — inquit] inquid / 87/88 cessentque apprehendere] add. in »arg. manu alia 5 apprehendere] appprehendere F 88unde|unum/ 89 digressi] egressi K! Hii] Hi

IR

91 nihil] nichil F / K1

92 nihil] nichil F f K1

237. 1 in] add. supra lin. S 2 apostasiam] apostaliam f ^ apostasiam uel] -ostasiam uel ;» ras. F 4 se] add. supra lin. F 6 Quod] Qui F/ K! hoc] sed/ — 5/8 238, 5 Quod si ... transmissi sunt] i7 zarg. : Nota F

CONSVETVDINES, $ 237-239

129

obedire, et dimissionis sue testes attulerint litteras, Probentur

primum spiritus, si ex deo sunt, et si uestimenta monasterii deposuerant, IO

I

uidebitur, 15

^

canonicorum

ritu reuestiantur

et, si tonsuram

quoque omiserunt, tondeantur et usque ad legitimum tempus a professione differantur. 298. Eodem modo suscipiendi sunt, qui causa canonice religionis diligentius exequende a loco, ubi minus accurate illa euangelica perfectio obseruatur, ad nos uenientes nobis associari appetunt, si concessione suorum dimissi et eorum nobis commendatione transmissi sunt. Oportet autem eos nec noua ingerere uel superflua, sed ea, que inuenerint, cum humilitate et modestia laudare. Si quid tamen rationabiliter et cum caritate dignum correctione ostendere ualuerint, audiantur patienter. Quis scit enim, an propter hoc ipsum a deo missi sunt ? Nec consideretur persona dicentis, sed quid dicat. Sic Ietro in Moyse, sic mulier in Dauid correxit, quod non bene agebant, uel potius ad memoriam reduxit, quod non attendebant. Quod si et uita et scientia talium laudabilis non

solum libenter recipiantur,

sed etiam, ut re-

maneant, admoneantur et post legitima probationis tempora congregationi socientur. 239. Si quis de monasterio monachorum egressus sine parentum oblatione et absque claustrali benedictione canonicis sociari expetit, si sincera deuotione et perseueranti petitione spem boni de se insinuauerit, probatus legitime et deo donante idoneus iudicatus omnimodis est assumendus et propter habitum, quem sine consecratione habuit, non est repellendus. Si enim esset monachus, non esset a nobis omnino recipiendus, sicut nec legitimum canonicum ab illis recipi concederemus. Non enim probari potest, quis sit profectus ab hoc diuertere 7/8 probentur ... sunt — 1 IoP. 4, 1 ; cf. Benedicti Regulam cap. 58, 2 238. 11 Sic Ietro in Moyse cf. Exod. 18, 17-23

2 Reg. 14, 13-21

sic mulier ... correxit cf.

239. 9/10 Non ... istud cf. priuilegium ab Vrbano II papa 1092 ian. 28 monasterio Rottenbuch concessum (Germania Pontificia 1, 375-376, nr. 2), PL. 151, 338D (Itaque non minoris ... custodire) e 239,4 (ne cuiquam liceat ... commutare)

probentur] probetur K! ? attulerint] adtulerint.$ legitimum] legittimum .$ F f Ww

10 omiserunt] ommiserunt

2 exequende] exsesuscipiendi] suscipiende K! 238. 1 Eodem] Nollo K! 3 euangelica] euuangelica F f K? accufate] acurate F f K! quende F f Ki 6 noua] 3/4 nobis associari] associati nobis F / ^ 4/5 nobis] add. in marg. 5 10 quid] quodf ualuerint] uoluerint K! 8 caritate] karitate .$ noria f 15 legitima] legittima 5 F f 13 et uita] uita K! 11 Ietro] legitur K! 3 perseueranti] per239. 3/8 si sincera ... concederemus] i» zarg. : Nota F 4 omnino] seuerant / — 4 legitime] legittime $5 F f ^ donante] dante Ff 8 legitimum] legittimum .$ F f sequ. sed lin. transu. subduct. del. : repellendus .$

I30

CONSVETVDINES,

$8 239-240

ad illud, cum illo non sit dignius istud. Vna enim disciplina, una districtio, una paupertas, una perfectio! Sed magni, inquiunt, wiri hoc fecerunt, quorum est imitatio digna

IO

et auctoritas non contempnenda. Fuerunt sane magni alio quodam I

iX

modo,

sed

non

in ordine

canonico,

cuius

si

perfec-

tionem attigissent, non aliam inquirerent, que non est alia, nisi sunt quidam, qui tumoribus suis fraternitatis caritatem postponentes et omnia preter se contempnentes et omnibus se preferentes, dum se eleuant, alliduntur et, dum humiliari nesciunt, ut exaltentur, exaltantur, ut humilientur. Nec hoc

20

dicimus in ordinis illius suggillationem, qui bonus est et sanctus, si quis eo legitime utatur nec tamen nostro preiudicat, qui non minus bonus est, si ea, qua debet, diligentia custodiatur. Hoc, nisi fallimur,

monachi,

qui tamen

monachi

sunt,

nobiscum fatebuntur, et si qui negauerint, magis studiis par2 II tium quam ueritate rerum mouentur. (CAPVT 41. DE TEMPORE PROBATIONIS»

^

IO

240. Laici uero ad canonice religionis culmen aspirantes, si etate et ingenio idonei sunt litteris instrui, ad ordines promoueri, secundum ritum de clericis predictum admittendi ad formam dei sunt, maiore utique difficultate, quia preter cetera etiam litteris sunt erudiendi. Videtur etiam ratio postulare, ut tempore sue probationis, nisi periculum mortis instare uideatur, suspendantur a tonsura capitis. Nam si barbe aliquantulum habuerint, hoc mox deponent data sibi a sacerdote bene-

dictione secundum usum ecclesiasticum, ne, si, quod absit, ad uomitum reuersi fuerint, abscedant maiore scandalo,

quam accesserunt desiderio. Ceteri autem laici, quos etatis processio et nature hebetudo non admittit ad gradum clericatus, qui uulgo dicuntur conuersi uel fratres, alio quodam modo I ^

canonicis associantur, non uestitu aut tonsura, sed abrenuntiatione seculi et proprietatis abdicatione, obedientie subiectione,

10/11 Vna... perfectio cf. Eph. 4, 4-6 — 18dumse eleuant, alliduntur cf. Ps. 101, 11 18/19 dum humiliari ... humilientur cf. Mrz. 23, 12 240. 10 ad uomitum reuersi fuerint cf. 2 Perr. 2, 22

13 non] 2Z4. supra lin. F alio] et alio K! 14 cuius] eiusf£ 18 inquirerent] requirerent K! 16/23 nisi sunt ... custodiatur] n zarg. : Nota F 16 tumoribus] timoribus K1 18humiliari] sehumiliari F f. 19 exaltantur] corr. ex exaltentur (-a- supra expunct. -e-) Kt 20 suggillationem] sugillationem K1 21 legi-

time] legittime .$ F f 240. 1 uero ad] inzer baec uerba : ras. unius litt. F aspirantes] asspirantes $5 ; aspspirantes K! 3de]JaF f 4utique] itaque K! 5/11 Videtur ... desiderio] in zarg. : Nota F 10 uomitum] usum ecclesiasticum K! 12 hebetudo] hebitudo $ 13 alio quodam modo] aliquodammodo K! 14/18 abrenuntiatione] abrenuntiare F f

CONSVETVDINES,

$ 240-242

I3I

communis uite professione, uitiorum mortificatione, uirtutum sectatione, placendi deo soli indefessa intentione imitantes, quantum possibile est, canonicam perfectionem, percipientes pastum ex uno cellario et uestitum de uno uestiario, uescentes 20in uno refectorio, quiescentes in uno dormitorio, collationem celebrantes in uno capitulo. Oportet itaque eos predictis locis et temporibus silentium inuiolabiliter custodire, precipue in festiuis diebus, non euagari passim nec loquacitati operam dare, sed in claustro laicorum residentes psalmos 25 dicere, qui norunt, aut uerbum dei, quod ipsa die audierunt, secum retractare. Si qui tamen aliquibus agendis officiis deputati sunt, prout ratio dictauerit et auctoritas regentis, aliis silentibus necessaria loqui non prohibentur et ad forinseca negotia procedere. Quibus preponi oportet boni testimonii 3o et probate sapientie seniorem, qui uoluntariis calcar subicere, pigros excitare, delinquentes arguere, pusillanimes confortare, ad omnes patiens esse nouerit, qui cottidie in capitulo cum eis collationem faciat et certis diebus de uerbo doctrine simul

et exhortationis eos erudiat et nihil, quod correctione dignum 55 est, indiscussum relinquat ; si quid modum uel uires eius excesserit, ad prelatum referat. 241. Vna autem et communis omnibus, tam laicis quam clericis, esse debet ratio, ut probandi professis ubique sociari permittantur excepto in capitulo, cum loquendum est de ordine canonico, illis admissi, ut imitentur, ab illis sequestrati,

; ne, si, quod absit, porci fuerint, margaritas conculcent. 242. Quia uero etiam in tempore probationis nonnumquam impunitas incentiuum est delinquendi, oportet, ut prior claus18/19 percipientes... uestiario cf. "Augustini Praecept. lin. 141 25/26 aut uerbum . tetractare cf. Cons. Marb. $ 118, 1-2 (Tunc unusquisque. . cogitauerit) 29 bonitestimonii —— ibid. $ 5,1 31/32 pusillanimes... patiens esse cf.1 Thess. 5, 14 34/35 nihil ... relinquat d. Cons. Hirs. I, cap. 51, PL. 150, 981D (tamen, si causa maior fuerit, indiscussa non remanebit) 241. 2/3 ut probandi ... capitulo cf. Cons. Hirs. I, cap. 2, PL. 150, 932B (Tunc inquam, nisi eum citius uenturum nouerit ... conuentui sociatur) b ne...conculcent cf. Mtf. 7, 6

17 indefessa] corr. ex indefessione (-ione Jin. ransu. del. et -a supraseript.) S 19 de] ex Ff 20 in] in ras. F 21/29 Oportet ... procedere] /s zarg. : Nota F 26 agendis] 25 dei] oz. K! 22 temporibus] segz. sed Jin. fransu. del. : suis F 33 fa30 uoluntariis] uoluntarius K! agende f ^ 2* regentis] regendis .$ 34 nihil] nichil F f ciat] corr. ex facere (-cere expunci. ef -ciat postseript.) K! 35 indiscussum relinquat] imer aec uerba :ras. unius litt. F — 85/36 excesserit] excesserint K! 2 sociari] sonari f laicis] laycis e -ay- in ras. F 241. 1. omnibus] o». f 5 fuerint] fuerunt .$ 4 admissi] admissis K! 2 delinquendi] deliquendi 242. 1/12 Quia ... procumbit] i7 zarg. : Nota F

$

prior] decanus F f

I32

i

tralis ipsum sentia monio

CONSVETVDINES,

cottidie post capitulum commune in domo ad hoc prouisa examinet eos, qui nondum professi sunt, in preillorum fratrum, qui eis prepositi sunt, quorum testidiligentiores ad ulteriora incitentur, pigriores arguantur,

delicta resecentur,

IO

15

20

$ 242-243

que agenda sunt, doceantur,

ad futuram

militiam tirones Christi instruantur. Si qua cuiuslibet culpa a monitore suo uel condiscipulo in medium prolata est, is, qui incusatus est, ueniam petit, sed penam, nisi pro graui culpa, non subit, maxime si non appellatus ab aliquo sponte ad petendam ueniam procumbit. Si quis de negligentia obseruandi ordinis notabilis fuerit, maxime si aliquotiens admonitus non se correxit, coram omnibus aspere corripiatur, et grauior ei pena proponatur, nisi de cetero diligentior inueniatur. Nec solum minis terrendus, sed etiam ipso actu puniendus erit, quisquis eorum in conuentu uel extra conuentum dignam uerberibus culpam admisit, quam tamen post admonitionem secundam uel tertiam emendare noluit. Potest quoque

nonnumquam talem commisisse excessum, pro quo sine retractatione, ut accusatus fuerit, uapulabit, si tamen hoc non igno-

^

rantia, sed proteruitate commisit. 243. Si cui eorum priuatam confessionem facienti iusserit domnus abbas uel prior, ut corporalem subeat disciplinam, prouidebit ei magister, qui eius curam gerit, sacerdotem aut de nouitiis, si quidem talis fuerit, aut de conuentu, per quem suscipiat eam tempore congruo et loco his agendis deputato. Locus quidem est officina illa, in qua cum eis capitulum

agitur,

IO

tempus,

dum

conuentus

excubat

in ecclesia.

Licet

egrediantur cottidie a capitulo, cum tractandum est de ordine, tamen, si hospites aliqui illo introducantur pro suscipienda fraternitate, prius ipsi nouitii redeunt et acto ne242. 8/18 Si ... proponatur cf. Cons. Hirs. I, cap. 3, PL. 150, 936BC (Si quis tale quid commisit ... et flagella ei proponuntur) 16/22 Nec solum ... commisit tf. ibid. 936D-937A (Potuit aliquis nouitius siue in conuentu siue alias ... ut predictum est, corrigatur) 243. 1/5 Si ... deputato cf. Cons. Hirs. I, cap. 3, PL. 150, 937B (Si cui eorum a domno abbate ... suo in tempore adducere debet) 7/10 Licet ... redeunt cf. zbid. 937B (in capitulo fratrum intersunt ... illuc aliquando sunt ducendi)

5 qui eis] oz. K1 8/6 testimonio] testimonioniof 6 ulteriora] alterioraf 9a monitore] ammonitore F f is] his K1 10 petit] petat F £K1 12 procumbit] procumbens f. 13/14 admonitus] ammonitus $ F f K* 14 correxit] correxerit K! aspere] -s- add. supra lin. S 16 sed] setf£ 18/19 admonitionem] ammonitionem .$ F f Kt 20 talem commisisse] commisisse talem K! commisisse]commisse f ^ 22 proteruitate] pro ceruitate f 243. 2 domnus] dominus f ; -n- corr. ex -m- per ras. S abbas uel prior] prepositus uel decanus F f ; abbas sed prior K! subeat disciplinam] disciplinam subeat K! 3 aut] ut K! 6 Locus] Locutus f — 6/12 Locus ... exire] in marg. : Nota F 10 suscipienda] spicienda K! fraternitate] fraterinitate .$

CONSVETVDINES,

$ 243-246

I33

gotio, quod ad manum est, egrediuntur cum ceteris ad locum, quo res tunc monuerit exire. 244. Si qui inter eos idonei iudicantur, postquam de ordine et usu monasterii instructi fuerint, possunt a priore deputari adiutores custodi ecclesie uel refectorario et adiuuare sacerdotes, missas priuatas celebrare, et inter ebdomadarios coquine

; conscribi. Si aliquantulum est peritus scribendi uel libros ligandi, hoc quoque cum ceteris operantibus debet exercere, sicut et aliud quodlibet opus, si nouit, una cum reliquis admonebitur agere. Communicantibus aliis ipse non communicat, nisi in summis sollempnitatibus et tribus diebus ante 1o pascha et nisi superuenerit infirmitas, que eum communicare compellat, pro qua, etiam si quid assignati sibi ordinis omittere cogitur, a magistro uel prouisore suo hoc ei indulgetur, ut est in minori choro sedere et pro nocturna siti releuanda ad mansionem egrotantium accedere et in crastino redire. 245. Antequam profiteatur, nulla grauis medicina, ut est potionis,

cauteriationis,

incisionis

alicuius,

est ei adhibenda,

nisi pro magna necessitate, pro qua impium iudicaretur, homini non succurrere ; non tamen prohibetur, si opus est, ; sanguinem

minuere.

246. Si fugerit ante benedictionem, non est a fuga retrahendus ; si sponte redierit, non facile recipiendus, sed cum quadam quasi iniuria contempnendus, ut probetur, si uere sit penitens, per contemptus patientiam et petendi perseueranti; am. Que si spectata fuerint, mitius est tractandus et in claustrum recipiendus. 244. 1/4 Si... celebrare cf. Cons. Hirs. I, cap. 3, PL. 150, 938B (Quicunque inter eos idonei ... adiuuare possunt) 8/6 Si ... exercere cf. ibid. 938C (Si quis eorum scribendi ... illis iniungi hoc opus) 8/11 Communicantibus ... compellat cf. ibid. 938D-939.A (Sciendum est autem, quod nullus ... necessitatem communicandi faciat) 11/14 pro qua ... redire cf. ibid. 939,AB (Si propter infirmitatem ante chorum sedere ... inde non redibit) 245. 1/8 Antequam ... minuere cf. Cons. Hirs. I, cap. 3, PI 150, 939B (Quamdiu sine benedictione fuerit ... non infringere consuetudinem) 246. 1/6 Si ... recipiendus cf. Cons. Hirs. I, cap. 3, PL. 150, 939BC (Interim etiam, dum non est benedictus, si fugerit ... et conuentui adunatur)

12 quo] sequ. sed lin. transu. subduct. del. : ex .$ 244. 1 Si qui ... postquam] szgmaz. per signum in marg. KY 2 possunt] possit K! priore] decano F f ^ deputari] corr. ex deputare (-e Jin. ?ransu. subduct. del. et -i supraserzpt.).S 3 refectorario] refectorio K! adiuuare] secund. -u- add. supra lin. f 3/4 sacerdotes] sacerdoti (-ti aZ. zzanu post.) Kt 4 ebdomadatios] ebdomodarios K! 5/14 Si ... redire] in zarg. : Nota F 8 admonebitur] ammonebitur. Ff K! 10 eum] oz. .$ 11 quid] quodf 245. 1 nulla] nisi K!

2 cauteriationis] -u- adZ. supra lin.

246. 2/3 sed cum ... contempnendus] oz. K!

ei] ozz. K! 4 petendi] petitionis F f.

I34

CONSVETVDINES,

$ 247-248

247. Si egritudinem inciderit, lautiore et indulgentiore cibo est recreandus, absque carnis edulio, si constiterit sic eum pris-

tinam ualitudinem posse recuperare ; sin autem, nec esca carnis nec lauacrum corporis denegetur, quousque sanitati ; restituatur. Sunt alia multa, que discretus rector per se consideret et ex ratione mentis, que scribi non possunt, preuideat et aut corrigat aut toleret aut moneat aut indulgeat mercedem habiturus non solum de profectu proprio, sed et de fratris, quem lucratus fuerit, emolumento.

(CAPVT 42. DE ACTV PROFESSIONIS» 248. Expleto tempore legitime probationis, quam alii biennio limitauerunt, alii uno anno constituerunt, que etiam pro consideratione persone uel rei à perito examinatore aut extendenda aut breuianda est, non absurde uidetur, ut perso;nam notam etiam quasi fere probatam breuiore tempore, ignotam et aliquatenus suspectam, uel etate uel moribus, prolixiore et diligentiore exploratione examinet. Pueros uero oblatos

et

in

monasterio

nutritos,

nisi

usque ad quindecim annos reseruet. Nam

periculo

mortis,

si duodecim

an-

1o norum et ultra, tamen infra quindecim annos, ad conuersionem

uenerint, expleta legitima probatione, prout iudicauerit monasterii pater, cum desiderio perficiendi eius, qui iam initiatus et, quantum hominibus apparere potest, spectatus est, satis fieri ratio postulat: iterum in capitulo petitionem su1; am in conuentu omnium proferat et denuo aliquid de rigore discipline regularis audiat moneaturque etiam deliberare, quam arta est uia, per quam tendere disponit, quam arduus cliuus, quem euadere contendit, quam turpis et ignominiosa retrogradatio post inceptum, et e diuerso audiat, quale sit

. 247. 1/8 Si ... restituatur cf. Cons. Hirs. I, cap. 3, PL. 150, 939C (In egritudinem insidens carnem... propter hoc ueniam non petit) — 7/9 mercedem... emolumento ef. 1 Thess. 2, 19-20

248. 7/9 Pueros ... reseruet cf. Cons. Marb. $ 127, 8-9 (In pueris ... necessitas) 14/16 iterum ... audiat cf. Conr. Marb. $ 128, 1-4 (Quod si eum ... discipline) ; cf. Cons. Hirs. 1, cap. 73, PL, 150, 1002,A (domnus abbas iubet eos ad idem capitulum ...

de austeritate regularis discipline) 17/18 quam arta ... contendit cf. Mz. 7, 14 18/19 quam turpis ... inceptum cf. Lec. 14, 29-30 19/20 quale ... brauium f.

1 Cor. 9, 24 ; Phil. 3, 14

247. 6 non] add. supra lin. F possunt] possit K! preuideat] praeced. sed expunct. : preiudicat K! ? toleret] tolleret K! mercedem] mercecedem K1 248. 1 Expleto tempore ...] szgmaz. ber signum .$ legitime] legittime .$ F f alii] illi K 4 extendenda] -den- a4. supra lin. zzanu post. K! est] oz;. K! Pan ...inceptum] / zarg. : Nota F 9ad]aK! 11 legitima] legittima

CONSVETVDIN ES, $ 248-251

135

20 uincentibus brauium, quantum in peruentione gaudium, quam felix post laborem tripudium, ut et timor sollicitet de labore et spes erigat ex remuneratione. Hoc autem pre omnibus commonefiat,

gratia, 2; hanc

ne de suis uiribus presumat,

qui et uelle conuersionis

et posse uoluntatem

dat, confidat et

sed in eius

cognoscatque

perfectionis

felicitatem

non humani meriti, sed muneris esse diuini. Oportet quoque, ut nihil ignarus, nihil faciat coactus, ne, si forsitan occasionem

a monasterio recedendi uoluerit querere, aliquatenus possit inuenire. 249. Postquam auditis omnibus si qui, quod absit, a proposito deflexerint, receptis uestibus pristinis liberi abscedant;

qui perseuerantes in incepto confirmari postulauerint in proposito indicta die, qua hoc fiat, consensu omnium et uoluntate, ; qui nondum tonsuram acceperunt, hoc ordine tondebuntur : 250. Pater monasterii uel alius, quem

ipse iusserit, ductis

in ecclesiam nouitiis premissa salutatione dicit hanc orationem : 251. Presta, quesumus, omnipotens deus, ut huic famulo tuo, qui ad deponendam comam capitis sui propter amorem Christi filii tui festinat, des spiritum sanctum, qui habitum religionis in eo perpetuum custodiat et a mundi impedimento uel seculari ; desiderio cor eius defendat, ut sicut Àmmutatur uultu, ita manus

dextere tug uirtulem perfectionis boni operis tribuat in actu, ut

26/29 Oportet ... inuenire cf. Conr. Marb. $. 128, 6-8 (Et hoc ... inuenire)

249. 1/2 Postquam ... abscedant cf. Cons. Hirs. I, cap. 73, PL, 150, 1002.4 (Tunc si qui inter eos sunt ... sinet abire) 4 indicta ... uoluntate cf. Cons. Marb. 9 127, 6-7 (statuto die ... consensu fiat) 250. 2/3 premissa ... orationem cf. Cons. Hirs. I, cap. 2, PL, 150, 934B (Ergo in primis premisso ... dicitur)

251. 1/13 Presta ... tondetur cf. Cons. Hirs. I, cap. 2, PL 150, 934BC (Presta, quesumus ... Post tonsuram dicit sacerdos) 20 quantum in peruentione gaudium] add. in marg. manu alia 5 21 sollicitet] sollicite K! ;erigat F f — 22erigat]sollicitet F / — 23sed]set/ ^ 26sed]setf occasionem] ocasionem K! secund. nihil] nichil F f K! 27 nihil] nichil F f K! secund. in] supra Jin. ad. inincepto] 3 .$ 249. 2 deflexerint] deflexerunt 6 tondebuntur] corr. ex tondebantur (-uopt. K! ; add. supra lin. manu alia S corr. ex -a-) 5$

250. Tit. add. manu post. in marg. : De tonsione probatorum

1 ductis] corr.

ex dictis (-u- supra expunct. -i-) .$

1 Presta ...tuo] Oremus 251. Ti*. : Benedictio ad faciendum clericum aZ. R 2 ad dilectissimi dominum nostrum Iesum Christum pro hoc famulo tuo N. R 3 des] de deponendam]apponendamf ^ 2/3 propter ...tui] pro eius amore R 4 perpetuum] petpehabitum] habitu F f f s -es manu alia F ; ut donet ei R 6 tue ... operis] eius ei uultu] uulultu K! ; in uultu R b ut] oz. R tuo R uirtutis R in actu ut] incrementa et R

136

CONSVETVDINES, $ 251-254

ab omni cecitate spirituali oculos eius aperiat ac lumen eternitatis et gratiam ei concedat. Per eundem. Deinde aqua benedicta aspergit et tondere incipit antiphona in directum incepta Tw es, qui restitues hereditatem meam mihi. Que ubi a conuentu fuerit percantata, cum psalmo Conserua et Gloria patri iterum

IO

reincipitur et finitur subiungente

sacerdote

orationem

hanc,

dum tondetur : 252. Omnipotens sempiterne deus propitiare peccatis nostris et ab omni seruitute secularis habitus hic famulus tuus liberatus, dum ignominiam deponit, tua semper perfruatur gratia et sicut similitudinem corone tug ornatum. gestare facimus 1n. capite, sic tua uirtute et hereditate subsequi mereatur in corde. Per. 259. Presta, quesumus, omnipotens deus, huic famulo tuo, cutus hodie capitis comam bro diuino amore deposuimus, ut tn tua perpetua dilectione permaneat et eum sine macula in sempiternum custodias. Per.

-

254. Deus, cuius spiritu creatura omnis incrementi adulta con-

gaudet, exaudi preces nostras super hunc famulum tuum iuueniLs etatis decore letantem. et. primis auspiciis adtondendum, exaudi domine, ut in omnibus protectionis tue munitus auxilio ^

celestem benedictionem accipiat et presentis uite subsidiis gaudeat et eterne. Per. 10 Tu es ... mihi — P;. 15, 5

11 Conserua — P. 15

253. 1 Presta, quesumus — Cons. Hirs. I, cap. 2, PL, 150, 934C 254. 1 Deus, cuius spiritu — Cons. Hirs. I, cap. 2, PL, 150, 934C, quo loco non recte scriptum est : Deus, cuius specie

8 et gratiam ei concedat] sua gratia concedat R eundem] oz. R. ; add. supra lin. manu alia: eiusdem F ; add.: euusebium f 8/9 Deinde ... incepta] oz. R 10 Tu] praeced. tit. : 'Tum tondens eum dices hanc orationem R es] oz. K! mihi] michif£ 10/13 Que...tondetur] Dominus pars hereditatis mee. Glotia patri. Sicut erat. Hec est generatio querentium dominum, querentium faciem

dei Iacob, hic accipiet benedictionem a domino et misericordiam a deo salutari suo.

Gloria patri. Sicut erat. R

13 tondetur] tendeturf

252. Tit. : Oratio add. R 2 et] et dum R tuus] corr. ex tuuss (-s ras.) .$ liberatus] corr. ex liberator (-us supra expunct. -or) /; N. R 3 dum] oz. R ignominiam] secund. -n- in ras. (antea -a-) 5 perfruatur gratia] gratia perfruatur $ et]ut F f£ 4facimus] fecimus R 5 et hereditate] hereditatem R corde] corpore K! Per] aZ2. : dominum F f 253. Ti. : Alia oratio adZ. R 1 huic famulo tuo] ut famulus tuus R 2 capitis comam] comam capitis F / — ut] oz. R 3 perpetua dilectione permaneat] dilectione perpetuo maneat R 3/4 sempiternum] sempiterno R 4 Per] oz. K! ; add. : dominum F ; add. : dominum nostrum f. 254. Ti. : Ad tondendam barbam ad. R ; Jit. add. manu post. : Ad barbam .$

1 incrementi] inclementi K! ; incrementis R— 2 hunc famulum tuum]hos famulos tuos N. R 2/3 iuuenilis] -ni- add. supra /in. $ ; iuuenis K! 3 decore] a4. supra lin. manu alia F. letantem] letantes R. 3/4 adtondendum exaudi domine] ad tondendum oblatos R 4 munitus] muniantur R 5 celestem] et celestem R accipiat] accipiant R $/6 subsidiis gaudeat] presidiis gaudeant R 6 Per] adZ. : dominum nostrum I8

CONSVETVDINES, $ 255-259

137

255. Accepta tonsura scribat cartam professionis proprie uel alius pro eo, si ipse ignarus est huius artis, et ipsa die exutus uestibus monasterii et suis indutus post epistolam, que legitur ad maiorem ^

i]

missam,

ducatur in chorum, ubi uestem

regularem, qua induendus est, benedicat pater monasterii hoc modo : 256. Domine lesu Christe, qui tegmen mostre mortalitatis induere dignatus es, obsecramus immensam tue largitatis habundantiam, ut hoc genus uestimenti, quod sancti patres ad innocentie uel humilitatis indicium abrenuntiantibus seculo ferre sanxerunt, ita benedicere digneris, ut hic famulus tuus, qui hoc usus

fuerit, te induere mereatur. Qui uiuis. 251. Deus eternorum bonorum fidelissime promissor, certissime persolutor, qui westimentum salutare. et. indumentum |eterne tocunditatis tuis fidelibus promisisti, clementiam tuam supphiciter exoramus, ut hec indumenta humalitatem cordis et contempmundi significantia, quibus famulus tuus sancto wisibiliter IX ium est informandus proposito, propitius benedicas, ut beate religionis habitum, quem te aspirante suscepit, te protegente custodiat, et quem uestibus wenerande professionis induis temporaliter, beata facias immortalitate uestiri. Per. 258. Dum exuit eum uestibus, dicat : Exuat te deus ueterem

hominem cum actibus suis. Amen. 259. Cum induit nouis, dicat : Induat te deus nowwm homi-

nem,

qui secundum deum creatus est in vustitia et. sanctitate

255. 1/2 scribat ... artis cf. Benedicti Regulam cap. 58, 20 (manu sua ... ab eo togatus scribat) 2/6 et ipsa ... modo cf. Cons. Marb. $130, 3-6 (habitu quo uenerat ... ita dicens) 256. 1/6 Domine ... uiuis — Cons. Marb. $ 131, 3-7 258. 1/2 Dum... Amen — Cons. Marb. $ 132, 1-2 Exuat ... suis cf. Eph. 4, 22 ; Col. 3, 9 259. 1/5 Cum ... fortitudinis — Cons. Marb. $ 132, 2-6 (Dum induit ... fortitu-

dinis)

1/3 Induat ... ueritatis — Ep. 4, 24

255. 1 professionis] -f- corr. ex -c- 5

2 ignarus] corr. ex ignara (-ra n. £ransu.

del. et -zus add.) K! 2 1 tegmen] tegimen R 256. T;/. : Benedictio uestis canonicalis aZZ. R 2/3 tue largitatis habundantiam] corr. zanu alia supra immensam] inmesam K! 6 Qui b ita] equ. sed lin. transu. del. : ut S lin. transu. del. clementiam tuam F uiuis] Per K! ; add. zanu post. : Oratio F 1 promissor] promis257. Tit. : Benedictio uestimentorum uirginum aZ. R 5 3 iocunditatis] iucunditatis R 2 persolutor] prosolutor K! sorum K! 6 inforfamulus tuus] famula tua R famulus] secun. -u- supra expunct. -i- KY 7 suscepit] suscipit 6/4 religionis] castitatis R mandus] informanda R professionis] promis8 quem] per quem f ; quam R F f K! ; susceperit R Per] oz. F f 9 facias immortalitate] immortalitate facias R sionis R 2 Amen] oz. R. 258. 1 Dum ... dicat] oz. K* ; Dum exuitur, dicatur ei R

259. 1 Cum ... dicat] oz. K! ; Et induenti dicatur R

Induat] Induitf

138

CONSVETVDINES, $ 259-263

ueritatis. Amen. Et sequuntur preces Salwwm fac seruum. Mite ei domine auxilium. Nihil proficiat inimicus. Esto ei do; mine turris fortitudinis. Dominus uobiscum. yr gs d 260. Deus indulgentie pater, qui seueritatem. tug districtionis temperans, ne filius portet iniquitatem patris, el qui mira dispositione etiam malis bene utens tue dignationis gratiam ber eos frequenter operaris, quesumus clementiam tuam, ut huic famulo ; (uo non obsistat, quod habitum religionis per nos tanta ac tal re indignos accipit, sed ministerium, quod. per nos exterius exhibetur, tu interius per donum sancti spiritus exequaris. Per. 261. Deus, qui per coeternum fitum tuum cuncta creasti quique mundum peccatis inueteratum per mysterium incarnationis eius renouare dignatus es, te suppliciter exoramus, ut eiusdem domini nostri Iesu Christi gratia super hunc famulum tuum N. abrenuntiationem seculi profitentem clementer respicere dignetur, per quam in spiritu sue mentis renouatus uelerem hominem cum

V^

actibus suis exuat et nouum,

qui secundum

deum

creatus est,

indui mereatur. 262. Deus, qui beatum Augustinum, electum tuum, abstractum a mundi turbinibus tibi soli militare iussisti, tribue, quesumus,

huic famulo tuo sub eius ministerio ad tuum seruitium festinanti et perseuerandi instantiam ei perfectionis usque ad finem wicPer. V^ toriam. 263. Post offerendam ante altare ueniens circumstante 3 Saluum fac seruum — Ps. 85, 2 4 Mitte ei domine — Py. 19, 3 4/6 Esto ... fortitudinis cf. Ps. 60, 4 ficiat — Ps. 88, 23

Nihil pro-

260. 1/7? Deus ... Per — Cons. Marb. $ 133

261. 6/8 per quam ... indui mereatur cf. Eph. 4, 22-24 ; Col. 3, 9-10 et 12 263. 1/8 Post ... patri — Cons. Marb. $ 135, 2-6 3 Amen. Et] oz. R sequuntur] secuntur F f K! seruum] ZZ. : tuum, deus meus, sperantem in te R 3 domine] oz. R auxilium] ozz. F f K! ; add. : de sancto, et de Syon tuere eum R Nihil] Nichil .$ F f K! proficiat] proficiet K! inimicus] aZ. : in K! ; add. : eius in eo, et filius iniquitatis non nocebit ei R EO RM refugii a facie inimici R uobiscum] add. : Et cum spiritu tuo

. 260. 1 seueritatem] seueritate / — 2 temperans] temperas R iniquitatem] iniquitatum f — iniquitatem patris] patris iniquitatem .$ mira] mera R i quesumus] quos f — 5 tuo] oz. K! * sancti spiritus exequaris] spiritus sancti operare R Per] oz. F f

261. 3 renouare] reuocare K! es] add. supra lin. F 9 profitentem] confitentem K! dignetur] dignatur / ^ 6 per quam] pro qua K! 262. 2 militare] inter mi- e£ -litare : ras. trium [itt. (-nis-).Y iussisti] uoluisti K! idperseuerandi] perseuandi K! ad] in K! 6 Per] adZ. : Christum dominum 263. 1 offerendam] offertorium R cumastante F f

ueniens] ueniet R

circumstante] cir-

CONSVETVDINES, 8 263-264

139

conuentu flexis genibus tertio dicat Suscipe me, domine, secundum eloquium tuum, et uiuam, et non confundas me ab expectatione mea. respondentibus cunctis tertio Suscepimus, V^

^

^

2o

deus, misericordiam tuam et cetera cum Gloria patri et psalmis

Dominus regit. Magnus dominus. Miserere mei deus. Qui habilat. Deinde incipitur letania : 264. Kyrie eleison. Christe eleison. Christe audi nos. Pater de celis deus miserere nobis. Fili redemptor mundi deus miserere nobis. Spiritus sancte deus miserere nobis. Sancta trinitas unus deus miserere nobis. Sancta Maria ora. Sancta dei genitrix ora. Sancte Michael ora. Sancte Gabriel ora. Sancte Raphael ova. Omnes sancti angeli et archangeli orate. Omnes sancti beatorum spirituum ordines orate. Sancte Iohannes Baptista ora. Sancte Petre ora. Sancte Paule ora. Sancte Andrea ora. Sancte Iacobe ora. Sancte Iohannes ora. Sancte Thoma ora. Sancte Iacobe ora. Sancte Philippe ora. Sancte Bartholomee ora. 2/4 Suscipe ... mea — Ps. 118, 116 4/8 Suscepimus ... tuam — Ps». 47, 10 6 Dominus regit — P». 22 Magnus dominus — P». 47 ; Cons. Marb. $ 136, 1-2 Miserere mei deus — Ps.50 ; Cons. Marb. $ 136,2 — 6/4 Quihabitat — Ps.90

2 flexis genibus tertio dicat] dicat ter R me] oz. .$ ; add. supra lin. F domine] om. R 3/4 et non ... mea] oz. R me ... mea] oz. K! 4 expectatione] exspectatione F f ^ respondentibus cunctis tertio] Chorus respondens tertio

dicat R

à deus] domine

F / ^ tuam] aZ. : in medio templi tui R

et

cetera cum] oz. R cetera] oz. F f K! et psalmis] psalmum R 6 regit] regnauitf ; add. : me R Magnus] praeced. : psalmum R Misetere] praeced. : psalmum R Qui] praeced. : psalmum R 6/? habitat] 227. : in adiutorio K! 7 Deinde incipitur letania] Sequitur lytania R

264. Tit. : Litania add. R 1 Christe eleison] z27. : Kyrie eleison R 4 Fili] Filii K! deus]om.F f ^ nobis]om.F 8 sancte] sancte .9 5/6 Spiritus ... nobis] ozz. K! 6 nobis] oz. / — ?* ora] oz. f ; add. : pro nobis R 8 ora] add. : Sancta uitgo uirginum ora R 9 Michael] Michahel K!f 11 Raphael] Raphahel K! 12 orate] oz. $ ; add. : pro nobis K!R 13 orate] ox. 5 f; add. : pro K! 14 Iohannes] Ioannes R Baptista] Baptiste / — ora] aZ. : Omnes sancti patriarche et prophete orate pro nobis R 15 Sancte] S- oz. K! 19 Iohannes] Ioannes R 23 Bartholomee] Bartholome 5 K!

CONSVETVDINES, $ 264

140 Sancte 25 Sancte Sancte Sancte Sancte Sancte 3o Sancte

Omnes Omnes Omnes Sancte 35 Sancte Sancte Sancte Sancte Sancte 4o Sancte Sancte Sancte

M athee ora. Simon ora. Thathee ora. Mathia ora. Luca ora. Marce ora. Barnaba ora.

sancti apostoli et euangeliste orate pro nobis. sancti discipuli domini orate pro nobis. sancti innocentes orate pro nobis. Stephane ora. Line ora. Clete ova. Clemens ora. Sixte ora. Alexander ora. Fabiane ora. Vrbane ora. Corneli ora.

Sancte Cypriane ora. Sancte Laurenti ora. 45 Sancte Vincenti ora.

Omnes sancti martyres orate. Sancte Siluester ora. Sancte Leo ora.

Sancte Gregori ora. so Sancte Hilari ora. Sancte Martine ora. Sancte Ambros ora.

Sancte Augustine ora. Sancte Aureli ora.

30 ora] oz. F 24 Mathee] Matthee R 26 Thathee] Tathee F f ; Taddee R 32 Omnes . 31 euangeliste] euuangeliste F f K! pro nobis] oz. Ff R nobis] z/io Joco (pos£ Sancte Laurenti ora, //mea 44) f. pro nobis] oz. Ff R K! 33 pro nobis] oz. Ff R K! 86 Clete] Clece f 40 ora] aZ. : Sancte Sebas48 Sancte Vintiane ora K! 41 Sancte Vrbane ora] add. supra lin. zanu alia F centi ora] Omnes sancti discipuli orate f; add. : Sancte Vite ora. Sancte Cholomanne ora K! ; add. : Sancte Blasi ora F f ; add. : Sancte Blasi ora. Sancte Ignati

ota. Sancte Chrysogone ora. Sancte Sebastiane ora. Sancte Geori ora. Sancte Vite ota. Sancte Pangrati ora. Sancte Pantaleon ora. Sancti Ioannes et Paule orate. Sancti Cosma et Damiane orate. Sancti Marcelline et Petre orate. Sancte Dionysi cum sociis tuis orate. Sancte Mauriti cum sociis tuis orate. Sancte Hereon cum sociis tuis orate. Sancte Fleoriane cum sociis tuis orate. Sancte Hypolite cum sociis tuis orate. Sancte Cyriace cum sociis tuis orate R 49 Sancte Gregori ora] azZ. supra lin. manu alia F Gregori] Gregorii .$ 49/80 Sancte Gregori ora. Sancte Hilari ora] Sancte Hilari ora. Sancte Gregori ora F / R 52 Ambrosi] Ambtosii .$ 52/83 Sancte Ambrosi ora. Sancte Augustine ora] Sancte Nycolae ora. Sancte Augustine ora. Sancte Valentine ora. Sancte Ambtosi ora K! 54 Sancte Aureli ora] oz. R.

CONSVETVDINES, $ 264

141

55 Sancte Remigi ora.

Sancte Ieronime ora. Sancte Benedicte ora. Omnmes sancti confessores orate. Sancta Maria Magdalena ora. 6o Sancta Maria Egyptiaca ora. Sancta. Petronella ora. Sancta Tecla ora. Sancta Felicitas ora. Sancta Perpetua ora. 65 Sancta Agnes ora. Sancta Agatha ora. Sancta Lucia ora. Sancta Cecilia ora. Sancta Anastasia ora. 7o Sancta Margareta ora. Omnes sancte wirgines orate. Omnes sancti orate bro nobis. Propitius esto, barce nobis domine. Ab ira tua libera nos domine. 75 Ab insidüis diaboli libera.

A peccatis nostris libera.

B5 Sancte Remigi ora] zm Joco infer. (pos? Sancte Columbane ora, cf. noz. 57) R 56 Ieronime] Heironyme R ora] add. : Sancte Leonharde ora. Sancte Rudberte ora. Sancte Amande ora K! ; ag. : Sancte Leonarde ora. Sancte Nicolae ora. Sancte Egidi ora. Sancte Rudperte ora. Sancte Amande ora. Sancte Corbiniane ora. Sancte Vdalrice ota. Sancte Valentine ora R $* ora] add. : Sancte Seuerine ora. Sancte Columbane ora. Sancte Remigi ora. Sancte Galle ora. Sancte Germane ora. Sancte Magne ora. Sancte Orhmare ora R 58 orate] a27. : pro nobis K! 60 Sancta... ora] ozz. R. Sancta] Sancte .$ Egyptiaca] Egyptieca K! 61/63 Sancta Petronella...Felicitas ora] Sancta Felicitas ota. Sancta Petronella ora. Sancta Tecla ora F f 61/64 Sancta Petronella ... Perpetua ora] Sancta Felicitas ora. Sancta Perpetua ora. Sancta Petronilla ora R 62 Sancta Tecla ora] 7n /oco infer. (pos? Sancta Agnes ora, //mea 65) R64 ora] add. : Sancta Scolastica ora K! 65 Sancta Agnes ora] is /oco infer. (ante Omnes sancte uirgines ..., Jimeg 71) K1 66 ora] ad4. : Sancta Iuliana ora. Sancta Afra ora K! 69/70 Sancta Anastasia ... ora] Sancta Margata ora. Sancta Anastasia ora. Sancta Agnes ora K! 49 ora] add. : Sancta Scolastica ora. Sancta Afra ora. Sancta Tecla ora. Sancta Sabina ora. Sancta Radegundis ota. Sancta Daria ora. Sancta Christina ora. Sancta Eindrudis ora. Sancta Gertrudis ora. Sancta Walpurgis ora. Sancta Iuliana ora. Sancta Vrsula cum sodalibus tuis orate R *1 uirgines] a7. : et uidue K!R orate] add. : pto K! ; add. : pro nobis R 73 parce] add. supra Jin. manu alia F domine] add. : Propitius esto, libera nos domine R *?4 domine] oz. K! 75 libera] add. : nos domine. Ab insidiis omnium inimicorum libera nos domine R ; 277. :

Ab insidiis inimicorum nostrorum libera(f/adZ. :nos domine)F f 76 A...libera] oz. R 26/29 A ... peste libera] A clade et peste libera( fa2. : nos domine). Ab omni malo libera nos( f adZ. : domine). A peccatis nostris libera (f add. : nos

domine). Ab omni immunditia mentis (f aZ. : libera nos domine) et corpotis (et corporis oz. f) F f

142

CONSVETVDINES, $ 264

Ab omni immunditia mentis et corporis libera. Ab omni malo libera. A clade et peste libera. 8o A subitanea el improuisa morte libera. A morte perpetua libera. Per annuntiationem et natiuitatem tuam libera. Per crucem el passionem tuam libera. Per mortem et sepulturam tuam libera. 85 Per resurrectionem et ascensionem tuam libera. Per aduentum spiritus sancti parachitz libera. In die iudicui libera. In hora exitus nostri libera. Peccatorves te rogamus, audi nos. 9o Vt pacem et concordiam nobis dones, te rogamus. Vt indulgentiam el| remissionem omnium |peccatorum |nostrorum nobis dones, te rogamus. Vt gratiam sancti spiritus cordibus nostris clementer infundere digneris, te rogamus. o; Vt. congregationem nostram merito et. numero adaugeas, te

264. 93/94 Vt gratiam ... rogamus — Cons. Marb. 9 136, 5-6

71/81 Ab omni ... perpetua libera] A clade et peste libera nos. A fulgure et tempestate libera nos. A subitanea et improuisa morte libera nos. À morte perpetua libera nos. Ab omni immunditia mentis et corporis libera nos. Ab omni malo libera nos R ?9 libera] a2Z. : nos K! 80 A] oz. K! libera] oz. F f ; add. : nos K! 8S1A]ozm.S;bF libera] ozz. F .$ ; add. : nos dominef 82 Per ... libera] Per adnuntiationem tuam libera nos. Per natiuitatem tuam libera

nos R libera] a7. : nos domine F f 83 libera] oz. $ F ; add. : nos R ; add.: nos domine f. 84 Per] oz. F ; A f ; P- om. K! tuam libera] ozz. 5$ libera] ozz. F ; add. : nos K! ; add. : nos domine fR 85 libera] adZ. : nos K?R ; add. : nos dominef

86 libera] oz. F ; add. : nos R ; add. : nos domine

Ky S?7InlI-oz.K! libera] ad. :nos domine $87/88 In... nostri libera] In hora exitus nostri libera nos. In die iudicii libera nos R 88 libera] oz. 5 ; add. :nos domine f 90 dones te rogamus] oz. F rogamus] add. : audi nos KR ; sequ. : Vt ueram penitentiam nobis agere concedas, te rogamus R 91 Vt] VtueroF / | omnium]oz. R 91/92 omnium ... rogamus] ozz. F ; te rogamus audi f 92 nobis] oz. K! rogamus] add. : audi nos R 94 te rogamus] om. $ F ; add. : audi nos/ R 935/108 Vt congregationem ... te rogamus] Vt cordis compunctionem fontemque lacrymarum nobis dones, te rogamus. Vt fidem rectam, spem firmam charitatemque perfectam nobis dones, te rogamus. Vt in bonis operibus perseuerantiam nobis dones, te rogamus. Vt ecclesiam tuam pacificare, custodire, adunare et regere digneris, te rogamus. Vt domnum apostolicum et cunctum gradum ecclesiasticum in sancta religione conseruare digneris, te rogamus. Vt antistitem nostrum cum omnibus sibi commissis in uera religione conseruare digneris, te rogamus. Vt reges omnes et principes christianos in tua uoluntate custodire digneris, te rogamus. Vt nostram congregationem in tuo sancto timore et seruitio confortare digneris, te rogamus. Vt locum istum sanctificare et custodire digneris, te rogamus. Vt cunctum populum christianum pretiosissimo sanguine redemptum conseruare digneris, te rogamus. Vt dies nostros in tua pace disponas, te rogamus. Vt aeris temperiem bonam nobis dones, te rogamus. Vt fruges terre nobis dare et conseruare digneris, te rogamus. Vt ab eterna damna-

CONSVETVDINES, $ 264-265

IOO

143

rogamus. Vt de uirtutibus ad uirtutes, de bonis ad meliora froficiat, te rogamus. Vt famulum iwwum religionis canonice professionem facturum conseruare digneris, te rogamus. Vt ei in hoc proposito sancto berseuerantiam donare digneris, te rogamus.

105

Vt Vt Vt tuo Vt

eum perfecte seculo renuntiare facias, te rogamus. professionis sue fidelis executor existat, te rogamus. cunctum bopulum |christianum |pretiosissimo sanguine redempium conseruare digneris, te rogamus. ad promissum glorie tue premium nos perducere digneris,

le rogamus. IIO

II

Vt nos exaudire digneris, te rogamus. Fili dei, te rogamus. Agne dei, qui tollis beccata mundi, parce nobis domine. Agne dei, qui tollis beccata mundi, miserere nobis. Agne dei, qui tollis Peccata mundi, dona nobis bacem. Christe audi nos. Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison. Pater noster. Saluum fac seruum tuum. Mitte ei domine auxilum. Domine exaudi orationem. Dominus uobiscum. 265. Domine lesu Christe, qui es uia, sine qua nemo uenit 113 Saluum fac — Ps. 85, 2 ; Cons. Marb. $ 136, 7 113/116 Mitte ... auxilium — Ps. 19, 3 ; Cons. Marb. $ 136, 7-8 116 Domine exaudi — Psy. 101, ?

265. 1/2 sine ... patrem cf. Hebr. 12, 14 tione nos liberare digneris, te rogamus. Vt ad promissum glorie premium nos perducere digneris, te rogamus. Vt animabus omnium fidelium defunctorum propitiari digneris, te rogamus. Vt nobis peccatoribus misereri digneris, te rogamus R.(p. 1071) ; Vt gratiam sancti spiritus cordi eius clementer infundere digneris, te rogamus, audi nos. Vt congregationem nostram et merito et numero adaugere digneris, te rogamus,

audi nos. Vt hunc famulum

tuum

regularibus disciplinis

instruere digneris, te rogamus. Vt mentem eius ad celestia desideria erigas, te rogamus, audi nos R (p. 1069) 96 rogamus] 242. : audi nos f K! 9* proficiat] -ci- add. supra lin. S 98 rogamus] oz. K! ; add. : audi nos / 99 Vt] Et f 100 te rogamus] oz. 5$ rogamus] oz. F 102 te rogamus] oz. 5 ; add. : audi nos F f 103 Vt] V- om. 5$ rogamus] a4Z.: audi nos F f 104 executor] exsecutor K! rogamus] oz. $ ; add. : audi nosf 105 christianum] catholi-

cum K! pretiosissimo] pretiocissimo .9 ; pretiossimo F 106 tuo] add. supra lin. zuanu alia F digneris te rogamus] ozz. K! te rogamus] ozz..$ ; add. : audif 107 tue] add. supra lin. K!— 107/108 digneris te rogamus] ozz. K! 108 rogamus] o7. 5 ; add. : audinosf

109 te rogamus] oz..$ ; add. : audi /K!

110 Fili ...

rogamus] ozz. K! ; zn Joco infer. (ante Christe audi nos, //mea4114) f. rogamus] ad2. : audi nos Ff . 113 dona nobis pacem] oz. F 114 priz. Kyrie] K- om. K! secund. Christe] Ch- ozz. K! secund. Kyrie] K- ozz. K! 115 seruum tuum]

om.Ff 115/116 Saluum ... auxilium] Et ne nos. Psalmus : Deus in adiutorium. Oremus pro omni gradu ecclesie : Sacerdotes. Pro cuncto populo catholico : Saluum. Pro pace et unitate ecclesie : Fiat pax. Pro peccatis et negligentiis : Domine ne memineris iniquitatum. Adiuua nos deus salutaris noster, et propter gloriam nominis R 116 orationem] ad. : meam f ; add. : meam et clamor R uobiscum] add. : Et cum spiritu tuo F / R

144

CONSVETVDINES, $ 265-267

ad patrem, quesumus benignissimam. clementiam. tuam, ut hunc famulum iwwum a carnalibus desideriis abstractum. per iler discipline regularis deducas, et qui peccatores wocare dig; natus es dicens : Venite ad me omnes, qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam wos, presta, ut hec. uox inwitationis. tue ita in eo conualescat, quatenus peccatorum. onera deponens et, quam dulcis es, gustans tua refectione sustentari mereatur, et sicul altestari de tuis ouibus dignatus es, agnosce eum nter 1o fuas oues, et ipse te agnoscat, ut alienum mon sequatur, sed te, neque uocem alienorum audiat, sed tuam, qua dicis : Qui mihi ministrat, me sequatur. Qui uiuis. 266. Sancte spiritus baraclite, qui te deum ac dominum reuelare dignatus es mortalibus, dmmensam tue pietatis gratiam gostulamus, ut, sicut ubi wis spiras, sic et huic famulo tuo affec-

ium deuotionis indulgeas et, quoniam tua sapientia. conditus, siua quoque prowidentia gubernetur, quem iuxta. consuetam tibi gratiam unctio tua de omnibus doceat, et ber intercessionem beati Augustini, quem. precipuum ost apostolos huius sancte institutionis latorem dedisti, necnon

et aliorum sanctorum,

ad

quorum nomina professionem facit, eum a uanitate seculi ueraro Citer conuerte et, sicut es omnium peccatorum remissio, deprimentes impietatis obligationes 1n eo dissolue et ad. obseruantiam huius propositi fac eum feruere ; in tribulationibus et angustiis iua indesinenti consolatione ualeat respirare et iuste et bie ber ueram humilitatem et obedientiam in. fraternitate fundatus, quod 15 te donante promisit, felici perseuerantia compleat. Quod ipse prestare digneris, qui cum patre et filio eius unigenito domino nostro Iesu. 261. Clementissime dominator domine, tuam inuocamus pietatem super hunc famulum tuum, quem a seculo conuersum in numero sanctorum accersiri dignatus es, quesumus, ut conuersionis

sue fidem digne custodiat et, quicquid pro salute fuerit deprecatus, s obtineat, sit wita brobabilis, sit brudens et humilis, sit uerus scienEa, clarus obedientia, conueniens in. doctrina, in increpationi-

3acarnalibus desideriis — 1 Per. 2, 11 12 Qui ... sequatur — Io/. 12, 26

9/6 Venite... uos — Mz. 11, 28

11/

265. 2 benignissimam] benignus sumam f — 3 tuum] a4. supra lin. zanu alia $ onerati] honorati f — ? quatenus] quatinus F f onera] corr. ex honera (hexpunct.) K1 9 attestari] adtestari .$ 11 audiat] non audiat K! mihi] michi f — i2sequatur] sequiturf 266. 4 deuotionis] deuotione f. quoniam] qui K! 6 tibi] add. supra Jin. K1 8/9 ad quorum] a quatuor f 9/10 ueraciter conuerte] conuerte ueraciter F f 10 conuerte] conuertere K! 11 impietatis obligationes in eo] in eo impietatis obligationes K* 13 indesinenti] indeficienti TONER 16/1? qui cum ... Iesu] ori. Ki domino nostro Iesu] uiuis et regnas deus per F ; Qui uiuis et regnas

deus per f 267.2 hunc] homo f. 4 quicquid] quicquit K!

CONSVETVDINES,

$ 267-271

I45

bus immobilis, in grauitate decorus, in compassione piissimus, n operatione cautus, in dispensatione sollicitus, in temptationibus fortis, in iniuriis patiens, in pace fixus, in elemosinis bromp-

10 fus, $9 orationibus frequens, in misericordia efficax, nec sit imme-

mor, quod abs te erit de suis factis tuo iudicio 1udicandus. 208. Omnipotens sempiterne deus, cuius caritatis ardore hic famulus twus stabilitatem suam in hoc tibi monasterio promittendo legis tue iugo colla submittit, concede propitius, ut in ultimo examinationis die cum sanctis omnibus in dextera iudi» cis locatus cuncta sue deuotionis bromissa se adimplesse letetur. Per. 269. Deus misericors, deus clemens, cui bona cuncta placent,

sine quo nihil semen inchoatur nihilque bonum perficitur, assint nostris humilibus precibus aures tue pietatis, et hunc famulum iwum, cui in tuo sancto nomine habitum sacre religionis impo; nimus, a mundi impedimento uel seculari desiderio defende et concede ei, ut in hoc sancto proposito deuotus persistere et vemissione percepta peccatorum ad electorum tuorum peruenire ualeat consortium. Per. 210. Post hec surgens et capite cum ambabus manibus super altare positis legat cartam professionis sue sic dicens : 2471. Ego N. offerens trado me ipsum cum his oblationibus ad seruitium huic ecclesie et altari sancte Marie wirginis et sancti

N. et promitto deo omnipotenti in. bresentia clery et bopuli me amodo hic wicturum ad finem uite meg secundum regulam cano; nicorum et beati Augustini sine proprietate bro nosse et bosse meo.

2710. 1/2 Post ... dicens cf. Cons. Marb. $ 139 (Tunc ... posito)

271. 1 Ego ... meipsum — Cons. Marb. $ 140, 1 7 decorus] decoris / ^ compassione] passione / — 10 orationibus] oratio K! 10/11 sit immemor] immemor sit K! 11 iudicandus] aZZ. : Per dominum f ; add. manu alia : Per dominum nostrum F 268. 1 caritatis] karitatis 5 ; charitatis R 3iugoliuga/ ^ 4 examinationis] examinis R 4/5 cum ... locatus] sanctorum cetui aggregatus R 6 Per] add. : Christumf ; add. : Dominum

nostrum R ; add. manu alia : Christum dominum F

269. 2 nihil] nichil F / nihilque] nichilque F f K! assint] assit / — 4 sancto] add. supra lin. 5 8 Per] oz. K! ; add. (F zanu alia) : dominum nostrum F f 270. 1/2 Post ... dicens] Post hec surgat et chartam sue professionis legat et

capite cum ambabus manibus super altare posito ipsam quoque chartam super altare ponat et deinde ultimum inter sui ordinis fratres locum habet R (cf. eiaz infra $$ 272 et 274)

274. In marg. manu alia : Jaramentum. Nota quod hec non est forma professionis nostri monasterii K! ; Professio f ; in marg. : Nota F 1 N.]enim f his] hiis / — 2/3 et sancti N.] sanctique Pangratii martyris R ; et sancti Gabrielis Prof. Rod. 3 me] oz. K! 5 Augustini] eZZ. : et statuta huius monasterii Prof. Rod.

146

CONSVETVDINES,

$ 271-272

Promitto etiam stabilitatem huic loco, donec necessaria anime et

IO

corporis ullo modo habere potero, nec alicuius leuitatis vnstinctu uel quasi districtioris religionis obtentu hunc habitum mulabo uel hoc claustrum exibo. Promitto quoque obedientiam domno abbati N. et omnibus prefate nostre ecclesie prelatis, quos sanior pars nostre congregationis canonice elegerit, ut a domino centuplum recipiam et uitam eternam. 272. Perlectam cartam ponat super altare prosequente patre monasterii et ceteris omnibus Confirma hoc deus, quod operatus es in nobis, a templo sancto tuo, quod. est in. Ierusalem tribus uicibus. Prouideatur autem a camerario, ut, si forte aliqua

^

habet dare ecclesie, ante professionem ad altare deferantur, si tamen digne in ecclesiam deferri possunt, sin autem uel nominentur in auditu presentium, ut eo minus postea ab aliquo repeti possint. Facta professione datur ei ab abbate communio et societas congregationis subiungente hanc orationem a beato Augustino compositam : 6 Promitto etiam stabilitatem cf. Cons. Hirs. I, cap. 74, PL. 150, 1002B (promitto

stabilitatem) ; cf. Benedicti Regulam cap. 58, 17 $/8 alicuius leuitatis ... obtenu — priuilegium ab V'rbano II papa 1092 ian. 28 monasterio Rottenbuch concessum (Germania Pontificia 1, 375 sq., nr. 2), PL. 151, 339A ; idem priuilegium 1092) 1099 monasterio J4.-Ruf apud /Avignon concessum, Codex diplomaticus ordinis sancti Rufi Valentiae, ed. U. Chevalier, Valence 1891, nr. 5 ; cf. Mois, Rottenbucb, 75-86 9/11 Promitto ... elegerit cf. Cons. Marb. $140, 1-4 (promitto obedientiam ... elegerit) 12 centuplum ... eternam - Mf. 19, 29 272. 1/4 Perlectam ... uicibus cf. Cons. Marb. $ 141, 1-3 (Et ponat ... uicibus)

2/3 Confirma ... lerusalem

Ps. 67, 29-30

1/5 Prouideatur ... deferantur cf.

Cons. Hirs. II, cap. 36, PL. 150, 1094C (Nunquam tamen quidquid auri ... presentetur) e? 1094D (Oblationes ... presentantur) 8/10 Facta ... compositam cf. Cons.

Marb. $ 141 (Postea ... orationem)

* corporis] corpori K!R 9 exibo] sequ. izeruzz : Promitto etiam stabilitatem huic loco R 19 domno] domino R ; reuerendissimo domino Prof. Rod. abbati N.] preposito N. 5 R ; N. (add. supra lin. zanu alia F)preposito F f nostre] om. K! nostre ecclesie] ecclesie nostre .9 11 sanior ... congregationis] pars sanior congregationis nostre Prof. Rod. elegerit] ad. : Atque iuro ad sancta dei

euangelia et omnes sanctos, quod ex nunc in antea ero fidelis et obediens tamquam feudalis et subditus domino et prelato meo, domino abbati eiusque successoribus monasterii Rodensis, et quod numquam dabo consilium, auxilium uel fauorem in preiudicium seu detrimentum status et honoris, iuris ac iurisdictionis abbatis et monasterii Rodensis nec talia facientibus assistans auxilio, consilio, facto uel fauore, quin immo pro posse meo statum, honorem, iura et iurisdictionem ipsorum, abbatis et monasterii Rodensis, promouebo et manutenebo Prof. Rod. | 12 et] oz..$ K! R eternam] ag2. : Amen R Prof. Rod. 272. 1 Perlectam cartam] Perlecta carta Tif, 2 omnibus] aZZ. : dicentibus K! 3tuo]oz.F f | 4autem] tum f camerario] ras. e? zanu alia corr. in preposito F ; prepositof aliqua] o., sed add. supra lin. manu alia : aliquid F ; aliquid f à deferantur] corr. in deferatur (-n- ras.) F ; deferatur f — 6 digne] ras. e£ zanu alia corr. in quiete F ; quiete — in ecclesiam deferri possunt] deferri in ecclesiam possunt .$ uel] ras. F ; om. f 9 eo] sequ. sed lin. transu. del. : amplius .$ 8 ab abbate] a preposito 5 F f

CONSVETVDINES,

8$ 273-275

147

2139. Omnes quamuis per gratiam baptismi fratres. simus in Christo et unum patrem habeamus in celo, si eius preceptis, prout Possumus, obsequimur, procul dubio tunc maxime unimur, quando orationibus et beneficiis inuicem nosmetipsos copulamus, et. primitiua ecclesia, quibus cor unwm erat ^ quemadmodum et anima una. Quorum amore plures accensi mente bossessiones et facultates verum uendentes, cum matre Iesu Christi congregalis in unum, pretia deferebant gaudentes. Que apostoli accepta tribuebant omnibus, prout cuique opus erat. Sicque iste nihiloIO minus deo inspirante eorum exemplo commonitus nostris optat 1ungi consortis ; idcirco damus ei communem societatem uiuendi nobiscum, quantum a domino bossumus promereri et nostrum est largiri, quatenus cum electis a remuneratore omnium bonorum ualeat premia repromissa percipere. Amen. 214. Post omnia incipiente primum prelato reliqui per ordinem osculantur eum, et a priore statuitur ultimus in congregatione, ut, quamuis magnus uel senex sit, imitetur euange^

licam humilitatem, que iubet pueris equari, qui ceteris maiores expetunt fieri. Finito osculo et dato loco prelatus claudat omnia hac oratione : 215. Deus, qui renuntiantibus seculo mansionem paras tn celo,

dilata huius congregationis temporale habitaculum |celestibus bonis et presta, ut fraterne teneantur compagine |caritatis unanimes, continentie precepta custodiant, sobrii, simplices et gratis sibi datam professionis gratiam fuisse cognosIX quieti, cant, concordet illorum uita cum nomine et professio sentiatur in opere. Per. Quia uero deposito uetere homine et patre celesti super collum penitentis filii inclinato ornatus et stola 273. 1/14 Omnes ... percipere "Act..4, 32

Cons. Marb. 8$. 145-146

5/6 cor... una

6/9 possessiones ... erat vf. /"Acz. 4, 34-35

274. 1/2 Post ... eum ef. Cons. Hirs. I, cap. 74, PL, 130, 1003. (Tunc fratres, qui . incipientes osculantur) 1/3 Post ... congregatione cf. Cons. Marb. $ 147 (Tunc ... in choro)

275. 1/? Deus ... Per - Conr. Marb. $ 143 1 mansionem paras in celo cf. IoP. ? deposito uetere homine cf. Eph. 4, 2? 7/11 patre ... appetat cf.

14, 2 et 23

Lc. 15, 16-17 et 20-23

2773. In marg. manu alia : Oratio F 1 baptismi] babtismi K' 3 obsequimur] obedimus K! 4 inuicem] oz. K! 9/10 nihilominus] nichilominus .$ F f K! 10 nostris] nostri K! 11 consortiis] corr. ex consorciciis (prizz. -ci- Jin. ransu. subduct. del.) $ communem] communionem et .$ 13 remuneratore] remuneratione K! 14 premia repromissa] repromissa premia K! 274. In marg. manu alia : Nota f 1 prelato] ab (add. supra /in.) abbate K! ; preposito F f 1/2 per ordinem] oz. K! 2 priore] decano F / — 3/4 euangelicam] euuangelicam F f K! 6 omnia] omni K! 275. 3 fraterne] fraterna K! 4 continentic] continue K! à gratis] -is 7n ras. 6 concordet]et cordet / — illorum uita] uita illorum F / — ? in trium litt. F opere. Per] add. in »arg.f Per] ad. : dominum F uetere] ueteri K'

148

CONSVETVDINES, $ 275-278

prima restat, oportet, ut de uitulo saginato sumat conuiuium, ro quem pater penitenti filio non semel, sed cottidie iubet mactari, ne fame pereat uel siliquas porcorum appetat. | 276. Transactis aliquot diebus in capitulo precipit prelatus eum priori loco restitui uel, si dignum fuerit, ad altiorem locum promoueri. Non enim, quod superbis mos est, secundum tempus introitus uniuscuiusque loca tenenda aut defendenda ; sunt, sed iuxta arbitrium presidentis pro meritis uite aut processu etatis loca distribuenda sunt et humiliter suscipienda sine murmure, sine spiritu elationis, et suppliciter procidendum ante pedes distribuentis, ut sit uera conuersio se ipsum despicientis et omnes se superiores reputantis. 271. S1 quis, ut uidetur uel uere, ad extrema ueniens, siue,

qui in probatione positus est, intus, siue subito de procellis seculi enatare cupiens, subueniri sibi postulat, ut cordis conuersionem mutatione habitus exhibeat, si ualebit, per om-

; nia seruare debebit, quod de professione predictum est, siue presens siue absens sit domnus abbas, ut tempestiue redire non possit, agente priore uicem eius. Quod si urgente mortis periculo tam longam moram non patitur, absque scripto nudis, ut dicitur, uerbis faciet professionem aliquo fratrum 1o dicente pro eo uersum Suscipe me domine, dicenturque super eum orationes premisse. Si autem nec hoc ualuerit explere, induendus est canonica ueste, ut premissum est, benedicta a

sacerdote, et ad monasterium

loco sic defunctus

deferendus.

fuerit, nihilominus

Quod si in ipso

in claustrum

est reci-

1; plendus et cum fratribus sepeliendus. 218. Si uero deportatus ad monasterium forsitan de infirmitate conualuerit, pro facienda petitione sua presentabitur capitulo et, licet ab ipso patre monasterii habitum sine professione forte perceperit, tamen non aderit capitulo, cum de 211. 1/15 Si ... sepeliendus cf. Cons. Hirs. I, cap. 76, PL 150, 1004AB (Si quando secularis aliquis ad extrema perueniens ... et inter fratres sepelitur) 10 Suscipe me domine — Ps. 718, 116 218. 1/8 Si uero ... dederit cf. Cons. Hirs. I, tap. 76, PL, 150, 1004BC (Si uero ad monasterium allatus ... qui hoc sciunt)

10 sed] setf 276. 1/3 Transactis ... promoueri] s marg. : Nota F 1 aliquot] aliquod.$ K1 diebus] dierum K! 3 superbis] superuis K! 4 loca] loco K1 defendenda] deferenda K! 5 presidentis] presentis K! 27T. 1 uere] uera K! 2 qui] sequ. : ras. unius litt. f. 83 cupiens] sega. : ras. unius litt. KA postulat] postulans F f ^ à quod] sequ. sed expunct. : debebit f 6 abbas] prepositus $ F f ^ * priore] decano Ff mortis] morte K! 7/8 mortis periculo] periculo mortis F f 10 pro eo] add. supra lin. F 11 nec] add. supra lin.f 12 induendus est] oz. K! 14 sic] si K! ; add. supra lin. F nihilominus] nichilominus F f K 278. 4 perceperit] percepit f.

CONSVETVDINES,

$ 278-280

I49

; ordine loquendum erit, usque dum fíaciat professionem et cetera, que dicta sunt, expleat, et per omnia adunatus congregationi loquatur aliis seruiatque in ecclesia et expleat ministerium suum pro uiribus, quas dominus dederit. (CAPVT 43. DE MINISTRIS ALTARIS INTER NOVITIOS» 249. Si qui tamen ministri altaris fuerint, non statim his officiis agendis idonei iudicandi sunt, sed prius examinandi,

ubi ordinati, qualiter post ordinem sint conuersati, cuius scientie, cuius sint diligentie. Vnde huiusmodi neophytis precipue ; sacerdotibus alii probati uita et spectati scientia, singulis singuli, preponendi sunt, a quibus discant, quam magna diligentia, quam multiplici studio sacerdotes officium debeant celebrare et singulare illud officium tractare. Postea uero quam instructi fuerint, in capitulo a presidente licentiam acci10 piant, ut ad sacerdotale officium se deinceps accingant, et accipientes modesta inclinatione in sedibus suis licentiam danti assurgant. Ceteri sine huiusmodi licentia officia sua peragant et, iuxta quod de tabula recitari sua nomina et officia audierint, deuote agere studeant, quod iussi fuerint. Quod si quis 15 tam clericorum quam laicorum ad conuersionem uenientium barbaricum uel inusitatum et inconueniens nomen habuerit,

a prelato mutari potest et aptius imponi. Quia uero diuersa sunt ecclesiastice genera militie, breuiter dicendum uidetur de singulis agendorum officiis.

280. Sacerdotum est : missas celebrare, maiorem quidem per unam ebdomadam, pro defunctis uel matutinalem in sequenti, canonicas horas incipere et concludere, letaniam precantare et collectas usuales subiungere, benedictiones ; dare, aquam exorcizare, que aspergenda sunt aspergere, altaria incensare. Diaconorum est : euangelia ad nocturnas uigilias et 279. 1/14 Si ... iussi fuerint cf. Cons.

Hirs. I, cap. 77, PL, 150, 1004D-1005.A

(De his tamen, qui uel sacerdotes sunt ... uel extra sit agendum)

280. 1/3 Sacerdotum ... sequenti cf. Cons. Hirs. I, cap. 82, PL. 150, 1007C (Quod si scriptus est ... ad s. Mariam cantanda) 6/* Diaconorum ... pronuntiare cf. ibid. cap. 90, PL, 150, 1022C (Si preuidere diligentius uoluerit euangelium ... ut textum euangelii incenset) 6/1 et pet ... expleat] oz. K! 279. 1 fuetint non statim] non statim fuerint K! his] hiisf 2 iudicandi] -di add. manu alia supra lin. .$ 3 sint] ozz. S 6 singuli] -i corr. per ras. ex -a K! 6/7? magna diligentia] corr. per signum ex diligentia magna ? quam] quando K? 11/12 danti] corr. ex dantiis (-is ras.)f 12 sine] oz. K! 15 tam] add. supra lin. manu alia F quam] a4. zanu alia F

280. 5 exotcizare] exorzizate .$ ; exorcisare 2 exhozizare K! euuangelia f ; euuangelica K! uigilias] aZ. :legere F f

6 euangelia]

I50

CONSVETVDINES, $ 280-281

ad missas pronuntiare ; ypodiaconorum : lectiones ex apostolis uel prophetis uel libro sapientie similiter legere omnium in commune post priorem primum et secundum, cantores ebdomadarios esse priore septimana ad canonicas horas, in sequenti ad cursum sancte Marie, lectiones ad nocturnos legere, responsoria cantare, antiphonas incipere, in refectorio ser-

IO

uire, officio coquine non deesse, mense lectores esse, mandatum cottidianum facere ; iuniorum diaconorum et subdiaco-

norum et infra : kalendarium et conscriptionem tabule in capitulo ordine suo pronuntiare et ad collationem legere.

r5

281.

In

huius

spiritalis

scole

disciplina

tam

multiplici,

in huius stadii agone tam difficili coniurati ueteranis tirones Christi, in procinctu armorum spiritalium semper inuigiles contra insidias leonis, qui circuit querens, quem deuoret, cui II

resistant fortes in fide, ut /Jeg?time certantes mereantur brawium comprehendere. Euntes eant et fleant mittentes semina sua, quia uenientes uenient cum exultatione bortantes manipulos suos, tpso prestante, qui pugnare iubet et certantes iuuat et uincentes coronat, qui uiwit et regnat deus ber omnia. 281. 2 in.huius stadii agone cf. 1 Cor.9 24-2 4 contra ... deuoret cf. Ecc/i. 27S 5 legitime certantes — 2 Tzz. 2, - 8je brauium comprehendere — I Cor. 9, 24 ;Phil. 8, 14

6/4 Euntes... suos — P». 125, 6

* ypodiaconorum] -no- add. supra /in. 5 ; -a- add. supra lin. F ; ypodiconorum K! 9 commune] -e zz ras. (antea -ione) .$ priorem] decanum F f cantores] -otorr.ex -a- $ ; cantatores / — 9/10 ebdomadarios] ebdomodarios K! ; ebdomarios

f | 10 priore] priores $ canonicas horas] horas canonicas K! 11 nocturnos]nocturnas F f. — 13/14 mandatum] mundatumf 14 et] add. supra lin. manu alia F

14/15 subdiaconorum] -norum add. zanu alia supra ras. (antea -tum) F

281. 1 spiritalis scole disciplina] scole spiritalis discipline K! spiritalis] -is z ras.(antea -t)f 2 difficili] dificili K! 9 legitime]legittime.$ F f Kt 9 coronat] secumd. -o- corr. ex -a- .$ omnia] add. : secula seculorum. Amen F f K!

I5I (PARS OVARTA : OVAE AD SINGVLARVM PERSONARVM RESPICIVNT» (CAPVT

;

10

;

;

44. DE ELECTIONE

OFFICIA

ABBATIS»

282. Tractatis in superiore opusculo his, que ad communis obseruantie rationem pertinent, nunc disserendum nobis est de his, que ad singularum officia personarum respiciunt, qualiter eligantur, quid ab electis agatur, que cuique sollicitudo, que creditorum prouisio, que iniuncti operis, si ratio postulat, in quibus absolutio, que canonici habitus consuetudo, que minoris etatis educatio, que iuuenum custodia, que infirmorum cura, que egrotantium recreatio aut extrema deductio, que circa morientes diligentia, que mortuorum depositio, que carorum memoria nulla obliuione delenda. 283. Primo igitur loco electio domni abbatis occurrit, que, sicut ceteris dignior, ita diligentiori cura exquisitior merito iudicatur. Nam in ceteris personis, si quid, quod absit, reprehensibile fuerit, deprehensum corrigi ualet et ipsa persona amoueri ; si quid in eo, qui omnibus preest,correctione dignum fuerit, difficulter ualet emendari uel persona, semel accepta, dignitate priuari. Vnde necesse est talem eligi, qui tamquam spiritualis omnia iudicet et a nemine iudicetur et bredicans alüis ipse reprobus non inueniatur. 284. Defuncto patre monasterii et dignis obsequiis terre commendato conuocatis omnium cellarum nostrarum prioribus celebratur communis in capitulo conuentus de electione pastoris tractaturus, ubi inuocato sancto spiritu, sine quo nihil deo dignum agitur, ab omnibus humi toto corpore pro282. 1/3 Tractatis ... respiciunt cf. Cons. Hirs. l1, praefationem, PL. 150, 1037C (Quia superioris libri descriptione ... distinguimus) 2823. 1/3 Primo ... iudicatur cf. Cons. Hirs. I1, praefationezm, PL. 150, 1037 C (Et quia omnis obedientie nostre caput ... preponimus) $ qui omnibus preest cf. Cons: Marb. $ 339, 2 (qui sancte ... preest) 8 spiritualis ... iudicetur — 8/9 predicans ... inueniatur — 71 Cor. 9, 27

7 Cor. 2, 15

284. 1/4 Defuncto ... tractaturus cf. Cons. Marb. $ 338, 2-3 (Domno prelato defuncto...uacamus) 5/8ab omnibus...collectam cf. Cons. Hirs. II, cap. 1, PL, 150, 1038C (primo totus conuentus se ... hanc dicit orationem)

282. 1 his] hiisf 2 nobis] 2/:/ ^ 3his]hiis/ ^ 6 quibus] quibusdam F f M 7 educatio] corr. ex abdicatio (abdi- /im. zransu. subduct. del. e? edu- supraseript.) K* 8 aut] a- supra lin. 5 283. In marg. manu alia : Electio prepositif 1 abbatis] prepositi F / — 3/9 Nam ... inueniatur] Zn zarg. : Nota F ; signat. in marg. manu alia K! 6 fuerit] sequ. : deprehensum K! 2/3 prioribus] decanis F f 284. 2 cellarum] corr. ex cellarium (-i- rar.) .$

8 nihil] nichil F f K!

152

CONSVETVDINES, $ 284-286

stratis dicuntur cantica quindecim graduum sequente Kyr?e eleison et dominica oratione, surgente etiam priore aliis adhuc prostratis et subiungente hanc collectam : 5s eb 285. Assumus, domine sancte spiritus, assumus beccati quadem immanitate detenti, sed in nomine tuo specialiter aggregati, ueni ad nos et esto nobiscum et dignare illabi cordibus nostris, doce nos, quid agamus, quo gradiamur, et ostende, quid. efficere ut te auxiliante tibi in omnibus placere ualeamus. IX debeamus, Esto salus et suggestor et effector iudiciorum nostrorum, qui solus cum deo patre et eius filio nomen possides gloriosum. Non nos permittas perturbatores esse iustitie, qui summam diligis equitatem, ut in sinistrum nos ignorantia non trahat, non. fauor IO inflectat, non accepti muneris uel bersone amor corrumpat, sed iunge nos tibi ueraciter solius tue gratie dono, ut simus 1n te unum

et in nullo deuiemus a uero, quatenus in vomine tuo collecti sic in cunctis leneamus cum moderamine pietatis vustitiam, ut hic a te in nullo dissentiat sententia nostra et in futuro pro bene gestis Eo consequamur jremia elerna, qui solus cum deo patre et eius filo uiuis et regnas. 286. Postquam omnes responderint Aen, iterum considentes indicunt sibi triduanum ieiunium, biduo quidem panis et potus et cibi simplicis edulio, tertia uero panis et aque abstinentia cum orationum et uigiliarum continuationibus summamelectionis imponunt tribus ex omni numero sapientia et ^ que religione precellentioribus. Qui onus sibi impositum anxie suscipientes noctem illam, que diem electioni statutum precedit, propensioribus uigiliis ducunt insomnem celebratoque misse officio de spiritu sancto in crastinum et nomine trinitatis spiriIO tuque consilii inuocato in capitulo cum ceteris conueniunt. 6 cantica quindecim graduum — Pss. 119-123 285 1/18 Assumus ... eterna — Cons. Hirs. II, cap. 1, PL. 150, 1038CD-1039.A (Assumus ... eterna)

286.1 Postquam ... Amen ef. Cons. Hirs. II, cap. 1, PL 150, 1039.4 (Respondetur tamen Amen ab omnibus) 1/2 iterum ... ieiunium cf. Cons. Marb. $ 338, 3-4 (His congregatis ... peragere) 4/10 summamque ... conueniunt cf. ibid. $ 338, 4-10 (Hanc tandem ... capitulum intrant) 6 sequente] -e in ras. (antea -ie) .$ 8 et] oz. K!

* priore] decano F f ^ adhuc] oz. F f

285. 2 immanitate] humanitate K! nomine tuo] tuo nomine .$ 4 efficere] et facete K! & placere ualeamus] placeamus K! 6 suggestor] sugestor F f *? deo patre] patre deo F f 10 accepti] accepta f 12 deuiemus] eorr. ex defiemus (-f- expunct. et -v- suprascript.)f 13/14 a te in nullo] in nullo a te K! 16 regnas] gloriaris deus per omnia secula seculorum. Amen F f K!

286.3aque]abque/ ^ 6 impositum] im- agg. supra /in. K1 anxie] anxia .$f ; anxiz de 8 propensioribus] propensiorinibus (-ri- add. supra Jin.) .$ insom-

nem] insompnemf

CONSVETVDINES, $ 286-288

153

Vbi postquam cognouerint, quod nullus ab eorum electione dissentiat, exeant et ceteris decantantibus psalmum Qwi regis ipsi communicato consilio reuertentes insinuant personam, quam dominus insinuauerit. Quorum electioni annuentibus 15 imponat prior antiphonam Confirma hoc deus, surgantque omnes et ad ecclesiam procedentes cum electo suo decantant psalmum Exwrgat deus. lpse autem electus prosternit se ad gradus altaris principalis, donec finiatur psalmus et antiphona cum oratione dominica dictoque uersu Et wen:iat super. Salu2o [are cum collecta Actzones nostras quesumus. Deinde surgat et iussus ab ipso altari tollat uirgam pastoralem, qua tardos excitet, infirmos portet, fugaces retrahat, statutoque in sede abbatis cantor imponat ymnum Te deum laudamus cunctis concinentibus et signis sollempniter resonantibus. 287. Cum autem cantant Te eternum patrem, incipiente a priore uniuersi eum osculantur, reductoque ad capitulum et presidente officiales monasterii claues obedientiarum ponunt ante pedes eius et iubente eo denuo resumunt. 288. Post hec, cum oportunum fuerit, inuitatur episcopus ad consecrationem electi, a quo denuo inquisito omnium consensu et maxime spiritalium et audita unanimi continentia cum prefata psalmodia et melodia deducit eum in ecclesiam ad ; confirmandam electionem et constituit diem, qua promoueat eum secundum statutam abbatibus benedictionem. 11/13 Vbi ... personam ef. ibid. $ 347, 4-7 (Post hec ... reuertentes eligunt) 12 Qui regis — P». 79 15/20 imponat ... surgat cf. Cons. Hirs. II, cap. 1, PL. 150, 1039.AB (in ipso capitulo imponit prior ... actiones nostras etc., surgit) 15 Confirma — Ps. 67, 29 1? Exurgat deus — Py. 67 19/20 Et ueniat super. Salutare — Ps. 118, 41 22/24 statutoque ... resonantibus cf. Cons. Hirs. II, cap. 1, PL 150, 1039B (statuitur in locum ... pulsare ad classicum) 287. 1/4 Cum ... resumunt cf. Cons. Hirs. Il, cap. 1, PL 150, 1039B (Eadem autem

hora ad secundum predicti hymni ... ut recipiant eas)

288. 1/2 Post ... electi — Cons. Hirs. II, cap. 1, PL, 150, 1039B (Postea cum proxime opportunum fuerit, inuitatur episcopus ad benedicendum eum) 2/4 a quo ... ecclesiam cf. Cons. Clun. Vdal. III, cap. 1, PL, 149, 733.4 (Ter autem omnes adiurauit episcopali auctoritate ... in ecclesiam procedendo) ; cf. Cons. Clun. Bernb. I, cap. 1, Herrgott 136 (qui inquisito ab omni conuentu utrum omnibus electio placeat, ac maxime a spiritalibus fratribus ... procedunt in ecclesiam) 14 13 communicato] communi K! 12 decantantibus] -tan- ad. supra in. $ 15 prior] decanus F f annuentibus] rar. e£ corr. in annuens F ; annuens K!f 20 quesumus] ozz. K! electus] electos / — se] oz. K! 17 deus] 277. : ec K! 20/ $ 287, 4 Deinde ... resumunt] 77 zzarg. : Nota F surgat] surgant .$ 21 ab ipso altari tollat] tollat ab ipso altari F f — 23 abbatis] prepositi F f. 287.1 Cum] Dum Ff 2 priore] decano F / — 4 denuo] mox K' 288. 2 electi] eius e supraseript. manu alia : electi F ; eius electi /— 3 spiritacontinentia] ras., e£ supraunanimi] unami K! lium] spiritualium F f K! 6 abbatibus] seripl. : conuenientia F ; conuenientia / — 4in ecclesiam] oz. K!

prepositis F f

I54

CONSVETVDINES,

$ 289-291

289. Dominica die, hora tertia, qua supra apostolos spiritus sanctus cognoscitur descendisse, uel natali apostolorum ipsa hora episcopo sacerdotaliter et pontificaliter induto presentatur electus, stola, alba et cappa uestitus, a duobus abbati; bus similiter indutis, et post offertur : prostratis omnibus incipitur letania, et post nouissimum Kyrie eleison et dominicam orationem surgit episcopus et dicit:E£ ne nos inducas. Salwwm fac seruum. Mitte ei domine. Hic accipiet benedictionem. Dominus conseruet. eum. Dominus custodiat. introitum. tuwm. 1:0 Dominus custodiat te ab omni malo. Nihil froficiat inimicus. Esto ei, domine,

turris fortitudinis.

Exurge,

domine,

adiuua.

Domaine exaudi. Dominus uobiscum. 290. Cunctorum institutor deus, qui per Moysen, famulum iuum, ad gubernandas ecclesias prepositos anstituisti, tibi supplices fundimus preces teque deuotis mentibus exoramus, ut hunc famulum iuwm, quem coniuentia et electione famu; lorum tuorum

abbatem

hodie ouium

tuarum

instituisti,

bene-

dicere digneris, sicque regat subditos sibi commendatos, ut cum illis omnibus regna celestia adeptus, te domine opitulante apostolicis iugiter fultus doctrinis, centesimo cum fructu letus ?ntroeat porias paradisi atque te domine laudante audire merea10 fur : Euge serue bone et fidelis, quia super pauca fuisti fidelis, supra multa te constituam, intra in gaudium domini tui. Quod ipse prestare. 291. Deus, cui omnis potestas et dignitas famulatur, da famulo tuo N. prosperum dignitatis sue effectum, in qua te semper timeat tibique Tugiter placere contendat. Per. 289. 1/2 hora tertia ... descendisse cf. /Ac/. 2, 1-15 3/12 ipsa hora ... uobiscum €f. Cons. Clun. dal. V III, cap. 1, PI. 149, 733B (Tertia uero die ... uobiscum) ; cf.

Cons. Clun. Bernb. I, cap. 1, Herrgott 136 (Tertia uero die ... Dominus

uobiscum)

7/8 Saluum fac — Py. 85, 2. 8 Mitte ei domine cf. Ps. 19, 3 Hic accipiet benedictionem — P:.23, 58 — 9 Dominus conseruet eum — Ps. 40,3 . Dominus custodiat introitum tuum — Psy. 120, 8 10 Dominus custodiat te — Ps. 720, 7

Nihil proficiat — Ps. 88, 23 11 Esto ... fortitudinis cf. Ps. 60, 4 urge domine — Ps. 43, 26 12 Domine exaudi — P». 101, 2

Ex-

290. 10/11 Euge ... tui -—- Mf. 25, 21423 289. 4 electus] esesf a] et K! 4/5 abbatibus] prepositis F / — ? inducas] om. K! 8 seruum] oz. K! 9 eum] eosf ; oz. K! 10 Nihil] Nichil.$ F / K! inimicus] ozz. K! 11 fortitudinis] oz. F f adiuua] add. : nosf 12 exaudi] add. : orationem FF ; add. : otationem meam f . wuobiscum] agg. : Et cum spiritu tuof

290.1 Cunctorum] Auctorum /. 3 exoramus] corr. ex exaramus (-0- supra expunct. -a-) K1 4 quem] add. supra lin. zanu alia F coniuentia] coni- n ras. F ; continencia K! et electione] oz. K! electione] electio 5 F f 5 abbatem] prepositum F f 6 regat] oz. .$ commendatos] commissos K! ? opitulante] oppitulante K! 8 fultus] subtus f — centesimo] iugiter centesimo f

10 bone] oz. K! 11/12 Quod ipse] is ras. F 12 prestare] agg. : domine F f 291. 2 sue] o». K! 3 Per] add. : dominu/ m ; add. : dominum nostrum F

CONSVETVDINES,

$ 292-295

155

292. Omnipotens sempiterne deus, affl'uentem, quesumus, spiritum tue benedictionis super hunc famulum tuum N . nobis orantibus propitiatus infunde, ut, quà ber manus nostre hodie imposttionem. abbas instituitur, in sanctificatione tua digne a te ; electus permaneat, ui numquam postmodum de tua gratia separetur indignus. Suscipiat te largiente hodie, domine, in bono opere perseuerantiam, in aduersis constantiam, in tribulationibus tolerantiam, in ieiuniis desiderium, in. pietatibus misericordiam, in. humilitatibus principatum, in superbia odium, in 1o fide dilectionem, 4n. doctrina beruigilantiam, in. castitate conlnentiam, in luxuria abstinentiam, in uarietatibus moderantiam, in moribus doctrinam. Te tribuente, domine, talis in hoc ministe-

rio perseueret, qualis leuita electus ab apostolis sanctis Stephanus meruit berdurare. Totam ab hodie diabolicam conuersationem 15 despiciat, tua, domine, benedictione largiente contempnat presen-

tia, diligat celestia, desideret sempiterna. Sit exemplum et forma 1ustitie ad gubernandam regendamque ecclesiam tuam fideliter, ut speculator idoneus inier suos collegas semper efficiatur. Sit magni consilii, industrie, censure, efficacie, discipline sita te, do20 mine, tribuente, ut in omnibus mandatis tuis sine reprehensione

libi mundo corde deseruiens ad brauiwm superne uocationis multiplicato fenore, cum centesimo fructu coronaque iustitie ad celestium. thesaurorum donatiua peruensat. Prestante domino nostro. 293. Accipe hanc regulam siue hec euangelia et commenda memorie et esto uerbi dei velator et predicator, si fideliter et utilaler impleueris officium tuum, pariem. cum his habiturus, qui ministratores uerbi existunt. 294. Eligunit te fratres tui, ut sis abbas uel pater siue procurator in domo dei tui el in congregatione huius sancti N. et agnoscas officium. twum et impleas illud, et habeto potestatem secundum dictum. domini alligandi atque soluendi, sicut mos est habere ; ecclesiarum presulibus. 295. Accipe has claues et sic age quasi redditurus rationem deo $ro his rebus, que istis clauibus includuntur.

292.3 infunde]indefunde / ^ hodie] om. K' 3/4 impositionem] impositio6 lardigne] add. supra lin. manu alia 4 abbas] prepositus F f nis K! hodie] £s, sezzel lin. transu. giente] largente 5 K! ; -i- add. supra lin. manu alia F 11 in uatietatibus moderantiam] 8 in pietatibus] impietatibus K! del. 12 tribuente domine] domine tribuente F f ^ 12/13 ministerio] in ras. F 16 Sit] 14 ab] oz. K! corr. 1anu alia supra mundo (mundo /in. fransu. del.) S 20 ut] tibif 19 efficacic] efficate K! Set / — 18 speculator] spiculator K! 24 nostro] 23/24 Prestante domino nostro] oz. K! 21 deseruiens] seruiens 5 add. : lesu Christo, qui uiuis et regnas F f. 293. 1 euangelia] euuangelia K!/ ^ 2/8 et utiliter] add. supra lin. ;zanu alia F 3 his] hiis f

294.1 abbas] prepositus

F / — 2 N.] om.f.

156

CONSVETVDINES, $ 296-298

296. Accipe hunc baculum, in quo fortiter vegas fortes et infirmorum debilitatem sustineas. Prestante domino. 297. Deus pater, ex quo omnis paternitas 1n celo et n terra nominatur, te benedicat et in. ordine prelatorum sibi placentium consigne. Deus dei filius, qui est princeps pastorum,tebenedicat

el cum ouibus, quas in eius nomine tibi committimus, per iter

I

salutis, quod ipse est, ad se deducat. Deus spiritus sanctus, cuius sapientia condilà sumus et prouidentia gubernamur, te benedicat el in opus, ad quod Barnaban et Paulum assumpsit,

succrescere faciat. Sancta trinitas, unus deus, te benedicat, in cui-

us fide et caritate fundatus cum. grege tibi commisso ad. eternam sanctorum societatem peruenire merearis. Prestante domino. Quibus sollempniter expletis iteratur ymnus Te dewm laudamus, et sicut prius omnes osculantur consecratum.

(CAPVT 45. DE NOMINE ABBATIS» 298. Sic rursus non deerit, qui obloquatur in congregatione canonicorum inconuenienter nominari abbates, ut etiam bene-

dictio illis alligetur : Hoc quippe monachorum est, prelatos suos abbates dicere et episcopis consecrandos offerre, maxime cum pabost apostolos et martyres wirosque apostolicos IX ler Augustinus, huius professionis institutor uel potius institute restaurator, nihil tale inueniat nomiünando repositos et presbyteros. Cui respondendum frustra contendi de nomine, ubi concordatur de re, nec interesse aliquid, quo suo nomine res appelletur, IO dum ex mutatione uocabuli res non mutetur. Siue igitur monasterii pater dicatur prepositus siue abbas, nulla absurditas est. Abbas enim ex hebreo uertitur in hoc nomen, quod est pater. Prelatus itaque ex hoc, quod est prepositus, pater est eorum, quibus est prepositus, et prepositus his, quibus pater - I] est. Cum ergo utriusque professionis cenobia regantur a patri-

297. 11/12 Quibus ... consecratum — Cons. Clun. Vdal. III, cap. 1, PL. 149, 733C (qua solemniter expleta ... osculantur) ; cf. Cons. Clun. Bern. I, cap. 1, Herrgott 136 (qua solemniter expleta ... omnes osculantur eum, qui benedictus est)

296. 2 sustineas] ad. in zzarg. zanu alia S domino] deo K! ; aZZ. : nostro Iesu Christo, qui uiuis et regnas deus per omnia secula seculorum. Amen F f 29T. 1 paternitas] fraternitas K! 2etin]et cum omnibus in / — 4 ouibus] omnibus f. 6 conditi] condidif 9 caritate] karitate K! 10 domino] aZz. : nostro lesu Christo F / — 11/12 laudamus] oz. K!

298. 1/3 Sic ... alligetur] mo£a in zarg. »anu post. : Nota. Non hic sunt nomine abbatis K! 1/4 Sic ... presbyteros] /n zarg. : Nota F 1 Sic] Hic F 2 inconuenienter] uel conuenienter .$ etiam] que K! 4 cum] autem cum K! 6/7 nihil] nichil F f K! 10 uocabuli] ozz. K! non]ozm.f ^ 11dicatur]adicatur K! 12 hebreo] hebreo nomine K! 14 quibus est ... his] adZ. »anu alia in marg. infer. his] hiis / — 14/15 pater est] est pater F f

CONSVETVDINES,

$ 298

157

bus, quid refert, an dicantur prepositi an abbates ? Conueniant nomine, qui conueniunt regimine ; aut ostendantur non esse rectores hii, qui presunt canonicorum monasteriis, aut, si rectores sunt, non priuentur nomine regiminis, qui pariter 'sudant

zo sub fasce laboris. Quod si et re et nomine rectores sunt, utantur consortio consecrationis, qui uniuntur participatione dignita-

tis, accipiantque uirgam euangelicam missi colligere dominicam familiam. Sed absurdum est, inquit, hoc, quia nouum et hactenus inauditum. Sed quid mirum de inauditis et abbati2; bus canonicorum, cum ipsum nomen canonicorum recenti memoria sit propalatum ? Si nuper agniti sunt huiusmodi canonici, licet antiquitus constituti, tolerent, qui nihil nisi uetera suscipiunt, canonicorum abbates, nuper, ut aiunt, nominatos, sed antiquitus, ut constat, ordinatos. Si imitantur no-

3o uos canonicos, audiant, uelint nolint, multitudinis credentium fuisse animam et cor unum. Si recipiunt apostolos, multitudinis principes, recipiant rectores succedentium multitudini credentium, canonicorum abbates. Si per manus impositionem ordinauerunt apostoli successores sibi multitudinis credentium 35 doctores, ordinent episcopi cooperatores suos, non in multitudine credentium, sed in paucis per artam uiam ingredientibus, dictos, quicquid malint aduersarii, prepositos uel abbates, dum tamen constet non esse iniquum, tempori consentaneis uti uocabulis rebus omnino non mutatis, ut dicantur. 4o abbates, quos pater Augustinus appellauit presbyteros, uel priores nunc

non

uocentur,

quos ipse dixit frepositos, uel,

Sj qua monasteria canonicorum ab episcopis reguntur, non incongrue eos presbyterorum nomine censeri postulat, sicut in plerisque scripture sacre locis inuenitur, et nomine preposi45 torum hii, qui sub episcopis prelati sunt canonicorum, scilicet abbates. Sed confligere de huiusmodi uocabulis, propemodum est litigare de lana caprina. Vnde facessant pugne de uerbis, ubi concordia est de rebus, et siue prepositi siue abbates dican298. 30/31 multitudinis...unum — 4c. 4, 32

36/34 in paucis ... ingredienti-

bus cf. Mt 7?, 14 40 presbyteros cf. /Augustini Praecept. lin. 218 41 prepositos cf. "Augustini Ordinem monast. lin. 25 ; cf. "Augustini Praecept. lin. 217 17 ostendantur] sequ. sed expunct. : esse f. 18 rectores] pectores f hii] hi. Ff. presunt] possunt K! 20/29 Quod ... ordinatos] i7 zarg. : Nota F

22euangelicam] euuangelicam K!£ 23inquit]inquid / ^ 24 hactenus] actenus K1 26 propalatum] -pa- add. supra Jin. zanu alia .$ agniti] 7m alia corr. fupra prolati (prolati //n. /ransu. del.) .$ 27 qui nihil] que nil K! nihil] nichil Ff 29 ut constat] add. anu alia in marg. S 31 animam] aZ. supra lin. : unam F ; add. : unam )á 32 recipiant] 5s 5 34 credentium] sequ. sed Jin. Iransu. un. sed in paucis ordin K! 39/46 ut dicantur ... abbates] 7s zar. : Nota F 40uel]etf — 43incongrue] congrue K! 44 sacre] add. supra lin. F 46 hii] hi F ; oz. K! 46 Sed] Set / — 48et] ut K! 48/49 dicantur] dicuntur Ff

158

CONSVETVDINES, $ 298-300

tur canonicorum rectores, nemo moueatur, quia una res est, ;o quocumque nomine dicatur. (CAPVT 46. DE REVERENTIA

ET OFFICIIS ABBATIS»

299. Abbati electo et consecrato in omni loco singularis reuerentia deferatur. Quam quidem non solum presbytero, sed et preposito, in quo nos significari diximus abbatem et priorem uel episcopum et abbatem, deferendam paucis censuit sepe iam ;nominatus et nominandus pater ita dicens : Fdelier obediant et patrem suum post deum honorent, breposito suo deseruiant, sicut decet sanctos. Item : Preposito tamquam patri obedialur, multo magis presbytero, qui omnium uestrum curam gerat. Nos autem aliquid expressius de hac reuerentia loqui non inio dignum aut inutile iudicamus, propter eos uel maxime, qui, licet ad conuersionem uenerint, non tamquam liberi sub gratia, sed adhuc serui sub lege plus timore pene quam amore iustitie militant. Primum itaque abbati constituto non solum cordis prompta, sed et operis indilata ab omnibus exhibeatur 15 obedientia in domino, et si quid forte inconsideratius iusserit,

dissimuletur ad presens, nec in faciem ei aliquis resistat, sed expleto, quod iussit, uel humiliter declinato, si non expedit,

leniter admoneatur non fuisse precipiendum, quod precepit, quatenus de cetero cautius attendat, quid iuberi expediat. 20 Admonitus autem libenter audiat et boni consulat, quod non insidiose nec malitiose sibi suggestum cognouerit. 300. Itaque quotiens in choro antiphona imposita inclinauerit, omnes cum eo inclinent. Si pro aliqua in legendo lectionem uel cantando responsorium negligentia ueniam petierit, similiter cum eo totus conuentus tantum inclinat. Si ; benedictionem lectori daturus forte dormitat, ab eo, qui proximus est, modeste excitatur. 299. 1/2 Abbati ... deferatur — Conr. Hirs. I1, cap. 2, PL. 150, 1039C (Domno abbati ... defertur) ; Cons. Marb. $ 182, 2-3 (Domno ... deferatur) 5/4 Fideliter

4 Sanctos — Augustinus, Ordo monast. lin. 24-25 ?/8 Preposito ... gerat — ;4zAustinus, Praecept. lin. 217-219 300. 1/6 Itaque ... excitatur cf. Cons. Hirs. II, cap. 2, PL. 150, 1039D (Quotiens antiphona imposita inclinat ... honeste excitat) $0 dicatur] dicantur F f 299. 1 Abbati] A- oz. K! ; Preposito F f electo] electio .$ consecrato] consecratio .$ 2 et] ozz. K! 8/8 Fideliter ... gerat] in marg. : Nota F 7/8 tamquam patri obediatur] obediatur tamquam patri K! 8 gerat] gerit /— 13 abbati] ras. e corr. in preposito F ; preposito U; 14 operis] corr. supra corporis (corporis lin. transu. del.) $ 18 quid] quit K! 16/21 nec in ... cognouerit] in marg. : Nota F 19 attendat] adtendat F f K! 20 Admonitus] Ammonitus libenter] libeter f Ff 300. 4 Si] Sed K! 6 excitatur] excitetur F ; excideturf

CONSVETVDINES,

$ 301-305

159

301. Ad nonam lectionem ex usu notatur, ad quam legendam eunti assurgat conuentus et redeunti similiter. Si ad lectionem uenire oblitus fuerit, a. cantore admonebitur. 202. Si aliquid cantaturus est cum alio, non ad gradus, sed

in loco suo facit illud. Qui oblaturus est incensum, acerram ad eum deferat, ut ab eo ponatur in thuribulum. Similiter agit diaconus ante euangelium et qui regit chorum ad offerendam, etiam si ipse abbas celebret missam. 303. Si quis ei tale aliquid de sacris uasis uel aliis sacrosanctis in manum dederit, siue in ecclesia siue extra ecclesiam, manum eius osculabitur. Quisquis ante eum transit ubicumque,

altius inclinat, nisi in dormitorio et in ecclesia, qui portat textum euangelii uel qui uadit ad communicandum. 2304. In capite ieiunii fratribus cineres imponit et ipse a priore accipit. Sonitum facit in mane, per quem fratres excitantur, quod, si forte neglexerit, prior eius uicem gerit. 305. Quotiens nomen eius ex tabula recitatum fuerit, omnes

301. 1 Ad ... notatur cf. Cons. Hirs. 11, cap. 2, PL. 150, 1040.4 (ad nonam lectionem notatur) 1/2 Ad...conuentus vf. ibid. 1039D (ad VII responsiorum notatur ... uniuersi assurgunt) 2/3 Si ... admonebitur cf. ibid. 1040B (Ipse etiam causa monendi ad eum accedit ... perspexerit) 302. 1/2 Si ... illud cf. Cons. Hirs. II, cap. 2, PL. 150, 1040.A (Si quando uel omnia

uel quedam responsoria cantantur ad gradus, quod ipse cantat, cantat in sua sede) 2/4 Qui ... offerendam cf. Cons. Marb. $ 182, 3-5 (Sacerdos ... offerendam) 2/8 Qui ... missam cf. Cons. Hirs. II, cap. 2, PL. 150, 1040C (Sacerdos oblaturus incensum prius ad eum portat ... tunc cantet missam)

303. 1/3 Si ... osculabitur cf. Cons. Marb. $ 182, 5-7 (Qui ei ... osculetur) 3/8 Quisquis ... communicandum «f. Cons. Hirs. II, cap. 12, PL, 150, 1049C (Nullus etiam transit ante eum ... textum euangelii circumferente) 304. 1/2 In ... accipit cf. Cons. Hirs. II, cap. 2, PL. 150, 1040C (In capite ieiunii, si

presens est ...a priore accipit) 2/3 Sonitum ... gerit cf. ibid. 1040D (Sonitum ipse facit ... prior pro eo sonitum facit) 305. 1/2 Quotiens ... inclinant cf. Cons. Marb. $ 183, 4-ó (Nomen cius ... incli-

nent) ; cf. Cons. Hirs. II, cap. 2, PL, 150, 1041.4 (Quandocunque eo presente nomen eius ... inclinant)

301. 2 eunti] -ti in ras. unius liti. F

3 admonebitur] ammonebitur F f

302. 1/2 sed in loco] &is, sezzel lin. transu. del. $ sed ... illud] facit hoc, sed in 3ut] ubi / agit] facit F / — 4 euangelocosuo F f X 2 facit] faciat K! Dabbas]prepositus/ ^ abbas lium]euuangelium K?£ — adofferendam] oz. 5 celebret] in rar. zanu alia : prepositus celebret F 1/2 sacrosanctis] praeced. sed. 303. 1/ $ 304, 3 Si ... gerit] /n zarg. : Nota F expunct. : sancto Kt

buntur K' ; osculatur

2 ecclesia] ecclesiam K?

F f — 4inclinat] inclinet K!

3 osculabitur] corr. ex oscula-

9 euangelii] euuangelii K1f

2 priore] decano f 304. 1/2 a priore] ras. e£ corr. manu alia in a decano F 2/3 excitantur] excitentur F / — 3 prior] add. supra lin. manu alia : uel decanus F ; gerit] agit 5 uel decanus prior / ^ eius uicem] uicem eius K'

160

CONSVETVDINES,

$ 305-309

cum eo inclinant. Si in coquinam regularem uenerit ad calefaciendum se et psalmodia occupatos aliquos inuenerit, differtur, quousque ipse exierit. ] 306. In capitulo sedentibus fratribus uel ad collationem, si ipse superuenerit, reuerenter ei assurgunt. Si de aliqua re ambigitur, quicquid ipse super hac re consultus statuerit, absque retractione pro lege teneatur. Sacerdos ad missam uestitus, si cappa sit indutus, loco ei cedit, qui omnibus aliis I etiam eo tempore superior existit. 307. Signum, quod ante inceptionem hore pulsatur, usque dum hora incipiatur, non cessabit, donec ipse ueniat, uel, si occupatus fuerit, ipse per nuntium renuntiet, quod uenire non possit. Si audit priuatam missam, liber ei post euangelium defertur et pax primum datur. v^ ad osculandum 308. Sácerdoti uel diacono benedictionem dat euangelium lecturo, nisi longiuscule positus sit. Clericis et peregrinis monachis in refectorio pransuris ipse aquam fundit manibus eorum, quia non accedunt ad commune lauatorium. 309. Si quem infra lectionem prandii uel cene strepitum notabilem fecerit uel aliquid perfuderit, iuuenis, qui ante eum stat ei seruiens, pro eo ueniam petit. Si quid infirmis fratribus 2/4 Si ... exietit cf. Cons. Clun. Vdal. III, cap. 2, PL. 149, 734.AB (Quod si in coquinam ad se calefaciendum uenetit ... omnino conticescunt)

306. 1/2 In ... assurgunt cf. Cons. Marb. $183, 1-2 (Ad capitulum ... assurgant) 2/4 Si ... teneatur cf. ibid. $. 183, 4-6 (Si de aliqua ... teneatur) 1/6 Sacerdos ... existit cf. Cons. Hirs. II, cap. 12, PL, 150, 1049C (In ecclesia infra illum stat ... etiam cappa indutus) 307. 1/4 Signum... possit cf. Cons. Clun. V dal. III, cap. 2, PL, 149, 734B (Signum quod pulsatur et quo dimisso hora inchoatur ... ut non exspectetur) 4/5 S1...

datur cf. Cons. Hirs. II, cap. 12, PL, 150, 1049D-1050.A (Si audit missam ad sanctam

Mariam ... et pax datur)

308. 1/2 Sacerdoti ... positus sit cf. Cons. Hirs. II, cap. 12, PL. 150, 1050.A (sacer-

dos uel diaconus euangelium lecturus ... nisi longe remotus sit) 2/3 Clericis ... eorum cf. ibid. 1050C (clericis et peregrinis monachis ... ipse aquam ad manus ministrat) 309. 1/3 Si -«: petit cf.Cons. Hirs. II, cap. 12, PL, 150, 1050D (Quod si inter legendum talem sonitum fecerit ... ueniam petit) 3/10 Si ... inclinetur cf. ibid. 1051,A (Si quid ad infirmariam mittit ... si domnus abba esset in presentia) 305. 2 coquinam] coquinaf exierit] exeat F f 306. 3 quicquid] quidquit K!

3 occupatos aliquos] aliquis occupatos K!

te] add. supra lin. manu alia F

cedit] cedat K! ^ 6 existit] exstitit 5 ; exsistit K!

1

5etiam]et F f£

|

307. 1 Signum] Dignum f 2 dum hora incipiatur] ad inceptionem hore K! teuenuedum euuangelium K!f ^ 5 ad osculandum defertur] deffertur ad oscu-

andum 308. 1 euangelium] add. supra lin. F ; euuangelium K!f — 2 Clericis] C- oz. K! M 1 Si] S- oz. K! quem infra lectionem] quidem in fractione / — 3 quid] qui

CONSVETVDINES, ^

$ 309-313

I6I

caritatis mittere uult, unus ministrorum recipit et custodi infirmorum eis distribuendum tradit. Si quid etiam lectori et ministris mense pro caritate uult impendere, in fine princi-

palis mense repositum eisdem postea reficientibus diuiditur a predicto ministro, et auctor caritatis ostenditur, ut ab eis uersus principalem sedem non minori reuerentia, quam ipsi IO

I

abbati, inclinetur.

-

310. Finita refectione propter aliquam necessitatem diuertere potest, sed non sine aliquo fratrum iugiter sibi obsequentium. Infirmus si fuerit, in domo infirmorum requiescat, unde potest caritatem aliquam in refectorium mittere, si oportunum fuerit. 311. Postquam solida nox fuerit, nusquam sine laterna incedit usque ad lectum, obsequente sibi aliquo fratrum ad se collocandum et, si necesse fuerit, ad leuandum. Siue profecturus

IX

aliquo fuerit uel non, sine lectione non reficitur et ideo in refectorio non comedit, nisi in illis uicibus, in quibus inibi lectio auditur. 312. Profectus aliquo cum fratribus se comitantibus ordinem, quantum possibile est, seruat et seruari facit, et numerus fratrum locique competentia permiserit, negligentias cognos-

cere et corrigere satagit, et ideo reuersi, qui cum eo exierant, ^

pro excessibus, qui in itinere contigerunt, in capitulo se non

accusant. In comitatu eius nemo arma portat. 313. Mandatum sabbati, quantum possibile est, manuum pedumque lauatione obseruat et potu caritatis. Similiter facit in monasterio, si aliquando pro ineuitabili causa compellitur

310. 1/8 Finita ... fuerit cf. Cons. Hirs. II, cap. 12, PL 150, 1051B (Finita refectione ... charitatem suam mittere) 311. 1/6 Postquam ... auditur cf. Cons. Hirs. II, cap. 12, PL 150, 1051B (Post-

quam nox fuerat ... nunquam reficit ibi) 312. 1/6 Profectus ... portat cf. Cons. Hirs. 1I, cap. 12, PL. 150, 1051C (Illi nimi-

rum eodem modo ... in armis militaribus esse debet) 313. 1/4 Mandatum ... mandato cf. Cons. Hirs. II, cap. 12, PL 150, 1051C (Quamdiu est in itinere, mandatum ... nisi pro ineuitabili necessitate dimittit)

5 tradit] pertradit K' 8 ministro] mi- 2; K! in preposito F ; preposito f.

10 abbati] ras. e£ ztanu alia corr.

2 sine] oz. K! 1/2 diuertere potest] oz. F f 310. 1 Finita] F- oz. K! 4/5 oportunum) corr. ex inportunum per sibi] add. supra lin. manu alia F ras. litt. i- et supra -n- script. -o- (sed imperfecte !') F ; importunum f

311.

3et] ut K!

4 aliquo] in quo K!

312. 1/6 Profectus ... portat] /n zzarg. : Nota F à excessibus] ex- a4. supra lin. S 3123. 2 lauatione] ozz. K!

caritatis] karitatis .$

1 Profectus] -s m ras. .$

162

CONSVETVDINES,

$ 313-317

abesse mandato. Qui in comitatu eius fuerint, cauebunt solliI

^

cite abesse ei, cum horas canonicas celebrare uoluerit, quod qui pro negligentia fecerint absque necessitate, non presument eas absque licentia cantare.

314. Si Romam profectus aut alio spatium trium mensium abfuerit, reuersus cum processione a toto conuentu suscipitur decantante psalmum quinquaginta cum precibus et oratione consueta de uia redeuntibus, et hoc ante prandium, quia ipsa die oportet eum prandio fratrum interesse et largius eis ministrari obsonium. 315. Hora enim competenti, si fieri potest, preueniet eos de ecclesia exituros

I

cum

eis, qui socii fuerunt

itineris eius, ut

osculentur singulos de ostio egressos. Sin autem, in sequenti die post capitulum idipsum faciet. 316. In tribus precipuis festiuitatibus, natiuitate domini, pasche, pentecoste, per quattuor dies notatur ad officium misse, sicut et in omnibus precipuis festiuitatibus, in quibus prior incepturus est regulares horas et conclusurus, preter uesperas et matutinas, et in refectorio daturus benedictionem. Quando audire uult puerorum confessionem, magister eorum ducit eos ad eius presentiam et recipit eos in custodiam redeuntes ab eo. (CAPVT

47. DE ABBATE ELIGENDO DE MONASTERIO AD ALIVM LOCVM»

NOSTRO

317. Si forte de nostro monasterio rogatur prelatus, qui 1/4 Qui... cantare ef. ibid. 1051C (Illi nimirum eodem modo ... non canit) 314. 1/6 Si ... obsonium ef. Cons. Hirs. II, cap. 12, PL, 150, 1051D (Romam pro-

fectus ... charitas solito longior esse) 315. 1/4 Hora ... faciet cf. Cons. Hirs. IT, cap. 12, PL, 150, 1051D (Si ipso die : competenter fieri potest ... post capitulum fiet) 316. 1/5 In ... benedictionem cf. Cons. Hirs. II, cap. 14, PL 150, 1053C (ad duas septimanas in anno ... daturus benedictionem) ; cf. Cons. Marb. $ 184 (In quatuor diebus ... presidet) 5/4 Quando ... eo cf. Cons. Hirs. II, cap. 14, PL. 150, 1054B (Borumdem puerorum confessionem ... eos exspectat redituros) 317. 1/3 Si ... idoneus sit — Cons. Hirs. II, cap. 15, PL 150, 1054C (Si forte dom-

nus ... dignus officio)

4 in] aZ. supra lin. S 4/5 sollicite abesse] abesse sollicite, sed per signuz corr. F ; abesse sollicite f 5 abesse] sequ. sed lin. transu. del. : mandato K! *? eas absque licentia] absque licentia eas K! 314. 1 Si] S- om. K! 3 quinquaginta] oz. K! ; add. supra lin. manu alia : id est Miserere mei deus F ; add. : id est Misetere mei deus f.

4 hoc] aZd. supra lin. F

4/6 quia ... prandio] oz. K! 5 prandio] -o zn ras. (antea -u) .$ eis] ei K!f 315. 2 exituros] exiturasf. .316. 2 pasche] paschce 5 ; pasce K! D refectorio] re- o5. £f 6 ducit] corr. ex dicit (-u- supra expunct. -i-) Kt * recipit] recipiet K1 317. 1 rogatur] regatur 5

CONSVETVDINES,

w^

IO

$ 317-318

163

monasterio clericorum preficiatur, secundum consilium seniorum sanioris consilii eligendus est, qui idoneus sit uerbo et exemplo alios docere et sollicite preesse, qui non dominari querat in clero, sed forma gregi sit ex animo. Cuius quantacumque sit perfectio, iudex tamen proprie humilitatis sic sarcinam subterfugere satagat, ut humilitatem non deserat, si electores suos in sententia perseuerare cognouerit. Electus autem et credita sibi obedientia obligatus altiore ceteris loco sedet, scilicet ad dexteram abbatis iussu eius, et per ipsum uel per nuntios eius ad locum, cui destinatus est, deducendus

et secundum ordinem de abbate premissum promouendus. 318. Oportet autem debita et fraterna reuerentia semper respicere ad patrem ipsius monasterii et ad monasterium, unde electus est, et religionem diligenter imitari et suos, ut imitentur, ^

adhortari. Ad quam plurimum expedit singulis annis fieri conuentum in priore monasterio uel in alio, quod idoneum uisum fuerit, ubi non solum ab ipso, sed etiam. ab omnibus comprouincialium monasteriorum rectoribus conueniatur,

si fieri potest, pro religionis confirmatione, pro incidentium causarum absolutione, pro conseruanda fraterne caritatis IO

unanimitate. Si quando autem ad nos redierit, cum processio-

ne suscipitur, et si uirgam pastoralem secum non attulit, utitur aliqua earum, que apud nos est, tempore, quo ratio exposcit,

I$

et si nullum suorum secum adduxit, prior prouidet ei aliquem idoneum ex fratribus, quo comite et suffragatore ubique utatur. Manenti apud nos inclinatur ab omnibus etiam in presentia domni abbatis, cuius uice dat benedictionem ipso absente. Plerasque uero domni abbatis reuerentias obtinet, ut conuentus inclinet cum inclinante et acerram thuris accipiat a sacerdote manum ipsius osculante, qui altare est incensurus.

3/4 qui... docere cf. 2 Tim. 2, ? 1/5 qui...animo — 1 Perr. 5, 3 5/12 Cuius T Le Lp. cf. Cons. Hirs. ll, cap. 15, PL. 150, 1054C testas autem si sapit, recusat . . Sicut de electione domni abbatis supra scriptum inuenitur) 318. 10/23 Si ... priori ef. Cons. Hirs. II, cap. 15, PI, 150, 1054C-1055.A (Post hanc promotionem, cum primum ad nos uenerit ...domno abbati et priori incensum offert) 3 sanioris] senioris / loco] loco ceteris K!

sit] est K! 8 cognouerit] cognoscat ID 9 ceteris 10 abbatis] rar. e£ corr. zanu alia in prepositi F ; prepositi f 12 abbate] ras. e£ corr. »zanu alia in preposito F ; preposito f.

11 uel] et f 318. 4 quam] quam rem K! 8 priore] priori F f 10 autem] add. supra lin. 13 si] add. supra Jn. i2apud]aput K!f 11 attulit] adtulit K! manu alia F secum] nullum suorum]-lum suorum zz ras. ztanu alia F zanu alia F. ; om. K! prior] add. supra lin. manu alia :uel decanus F ; uel decanus priorf om. K! 16 abbatis] ras. e£ 18 apud] aputf 14 sufiragatore] quasi suffragatore K! 17 abbatis] ras. e dice ront by corr. manu alia in prepositi pr prepositi yag eorr. manu alia in prepositi F ; prepositi f

164 20

CONSVETVDINES,

$ 318

Nonam lectionem legit patre monasterii absente, et assurgitur ei a fratribus, uel, si presens est, ipso iubente modiceque se

leuat conuentus ipso eunte et redeunte. Si incensat altare, offert incensum domno abbati et priori. Ad capitulum non intrat nisi cum domno abbate, et in refectorio sedet ad principa25

lem mensam,

uel solus uel cum

domno

abbate, in dormitorio

requiescit ex consuetudine, nisi pro ratione aliqua in domo infirmorum uel alia domo preparetur ei locus a priore. 23/24 Ad ... priore cf. ibid. 1055BC (Ad capitulum non uenit nisi ... siue in infirmaria dormire)

20legit]legis / —— 21 ipso] sequ. : absente, sed ras. (ab-) e£ /in. transu. del. (-sente) F 33 domno] domino f ^ abbati et priori] rar. e corr. zzanu alia in preposito et decano F ; preposito (et decano oz.) f 23/24 et priori...abbate]oz.f 24abbate] ras. e£ corr. zzanu alia in preposito F 25 domno] domino f ^ abbate] ar. et corr. ann alia in preposito F ; preposito / — 27a priore] ras. e£ corr. zanu alia in a decano F ; a decano f ; add. sed ras. : Explicit liber, e£ add. »anu alia in zzarg. : Hic desunt quattuordecim capitula F ; 24d. : Hic desunt quattuordecim capitulaf.

INDICES INDEX GENERALIS

AD PROLEGOMENA

INDEX SYNOPTICVS PARAGRAPHORVM INDEX LOCORVM INDEX

INDEX

LOCORVM

ET MANVSCRIPTORVM

SACRAE SCRIPTVRAE AVCTORVM

REGVLAE

S. AVGVSTINI

INDEX LITVRGICVS

INDEX INITIORVM INDEX

NOMINVM,

PARAGRAPHORVM

VERBORVM

ET RERVM

5:513 tms

trig -Pon. t

ade»

Sob

prex

P

PETTY. "ier capmy

ui d

^e

INDEX GENERALIS AD PROLEGOMENA (B. Bf. Cons.

Dióz.

— — — —

Benediktinerkloster Bischof Consuetudines

Dkap.

— Domkapitel

Dst. Ebf. Hst. Prám. Pr.

— — — — —

Diózese Domstift Erzbischof Hochstift Prámonstratenserstift Propst

Rk. | — Regularkanonikerstift Rkn. — Regularkanonissenstift) Aachen VII, IX ; Reformsynode von 816 VI ; Aachener Regel VI, XXVIII.

Abstinenzbestimmungen XII, XVII. Abtserhebung (-wahl) XIII, XIV, XVI, XVII, XXXIV, XXXVII. Abtsstab XIII, XIV, XXXII. Abtsweihe XIV. Abt-Titel bei Regularkanonikern

X, XII, XVII, XXXIV.

Aderlad XXXIV. Adolf, Graf v. Saffenberg (1109/22-1158) VII. Ailbert v. Antoing, erster Leiter v. Klosterrath (1104-11) Albert, Graf v. Saffenberg (1081-1109) VII. Altmünster in Luxemburg B. XIII*2, XIV. Andernach Rkn. XVI, "Annales Rodenses

I, XII, XXXVI.

Anselm, Ebf. v. Canterbury (1693-1109)

Apostel

VII.

XXI.

VI.

Arno, Dekan (vor 1147-69) u. Pr. (1169-75) v. Reichetsberg

XXII, XXIII;

JXeutum Canonicorum XXII, XXIII. Arrouaise Rk., Cons, XXXVI.

Augustinus,

Bf. v. Hippo

XXVIII, XXXIV,

(396-430)

XXXV,

XXXVI.

XV;

Regel

Azo, Abt v. St.-Gilles in Lüttich (1124/27-ca. $0)

Bad, Bestimmungen

XVIII,

XXIV,

XXVII,

— siehe : Praeceptum, Ordo zonasterii.

XII.

XXXIV.

Basel, Dióz. VI. — siehe : St. Leonhard. Benedikt v. Nursia (480-547), Regel XXXVI.

Benigna, Stifterin v. Springiersbach (um 1107) VII, VIII. Bernhard, Prior des Laterans (nach 1139-45), Kardinalpresbyter .$. Clementis (1145-58) und Kardinalbf. v. Porto und S. Rufina (1158-76) XIX. Bernhard,

Mónch

v. Cluny (um 1075/86), Cons. XIII, XIV,

XXXI,

XXXII,

XXXIII. Bertolf, Pr. v. Frankenthal (1119-23) und Pr. v. Klostetrath (1123-24) VIII, IX. Borno, Pr. (1124-27) und Abt (1134-37) v. Klosterrath und Pr. v. Lonnig (1128-34) IX, X, XII, XVI, XVII. Bucco, Bf. v. Worms (1120-49) IX. Cesarini, Kardinaldiakon (gest. 1444)

XXV.

Cluny B., Cons. XIII, XXXI, XXXII, XXXIII, XXXVII, XXXVIII. — siehe : Bernhard, Udalrich. Corvey B. XIII*; eura (Stiftsleitung) VII. Datierung der Cons. v. Springiersbach-Klosterrath Eberhard II., Ebf. v. Salzburg (1200-46) Eigenkloster, bischófl. "VIII.

XXV.

XVI, XVII.

168

INDEX GENERALIS AD PROLEGOMENA

Einwik, Pr. v. St. Florian (1295-1313)

Eisenhofen-Scheyern B. XIII*?, Ellenhard, Bf. v. Freising (1052-78) Erpo, Abt. v. Klosterrath (1141-78) Formbach

B.

Freising, Dióz.

XXIII.

XXVIII. XI, XIII.

XIII? VII, XXVIII. - Bf. : Ellenhard.

Friedrich I., Ebf. v. Koóln (1100-31) VII, XII. Friedrich, Bf. v. Lüttich (1119-21) VII. Friedrich, Pr. v. Klosterrath (1129-34) IX. Fruttuaria B. XIII. FuBwaschung XXXIII. Gelasius IL, Papst (1118-19). XI, XV, XIX, XXIV!95, XXXV, XXXVI. Generalkapitel VIII, XV, XVII. — siehe : Salzburg. Gerhard, Kardinalpresbyter 9. Crucis (um 1134) IX, X. Giselbert, Abt. v. Klosterrath (1122-23) VIII. Gottesau B. XIII*?, Gregor VIL, Papst (1073-85) XIII; Regel XIX".

Handarbeit XV, XXVIII, XXXIV. Heinrich, Bf. v. Regensburg (1132-55) XXVIII. Heinrich IV. Bf. v. Lavant (1363-88) XXIII. Herzogenrath (Burg) VII. Hirsau B., Cors. V, XIV, XXXI, XXXII, XXXIII, XXXIV, XXXVI, XXXVII, XXXVIII. — Abt : Wilhelm. Horen XXXIII. Hugo v. St. Viktor in Paris(gest. 1141) XVIII, XIX, XXVI. Indersdorf Rk.

XXVIII.

Innocenz Il., Papst (1130-43) VIII, XXVIII. Innocenz IIL, Papst (1198-1216) XX. Isidor, Ebf. v. Sevilla (gest. 636) XXI.

Ivo, Bf. v. Chartres (1090-1116)

X.

Klosterneuburg Rk. XXIII, XXIV, XXV, XXVI. Klosterrath Rk. VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIV, XV, XVI, XVII, XXIX, XXXIII, XXXV, XXXVI ; Cons. V, VI, X, XI, XII, XIII, XVII ; Patrozinium VII; ProfeBformel XI, XVII, XVIII, XXIX, XXXI ; seniores Própste/Abte : Richer, Giselbert, Bertolf, Borno, Friedrich, Erpo. Kóln, Dióz. IX. - Ebf.: Friedrich I. Konrad L., Ebf. v. Salzburg (1106-47) VIII, IX.

IX. —

Lateransynode v. 1215, Kanon 12 XXI, XXIII. Lavant, Bistum XXII ; Dst. XXI, XXII, XXIII. - Bf. : Heinrich IV. Leinenkleid X. Jibertas VII. Liturgie XI, XVI, XXXIII.

Lonnig Rk. X, XVI. - Pr. : Borno. Lothar III, Kónig/Kaiser (1125-37) IX. Lüttich, Bf. VIII, XIV ; Hst. VII ; Dióz. VI, XII, XXIX ; Publémont

XII45, — siehe : St.-Gilles Rk., St.- Jacques B., St.-Laurent B. — Bfe. : Otbert, Friedrich. — Domkanoniker und Domdekan : Reimbald.

Maastricht XXIX. Marbach Rk. VI; Coss. V,XVI, XXVII, XXVIII, XXXI, XXXIII, XXXIV , XXXVI, XXXVIII. Margarethe, Gemahlin Adolfs v. Saffenberg (um 1122) VII. Maria Laach B. XXXV. Maribor (Marburg in Slovenien) XXI.

INDEX GENERALIS AD PROLEGOMENA Meingot, Verfasser eines Breuiarium, móglicherweise der Domdekan

(1161-ca. 1175)

Novizen

169 v. Salzburg

XIX.

XXXIII, XXXIV.

opus manuum ordo antiquus.

siehe : Handarbeit. XI.

Ordo monasterii

XI, XV, XVI, XIX, XXVI, XXVII, XXXIV, XXXV.

ordo nouus XI. ordo, tómisch-gallikanischer XV. Otbert, Bf. v. Lüttich (1092-1119)

VII, XIV.

Passau, Dióz. XX, XXIII, XXV, XXVI, XXVIII, XXIX. Pfalzgrafen, rhein. VII, VIII, XXXV ; Vógte v. Springiersbach Siegfried. portarius XXXVII. Praeceptum |XI, XIX, XXVI, XXVII, XXXIV, XXXV. Praeceptum longius XXVI. Prámonstratenser (prámonstratensisch) IX. — siehe : Prémontré.

XIV. — siehe :

Prémontré, Cons. V, XVI, XXXIV. ProfeB XXXIII. — siehe : Klosterrath, Ranshofen. Ranshofen Rk,

XXIX ; ProfeBformel

XXIX.

Rasur, Bestimmungen XXXIV. Regula tertia siehe : Praeceptum. Reichersberg Rk. XXVIII. - Dekan/Àbt : Arno. Reimbald, Domkanoniker v. Lüttich (1101-26), Pr. v. St. Johann in Lüttich (1126-nach 49 ?) und Domdekan v. Lüttich (1141-nach 49) XV!, Richard, Pr. (1110-29) und Abt (1129/30-58) v. Springiersbach VIII, X, XI, XII, XV, XVI, XIX, XXXV. Richer,

Pr. (1112-19) und

Abt (1119-22)

v. Klosterrath

VII, VIII, IX, XI,

SGIVSS, XCWEOL. Rolduc siehe : Klosterrath.

; Rom, Kurie IX. — Pápste : Gregor VIL, Urban IL, Gelasius II., Innocenz II. Ínnocenz III. Rottenbuch Rk. VII, XXXVI. Ruker, Ministeriale des rhein. Pfalzgrafen (vor 1107) VII. Saffenberger, Grafen —VII, XIV. — siehe : Adolf, Albert. Salzburg, Dst./Dkap. IX, XVIII, XXVI, XXVII, XXVIII, XXXI ; Generalkapitel v. 1218/24. XX, XXIII; Kanonikerreform IX; Regularkanoniker/ Reformverband V, X, XVII XXXVI, XXXVII; Regelhandschriften XXXIV - XXXV. - Ebfe. : Konrad L., Eberhard II. - Domkanoniket :

Meingot. Schlafraum, Bestimmungen XXXIII. Schwarzenburg, Herren (bei Cham) VII. — siehe : Ebf. Friedrich I. v. Kóln. Schweigebestimmungen

XVII, XXVIII,

XXXIII.

Selbstinvestitur XIII, XIV, XVI, XVII, XXXII. Siegfried, rhein. Pfalzgraf (1099-1113) VIII. Speiseraum (Speisung) XXXIII, XXXIV. Springiersbach Rk. VII, VIII, IX, X, XI, XIV, XV, XVI, XXIV!95, XXXV ; Cons. V, VI, IX, X, XI, XVI, XVII, XXXV, XXXVI; Observanz XVI; Patrozinium

VII ;Reformverband VIII, XV ; zradi/io an Hst. Trier

siehe : Generalkapitel. — Abt : Richard. St. Andrá im Lavanttal Rk. XXI, XXII, XXIII. St. Dorothea in Wien Rkn. XXIV, XXV. St. Florian Rk. XVII, XX, XXI. - Pr. : Einwik. St.-Gilles in Lüttich Rk. XII, XII4$, XVII, XXXIII; Coss. St.-Jacques in Lüttich B. XV*!, — Prior : Wazelin. St.-Laurent in Lüttich B. XXXIII. - Abt : Wazelin.

VIII. —

XII. - Abt : Azo.

170

INDEX GENERALIS AD PROLEGOMENA

St. Leonhard in Basel Rk. XXV. St.-Ruf bei Avignon Rk. VI, XXXVI ; Cons. VI. Steinfeld Rk./Pràám. IX. Stemma der Springiersbacher-Klosterrather Conr,

Strafkapitel Superpelliz

XXVIII, XXXIV, XXXVI. XII.

Trier, Ebf.

VIII; Hst. VIII, XIV; Dióz.

VI, XIV.

Udalrich, Mónch v. Cluny (gest. 1093), Cors. uita apostolica Vl. uita communis

XXX, XXXI.

XXXI, XXXII, XXXIII.

NI.

Urban IL, Papst (1088-99)

XXXVI.

Wazelin, Prior v. St. Jacques in Lüttich (bis 1130) und Abt v. St.-Laurent in Lüttich (seit 1130)

XV*!,

:

Wilhelm, Abt. v. Hirsau (1069-91), Cons.

Wilhelm, Graf v. Luxemburg (1096-1129) Wittingau Rk. XXV. Wolltunika X.

XIV, XXXI, XXXII, XXXIII.

XIV.

INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR.

499-199

499119-499

ALz-1L2

wibz q-wib qi?quicvaPz-qubz qaAVt qaVqaPvi$z-qaPz $7 q-wi $7-qií7 eA va f2-qufz vil z-qaÍz

ow

oc

B

A

A

Am

o5

nro

mu

un

i ilz

ilz 1L

1L2-A97

A9*

A97

192-4 A9z-197 AST

aA $z-fz i$

iu €

A

vif

[7004 [urs

U

Tof.

NS. AF

e

Tof. AS

eY

Jof. c qA7* q-ut? vAUCT-qutt

q-waPz

ALS ACE ALS AC AD 18z7-4AL7 18* 187 187

$9 199-4

199

499

q-vA* q-wfzq-vaf qA** vct

TIE

$z

Tof pg

159$9159 A A$9A$9

79f 2)

q-e167

v167 e167 e16z v162-qA87 qA8* q-e48* €^8*-q18* q18* q-ve18* vi87-qAL7 q-eALZ

*48*

e18*

1f 1-4AVI AVI

AVI AV1-V1 1l

1PI-AfI

n2!

AVI AVI

Ut A531 ACI A£1-;f1 a5T 1-Ac 1$

$

Tof

A

AVI

zit mus 114 XP

AT

AOf

AO

A1 f-11t

A8* A8* A8*A8* A8*

Aot

10 10f

AÓ6z

1607

MOL

P5! II roi AII-II ATI 3c1

wALT eALZ-e1L e1L7 497

J n

il f-40€

10f-A6z AOf-10f 162-487A6z-16z

A87-18*

gC1-AIIATI-j7I

1II-AOI

eil 7-97

q-u197

'€49*-q19*

Ul

Tof

e19* «197 e197-qA$7 qaAíz q-eA$7

eM

n

ET MANVSCR. INDEX SYNOPTICVS PARAGR. 172

INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR.

173

AITI-jIZI

iih

V-OAzE i£

qAIf

AtYAZVAZVAtv

ih ih iiy

ic

q-eAIÉ gAIt

ic

eilf q-eilf qilf

qilf

ic

AIFAIViv

eAIf-quIf

AIVAIVAIT AOFilv-Ao0t iivAlv-ub

elf

gilf

elt

eA6z-qu6z

qiot

q-e10f q1ofquot e10f-qaÓ6z

eilí-qaOf qAOÉ q-eA0f gAOf AO AO

ca rz

79

eAOf-quOf

q-eA6z

rM

AZFAcY

AzY-;z7V

N18.

A9I-19I iL 35I 14 an ALI-GLI ALIuL AT

ETT

1I ai I A91 A9I A9I 491 1L1-491I

(Lg $ 9L E $ 8L

LS *LS

$ oL 1$ zLS

8$ 66$ $ o9 $ 19 $ z9 $ £9 $ v9 $ $9 $ 99 $ L9 $ 89 $ 69

95$ LCS

(6$

LS

MIS

NIA

€S

Tof

ATÉ-;7f

ifí-aA1É

191 191 191 191 191 i 161 AS T-661 191-461

174 INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR.

LA

n qaV61-qi61 qi 61-qi161 q1161-gAo0Ó1 eAOÓ61-e1061

v1061-gA68 1 vA681-q1681

dAOII-quOII gilll-qAOII q-eillI

eM

Tof q1O1I

vA9f-qi9f eif q^ q19f-qaff qva f-qacf f-exzf

ratf qAzf-qizf

Tof

eAOY-quot eilt-qaAOT q-eilV

AIf-10f HAC

AOF-A6£

AlF-1*

AIT izV-AlE ic

i1 V-A0F

16t 16€

A8f 8f A8 A8f A8 16£-48f

30€ 16€

v6

182-ALZ

T ABE

Anz ALZ-1LZ

18f-19f 18f

1L7 1L 2-192

19£-ft

197

A

n AST Nerd XAtc-y6e 17 idr4 P 1f 7-ATZ ATZ-jOZ

161 161-481

197-12 1iVz 1Vz 1Vz-AÍz

aO

102-161

181

VÉ i£ jh n2

ic A1 AzÍ-3zf35v af 6-1£f aft 10 (-A6* 6-

12V

A6tT-6b

AVY-;Ft 244 6v AGv-u igr-AE6* A8V-18* 16*-Ag*

181

Tof

f qi t

f-qaA9f eil

q-'eAOr

q-e16t

wALt

4

181-ALI

Tof

q-exL mubis

jV V-AE£Y ASEAU

&

eaLf-quL we16f-eALt q10Y-qi6t£

q-eA9f qaA9f qa9t

ess aus

Tof.

e17 f-qaA1f

Ul

eif II-gAIII 1I q-eif

96 86 £6 $ $$ o6$ 16z6$ $ (6$ $ L6$ $ 66$oot$ ror $zoi$for$roi

og18 zg£8 vr8£g 98 Lg 6g $ 6L$ $ $ $ $ $ $ $ $88 $

SYNOPTICVS

PARAGR. ET MANVSCR.

175

qA881-ve1981

q-eií81

INDEX

q-ejO11

ejOll-gAS8OI

e18OI

66-3 v AV

fgo1

ALF

gir zii$ vrir$911Lir 111

£z1

$ $ $ $ 601 $ o1 $ fo1

ALV

18V-AL 18*

ilv 1iLV iFv-A£V 1Lv-A9V i£Vi£ i£ aít-uít

ALV

1iLv

ALF

c Lo1 8o1

vv

ALV-Lv

AFEavt E:

aAtV-zV AtvAcvr

E

Tof $

AcY

iV

A9v-19* 19V-;

E

1i£v-AzY

E

1i af ,t3 Att actiff-Act 102A6z-16z Att-A6z 487 162 39 162-487 urne1vdos 193uI

921

A8*-18V

Jof d

A8* 18* 18* 18*

8v

A87-18*

ET iit i6 eavE

ilí-AEt

eaff E Es iP

€A89I-g18OT

v1981-qií81 q1681-q488 I

621

$ $ $ ats $ $ $ $611 ot1 Jr $ gzt $ $ (z1 $ iz1 zzi1$ vy2i$ $ oz1 £11 $ £11 $

18$

AL NB 18f

15 TUS

act

18 A8f A8f

18

js

1Lt

1L f-A9t

AÍ9

199-49

A9

A9

1í9

at9-1í9

1í9 19

A9

er $11 miflI qaAV1I

gA1f AI f-qii qiif qiií q-vilf eil eil $-qA0f

1í9-479

A*9 A€c9 A€9 A€O

A9

q-e1861 v1861-qA£61 qAL61 qAL61

q1L61

q-eAL61

qAV1II qAVII II q-eAV gAVII gAVII gAV L1-quV 1I

qA9$ qao eAO eAO( gAOf gAOf-qi0$

A€9-179

1*9

179

A9£-19f

179

169-419

q10f q-v10 e1o0f e10f

e10 f-qa6*

19f

19f

Alf-$ iif

10 6-A6*

if zi

9518

£$1$ $

$

$$9*1$ $

$ $ $ $zV1$£v1

of1$ Lv1gri6v1$ 161 zí1$ rí1$ (£1

vtvi$ (v1

vrt£1$ IC 6£1o1 tvi gí£1$ £t1$ 1£1 OI (£19f1$

q-e1£61 eT

vA961

qiV1I qiV1I I1 q1iV q1iVII q-wiV1I wiV1I

eil1I eil LI-qAÉII

AI9

AI9

A$t

19-46

AI9-119

AS t A6

A6v-16*

v1L61-q4A961 q4961 q-eA961 vA961

v1961

v4961-q1961 q-e1961

q-eA $61

qAÍ1I qAfII SATII

gAEII gAfII-qiflI

1l9 119

A99

119-409

Jof. d

10 10 10 196 106 AO 6-40f AOÍAOÉAO il f-0f

A6*A6*A6*

16v-.g* 16*16v16*

e1961-qA (61:

FS

661 ea 661-q1 q-ex 61

qií1lI

e16* e16t-qAgt

Jof

1$t t-16t AS

$

$

eif61 qAV61

e

y 24

qaV61

e?

Tof.

48VA8YAg.

179/.

6F-qi6b eA Ul

qiíll

176 INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR.

&Ó «,

vg Jof

INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR.

— 1í9

—

|

1í9

|

1í9

|

—

—

1i77

f-qaz f f qiíf-qif Af f f qaz 1 qa?aif

q-vaff

qi

eat $

$-qizeA?

f

f vat f vat

f

q-vi*

|w100z-qA661

$-qAI 12 f

q-vaA* gaz

eiO00z

gati $gat qat f q1V í-qAf qiV $

199-4$9

A99

1$9-AV9

AL9-1L9 ALO 199 uz)499-199 499 A99A99A99A9919-499

Af9-1$9

AOv-;0t iV 1204

iV

42 ilv-A0*V iutiiv$02iv iV AIVAIFizV-A1v

EISU EI

A6€10t-A6£ 10V10v10v

Tof

ic i ALSA1ÉA1ÉfADS

acf At Az a G-32f

ARE 6 Az

Pi M. NT. AV ví ví NT NT KT.M: atfEL EL f$-;F

vL1$ 991 891 (L19L1 ogr$1gr1$zgr $6L1$ $£L1 $ $ $LL18L1$ L91$ $ 691$oL1$1L1zL1$ 191 $ z91£91$ Y91$ $ £91$ $ gí1$ 6í1$ $ 091$

CIS

ET MANVSCR.

178 INDEX SYNOPTICVS PARAGR.

ei00Z

e1lOZ/q-eA007

Tof.

wAO0Z-q1002 q1007

w1lOZ-qAOOZ qA9092 qA902 q1002 q1002

c?

eM

Tof

vA9 f-q19 í

v19 f

Tof. r

NT NT ví NT NIST iif ET ET NT. Mic. ET RT

q-v19 f

iiy Hn

viff

AzVAzV

AtV-;zV AtFAtVAtYAcYi£V-Az*

v19f v19 -qa £f qaíf qa Sf q-*a$$ eA ff vA S 6oeiff

eif $-qaV f

izV

q-vaY$ va $ aV $ aV $ eA $ aV $

bir ait

Ul

EI Tof

NAT, KR ii NEG, Na avtAv*avvNEC NTENS, NT A9 $-A AS Pu AST

$6

A91A9$A91

6-496 1L

aki WT. tesi

INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR.

179

ES

Vy. 70f

zo

Jof.

q-v16

q-eA8$ qa8fí í-qa8f e16

v18f v18 q-vei8f q18 f q18 q18$ eA8Í-qi8$

f

$-qaA£ e18

. gAlOZ-qilOZ

fvi8

1i1L-A0L iL AlL-;1L AILToyAizL-AlL Te ATL

A8V-18v

J Tof.

18v18V

ALT-;LV ALEA. ALV18V-AL* 18V A9*A9V1iLv-A9V 6v 19V-4 19vA9V-19V

A8YA8YA8YAgr

16*A6*A6F 16V-Ag*

10 $-.6* 10$ 304

i180 INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR. 89or 8901 12 £901 8901

899rDno89018901 8901.

6901-8901

vg Jof

gíz $tz9£z Jd A

E

UU

E

C

1vz zvz£vz UA UA UE

E

grz

Lvz Im I

AVÉ AVÉAVÉAVÉAVÉAVÉ

rvz$vz 9vz

orz

6tz

iV 6-6 iV

At6A£€A£f6 A£

uU

*A*79-qi*9

A£f-1£6

AOf-10f acticfÉ-3z At f f i$-OAz 154

€149-qAI9 e1*9

VAIO

e1*9

12 6-A0f

q179 q1*9 q1*9 q179 q-e179

e199

eil9

q-eAI9

VAIO eAÍ19 qAI9

ve1^9 e1*9

q-v499

e499-ve109

9199-q16 q16$

'e119-q409

eAI9-qii9

q-ei19 q119

ofz

6vz

1$ SOT

NT ET sitiif

$6z

fe

1íz ve £6z ríz

9$z

gíz

66z o9z

umuV ua un wa um unn un wnmnwm wn wu

INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR.

I8I

1Lo01-6901

Wu

Ul

d

70f

es.

6901 6901

---— mep

—

—

e — ——-

e

-— €

-— IÍ—— — de T T T — —-—-Ee— —

me— X -

—

— —

— z—e— E — romT — — —- zt- —— -—c— -

ESS—

is — x c— -— — e — i— —

et If

cuds M € E em rec— — d 6901 6901 £901

— m—-

— — — ex E tera— E c —

q-eAV9 q-vAf9 9-qAÍ9 q-veil9 qaAV9 vAÍ9 qaf9 vil veil qiV9 q1*9 qií9 eaf9gAf9

eAc9gACO vATO

A6L6L

d

Tof

Si

Tof

AS CST A OC E

118

19 A9 $-19f ACA66 A9f

1.91L9

19zz9z £9zY9z $9z992

178-A19

AIgAIS A8 AIS8

—

it8 1781*8

q-e1$9

9 afg-iíg

A*8-1*8 1$8-A78

A78A*8

1í8ií8 1f

Af8

16$-A8f 18 A8$-18f AL $-AL$ E-1L$ 49€ iL iL iL ic AL ALALÉ 18í 18$ A8ÍA8f A8$A8í 6 f

189-AL9

19-199

199199 199

v1í9vi

9 9

108-A6L 118-498 AI8-118 AO8-198

n

——

vAY9-q1V9vi$9-qaAT9

eil

1f

E

— -— Er t — — —

9-eAq-ve1í9

79

"

t —

AL9 ALOALOAL9

169-489 469-169

189 189 189A89 A89A89

169169

A69A69A69

892 69zoLz1£z zLz£Lz viz(Zz9LzLLz8Lz6Lzogz18z782 t£gzvgz$8gz

$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ f9-qif9 m. em $ L9z AL9 A9f eAe 118 M e$ $ $ $ $ S $ $ $

$ $ $ $

$ a1$9 —— ro $ x. 98z 1;0L 1V8-Af8 166 — E

1$8-A*8

g-ií8 a6

AV8

AYg

A19

1V8 1ivg 8-1V8 AV AY8 A8

A98

A19

iV8

A98 A98 498-198 198

198 AI9

A19

AI9

n AO AOL

198

119 119 1l9 119 119 119

119

icL-A1L

i i

104104

198 198

198 198

119

198-4 $8

198

AOL-;0L 1lL-A0L

499-1099

16$

A64A6$109-46f

119-409

199 199 199 199

199

A6 6-166

d 1of

AS:

" Tof

1V8 1vg

182 INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR.

AzL

i iiL11211 ALL-;]1Z n2 n2 ict

ichAzL-;z7L AL Pg.Azü

AxLAcCLAz

INDEX SYNOPTICVS PARAGR. ET MANVSCR.

A€9-179

18

18

A98

q-vAL9

qi49

eAL9 eAL9-q1L9

qi49

q1£9

Tof Dl

Tof

A98

79f.

1*9 179

eM

1*9

Tof.

498 A98

c?

Tof AIO179-419

Jof

iiL X3)ES E!

183

8g1£ $ L1t£ $

91£$

(1£ $ Yit $ £1£ $

INDEX LOCORVM

SACRAE SCRIPTVRAE

paragraph. et lin. Genesis : 4,2

Psalmi : 162,4

98, 87 199, 6/8

9, 2-5

6, 7 13,$ 15

9252

18, 4 28, 12-13

2236, 67/68

30, 31-43 32, 50

116, 42

98, 87

Exodus :

P3272

15,5 19,3

98, 87

3, I I5, 19

170, 1/2

18, 1o

170, 2/3

18, 17-23 Numeti DIO

paragraph. et lin.

22/0 "ETIT

:

Deuteronomium Gp]

8, 24 :

75; 4l5

6, 23-45

25 25, j 24 24501

98, 87/90 157, 6/7

IO 7/8 4 115/116

44, 6/7 180, 44, 265, 44,

20/21 7 6 7

298,8

44, 7/8 2, 28

106, 1/2 24, 18

2GPET

8, 9/10

31

75, 6/7

2 Regum :

I4, 13-21

12, 9/10

2515 181, 259, 264,

35, 28

I Regum :

I, 13 14, 6

236, 51/52

251. DT

289,8

21 21927 22

Iudicum : 18, 19

152, T1/12

181, 8/9

44, 8

35, 35, 37, 44,

22/25 26/27 18/19 13/14

77,8

85, 19

238, II

162, 4

5 Regum : 10, 8

20, 55 215127 'Tobias : 2, I2-I4 12.6

64, 4

54, 1/8 35, 26/27 37, 18/19

54. 5

7»,8

8, 22/23

85, 19

118, 36/57

I18, 36/57

Iudith : 5,10 8, 14

98,96 85, 34/55

29,9

39, 15 39, 34

42

209, 15 T15. 22 II$, 31/32

4

157, 6/7 157, 6/7

$0

8,25

Psalmi :

3 6

289, 9

45, 26 47 47, 10

II8, 36/37

44, 11/12 32,4 355, 26/27 37, 18/19 77, 8 85, 19

162, 4

40 49, 5 40, II

42,

Iob :

19527

3155) 27

118, 26 130, 8 180, 23

289, 11

265, 6

265, 4/5

211, 20

35, 26/27 37, 18/19 1153 775,8 85, 19

136, 10 150, IO 162, 4 180, 25

INDEX LOCORVM S. SCRIPTVRAE paragraph. et lin. Psalmi :

5o

paragraph. e: lin. Psalmi :

192,5 212, 9

101,2

265, 6 59, 50, $0, 50,

5 9 17 19

$2, 5 60, 4 66

264, 116

150,1 et2

1, 6/7

85, 118/119 II5, 29

236, 51/52

259, 4/5 289, 11

44, 12

32,1/2 44, 13 150, II

286, 17 286, 15

272, 2/5 181, 9

1, 7/8 35, 27 104,5 225,4 1o, 7

98, 90/91

181, 10

181, 10

286, 12 215, 5 * 104,1

96, 7

21I, 19/20

212,9 IO, IO

32, 2/5

181, 7

IOI, II 103, I 109, 4 IIO, 4 110, 4-5 110, IO 11252

114,9 115, 15 116

88, 25

89, 13 9o

92 IOI

101, 2

289, 12 239, 18 108, 5

116, 36/57

1356, 8

180, 24

236, 19

140, 6/7

209, 23

139, 8

167, 5 55,24

47, 6/7 96, 6

118 118, 1 118,4

211, IO

118, 41

211, 20 212, 9 286, 19/20

118, 116

119 119-125 119-123

120 120, I I20, 7

180, 12

209, 19/20

265, 2/4

277, 32, 10, 284, 10, 44,

10 j 2 6 1/2 14

32, 5

35, 28/29 289, 10

120, 8

289, 9

I2I, 3-4 123, 8

108, 16/17

225, 7] 259, 3 264, 115

85,17

211, 20/21 212, 9/10

225, 7/8

150, 1/2

169, 17

85.2

185

96, 8/9 104, 5/6

106, 5/6 109, 8/9

289, 7/8 109, 6/7

146, 1/2 et 3

259, 4 289, 10 44, 12

209, 25

150, 6/7 215,6

225, 5/6

225, 5/6

181, 7

265, 6/7 44, 9/10 35, 26/27 37, 18/19 77,8 85, 19 162, 4 10, 7 IO, IO

149, 2/5

181, 10/11

124-128

125, 6 129

IO, j 281, 6/7

35, 26/27 57, 18/19 77,8

85, 19 96, 5

150, I2

129-133 132

162, 4 10, 8

149, 6/7

186

INDEX LOCORVM

S. SCRIPTVRAE

paragraph. et lin. Psalmi : 13272

133

134-148

135

136, 1 et 4

137, I

paragraph. et lin. Matthaeus :

214, 8/9

5, 16

149, 6/7

5» 29-30

105, 2

627

44, 8

6512

108, 14/16

7. 3-5

8, 16

7,6

115, 3/4 115, 30

7, 14

256, 18/19

214, 6

$57. 5/6

84, 16/17 84, 10/11

241, 5

248, 17/18 298, 36/57

137, 8

209, 21/22

IO, 33

214, 23/25

140, 5

157, 6/7 13727

1I, 28 12, 45

265, 5/6 236, 33/34

13, 52 14, 17-21

236, 45/46 135, 1/2

85, 19 149, 5/6 162,4

18, 8-9 18, 16 18, 17

214, 6 55, 15/16 55, 17/18

109, 4

19, 16-24

140, 5

142

53.4

35» 26/27 37. 18/19

77,8

143, 1

144, 10 144, 15

Prouetrbia : 18, 17

30, 32 Ecclesiastes : $5.4 Sapientia : 1, 6

136557 121, 8

27511

31, 57 47, 9-13 Isaias : 28,4

$3, 4/5

157, 6/7 235, 15/16 QNT

T7» 19

25, 40

157, 6/7 97, 2/5

281,4

134, 5 8, 22/23 8, 25

9, 42-46 IO, 17-25

78,3 ;

8, 12 Io, I

133, 2 133, 2

81, 10

204, 5/6

239, 18/19 290, 10/11

85, 15

125, 5

55, 10 214, 6 236, 59/63

204, 5/6

14, 44

204, 4

Lucas :

1, 46-55 1, 68-79 35 EXE 9, 26

14,.30

15, 16-17 et 20-23 : lohannes : I, 29

2, 5-10 7.4

7, 24 I2, 26 I3,

2 Machabaeorum :

236, 59/65

271, 12 1137/11

204, 3

18, 18-2

Zacharias :

134, 1/2

I4, 12

14, 29-30

152, 5/6 1I6, 122

II6, 115

Marcus :

8, 25

15, 53

10, 4

225112. 25,21 €t 23

12, 31

8, 21/22

Daniel : 4, 20 et 22 6, 27

I9, 29 20, 1-16

8, 36

leremias :

48, 10

14, I9

22, 39

Ecclesiasticus :

5, 14 18, 6

125 15

I

5 4-5

15, 5

29,8 26, 5 29, 8

207, 19/20 214, 23/25

248, 18/19 232, 9/10

2755 7/ t 236, 59/6 did cade

26.7

204, 3/4 135, 2/3 22, 7

22, 9/10

78, 1o 265, 11/12 180,

207, E

204, 4/5

INDEX LOCORVM S. SCRIPTVRAE

paragraph. et lin.

paragraph. et lin. Iohannes :

15, 15

13, 16

13, 34

14, 2160,25 14, 51 DUST

19, 40

Actus Apostolorum : 2, I-15 2, 45 4, 32

180, 34 204, 5

180, 36/37

211, 18

275,1 180, 39 I35, 3

116, 93/94

289, 1/2

127, 23/24 79, 13 79, 18

85, 17

204, I2

275, 5/6 4» 4» I4, I7,

54755 55 21 24

18, 2-3

Ad Romanos : 2, 19 2:20 25-24. 6, 4-8 6, 8-9

6, 9

6, 19

8, 5

8, 13 8, 21

8, 32

I2, IO l2:12 13, 8-10

14, 21 15.7

I ad Corinthios :

9, 24 9, 24-25

9, 27 Io, 35

11, 3

72, 4|5 85, 57/58 172, 5/4

14, 25 2 ad Corinthios : 2, 6-8 4, IO IO, 2-3

236, 236, 236, 116,

49 48/49 79/80 57/38

116, 119

116, 39/40 118, 55

236, 92/93 214, 5

116, 121/122 180, 27

204, 118, 204, 82, 88, 199,

13/15 33/54 5/6 39 3/4 18/19

2, 13/14

Ad Galatas : I, 8-9

9, 24

108, 20/21

285,8

113, 6/7

108, 20/21

84, 27/28 98, 55/58

116, 120/121 204, 5

98, 120/122 102, 14/15 232, 5 232, 17/18 223512

85, 112/114

214, 29/31 214, 5 214, 17 98, 108/110

214, 17

2, 20 4» 31 5,14

204, 5/6

6,1

236, 34

5, 16-17

612

617

116, 121/122 122, 8/9

2; 12/13

85, 17/18 214, 5

Ad Ephesios :

4,2

45 4, 4-6 4, 16

4, 22

4» 22-24 4, 23 4. 24

1 ad Corinthios :

1, 20 2, 15 3,8 5, I9 4,9 4, I 1-12 5,7

283, 8/9 236, 17 204, 9

12, 26

275, 6/9 127, 23/24 98, 86

281,2

214, 28 116, 120 85, 10/11

3, 18

116, 46/47

248, 19/20 281, 5/6 161,2 222. 1/2

II*Ls I1, 24-25 II, 31-32

298, 30/31 232,15

187

4, 25 4, 27-28

4, 28 5,25 6, 11-18 6512

Ad Philippenses :

2,7 3, 13-14 3, 14

79, 2

234, 5/6 79, 5/6

239, IO/1I 103, I 1/12

256, 6/7

258, 1/2

275,7

261, 6/8

236, 214, 236, 259,

7 30 7/8 1/3

2,12

98, 46/48 98, 103/105 204, 9 97, 3/6 1,4

172, 6/7

152, 16/18

232, 5 248, 19/20

281, 5/6

188

INDEX LOCORVM S. SCRIPTVRAE paragraph. et lin.

Ad Colossenses : ISUDE

234, 6 204, 9

I, I8 2X T6 3,

$2, 4

214, 18

5

236, 5/6

2536, 6/7 258, 1/2 261, 6/8

3,9

3, 9-10 et 12 3, 20 €t 22

237, 6/7

paragraph. et lin. Ad Titum : I, 15 5, 10/11 Ad Hebraeos: 75»I1'€t17

199, 14 86, 4/7 116, 36/57

II, 26

214, 1/2

12,1 12, 5-10 12, I4 12 ID

235, 6/7 1I8, 54

265, 1/2 214, 1/2

1 ad Thessalonicenses :

2, 19-20 4, IO 4, IO-II 5,14

247, 7/9

236, $8

98, 65/66

240, 31/32

2 ad Thessalonicenses :

98, 30/45 98, 25

5; 6-14

5, 8-12

1 ad Timotheum 4, 5

: 122, 5/6

135, 4/5

4.4

118, 55

199, 13/15 229,

16, 7/8 82, 43 87, 4/5

95:20

2 ad Timotheum

222 2, $

3

:

317, 3/4 16122

232, 7

2D 5,2

4, 17-18

281,5

II4, IO/1I

236, 78/80 116, 122

Iacobi : 19022 1323 'et 25 228

2, 14 35,2 3,5

116, 114/115 116, 115/116

204, 5/6

116, 114/115

157,2

1571/2

I Petri:

2X TT 2I 3, 18

4. 2 5,3 55

265,3

236, 18/19

353, 214, 317, 204,

10 17 4/5 13

2 Petri: 2, 20

236, 9/10

2727

240, IO

1 Iohannis :

5, 15 4, I

84, 11/12

237, 7/8

Apocalypsis : 1,8

14, IO 229 13

wv [3 oovw

oH VA oA

INDEX

AVCTORVM

paragraph. et lin. AVGVSTINVS Confessiones :

VII, 9 X, 31

Regula monachorum :

199, 5/12

199, 20/22

De sermone Dornini in monte :

2

114, 13/14

Enarrationes in psalmos :

33, 5

38, 25/27

34, 10

38, 25/27

106, 13

38, 25/27

Sermones :

62,9

252

114, 13/14 38, 25/27

45, 4-6

48

58,2

16, 1/6

98, 13

257, 7/8

$8, 5

232, 11/13

58, 20

255, 1/2

58,17

271, 6

CASSIODORVS-EPIPHANIVS

Historia ecclesiastica tripartita :

I, 10, 4

I, 10, 8

199, 50/55

199, 42/50

GREGORIVS MAGNVS

Dialogi :

I, 4

De opere monachorum : 13

paragrapb. et lin BENEDICTVS

IIb

98, 82/83 98, 82

98, 101/102

Epistulae :

Regula : uide Indicem locorum Regulae sancii "Augustini separatum Locus non repertus :

2, 1/6

64, 11

39, 1/2

39, 8/10

HIERONYMVS

Epistulae : BENEDICTVS Regula monachorum :

58,6

35,9

85, 4/5

PossrDivs 22

229807

87, 5/6 155, 3/4

22,5 22, 5-6

153, I 152, 5/6

25,1 23-28

85, 61/62

85, 59/62 55, 1/2

2/5512

85, 109/111

27, 2-4 28,6

85, 111/117 $6, 17/18

39, 1-3

X27, 61/2

199, 30/34

Vita Sancti /Aurelii Augustini : 199, 22/24

PRvDENTIVS Liber Catbemerinon :

II III, 36-57 IL, 58-60 Il, 66-70 II, 71-75 I1, 76-80

199, 35/36 199, 37/39 199, 36/37

199, 39/40 199, 40 199, 38/39

INDEX LOCORVM

REGVLAE

S. AVGVSTINI

(Secundum editionem : L. Verheijen, La régle de Saint-Augustin. Tom. 1, Paris

1967) I. Ordo monasterii, lin. II-I3 II-Ij 16

paragraph. et lin. 169, 1/4

100, 45/47

17-19 18 18-19 20-21

21

140, 8/9

24-25 25 26-27

177,4 100, 15 100, 20/23

36-37

100, 42

165,5 16-17 16-18 16-19

Lin.

98,13

paragraph. et lin. 79, 14/15 98,17

299, 5/7

298, 41 122, 12/13

236, 23/24 IOO, 1/7

100, 33/35

100, 1/7

36 et 33

165, 7/11 164, 2/6

100, 42/44 219, 28

37

100, 25/26

IOO, 10/12 1O0, 58

37-38 39-40

140, 8/9

114, 6/9

43

177, 4/5

118, 5/4 99, 4/5

IO2, IO/11 82, 41

II. Praeceptum, din. 4 7-10

36 41-42

45-46

49-51

$1-52

$3

53-56 55:597

56-57

61-65 64-65

67-15 LP)

76-77

8o 81-82 82-83 82-84

84-93

84-102

IO9-II3 109-129 II3-119 120-127 121-122 127-128

paragraph. et lin. 204, 12 127, 21/24

22:22 22243

TT. 2/5 199, 28/29

Lin. 132-133 134-136 134-138

155 141

153-155 155-157

122 I1T7/12 I22, 9/10 11252 128,9 128, 1/5

165 adnotatio 166-167 169-178

128, 6/7

170 175-176

115, 5/6

128, 10/12

128, 5/6 128, 12/16 148, 2

128, 7 2, 26

3, 7/8 27, 2/4

236, 12/14

84, 4/5 84,45 84, 47/52 55, 1/2 56, 1/8 84, 47/52 65, 2/4 86, 2/4

193

195-195

196-197 198

198-199

paragraph. et. [in.

85, 64/65 84, 37/40 84, 43/45 84, 3/4

126, 2/3

240, 18/19

114, 114, 84, 41,

2/4 4/6 42 6/7

219, 1/6

42, 3/4 25, 4/5 84, 2/3 84, 8/9

84, 10/12 84, 12/13

84, 15/16

II8, 14/15

84, 19/20

118, 15/16 I99 217 217-219 218

220-222 221 225-226 232

84, 17/18

298, 41

299, 7/8 298, 40 62, 4/8

85, 23/24 85, 63/64 85, 66/67

INDEX LITVRGICVS "Asterisco (*) notantur, quae in apparatu tantum inueniuntur. Absit illa fames quae imitatur

199, 36/40.

Absolue quaesumus domine 10, 5 ; 167, 9. Accipe hanc regulam siue haec euangelia 293, 1/4.

Accipe has claues |295, 1/2. Accipe hunc baculum |296, 1/2. Actiones nostras quaesumus — 96, 7 ; 286, 20. Ad cenam uitae perducat nos rex gloriae 141, 11/12. Adesto domine officio nostrae seruitutis 209, 22 ; 212, 1/5. Adesto domine supplicationibus nostris et me 182, 1/5.

Adesto domine supplicationibus nostris ne sit Adiutorium nostrum

187, 1/4.

96, 8 ; 104, 5/6 ; 106, 5/6 ; 109, 8/9 ; 146, 1/2 ; 150, 6/7;

209, 25 ; 215, 6 ; 223, 5/6 ; 225, 5/6.

Adiuua nos 85,22 ; 181, 10 ; 264, 115/116*. Ad te domine leuaui 2, 28; 35, 28 ; 44, 7/8 ; 106, 1/2. Agimus tibi gratias 136, 7. Agnus dei 26, 7. Alleluia 116, 12/13. Aunet 47, 8:349; 10 ; 121, I1; 127,14; 150, L7 231:412/55:274. 14/:5281,:9*::28$55 1055328690: Amen amen dico uobis 180, 36/37. Angelorum custodia muniat nos |208, 4.

Animae omnium fidelium defunctorum Ante diem festum —180, 33/34. A porta inferi 10, 4. Asperges me

150,1;

4131,45 3182719 5:592$8:21:/2595 35;

32, 7.

150, 2.

Assumus domine sancte spiritus assumus —285, 1/16. Aufer a nobis 115, 44.

Beati immaculati

180, 12 ; 211, 1o.

Beatus qui intelligit 118, 26. Benedicamus domino 32, 9 ; 167, 2 ; 193, 4. Benedic anima mea domino 108, 5. Benedicat et custodiat nos 50, 4/5. Benedic domine 121, r1. Benedic domine hanc creaturam panis

134, 1/4. 133, 1/6. .37, 13; 50,3 ; 118; 2; I21, 7; 157, 17 ;180, 45.215, 21; 225, 6: dei patris et filii 150, 7/8. dominus deus Israel 26, 5 ; 19, 8. dominus deus meus qui docet 109, 4.

Benedic domine hos nouos fructus fabae Benedicite

Benedictio Benedictus Benedictus

Benedictus es domine quia adiuuisti

Benedixisti

109, 6/7.

104, 1 ; 215, 5.

Christe audi nos (Jezamia) |264, 2/114. Christe eleison |181, 6* ; 192, 4/9* ; 211, 19 ; 264, 1 ; 264, 114. Christus factus est pro nobis 180, 6 ; 180, 26/27.

Cibo et potu

122, 2.

Clementissime dominator domine tuam inuocamus —267, 1/11. Confirma hoc deus quod operatus es 272, 2/3 ; 286, 15.

Confiteantur tibi domine

136, 7.

Confitemini domino —44, 8 ; 44, 10.

Confiteor deo omnipotenti 115, 35/38 ; 192, 5. Conserua me domine 251, 11. Conuertere domine usquequo 181, 7. Credo in deum 150, 10. Credo in unum 180, 7 ; 193, 2/5.

I92

INDEX LITVRGICVS

Cunctorum institutor deus qui per Moysen Custodire nimis 209, 20.

290, 1/12.

Deo gratias 136, 4/5. De profundis 96, 3 ; 150, 12. Deus aeternorum bonorum fidelissime promissor Deus cui omnis potestas |291, 1/3. Deus cui proprium est misereri 1o, 8. Deus cuius miseratione 96, 4. Deus cuius spiritu creatura omnis 254, 1/6. Deus deus meus respice 44, 6/7. Deus humani generis benignissimus conditor

Deus Deus Deus Deus

257, 1/9.

190, 1/5.

in adiutorium meum intende 1, 7/8 ; 35, 27 ; 104, 3 ; 225, 4 ; 264, 115/116*. indulgentiae pater 260, 1/7. indulgentiarum —96, 4. infirmitatis humanae singulare praesidium — 224, 1/6.

Deus misereatut

32, 1/2 ; 44, 13 ; 150, 11 ; 169, 17.

Deus misericors deus clemens cui bona 269, 1/8. Deus pater ex quo omnis paternitas 297, 1/10. Deus qui beatum Augustinum electum tuum | 262, 1/5. Deus qui de beatae Mariae

179, 4.

Deus qui nos redemptionis 172, 5. Deus qui per coaeternum filium tuum — 261, 1/8. Deus qui renuntiantibus saeculo mansionem patas 275, 1/7. Deus ueniae largitor 96, 3/4. Dirigere 35, 25. Domine apud te est fons uitae 150, 4. Domine deus noster qui offensione nostra 188, 1/7. Domine deus pater omnipotens qui nos ad principium — 35, 23/24.

Domine deus qui ut oremus hortaris

2, 1/6.

Domine exaudi orationem meam — 10, 7; 10, 10 ; 149, 2 ; 181, 10/11 ; 211, 20; 212, 9/10; 223, 7/8 ; 264, 116 ; 289, 12.

Domine Iesu Christe qui es uia

Domine Domine Domine Domine Domine Domine

265, 1/12.

Iesu Christe qui ex quinque panibus 135, 1/11. lesu Christe qui tegmen nostrae mortalitatis 256, 1/6. labia mea aperies 1, 6/7. ne memineris |264, 115/116*. quid multiplicati 44, 11/12. refugium —44, 12.

Domine uide humilitatem eorum — 181, 8. Domini est terra 44, 7. Dominus (?os/ Benedicite) 37, 13 ; 50, 4 ; 180, 4 ; 215, 22.

Dominus Dominus Dominus Dominus Dominus Dominus Dominus Dominus

conseruet eum | 289, 9. custodiat introitum tuum —289, 9. custodiat te ab omni malo 289, ro. illuminatio 35, 22/23. pars hereditatis 251, 10/15*. regit me 44, 7 ; 263, 6. regnauit 44, 9/10. sit in corde tuo 116, 20/22.

Dominus uobiscum | 16, 4/5 ; 10, 7/8; 10, 11 ; 132, 17 ; 150, 18 ; 181, 11; 192, 4/[9* ; 211, 21 ; 259, 5 ; 264, 116 ; 289, 12.

Edent pauperes 180, 20/21. Ego N. offerens trado me ipsum | 271, 1/12. Eligunt te fratres tui ut sis abbas —294, 1/5. Esto ei domine turris fortitudinis |192, 4/9* ; 259, 4/5 ; 289, 11. Et clamor meus ad te ueniat 149, 2/3. Bt cum spiritu tuo 150, 18/19 ; 259, 5* ; 264, 116* ; 289, 12*. Et dimitte 18r, 8/9.

INDEX LITVRGICVS

I93

Et ne nos inducas 10, 4 ; 192, 4/9* ; 264, 115/116* ; 289, 7. Et omnibus habitantibus 150, r6. Et ueniat super nos

212, 9 ; 286, 19.

Et uos ita faciatis 180, 34. Euntes-eant et fleant 281, 6/9. Exaudi domine preces nostras 185, 1/5.

Exaudi nos domine quoniam benigna est 181, 9. Exaudi nos quaesumus domine sancte pater 151, 1/4. Ex hoc nunc et usque in saeculum | 140, 6/7.

Exsurgat deus 286, 17. Exsurge domine adiuua nos

289, 11.

Exuat te deus ueterem hominem — 258, 1/2.

Famulorum 85, 21. Fiat pax 264, 115/116*. Fidelium deus omnium — 167, 4. Fili redemptor mundi deus miserere nobis (ad /rinaz orationem) — 5, 1/8.

Gloria in excelsis |116, 178 ; 193, 2. Crloria patti

1, 85 10:6:; T0, 9/; 225,312

801/23: 0106: 04): VL.155«2:5 5/12 1:48/:112239121:

136004 55180321 : 180,124; 181,067 ; 20T1,4508211; 1753251,

263, 5.

Gratias tibi ago omnipotens pater qui me

Br5

251;910/1355

5, 1/5.

Haec est generatio quaerentium 251, 10/13*. Hic accipiet benedictionem —289, 8.

Induat te deus nouum hominem — 259, 1/5. Indulgentiam et emendationem — 115, 41 ; 192, 4. Ineffabilem 85, 21. Introibo ad altare 115, 31/32. Ite missa est 116, 173 ; 193, 5. Iube domne benedicere

Iudica me domine

141, 11 ; 180, 235.

44, 8 ; 115, 32.

Kyrie eleison 10, 4; 10, 6; 10, 9 ; 10, 14; 32, 2 ; 104, 4 ; 109, 7 ; 116, 7/8; 121518): 136, 13; 180, 2155 18 T; (6; 815813,6 55 919254/9/5::23/5,051:122/5 59:12 64901

264, 114 ; 284, 6/7;289, 6. Largitor omnium bonorum

212, 7/8.

Laudate dominum omnes gentes Leuaui oculos meos 55, 28/29.

96, 6.

Magnificat 29, 8. Magnus dominus 265, 6. Mandatum nouum

211, 18.

Mediator dei et hominum —225, 8/15. Memor esto congregationis IO, 7. Memoriam fecit 136, 8 ; 180, 24. Misereatur tui omnipotens deus 115, 38/40 ; 192, 5. Miserere mei deus

77, 7*; 136, 10 ; 150, 1/2 ; 150, 10;

192, 5 ; 212, 9 ; 265, 6.

180, 25 ; 192,

Mitte ei domine auxilium | 192, 4/9* ; 259, 4 ; 264, 115/116 ; 289, 8. Mitte eis domine auxilium — 181, 7/8 ; 223, 1/8*. Mots sanctorum eius 47, 7. Moueant pietatem tuam quaesumus domine 191, 1/15.

Ne memineris domine iniquitatum nostrarum 181, Io. Nihil proficiat inimicus 192, 4/9* ; 259, 4 ; 289, 10. Noctem quietam 143, 7.

4/9*;

194

INDEX LITVRGICVS

Oculi omnium 121, 8.

Omnes quamuis per gratiam baptismi fratres 273, 1/14. Omnipotens aeterne deus qui pro salute humani generis 219, 10/14. Omnipotens et misericors deus qui peccatorum indulgentiam — 184, 1/4. Omnipotens sempiterne deus affluentem quaesumus 292, 1/24. Omnipotens sempiterne deus confitentibus tibi his famulis 183, 1/4. Omnipotens sempiterne deus cuius caritatis ardore —268, 1/5. Omnipotens sempiterne deus dirige actus nostros —104, 6/7 ; 212, 10/11 Omnipotens sempiterne deus maestorum consolator 32, 2/4.

; 215, 6/7.

Omnipotens sempiterne deus propitiare peccatis nostris 252, 1/5. Omnipotens sempiterne deus qui me peccatorem 116, 1/5. Omnipotens sempiterne deus salus aeterna — 118, 27/28.

Opera manuum tuarum ne despicias

209, 21/22.

Oramus te domine ut per merita 115, 45. Oremus 181,115 182, 9*5 185,3 5: 186, 355 187, 4* 192, 4/9*. Ostende nobis domine 96, 7 ; 211, 19/20; 212, 9.

18827590495;

19191955

Pater de caelís deus miserere nobis (ad /rinaz orationem) —4, 1/9. Pater luminum a quo est omne datum | 55, 1/9. Pater noster 150, 9 ; 167, 15 ; 180, 21/22 ; 180, 26 ; 181, 6/7 ; 192, 4/9* ; 197, 9 ;

2TT5810 582295095 02GASG DIS. Pax huic domui 150, r5. Pax intrantibus et hac manentibus 150, 17. Per dominum nostrum 150, 6 ; 224, 6* ; 253, 4* ; 254, 6* ; 267, 11*; 268, 6* ;

2698559201905; Per omnia saecula saeculorum —5, 5* ;4, 9* ; 6, 9*; 30, 6; 116, 131; 285, 16*. Placebo domino 139, 8 ; 167, 5. Post partum | 85, 22. Potum caritatis benedicat 209, 9/10. Praesta domine his famulis tuis —189, 1/4. Praesta quaesumus omnipotens deus huic famulo tuo cuius 253, 1/4. Praesta quaesumus omnipotens deus ut huic famulo tuo qui 251, 1/8.

Praetende quaesumus domine

ro, rr.

Praeueniat hos famulos tuos 186, 1/3. Pretiosa est in conspectu domini 35, 24 ; 47, 6. Propitietur dominus cunctis iniquitatibus uestris

Proprio filio suo

180, 27.

Protector noster aspice

192, 1/3.

192, 4/9*.

Quae nobis ad medium prolata sunt Quicumque uult 44, 2. Qui fecit caelum et terram

Qui habitat 265, 6/7. Qui regis Israel 286, r2. Quod nobis appositum est

1272 12

96, 9 ; 106, 6 ; 146, 5 ; 150, 7.

127, 13/14.

Regularibus disciplinis instruat nos 47, 3/4. Requiem aeternam 10, 3 ; 10, 12; 325 7. Requiescant in pace —49, 9. Rogamus te

167, 9.

Sacerdotes 264, 115/116*. Salutatre 286, 19/20. Saluos fac seruos et ancillas IO, IO ; 32, 2/5 ; I81, 7 ; 223, 7. Saluum fac seruum tuum 259, 3 ; 264, 115 ; 264, 115/116* ; 289, 7/8. Sancta dei genitrix 55, 25 ; 47, 7/8. Sancta trinitas unus deus miserere nobis (ad trinam orationem ) |3, 1/12.

Sancte spiritus paraclite qui te deum

266, 1/17.

281, 9;

INDEX LITVRGICVS Sancti spiritus domine corda nostra

195

150, 5/6.

Sedlibera nos 104, 5. Sicut erat" 251, 10/135; Sit nomen domini benedictum 140, 6 ; 209, 23. Spiritus sancte deus miserere nobis (ad /rinaz orationem) |6, 1/9. Suscepimus deus misericordiam tuam — 211, 20 ; 264, 4/5. Suscipe me domine secundum — 265, 2/4 ; 277, 10.

Surgite eamus hinc

180, 39.

'Te aeternum patrem | 287, 1. Se'detcto 44 12: 'Te deum laudamus 26, 5; 31, 6; 31, 10; 'Tuam deus 167, 11. 'Tu autem 130, 8 ; 180, 23.

116, 178; 286, 25 ; 297, 11/12.

Tu es qui restitues 251, 1o. Tu lauasti pedes discipulorum —209, 20/21. ' Tu mandasti mandata tua —209, 19/20 ; 211, 20.

INDEX INITIORVM PARAGRAPHORVM Abbati electo et consecrato in omni loco $ 299 Ab hinc usque ad pascha sine cappis chorum $ 168 Ab hinc usque in octauam epiphaniae canonicis $ 173

Ab idibus septembris usque ad kalendas nouembris :$ 162 Ab ipsa die usque ad octauam pentecostes $ 195 Ab octaua pentecostes usque ad idus septembris $ 200 Accepta tonsura scribat cartam professionis

$ 255

"Accipe banc regulam siue baec euangelia |S 293 "Accipe bas claues et sic age quasi redditurus |S 295 "Accipe bunc baculum in quo fortiter regas S 296 "Adesto domine supplicationibus nostris et se. S 182 "Adesto domine supplicationibus nostris ne sit. $ 187 "Adesto domine officio nostrae seruitutis S 212 Ad hoc mandatum notatur lector mensae $ 213 A die autem paschali usque ad idus septembris $ 194 Ad nonam lectionem ex usu notatur $ 3o1i Adolescentes quoque uel pueri qui fuerint $ 154 A .kalendis autem nouembris usque ad uernale aequinoctium —$ 169 Ante festiuitatem sancti lohannis Baptistae $ 198 Antequam profiteatur nulla grauis medicina $ 245 Apptropinquante uespertino officio cantent uesperas $ 229 A putificatione sanctae et intemeratae uirginis Mariae $ 174 "Assugus domine sancte spiritus assumus beccati |$ 285 Audita enim petitione eorum ut ad regularis uitae $ 234 Audito autem signo priore quod nonam insinuat $ 139 Audito itaque signo mox surgunt $ 209 Audito secundo signo primae uel cuiuslibet horae $ 43 Benedic domine banc creaturam panis $ 134 Benedic dozaine bos nouos fructus fabae |S 133 Cauebunt autem ebdomadarii altaris ministri $ 226 Cauendum etiam est summopere ne quid in capitulo $ 64 Circa finem prandii cessantibus cunctis a refectione |$ 136 Clementissime dominator domine tuam inuocamus |S 267 Collectas etiam matutinalis officii etomnium $ 3o Communes autem culpae maximae solent euenire $ 77 Conuentus uero totus postquam uenerit in chorum $ 149 Correctio itaque quae scopis fit $ 68 Cottidianum itaque manuum opus tempore statuto $ 98 Cuiuscumque causa agitur minime nisi interrogatus $ 79 Cum autem cantant Te aeternum patrem incipiente $ 287 Cum autem praedicti psalmi cantantur $ 11

Cum induit nouis dicat

$ 259

Cum prima cantatur infra tractatum beati Athanasii $ 44 Cunctorum institutor deus qui ber Moysen famulum $ 290

De culpa autem per castigationem abolita $ 7o Defuncto patre monasterii et dignis obsequiis $ 284 Deinde facta commemoratione sanctae crucis $ 31 Deinde iubente rectore ordinis ut de origine $ 5 3 Deinde post tertium respondendum cantatur $28 Deinde reuestiti claustralibus uestimentis $ 107 Denique quisquis priorem uel leniter exacerbauerit $ 88 Dens aeternorum bonorum fidelissime promissor $257 Deus cui omnis potestas et dignitas famulatur S 291 Deus cuius spiritu creatura oznis incrementi

Deus bumani generis benignissimus conditor.

$ 254

& 190

INDEX INITIORVM PARAGRAPHORVM Deus Deus Deus Deus Deus Deus

indulgentiae pater qui seueritatem |S 260 infirmitatis humanae singulare praesidium |$ 224 misericors deus clemens cui bona cuncta |S 269 pater ex quo omnis paternitas in caelo. $ 297 qui beatum JAugustinum electum tuum |S 262 qui per coaeternum filium tuum cuncta. S 261

Deus qui renuntiantibus saeculo mansionem paras.

$ 275 Dicitur autem trina oratio non quod sint. $ 8 Die parasceue sicut aliis diebus teneatur $ 181 Disciplina autem uitae canonicae quam maxime $ 126 Domine deus noster qui offensione nostra $ 188 Duornine deus qui ut orezus bortaris $ 2 Dornine lesu Christe qui es uia sine qua nemo |S 265 Domine lesu Christe qui ex quinque panibus $ 135 Domine lesu Christe qui tegmen nostrae mortalitatis $ 256 Dominica die hora tertia qua supra apostolos $ 289 Dominicis autem diebus in hunc terminum |$ 196 Dum autem mutat siue pro hac causa siue $ 41 Dum cantatur inuitatorium ad altare omnes uersi $ 19 Dum exuit eum uestibus dicat $ 258

Ecclesiasticae consuetudinis est his qui porzan? $ 214 Ego IN. offerens trado ze ipsum cum bis oblationibus $ 271 Eligunt te fratres tui ut sis abbas $ 294 Eodem modo suscipiendi sunt qui causa $ 238 Est aliud mandatum quod dicitur trium pauperum |$ 211 Est quoque piae deuotionis officium $ 125 Et quia beatissimo patre nostro Augustino $22 Et quia de celebritate officii quod missa dicitur $ 117 Exaudi domine preces nostras et confitentium |S 185 Exaudi nos quaesumus domine sancte pater S 151 Expleto tempore legitime probationis $ 248 Facta trina oratione sicut supra dictum est $ 10 Fili redemptor mundi deus miserere nobis S 5 Finita autem cena uel si non cenatur uicina iam hora $ 207 Finita refectione propter aliquam necessitatem $ 510 Finito matutinali officio ad lectos redeant $ 34 Finito officio missae postquam fratres in claustrum $ 118 Finito quinquepartito culparum modo $ 87 Finito sermone primum quod opus est $ 52 Frater itaque qui minuere proposuit $221 Frater uero in causa positus capite demisso $ 73 Gratias tibi ago omnipotens pater qui ze dignatus es. S 3 Grauior culpa est si cui aliqua negligentia $ 85 Grauis culpa est si quis cum aliquo in audientia $ 84 Grauissima culpa est incorrigibilitas eius qui $ 86 Hanc confessionis horam per totum annum esse $ 537 Haec itaque diligentissima in omnibus circumspectio $ 78 Heae igitur sunt leuiores culpae si quis mox $ 82 Hic dicit aliquis : QuiZ ergo ? $ 199 Hii etiam qui aliquid in claustro perdiderunt $ 9o His actis domnus abbas uel prior uelalius $ 51 His actis redeunt qui ministrauerunt ad sedes $ 208 His transactis non ut quibusdam moris est otio $ 97 Hoc autem uniuersaliter et inuiolabiliter $ 17 Hoc canticum graduum cantatur per totum annum $ 15 Hoc etiam interuallarium lectorem mensae $ 120

197

198

INDEX INITIORVM PARAGRAPHORVM

Hoc mandatum semper fit omni sabbato $ 210 Hoc quoque sollerti cura et uigilanti studio $ 114 Hora autem mutandi communis esse debet $ 42 Hora enim competenti si fieri potest praeueniet $ 515 Hucusque tractatis his quae secundum anni tempora $ 203 Idem porro uni alicui conuersorum laicorum $ 14 Ieiunia autem generali ecclesiae statuta $ 201 lgitut opus quod extra claustrum fit $ 101 In capite ieiunii fratribus cineres imponit $ 504 In capite ieiunii non legatur alia lectio $ 178 In capite ieiunii post capitulum non statim $ 177 In capitulo sedentibus fratribus uel ad collationem $ 306 In cena domini fratribus ingressis capitulum $ 180 Incepta regulari hora cum fuerit uentum $ 18 Inde oportet ut diligenter praeuideat quod lecturus $ 144 Inde signorum notitiam haberi oportet $ 158 In festis autem nouem lectionum nihil mutatur $ 166 In festis autem nouem lectionum duo qui in medio $ 21 In hoc spiritualis agoniae stadio quicumque $ 232 In huius spiritalis scolae disciplina tam multiplici $ 281: In quinquagesima etiam ouorum et caseorum $ 176 In secunda feria post octauam pentecosten $ 197 In secunda uespera festiuitatis omnium sanctorum $ 167 In septuagesima sicut et in aduentu domini $ 175 In tantum autem uigeat claustralis districtio $ 57 Interim qui priore prandio refecti sunt $ 137 Interim uero mores et actus et qualitates $ 236 In tribus praecipuis festiuitatibus natiuitate domini $ 316 In uigilia ascensionis et pentecostes nonam $ 202 In uigilia autem natiuitatis domini peractis omnibus $ 172 Ipsa autem die qua radendum est $ 215 Ipse etiam in quem sententia data est. $ 71 Itaque conuenit iudicem considerare $ 58 Itaque quotiens in choro antiphona imposita $ 300 Kyrie eleison. Christe eleison

S 264

Laici quoque qui saeculo abrenuntiantes |$ 95 Laici uero ad canonicae religionis culmen |$ 240 Lauacrum quoque corporis indigentibus |$ 219 Lector qui ex more processerit ad legendum $ 27 Lex eadem est inclinandi cuilibet singillatim |$ 20

Lotis pedibus calciantur nocturnalibus

$ 206

Mandati itaque consuetudo unde orta sit. $ 204 Mandatum sabbati quantum possibile est $ 313 Media culpa est si quis ascriptus mandato $ 83 Micas quoque diligenter unusquisque ante se $ 131 Minutio etiam sanguinis quae humanis $ 220 Minutus ergo aliquis postquam modicum $ 228 Misericordes autem esse oportet eos qui iubentur $67 Missa autem defunctorum celebretur hoc ordine $ 46 Missa ergo quae prior uel matutinalis dicitur $ 45 Moueant bielatem tuam quaesumus domine $ 191 Mox autem ut signum sonuerit reponentes libros $ 165

Nec decet iniustum uideri bis quos aetas. $ 128 Nec decet reputari maliuolentiae fraternam accusationem $ 56 Nec hoc praetereundum est quod in capitulo petuntur $89

INDEX INITIORVM PARAGRAPHORVM Nemo etiam cum uiderit fratrem in causa positum $ 72 Nocturnis itaque horis in dormitorio audito signo $1 Nona kalendas aprilis pronuntiata in capitulo $ 179 Non est etiam culpandum si quis eorum qui |$ 69 Non tamen haec minutio cuilibet indulgetur $ 222 Nulli etiam pro minutionis causa indulgetur $ 230 Nullus in capitulo directo ad alium sermone loquatur $ 6: Nunc ad intermissam operis dei diligentiam |$ 115 Nunc dicendum est quibus de causis $ 81 Omnes quamuis per gratiam baptismi fratres. S 273 Omni itaque anni tempore a mane id est post capitulum $ 100 Orzznipotens et zaisericors deus qui peccatorum |S 184 Ovnnipotens sempiterne deus afffuentem quaesumus S 292 Ornipotens sempiterne deus confitentibus tibi S 183 Omnipotens sempiterne deus cuius caritatis ardore S 268 Omnipotens sempiterne deus propitiare beccatis S 252 Omnipotens sempiterne deus qui me peccatorem |.S 116 Oportet autem debita et fraterna reuerentia $ 318 Oportet autem omnes in uno dormitorio requiescere $ 153 Opus igitur manuum aliud infra claustrum $ 99 Opus quoque quod in claustro agitur $ 112 Ortus diei cum primum notari certius potuerit $ 171 Pater de caelis deus zmiserere nobis. S 4 Pater luminum a quo est omne datum optimum |$ 35 Pater monasterii uel alius quem ipse iusserit $ 250

Perlectam cartam ponat super altare $ 272 Perscripta itaque prout memoriae occurrit 6$ 161 Porro diligentiae praelati erit quem cui opeti $ 113 Porro duo adminus generalia fercula cottidie $ 127 Porro quia in dei opere ipsi interno scrutatori $ 23 Postea recitatur in tabula quid quisque $ 48 Posterior autem operandi hora hoc modo $ 108 Post euangelium missae maioris abscedens a choro $ 225 Post haec ab eo qui praesidet capitulo $ 5o Post haec cum oportunum fuerit inuitatur episcopus $ 288 Post haec lectore in medium procedente $ 122 Post haec surgens et capite cum ambabus manibus .$ 270 Post modicum interuallum ministris a refectorio $ 143 Post offerendam ante altare ueniens $ 263 Post omnia incipiente primum praelato $ 274 Postquam auditis omnibus si qui quod absit $ 249 Postquam omnes responderint 74zzez iterum considentes |$ 286 Postquam solida nox fuerit nusquam sine laterna $ 511 Post uigilias matutinas quo PAarao cum curribus S 170 Praesta domine bis famulis tuis dignum poenitentiae |S 189 Praesta quaesumus omnipotens deus buic famulo tuo. S 255 Praesta quaesumus omnipotens deus ut buic famulo tuo. S 251 Praeueniat bos famulos tuos quaesumus domine | S 186 Preces uero quae ad laudes dici solent $ 29 Pridie ante festum nouem lectionum non est minuendum $ 227 Primo igitur loco electio domni abbatis occurrit $ 285 Pro aliis etiam quae aliquis in itinere $ 91 Procedentes autem decantent psalmum Benedixis?i $ 104 Profectus aliquo cum fratribus se comitantibus $ 512 Profertur etiam continuatim si quis die sequenti $ 49 Propitietur dominus cunctis iniquitatibus uestris S 192 Prouisorem autem operis eligi oportet aliquem $ 102 Psalmodia autem quae dicitur communiter $ 105

199

200

INDEX INITIORVM PARAGRAPHORVM

Pueri quoque uel adolescentes si qui fuerint

$ 103

Quae quidem mutua fratrum fraterna accusatio $ 55 Quae si usque ad corporalem disciplinam excreuerit $ 66 Qua percantata cum processione ueniant $ 121 Quia uero etiam in tempore probationis $ 242 Quia uero in superioribus chori minoris $ 35 Quia ueto //ngua cum modicum sit membrum S$ 157 Quibus finitis sonet signum primae et reuertentibus |$ 36 Quibus sibi praedictis si adeo feruentes fuerint $ 235 Quicquid igitur a praelato alicui missum fuerit $ 129 Qui ergo minui decreuerint aliquot dies $ 223 Qui igitur tale quid admiserit quod tegi $ 65 Qui uero fuerint nostri ordinis in aliis monasteriis $ 237 Quisquis uero se nominari audierit pro excessu $ 65 Quod si cuiquam plaga non facile qa£ibilis $ 38 Quod si est profesta dies additur psalmus $ 32 Quod si ex nocturnae uisionis somnio $ 39 Quod si gelu solito asperius induruerit $ 216 Quod si incusatus aliquis non est sibi conscius $ 59 Quod si locus in quo opetraturi sunt tam remotus $ 110 Quod si quem pro necessitate contigerit deesse $ 123 Quod si qui necesse habuerint remanere $ 147 Quod si quis minus ualidus siue prouectus $ 9 Quod si quis oboedientiae suae forsitan necessitate $ 132 Quod si tanta fuerit multitudo ut una mansione $ 155 Quo sonante et ut praedictum est cessantibus $ 141 Quo spatio sedeant fratres in conuentu $ 142 Quotiens nomen eius ex tabula recitatum fuerit $ 305 Sabbato itaque finita nona fratres praelauent $ 205 Sabbato sancto similiter maneant discalciati $ 193 Sacerdotes uero et ministros altaris tria $ 40 Sacerdoti uel diacono benedictionem dat $ 308 Sacerdotum est : missas celebrare maiorem quidem $ 280 Sancta trinitas unus deus zmiserere nobis. $ 3 Sancte spiritus paraclite qui fe deum ac dominum ||S 266 Sedens autem non uestimentorum laxos sinus fluitare $ 24 Sedentes in lectis suis se discalcient modeste $ 152 Sed neque praecipitur punire sui inculpatorem $ 74 Sed quia huius rei mentio facta est. $ 12 Sed quia sunt plura quae signis exprimi nequeunt $ 159 Sequitur antiphona /Asperges zze cum uersu Miserere. $ 150 Si aegritudinem inciderit lautiore et indulgentiore $ 247 Si aliquid cantaturus est cum alio $ 302 Si autem ratio operis exigit ut simul consistere. $ 111 Sic rursus non deerit qui obloquatur $ 298 Si cui eorum priuatam confessionem facienti $ 243 Si cui etiam cum pro monasterii causa exisset $ 92 Si cui etiam de poena defuncti fratris forsitan $ 94 Si enim causa alicuius ponderis est $ 62 Si forte de nostro monasterio rogatur praelatus $ 317 Si fugerit ante benedictionem non est a fuga $ 246 Signum quod ante inceptionem horae pulsatur $ 307 Si quem infra lectionem prandii uel cenae strepitum $ 309 Si qui inter eos idonei iudicantur $ 244 Si quis autem aliter fuerit inculpatus $ 6o Si quis autem facto signo bibendi licentiam quaesierit $ 148 Si quis autem nocturna siti adeo laborare coeperit $ 156 Si quis de monasterio monachorum egressus $ 239

INDEX INITIORVM PARAGRAPHORVM Si quis ei tale aliquid de sacris uasis |$ 305 Si quis etiam extra manens proposuit $ 218 Si quis etiam fratrum dum nocturnale officium $ 25 Si quis etiam iussu domni abbatis a capitulo |$ 93 Si quis etiam per negligentiam aliquid $ 130 Si quis etiam qui iam consedit pro aliqua tre $ 124 Si quis frater iusto negligentior ad nocturnas $ 16 Si quis igitur siue sui ipsius accusator siue ab alio. $ 54 Si quis seniorum cum iuniore in eadem culpa deprehensus $ 75 Si quis uoluetit accepta licentia camerario $ 231 Si quis ut uidetur uel uere ad extrema ueniens $ 277 Si qui tamen ministri altaris fuerint $ 279 Si Romam profectus aut alio spatium trium mensium $ 314 Si uero aliquis in claustro existens $ 217 Si uero deportatus ad monasterium forsitan $ 278 Sonante autem hora regulari psallendo 744 7e dozne S 106 Sonante autem secundo signo denuo in chorum redeant $ 163 Sonante autem signo sextae ita prorsus ab omni locutione $ 119 Sonante autem signo uespertini officii dimissis omnibus .$ 109

Sonante sexta dimissis operibus manuum agitur opus $ 164 Sonante signo ut qui foris sunt omnibus postpositis $ 47 Spiritus sancte deus gmiserere nobis S 6 Stantibus autem cunctis ante mensas prior $ 140 Studebunt autem omnes summopere qui sani fuerint

$ 145

Sub eodem spatio dum quindecim gradus cantantur $ 13 Sunt tamen quaedam diuini cultus loca uel tempora $ 26 Surgentes igitur matura uelocitate petant dormitorium |$ 158

'Terminata lectione postquam praelatus dixerit $ 146 Terminata ut praedictum est capitulari actione $ 96 Tractatis in superiore opusculo his quae ad communis |$ 282 Transactis aliquot diebus in capitulo praecipit $ 276 Veniunt tamen ad hoc exercitium diuersa cursorum Vna autem et communis omnibus tam laicis $ 241 Vnde summopere cauendum est ne etiam a domno

Vniuersaliter autem post completorium $ 160 Vt ergo haec unanimitas inter fratres maneat $ 80

$ 2535 $ 76

201

INDEX NOMINVM, VERBORVM

ET RERVM

Quoad uocabulorum formam bic, sicut in indicibus praemissis, quam maxime secuti. SHIus

ii xi erus latinitatem, qua libri grammatici ad usum scholarum destinati utuntur. In loco, ubi tractus (—) positus est, supplendum est uocabulum tali forma, quali ultimo in Joco, ubi in extenso scriptum est, inuenitur.

"Asterisco (*) notantur, quae in abparatu critico tantum inueniuntur.

INumerus, qui profertur primus, paragrapbum indicit ; ille qui post uirgulam sequitur, lineam ; 5i qui sunt plures, puncto tantum separantur. Aaron 98, 87* ; 214, 9. abbas 181, 7 ; 207, 12; 298, 12. 46; — et

prior 101, 10; 102, 8 ; 207, 17; 299, 5 ; 318, 25 ; — uel prior 33, 20; 51, 1; 85, 61. 194 ;86, 21; 87, 65; 94, 2; 102, 9; 106520:1936:58 15914:72074 8.115223; 1450243) 25 episcopus et 92997 45

praepositus uel — 298, 57/58. 48; — constitutus 209, 15; — de nostra congregatione alieno — monasterio

praefectus 85, 172 ; — dici 298, 11. 16. 40. 48; — electus et consecratus 299, 1 ; — esse 294, 1; — humo prostra-

tus 192, 4; — memor apostoli 85, 111; — memot per se 85, 142/145 ; - monasterii Rodensis 271, 11* ;— ouium 290, 5; —siue praesens siue absens 277, 6 ; — an possit adesse mandato 207, 4; — si affuerit 85, 166 ; — celebrat missam 302,

5; — impendit aliquid per misericordiam 85, 95; — instituitur 292, 4; — mittit librum 51, 2 ; — perspicit uitae probatiores 38, 14 ; ^ non renuit facere misericordiam 85, 121 ; abbates canonicorum 298, 24/25. 28. 35 ; — duo 289, 4[5; — nominari 298, 2. 28 ;praelatos — dicere 298, 4 ; abbatis arbitrium 85, 34; 86, 21; — assensus 223, 14; — audientia 85, 165 ; 87, 6; ad dexteram — sedere 317, 1o; — electio 283, 1; — ingressus 207, 11; — iussu 93, 1; — legatio 92, 2 ; — nostri legatio 92, 5 ; — nomen 48, 7; — pedes 85, 124; — praesentia 318, 16 ; — reuerentias obtinere 318, 17 ;— sedes 286, 25 ; abbati si culpa euenerit 85, 6; — incensum offerre 318, 25; — inclinare 123, 6; — lapsus clam insinuatur 85, 1:76; —

oboedientiam promittere 271, 10; — rem innotescere 94, 2 ; — si uidetur 85,

intrare 318, 24; cum — ad principalem sedem sedere 318, 25; secundum

ordinem de — promouendus 317, 12. abdicare abdicatio abdicere Abel 98,

198, 4; 236, 47. 235, 8; 240, 15. 37, 26. 87.

abesse 26, 5; 82, 21; 101, 9; 138,6; 313,4.5 ;314, 2 ; absit 199, 56;214,25 ; quod— 16, 9584, 575,85, 148; 102, 17; 234, 11; 240, 9; 241, 5 ; 249, 1 ; 283, 5. abicere 86, 21 ; 98, 5o.

abiectio 98, 89. abigere 8, 18. abluere 85, 539; 116, 77. 82. 88. 165; 150572v45:205 $351202 430557 ablutio 116, 83. 164; 117, 20; 207, 20. abolere 70, 1; 85, 55; 236, 37. Abraham 823, 2.

abtenuntiare 95, 1 ; 256, 4. abrenuntiatio 240, 14/15 ; 261, 5. abscedere 86, 5 ; 225, 1; 240, 10 ; 249, 2.

abscondere 53, 7. absconditum 8, 25. absens abbas 85, 168 ; 277, 6; absente abbate 85, 160. 194; 318, 17; — patre monasterii 318, 20 ; absentibus abba-

te et priore 106, 5. absentia 86, 14. absoluere 160, 5; 184, 4; 185, 5 ; absolutus 60, 2; 214, 35; uide Absolue

quaesumus domine zz zndice lif. absolutio 85, 159; 282, 6; — criminum 188, 5/4; — incidentium causarum 318, 9; — plenaria 85, 131/132. abstinentia 178, 4; 292, 11; — escae et

potus 199, 29; — panis et aquae 286, 3/4 ;abstinentiam indicere 200, 6. abstinere 79, 9; 129, ; ; — sagimine 198,

2

123; quod nec - licet 43, 9; non

abstrahere 262, 1; 265, 5.

minori reuerentia quam ipsi — 309, 10 ; abbatibus statuta benedictio 288, 6; abbatem instituere 290, 5; abbate absente 85, 159 ; — capitulo praesidente 85, 71/72 ; - primum incipiente 274, 1* ;ab — constitutus 37, 6; ab — datur communio 272, 8; ab — plectitur corpore 85, 175; ne ab — tale aliquid proferatur 76, 2; cum — ad capitulum

absurditas 298, 11. absurdus 163, 11; 248, 4; 298, 25.

abundantia 98, 67 ;256, 2/5. abundare 8, 29; 98, 65 ; 134, 2 ; 236, 58. accedere 199, 3o. 34; 214, 21 ; 240, 11;

— ad altare 115, 44; 116, 132; — ad lauatorium 36, 5 ; — ad commune lauatorium 308, 4; — ad mansionem aegro-

tantium 244, 14 ;— ad osculum altaris

INDEX NOMINVM, VERBORVM 39, 15; — ad sacerdotem 37, 5 ; — ad secessum 85, 107 ; — ad scillam 121, 6. accendere 6, 7 ;accensus amore 273, 6 ; accensa lucerna 2, 24; 13, 5 ; 207, xo. acceptio personarum 14, 5/6; 55, 19; Toe, accersire 267, 5. accidere 85, 5o; 157, 17.

accingere 279, ro. accipere 55, 14*; 98, 32 ;103, 11; 118, T5Eu25 oct 99 es 2125: GS TEES 279, 11; — acettam thuris 318, 18; —

aliquid iniussus 82, 57 ;— benedictio01emi47,.3:5:82, 25::122:2204937 2,208; 3158223, 3.3::20251tE16) 12055825 45s beneficia 12, 10; — calicem 116, 157 ;— cineres a priore 304, 2 ; — codices 118,

13/14; — formam serui 172, 6 ; — fraternitatem 49, 7; — habitum religionis 260, 6; — indumenta operum 108, 2 ; — libentissime 199, 12 ; — licentiam 117, 295; 147,55 148, 2 ; 279, 9/10 ;—litteras

84, 43; — mercedem 113, 7; — nomen 157, 11; — praeceptum 85, 81 ; — refectionem 229, 14; — rem occulte 84, 38 ; — sanitatem 134, 5 ; — signum cessandi 127, 9; — tonsuram 249, 5 ; — uirgam euangelicam 298, 22; acceptus 98, 91; — locus 33, 24; accepta fascia ligandae uenae 225, 5 ; — forma 98, 49; —ilicentia:9545199, 43 11756: 118525. 2051199555 » 156; 11512093 13:7 215,10; 2I E2945. Ts — petsonag289; (5 — tonsura 255, 1; — uestis canonica 86, 20; acceptum munus 285, 10; quo

accepto 127, 8 ; //de Hic accipiet benedictionem ; Accipe 7z zndrce lif. accubare super formas 10, 17. accumulare 35, 5 ; 58, 5. accurate 238, 2? ; accuratissime 82, 10. accusare 185, » ; — se (ipsum) 54, 6; 85, 7:91,55; 312, 6; accusatus 242, 21; —

ET RERVM

. 203

actus 236, 1; in actu 251, 6; — circumspectus 236, 75 ; — puniendus 242, 16 ;

actuum circumspectio 226, 25 ; dirige actus

104, 6; 212,

actibus correctis 188,

10/11;

215, 7;

6; homo cum —

suis 236, 7; 258, 2 ; 261, 7. acuere 119, 4; 214, 42 ; 215, 15. 14. acus 90, 2. acute 236, 2. adaugere 9, 20; 22, 16; 68, 2 ; 264, 95. addere 22, 15/16 ; 32, 1; 199, 4. addictus 98, 105; 103, ro. adducere 318, 15; — pericula 114, 11;

adductus 85, 165 ; frater — paenitentia 84, 39. adesse 83, 5; 85, 166; 94, 2 ; 101, 11; 20/7:-94269;:2:; —' capitulo. 278545! — cordi 235, 8; — laicis conceditur 180,

28 ;— mandato 207, ; ; — operi 102, 25 ; — prandio minutorum 231, 8 ; — principio 145, 5 ; zde Adesto domine ; Assumus Z7 zndice lit. adhaerere 187, 4. adhibere 67, 7; 81, 8; 83, 24; 87, 85 95, 9; 220, 5 ; — cutam 42, 4 ; — duos testes 55, 16; — nullam grauem medicinam 245, 2; — refectionem 53, 10; adhibenda humanitas 52, 6*; adhibita castigatio 85, 112; — correctio 86, 5 ; adhibitum lumen 116, 166. adhibitio 68, 4. adhortari 318, 4 ; — se inuicem 118, 7/8. adicere 12, 1; 32,6535, 45; 47, 75 87, 1; 237546. : adimplere 85, 18; 112, 4; 268, ;. adipisci 290, 7. aditus 85, 196 ; 97, 14. adiungere 2, 22 ; 82, 31; 85, 110. 120; 197. 36; adiutor 215, 7; 244, 5. adiutorium 7;/de Adiutorium nostrum ;

Deus in adiutorium zz zndice Jf.

81, 7; acrius (adz.) 66, 7 ; 84, 21; 85.

adiuuare 38, 15; 85, 117; 109, 7 ; 219, 75/289; 11:0: exhortatione 292 m5 sacerdotes 244, 5 ; adiuua me 4, 8; 5, 6 ; adiutus consilio 38, 7 ; z/de Adiuua nos 2n Zndice lit. : administrare 48, 5; 93, 5; 231, 15*. adrminus 122, 5; 180, 8 ; 207, 1o.

I9I.

admissum

fratet 57, 2. accusatio alterius 54, 6; — fraterna 56,

1/2; mutua fratrum fraterna — 55, 1. accusator 53, 5; 54, 1; 74, 2. acer : acrior 56, 15 ; — sententia 84, 45 ;— uindicta 65, 9 ; acrius medicamentum

acerra 302, 2 ; 318, 18. acolitus 115, 21. 22; 116, 28. 85. acquiescere 98, 76; 199, 16. 42. acquirere 85, 157; 170, 5. actio 53, 16; — capitularis 81, 1; 96, 1; 15 4t 6cescapitulin7,. 6.565 809 diuersa laboris 104, 12; cum gratiarum actione 118, 55 ; 122, 6; 133, 5;

135, 9; 199, 15 ; 229, 5 ; vide Actiones nostras 7n zndice lif.

189, 5. admiscere 85, 99. admittere 62, 6; 65, 1; 98, 121 ; 232, 7[8; 236, 41; 241, 4; — certamini 232, 14 ; — culpam (culpas) 86, 2 ; 242, 18; — lumen diei 85, 85 ; — mala 236, 5 ; — ad

formam

dei 240, 3; — ad gradum

clericatus: 240, 12; — ad societatem

regularis uitae 234, 2 ; admissa culpa 585 2051835::20;

admixtio 2236, 56.

204

INDEX NOMINVM, VERBORVM

admonere 22, 1/2; 37, 22/25; 55, 13; 6094158 89111/53957:16/52 3659 2 TT; 237, 3; 238, 15 ; 244, 8; 299, 18; 301, 3; — ad paenitentiam 85, 115 ; — alios

ad faciendum 98, 6 ; — eos spe gaudere 118, 55 ;-iterumatque iterum 235, 15 ; — ut se corrigant 102, 17 ;admonitus 65:2:1915271236:58:242515/ 1145512997 20;— nutu 209, 7 ; — per seuelab alio 9, 21; — semel et secundo 82, 41; admonendus secreto 84, 48. admonitio 56, 9 ; 76, 4/5 ; — secunda uel tertia 242, 18/19. adolescens 103, 1; 154, 1 ; 236, 56. 59. adorare 4, 6; 5, 5; 6, 5; 7, 4. aduenite 33, 16. p aduentus domini 31, 7; 116, 176; 175, 1; 198, 5; 201, 4; 226, 47; — spiritus sancti 264, 86.

aduersa 234, 6; 292, 7. aduersarius 298, 57. adultus 9, 17; 254, 1.

adunare 264, 95/108* ; 278, 6. aedificare 108, 10; 108, 17; 143, 15; 29249. aedificatio 71, 5; 118, 7.

aeger 224, 2.

Aegidius zi4e Egidius. aegritudo 199, 25 ; 247, 1. aegrotare 82, 29; 85, 108. 109*; 118,

32; 244, 14; 282, 8.

aegrotatio 201, 2. aegrotus 9, 22; 38, 4. Aegyptius 170, 2.

Aegyptus 98, 106. aequalis 5, 4; aequaliter 127, 22.

aequanimiter 79, 4. aequare 274, 4. aequinoctium uernale 169, 1/2. aequitas 285, 9. aequus 85, aer 133, 2 ; aerius 199, aestas 100,

66; aeque 43, 6. 264, 95/[108*. 40. : 2; 117, 5; 166, 2 ; 201, 8;

207, 9. aestimare 85, 65/64.

aestiuus 2, 11 ; 100, 52. 46; 115, 611231.

2 aestuare 53, 9.

aestuarium 216, aestus 200, 4. aetas 56, 12; 57, 15473521517; iuuenilis 254,

1.

2; 126, 4; 128, 1. on — delinquentis 75, 2 ; — 5; — minor 82XEy. aetatis processio, processus 104, ro; 240, 11 ; 276, 6 ; aetate aptus 233, 9; — idoneus 240, 2 ; — imbecilliores 104,9;

— uel moribus suspectus 248, 6.

aeternitas 98, 84; 190, 2/5 ;251, 7/8. aeternus 254, 6; — deus 4, 2; 7, 2; , ,

aeterna

ET RERVM caritas

116, 4; — damnatio

191, 9; 264, 95/[108* ; — diuinitas 108, 25; -iocunditas 257, 2 ; - mots 223,9;

—sanctorum societas 297, 9/10 ; —salus 118, 28; aeterna praemia 285, 15 ; in aeternum 85, 11; 4ide Omnipotens aeterne deus ; Requiem aeternam ; Te

aeternum patrem 77 indice /it. affectus 266, 5 |[4. afferre 124, 5 ; 215, 9; 219,15 ; 237, 7; 318905 afflictio 85, 145.

affluere 292, 1.

Afra (sancta) 264, 66*. 7o*. Agatha (sancta) 264, 66. agenda

115, 2; 220, 5; — mortuorum

167549541695 10281723357 agere passzz. aggrauate 85, 109. aggredi 97, 5; 232, 4; 235, 5.

aggtegare 268, 4/5*; 285, z. Agnes (sancta) 264, 65. 69/70*. agnitio 64, 4. agnoscete 25, 4; 35, 5*; 83, 10; 84, 55; 98, 28/29*; 234, 10/11; 265, 9. 10; 298, 26; — causam pro certo 62, 2; — causas 33, 17 ; 102, 20; — officium 294, 2; — uocationem ecclesiae 98, 9o.

agnus dei 264, 111/115 ; - immolatus et comestus

204, 5; — pascit agnos 98,

92/95 ; — qui uenit tollere peccata 204, 3 ; — uictor leonis 116, 122 ; de Agnus

dei 7» zndice zt. agon 2235, 7; 281, 2.

agonia 232, 1. 18. agonista 161, 2. ait 98, 29; 199, 55 ; aiunt 298, 28. alacritas 114, 5. alba 180, 55 ; 289, 4.

Alexander (sanctus) 264, 39. alienus 265, 10. 11. alimentum 124, 2.

alioquin 85, i10. aliquamdiu 232, 11. aliquando 85, 1:4. 137/1585 117.45: aliquantulum 240, 7/8 ;244, 5. aliquantus 163, TF [1220898 aliquatenus 33, 11 ; 236, 55 ; 248, 6. 28. aliquot 223, 1; 276, 1.

aliquotiens 242, r5. aliter 128, 4. aliunde 217, 2. allidere 239, 18.

alligare 294, 4; 298, 5. allocutio 199, ;1:. altare 39, 15 ; — sanctae Mariae 271525—

principale 286, 18 ; altaris communio

85, 162; — cornua 116, 96; — dextera pars, dextrum cornu 115, 29;116,8;— facies 115, 28; — latera 116, 98; —

INDEX NOMINVM, VERBORVM

ET RERVM

205

minister 40, 1 ; 98, 76 ; 116, 6. 78 ; 226, 1; 279, 1; — ministerium 38, 11; 116,

ancilla 53, 12 ; uide Saluos fac seruos et ancillas zz zndice /it.

81; — palla 85, 27. 37; — participatio

Andreas (apostolus) 264, 17.

39, 19; — sacrificium 116, 61 ; — sinistrum cornu, latus 115, 27; 116, 17. 23 ; altari uicina cathedra 116, 14 ;— uicinus locus 116, 75 ; altare incendere, incensare 280, 5; 318, 19. 22; ad — accedere, ascendere, incedere 115, 21. 44 ; 116, 132. 146 ;ad — se conuertere 116, 102 ; ad — deferre, teportare 116, 1605. 11/75 135.2725: ad existate(115, 46 ;(ad) — uersus 10, 16*; 18, 7; 19, 1; 27, 6; ante — uenire 115, 26; 263, 1; superi 116,2855 270): ]5» saper ponerte 272, 1; ab altari tollere 116,

angelus

99; ab — tollere uirgam pastoralem

118,

286, 21; non longe ab — 116, 57; in —

167, 10; animabus defunctorum propitiari 264, 95/108*; — remedio esse 220, 5; animam dare pro Christo 214,

116, 125; 117, 16; in — locare 116, 95 ; in — repositus 116, 86 ; — osculato 115, 45 ; altaribus sacris astare 116, 2. alternatim 26, 4; 214, 37. alternatio 23, 6. altitudo 33, 4.

altrinsecus 18, 7; 116, 27. altus: altior locus 116, 147; 276, 2; 317, 9 ; — uita 199, 26/27 ; altiora agere 113, 5; ad — ascendere 103, 16; ad — promoueri 86, 25 ; ad — sustollere 116, 32; altius inclinare 305, 4; parum —

84, 28; 98, 110; — secundus

151, 2; angeli sancti 264, 12; angelo-

rum praesentia 8, 19 ; ^ suffragium 31, 8; in conspectu — 8, 16; 115, 4. 3o;

coram angelis 214, 25 ; z/de Angelorum Zn zndice lit.

Angli 39, 9. angustiae 266, 12. anima 84, 11; — heredis 204, 8; — una D PIS 18:385. 1250204. 12542736: 298, 31; animae detrimentum 55, 10; — "necessaria 271.6; robur 113; 25.— salus 55, 8; — sanitas 134, 5; — uirtus

35;

animarum

commendatio

23; Hide Animae omnium fidelium zz indice lit.

animaduersio 823, 14. animaduertere 66, 7; 67, 2; 84, 21; 170, 14. animal 98, 3o; 199, 6. animare 235, 2. animus 144, 2; 170, 40; 317, 5.

Anna 8, 9. annisus 116, 110.

anniuersarius 46, 2/5. 7/8; 49, 2.

106, 5.

alueus 205, 2. amabilis 236, 16. Amandus (sanctus) 264, 56*. amare 35, 4. 5; 56, 16. amator 236, 21.

ambigere 306, 2/5. ambo manus 130, 10; 270, 1; — pedes 207, 18. Ambrosius (sanctus) 26, 4; 264, 52. ambulare 2, 26; 23, 18; 98, 31. 39. 55; 214, 17. amicitia 129, 8. amittere 116, 56.

amodo 271, 4.

annona 99, 9. annuere 89, 10; 235, 18; 286, 14. annuntiare 1, 6/7; 180, 1/2. annuntiatio 264, 82; — domini 83, 4; du 92/2: annus iuuenilis 233, 9; — unus 248, 2; anni alimentum 134, 2 ; — diuersitas 98, 115; — tempus, tempora, diuersa tempora 161,12 :9163,. 622203: T4 omni, toto tempore 42, 1 ; 100, 1 ; 170, 11; — uarietas 2023, 2; per totum annum 15, 1; 37, 1; 194, 5; toto anno 100, 40 ; 214, 38 ; duodecim annorum

pueri 248, 9/10; ad quindecim annos

amor 67, 8; 273, 6; — Christi 251, 2; — diuinus 170, 36 ; 253, 2 ; — fratrum 85, $4; — hominum 85, 65 ; — paupertatis 234, 5 ; — personae 285, 10 ; — sanctissimus ac suauissimus 6, 8 ; ^ sui 114, 10;

pueros reseruare 248, 9 ; infra — 199, 25; infra — quindecim 248, 1o. anteactus 85, 156; 236, 56.

amotis militare amouere amplecti amplius 170, 7;

anterior 165, 7. anticipare 170, 33/34; 181, 10*; 227, 5 ;

fraterni unitas 104, 12 ;amore 299, 12. 283, ;. 79, 15 ; 98, 17/18. 40, 1; 85, 105. 1538; 155, 5; 236, 48.

ampulla 116, 6o. 7o. 9o. Anastasia (sancta) 264, 69. anathema 98, 108.

anceps 222, 18.

antecedere 29, 7. anteponete 114, 6; 169, 4; 236, 86.

22972. antidotum 56, 15; 223, 14. antiphona 22, 8 ; 211, 17 ; — finitur 286,

18 ; -imposita 300, 1 ; incepta 251,9 ; — praetermissa 77, 9 ; — sequitur 150, 1 ;

antiphonam

(-nas) dicere, incipere

20, 1/2582, 11; 115, 515 207, 16 ; 280, 12; — imponere 286, 15.

206

INDEX NOMINVM,

antiphonarium

VERBORVM

11, 4.

antiquitus 98, 86/87* ;298, 27. 29. antiquus hostis 22, 5 ; antiqua captiuitas 116, 55. 122; antiqui opiliones 98, 86; antiquorum

capillatura 214, 28.

antistes 264, 95/108*. anxius 72, 2 ; 232, 18; anxie 286, 6. aperire causam, rem 55, 18; 59, 7; —

labia mea

1, 6; — oculos 251, 7; —

ostium dormitorii 13, 5. apertum: in aperto 206, ;. apertus 37, 10; 84, 47; 101, 5* ; aperte 85, 182. apex 82, 4.

apis 143, 9. apostasia 237, 2. apostolicus 92, 5; — domnus 264, 95/108*; apostolica beatitudo 214, 19 ; — doctrina 290, 8 ; — instituta 98,4 ; — maxima sedes 100, 54; — paupertas 98, 20 ; — perfectio 214, 18 ; — sementis 108, 22; — sententia 122, 7; — traditio 98, 54; — uita 98, 17 ;apostolici uiri

214, 7; 298, 5. apostolus 86, 4 (— Paulus) ; 98, 107 (— Paulus) ; — Paulus 98, 25 ; — Petrus 214, 11; apostoli 31, 9; 204, 10; 273, 8; 289, 1; 298, 34; — Petrus et Paulus 15, 6; — sancti 6, 5; 264, 31; 292, 15; apostoli lectiones 116, 112; — (—

ET RERVM

immissa 207, 15; aquae lordanicae 219, 11; aquae abstinentia 286, 5 ; — ampulla 116, 9o; — baiulus 207, 24; — peluis 211, 15 ; - potus 85, 94 ; - urceus 116, 85; aquam exotrcizare 280, 5 ; — fundere 308, 5; — ministrare 205, 5 ;

207,22 ; 211,16 ; ^ ex pelui fundere 207, 18; aqua feruente comprobari 85, 180; ex — uinum facere 135, 5 ; aquis

natare 199, 39. aquaeductus 116, 76. Aquila cum Priscilla 98, 86. aranea 85, 44. atbiter internus 85, 9.

arbitrium 102, 9; 200, 6; — abbatis 85, 34:*177::86 82:575 praelati! 8651175 — praepositi 41, 6 ; — praesidentis 276, 5 ; — regentis ordinem 85, 47.

arbor 199, 58/39. arbuscula 99, 8.

archangelus 264, 12. ardere 155, 4. ardor 156, 14; 268, 1. arduus 248, 17.

area 98, 88. 89. arguere 240, 31; 242, 6.

ariditas 98, 89. arma 312, 6; — spiritalia 281, 5. armare 235, 4.

armariolum 116, 69. 172.

Pauli) memor 85, 112; — (— Pauli) uetba 98, 28; apostolorum dignitas

armonia ze harmonia.

214, 26; — festa 116, 177 ;— natalicia, natalis 22, 12; 289, 2; — suppares 214,

arripere 55, 14. ars 255, 2; — sutoria 98, 85; 99, 16; — textoria 99, 16. artifex 102, 12. attificiosus 57, ;. artus 85, 84; 170, 5; arta uia 248, 17;

25/26; — uita 79, 14/15 ;apostolum (7 Paulum) legere 199, 15 ; apostolos recipere 298, 31 ; post —266, 7 ; 298,5 ; ab apostolis traditum 214, 6 ; lectiones ex — 280, 7/8. apparere 16, 10; 41, tit.*. 5; 65, 2; 82, 41; 152, 3/4 ; 248, 15.

apparitio domini 15, 4/5 ; apparitionis octaua 29, 4/5 ; 116, 175. appellare 39, 5; 54, 1/2; 75, 6; 229, 8; 242, 11; 298, 9. 4o. appetere 56, 16; 152, 15 ; 238, 4; 275,

Jt

apponere 122, 5; 125, 4; 127, 15. 14. 2 T59020 61:021] € apportare 124, 5; 209, 16.

apprehendere 85, 189 ;236, 87. 87/88. appropinquare

106, 8; 229, 1.

aptilis nona kalendas 179, 1. aptare 82, 28; 116, 59. aptus 101, ; ; 233, 9; — locus 37, 10; 214, 34; aptum tempus 214, 534; 229, 9;

aptior 199, 32; 235, 6; aptius nomen

2'TOPET T, aqua 85, 52; 116, 61 ; 124, 5 ; — benedicta*150725- 151 45.125185 — peluibus

aroma 116, 94.

298, 36; artius 204, 8. arx 236, 66. 87. ascendere 53, 5 ; — ad altare 116, 145 ; — ad altiora 103, 16 ; — ad Ierusalem 108,

17; — pet gradus scalae 236, 69. ascensio 264, 85 ; — domini

censionis uigilia 202, r.

15, 4; as-

asciscere 38, 7 ; 221, ^ ascribere 83, 1. 12 ; 98, 14. aspectus 27, 5; 122,5 ; 236, 15. asper 55, 14; 216, 1; 242, 14. aspergere 150, 5; 151,4;251,9;280,5 ; Hide Asperges me zn zndice lit. asperitas 81, 9; 236, 32; — certaminis

232, 6; — hiemis 169, 11; — loci 234, IO.

aspersio aspitare assedere assensus

150, 6; 229, i1. 240, 1; 257, 7. 37, 12 ; 129, EI

2225, 14; 235, 4.

asserere 98, 5o. 60; 199, 5;. assiduus 236, 64.

INDEX NOMINVM, VERBORVM assignare 244, 11. assistere 122, 14; 136, 5 ; 224, 4; 2771, Tq associare 103, 6; 238, 4; 240, 14.

assolere 154, 5. assumere 180, 10; 190, 5 ; 239, 5 ; 297, p assurgere 2, 21/22 ; 30, 6; 207, 12. 23; 2207232798123. 3015277518; 20/2: ;— inclinatione mediocri 137, 6; — incli-

nationis reuerentia 902, 5 ; — reuerenter 29992::91298721:19065*27 astare 54, 6; 116, 2 ; 117, 25. astrictio 24, 4. astringere 18, 8; 27, 5/6; 84, 27.

ET RERVM

207

265, 11; audientes 71, 5; 108, 10; 143, 14 ;audita continentia 288, 5 ; — petitione 224, 1 ; audito signo 139, 1 ; 209, 1; — signo surgendi 1, 1; quo — 139, 5; 143, 5 ; auditis omnibus 249, 1; audiendotum ratio diuersa 233, 13/14; audi nos 264, 89;de Chtiste

audi nos zz zndice lit. auditor 64, 5 ; 116, 116; 144, 2. auditorium 85,75; 86,19; 159,2; 160, 2. auditus 108, 25 ; 272, 7. auertere 108, 26; 152, 16. auferre z/de Aufer a nobis zn indice lit. Augustinus (beatus, pater, sanctus) 22,

attenuare 178, 5.

159114: 005553122: 9928163 997: 1/775 69514: 199120512645/935/2661 7/5298: 58491— abstractus a mundi turbinibus 262, 1 ; — praecipit 2, 26; Augustini auctoritas 199, 5; — commemoratio 31, 5; — dicta 100, 20; — festiuitas 15, 7; — instituta, statuta 27, 2; 84, 41; — prae-

attenuatio membranarum 99, 7.

ceptum 86, 5 ; — regula 98, 19; 271, 5 ;

attenuatus 198, ;. attestari 116, 45 ; 265, 9. attestator 204, 8.

— sententia 84, 47; .— uerba 37, 25;

astruere 98, 12. Athanasius 44, 1. athleta 113, 4. attendere 55, 11; 238, 15; 299, 19.

attentio 116, 115.

Augustinum

attingere 84, 52; 116, 97; 169, 6 ; 236, 59192308:

attondere 254, 5. attribuere 100, 32. auctor 309, 8; auctores

commemorare

98, 15;

ab Augustino composita oratio 1, 9; 272, 10; ab — editum canticum 26, 4.

Augustinus (episc. Anglorum) 39, 9. auocare 232, 16/17; 256, 88.

108, r9.

auctorabilis 100, 5. auctoritas 239, 15; — angeli contraria euangelizantis 98, 110; — Augustini 199, 4; — Hieronymi 199, 5o; — oraculorum diuinorum 115, 5; — Pauli apostoli 98, 25 ; — Prudentii 199, 34; — regentis 240, 27. audacia 78, 2. audere 72, 4; 85, 5.62. 110; 122, 4; 123, 259142: 4650229992928. audientia 84, 1; 85, 122. 165; 87, 5. audire 8, 10; 76,6; 78,9; 79, 4; 97,9; 98:959.5355; 112, 5; 146 T1485 44339; D302259:42008951298 305 311 35//65aliquid de rigore disciplinae regularis 248, 16; — pet claustrum 180, 15; — confessionem puerorum 316, 6 ; — delectabiliter 108, 18; — de difficultate laboris 232, 2; — exempla 116, 115; — indesinenter 108, 21 ; — intente 165, 5 ; — libenter 299, 20; — missam priuatam 307,4 ;—nomen suum 48, 6 ; - nomina et officia 279, 13/14 ; ^ se nominari 63, 1; — patienter 238, 9; — quae digna sunt 65, 4; — quale sit uincentibus brauium 248, 19; — quod ex more legitur 122, 11; — signum 49e signum regularis horae 11892951 signum surgendi 130, 7; 179, 4; — uetbum dei 240, 25 ; — uocem alienorum

aura 2236, 9. 78. Aurelius (sanctus) 264, 54. autis 97, 9; 108, 15; 116, 115; 122, 1o;

DD aurora 162, 2.

auspicium 254, 5. austetitas 16, 11. autumnus 100, 25/24.

auxiliari 285, 5. auxilium 181, 7*; 254, 4; 259, 4; 264, DIU 2821 pad

Babylon 108, r4.

baccinus 207, 21/22. baculum 33, 18; 296, r1. baiulus 207, 24. balneum 35, 16 ; 219, 7. 8.

baptismus 273, 1. barba 214, 9 ; 240, 7; 254, tit.* ; — Aaron

214, 9. : barbaricus 279, 16. Barnabas ('apostolus") 264, 3o ;297, 7. Bartholomeus 264, 25. batillus 140, 4. beatificare 116, 116. beatitudo 35, 8/9; 98, 18; — apostolica 214, 19. beatus 8, 4; — Ambrosius 26, 4; — Athanasius 44, 1 ; — (beatissimus) Augustinus 1, 8; 2, 25/26; 22, 1; 27, 2; 63571:2025152 66 71502 TP EDITT OS — Gregotius 39, 8; — homo 8, 22; —

208

INDEX NOMINVM, VERBORVM

spiritus 264, 15; beata immortalitas 257, 9; - Maria 179, 4; — religio 257, .

6; beatissimi patres 35, 7 ; //de Beati immaculati; Beatus qui intelligit 77 . indice lit. bellum spiritale 103, 1o. bene 78, 7; 163, 17; non — agere 238, 12 ; — gesta 285, 14 ;malis — utens 260, 5 ; melius 116, 128; 128, 7; 235, 15; —

uiuere 2, 5. benedicere 8, 7 ; 127, 5. 12. 13/14; 132, 12:«13/ 1454194. 1.4.1125 865 «4155126 20702-22878:

cibumes2 12997:

02-

famulum 290, 5/6; — indumenta 257, 6; — nomen domini 118, 57; — per se silentio 123, 6; — potum caritatis 209, loom e singular32, 4175 uestem regularem 255, 5 ; — uestimentum 256,

ET RERVM

180, 58; — post completorium 148, 5 ; — post nonam 166, 5; 228590d0ueuinum 199, 19; bibendi licentia 148, 1; ad bibendum redire 229, 18. biduum 286, 2. biennium 248, 2.

bini 127, 21. bis 25, 5; — comedete 44, 20; 101, 5; 115, 17; 174, 2 ; — refectionem percipere. 173; 1.5 5 xeficind 9450250211216: 22952 blandus 55, 14; 81, 8; blande 226, 32.

Blasius (sanctus) 264, 45*. blasphemare 84, 29; 236, 80. bonum 98, 58. 68. 70. 71. 72; 192, 5; — familiare 204, 11; bona aeterna 257, 1;— caelestia 275, 3; — cuncta 269, 1 ;

boni consulere 299, 20 ; spes — 239, 4;

bonorum egere 12, 9/10; — prouentus

5; benedicta aqua 150, 5; 151, 4/5 ; 251, 8; — in se a nobis benedicenda

236, 9; bonum (bona) creare 133, 6 ;

trinitas 8, 6 ; — uestis canonica 277, 12 ;

perficere 269, 2; in bono per omnia

benedictum

nomen domini 140, 6;

benedic nos 219, 1:i2; de Benedicamus; Benedicat; Benedic domine; Benedicite; Benedictus ; Benedixisti 77 indice lit.

benedictio 116, 19. 3o; 127, 11. 19; 132, 9; 298, 2/5 ;— abbatibus statuta 288, 6; — accepta 47, 5; — ad cenam 141, 10; — caelestis 254, 5 ; — claustralis 230523data129:55M192:315::1209 X0 — data a praesidente 127, 4; — data a sacerdote 121, 10; 240, 8/9; — datur 127, 16; — diuina. 135, 85 — super fratres 181, 1/6*; — generalium suorum 136, 18; — largiens 292, 15; — lauacri 219, 10; — prandii 199, 55/56; 228, 5; — uuatum 132, 10; benedic-

tionis gratia 224, 1/2 ; — spiritus 292, 2 ; benedictionem accipere 47, 5 ; 82, 225, 122, 1/2; 143; 65 20855 522355155 251, 10/13*; 254, 5; — dare 29, 1o; 140, 2; 280,4; 300,5 ; 308, 1;316, 5 ;— dare uice abbatis 318, 16; — neglegere 89200235 spetereut22 87/2/3114 23/465 208, 5; ante — fugere 246, 1; sine benedictione 180, 2 ; sine — refectio-

nem accipere 85, 97; z/de Benedictio dei; Hic indice lit.

accipiet

benedictionem

zz

Benedictus 98, 15. 20; 264, 57. benefacere 98, 45. beneficium 12, 10; 2723, 4. benignus 181, 9 ; 190, 1 ; 224,4 ; 265, 2. bestia 199, 56. bibere 139, 8; 140, 5; 165, 4; 229, HIE accepta licentia 209, 14 ; — ante nocturnos 82, 29; — cum ambabus manibus 130, 10; — cum ceteris 209, 12 ; — data

benedictione 209, 11 ; — finito sermone

placere 236, 17. bonus 85, 156; 199, 14; 236, 84; — athleta 113, 4; — catholicus 236, 81;

— et sanctus (ordo) 239, 20 ; non minus — (01do):239, 22/2 —.seruus1290:0105 bona temperies 264, 95 /[108* ; bonum est 98, 47. 104; 199, 18; — opus 115, 3953251565. 264,-95 108 522292 :86: — testimonium 102, 2; 240, 29 ;bona initia 236, 9; — principia 234, ir; bonorum omnium remunertator 273, 15; de bonis ad meliora proficere 264, 97; melior 86, 8; — cibus 9, 18; potus 9, 18; — terminus 85, 155; — ualetudo 9, 19; 33, 25 ; meliores sumus 2, 2; de meliori ceruisia ciphus 180, 16; de melioribus panis 180, 15 ; optimus 35, 1 ; zide bene. brachium 35, 18; 116, 96 ;225, 4. brauium 232, 5; 235, 2; 248, 20; 281, $/[6::292:*2 7 breuiare 248, 4. breuis 85, 84; — locutio 99, 5 ; — mentio 52, 6; breuius tempus 248, ;;

breuiores psalmi 23, 9; breuissimum spatium 170, 10; breuiter adhortari 118, 7 ; — agnoscere 234, 10; — dicere, loqui, proferre 69, 6 ; 102, 10; 160, 5; 219, 9; 279, 18; — inspicere antiphonarium 11, 4.

buccella 130, ;. bucina 116, 5;. bumbicinum 1523, ;. buxis 116, 68.

cadauer 199, 42. 5o[51. cadere 85, 25. 31*. 57. 42. 44; 172, 4. caecitas 251, 7. caecus

100, 49; 236, 49.

INDEX NOMINVM,

VERBORVM

caedere 69, 4; 98, 57.

caelestis 1, 4; — benedictio 254, 5 ; — pater 275, 8 ; — pascua 98, 95 ; — prosapia 98, 95 ; — thesaurus 236, 62 ; 292, 25 ; caelestes diuitiae 236, 20 ; caelestia bona 275, 2; — desideria 264, 95/[108*; — regna 290, 7; caelestia

diligere 292, 16.

|

ET RERVM

209

86, 20/21; 277, 12 ;— uita 47, 10; 79, 17; 126, 1; 233, 12 ; canonice eligere 271; 135 uiuete: 79; 14. canonicus (5455/.) 158, 1 ; 298, 26/27 ; -

legitimus 239, 8; canonici apostolorum suppares 214, 25 ; — noui 298, 5o;

-— cappis utuntur 195, 2 ; — bis refectionem

percipientes

173, 1; — bis refi-

caelum et terra 4, 4; caeli ros 133, 2 ; in caelo (caelis) 98, 18; 273, 2; 275, 1; 297, 1; ad caelos pertingere 236, 68; de caelis angelum mittere 151, 2 ; de—

ciuntur

lumen 2, 4; de — pater 4, 1; z/de Qui fecit caelum et terram 7n zndice lit. Caementarii Quinque 98, 85.

teria 208, 18. 42 ; - nomen 298, 25 ; — opera 114, 2/5; — praelati 298, 45; — rectores 298, 49; — regula 271, 4/5 ; — ritus 237, 9; canonicis sociari, associari 239, 2 ; 240, 14; cum canonicis uiuere 95, 2.

Caesarius (episc. Arelatensis) 108, 9. calcar 240, 5o. calceate, calciare : se — 35, 20; 85, 79. 126; 101, 6; 206, 1 ; calciari nocturnalibus 225, 2 ; calciatus 192, 8. calceus 152, 2 ; 207, 20; — diurnalis 35, 20; uide diurnales ;nocturnales. calefacere 305, 2/5; calefieri 169, 12.

caliga 152, 5. calix 82, 27; 116, 60. 66. 72. 77. 140; 117,35. 19/;— alter 116, 161 ; — detetgendus 116, 92; — discoopertus 116,

1353; — porrectus a subdiacono

116,

89; — cum sanguine 116, 157; calicis

pes 116, 157; calicem inspicere 116, 8o. 164; praeter — 117, 15; super —

116, 143. 162. 169. calor 35, 17; 225, 2. tii adiutor 215, 7/8 ; — custodia 85, 87 ; camerario insinuare 231, 1; a cametario denarii dantur 180, 17; a — ducendus in uestiarium 86, 8 ; a — duci in

86, 19;

solent 100, 24 ; — surgant absque mora 162, 3 ;canonicorum abbates 298, 25.

28. 55 ; — congregatio 298, 2 ; — monas-

cantateul9945233. 7:927:95115]93591417, 22/25;,118, 12 ; 201, 17 ; — aliquid cum

alio 302, 1 ; — aliquid in missa 168, 4; — aliud 82, 14; — canticum domini 108, 15; — canticum graduum 10, 2; 15, 1; — cursum sanctae Mariae 27, 15; 32, 8;— **Gloria patri" 28, 1; — horas canoni-

cas 313, 7; — hymnum trium puerozumid16..:16; — incchoto»48, 25. — infirmis 156, 15 ; - inuitatorium 19, 1; — male 82, 15; — nonam 201, 1o; — nonam diei 139, 7; — *'Pater noster" 19759: pet:se 156, 15/1651677 145 — primam 44, 1 ; — primam diei 163, 2 ; —

psalmodiam

camerarius 41, 5. 115; 118, 20; camera-

capitulum

194, 5; — semel comedere

a — instrumenta

poscere 102, ; ; a — prouisa instrumenta 101, 15; a — prouideri 272, 4.

camerula 85, 85. 106. camisia 196, 4. Cana z;ide Chana.

cancelli claustri 215, 2/5. cancet 114, 11. candelabrum 27, 14/15 ; 180, 52. canere 44, 14; 85, 48* ; 150, 2; canen-

tium uox 99, 11. canon 26, 6; 116, 117. canonicalis uestis 35, 16. canonicus habitus 86, 10. 11/12 ;282, 6; — ordo 118, 10; 239, 14; 241, 4; canonica consuetudo 55, 25 ; — disciplina 98,25 — hora 9/:36:5:2952.,33720. 22:423: 1 :725:100/:285 110, 25117523; 167206592285/852280,25:010:; 313,955 — institutio 62, 4/5 ; — perfectio 240, 18 ;

— teligio:233, 4:5:236,.25.; 238, 1 ; 240, 1; 264, 99 ; — tonsura 235, 20; — uestis

112, 5; — psalmum 35,

22; 180, 25; 212, 8; — quindecim gradus 13, 1; — quod spiritus sanctus donauerit 108, 5/6; — responsorium,

responsoria 21, 2; 280, 12; 300, 5; — *"Sanctus"' 116, 104 ; — septem psalmos

167, 14; — septem psalmos paenitentiales 35, 26 ; 39, 5 ; — silentio 132, 6; — *"Te aeternum" 287, 1 ; ^ tractatum 44, 3; — uetsum 20, 2 ; — uesperas 229, 1; cantata hora 100, 26 ; — missa 85, 55; — prima 181, 2 ; cantandi officium 82, 10; ad cantandum aliquid imponere 115, 14; cantandae missae 197, 7; — uigiliae 197, 13; cantatur "Credo" 180, 7. 8; — cursus sanctae Mariae 15, 9; — "De profundis" 96, 2 ; — "Dominus regnauit" 44, 10 ; — Gloria 193, 2 ; — *Laudate dominum" 96, 6; — sequentia 168, 5; 195, 5 ; — uespera 167,

2/5 ; cantantur graduale et Alleluia" 116, 15; — horae canonicae 228, 8; — psalmi 11, 1 ; — uesperae pro defunctis 197 4s canticum Ambrosianum 26, 5 ; — dornini 108, 16; — graduum 10, 1/2; 15, 1; 35, 531544, 145105, 2; 149, 7; 284,6;—

spiritale 97, 9.

210

INDEX NOMINVM, VERBORVM

cantor 9, 12; 11,9; 85, 75. 80; 115, 14;

207, 16 ; 286, 25 ; 301, 5 ; - ebdomadarius 116, 145 ; 226, 2 ; 280, 9. cantus 142, 2 ; 208, 5.

capacitas 85, 84/85. capere 86, 29 ; 100, 48. 50 ;116, 46 ;143, o9redb5s

capillatura 214, 28. capillus 207, 19; 211, 14; 219, 16.

capitalis 85, 69. capitium 33, 27. capitolium 82, 57 ; 85, 77. capitularis actio 53, 15/16; 81, 1 319611; 157, 16; — conuentus 101, 2 ; — disci-

plina 50, 2/5.

capitulum

(ide efiam capitolium): —

commune 242, 5 ; — conuersorum laicorum 14, 5; - domnorum 96, 12; —

puerorum 96, 15; — usque dum finiatur 160, 2; capituli actio 77, 6; 85,

181; — finis 223, 13/14; — introitus 106:058/95:109 555. — ordo:215939 —

principium 83, 5; capitulo adesse 278: 45. —"causamsvapetiret55»851— praesentati 85, 170; 235, 5; 278, 5; —

praesidere 50, 1; 85, 72. 167; — uicinum auditorium 159, 2; capitulum agere 243, 6; — (ad —) intrare, ingredi 149. 25:8180981 2077388 89189250 4 tenere 163, 5 ; 181, 1 ; ad — genuflecte161220» 6» wad—legeter82, 34 ad — reductus 287, 2 ; ad — regredi 165, 4; ad — uenire, conuenire 9, 13; 47,2; 82,

ET RERVM

petitionem proferre 248, 14 ; in — pro-

nuntiata annuntiatio domini 179, 1 ; in — publicare 13, 5 ; 102: 17:5 £15 rebellionem ostendere 85, 188 ; in — satisfacere 16, 18; in — sedere 306, 1; in — sermo faciendus est 47, 12 ; in — trac-

tanda 180, 5 ; in — tractari 52, 2; in — ueniam petere 77, 5; 85, 141; S9

94, 5; in uno — nulli poena geminatur 66, 5; — finito 215, 1. cappa 168, 1; 195, 2; 289, 4; 306, 5. caprinus 298, 47.

captiuitas antiqua 116, 55. 121/122. caput 35, 18; — dominicum 214195 —

ecclesiae 214, 10; — id est mens 55, 10;

— nostrum 204, 9 ; capitis capilli 219, 16; — coma 214, 315; 251, 2; 253, 2; — motu 16, 5 ; — rasura 214, 11 ; — tonsura 240, 7 ; caput coopetire, contegere 231651595 2::584302:513152/ 525.1029 85:5 — demittere, (de-)ponere 54, 5 ; 73, 1; 270,

1; — detegere 2, 17; — lauare 214, 59; 215,9/105— pectere 26; 25 139745162; 6; 201, 9; a capite in barbam Aaron 214,8; in — gestare 252, 4; in — ieiunii 12e c1 :078 0603 2140691904 10*

caputium 41, tit.* carcer 85, 192. 194. carere 11, 5 ; 33, 19; 43, 9; 64, 7; 115,

45 ; 116, 179.

catitas 55, 15; 79, 12; 85, 115; 98, 67. 67/68. 69; 114, 4; — aeterna 116, 5; — disciplinae christianae 56, 15 ; — frater-

15; 179, 6; ante — exspectare 229, 4; Extat do IB/Nos infra o 2n

na 318, 9; — fraternitatis 98, 64 ; 204,

— deducere 86, 20; post —, capituli tempus 37, 45,85, 515,100, 1/2 ; 177, 1; 2017907:1230051180542423 353915912 capitulo egredi, exire 147,2; 243,8;a zxeuocatus 939m 3n 5/55. 2097 235, 17; 241, 5 ; 276, 1; in — accensis duabus lucernis 207, 10 ;in — accusatus 57, 2; in— accusare, incusarte 73, 5 ; 312, 5 ; in — acta res 71, 4; in — aliquid proferre 64, 1; in — collationem celebrare, facere 240, 21. 32; in — communis conuentus celebratur 284, 5 ; in — conuenire 80, 4; 172, 5; 286, 10; in— corripiari 82, 42; in — denotare 122, 17; in — dicere, edicere; loqui 52, 5 ; 61,15; 62,4; 77, 6; 92, 7; in — disciplinam corporalem subire 181, 4; in — fieri 83, 18; in — finire 132, 7; in — ieiunium indicere 37, 29; in — indicta paenitentia 96, 10; in — interuenire 85,

mutua 103, 12 ; 204, 9 ; — perfecta 264,

119; in — kalendarium

pronuntiare

280, 16 ; in — lectio legitur 178, 1 ; in — licentiam accipere 279, 9; ín — maiorem austeritatem experiri 16, 11; in —

in medium

procedere 223, 5; in —

14 ; 239, 16; — hospitalitatis 199, 48 ; —

95/108* ; — seruiens 85, 64; caritatis ardor, zelum 55, 21 ; 268, 1 ; — auctor

309, 8; — compago 275, 3; — potus 209, 10; 313, 2; — praeceptum caritatem, aliquid caritatis 309, 4; 310, 4; cum caritate 126, 5; 238, 8; in — fundatus

204, 6; mittere 3, 4*; 297, 9;

pro — impendere 309, 6. carnalis 265, 5. caro 199, ro; carnis coma 214, 22; — comestio, edulium, esca 197, 10; 198,

4; 199, 5o; 247, 2. 3[4; — desideria 122, 8 ; — esse 236, 95 ; — fragilitas 37,

253; — infirmitas 118, 55 ; — mortificatio, caro mortificatur 33, 11; 214, 5 ; — superbia 37, 24; — uictus 97, 11; —

usus 199, 2; carnem (carnes) habere 199, 23; — manducare 199, 18; — nostram domare 199, 28; — offerre 199, 45 ; — portare 199, 31; — refugere 199, 16; secundum — ambulare 214, 17; carne dormire 152, 12 ;— replere 199, 31; — uesci 199, 52 ; in — uiuere

214, 17.

:

INDEX NOMINVM, VERBORVM carta professionis 255, 1 ; 270, 2 ; 272, 1. carus 89, 6; 282, ro. caseus 175, 2 ; 176, 1. castigare 74, 2; 82, 45 ; 86, 22. castigatio 70, 1; 85, 112; 178, 5/6. castitas 257, 6/[7* ;292, ro. castra 103, 14. casula 85, 28. casus 17, 5; casu 8&4, 7.

ET RERVM

2II

sime 116, 55; — officium 279, 8; — officium matutinale 156, 7 ; — officium missae 286, 8 ; — officium plenum 115, 17 ;— officium uespertinum 206, 8 ; — prandium 141, 8; — rasuram 218, 5.

celebratio 84, 537; 116, 177. celebritas 98, 117; 117, 1. celer 84, 10; 132, 2 ; 184, 2 ; 186, 2.

cella 85, 165; 284, 2.

catena 184, 5.

cellarium 126, 5 ; 240, 19.

cathedra 116, 14. catholicus 236, 8:1; 264, 105*. 115/116*. cauea 116, 84. cauere 2, 9; 23, 15; 25,6535, 33; 41, 2 ; 76, 6; 78,2;84, 235 95,6; 97, 6; 122, 10591285u12:551524 8.144. 13121152; 04:5 216, 5 ; 236, 11; 313, 4; - lapsum 22,

cellerarius 9, 18; 118, 20; 127, 6 ; 136, 1431260511488750229945122879471229; 15/16; 231, 14; cena cellerarii 141,

13;

—

sanguinem

minuere

226,

1;

cauendum est 64, 1; 76, 1; 114, 1; 1295 2:399 1$: causa 41, 1; 81, 1; 85, 19o; 170, 15; — alicuius dubietatis 78, 5; — alicuius ponderis 62, 1; — confortationis 118,

IO. cena 136, 8. 9; — communis omnium 141, 9; — domini 15, 2 ; 44, 19; 180, 1; — dominica 204, 2; — finita 207, 1; — uitae 141, 11 ; cenae lectio 309, 1; cenam anticipare 229, 2 ; — finire 229, 17 ; ad — 141, 10; 231, 14; post — 180, 27; post — sedere 229, 4. cenare 164, 9; 207, 1; 229, 19; cena-

tum ire 180, r9. censere 298, 45; 299, 4.

32; — diligentius exsequendae canonicae religionis 233, 5 ; 238, 1 ; - humili-

censura 292, 19.

tatis 41, 9; — idonea 57, 4 ; — ineuitabi-

centum psalmi 37, 20. centuplus 271, 12. cereus maior 82, 31; cereum portare

Tis9315: 35 — infrmatitis 1033 9» — infirmitatis 23, 13; 148, 2; 199, 22; insinuata 156, 4; — librum inspiciendi 11, 8; — maioris passionis 220, 7; — minutionis 230, 1 ; — monasterii 92, 1 ; — murmutrationis et discordiae 157, 9;

— necessitatis 53, 14; — priuatae amicitiae 129, 8; — reiterata 71, 5 ; —uoluptatis 52, 14; causae incidentes 80, 4; 318, 9 ; modus causae 56, 12 ; causam agete 79, 1; — agnoscere 33, 17; 102, 20; —apetire 55, 18 ; — inuenire 83, 21 ;

in causa positus 72, 1; 73, 1; pto (ulla). 85; 154595, 5. causati 224, 12.

cautetiare 42, 4. cauteriatio 245, 2. cautus 12, 8; 116, 89; 170, 17 ;267, 8; 299 T9

centesimus 290, 8; 292, 22.

115:24122certamen 2322, 4. 6. 14; 235, 7. certare 222, 7; 281, 5. 8.

certus :certa indicia 61, 5 ; certum est 219, 5; certum habere 61, 4; pro certo agnoscere 62, 2; certis diebus 240, 35; certe 128, 2; certius (adz.) 171, 1; certissime 257, r. ceruical 153, ;. ceruisia 180, r6. cessare 8, 50; 38, 2; 84, 49; 121, 6 ; 144, 4; 164, 6; 236, 87; 307, 2; — ab omni locutione 119, 2; — ab opere 141, r1; 177,3 ;—ab opere manuum 166, 4;—a pulsatione signi 3, 8; signum cessandi 127, 8 ; cessantibus cunctis a refec-

tione 136, r.

Cecilia (sancta) 264, 68.

Chana Galilaeae 135, 2.

cedere 206, 5. celare 56, 7.

Cholomannus

celeber 26, 2; 84, 31; 85, 152; 132, 2* ;

2e els celebrate 116, 45. 122; — collationem 240, 21; — communem conuentum 284, 5; — excubias 188, 6; — horas canonicas 167, 7 ; 313, 5 ; ^ ieiunia 201,

3; — matutinas

156, 14; — missam,

missas 45, 5; 46, 1; 117, 3. 8. 25/26; 197-76:02015 65 280, 15 —'missam priorem 44, 19; 45, 6; — missam priuatam 167, 13; 244, 4; — munda mundis-

(sanctus) 264, 45*.

chorus 115, 25 ;116, 27; 263, 4* ;— maiot9, 7; 33, 7; — minor8, 3o; 9, 4[5. 7. 101:2885.33. 102-9: 12^ E3/:1050/ 16; 244, 15 ; chorum intrare 115, 10; 136, 12; 139, 6; 141, 5; 146, 4; 168, 15;—

offendere 82, 12; — regere 302, 4; — turbare 82, 11 ; ad, in — uenire 3, 6 ; 35, 26; 149, 1; ad, in — redire 116, 146; 16929541693 w465/2212 76. exttal s agere 48, 5; in — ducere 255, 4; in — uersus 10, 16; a choro abscedere 225, 1 ; in — cantare uel legere 48, 2 ; in — inclinare

212

INDEX NOMINVM, VERBORVM

300,515, in

repausare: 33,1 265p

ridetei8997 uin Ssedereldid

—

bs Est —

state 9, 2; in medio — inuitatorium cantare 21, 2; in medio — stare 30, 5.

Christina (sancta) 264, 7o*.

christianus populus 236, 75; 264, 95/108*. 105; christiana disciplina 56, 15 ; — uita 98, 7 ; christiani principes 264, 95/[108*. Christus 5,2; 6,4; 98, 42; 115, 40; 135, 15:199214. 22 241:223; 8; 25635296; 2* ; Christi amor 251, 2 ; — glorificatio 214, 2 ; — gratia 261, 4 ; — grex 236, 80;

—improperium 214, 2 ; — lex 85, 18; — matet 273, 7; — miles 97,6; 98, 2; — natiuitas 172, 4; — palaestra 97, 5; — peculium 236, 85; — sanguis 38, 12; 85, 25 ; 226, 71; — setuitus 98, 99; —

ET RERVM

clades 264, 79. clam 55, 15; 85, 175.

clamor 149, 5. clarescere 222, 11/12; 224, 5. claritas 214, 15; a clatitate in claritatem 214, 5o. clarus 267, 6. claudete 12, 2; 31, 5; 116, 145 ; 151,6; 274.9 claudicas 33, 18*. clauditas 33, 18.

clauis 287, 5; 295, 1. 2. claustralis benedictio 239, 2 ; — districtio 57, 1; — obseruatio 80, 5 ; — prior 9, 21; 207, 4; 208,6 ; 242, 2/5 ; claustrale uestimentum 107, r. claustrum 180, 1o ; — laicorum 240, 24 ;

claustri cancelli 215, 5 ; — locus aptus

spinae 214, 16; — stigmata 214, 5; — tirones 199, 31; 242, 8; 281, 5; — uice 125, 4; in nomine Iesu — 98, 51 ; 133,

et apertus 27, 10; — locus competens 85, 84; — ostium 106, 2. 8; — pars 118,

5; Christo ferculum primum offerre

— pars remotior 236, 3o; — pars secretior et tutior 85, 195 ; claustro locus

125, 4; Christum erubescere 214, 25 ; — excipere in minimis

83, 15; per —

dominum 151, 4; cum Christo glorificari 214, 14; in — fratres 273, 2 ; pro —

animam dare 214, 25 ; z/de Christe audi nos ; Chtiste eleison ; Christus factus est; Domine Iesu Christe zz zzdice /zt.

Chrysogonus (sanctus) 264, 45*.

18/19; 215, 2 ; — pars diuersa 180, 11;

coniunctus

211, 9; claustrum

exire

271, 9 ; ad, in — redire, regredi, reuerti 36,:21;.109:50:162:996: 16]: 005: extra —cum canonicis uiuere 95, 1/2 ; extra — opus, operari 99, 1. 7; 101, 1; 163, 5 ; infra — 41, 10; 124, 4; infra — opus 99, 1. 6; in — ingredi 118, 1; in — introdu-

cibaria 236, 46.

cete 180, 9; in — recipere 246, 5/6;

cibus 199, 8; — communis 9, 185; 52, 6;

271, 14; pet —audire 180, 15 ; a claustro egredi 118, 22 ; de— exire 82, 25 ; in 7:151, 205169, :65:211:45.216, 5, 3—

— lautior et indulgentior 247, 1; — masticatus 127, 10; — melior 9, 18; — seruorum 212, 7 ; — simplex 286, 5; — uitalis 143, 15; — et (uel) potus 9, 18; 52, 4; 100, 5; 130, 5; 212, 6; cibum

apponere 212, 6 ; - benedicere 212, 7 ;— corporis sumere 170, 32 ; — percipere 136, 17; cibo se reficere 201, 14 ;dc —

loqui 52, 4; de — nihil percipere 85, 195 ; 4ide Cibo et potu zz indice lit. cimbalum 87, ;. cimiterium 46, 9; 167, 9. cingulum 35, 20/21; 152, 5. cinis 85, 30; 304, 1. ciphus 132, 5 ; 180, 1:6. circator 53, 15 ; 229, 24. circuire 97, 15 ; 281, 4.

circuitus 24, 4; 116, 95 ; per circuitum T5125: circumferre 116, 29; 122, 5 ; 214, 5. 16. circumsedere circumspectio circumspectus circumspicere

127, 1o. 78, 1 ; 236, 24. 236, 12. 75. 14, 4; 122, 14.

circumstantia 157, 7. circumstare 262, 1.

citus: cito 85, 159. 140. ciuitas 108, 17.

aliquid perdere 90, 1; in — exsistere 217, 1; in — operari 104, 9; in — opus

agere 112, 1; in — pedes praelauare 205, 2; in — silentium seruare 157, 22.

Clemens (sanctus) 264, 57. clemens 85, 15 ; 269, 1; clementer 182, 2; 261, 5 ; 264, 95; clementius 228, 4; 4ide Clementissime dominator ;z indice lit. clementia

3, 2; 7, 4; 187, 2 ; 257, em

260, 4; 265, 2.

clericatus 233, 10 ; 240, 12. clericus 233, 7 ; 235, 18; 240, 3; 241,2; 279, 15; 308, 2; clericorum monasterium 317, 2 ; — ordo 235, r1. clerus 317, 5; — et populus 271, 5.

Cletus (sanctus) 264, 36. cliuus 248, 18.

coactus 248, 27. coaequalis 6, 2. coaeternus 4, 2; 5, 4; 6, 2 ; 261, 1. codex 118, 15 ; codices diuini 118, 14; codices in manibus sumere 118, S

reddere 100, 10. 22; 143, 4; 163, 9. coenobium 298, 15.

coepisse z;de incipere.

INDEX NOMINVM, VERBORVM coeptus de incipere.

o5

coetus 101, 2 ; 268, 4/5*. cogere 81, 9; 139, 11; 218, 5 ; 244, 12. cogitare 7, 7; 98, 78; 235, 15. cogitatio 8, 18; 22, 7; 24, 4; 115, 56.

cognitor 256, 76. cognoscere 35, 5; 65, 6; 85, 151; 236,

ET RERVM

213

19 0:2 3t

commendare 85, 89 ; 204, 6; 235, 21; 284, 2 ; 290, 6; 293, r. commendatio 238, 5 ; - animarum 167,

IO. commendator 49, 5. commercium 116, 54.

9359005:857/ 6:029863:00:::289 7212200 235 5177083 — excessum 1955 159 )//Tgni t legendo 98, 10; — negligentias 312, 3/4; — uoluntatem conuersionis 248, 24; cognitus 25, 4. cohabitare 199, 24. cohaerere 78, 7; 166, 5. cohibere 24, ;.

commilito 103, :2. commiscere 98, 44/45. committere 76, 5/6; 85, 132. 157. 158; 297, 4; se — 55, 9; — excessum 242, 20; — excessum proteruitate 242, 22 ;

colaphus 98, 56. colere 98, 8o. 82 ; 116, 47. 127.

commodus

collateralis 115, 28. , collatio 80, 5 ; 165, 6; — facienda 143, 5 ; collationes patrum 108, 8; collatio-

nis

lector

180,

35/36;

collationi

interesse 145, 2 ; collationem celebra-

re 240, 20/21; — facere 240, 33; ad — legere 82, 35 ; 280, 16 ; ad — sedere 306, 1; ad— non uenire 82, 16 ; ante —42, 7 ; usque ad — legere aut orare 100, 18. collecta

107 5*5. T0.11*

5:223: 08$

matutinalis officii 30, 1 ; — subsequens 169, 15; collectae finis 10, 15. 15; collectam dicere 35, 51; 116, 109; 172, 5; 179, 5; — pronuntiare 116, 11; — subiungere 104, 6; 280, 4; 284, 8; cum collecta 118, 27; 167, 4; 215, 6; 286, 20; collectarum competentia 169, 5 ; — ordo 46, 1/2.

collectio feni 99, 9/10. collega 292, 18. colligere 95, 8; 98, 73/74; 131, 2; 143, 105-2057" 72.1298; «22. collocare : se — 35, 1o; 311, 2/5. collum 268, 5 ; 275, 8.

columba 6, 4. Columbanus (sanctus) 264, 57*. cotua 214, 220 31:251; 27 25852: combeatificare 98, 84. combinatus 2, 24/25; 165, 5; 209, 23/24.

comburere 85, 29. comedere 129, 5; 148, 5 ; 180, 14; bis — 44. 20; 101, 3/4; 115, 17; 174, 2; semel — 100, 8. 24; — tribus uicibus 164, 9; — in tefectorio 311, 5 ; comes-

to legali agno 204, 5.

commissus 264, 95/108* ;290, 6* ; — grex 297, 9; commissa culpa 85, 55 ;

commissum flagitium 85, 149. 170, 21.

commonefacere

113,

5;

D5TOTSIQS

commonhefieri 248, 25. commonere 273, 10. communicare 85, 127; 116, 149. 155.

155; 244, 8. 8/9. 10; 286, 15; 303, 5. communicatio 116, 151. communicator 214, 2o. communio 28, 11; 85, 162; 98, 52/55; 1165.77 91365272; 95273912055 — una 214, 34. communis 42, 1; 229, 15 ; — audientia fratrum 85, 122 ; — cena omnium 141, 9 ; — cibus 9, 18552, 5 ; — consensus 82,

15; — conuentus de electione pastoris 284, 5; — culpa 77, 1; — felicitas omnium sanctorum 108, 24 ; lex 44, 5 ; — lex silentii 157, 7/8 ; — locus orationis 3, 6; — obseruantia 282, 1; — oratio fratrum 2, 8; — rasura, hora radendi 82, 19; 214, 41; 217, 6; 218, 5 ; — tatio 241, 1; — refectio 164, 11; — secessus 85, 107 ; — societas uiuendi 273, 11; — uita 79, 17; 114, 14; 240, 16; commune lauatotium 308, 4 ; - mandatum 82, 16; — negotium fratrum 138, 5; —

prandium 227, ; ; communia proptiis anteponere 114, 5; communibus propria anteponere 114, 5/6; in commune fieri 114, 3; — omnium 280, 9 ; — ptoficere 233, 15 ; — statuere 94, 4; communiter ad lectos redire 170, 22 ; — dicere 105, 1 ; — sedere 116, 129. commutare 85, 157*. compago

275, 5.

comparatio 114, 19.

comestio 199, 5o.

compassio 85, 116/117; 200, 7 ; 267, 7; — fraterna 68, 5; 85, 7. compati 72, 5 ; 85, 58.

comitari 212, r. comitatus 312, 6; 313, 4.

compedes 85, 191. compellete 11, 5 ; 35, 17; 85, 197; 86,

comes 218, 14.

commanere 823, 19/20. commemorate 72, 4; 98, 12. commemoratio 231, 1 ; 89, 4. 6/7; 167,

10 :910129:0025 115512437: 5105,192; 1/2; 138, 5/6; 244, 11; 313, 5.

compensare 113, 1o.

214

INDEX NOMINVM,

VERBORVM

competens hora 315, 1 ; — locus 41, 16; 85, 84; 127, 9; minus — motus 82, 9; — res 52, 4; — seuetitas 82, 24; — signum 132, 5; — sonitus 2, 8; competenter

41, 4; 116, competentia complacere complere 8,

21. 169, 4/5 ; 312, 5. 3, 4. 25; 9, 11582, 10; 100, 51;

162 19:51:71 22512 60 8159 completorium 23, 10; 30, 2; 146, 5; — de die 149, 4/5 ; — de sancta Maria 149, 4/5 ; completorii hora 207, 2 ; — signum 144, 4; — signum prius 164, 8;

completorium dicere 229, 5 ; — pulsare 143, 3; — sonare 208, 2 ; ad — intrare 147, 2; post — 148, 5 ; 160, 1 ; 229, 1o. complexio mattarum 99, 6/7. complicare 35, 12; 116, 171. componere 122, 5 ; 199, 36; composita oratio 8, 2; — oratio ab Augustino 1, 9; 272, 10; composite 82, 6.

comprehendere

115, 55; 281, 6.

comprobare 79, 2 ; 85, 180; 98, 99; 2825 I2; — aqua feruente 85, 180. compressus 37, 14; compresse 37, 15. comprouincialis 518,57: compugnare 79, 4. compunctio 85, 95. 104. 117; 264, 95/[108*. compungere 152, i1. conari 98, 11; 170, 11; 234, 15. concedere 3, 5; 23, 15; 116, 5; 160, 2 ; 169, 2; 175, 1.4, 180, 28; 188, 5 ; 239, 8; 251, 8; 264, 9o*; 268, 5; 269, 6. concentus 23, 20. concertatio 61, 5. concessio 148, 15 ; 238, 4. concinere 286, 24. concludere 96, 7 ; 116, 173; 136, 9. 12 ; 214, 38 ; 280, 5 ; 316, 4. conclusio 32, 7. concordare 236, 4; 275, 6; 298, 8. concordia 201, 15; 264, 9o ;298, 48. conculcare 8, 25 ; 241, 5. concupiscentia 122, 8/9 ; 199, 9. concurrere 112, 6. condecorare 214, 15. condemnare 84, 42. condere 266, 4; 297, 6. condescendere 89, 1:1; lou Gs

condicio 84, 17. condignus 82, 42; 86, 18; condigna satisfactio 85, 55 ; 237, 4. condire 116, 94.

condiscipulus 242, 9. conditor 190, 1. conferre 85, 11; 84, 5. 58; 86, 27; 98, o5591d554: 170, 2:2188. 0 M91. ui confessio 149. 55:184, 25 186, 2*. —

culpae 89, 7 ; — facta 117, 22;— priuata

ET RERVM

243, 1; — puerorum 316, 6; confessionis hora 37, 1; — signum 37, 8; confessionem facere 37, 5; 162, 7. 10; 229, 6; 243, 1; - incipere 115, 5o;

liber confessionum (Augustini) 199, 5confessor 31, 9; 37, 7; 39, 5; 85, 146; 264, 58. confestim 38, 6/7* ; 39, 4. confidere 248, 24. confirmare 85, 115; 235,4; 249, 5; 288,

$5 4ide Confirma hoc zn zndice lit. confirmatio 218, 8. confiteri 7, 5 ; 188, 5 ; 236, 5 ; — iniustitiam suam 54, 7; — peccata 181, 5; —

reatum 84, 39 ; — rem patti monasterii 38, 9; confitens famulus 261, 5*; — frater 37, 14 ;confitentes 182, 1; 185, 1; 191, 7/8 ;confessus 38, 6; 84, 44; 85, 178; 184, 5; uide Confiteantur ; Confiteor ;Confitemini zz zudice zt. confligere 298, 46. "conformare 214, 14. confortare 236, 51; 240, 51/32; 264,

95/108*. confortatio 118, 32/33. confringere 102, 11. confugere 2236, 5o. confundere 98, 45 ; 263, 5.

confusio 86, 24. confusus 86, 24; 97, 14.

congaudere 254, 1/2. conglotrificare 98, 85. conglorificatio 98, 19*. conglutinare 79, 12. congratulari 113, 6. congregate 47, 2 ; 273, 7/8. congregatio 116, 150; — canonicorum 298, 1; — huius sancti N. 294, 2; — numerosior 2, 24; — nostra 46, 5 ; 85, 172531264, :953 9511085292 70 «etxaie

congregationis culum

275,

2; —

temporale legatio

habita92, 5; —

societas 272, 9; congregationi adunatus 278, 6/7; — sociari 238, 16 ; in

congregatione esse 154, 1/2; in — ultimus 118, 2/5;274, 2/3; pro — 10, I4; pto — quinque psalmi 10, 6; uide Memor Jit.

esto congregationis

77 andise

congruens 41, 1 2:590 145.23: congruus 232, 15 ; 233, 12/15; 235, 6; congruum tempus 231, 15; 243, 5. coniuentia 290, 4. coniungere 12, 4; 99, 4. 17; 154, 2; 1:01:28:224115.9. coniurare 281, 2.

consentaneus 298, 38/39. conscientia 116, 51; 183, 2/5; 185, 2. conscius 59, 1.

INDEX NOMINVM, VERBORVM conscribere 244, ;. conscriptio 280, 15. consecrare 85, 55; 233, 6; 297, 12 ; 298, zop209 T consecratio 86, 11 ; 239, 6; 288,2 ; 298, 2i. consensus 84, 6. 8; 115, 57; - communis 82, 15 ; - omnium 249, 4 ; 288, 25. consequi 98, 100; 189, 5; 285, 15. conseruare 38, 4; 98, 16; 100, 55; 115, 29591693 12::0170545:1233. 1420264,

95/108*. 100. 106; 318, 9; uide Conserua;

Dominus

conseruet

indice lit.

eum

74

j ; 85, 155 ; 108,

28; 148, 9; 170, 23/24 ; 236, 19 ; 238, Io ; consideret discretus rector per se

2471, 5/6. consideratio 39, 9; 56, 9/10; 199, 21; 200, 5 ; 248, 5. considere 124, 1; 286, 1/2. consilium 98, 25 ; 236, 88; 286, 10; — communicatum 286, 15; — doctoris

(Pauli) 199,

16/17.

— oratio 219, 10; constitutum tempus 2203202.

constringere 99, 17* ; 184, 5. construere 31, 2; 116, 56.

consubstantialis 4, 2 ; 6, 2. consuescere 25, 2 ; 154, 4. consuetudinarius 146, 4. consuetudo 25, 7; 128, 2; 172, 2; ^ ad ipsum diem pertinens 180, 2/5; — canonica 55, 25/24; 62, 5 ; — canonicae uitae 47, 10 ; — canonici habitus 282, 6 ;

— diutina 236, 57/38; — ecclesiastica bus ferculis 127, 17 ; — mandati 204, 1 ; — meridiandi 166, 2 ; — pristina 113, 2 ; 128, 9; contra consuetudinem facere 91, 1/2 ; iuxta, secundum — 85, 174.

179; 180, 55 ; consuetudine

delica-

tiores 104, 8; — infirmi, infirmiores 102, 145 128,5; ex —318, 26; in —

scriptum 178, 2.

consignare 297, 5. gentium

215

constituta accusatio mutua 55, 1/2*;

118, 10; 203, 5 ; 214, 1; — in generali-

conseruus 226, 46. considerare 58, 1 ; 75,2

ET RERVM

18; —

fratrum 86, 17; — medicinae 42, 5; 219, 2; — sanius 317, 5; — seniorum sanioris consili 317, 2; — unius de sapientioribus 38, 7; magni consilii esse 292, 19; consilium dare 271, I1*; iuxta — medici 219, 6 ; ex consilio 236, 6o. consistere 98, 7; 140, 5; 218, 35; 247,2; — ante mensas 209, 19 ; — in medio 100, 47; — iugiter in minore choto 33, 9/10; — simul 12, 5 ; 111, 1; ordine —

116, 1035. consociare 35, 8. consolari 109, 7; 118, 8; 236, 31.

consolatio 266, 15. consortium 85, 69; — consectationis 298, 21; — electorum 269, 8 ; — meri-

diantium 138, 5 ; ^ nostrum 86, 4 ; 273, I1; — orandi 116, 111.

conspectus :ad conspectum omnium

211, 3/4; in conspectu angelorum 8, 16; 115, 4. 30; in — domini 35, 24 ;47, 6. constanter 78, 7. constantia 232, 12; 292, 7. constare 78, 4. 5; 98, 50; 115, 5; 214, 275.220, 65:298, 29:58. constituere 248, 2? ; 290, 11 ; — diem 288, 5; — ministrum 182, 3; — modum satisfactionis 37, 16 ; — se reum 84, 17;

— ttipartitam orandi uariationem 100, 46; constitutus 124, 9/10; 233, 9; 298, 27; — abbas 299, 153; — in numero confessorum 37, 6; — locus 54, 5;

consuetus 228, 2 ; 266, 5. consulere 2, 14; 39, 9/10; 55, 22 ; 116, LS gii 401282552219. 0:20220:06.: 299::20:51906:.57 consumete 82, 4*. consummare 82, 4; 97, 2; 232, 10. consummatio 25, 8.

contagio 87, 8/9. contaminare

170, 6.

contegere 33, 27. contemnere

239, 15. 17; 246, 5; 292,

I$. contemperare 98, 120; 116, 119. contemplatio

98, 5. 78.

contemptus 246, 4; — mundi 257, 4/5. contendere 53, 2; 55, 12; 112, 7 ; 248, 18; 291, 5; — cum aliquo in audientia

saecularium 84, 2 ;- cum domno abbate 85, 5. 62; — de nomine 298, 8. contentio 66, 5 ; 122, 11. contentus contexere

164, ro. 118, 4. contextio retium 99, 6.

contiguus 23, 5. continentia 226, 64; 275, 4; 288, 5; 292, 1o[11. continete 98, 71; 115, 42 ; 116, 8.59. 66 ; 156, 13.

contingere 35, 15; 39, 12; 312, 5; contingit 84, 57; 85, 1. 185; 123, 1. continuare 35, 6; 99, 16; 106, 4; 170, 2T. continuatim 49, 1. continuatio 286, 4. continue 3, 9; 16, 17 ;100, 42 ; 275, 4*.

contradictio 66, ;/6. contradictor 98, 76. contrahere 116, 74.

216

INDEX NOMINVM, VERBORVM

conttaire 55, 17. conttarius 98, 110; — sanctae regulae 853552160; contribulatio 85, 119. contritus 115, 29. contumacia 22, 16* ; 85, 191. 198; 87,

6. contumax 85, 5. 59. conualescere 9, 15 ; 84,8 ; 85, 175 ; 265, 21D PATE a conueniens 60, 1; 65, 6; 83, 14; 127, 115 26/3161 conuenienter 2, 6; 18, 8; 132, 5. conuenire 87, 5; 117, 11 ; 121, 5 ; 298,

16. 17 ; 318, 7 ; ^ ad capitulum 47, 2 ; — in capitulo 172, 5; 286, 10; - in unum 80, 5; — priorem 148, 7; 223, 2; conuenit2, 15 ; 16, 15 ; 37, 1/25 52, 5; 58,1594,55 98, 2. 122 ; 100, 2 ; 102, 7: 15; 103, 16 ; 116, 64 ; 120, 2; 148, 5. 1053159. 7:1220125:599204- $01; 12222,

2x conuentus 27, 6; 64, 5; 115, 15; 116, 295419256 ::3197565 150: 17781881229: 19; 243, 4; — capitularis 101, 2; —

celebrior 84, 31 ; — de electione pastoris 284, 5 ; — fratrum 116, 147 ; - omnis

8, 27; — omnium 248, 15 ; — singulis annis 318, 4/5 ; — sanctus 79, 5 ; — totus 3510:11855.:28,2.:48785 762507265 85518249-:1205/89, 0105 9226501015885 108, 5; 116, 148 ; 146, 5; 149, 1; 150, 15/16 500919:€ 2 :3300204::8914 802: 9 assurgit, se leuat 28, 2 ; 301, 2; 318, 22; — dicit orationem, psalmum, uerSutug27365:85 18:125 252070 CS excubat in ecclesia 243, 7 ; — genuflectit 179, 2 ; — (se) inclinat 18, 5; 48, 8; 300, 4; 318, 18; — ingressus in refectorium 180, 1:9; — intrat chorum, uenit in chorum 146, 5; 149, 1; —

percantat antiphonam 251, 10; — re-

ET RERVM

conuersatio 55, 7 ; 85, 136 ; 86, 26 ; 236, 36058292, 14: conuersio cordis 277, 4; — noua 236,

35; — uera 276, 8 ; conuersionis fides

267, 5; — primordia 55, 6; — uoluntas 248, 25; ad conuetsionem uenire 285, 14,248, x05. 279; 15.3.2995 v1: conuetsus laicus 14, 1 ; 84, 34 ; conuet-

si ucl fratres 240, 15. conuertere se 116, 22. 102 ; — a uanitate saeculi 266, 10; conuersus a saeculo

267, 2; — ad spiritalis pugnae exercitium 103, 2; conuertendi feruor 55,

$ ; 4ide Conuertere domine zn Zndice Iit. conuicium 84, 25. conuincere 84, 50; 98, 107; conuictus 84, 44; 85, 149. 178.

conuiuium 275, 9. conuocare 284, 2. conuolare 236, 72. cooperari 33, 8 ; 44, 15 ; 219, 15. cooperator 45, 4; 93, 4; 117, 11; 214,

45; 298, 55.

coopetire calicem 116, 93. 135;

anex

— iusti-

tiam 136, 5 ; coopertus lectus 2, 6 ; 13, 5535,21; coopertum caput 2, 16; 84, 320591523215 60220 4. coopertorium 35, 11; 152, 4. copia 98, 74; 199, 41. copiosus 107, 4/5.

copulare 273, 4. coquina regularis 157, 20; 215, 8/9; 305, 2; coquinae ebdomadarius 83, 8; 213, 2; 226, 5; 244, 4; — officium 280, 15; in coquina seruire 48, ; ; 85, 129. ; €ot:8,0183435,75 ::116712051150; $51152; 13; 214, 5; 251, 5; — contritum 115,

29; — humiliatum 20, 5; — mundum 202; 21: unut 7/93 13: 18898530075 204, 12 ; 273, 5; 298, 31; cordis auris 97, 9; 116, 115; — compunctio 264,

spondit 49, 9 ; 50, 4; 96,9; 104, 5 ; 127, 14 ;150, 15/16 ; — uenit in refectorium 229, 17 ; — uersus ad orientem 116, 26 ;. conuentui praesidere 117, 7; — se

95/108* ;— conuersio 277, 5 ; — deuo-

iungere 9, 20; conuentum sequi 121,

prompta 299, 14; — obsequium 116, 126; — secreta 152, 16; — tenebrae 35,

4,ad, in — ire, redire, recurrere, uenire 8251771183 21950531207 32499045 148, 125; 156, 9. 165; 219, 15 [16 ; extra — 118, 18; 242, 17; conuentu circumstante 263, 2 ; — facto 85, 51; — prostratouo0rsabsquets 45. 46502 9se summouere 142, 6; in — 9, 6. 17; 82, 39; 116, 147; 242, 17; 248, 15 ; in — celebrare 45, 4 ; in — dicere 35, 34 ; in— manete, morari 33, 8. 19; in — residere 181; 25 in —sedere; 1075» 219575251415 25500142, 1:1164, 7532078 conuetsati 9, 25; 85, 147 ; 279, 5.

tio 170, 8 ; — fletus 191, 7 ; - humilitas 85;.1185.257, 4; — sul intima 53; 6 ;— munditia 116, 44; - oboedientia

2; — timot 143, 5; — uitia 214, 32; cordium unanimitas 79, 16; cordi esse, adesse 170, 25; 235, 8; — illabi

285, 5; — infundere 264, 95. 95/108*; corde humiliatus 83, 6; — meditari 108, 13; — se summittete 75, 7; — tenere 77, 27» 2041 135 uersati 2255: in — dicere 152, 11 ; in — subsequi 252,

$k coram 37, 11; 54, 5; — deo 27, 5; fratribus 53, 11 ; - hominibus 214, 24;

— mensis 136, 5 ; - omnibus 22, 10; 75,

INDEX NOMINVM,

VERBORVM

8582, 15; 242, 14 ; — patre et angelis et sanctis omnibus 214, 24.

Corbinianus (sanctus) 264, 56*. Corinthii 98, 55. Cornelius (sanctus) 264, 42. cornu altaris 115, 26. 28; 116, 17. 23. 95. corona 214, 15; 252, 4; 292, 22.

ET RERVM

217

corrumpere 285, 1o. Cosmas et Damianus (sancti) 264, 45 *. cottidianus: cottidiana exercitatio operis manuum 98, 115 ; — negligentia 55, 10; cottidianum ferculum 127, 18; — mandatum 823, 1 ; 211, 1/2 ; 280,

14; — opus manuum 98, r1.

coronare 281, 9. Coronati Quattuor 98, 85.

cottidie 45, 1; 51, 5; 116, 5o. 41; 127,

corporale 82, 26; 85, 25. 26; 116, 6o. 66168: 85.141: 771 5 1175 13 [14.15. corporalis disciplina 37, 22 ;66, 1; 85,

IO. crastinum 98, 78 ; in — differre 66, 4; in — ducere 286, 9; in crastino redire 244, 14.

345; 86, 22; 181,4 ;243, 2 ; — lapsus 85,

181; — sententia 69, 1/2; corporale exercitium 98, 114 ; corporales necessitates 2, 14. 20; 85, 106; 119, 3/4; 139,:2. corpus 191,4; 214, 5; 235, 9;- aegrum 224, 2 ; - domini 85, 2. 37; 116, 165; —

dominicum

116, 56. 94. 143. 156; —

famuli 224, 4 ; — fratris 56, 6; — humiliatum 20, 5; — humanum 220, 2; — labore fessum 146, 6 ; — pretiosum 38, 12; — recteatum 100, 10/11; — refectum, corpus reficere 100, 4. 16; 228, 5 ; — totum 37, 10; 54, 55; 85, 15. 77/78 ; 130, 6 ; 284, 5 ; corporis cibus 170, 52 ; — debilitas 214, 35 ; — habitus 128, 14;

— immunditia 264, 77 ; — infirmitas 33, 22[23; 97, 11; 208, 7; — latibula 85, 86; — lauactum 219, 1; 247, 4; — munditia 116, 44 ; — necessaria 118, 24 ; 271, 7; — necessitas 122, 7; 203, 5; obsequium 116, 126 ; — pars 35, 17 ; 41, 3; — periculum 85, 45 ; — refectio 85, 95/94; 177,8 ; - robur 113, 5 ;^sanitas 128, 15134, 5 ; - tremor 143, 6 ; — uires 178, 5; corporibus medela 219, 15; corpore debilior 41, 8; 230, 5; — humiliatus 83, 6/7 ; — plecti 85, 174; — se prosternere 54, 10; — se summittere 75, 7; — et spiritu sanctus 116, 54; — tenues 102, 15 ; — ualidus 33, 7. corradere 131, 1. correctio 16, 4 ; 64, 7 ; 86, 5 ; ^ scopis 68, 1 ; correctionis lex 16, 15 ; correctio-

nem subire 85, 9; correctione dignum 53:6: .238,18.::240/ 541; 2B5,5* corrector 95, 8.

cotreptio 52, 6*. corrigere 16, 8; 62, 8; 78, 4/5 ; 80, 6; 81410833 11585, 47/507 86; 11 191, 25;95,6;188,6; 236, 35; 238, 115; 247,7;

283, 4; — negligentias 312, 4; se — 102, 16 ; 242, 14 ; correctus 55, 16556, 5 ; 190, 5;-— per omnia 85, 159. cotrigia 82, 55 ;206, 4; 215, 15. cotripere 82, 42 ;95, 5/6; 118, 9; 242, 14. corroborare 55, 22.

15; 211,6; 240, 32 ; 242, 5; 243, 8; 275,

crastinus 217, 9. creare 4, 6; 100, 5*; 133, 6; creatus secundum deum 226, 8 ; 259, 2 ; 261, 7. creatura 134, 1; 135, 6. 7 ; omnis — 199, 14 ; 254, 1.

creber 108, 11. credere 25, 5.; 93,3; 98, 31:109 5177,55 219, 5. 4; 236, 45 ; 317, 9; credentium multitudo 79, 18; 298, so.

32/33. Credo creditor cremare crescere

34. 36; wide Credo in deum; in unum zz zndice lit. 282, ;. 85, 46. 84, 10.

crimen 84, 12; 188, 4; — capitale 85, 69.

Crispinus et Crispinianus 98, 85. crucifixus:

imago crucifixi

115, 42;

146, 2; 208, 7.

crudelis 56, 2. 4. cruor 199, 57. crus 152, 1. 2. crux 264, 85; — sancta 8, 14; 31, 1; —uiuifica 1, ; ; crucis signaculum 116,

6;—signum 116, 25 ; crucem imponere 150, 13; — portare 180, 51; tribus

crucibus incensare 116, 95. cubile 152, 11. cubitus 35, 11. , culcitra 153, 4. culmen 240, 1.

culpa 40, 3557,95,65, 5.7.9; 75, 15 76, 3540/8, 4:583, 21:245 85,6

5915/5294,

125 236,22 ; 242, 8 ; — abolita: 70, 1; — admissa, commissa 58, 2; 85, 55; — communis 77, 1; — delinquentium conuersorum laicorum 14, 5 ; — digna uetberibus 242, 18; — fratris 66, 2; — gtauis..8l; 25; 84, 1. 751242, 15v grauior 73, 4; 81, 2/5; 85, 1. 81. 154. 197 ; — grauissima 81, 5 ; 86, 1 ; — leuior 37,16;,81,2;82, 1; — media 81,2 ; 83, 1;— mea 115, 37 ; — peculiaritatis 114, 19 ; — similis 67, 5 ; — sua 39, 10/11 54, 6; 77,4; 86, 24 ; culpae confessio 89, 7 ;— excessus 89, 6 ;—modus 37, 15 ;56, 15587, 1 ;— particeps 85, 4o ; — qualitas 65, 10; — satisfactio 85, 47; culpae

218

INDEX NOMINVM, VERBORVM

ET RERVM

disciplina congruens 114, 25 ; culpam

2;sub- seniorum 155, 5 ; in custodiis

admittere 86, 1/2 ; — exaggerare 72, 5 ; — fateri 59, 2; 112, 9; 130, 6; — negare

posita corporalia 116, 68.

61,4;ante— 154, 5 ; culpa (non) carere 11,55 64,6 ; 229, 26 ; — digna sententia 102, 18; de — incusari 89, 9; ex una — intelligere 84, 51; de — appellare 229,

8; pro — excludi ab communicatione 116, 152 ;pro— mittere in paenitentiam

85, 68; pro — priore 66, 7; pro — satisfacere 16, 18 ; pro — suspensus 85,

custodite 3,2 ;7,95;50,5;95,4;151,2; 155,-4:12245:3:; 239512229 40 58^ 14:5 ecclesiam 264, 95/108*; — fidem conuetsionis 267, 4; — habitum religionis 251,4; 257, 7 ; - legem psalmorum 112, 5 ; — praecepta continentiae 275, 4; — silentium 240, 22 ; ze Custodire; Dominus custodiat Z7 zzdzce

Jit.

177; pro — ueniam petere 77, 5; 89,2; sine.—39:924.5 08. 26. 27,

custos 2, 185; 3, 8; 9, 8. 9; 85, 92 ; 116, 70; 156, 9; 208, 2; 216, 4; — codicum

culpabilis 76, 5. culpare 17, 7; 69, 1. culpatus 85, 155. cultellum 35, 20; 85, 195; cultellum acuere 19. 4. cultor uineae 113, 9.

diuinorum 118, 14 ; — dormitorii 151, 5$. 7; — ecclesiae 244, 5; — infirmorum 93, 2; 126, 4; 309, 4; — rasortiorum 214, 41; 215, 12. 15; custodum absentia 86, 14 ; — lectus 12, 8 ; sub custode esse, positus 9, 2. 8; 33, 25. cymbalum percutere 121, 2 ; 208, 7/8 ;

cultura hortorum 99, 8. 12 ; — terrae 99, 15; — uisibilis 116, 5o. cultus diuinus 26, 1 ; 103, 5/4; 118, 19.

-atangere)15750756165.52::120

cumulare 98, 59.

Cyprianus (sanctus) 264, 45. Cyriacus (sanctus) 264, 45*.

cunctatio 54, 2. : cunctus 8, 5; 109, 9; 136, 1; 192, 1; 261351:8268, 155269911: 02855013505-

Damasus papa 18, 4.

gradus ecclesiasticus 264, 95/108*; — populus catholicus 264, 115/116*; —

populus

christianus

264,

95/108*.

105 ; cuncti assensum praebentes 235, 4; — respondentes 140, 6; 263, 4; — stantes ante mensas 140, 1 ; — superuenientes 197, 11; zide Cunctorum institutor 27 Zndice lif.

cupere 277, 5. cupidus 2236, 78. cura 126, 4 ; — diligentior 235, 12 ; 283, 2; — infirmorum 282, 8; — necessaria 42, 4; — seruandi 85, 89 ; — sollers 114, 1; curam gerere 243, 5; 299, 8; —

suscipere 236, 29. curabilis 38, 1. cutare 9; 25; 37, 25; 38, 8; 39, 8; 53, 85:64; 45-81, 65:835313..22 5:108;

18/19.

curiositas 98, ;o.

curiosus 98, 4o. cutrere 98, 121/122; 102, 15 ; 232, rz.

1977/18:::2358 27 currus 170, 1. cursor 223, 1. cursus sanctae Mariae 15, 9 ; 27, 12 ; 32, 8; 280, 11.

curuari ad orationem 8, 26. custodia angelorum 208, 4 ; — camerarii 85, 87; — humilitatis 234, 5; — iuuenum 282, 7 ; — uitae altioris 199, 27;in custodiam recipere 316, 7 ; custodia artiori conseruare 170, 3; omni — seruare 152, 15; sub — esse 11, 6 ; 43,

7:897

dalmatica 27, 14. 16; 180, 5o.

damnabilis 55, 8. damnare 85, 11. damnatio aeterna 191, 9 ; 264, 95 [108*. damnum 85, 147; 191, 5. dare passi. Daria (sancta) 264, 7o*. Dauid 98, 9o; 152, 11 ; 238, 11. debere 35, 5*; 42, 1; 48,2566, 5; 72, 5 ; 79,6.9;83,235 84, 20,89, 7,90, 2. 5; 94555:98, 122.1255 116, 125 : 0448: 9; 199, 49; 218, 5 ; 239, 22 ; 241; 2 ; 244, 65, 21717, 539209 9ep]8is 285995. debilis 23, 18 ; 33, 18; 41, 8; 104, 8; 21/5; T9:92308 5$ debilitas 229, 25; 296, 2; — corporis

214, 55.

debitum 84, 1:8. debitus 85, 81; 318, 1. decantare 18, 4; 100, 14; 111, S5 psalmodiam 112, 2/3; — psalmum 2, 27; 104, 1; 211, 9; 286, 12. 16; 314, 3. decanus 85, 164*; 88, 1*; Ii 75429*284, 7*; praepositus et — 101, ro*; 102, 8* : 207, 17*; 318, 25* ; praepositus uel — 33, 20*; 51, 1*; 85, 4*. Sq 61*. 194* ;86, 21*; 87, $/6* ;94, 2* ; 102, 9*;106, 4/5* ; 136, $/6* : 144, 4* ; 148, 7* : 149, 2* : 159, 4* : 207, 9*. Yr.

13*; 223, 14/15*; 243, 2*; — uicem

praepositi 277, 7*; 304, 3*; — uel prouisor operis 109, 5*; — uel aliquis prudentiorum 64, 5*; — claustralis

207, 4* ; 208, 5* : 242, 2* ; — maior 207, 4* ; 208, 5*; — primus et secundus 280,

INDEX NOMINVM, VERBORVM 9559s TdicitI 102 94 giSuus Sissaefaett signum meridiandi 137, 7* ; - imponat antiphonam 286, 15*; — iubet 68, 2*; 85, 194* ;215, 12*; — percutit, tangit

cymbalum 121, 2*; 165, 2*; — prouidet 221, 2* ; 318, 15*; — suspendit ab officio 85, 160* ; decani cellarum nos-

trarum 284, 2/5*; decani arbitrium 85, 34* ; 86, 21* ; — audientia 87, 5 /6* ; — notitia 65, 3*; decanum conuenire 223, 2* ; — excitare 156, 5*; a decano accipere cineres 304, 2* ; a — deputari 244, 2* ; a — licentia accepta 156, 11*;a — licentia perpetrata 156, 8* ; a — locus

praeparatur 318, 27*; a — statui 274, 2*; omnes a — usque ad postremum 181, 3*; cum— contendere 85, 4*. 61*. decedere 204, 7.

decem psalmi 31, 6*. decens

1, 2; 35, 215; 52, 4; 116, 127;

125: /2: decet 56, 1,84, 9; 103, 14; 108, 11 ; 116, $228 1:2581285916512365094151299 3512242

'Te decet zz zndice Jit. decernere 16, 14; 85, 176 ; 223, 1. decidere 85, 51.

declinare 299, 17. decorus 267, 7. decus 116, 45 ; 254, 5. dedecere 27, 4. dedicatio ecclesiae 15, 8 ; 210, 2. deducere 9, 9. 22 ; 85, 79; 86, 20; 214, 95126553143 288;54151295 5/:2915 13$ deductio 282, 8. deesse 55, 4. 135; 82,35; 110, 5 ; 123, 1; 156, 15 ; 236, 42 ; 298, 1; — communi

fratrum orationi 2, 9 ; — officio coquinae 280, 12 ; — priori mensae 136, 16; desunt quattuordecim capitula 318, 2c defendere 63, 2 ; 151, 5; 251, 5 ; 269, 5 ; 276, 4. defensio 57, 5; 70, 1. deferre 41, 5 ; 116, 64 ; 131, 5 ; 276, 4*; 299, 2. 4; 307, 5; secum — 116, 18; 117, 14/15 ; — acerram 302, 5 ; — pretia 273, 8; — thuribulum 180, 32; — ad altare 117, 15 ; 272, 5; — ad monasterium 277, 15; — in ecclesiam 272, 6. deficere 23, 20 ; 98, 45 ; 232, 9. 15 ; 236,

69. deflectere 249, 2. deflere 152, 10; 191, 8. defunctus 199, 52; — frater 94, 1; defuncti episcopi et sacerdotes 46, 6; omnes fideles — 46, 10/11 ; 167, 5 ; 264, 95/108*; defunctorurn memoria 96, 2. 5/6 ;— missa 46, 1; — uesperae 95. 32 ; defuncto patre monasterii 284, 1 ;

pro defunctis 10, 15 ; pro — missa 44,

ET RERVM

219

16/1775 1167, ^85 197. 05280: 2:5:pto— psalmi 10, 2/3 ; pro — uesperae 197, 5.

defungi 277, 14. degustare 129, 6. deguttare 85, 28. dehonestare 84, 26 ; 170, r1. deicere 82, 28; 190, 5. deintus 43, 8; 115, 45. delectabilis 108, 18. delectare 199, 51/52 ; 219, 4. delectatio 84, 8. 46; 115, 56.

delegare 85, 127. delenire, delinire 108, 25. delere 85, 8; 186, 5; 282, 1o. deliberare 235, 14; 248, 16. delicatus 104, 8. deliciae 128, 15. delictum 67, 5. 65; 84, 6. 30; 85, 137; 242, 7 ; — graue 81, 5 ; — grauius 84, 26 ;

— inexpiabile 114, 20; delicti consensus 84, 6; — expiatio 114, 18 ; delictorum catena 184, 5; post delictum puniri 154, 5. deliniamentum 67, 8. delinquere 22, 10; 95, 5 ; - ex ignorantia 2, 10; — grauius 65, 8; — in publico

22, 7/8; delinquens 14, 4/5 ; 67, 2; 75, 25 91, 3/4; 240, 31; delinquendi incentiuum 242, 2. demissus : capite demisso 54, ; ; 73, x. demonstrare 38, 5* ; 100, 41; 156, 6. demouete 16, 4.

denarius 180, 17/18. denegare 157, 9; 199, 2; 247, 4.

deni 155, 2. denotare 83, 9; 122, 17. denudare 85, 76. 190; 86, 19; 205, 5. denuntiare 98, 5o. 38. 41. deosculari 115, 41/42 ; 116, 29 ; 207, 20. depellere 6, 6; 79, 4. deponere 23, 11; 27,7555, 115 117, 16; 175, 2 ; — barbam 240, 8 ; — caligas 152, 3; — comam capitis 214, 32; 251, 2; 253, 2; — diurnales 206, 1. 3/4; —

ignominiam

252, 5; — instrumenta

106, 2; — onera peccatorum 265, 7; — uelamen 214, 28 ; — uestimenta monasterii 237, 9; deposito uetere homine

2775, 7; depositis manibus introrsum 152, 2 ; - omnibus 143, 4 ; — pedibus in terram 207, 12/15.

deportare deportatio deposcere depositio

278, 1. 116, 65. 89, ;. 282, 9.

deprecabilis 181, 7*. deprecari 3, 2 ; 267, 4. deprehendere 67, 5; 75, 1/2 ; 84, 44; 116, 168 ; 236, 5; 283, 4.

deprimere 266, 10/11.

220

INDEX NOMINVM, VERBORVM

deputare 33, 9; 42, 7*; 118, 56; — (deputari) operi, ad opus 113, 1 ; 211, 7; 214, 39; — ad ostium dormitotii claudendum 13, 2 ; — custodi ecclesiae 244, 2 ; - locum 16, 5; 33, 20; — officio 143, 14 ;240, 27; — supplicio aeternae mortis 225, 9; deputatus locus 243, 5; deputata hora prouidentiae 53, 17; — hora silentio 142, 4 ; — officina 42, 6 ;

deputatum linteum 116, 89; — manutergium 36, 4; — tempus 12, 8.

derelinquere 190, ;. deriuare 214, 8.

descendere 6, 5 ; 85, 196; 128, 11 ; 289, 2.

describere 100, 5o. deserere 317, 7. desertor 233, ;. desertum 124, 2. deseruire 292, 21; 299, 6[7. desiderare 97, 5; 129, 5 ; 190, 4; 292, 16. desiderium 122, 8; 192, 5; 235, 17; 240, 11; — brauii 235, 2 ; — caeleste 264,

95/108*; — carnale 265, 5; — carnis 122, 8; — in ieiuniis 292, 8 ; — perfectionis 234, 8; — perficiendi 248, 12; — saeculare 251, 5 ; 269, 5.

desidia 25, 6; 55, 8; 170, 25 ; 236, 47. designare 82, 9; 116, 158 ; 214, 28. desistere 97, 15 ; 114, 11. desperare 81, 9; 232, 4. 5.

desperatio 85, 115/114. despicere 4, 7 ; 79, 8; 209, 22; 212, 2 ; 2/761 9:202: 1$. destinare 27, 5 ; 41, 4/5 ; 211, 8/9; 231, US WES 6 f.

destituere 98, 75.

desuper 116, 170. detegere 2, 17; 13, 4/55 35, 18.

detergere: detersus

116, 78. 89. 92.

IOO.

deterior 23, 16; 226, 10.

deterrere 235, ;. detersio 116, 65. detinere 285, 2. detrahere 236, 82. detrectare 85, 154. detrimentum 271, 11*; — animae 55.

10; detrimentum sustinere 191, A[5. deuiare 189, 2; 285, 12. deuitare 26, 2 ;43, 5 ; 85, 71 ; 86, G.

deuius 190, ;. deuorare 281, 4. deuotio 116, 154; 125, 1; 170, 8; 239 , 3; 266, 4; 268, 5. deuotus 269, 6; 290, 3; deuote 8, 20.

225 26, 9; 75, 9; 96, 12; 107, 45; 116, 1705162; 1051970 r4 deus passzz ; uide etiam indicem liIurgicum.

ET RERVM

dexter humerus sacerdotis 116, 134; dextra, dextera (manus) 37, 7; 251,

6; — (manus dei) 2, 4; 127, 12; 209, 10; — (pars dei) 98, 95; — pars 116, 137;

—

pats

"altaris

116,

8.;-—"*pars

maioris mensae 125, 5 ; dextrum cornu altaris 115, 28; 116, 25 ; — latus 54,

45; 116, 138 ; ad dexteram 116, 75 ; ad — abbatis sedere 317, 10; a dextra et a sinistra 207, 16 ; in'— iudicis locatus 268, 4. diabolicus 292, 14. diabolus 84, 10; 98, 46; 190, 2 ; 264, 75. diaconus 115, 24. 28; 116, 15. 17. 82. 1025103- 1715211; 7; 219525902445— accedit ad altare 116, 131; — accipit calicem 116, 157 ;- communicat 116, 149; — dimisit 180, 55 ; — procedit 180,

30; — procedit ad legendum 27, 14; — pronuntiat euangelium 116, 20; — tergit pedes 211, 14; diaconi iuniores 280, 14; diaconorum est 280, 6; diacono benedictionem dare 308, 1.

dialogus Gregorii (Magni) 108, 9. dicare 157, 4. dicere 545577 ;— nihil suum 236, 22. dictare 84, 17 ; 240, 27. : dictum 78, 6; 79, 7; 87, 5; 116, 138;— Augustini 100, 19; — domini 294, 4. dies ascensionis domini 15, 4 ;— apparitionis domini 15,4 ; — crastinus 217,8 ; — dominica, dominicus 22, 11 ; 39, 17; 44, 25:84, 305 196, 1; 217, 8; 289, 1; uide etiam dominica ; — electioni statutus 286, 7; — festa, festus, festiua, festiuus 32, tit.*; 37, 5; 44, 17 ; 116, 30/31; 180, 34; 211, 12; 240, 235;— ieiunii 199, 44; — iudicii, tremendi iudicii, ultimus examinationis 191, 9; 264, 87; 268, 4; — minutionis 33, 26; 229, 22 ; — natalis dominici, natiuitatis domini 15, 4; 116, 173/174; 175, 5; — nouem lectionum 169, 7 ; — nulla 32, 10; — obscurior solito 116, 166; — omnis 96, 1:2; — parasceues 180, 19; 181, 1; — paschae, paschalis 39,

17,5144, 185 1163 17592945 194 06 —

pentecostes 15, 5; 116, 173/174; — postera, posterus 40, 5 ; 223, 5 ; 231, 7; — priuata 116, 15 ; — profesta 30, 4 ; 32; I5 974-2: 01658 7/8; — quarta 226, 6; 229, 12; — rasurae communis 214, 41;

217, 5 ; — sequens 48, 2 ; 49, 1 ; 19st

315, 4; — sollemnis 96, 5 ; — tertia 227, 4; — totus 163, 15; 170, 15. 16; — uenturus 3, 5; — una 85, 138; 98, 84;

dies nostri 264, 95 /[108* ;— in quibus

bis comeditur 44, 20; — in quibus genuflexio non fit 22, i1; aliquot

— 223, 1; octo — natalis domini

L5:

INDEX NOMINVM, VERBORVM 4;

quattuor

—

2316,

decim-— 4415. 2:116, septem

—

pentecostes

2;

quattuor-

1151552145537; 15, 5; tot —

63,55. ttes..—. ante "pascha 32; 1o; 39, 16; diei lumen 85, 85; — omne spatium 170, 15 ; 177, 6; — ortus 171,

1 ; — pars 163, 12 ; — pars prior 163, 14. 16 ; — prima 163, 2 ; ^ splendor 155, 5 ; —tertia 115, ro ; diem constituere 288, 5; ad — pertinere 180, 5 ; nocte ac die 98, 55 ; matutinae de — 167, 4/5 ; in — dicere 169, 5 ; — indicta 249, 4; ea, eo,

ET RERVM

221I

diligens 85, 136; 152, 7 ; — frater 67, 4; — monitor 221, 4; diligentior 75, 4; 24256-3155 cuta 235, 11/125:283;2 ; — exploratio 248, 7 ; diligentissima cir-

cumspectio 78, : ; diligenter abluere 116, 88; 117, 14; — agere 12,6; 115, 2;

— complicare 35, 12 ;— confessionem facere 162, 10; — corradere 131, 1; — cremare 85, 45/46; — detergere 116, 100 ; — dicere 167, 15* ; - emendare 62, 7; — excutere 116, 145; — fabrefacere 116, 58; — imitari 318, 5; — inspicere

eadem, eodem — 39, 11; 82, 22; 167,

116, 81; — obseruare 116, 72/73; —

165:180,19; 192,7 ;193;25 227,6; bac —17956;1psa—82,24.:1185305195515 21521521812.42291; 8/:5:240,25 9255;

perspicere 11, 12; 13, 4; — praeuidere 144, 1; — seruare 157, 22; — sumere 116, 170/171; diligentius 115, 2;

2; 314, 5 ; diebus aliis 181, 1 ; — certis 240, 33; — ceteris 167, 7; — reliquis 196715, —— singulis: 80, 204214;u2 55$

gentissime circumspicere 122, 14; —

transactis 276, 1 ; — tribus ante pascha 2445-95 his 229, 65; 5, 35-177, 7: dieta 171, 2 ; — fortis agonistae 161, 2 ; —

operandi 107, 4. differentia 58, 1; 75, 5. differte 54, 1:1; 82, 18; 85, 162. 179/479::88,325 416; 1513. 132, 325 16229591707 133/325 7174,28 12075835 232, 15; 305, 5; — ad aptum tempus

229, 9|10;—in crastinum (diem) 66, 5 ; 217, 8 ; differri a professione 237, 11.

difficilis 232, 18; 281, 2 ; difficile 84, 16 ; difficulter 282, 6. difficultas 222, 2 ; 234,8 ; 235,2 ; 240, 4. digitus 116, 76. 142. 165; 117, 19; digitum ori ponere 157, 6. dignari3, 1,5, 7;8, 7; 116, 49; 133, 5;

13565115156. 5 16125 ;212/2:3:256;:2. $5 261, 3. 55 264 passim ;265, 4/5. 9; 2667 2.0167. 261, 3 ;285,:5:5:290, 6;

dignatio 260, 5. dignitas 17, 5; 75, 5; 283, 7; 291, 1. 2;

298, 21/22. dignus 65, 5 ; 122, 17; 276, 2 ; — correctione 53, 7; 238, 8 ; 240, 34; 283, 5; — fructus paenitentiae 189, 1; — ultione 55, 20; digna emendatio 56, 11; — imitatio 239, 12 ;— lacrimarum materia 170, 25 ; — paenitentia 60, 5 ; — res 229, 9; — sententia 85, 74; 102, 18; — uerberibus culpa 242, 17/18; — ultio

84, 42; dignum deo agere 284, 5; obsequium digna 116, ceteris 283, 28026790451

284, 1; quae sunt minus 67; dignior 230 mos 2 ;digne 116, 4. 45; 199, 2128. 6:5:292 5544

digredi 236, 89. dilabi 2236, 85. dilatare 275, 2. dilectio 35, 5 ; 204, 12; 253, 5; 292, 1O.

116, 74; 228, 4; 233, 5; 238, 2 ; diliinuestigare 78, 5/6; — obseruare 170, 12; — silentium seruare 137, 2.

diligentia 239, 22; 279, 4; — circa motientes 282, 9 ; — cultus diuini 118, 19; — delinquentis consideranda 75, 2/3; — magna 279, 7; — maior 167, 5/6 ;— mentis 116, 117 ;— minor 117, 25 ; — nocte surgendi 1, tit.* ; — praelati 113, 1; — operis dei 115, 1; summa — 116, 87. diligere 98, 96; 116, 5; 118, 34; 204, 14/15 ; 214, 22 ; 285, 8 ; 292, 16. diluere 116, 154. 170.

diluuium 199, ;.

dimergere 170, 2. diminutio sanguinis 223, 1o. dimissio 237, 7. dimittere 82, 16; 86, 3o; 109, 1; 115, 385164, 1; 180, 55 ; 209, 5 ; 238, 4;uide Et dimitte zz zndice lit. dimouete 84, 56.

Dionysius (sanctus) 264, 45*. directus

61, 1; in directum

116, 7;

1017; 23/24 251519: dirigere 128, 9; 138, 9; dirige actus 104-:63:21213105:21527; discalciare 85, 75 ; 152, 1; 192, 7; 193, 1:5:2057 4: discedere 89, ;. disceptatio 80, 4. discere 102, 22; 103, 15; 118, 16/17. 20; 279, 6; — de scripturis 103, 17. discernere: discretus 33, 4.

disciplina 27, 8 ; 35, 9; 110, 4; 292, 19; — canonica 98, 2 ; — capitularis 50, 5 ; — christiana 56, 16 ; — congrua 233, 15; — cotporalis 37, 22; 66, 1; 85, 34; 86, 22;181,4; 243,2 ; - culpae congruens 114, 25; — factis condigna 82, 42 ; —

(infirmorum) 9, 25 ; — monasterii 235, 19. 21; — tegularis 47, 5; 553/25,$:85; 65 ;248, 16 ;264, 95[108* ;265, 4; —

222

INDEX NOMINVM, VERBORVM

spititalis scolae 281,

1; - summa 275445

— uitae canonicae 126, 1 ; — uitae christianae 98, 7; — una 239, 10[11; disciplinae districtio 68, 5 ; seueritas 234, 4-

discipulus 103, 18 ;204, 4/5 ; 209, 21; 212, 2 ; 264, 32. 45*.

discooperire 116, 132/153. discordia 80, 2 ; 157, 9.

discretio 39, 7; 85, 185*; 100, 45; — cortectoris 95, 7/8 ; — praelatorum 16, 15;-— praesidentis 61, 6; cum discretione 3,4; 178,4;234,2/5; pro —200,6. discretor 83, 1o*. discretus 85, 54; — rector 83, 10; 247, 5; minus discrete 85, 185. discutere 62, 7.

disiungere 99, 4. 17. dispar 113, 8. disparare 113, 9.

dispendium temporale 103, 6. dispensatio 93, 4 ; 267, 8. disponere 101, :o0; 248, 95/[108*.

17;

264,

dispositio 260, 2/5. dissensio 79, 2/5. dissentire 285, 14 ; 286, 12. disserere 2023, 2 ; 282, 2. dissidere 35, 54. dissimilis 67, 2/5 ; 112, 1.

dissimulare 16, 8; 299, 16. dissoluere 266, 11. distare 79, 6; 98, 5o*.

distinctio 100, 32. distinguere 39, 8 ; 100, 55 ; distinctus 100, 18. distribuere 102, 6; 236, 46; 276, 6. 8; S09 districtio 85, 185 ; 260, 1; — claustralis 57, 1; — disciplinae 68, 5 ; — professionis 234, 5; — una 239, r1. districtus 87, 8; 271, 8. diu: diutius 109, 5; 209, 18. diuetsificare 98, 115 ; 203, 5. diuersitas 98, 115 ; — trimoda 100, 49. diuersus 8, 11; diuersa actio laboris 104, 11/12 ; — pats claustri 180, 11; — ratio 233, 15; diuetsae occasiones 170, 20; diuersa genera 233, 1; — genera ecclesiasticae militiae 279, 17; — tempora anni 161, 2; diuerse 161,

2; e diuerso 199, 46; 248, 19. diuertere 147, 2; 239, 9; 310, 1/2. diues 199, 37; 236, 60; — adolescens 236, 59. diuidere 116, 65. 139. 148; 127, 23; 16351552909 577 diuinitas 108, 25; 116, 5o. diuinitus 83, 11; 98, 95. 101; 113, 5; 170, 5.

ET RERVM

diuinus 203, 6 ;- amor 170, 36; 253,2 ; — codex 118, 14 ; — cultus 26, 1 ; 103, 5 ; 118, 19; — spiritus 116, 55; diuina benedictio 135, 8; — indulgentia 85, 35;—lex 98, 94 ;— meditatio 236, 305; — misericordia 208, 4; — propitiatio 79, 11;-— uocatio 55, 4; diuinum munus 100, 52 ; 248, 26 ; — officium 23, 14 ; 523 Né15.82575 10073165112; 67511535 5 220, 5 ; — opus 22, tit.* ; 33, 11; 977516; diuinae lectiones 108, 12 ;— res 203, 4 ; diuina sacrificia 116, 59 ; — oracula

115, 5; in diuinis 116, 130; spes —

intenta 108, 26.

diuitiae 226, 20. diurnales (calcei) 35, 19 ;101, 6 ; 206, 2. 4. diurnus 35, 10; 118, 12; 146, 6; 152, 8. diutinus 103, 7; 170, 357; 226, 57. docere 103, 17; 109, 4; 118, 16; 236, 425 249: 05 266,16; 2852945131 794: doctor (— Augustinus) 3, 7; — gentium

(2 Paulus) 199, 17 ; doctores 298, 55 ; — erroris 103, 18. doctrina 236, 75. 77/78 ; 240, 35; 267, 6; 290, 8; 292, 10. 12. dolere 25, 4; 97, 14; 219, 4; 226, 77. dolor 53, 8; 214, 4. 5 ; 219, 5.

domare 67, 9 ; 199, 28/29. domina 53, 15. dominari 85, 64; 116, 39/40; 317, 4. dominator 267, 1. dominica 15, 2 ; 179, 2/5 ; 198, 2 ; 227, 3

dominicus natalis 175, 5 ; - (dominica) dies 22, 11/12 ;39, 17; 44, 2; 84, 50; 196,1; 217,8; 289, 1; dominica cena 204, 2 ; — familia 298, 22/23 ; — oratio 105:3:5829 2367/5097: 026 8639984: 2:06 2556 104,4; 109,8; 116, 105. 135 ; 118, 27; 121; 8/9;:139965 1727 55179995 0155 6 ; 284, 7 ; 286, 19; 289, 6; — sepultura 116,95 ; dominicum caput 214, 10; — corpus 116, 55. 94. 143. 156. domnus 98, 105 ; - abbas 38, 14; 51, 1; 763715385, 4. GT GREC TESI9SU

ER

S9.

166: $57599193:54033 00:04:02 Cd BONEL: 22334382435 125:/2/0] 10: 2:720 65:289;

1 ; 318, 16. 17. 23. 24. 25 ; — apostolicus 264, 95/108* ; capitulum domnorum 96, 12 ; quemlibet fratrem nomi-

naturi praemittant domnus" 236, 25. domus 150, 15 ; 242, 5; 318, 27; - dei 294,2; — hiemalis- 169; Yr: 91555— infirmorum 9, 22; 33, 21; 82, 29; 85, 1695 148, 115 156; .11 320555. 2503255

310, 5; 318, 26; paupertas domus 234, 1o. donare 7, 7; 108, 6; 116, 122; 161, 5; —

indulgentiam peccatorum 264, 92 ; —

INDEX NOMINVM, VERBORVM pacem et concordiam 264, 9o; — perseuerantiam 264, 101 ; donante (deo) 239, 4; 266, 15 ;dona nobis pacem 264, 113. donatiuum 292, 25. donum 35,2 ; 79, 11; 103, 7/8 ; — gratiae 143:.16/5.182, 3:7: 285; spiritus 260, 7.

11 ; —. sancti

dormire 85, 91 ; 152, 12 ; — apud secessum 13, 7; — in domo infirmorum 33, 21;—in dormitorio 138, 6; 150, 14; — in lectis uicinioribus 2, 7 ; — non posse uel potius nolle 143, 11 ; dormientes fratres 82, 20; — inuenire 13, 9. dormitare 55, 9; 300, 5. dormitorium conuersorum laicorum

14, 2. 4; — claudatur 151, 6/7 ; — reseratum 2, 22 ; dormitorii custos 151, 5 ; ostium 2, 17; 13, 2; dormitorium petere, repetere 138, 1/2; 150, 14; 2295/65 in. —-redited355/A45inres

ET RERVM

223

re oblitum 157, 15. duodecim anni 248, 9; — dies 15, 4*; —

pauperes 167, 15 ; 197, 9. duplex 2233, 8. durabilis 170, 21. durare 98, 120; 100, 56; 102, 15. durus 150, 2.

dux 2, 5 ; 85, 77; 236, 49. eatenus 169, 5; 175, 2; 207, 7. ebdomadarius 35, 29; 45, 5; 141, 6; 150, 16/17. 18; 209, 9; — cantor 116, 145 ; 226, 2 ; 280, 9/10 ; — coquinae 83,

8/9; 213, 1/2; 226, 2[3; 244, 4; — minister 44, 15; 115, 7/8; 136, 15; 207, 14/15 ; 226, 1; — presbyter 150, 15 ;— sacerdos 29, 10 ; 47, 5/6; 115, 7 ;

140312::1150,75,/4::6223916//5::$226::2/3 — seruitor 127, 6 ; - subdiaconus 116, 8o. ebdomas 23, 7 ; 198, 1/2 ; 211, 2/5 ; 280,

2-

reportare 206, 6 ; in — uadere 169, 11;a dormitorio exire 42, ; ;in — 1, 153,9; 42, 25; 162, 2 ; 309, 4; in — inquietudinem facere 82, 21 ; in — loqui 82, 37 ; in

ecclesia 31, 2 ; 191, 5 ; — Gallicana 100, 54; — generalis 201, 1; — gubernanda

— manere 228, 9; in — omni locutioni supersedere 157, 18; in — sit semper aqua benedicta 151, 6 ; in — requiescere

tiua: 127212351273: 55 955ancta)199 N25 ecclesiae caput 214, 10 ; — custos 244,

318, 25 ; in hoc - quiescere 151, 5; in uno — quiescere, requiescere 153, 1;

264, 115/[116*; — ingressus 9, 7; — nostrae praelati 271, 10; — ostium 84, 32; 85, 100; — pax et unitas 264, 115/116* ; — porta 33, 16; — portarius 33, 15 ; — praesul 294, 5 ; — uocatio 98, 90 ;ecclesiae aliqua dare 272, 5 ; huic — seruitium 271, 2 ; ecclesiam ingredi 107, 3; 143, 1/2; 201, 9/10; — intrare 120, 4; 162, 5; — pacificare 264, 95/108* ; — petere 2, 25 ; ad, in — ire, procedere, tendere, uenire 35, 22 ;82, $5; 180, 25 ; 286, 16; ad, in — regredi, redire 43,4 ; 137, 3/4 ; 209, 24; 212, 8; in — deferre 272, 6; in — ductus, deducere 250, 2; 288, 4; infra — 8, 27; in ecclesia siue extra ecclesiam 303, 2 ; ab — regredi 162, 5 ; de — exire 180, 9; 91535 1n 14/45 23. 195 85) 70551909; 4; in — excubare 243, 7; in — locum

240, 20. dubietas 78, 5. dubium 55, 22; 85, 1785 118, 9; procul dubio 25, 5; 85, 66; 273, 5.

dubius 85, 179. ducere ad mansionem infirmorum 156, 4;-— ad praesentiam (abbatis) 316, 6 ; — horas insomnes post matutinales 170, 19 ; — ieiunia quatriduana 170, 3o; — in chorum 255, 4 ; —in ecclesiam 250, 1; — jn uestiarium 86, 8 ; - noctem insom-

nem (ante electionem abbatis) 286, 8. dulcedo 143, 10; 170, 31. dulcis 108, 21; 236, 16; 265, 8. duo 100, 55; 166, 5 ; - abbates 289, 4; — cantica graduum 44, 14; — ultima cantica graduum 149, 6 ; — fratres 2, 6 ; 12, 5; — generalia fercula cottidie 127, 1;— ministri 180, 31; — officia 45, 2; —

pisces 135, 1 ; — primi psalmi quindecim graduum 22, 5 ; — pulmenta 180, 16; — simul 153, 5 ; - uersus praetetmissi 77, 5; duae horae 100, 5o; — lucernae accensae 207, 10 ;— mansiones 155, 2; — partes 116, 159; — ueniae

83, 17; duos (patres) commemorare 98, 12; — testes adhibere 55, 16; — adminus uersus pronuntiare 122, 5; a duobus cantantur graduale et 'Alleuia" 116, 15 ; — uerbis commoneface-

290, 2; — gubernanda et regenda 292, 17 ; — id est capitulum 55, 17 ; — ptimi3; — dedicatio 15, 8; 210, 5; — gradus

standi habere 14, 2 ;in —loqui 82, 57 ; in — officium 85, 129 ; in — seruire 278, 7 ;

positi in aliis ecclesiis 49, 4. ecclesiasticus gradus 264, 95/108* ; — mos 28, 2/5; 115, 31; — usus 47, 9; 116, 11 ; 141, 7; 240, 9 ; ecclesiastica consuetudo 118, 11; 203, 5; 214, 1; —

historia (Cassiodori - Epiphanii) 199, 44; — militia 279, 18 ; — obseruatio 80, $3.98, r16.

edere (dare) 26, 4. edere 199, 11. 21. 51; 4/de Edent pauperes zn zndice lit.

224

ET RERVM

INDEX NOMINVM, VERBORVM

edicere 62, 4. educatio 282, 7. edulium 127, 6; 197, 106,198, 4; 247,2 ;

286, 5. effector 285, 6. effectus 113, 10; 291, z.

efficacia 292, 19. efficax 267, 10. efficere 102, 15; 113, 4; 220, 7; 285, 4; 292, 18.

effigies 82, 4. effossio raparum 99, 1o. effugere 138, 4.

enitere 79, 16. enumerare 98, 8. Ephesii 98, 45.

epiphania 173, 1. episcopus 289, 5. 7; 298, 35. 42. 45;

299, 4; - Anglorum (— Augustinus) 39, 9; — inuitatur ad consecrationem

electi (abbatis) 288, 1; episcopi defuncti 46, 5 ; legatio episcopi 92, 9;

episcopis praelatos consecrandos offerre 298, 4. epistola 98, 44; 255, 5.

eques 170, 2.

egere 12, 10; 118, 17; 128, 7.

Equitius 98, 82.

Egidius (sanctus) 264, 56*.

equus 98, 121.

egredi 86, 17; 147, 5; 180, 16/17. 27;

erigere 248, 22; se — 29, 9; 121, 11; — mentem, mens erecta 97, 10; 264, 95/108* ; erectus 10, 15 ;116, 103. 131.

207:1215120839:23390:236» 89* 257; 3;—a capitulo 243, 8 ; — a, de claustro 82, 26; 118, 22; — ad cymbalum percutiendum 208, 7 ; — cum ceteris 243, I1; — de monasterio monachorum 239, 1; — de ostio 315, 5 ; egrediendi licentia 11, 6; 86, 14.

eicere 116, 155. elatio 87, 9; 234, 7; 236, 9; 276, 7. elatus 68, 4; 236, 79. electio 182, 5; — abbatis 283, 1; confirmanda 288, 5; — famulorum 290, 4; — pastoris 284, 5; electionis summa 286, 5 ; electioni annuere 286,

14 ; — dies statutus 286, 7 ; ab electione dissentire 286, r1.

elector 317, 8. electus 262, 1 ; 269, 7; 273, 15; 282, 4; 286, 16; 317, 8 ; — praesentatur 289, 4 ;

— se prosternit 286, 17; electi consecratio 288, 2 ; vide eligere.

elemosina 85, 49; 267, 9.

Erintrudis, yos

Eindrudis

(sancta) 264,

erogare 226, 45. erratum 95, 6. ettot:. 2:5; 7, 55 10954285 1915215 erubescere 16, 7 ; 85, 102/103 ; 214, 21. 23[24. 24. 26. erudire 103, 5 ; 235, 22; 236, 34. 39;

240, 5. 34.

erumpere 124, 6. Esau 199, 9. esca 127, 15 ; 199, 29; 247, s. esurire 98, 56; 122, ro. esus 199, 2. euacuare 98, 6:. euadere 69, 4; 191, 9; 215, 19; 248, 18.

euagati 240, 25. euangelicus magister 84, 16/17 ; euangelica humilitas 274, 5/4 ;— perfectio 98, 21, 238, 5 ; — uirga 298, 22 ; euan-

eleuare 22, 11; 106, 5; 116, 135; se — 239/18.

gelica instituta 98, 4. euangelista 264, 51.

eligere 98, 91; 102, 1; 116,87; 271, 11;

euangelium in missa 26, 5 ; — sanctum

2625 4::283: 71:2020«5:/29080H331725.:

318, 5 ; uide Eligunt te zz indice /it. eliminare 155, ;. eloquium 236, 74 ; 263, 5. emanare 423, 6. emendare 22, 10; 62, 7; 65, 4; 82, 41; 86, 24; 242, 19; 283, 6. emendatio 56, 10/11; 66, 8; 69, 2/5.

emergere 84, 1o. emeritus 103, 9. eminere eminus emittere emollire

98, 72. 122, 16. 191, 7. 87, ro.

emolumentum 247, 9. enatare 277, 5. eneruare 170, 7. enetuatus 55, 9. eneruis 97, ;.

116, 25 ; 271, 11* ; euangelii finis 116, 25/26; — lectio 116, 112; — sequentia incipere 180, 56; — stipendium 98, 6o; —textus 85, 128; 115, 23; 116, 10; 303, 5; — uetitas

98,

109;

euangelium

incipere 180, 55; — legere 308, 1; — plenarie ante omeliam legere 27, 11;— oblatum deosculari 115, 41; — pronuntiare 116, 20. 21; 280,6 ; — recitare 116, 22; — sequi 116, 26; ante — 116,

85/86; 502, 4; iuxta — 55, 15/16; post — 71175.24350231,2955307; 4 poste maioris missae 117, 5/6; 225, 1; 227, 4; 231, 12 ; usque ad — 116, 15 ; euan-

gelia accipere 293, 1. euangelizare 98, 108/109. 110. eucharistia 116, 167. euenire 39,

9.

2; 77,15 85,6. 23. 163; 148,

INDEX NOMINVM, VERBORVM euentus 39, 7.

euidenter 100, 59. euocare 423, 8; 93, 1. exacerbare 88, 1.

exaggerare 72, 5. exaltare 98, 97 ; 157, 2 ; 239, 19. examen 268, 4*. examinare 78, 6/[7; 235, 12; 242, 4; 248, 7; 279; 2; examinatio 268, 4. examinator 248, ;. exasperare 236, 534/55. exaudire 2, 5; 182,2; 185,1; 254,2. 4; 264, 109 ; 4de Domine exaudi ; Exaudi domine ; Exaudi nos zz zndice Lit.

excedere 65, 9; 240, 55/56. excelsum Jit. excessus 8:55:85; 5123 5. excidere

de Gloria in excelsis zz zndice

ET RERVM

225

exercere 98, 2. 51. 81; 244, G. exercitatio 23, 2 ; 98, 115. exetcitatus 236, 75. exercitium 253, 1 ; — corporale 98, 114; — laboris 103, 6; — spirituale 97, 5; —

spiritalis pugnae 103, 2. exhibere 39, 6; 125, 5; 299, 14; — calicem 116, 159; — conuetrsionem cordis 277, 4; - humanitatem 148, 11 ; — humilitatem 75, 7; — ministerium 260, 6/7; - nummum 113, 9; — reuerentiam 20, 5 ; exhibenda humanitas 52, 6; — munditia corporis 116, 44. exhortari 55, 15. exhortatio 232, 15 ; 240, 54. exigere! 9935551141 0326,11; 169125

198, 5; 214, 45.

congruentem 114, 25; — disciplinam

exinanire 172, 6. exire 17, 5; 43, 5; 84, 34; 85, 101. 102; 93, 5; 139,8; 140,8; 180, 5 ; 218, 5; 229521:2493 12: 286X 1205345:912^ 4;-—a capitulo 147, 2 ; — a dormitorio 42, 6; — a refectorio 124, 2; — ad induendum 85, 125 ; - ad opus 111, 5 ; — ad sonandum completorium 208, 2 ;

corporalem 85, 55; — flagella 118, 55 ;

— causa librum inspiciendi 11, 9; —

— quicquid missum a praelato 129, 2; —

compelli, compellendus 86, 1o; 124, 7; — de canonicis horis 43, 7; — de claustro 82, 26; — de ecclesia 180, 9; 315, 2; — de monasterio 82, 25; — maturius 132, 9; — non rasus 218, 5 ; —

56, 2; 63, 1; 72, 2; 73, 5; 81, 82:56:7150:5 89,6395, 5:242, 20;

11, 15; 114, r4. excipete 75, 5; — Christum in suis minimis 83, 15 ; — disciplinam culpae

poenam 58, 4; 84, 28; — sententiam dignam 85, 74; 102, 19; exceptus 108, 4; excepto 15, 2; 29, 5; 35, 16; 11252/592015320)92415 51 110 1 115 55;

excepta

consuetudine

meridiandi

166, 2; — graui necessitate 226, 6 ; —

pro monasterii causa 92, 1.

quadragesima 194, 4; — septuagesima

exitus 264, 88. exorare 257, 4; 261, 5; 290, s.

214, 38 ; exceptis debilioribus et pue-

exorcizare 280, ;.

ris 215, 10; — diebus (festis) nouem

exordium

lectionum 169, 7; 200, 2; — his 44, 5;

100, 56. exosus 86, 15.

126, 5 ; — his personis 160, 5 ; — legitimis ieiuniorum obseruantiis 194, 2. excitare 55, 14; 300, 6; 304, 2/5; — fratrem dormientem 2, 8; 13, 7; — pigros 240, 31; — priorem 156, 5; —

tardos 286, 22. excitatio 55, ;. excludere 97, 15/14; 116, 152. excreare 8, 25/24. excrescere 66, 1; 81, 4.

excubare 2423, 7. excubiae 188, 6. excusare 59, 4; 170, 20; 199, 48. excusatio 63, 4; 114, 8. excutere 1, 2; 8, 17; 116, 145 ; 206, 7. exemplum Abrahae 83, 2; — et forma iustitiae 292, 16 ; — humilitatis 204, 5 ;

83, 6; — fidei et religionis

expandere 116, 85. expedibilis 199, 54. expedire 157, 6; 199, 5; 219, 5; 222, 2 ; 299, 19; expedit 65, 1; 154, 4; 232, 5 ; 299; 175-3185 4.

expedite 152, 6; 199, 35. experimentum 232, 15/14 ; 236, 42. experiri 16, 11; 38, 6; 56, 18; 84, 45; 85, 111; 87, 4.

expetere 239, 5; 274, 5. expiare 58, 4*.

expiatio 114, 18. explere 112, 2 ; 248, 1. 11 ; 277, 11 ; 278, 9738097 081a. 2:209 0877 explicare 161, 5/4.

explicit liber 318, 27*.

— posteris 214, 15 ; exempla uiuendi

explorare 235, 15.

116, 114; exemplo alios docere 317, 4;-— alios ad operandum incitare 102, 3;— commonitus 273, 10; tam — quam uerbo monitor 221, 4/5; uerbo et — prodesse 236, 45.

exposcere 218, 12.

exploratio 248, 7. exponere 98, 29. exprimere

84, 51;

expressius 299, 9.

115, 45;

159,

1;

INDEX NOMINVM, VERBORVM

226

expugnabilis 38, 8. exquirere 207, 4. exquisitus 283, 2. exsecutor professionis 264, 104. exsequi 83, 5/4. 15; 102, 24; 116, 74; 182, 4; 260, 7 ; diligentius exsequenda canonica religio 233, 3/4; 238, 2. exsiccate 219, 16. existere 4, 5; 6, 5; 293, 17; 79, 11; 116, 148:9119534:5193876 217053752177 1; 234, 9[10; 264, 104; 293, 4; 306, 6. exspectares52,:35:53, 9. 15; 1155.14; 143,6; 207, 8 ; — ad nocturnos 156, 10; — baiulum aquae 207, 23/24 ;— collationem 229, 4; — finem euangelii 116, 25;-— nutum nolae sonandae 127, 7 ; — praeceptum praelati 85, 189; — prius

signum completorii 164, 8 ; ^signum 139, 5; 141, 5; 207, 11; — ultimos 2, 18; — usque ad matutinas 156, 2.

exspectatio 263, 4. exstirpatio 99, 8 /o. exstruere

114, 22.

exsultatio 281, 7. exsurgere

54, 5; side Exsurgat deus;

Exsurge domine zz zndice [it extendere

119, 5/6; 248, 4; extentus

1527: extenuatus 233, rr.

extergere 85, 51. exterior 22, 4; 152, 7. 15; 204, 15 ; 212, 4; exterius (adz.) 260, 6. exterritus 236, 32. extrahere 37, 7. extraneus 82, 55/56 ; 102, 19. extremitas 163, r6. extrinsecus 110, 7. exuere 7, 5 ; — calceos et soccos 152, 5; — uestem 35, 11; — uestibus 258, 1; — 152, 5; — ueterem

homi-

nem 226, 6 ; 258, 1; 261, 7 ; exutus 86, 12 ; — ueste, uestibus 85, 76 ; 86, 9 ; 255, 2/3; exuenda dalmatica 27, 16.

faba 132, 14. 18; 1233, r. Fabianus (sanctus) 264, 40. fabrefactus 116, 47. 58. fabula 219, 8; fabulae poetarum 108, 19 ;fabulas contexere 118, 5/4.

facere passim. 10/13*

14;

—

dei 251,

; — inimici 259, 5* ;— lota 107,

2; — reuelata 214, 29; faciem tergere

36, 5; in — resistere 299, 16 ; in facies cadentes 172, 4; facie ad faciem 116,

42.

facultates 273, 7. fallere 239; 25 ; — laborem 108, 27. falsus 63, 2. fames 199, 56; 275, 11. familia 191, 5 ; 298, 23.

familiaris

49, 2; 98, 111; familiare

bonum 204, 11 ; familiares nostri 46, 6:5 psalniil 163,235 1169) 97b pto familiaribus 10, 14/15 ; 35, 32. famulari 291, r1. famulus liberatus 252, 2 ; — tuus, famuli tui 183, 15 184,5; 186, 1; 187, 2 ; 188, 2:189 T2190/ 747 19132 2:251::322425225:253, 1:12549 2/7256» $6125 ]98552605 4; 262, 5; 264, 95[108*. 99; 265, 5; 2600:3:5/20101425/26872:: 2694 2 2290 €: 290, 4. 4/5 ; — tuus N. 261, 4; 291, 1/2; 292, 2; — colla summittit 268, 2; famuli hospitalis 215, 9 ; — infirmis seruientes 211, 11; corpus famuli 224, 4 ; famulorum electio 290, 4/5 ; — diminutio sanguinis 223, 11; — suspiria 191, 2; . 291, 1/2; — indulgere 266, 5; — non obsistere 260, 4; — praestare 189, 1; 251, 15 253, 1 ; — tribuere perfectionis uictoriam 262, 5; famulis peccata

relaxare 183, 1 ; famulum benedicere 290, 4 ; — conseruare 264, 99 ; — deducere "265; 55! — defendere» 269. 5 5t—

instruere 264, 95 [108* ; super — pietatem inuocare 267, 2 ; super — spiritum

extremum 277, 1. extremus 282, 8.

facessere 298, 47. facies alterius 152,

facilis : facile 38, 1 ; 86, 30; 246, 2 ; — est 33, 5; 98, 9; facilius 98, 74. factum 82, 42 ;85, 137* ;116, 116 ; 204, 7526/7 ET. factura 224, 2.

famulo effectum dignitatis suae dare

extensio 116, 96.

uestimenta

ET RERVM

infundere 292, 2 ; famulos absoluere 184, 5 ; — praeuenire 186, 1 ; — uiuificare 190, 4 ; ad, super — respicere 188, 2 ; 261, 4; uide Famulorum zz zndice Jit. fano 82, 28. fascia 225, 5. fasciculus 85, 76. fascis 298, 20. fastidium 108, 11. fateri 125, 5; 236, 86; 239, 24; — culpam 59,7254112..9::41905 Gre negligentias

54, 9. fatigatio 98, 54.

fauces 122, 9. fauor 236, 78; 271, 11*; 285, 9. fauus 143, 1o. fecundare 150, 6.

Felicitas (sancta) 264, 65. felicitas 108, 24. felix 85, 64; 248, 21; 266, 15.

femina 84, 4. femoralia 40, 2. feniculum 124, ;.

INDEX NOMINVM,

VERBORVM

fenum 85, 92 ; 98, 85; 99, 1o. fenus 103, 8; 292, 2». ferculum 125, 5 ; — generale 127, 1. 18.

fere 248, 5. feria 10, 17* ; 44, 9; — quarta et sexta 200, 2; — secunda

tertia et quinta 19221658194. 2ferre 86, 2; 116, ferrum 56, 17. feruens 114, 17; feruere 85, 180;

197, 1; — secunda,

175, 5; 198, 5 ; — sexta 18*; 211, 15 ; 256, 4.

170, 8. 20; 235, 1. 266, 12. feruor 55, 5; 116, 155 ; 235, 17. fessus 146, 6. festinare 85, 105; 145, 5; 170, 7; 251,5;

262, 5. festinatio 82, 5. festiuitas 15, 5 ; 32, 5. 8. 10*; 84, 30/31; — sancti Iohannis Baptistae 15, 5 ; 198, 1;—omnium sanctorum 15, 5; 167,1; — praecipua 316, 1. 5; — summa 22, 12/13. festiuus: festiui dies 37, 5; 116, 3o; 211, 12 ; 240, 25. festuca 84, 1o. festum 3, 15; 47, 11; 201, 12; — cum duobus officiis 45, 2 ; - nouem lectioTras p250, 16:21» 15:29 510/515 dion Ssrdi5yarsat66; 12095019455 (197365:5:20007 25 21:79:6:::2277.1:103:2945 3:63 omnium sanctorum 232, 10; 195, 5; festa apostolorum 116, 176 ; — sanctae

Mariae 116, 176/177; — in quibus ad missam sequentia cantatur 195, 2. festus, festa dies 32, tit.* ;44, 17 ; 180,

34-

fetare 98, 91. fetus 199, 59. feudalis 271, 11*. fidelis 271, 11*; 290, 1o; — exsecutor professionis 264, 104; — nuntius 85, 165; — populus 26, 9; — seruus 290, 10; omnes fideles defuncti 46, 10;

150, 12 ; 167, 5 ; 264, 95/[108* ;oratio fidelis 2, tit.*; fidelibus promittere

ET RERVM

225

procedens 4, 4; — unicus 190, 5 ; filii flagellati 118, 34; — Noe 199, 6; filium gignere 4, 5 ; qui cum filio 4, 9; 6, 9; 266, 16; 285, 7. 16; uide Fili redemptor mundi ; Proprio filio suo zz indice [it. finire 132, 7; 144, 4; 180, 21. 58; 251, 125! —d1capitulum1 160,92 50215»: cenam 207, 1 ; 229, 17 ; — dietam operandi 107, 4; — horas 35, 10; — laborem 98, 65*; — lectionem 27, 8; 180, 23; 209, 15 ; — lites 84, 10; — mandatum 180, 18. 35 ; — nocturnas 169, 9 ; — nonam 108, 2; 205, 1r; — officium matutinale 34, 1; — officium missae, missam 118, 1; 211, 8; — officium uespertinum 141, 8; — orationes 9, 5; — orationem dominicam 116, 135; — orationem trinam 156, 11; — osculum 274, 5; — per orationes 180, 39; — prandium 137, 5 ; 164, 5; 180, 25 ; 228, $;— psalmodiam 211, 17; — psalmum 16045 25:8108.05::0109. 55 :2286902859—

quinquepartitum

culparum

modum

87, 1; — refectionem 310, 1 ; — responsotium 27, 10; - sermonem 52, 1; 180, 38; — uersum 209, 8; quo finito, qua finita 104, 7 ; 106,4; 115, 115 180,25 ; quo tacite — 180, 22 ; quibus finitis 26, 1; 47, 9; 105, 5; his — 169, ro. finis 7, 2; 31, 4; 98, 122 ; — capituli 223, 13; — collectae, collectartum 10, 13. 15 ;—cunctorum 8, 5 ; — euangelii 116, 25 ;— missae 193, 5 ; perfectionis 35, 6 ; — psalmorum 17, 6; 18, 4; — prandii 136, 1; — principalis mensae 309, 6 ; — sinisteriot 234, 11 ; — uersus 208, 8; — uitae 271, 4; finem dare 100, 8; ad — concurrere 112, 6; ante — lectionis 145, 4; 209, 15 ; ante — psalmi 77, 10; ante

—

trinarum

orationum

17,

3;

usque ad, in — 35, 25 ; 105, 2; 262, 4; usque ad — dominicae orationis 116, 105 ; usque ad — horae 16, 9; usque in

— psalterii 180, 12.

257, 5 ; fideliter 292, 17 ;293, 2 ; 299, 5; fidelissime 257, 1 ; zide Fidelium

firmus 264, 95/108*.

deus omnium zz zndice Jit.

flabellum 127, 16/17; 131, 2. flagellare 118, 54. flagellum 85, 16*. 16/17*; flagella patris 118, 34.

fides 3, 4* ; 297, 9 ; — conuersionis 267. 4; — recta 264, 95/108* ; fidei exordium 100, 5; ; fidem sibi acquirere 85, 156; in fide dilectio 292, 10; in — resistere 281, 5. fiducia 116, 48; 182, 4.

figere oculum

84, 5. 45; fixis oculis

1525v 147 filius 6, 2; 98, 92. 96; 150, 8; 260, 2; — dei 5; 2; 115, 40; 264, 1105 297, 55 — tuus Christus 251, 5; — tuus coaetetnus 261, 1; — paenitens 275, 8. 10; —

fixus 267, 9.

flagitium 85, 149. flamma 25, 4; 191, 10. flectere genua 22, 1o; 117, 21; 201, 4; flexis genibus 207, 16; 263, 2.

flegma 8, 25. 29. flere 108, 14; 281, 6. fletus 191, 7. Florianus (sanctus) 264, 45*.

florilegus 143, 9.

228

INDEX NOMINVM, VERBORVM

fluere 18, 8. fluitare 24, 1. flumen: flumina Babilonis 108, r4. fomentum 56, 17; 71, 55; 80,25; 81,9; 8/3* x67

fons 264, 95/108*.

85, 89; — defuncti poena 94, 1; — nomen 2236, 27; fratrem nominaturi praemittant domnus" 236, 24; pue-

rum uel iuuenem nominaturi praemittant "frater" 236, 26; fratrum amor 85, 54; - commune negotium 138, 5 ;

—

foras 33, 15 ; 207, s. forensis 79, 6.

forinsecus 240, 28/29. foris 115, 42; 160, 5; — aliquid agere 206, 3; — esse 23, 185 43, 8; 47, 1; — fieri 99, 18; — non loqui 124, 9; — permanere 93, 6; intus siue — operari

141, 2; intus uel (aut) — lites habere, contendere 84, 5 ; 85, 5. 62. forma 98, 56. 49; 115, 34; — gregi esse ex animo 317, 5 ; — iustitiae 292, 16; — professionis nostri monasterii 271*; formam serui accipere 172, 6 ; ad — dei admittere 240, 4.

forma (— sedes n choro) 33, 6; super formas accubare 10, 17 ;super — pro-

cumbete 3, 12; 136, 14; super — prostratus 30, 5. forsan 40, 5; 157, 14; 199, 42 ; 232, 8. forsitan 11, 11; 94, 1; 98, 75; 100, 52; 1592061:425631545 248] 27:278: forte 11, 25:122, 12; 278,4 51 33525 ; 43 oie031:5541/10: 2:136. 25531 21215. 145,2; 272,4; 299, 15; 300, 5 ; 304,5; SUI

fortis agonista 161, 1; — in agendis saeculi rebus 23, 17 ; ^ in fide 281, 5 ; — in temptationibus 267, 9 ; fortes regere 296, 1; fortissimi tirones 103, 9; fortior 56, 15 ; fortiter 296, 1.

ET RERVM

communis

audientia

testimonium

78, 8; coram

fratribus

2 ; fraterna admonitio 56, 9 ; — accusatio 56, 1; — accusatio fratrum 55, 1; — caritas 318, 9; — compassio 68, 5; 85, 7;- otatio 38, 15 ; — reuerentia 318, 1; fraternum uulnus 38, 5 ; fraterne 60,

4151603451275, 155

fraus 84, 40. frenum 199, 11. 21. frequens 8, 28; 116, 75 ; 267, 10; fre-

quentius (adz.) 116, 155 ; frequenter 11694: 260, 34.

fretus 86, 15. frigescere 223, 12. frons 116, 25. fructus 133, 1; 189, 1/2 ; 236, 7; 290,8;

fouere 68, 4; 85, 116; 151, 2.

frustra 237, 5 ; 298, 8.

292; 22:

frux 264, 95/[108*.

fragilitas 22, 4; 37, 25; 39, 2; 128, 11*.

fraglantia 116, 96/97. fragmen 131, 2. frangere 82, 31590, 4; 112, 8; 116, 144.

— accusatus

57, 2; —

aegrotans, languidus, infirmus 38, 16; 110.022: 25213258219! 6:20 909 55:5 comitans 312, 1 ; — confitens 37, 14; — contumax

—

fraternitas 46, 4; 49, 8; 243, 1o; 266, 14 ; 297, 1* ; — minor 49, 7 ; fraternitatis caritas 98, 64 ;204, 14; 239, 16; — societas 49, 5. fraternus amor 104, 12 ; — excessus 56,

frugalitas 128, 11.

frater: pass;

122;

552p

fortitudo 35, 4; 259, 5; 289, 11. fouea 84, 5o.

fragilis 170, 20.

85,

communis oratio 2, 8; — communis rasura 82, 20; — consilium 86, 17; — conuentus 85, 51; 116, 147 ; - instituta 55, 24; — lecti 13, 4; — mandatum 85, 130; 203, 6; 211, 15 ; — mutua accusatio 55, 1; — praesentia 242, 5 ; — prandium 31455; —-. refectio 1259 25»—

85, 5; — corpore non uali-

dus 33, 6; — deputatus ad ostium claudendum 13, 2 ; — diligens 67, 4; — habet litem cum fratre 84, 2 ; —in causa positus 72, 1 ; 73, 1; — inoboediens 85, 35,87, 4; — laedit fratrem maledicto uel criminis obiectu 84, 12; — noster 46, 2; 49, 5[4; — qui minuere proposuit 221, 1; — refectus 156, 5; — solo nomine 85, 6o ; fratres boni testimonii 102, 2 ;omnes — 85, 57 ; conuersi uel — 240, 15; fratris corpus 56, 6; — cura

fuga 86, 16. 27 ;234, 7; 246, 1. fugax 286, 22. í fugere 85, 90; 86, 15 ; - ante benedictionem 246, r. fulcire 290, 8. fulgot 116, 45 ; 264, 77/81*. fullo 41, 5. 7.

fundare 266, 14; 297, 9. fundere 17, 2; 116, 85*; 135, 7; 150,8; 205/5:x9:1290365: 308 93€ fundus 116, 69. fungi 85, 146. 161. furari 98, 46. furtim 53, 15; 86, 16. furtum 84, 42 ; 85, 7o. futurum 80, 6; in futuro 285, 14.

futurus 120, 2; 207, 14; 242, 7.

Gabriel (sanctus) 264, 10; 271, 2/5*. Galilaea 155, 2.

INDEX NOMINVM, VERBORVM

ET RERVM

229

Gallicana ecclesia 100, 54.

95/108*; — perfectionis 236, 7o; —

Gallus (sanctus) 264, 57*.

sacerdotalis 85, 161 ; — scalae 236, 68 ; primus — refectorii 130, 5 ; quindecim gradus 13, 1; 32, 5; 169, 8; 284, 6; ad

gaudere 118, 55; 152, 10; 191, 5 ; 236, 18; 254, 5/6; 273, 8. gaudium 188, 7; 234, 9; 248, 2o; 290, II.

Gedeon 98, 87. gelu 216, r1. gemitus

gradum procedere 132, 4; cf. canticum graduum. gratiat/; 65079. 3o57i191o12 612195513 ; 248, 24 ; — baptismi 273, 1 ; — benedic-

170, 6.

tionis 224, 2 ; — consueta 266, 6 ; — dei

geminare 66, ;. gemma 214, 16. generale ferculum 127, 1. 18. 18/19; generalium suorum benedictio 136, 17 ; pietantia pro generalibus 228, ;. generalis ecclesia 201, r; generaliter 94, 5; 157, 20; 166, 3/4.

8, 19; 79, 9; — dignationis 260, 5; — Iesu Christi 261, 4 ; — pietatis 266, 2 ; — professionis 275, 5 ; — sancti spiritus 264, 93. 95/[108*; — uerbi 118, 7; gratiae donum 113, 11; 182, 5; 285, I1; gratiam concedere 251, 8; gratias agere, referre 2, 1; 7, 5; 83, 7;

generare 25, 6/7 ; 64, 5 ; 84, 7; 108, 11.

152, 9; 172, 6; gratia perfrui 252, 5;

generatio 251, 10/15*.

de — separari 292, 5 ; sub — 299, 12;

genitrix dei 31, 5* ;35, 25; 47, 8 ; 264,

cum gratiarum actione 118, 55 ; 122, 55:193, 5:5135595:199915 2229/35 iz Agimus tibi gratias; Deo gratias ;7 indice lit.

8.

gens 199, 17; uide Laudate dominum omnes gentes 77 zzdice /if. genu 27,8; genua flectere 22, 10; 117, 21 ; 201, 4; 207, 16; 263, 2 ; ^ incuruare112X9321$ 125 genuflectere 22, 10* ; 179, 5; 228, 10;

229.

— animalium

199, 6; genera

cursorum 223, 2 ; — ecclesiasticae militiae 279, 18.

Georgius, Georius (sanctus) 264, 45*. gerere 126, 5 ; 243, 5; 299, 8; 304, 5;

gesta 285, 14. Germanus

(sanctus) 264, 57*.

germanus 103, 1:2. germen

gratulari 128, 6; 188, 7. gratuitus 5, 6; 7, 8. grauare 98, 55; 126, 5/4; 148, 9; 199,

335 214, 55.

genuflexio 22, 11; 37, 18; 96, 10. genus humanum 190, 1; 219, 11; — psallendi 100, 5o ; — uestimenti 256, 5 ;

omne

gratis 98, 55 ; 275, 5.

99, 9.

Gertrudis (sancta) 264, 7o*. gestare 214, 10. 16; 252, 4. gestus 82, 4o; 122, 16.

gignere 4, 5 ; 236, 7. gloria 5, 4; 98, 61; — domini 214, 29; — nominis 264, 115 /116* ; - omnium 85,

59; — perennis.98, 100; gloriae praemium 264, 95/108* ;264, 107; — tex 141, 12 ; zde Glotia in excelsis ; Gloria

patri zz zndice lit. gloriari 285, 16*. glorificare 4, 6:5, 56,6; 7,4; 214, 14;

236, 18/19. glorificatio 85, 8/59. 59*; 98, 19; 214, 2

gloriosus 31, 4/5 ; 214, 27; 2553

gradi 285, 4. graduale 116, 12. gradus 302, 1; - altaris principalis 286, 18; — clericatus 240, 12; — ecclesiae 264, 115/116*; — ecclesiasticus 264,

grauis culpa 81, 2; 84, x. 7; 114, 19; 242, 10 ; — medicina 245, 1 ; — necessitas 11, 14; 43,6; 58,25; 201, 15218, 5 ;

226, 6; — per omnia 236, 16; graue delictum 81, 4; grauior aestus 200, 4 ; — culpa 73,4; 81, 3. 7; 85, 80/81. 155. 197801/14,.119 ; — "excessus 815.85 — paenitentia 85, 68 ; — poena 242, 15 ; — uindicta 57, 7; grauiores personae 118, 31; grauius delictum 84, 26;

grauissima

culpa 81, 5; 86, 1; —

necessitas 57, 4; grauiter 232, 5 ; — peccare 188, 5; grauius delinquere 65, 8; — iudicari 91, 4. grauitas 221, 5 ; 267, 7.

Gregorius (Magnus) 39, 8; 264, 49; Gregorii dialogus 108, 9. grex 191, 4; 236, 5o. 80; 297, 9; 317, 5.

grossior panis 85, 94. gubernare 266, 5 ; 290, 2 ; 292, 17; 297, 6. gula 128, 15 ; 170, 55. gustare 127, 5 ; 134, 5 ; 199, 46;236, 92 ; 26548. habena 37, 26. habere 93, 5; 98, 48. 68. 69. 104 ; 199, 47; 215, 18; — aliqua dare ecclesiae 272, 5 ; — aliquantulum barbae 240, 8 ; — aliquid dubietatis 78, 5; — aliquid foris agere 206, 5; — lautius aliquid 128, 8; — aliquod certum 61, 4; — aquaeductum 116, 76; — assensum

230

INDEX NOMINVM, VERBORVM

225, 15; — aures cordis 116, 115; — caritatem 98, 68; — carnes 199, 25; — collateralem diaconum 115, 28; — cor unum animamque unam 79, 13; — femoralia 40, 2/5 ; — femoralia ad mutanda 40, 2; — fraternitatem 46, 4; — habitum sine consecratione 239, 6; — in manibus 82, 5 ; — in usu 84, 5 ; 145, $5: lites 84, 02/35. 9; 1— locum)33, 15/16; 62, 5 ; — locum standi 14, 2; —

meliores uestes 86, 9; — mercedem 247, 8; — necessaria 271, 7; — necesse 85, 105; 139, 10; 147, 1; — nihil suum 236, 22 ; - nomen barbaricum 279, 16 ; — notitiam rasurae 215, 16. 17; — notitiam signorum 158, 1; — oboedientiam 85, 162 ;opus — 124, 2; 148, 6; 231, 2 ; — partem 293, 5 ; — plus 128, 7; — potestatem 98, 56; 294, 5; — proprium 114, 21; se — 122, 15 ; 229, 22; — secessum ad secreta naturae 85, 87; — stramentum iunci uel feni 85, 92 ; — testem 221, 4; — timorem 16, 8; 82, 43 ; - unum patrem in caelo 273, 2. habitaculum 275, 2. habitare 150, 16; z;de Qui habitat zz indice lit. habitus 235, 9; 236, 12; 239, 5/6; — canonicus 86, 9. 11 ; 282, 6;— corporis 128, 14; — religionis 251, 5 ; 260, 5; — beatae, sacrae religionis 257, 7; 269, 4;-— saecularis 233, 7; 252, 2 ; mutatio habitus 277, 4; habitum mutare 271,

8 ; — percipere 278, 5 ; habitu inuentus ut homo 172, 7. habundantia z;/ze abundantia. habundare zide abundare. hactenus 72, 4; 116, 51; 298, 24.

harmonia, atmonia 22, 20. hebdomadarius 7;7e ebdomadarius. hebdomas z/de ebdomas. hebes 233, i1. hebetare 170, 16. hebetudo 240, 1:2. hebraeus 298, 12. herba 124, 4.

hereditas 116, 36; 251, 10; 252, 5. heres 98, 96; 204, 7. hereticus 18, 2/5; 86, 4/5.

hibernus:

hibernum

tempus

100,

46/47. hiemalis domus 169, 11. hiems 100, 24; hiemis asperitas 169, 11; hieme, in — 101, 4; 173, 5; 207, IO. Hieronymus, Ieronimus 18, 5; 98, 106 ; 264, 56.

Hilarius (sanctus) 264, 5o. historia ecclesiastica (Cassiodori Epiphanii) 199, 44.

-

ET RERVM

hodie 253, 2 ; 290, 5 ; 292, 5. 14.

homicida 84, 11/12. homilia, omelia 27, 11/12; 47, 12; -

Caesatii (episc. Arelatensis) 108, 9. homo 85, 84; 97, 2; 232, 9; 248, 15; 267, 2* ;.— beatus 8, 22 ; — lesus Chtistus 223, 8 ; — maledictus 8, 21 ; - nouus 214, 30; 259, 1/2 ; — hereticus 86, 5 ; — uetus 226, 6; 258, 2 ; 261, 6; 275, 7; habitu inuentus ut — 172, 7 ;homines

fragiles temporis nostri 170, 19; — saeculares 85, 150; hominis humiliatio 98, 99* ; — uox 116, 35 ; hominum et dei mediator 223, 8 ; - quinque milia 135, 2; homini succurrere 245, 4;

hominibus spectaculum 84, 28 ;hominem redimere 190, 2; coram hominibus 214, 24. honestas 8, 16. honestus 55, 21; 126, 11 ; honeste 127, 15:5:5132,04« honor 5,458,355; 31,2. 5; 204, 13; 271, i,

honorare 128, 5; 265, 5*; 299, 6. hora 16, 17; 98, 56; 118, 32; 170, 10; — canonica 9, 16 ; 29,2; 33, 20. 22; 43, 1. 7:5:100:271/28/ 110,27 2::1177 279967, — 758228048 31280 33 105v Mp5 V communis tradendi 218, 5 ; — commu-

nis refectionis 164, r1; — competens 315, 1; - completorii 207, 1 ; — confessionis 37, 1; — constituta 22, 2; — diurna 35, 10; 152,8; — exitus 264, 88 ; — incipitur, inceptio horae 307, 1. 2; ipsa — 231, 7; 289, 5; — lectionis 164, 5 ; — lucernalis, lucernaris 100, 6 ; 140, 9; 163, 11; — mutandi 42, 1 ; — nocturna 1, 1; 118, 11; — operandi 41, 1o; 100, 15. 30; 214, 41 ; — operandi posterior 108, 1; — prandendi 100, 28; — professionis 236, 28; — prouidentiae deputata 53, 17 ; - quiescendi 110, 5 ; — radendi 217, 2 ; — regularis 16, 12 ; 17, $518, 15 30, 2; 106, 1; 116, 106 ; 118, 29; 216, 4; 316, 4 ; — sexta 100, 8 ; 120, 45 ctettia) 0025. 14.26:9445 ; 177, 5; 289, 1; — uespertinae synaxis 100, 17; horae ceterae 115, 34; 142, 4; —

post matutinales

170, 18; usque ad

finem horae 16, 9; horarum preces 136, 13/14; ad horam 37, 25 ; extra — 118, 15 ; ad horas intrare 196, 5; ad —

singulas 201, 5 ; — dicere 228, 9; per omnes — 195, 4. hortari 2, 1; 85, 117; 98, 64; 199, 28. hortus, ortus 98, 82; 99, 12; siue in horto 100, 11. 23. 38; 140, 8; 163, 16. hospes 86, 19 ; 180, 29; 199, 24; 243, 9;

hospitum susceptor 124, 9; hospitibus carnes offerre 199, 45.

INDEX NOMINVM, VERBORVM hospitale 131, 5; famuli 2453s hospitalitas 199, 47.

hospitalis

37; buxis cum ostiis 116, 69.

hostis 97, 4; — antiquus 22, 5. humanitas 52, 6/7 ; 148, 11. humanus usus 98, 80; humana fragilitas 22, 3 ; — infirmitas 11, 12; 224, 1; —

temptatio 67, 4/5 ; humanum corpus 220 mu cenusqi90 01521953 mms meritum 248, 26; — officium 116, 31. humerale 117, 20. humerus 116, 154. humiliare 37, 24; 239, 18. 19; se — 63, 215082, 93458855. 78-9126: 14450985:97 ; humiliatus corde et corpore 83, 7; humiliato corde et corpore 20, 2 ; —

uultu 115, 29. humiliatio 98, 99. 236, 76; 267, 5; — inclinatio 269, 5; humiliter

declinatus 299, 17 ;— exspectare 127, vom ncurnuare 22 3 dllero TS — oboedire 39, 15 ; — poenam excipere 58, 4; — proferre 57, 6; — recolligere 24, 2 ; — refectionem accipere 85, 96 ; — rogare 85, 135; — suscipere 85, 81; 276, 6; — uindictam sustinere 84, 14/15. humilitas 41, 9; 79, 2; 81, 5; 88, 4; — compunctionis 85, 104; — cordis 85, 118; 257, 4; .— euangelica 274, 4; — propria 317, 6 ; — ueniae 88, 2 ; — uera 266, 14; humilitatis custodia 234, 6; — exemplum 204, 5 ; — exterioris officium 204, 15; — indicium 256, 4; — remedium 87, 9; — signum 59, 6; — summissio

235,

Iacobus (minor, apostolus) 264, 21. incitare 102, 4; — alios uerbo et exem-

hostia, ostia 116, 139; — salutaris 116,

124, 5; — preces

231

idoneus aetate et ingenio 240, 2 ; — ad officium 42, 7 ; — alios ad operandum

hospitium 131, 5*.

humilis

ET RERVM

8/9;

humilitatem

non deserere 317, 7 ; — exhibere 75, 7; — ostendere 53, 11; — uidere 181, 8; cum (omni, summa) humilitate 5, 4 ; 8,155 66,8; 85, 7; 238, 7; in humili-

tatibus principatus 292, 9. humor 219, 16; 220, 4; 224, 5. humus 54, 5; 192, 4; 284, 5.

hymnus, ymnus 26, 5; 297, 11; — Prudentii 199, 35 ; — trium puerorum 116, 16; ymnorum competentia 169, 5; — finis 18, 4; ypmnnum imponere

286, 235. hypoctita 114, 15. hypodiaconus 280, 7. Hyppolitus (sanctus) 264, 45*. iacere 85, 41*. 102 ;152, 5 ; 191, 5; 229, 2/58

Iacob 98, 87; 251, 10/15*. Iacobus (maior, apostolus) 264, 18.

plo docere 317, 5 ; — certamini admittendus 232, 14 ; — ex fratribus 318, 14; ziudicati«2395.5 5.244, 11:279 25 — scientia 103, 4 ; — speculator 292, 18 ; —

uideri 318, 5 ; idonea causa 57, 5. idus septembris 44, 18. 19; 100, 7 ; 117, 45 162, 15 194, 1; 200, r. ieiunare 178, 5 ; 227, s. ieiunium manifestum 37, 27 ; — quat-

tuor temporum 201, 11; — triduanum 286, 2 ; ieiunia triduana atque quatriduana 170, 3o; — generali ecclesiae statuta 201, r; — legitima 194, 2; ieiunii dies 199, 45 ; in capite — 177, 1 ; 178, 1; 211, 5; 304, 1; ieiunium relaxare 200, 5 ; ieiuniis carnem domare 199, 29; in — desiderium 292, 8. Ierusalem 108, 16; 272, 5. Iesus 266, 17; — Christus 115, 40; 135, 10; dominus (noster) — Christus 5, 1; 6994:3:983 4151135, 5051722451256, 8x*:

296, 2* ; homo — Christus 223, 9; Iesu Christi gratia 261, 4; — Christi mater 273, 7; in nomine — Christi 98, 51; 133, 5 ; vide Christe ; Christus ;Domine Iesu Christe zz zudice Lit. Ietro, Iethro 238, 11. ignarus 248, 27; 255, z. Ignatius (sanctus) 264, 45*. igneus 6, 5. ignis 6, 8; 53, 8; 85, 45 ; 114, 21.

ignominia 252, 5. ignominiosus 248, 1:8. ignorantia 2, 10; 242, 21/22 ; 285, 9.

ignorare 236, 48/49. ignotus 232, 8 ; 248, 6.

illabi 285, 5. illicitus 98, 105; 199, 1. illuminare 35, 2.

illuminatio 35, 25. illusio 170, 5. illustris 236, 65. imago crucifixi 115, 42 ; 146, 2 ; 208, 7 ; — noui hominis 214, 29/30; — patris 5, 34 imbecillis 104, 9. imbecillitas 2, 14 ; 44, 4. imber 199, 40. imitari 108, 15/14; 241, 4; - Annam 8, 9. I1; — bestias 199, 36; — canonicam perfectionem 240, 17; — canonicam uitam 232, 11 ; — canonicos nouos 298, 29; — euangelicam humilitatem 274, 3; —,formam 98, 57. 52; — religionem

318, 5; — spinas dominici capitis 214, 11; — Spiridionem

199, 5o; — uitam

232

INDEX NOMINVM, VERBORVM

apostolorum 79, 15; — per usum 199, 49.

imitatio 98, 18 ; 239, 12. imitator 24, 2 ; 98, 20/21. 86* ;214, 19. immaculatus vide Beati immaculati /7 indice lit. immanitas 85, 75 ; 285, 2.

immemor 267, 10/[11. immensus

256, 2; 266, 2.

immetritus 98, 65. imminuere 220, 4. immissio 22, 4.

tus agnus (dei) 26, 7 ; 204, 5. 199, :6.

immunis 84, 25. immutare 251, ;. impatientia 57, 8 ;84, 22/25. 24. impendere 12, 10; 83, 16. impedimentum 251, 4; 269, 5. impedire 8, 9; 98, 5; 99, 12; 197, 2; 214, 43.

impeditus 17, 5. impendere 85, 95 ; 125, 5 ; 170, 29; 177, 85E:107:0m:21:1509 67

imperfectus 98, 59; 119, 2/5. impetere 61, 5. impetrare 118, 16; 156, 8.

impetratio 232, 11. impetus 52, 8. impietas 54, 8; 56, 7 ; 266, 11.

impinguate 52, 4. impius 56, 6; 245, 5.

implicare 67, 6/7. implorare 54, 8 ; 170, 6.

115,

15; — antiphonam 286, 15 ; 300, 1; — crucem 150, 15; — fratribus cineres 304, 1 ; - habitum 269, 4/5 ; - humerale 117, 20; — nomen aptius 279, 17; — 0nus9286, 16: —sstolamo 117, 23:3 — summam manum 146, 6; — tribus

praecellentioribus summam electionis (abbatis) 286, 5; — uindictam 65, 10; 84, 14; — ymnum 286, 25.

impraemeditatus 64, 2/5. imprimere

1, 5; 8, 15; 116, 5/6.

imprimis 201, 5. improbitas 88, ;.

imputare 54, 7. imum 1093, 16; 116, 118. 119. inaestimabilis 116, 55. inauditus 298, 24. incarnatio 261, 2. incarnatus 219, 11. incautus 67, 7; 77, 2.

non sine laterna 311, 1/2 ;incedente

post omnes abbate et priore 101, 1o; quibus incedentibus 137, ;. incendere 318, 19. incensare 116, 95 ; 280, 6; 318, 22. incensum 202, 2 ; 318, 25. incentiuum 242, 2. inceptio 116, 7o ;307, 1. inceptum 117, 28; 235, 14; 248, 19; ' 249, 5. incessus 27, 2/5; 236, 12. 15. inchoare 106, 7; 269, 2. incidere (cadere) aegritudinem 247, 1; — lapsum 57, 4 ; incidentes causae 80, 4.::918,08: incidere (caedere) 82, 34; 85, 58; 214, 4incipere 19, 4; 23, 20; 97, 3; 103, 15 ; 11253065 1155225:5.149. 5:069 22:880; 20:50/52]115$5:032.$ 2235] 24527421; 287, 1; — ab asperitate 236, 32; —

aliquid agere 215, 4; — antiphonam,

implere institutum regulae nostrae 199, 27; — officium 293, 5; 204, 3; — opere Jb5xoscl 16 ris.

impositio 292, 5/4; 298, 55.

impunitus 83, 14.

136, 11; — sicut coram deo 27, 5; —

immortalitas 257, 9. immunditia 264, 77.

importunitas 86, 15. importunus 59, 2.

impunitas 78, 2; 242, 2.

superpellicio 196, 5; — pedetemptim

immolate 26, 8/9; 116, 121 ; immola-

imponere aliquid ad cantandum

improperium Christi 214, 1/2. improuisus 264, 80. impudentia 16, rr.

incedete ad altare 115, 20; — cum solo

immittere 84, 9; 207, 15. immo 214, 14/15 ; 229, 7. immobilis 267, 7.

immundus

ET RERVM

antiphonas 20, 2 ; 82, 11; 207, 15 ; 251, 9 ; 280, 12 ;— cedi 69, 4; — confessionem 115, 3o; — correctionem 68, 1/2;

— euangelium

180, 33; — euangelii

sequentia 180, 36 ; — horam, horas 18, 1; 280, 3; 307, 2; 316, 4; — lectionem 124, 2; 144, 5; 180, 22; 208, 5; legere 123, 3/4; — letaniam 263, 7; 289, 5/6; — minutionem 225, 6; — missam 117, 22 ;— officium uespertinum 141, 7; — operari 104, 7; — opus 101; 1/2; — pedes lauare 207,185 — proelium 1, 3/4 ; - psalmum 136, 10; — relabi 55, 7 ; — responsorium 20, 2 ; 82, 11; — tondere 251, 9 ; — uersus 27, 11; inceptum est 119, 2 ; 216, 4/5 ; coepisse 7, 759,25 64, 35 79, 17; 82, 4; 106; 85:130:9;/1385:2:; 15650::232/19. incircumscriptus 116, 46. incisio 245, 2. incitare 102, 4; 242, 6.

inclamatio 85, 71. inclinare 85, 82 ;209, 17; 229, 7; 300,

INDEX NOMINVM,

VERBORVM

1/2; — abbati 123, 6 ; — altius 302, 4; — contra imaginem

crucifixi 208, 6; —

contra principalem mensam 123, 4; — honeste 132, 4; — iterum 132, 7; — mediocriter 200, 5; — non minori reuerentia 309, 10; — reuerenter 19, 5 ; 48, 7; — suppliciter 18, 6; 19, 5; se— 19,5;27,2,;48,8; 211, 18; inclinatus 116, 104. 169 ; 275,8 ;suppliciter 229, 21; inclinat (totus) conuentus 48, 8; 300, 4; 318, 18; omnes inclinant, ab omnibus inclinatur 300, 2; 305, 2; 318, 15; lex inclinandi 20, r. inclinatio 92, 4; 124, 6; 137, 6; 279, I3. includere 295, 2. incommoditas 198, 4/5. incongruus

26, 5; 85, 24;

100,

5o;

incongrue 298, 45. inconsideratus 299, 15. inconueniens 279, 16; inconuenienter.100,.35:: 165, 14.5 298; 2. incorrigibilis 16, 10; 65, 2; 102, 17. incorrigibilitas 81, 5/4; 86, 1; 86, 5/6. incrementum

251, 6* ; 254, r.

increpatio 267, 6/7. incubare 97, 11. inculcare 204, 6.

inculpator 74, 1. inculpatus 60, r. incumbete 9, 5 ; 43, 9; 98, 25. 77; 200, 4. incuruate 18, 6; se - 21, 5; 123, 2/3; — contra imaginem crucifixi 146, 2; — contra se 121, 9; — genua 112, 9; 211, i25 hutniltten 22. 13: (BiT. €23: incusate 61, 5; 73, 4; 89, 9; 91,.4; incusatus 59, 1. 4; 61, 4; 74, 2 ; 229, 6; 242, 10; — ab aliis 54, 11. incusator 73, 5 ; 74, 2*. incutere 87, 5. indecens 98, 105. indefessus 240, 17.

indeficiens 266, 15*. indesinens 266, 15 ; indesinenter 108,

215 indicare 37,4; 55, 3/45 56, 3. 5; 84, 20*. indicere abstinentiam 200, 7; — ieiunium manifestum 37, 27; — ieiunium triduanum 286, 2 ; — silentium 138, 7; indicta dies 249, 4; — lex silentii 157, 8;— paenitentia 96, 10; — poena 58, 4; 84, 56; — satisfactio 89, 9. indicium 61, 5 ; 204, 9 ; 256, 4.

indifferenter 214, 55. indigere 118, 25 ; 122, 15 ; 127, 22; 169,

15; 182, 2; 200, 7 ;indigens 35, 55 ; 42287219;

m

indignari 128, 4. indignatio 66, 6.

ET RERVM

253

indignus 7, 9; 98, 12. 55; 260, 6 ; 292, 6 ; 299, 9/10. indilatus 299, 14. indiscretus 236, 4o. indiscussus 62, 1; 240, 55. indistinctus 144, 2. indiuiduus: indiuidua trinitas 18, 5 /6. indoctus 103, 18.

indubitanter 25, 4; 85, 157; 98, 24. DI: inducere z;de Et ne nos inducas zz indice

Iit. induere 256, 6; se — 85, 125 ; - nouum hominem 236, 7; 259, 1; 261, 8; — tegmen 256, 2; — uestibus 257, 8; —

nouis uestibus 259, 1 ; indui uestibus monasterii 235, 19; 236, 9o; — uestimentis 219, 14; — uestimentis opeti aptis 101, 5 ; induendus ueste canoniCau 2 T1» 125 ueste regulatis255515.:

indutus alba 180, 35 ; — cappa 306, 5 ; — dalmatica 27, 14 ; 180, 3o ; — sacerdotaliter: 289; 3.» similiter 289,55; — ueste, uestibus 35, 16 ; 86, 9; 255, 5. indulgens 37, 26; 53, 10; 231, 14; 247, I indulgentia 84, 44; 89, 10; 148, 10; 183, 5; — celer 186, 2; — diuina 85, 35;-— miserationis 185, 2; - ouorum et caseorum 176, 1/2; — peccatorum 184,

1/2; 264, 91; — refectionis 198, 6; pater indulgentiae 260, 1 ; 4/de Deus indulgentiarum ; Indulgentiam zz zudice lit. indulgere 23, 14. 15/16; 148, 5; 199, 26 ; 230, 1 ; 244, 12 ; 247, 7 ; sibi — 23, X65& b16, 5124::00128,0 135: 21 750232: abstinentiam 200, 7 ; — affectum deuo-

tionis 266, 4; — licentiam egrediendi 11, 7; 86, 15; ^ licentiam sedendi 116, 124; — minutionem 222, 1 ; indultus sagiminis usus 175, 5 ; indulta licentia 217, 5; — licentia loquendi 157, 8. 21. indumentum 85, 38 ; 117, 16; — aeternae iocunditatis 257, 2; indumenta operum 108, 2 ; indumentorum mutatio 203, 8; indumenta mutare 214, 40; - benedicere 257, 4. indurescere 216, 1. industria 292, 19; de — 67,6; ex —64,6 ; 84, 6. induuiae 235, 20.

inenarrabilis 6, 5. ineffabilis 4, 5 ; 7, 2 ; ude Ineffabilem zz zndice lit.

inemendatus 66, 5. inesse 12, 7. ineuitabilis necessitas 11, 7 ; 39, 11; 43, 2:5896;14:3:1575 718, 0079: 5 D 12D ONCE

causa 313, 5.

234

INDEX NOMINVM, VERBORVM

inexpiabilis 114, 20. infamate 85, 149; 93, 2. inferre 114, 12 ; 170, 15 ; 214, 4. inferus:

inferior

116,

67;

inferius

ET RERVM

initiare 103, 5; 248, 15. initium 7, 2; 23, 5 ; 226, 9. 19.

iniungere

14, 5; — nihil operis aut

officii 236, 538 ; — officium 9, 12 ; 117,

(adu.) 129, 5.

8 ; iniuncta legatio 92, 2 ; — paeniten-

infestatio 97, 15.

tia 96, 10*; — prouidentia 101, 11; —

infinitus 98, 125. infirmitas

8, 50/31; 9, 15; 25, 5; 85,

10951260:2451128.1125015992:2 0455 75 244, 10 ; — adaucta 9, 20 ; — carnis 118, 355 corpotis 33525 ; 97511 5203 0: humana 11, 12 ; 224, 1; — nostra 170, 38;— propria 22, 5 ; infirmitatis causa 23301155193. .2-148592. 19912253. — cognitor 236, 76; — incommoditas 198, 4; - signum 9, 4; - titillatio 40, 4 ; de infirmitate conualescere 278, 1/2. infirmus 33, 17 ; 53, 9/10; 98, 120; 128, 9; 156, 15; 199, 24; 310, 5 ; — consuetudine 102, 14; 128, 5/4; — ex carnis fragilitate 37, 25 ; — frater 118, 22. 25 ; 219, 6; 309, 5; — requiescens 9, 9; infirma mens 8, 24. 29; infirmior

satisfactio: 162, 10 ; iniunctum 75, 8; 96, 11; 126, 10; - negotium 148, 4; — opus 132, 2 ; 282, 5 ; — opus dei 12, 9. iniuria 84, 24. 25 ; 246, 5; 267, 9. iniussus 82, 56. iniustitia 54, 7 ; 70, 2/5. iniustus 128, r. innocens 57, 8; 78, 35; 264, 35. innocentia 59, 5 ; 256, 5/4.

innocuus 189, 5. innotescere 94, 5. innuere 100, 26. 55. inoboediens 85, 5. 59; 87, 4.

inoboedientia

85, 187/188.

198/199;

811502:5$236312::02373:2/ [38

inolitus 236, 57. inordinatus 98, 32.

157, 6 ; infirmioris imbecillitas 2,.15 ;

inquietare 229, 24.

infirmorum cura 282, 7 ; — custos 93, 25,126, 4; 309, 5 ; — debilitas 296, 1/2; — domus 9, 22 ; 33, 21582, 29; 85, 169; 148, 11; 156, 125 205, 5; 230, 2; 310, 35; 318, 27; - lex 156, 8 ; — mansio 156, 4; — prouisor 156, 6; — secessus 85, 107 ; infirmis condescendere 199, 26 ; — seruire 205, 6; 211, r1; infirmos portare 286, 22; cum infirmis 156, 7.

inquietudo 82, 18 ; 98, 50/51; 122, 16; 142, 5; inquietudinem facere 82, 21/22:413839inquietus 98, 55 ;inquiete 98, 4o.

inflammare 85, 149*. inflectere 285, 10. informare 257, 6. infundere 116, 62. 170; 208, 10; 224,2 ;

264, 95. 95/[108*; 292, 5. infusio 98, 89; 116, 73/74; 150, 5. ingenium 223, 9; 240, 2.

ingenuitas 98, 95. 98. ingerere 238, 6. ingratus 79, 1o. ingredi 150, 14; 207, 9; — capitulum 180, 1 ; — ecclesiam 107, 5 ; 143, 2 ; 201, 9 ;—inclaustrum 118, 1/2 ; — monaste-

rium 236, 44; — per artam uiam 298,

36/37 ;— ad secessum 2, 16. ingressus 9, 7 ; 23, 19; 207, 11.

ingruere 169, 11. inhaerere 170, 56. inhiare 98, 78. inhonestus 84, 2. innotescere 28, 1.

inimicus 170, 5. 17; 191, 5; 259, 4. 5*; 264, 75* ; 289, 10. iniquitas 6, 6/7; 181, 10; 186, 2; 187, 35591925 (0.31259 94:5:00260) 80255102 641 115/116*.

iniquus 65, 8; 298, 58.

inquinamentum 212, 4. inquirere 239, 15 ; 288, 2.

inquit 98, 56; 236, 80; 298, 25; inquiunt 236, 7o ; 239, 12.

insensibilis 170, 56. inseparabiliter 116, 144/145. insequi insessio insidere insidiae

86, 29; 170, 2. 136, 18. 204, 8. 97, 6; 170, 17 ; 264, 75 ; 281, 4.

insidiator 97, 15. insidiosus 299, 21. insigne 116, 177/178 ; 214, 15.

insignire 235, 9. 20. insignis 236, 65. 74. insimul 197, 4; 228, 9; duo — 23, 9; omnes — 150, 15. insinuare 118, 25 ; — abbati lapsum 85, 176; — aliquid inuidiae uel iracundiae 78, 8; — camerario 231, 2 ; — cellerario 223, 4; — dilectionem 204, 15; — nonam 139, 1; — personam 286, 13. 14; — priori 156, 5; — signis aut uiua uoce

223, 2; — spem 239, 4; insinuatus obitus 46, 7 ;insinuata causa 156, 4. insistere 98, 124; — lectioni 201, "ate operi 98, 17; 100, 2. 41; 109, 5; — operi. dei 22, 6; — orationibus 116,

117/118; — otiosis uetbis uel fabulis 219, 8/9 ; — uiam perfectionis 236, $5. insitio arbuscularum 99, 8.

insolubilis 138, 7.

INDEX NOMINVM, VERBORVM insomnis

170, 19; 286, 8.

insonare 108, 15. inspicere 12, 4. ; ; — calicem 116, 166 ; — tam calicem quam patenam 116, 81; — intima sui cordis 53, 6; — librum 116, 107 ; 157, 14 ; - librum uel tabulam 11, 9; 12, 2/5; — tabulam uel antiphonarium 11, 4. inspirare 105, 5/4; 273, 1o.

instabilis 98, 57. instantia 33, 10; 235, 12/15 ; 262, 4. instare 22, 2; 117, 12 ; 199, 4; 240, 6.

instaurare 97, 15. instinctus 271, 7. instituere abbatem

ET RERVM

235

intercidere 100, 15. interdum 2109, ;. interesse 32, 20; 85, 125; 145,2; 298,9;

314, 5.

interiectus 11, 12/15. interim 222, 15. interior 116, 45 ; 212, 5 ; interius 260, 7. interitus 192, 2. ,interminabilis 98, roo. intermittere 32, 10; 98, 118; 115, 1; 19088212 internus 23, 1; 85, 9.

interpellare 11, r5. 290, 5; 292, 4; —

praepositos 290, 2 ; instituta antiphona 207, 16; — consuetudo 47, 11; — laus trinitatis 18, 5 ; — oratio 180, 40; 219, 10*;— professio 298, 6 ; institu-

tum opus manuum

98, ror.

institutio 62, 5 ; 98, 27; 266, tiones patrum 108, 8. institutor 290, 1; 298, 6.

8; institu-

institutum

199, 28;

regulae nostrae

interpolare 201, 15. interponere 154, 2. interrogare 59, 5; 79, 15; 84, 35 ; 90, 2 ; 118, 1o. interstitium 100, 48. interuallarium 120, r. interuallum 100, 27; 143, r. interuenire 69, 4; 72, 5; 85, 119. 134. 140. 142. intimare 49, 5; 85, 185; 100, 25. intimus 523, 6; 150, 6.

instituta Augustini 84, 41 ; — euange-

intingere 85, 27.

lica et apostolica 98, 4; — fratrum 55, 24; — nostra 237, 6.

intrate 16, 17; 17, 5; 123, 5; 140, 7; 150, 17; 209, 2; — ad completorium 147, 1 ; - ad horas 196, 5 ; — ante finem lectionis 145, 4; — ante finem psalmo-

instructor 226, 48. instruere 118, 19; 279,

9; — ad militiam 242, 8; — ad pugnam 103, 13. 15 ; — de

disciplina monasterii 235, 22; — de ordine et usu monasterii 244, 2; — litterarum studiis 103, 5 ; — litteris 233,

10; 240, 2; — regularibus disciplinis 47, 4; 264, 95[108*.

rum 17, 6; — capitulum, ad capitulum 143, 5; 207,8 ; 318, 23/24 ; — carcerem non ostio 85, 195/196; — chorum 115, 105136; 12:139, 65 141,35; 4465145 168, 1/2 ; — ecclesiam 120, 4; 162, 5; —

in gaudium domini 290, 11 ; — prespi-

instrumentum operis 101, 12 ; — operi necessarium |102, 5; - pugnae

terium 39, 12; 115, 24; — refectorium 139, 8; — sine culpa 33, 24; — tardius

congruum 235, 5 ; — deponere ad ostium claustri 106, 2; — frangere, confringere 102, 11 ; 112, 8.

ceteris 132, 9; intrantibus sacerdoti-

insudare 97, 4. integer 77, 7; 191, 12.

integritas 189, 2. intellectus 100, 51. intelligens 143, 15/14. intelligere 51, 2/5 ; 84, 51; 98, 59; 100, 20; 114, 4; 177, 6; wide Beatus qui intelligit zz Zmdice Jit. intemeratus 80, 1; 174, r.

intempestiuus 179, 6. intendere 79, 5; 82, 8; 83, 21; 108, 26; T2772 16.

intensus 98, 119. 122. intentare 83, 21*. intentio 79, 5; 170, 31; 232, 15 ; 240, 17. intentus 116, 105 ; intente 107, 5 ; 165, $.

intercedere 85, 141. intercessio 85, 117/118; 87, 7/8 ;266,

6.

bus 207, 15 ;quibus — 207, 12. 23. intrinsecus 116, 58. introducere 180, 8/9. 14; 243, 9. introite 290, 9; vide Introibo zn indice Ji. introitus capituli 106, 5. 9; 109, 5; — totius conuentus 2, 10; — patens 323, 3/4 ;tempus introitus 276, 4 ; introi-

tum custodire 289, 9 ; — dicere 116, 7. introrsum 152, 2 ; 206, 4. intueri 39, 7; 152, 14.

intuitus 33, 8/9. intus 84, 5; 85, 4. 62. 91; 99, 17; 115, 42::1445 02531605: 3:2 20756: 2/7), *2-

inualitudo 9, ;. inuenire 65, 4; 90, 5; 98, 82 ; 238, 6; 242, 15/16; 298, 7. 44; — causam 83, 21; —cenantes 229, 20; — dormientes

13, 9; - indulgentiam 84, 44 ; - lectum detectum 13, 5 ; — mutatoria 41, 5; — occasionem a monasterio recedendi 248, 29; — occupatum, occupatos 97, 4; 305, 5 ; — operam medicantis 53, 7 ;

INDEX NOMINVM, VERBORVM

236

— potum paratum 208, 11; — tres pauperes 211, ro; inueniri reprobus 283, 9; inuentus habitu ut homo 172, — per omnia correctus 85, 159; —

aliquid proprium habens 114, 21:; inuenta oportunitas loci et temporis inueteratus 38, 5 ; 261, 2. inuicem 70, 2* ;— conglutinari 79, 12; — diligere 204, 14; — membra esse 2,

12 ; — oneta portare 2, 12 ; ab — petere 215, 19; se - breuiter adhortari 118, 7 ; se — consolari 118, 8; se — copulare

273, 4; se — honore praeuenire 204, IA ser lantarewio Ne inuidia 78, 7; 190, 2.

inuigilare 55, 8. inuigilis 281, 5.

281; 85/299 197 iubet abbas 85, 145. 170: 1945.86, 22; 249, 012209159137: 318, 21; — abbas, electus 287, 4; —

apostolus (— Paulus) 86, 6 ; — doctor (2 Augustinus) 5, 7; — praelatus 39, 15; 114, 22 ; — prior 68, 2 ; 85, 194 ; 86, 22 ; 144, 5; 215, 12; 243, 1; — rector ordinis 53, 1 ; iussus 94, 5 ; 279, 14; — a praelato oboedire 39, 15 ; — exsutge1e 54/49 —Treuestire' 85; 795 —se

praeparare 85, 75; — uirgam pastoralem tollere ab altari 286, 21 ; ze Iube

inuiolabiliter 17, 1 ; 240, 22. inuisibilis 4, 5 ; 116, 5o. inuitare 37, 11 ; 38, 16; 116, 111 ; 215, I0288/5 inuitatio 265, 6. E inuitatorium cantare 19, r. inuitatorius 21, 2.

inundantia 12323, 2. inuocare 8, 14; 267, 1 ; 284, 4; 286, 10. inuocatio 1, 5 ; 224, 5. inuoluere 41, 4; 82, 27; 116, 67. 101.

inuolutio 116, 65. inusitatus 279, 16. inutilis 98, 15; 99, 9; 236, 67. 86/87 ; 29D0REr6: Iob 118, 56. iocunditas 257, ;.

(apostolus

tiae 191, 11 ; — salutis 297, 4; — uirtutum 55, 15; itineris socii 91, 5; 315, 2; in itinere 91, 1 S90723 iterare 38, 2 ; 297, 11. iubere9, 15; 33, 11; 5:378. 075 1:185;

1255:19971$27:262*2: 274245 275; 10;

88, 4; — rei ueritas 78, 9.

inuestigare 78, 6.

Iohannes

ET RERVM

iter disciplinae regularis 265, 4; — iusti-

et

euangelista)

264, 19. Iohannes Baptista 15, 6; 31,

8; 198, 1 ;

domne benedicere zz zndice Jit. iudex 58, 1; 70, 2; 85, 66; 268, 4/5;

S156. iudicalis 75, 5. iudicare 91, 4; 222, 2/5 ; 248, 11 ; 283, 3; — impium 245, 5; — iustum iudicium 78, 10; — non indignum aut inutile 299, 10; — non inutile 236, 87; . — non otiosum 214, 27; — omnia et a nemine iudicari 283, 8; — poenam 84, 20; — se ipsum, ut non iudicetur 85, 10; iudicari idoneus 239, 5 ; 244, 1; 2770, 2 ;iudicio 267, 11 ; de Iudica me domine zz zndice Jit. iudicium 78, 5 ; — furti 84, 42 ; - iustum 78, 10; — tremendum 191, 9; dies iudicii 264, 87; effector iudiciorum 285, 6; iudicio iudicandus de suis

factis 267, 11; de omnibus rationem reddere 85, 66.

iudiciis

264, 14. Iohannes et Paulus (sancti) 264, 45*.

iugiter 33, 9; 155, 4; 290, 8; 291, p

Iordanicae aquae 219, 11.

iugum 268, 5.

ira 84, 11; 85, 9; 264, 74. iracundia. 78, 8. ire3,7; 180, 39; 318, 22 ; - ad carcerem 85, 197; — ad lectionem. legendam 301, 2;— ad locum destinatum 211, 8 ; ad locum operis 101, 6; — ad iifuiacani 211,4;-—ad secessum 25825 ;—cenatum

180, 19; — in conuentum 120, 5 SED ecclesiam 180, 24; — in refectorium

228, 11; — in superpelliciis 195, 4; euntes diclint psalmum

118, 26; —

eant et fleant 281, 6 ; in eundo: 108,5; in — decantare 211, 9; uide Ite missa

est ;Surgite eamus 7z indice Jit. irreligiosus 82, 8; 84, 29; irreligiose 236, 58.

irrepere 114, ro. Israel 170, 2.

91095:

Iuliana (sancta) 264, 66*. 7o* iumentum

37, 25.

iunctus 49, ;. iuncus 85, 92. iungere 116, 118; 273, 11; se — 9, 20; 285* pq iunior 75, 1 ; iuniores 101, 7 ; — diaconi 280, 14. iurare 271, 11*. iurisdictio 271, 11*.

ius 98, 6o; 271, 11*. iussio 7, ro*. iussu abbatis 93, 1; 317, 1o iustificare 7, 11. iustitia 285, 8. 15; iustitiae amor 299, 15; —corona 292, 22 ;—forma 292, 17; —iter 191, 11; » creatus in iustitia 236, 8:259 2.

INDEX NOMINVM, VERBORVM iustitia (— as, crazera) 136, 5. iustus 523, 4; iusta seueritas 215, 18; iustum iudicium 78, 10; iusto negligentior 16, 1 ; plus —23, 16 ; iuste 266,

p:

ET RERVM

237

lapsus 85, 175; — corporalis 85, 181; — prior 236, 55 ; lapsus nostri reparatio

116, 120; lapsum cauere 22, 15; — incidere 57, 5; — incurrere 85, 175; — uitare 76, 6; post — resurgere 22, 14.

largifluus 236, 65.

iuuare 281, 8.

iuuenilis 233, 9 ; 254, 2/5.

largiri 273, 15 ;292, 6. 15.

iuuenis 164, 10; 221, 4; 236, 25/26; 309, 2 ; — sub custode 9, 2 ; iuuenum custodia 282, 7 ; iuueni non asciscan-

largitas 256, 2. largitor z/e Deus ueniae largitor ; Lar-

tur iuuenes alii 221, 2/5.

gitor omnium bonorum 77 zndice lit. largus 199, 37; 314, 5. latebrae 86, 16.

kalendae nouembris 162, 1; 169, 1; 211, 6; kalendas pronuntiare 47, 5 ;

nona — aprilis 179, 1. kalendarium

180, 2 ; 280, 15.

Kyrie z;de Kyrie eleison zn zudice /it. labi 84, 6; 85, 56. 114; 184, z. labium 8, 10; 116, 21; 157, 7; ide Domine labia zz zndice /it. labor 199, 40; 248, 22 ; — dispar 113, 8; — fini obnoxius 98, 122 ; — in obseruatione 234, 4; laboris actio diuersa 104, 12 ; — difficultas 232, 2; 235, 5; — exercitium 103, 6; — fascis 298, 20; — nimietas 102, 14; — praemia 108, 28; laborem fallere 108, 27 ; — uidere 181, 8; post — 248, 21 ; merces secundum — 113, 7 ; labore fessa corpora 146, 6 ; in

— operari 98, 54. laborare 104, 11*; 108, 27; 265, 5; — ' morbo podagtae 205, 4 ; — siti nocturna 156, 1 ; - subita corporis infirmitate

33, 23; — operando manibus suis 98,

47. 57; — plurimum foris 23, 18/19; — post nonam 100, 57; — usque ad horam lucernarii 100, 11. lacrima 152, 11/12; 170, 25; 256, 5;

264, 95[108*. lacrimosus

191, 2.

lacteus 199, 4o. laedere 84, 15. 15; 88, 5; se — 84, 19. laetari 254, 5 ; 268, 5. laetus 290, 8. laicus 241, 1 ; - conuersus 14, 1; 84, 34; ^

—ad canonicae religionis culmen aspirans 240, 1; — ad conuersionem ueniens 279, 15 ; — saeculo abrenuntians 95, 1; — uir (7 Prudentius) 199, 55 ; laici, qui uulgo dicuntur conuersi uel fratres 240, 11; laicorum claustrum 240, 24; — ordo 205, 6 ; 233, 8 ; laicis

adesse 180, 29. lamentabiliter 85, 75. lana 298, 47. languidus 38, 1:6. languor 38, 8; 191, 5*; 192, 2. laniare 79, 8.

lapis 85, 52. 42.

latens 53, 8; latenter 114, ro.

later 98, 96. laterna 2, 19; 311, r. latibulum 85, 86. lator 266, 8.

latus 85, 125 ; — altaris 116, 97/98; — altaris sinistrum 116, 235; — dextrum 54, 45; 116, 158. lauacrum 219, ro. 12; — corporis 219,

1; 247, 4; — salutare 191, 6. lauare 41, 9; 42, 85; 207, 21; 219, 11; — capita 214, 40 ; 215, 9 ; — diurnales 206, 2. 5; — ad mandatum 205, 7 ; — manus 121,4; 162, 6 ; — peccata interiora 212, 5; — pedem, pedes 205, 4; 207, 19;

211, 14 ; — pedes discipulorum 204, 4 ; 212, 2 ; — pedes singulorum 207, 17 ; se — 207, 25 ; 215, 11 ; loti calices 116, 78 ; — pedes 206, 1; — pauperes 180, 15; lotae, lauatae manus 36, 5; 107, 1; 115; 951219 2519994 :2015:9:206; 75 207, 21; 211, 15 ; lauanda femoralia 40, 5 ; — mutatoria 41, 5/6. 6/7 ; uide Tu lauasti z zndice lit. lauatio 41, 12; 85, 97/98 ; 116, 84. 159* ;

l5. lauatoriolum 116, 7;. lauatorium 36, 5. 5; 116, 75*; 121, 1; 13951551308; 4.

laudabilis 238, 15. laudare 4, 6; 5,5; 6,6; 7, 4; 116, 2; 238, 7 ; 290, 9; uide Laudate dominum

omnes gentes; Te deum laudamus zz indice lit. Laurentius (sanctus) 15, 7 ; 264, 44. laus 1, 7; 98, 26 ; — sanctae trinitatis 18, 2 ; laudes 225, 8; 29, 1; 169, 16; — dei 1, tit.*; 97, 10; — matutinae 169, 5/4; — matutinales 169, 6 ; laudes referre 8, 16. lautus 128, 9 ; 170, 34 ; 229, 14. 16 ; 247,

i laxare 199, 12. 22. laxus 18, 8 ; 24, 1. Tectiol2219 26 352913. 75.3156; 110; $5 127, 9; 311, 5 ; — de consuetudine 180, 2 ; — finita 27, 8; — incepta 124, 2 ; — legenda 301, 1/2; — nona 301, 1;

238

INDEX NOMINVM, VERBORVM

318, 20; — prandii 309, 1 ; — sacra 108, 7; 136, 18 ; — terminata 146, 1 ; 165, 6; — alicuius uersus 208, 8; lectiones apostoli et euangeliorum 16mm; — ex apostolis uel prophetis 280, 7; — diuinae 108, 12; — longiores 167, 6; nouem — 2, 12 ; 10, 16; 21, 15; 29, 5; 7982:059] GOSNEESSSIA 101505 1/1169 177,5::015 169, 7; 175, 4; 194, 4; 197, 2 ; 200, 5; 217, 6; 227, 1; 231, 4; lectionis hora

164, 5; — studium 97, 8; ante finem — 145, 4; 209, 15; lectioni impendere 177, 8; — insistere 201, 6; — operam dare 201, 16 ; — uacare 98, 77 ; 100, 5. 9. 152215 118; 13:0375025,:169,:051200507 236, 3o; lectionem finire 180, 25;

ET RERVM

— aliud 82, 14; — apostolum (— Pau-

lum) 199, 15; — cartam professionis 270, 2 ; — de sactis scripturis 165, 5 ; —

euangelium 27, 12 ; 308, 2 ; — in directum 117, 24 ; ^ inlibro missali 116, 18 ; — jn refectorio 48, 4 ; — in uita (Augustini) 199, 25 ; — lectionem 47, 10; 116,

125;178,1;280,8. 115; 300,2 ; 318, 20; — omeliam 47, 12; — psalterium 116,

130; male — 82, 15 ; legens lector 180, 39; legenda lectio 301, 1/2 ;legendi officium 82, 10; ad legendum procedere 27, 1. 10.

15; quod

ex more

legitur 122, 12. legitimus canonicus 239, 8; legitima probatio 248, 1. 11; legitimae obser-

209, 15; — incipere 144, 5; 180, 25;

uantiae

208, 5 ; — legere 47, 10; 116, 12; 178, 155280 97 :91:312300 905599 18 E25 —

pora 170, 35; — tempora probationis

praemittere 228, 5; — praeuidere 82,

12; — terminare 136, 5; 209, 14; ad -

mum

ieiuniorum

194,

2;

legiti-

tempus 237, 10; legitima tem-

238, 15 ; legitime certare 232, 7 ; 281, 5;-— probatus 239, 4; — uti 239, 21.

uenire 301, 2/5; post — 27, 16; 108,

legumen 199, 52.

9/10; alectione surgere 119, 5 ; sine —

lenitas 236, 34. leniter 88, 1; 299, 18. lenticula 199, 1o. Leo (sanctus) 264, 48. leo 116, 122 ; 281, 4. Leonhardus (sanctus) 264, 56*. letania 229, 22 ; — incipitur 263, 7 ; 289,

non refici 311, 4. lectisternium 153, 4.

; lector 27, 1. 5 ; — mensae 83, 8; 120, 1; 136:35:21351 226512 328055; 309,

5;-— collationis 180, 55 ; — finit lectionem 209, 15; — incipit lectionem, legere 123, 5 ; 144, 5 ; 180, 22 ; — legens 180, 38 ; — petit benedictionem 143, 6; 208, 5 ; — procedens in medium 122, 1 ; — pronuntiat kalendas 47, 5; — pronuntiat uersus 122, 5 ; — reincipit 209, 4s essutgitil8lso tacens» 172, 75 — terminans lectionem 136, 5; lectori benedictionem dare 29, 10; 132, 15; 300, 5. lectulum 25, 14. lectus coopertus 2, 6; 35, 21; 192, 9;

lecti custodum 13, 8; — magistrorum 154, 5; — uiciniores 2, 7; ad lectum redite2, 17; 24,15156,5 ; 170,22; 172, 2; 228, 12 ;ad — incedere 311, 2 ; ad — nutus oculorum non dirigere 138, 8;

lectos fratrum diligenter perspicere 13, 4; ad — praecedere 229, 11; apud -

in dormitorio manere 228, 9; in lecto

6; letaniam praecantare 280, 5 ; cum letania 35, 27; 162,45; 169, 15 ; 173, 2. leuare: se — 1, 5; 139, 2 ; 311, 5; 318, 22; uide Ad te domine leuaui ;Leuaui oculos zn zndice lit. leuis 56, 14; 236, 15; leuior 81, 6; — culpa 37, 16; 81, 2; 82, 1; leuiora agenda 236, 11 ; leuius remedium 81,

6. leuita 116, 24; 292, 15.

leuitas 82, 9; 154, 4; 271, 7. lex 39, 16; 43, 9; 160, 5 ; — Christi 85, 18 ; — correctionis 16, 14. 15 ; — dei 97, 8 ; — diuina 98, 94; — inclinandi 20, 1; — infirmorum 156, 8; — psalmorum 112, 5; — silentii 157, 8; — standi uel sedendi 44, 4 ; iugum legis 268, 5 ; pro lege tenere 306, 4; seruus sub — 299, T2;

(esse) 152, 145;156,6 ;inuno— non duo

lexiua 215, 8.

simul 153, 5 ; a lectis assurgere 2, 21; in— requiescere 228, 7 ; in —sedere 152,

libellus 116, 129.

1; 229, 25; in singulis— singuli 153, 4-

legalis 204, 5. legatio 92, 1. 7. legere 33, 7. 27; 48, 2; 98, 10. 29; 118, 1241293. 45412835751 1421 2:143 Mna 144, 1; 157, 125; 180, 34; 199, 48 ; 208, $5; 209, 5; — ad collationem 82, 55; 280, 16; — ad maiorem missam 255, 4 ;

libenter 69, 5; 84, 15 ; 238, 14; 299, 20; libentissime 199, 12. liber (adiec/.) 16, 145; 170, 35; 249, 2; 209. yr.

liber (545/.) 82, 54; 117, 15; 209, 17; 307, 4; — confessionum (Augustini) 199, 5.; — missalis 116, 8. 16; — sapientiae 280, 8; explicit liber 318, 27*;

librorum deportatio 116, 65 ; librum inspicere -117.8;

12:32:

05

Aro

INDEX NOMINVM, VERBORVM manibus tenere 116, 107 ; — mittere 51, 1; ullum — nominare 157, 15; libros ligare 244, 5; — reponere 165, 1; — tenere 142, 2 ; 164, 7. liberare 7, 11; 170, 2/5; 264 passim; — ab omni malo 115, 39; liberatus ab omni seruitute 252, 2 ; z/de Sed libera nos Zn indice lit. libertas 116, 122.

libet 98, 74. licentia accepta 9, 3/4; 93, 4; 117, 6; 445225225 19224 ; 1565 11:5:209519:; 215, 11; 217, 7; 231, 1 ; — bibendi 148, 1jsseersediendi 11,.6/75 86; r4 — ieiunandi 178, 5 ; — impetrata 156,8 ; — indulta 217, 5 ; — loquendi 157, 8. 20; — perficiendi 117, 28 ;— sedendi 116, 124; — soluendi silentii 50, 2 ; 118, 5; licentiam accipere 117, 29; 147, 5; 270/05 :dare 148572270411; petere 39, 14/15 ; per —23, 16; 82, 26; 101, 9; 159, 5 ; absque licentia 82, 58 ; 142, 6 ; 313, 7 ; cum — 156, 14; sine— 82, 25. 365 124, 8:5 27/9; "12; licere 199, 5; licet 55, 19; — abbati 43, 9;—a claustro egredi 118, 22 ; — exire 11595 loqui 102510:15/75921:3228 555 — operari 217, 7 ; - sagimine uti 198, 4 ;

239

apertus 37, 10; — celeber 85, 152; — competens 41, 10; 85, 84; 127, 9; —

constitutus 54, 2/5 ; — datus 274, 5 ; — deputatus 243, 5 ; — designatus 85, 85 ; —-destinatus 27, 5; 41, 4; 231, 4; — diuini cultus 26, 1 ; — euangelii recitandi 116, 22; — in quo operaturi sunt 110, 1; — operandi 108, 4; — opertis 101, 7; — orationis 3, 6; — praedictus 240, 22; — praeparatur a priore 318, 27; — primus 85, 56; 283, 1; — prior 116, 155; 276, 2 ; — proferendi 62, 5 ; —

proprius 136, 18; — quem abbas uel prior deputat 33, 19 ; - quem praelatus deputat 16, 5 ; — reliquiarum 85, 26; — remotior 35, 15; — sanctus 85, 32; — sessionis 33, 24; — statutus 82, 30;

214, 534; — ultimus 85, 127; 86, 25; loca sacrae scripturae 298, 44 ; — silen-

tio dicata

157, 5/4; — tenenda aut

defendenda 276, 4 ; — ubi silendum est 158, 2; loci asperitas 234, 10; —

competentia 312, 5; — sui desertores 233, 5; — oportunitas 85, 155 ; 88, 4; loco cedere 306, 5; huic — stabilitatem promittere 271, 6; locum dare diabolo 98, 46; — distribuere 276, 6; — hàbere-33, r5; — mutare 142, 55; —

sanctificare 264, 95/[108* ; ad — altio-

nulli licitum est 59, 18/19. licet 11, 12; 41, 6; 56, 15; 81, 5; 85, 8. 131. 137. 144. 190 ; 98, 26. 69. 75 ; 100, 47031285 1251157, 170.:289;115::34235 376 24357 3!2785:5.:.208$» 275,299, x1. ligare 85, 152 ; 101, 8; 225, 4; 244, 6. lignum 685, 52. 41; 116, 58.

lilium 108, 25. limitare 248, 2. linceus 53, 6.

lingere 85, 51. lingua 6, 5; 51, 2; 116, 169; 157, 1. linteolum 116, 62. 68. linteum 82, 27; 116, 59. 88. 92. 100; dd MEsE20 uv 20bt2 Ibo 5s.

Linus (sanctus) 264, 55.

liquor 85, 52. lis 84, 2. 8. litigare 298, 47. litigatio 71, 5.

litigiosus 61, 5. littetae: studia litterarum

ET RERVM

103, 2/5;

litteras afferre 237, 7 ; — occultare 84, 5; — occulte accipere et occultare 84,

45 ; litteris erudiendi 240, 5 ; — instrui 233, 10; 240, 2. litteratus 167, 153 197, 8.

liuor 170, ;. locare 116, 10. 95; 268, 5. locus 79, 11; 85, 31. 83; 157, 5; 238, 2;

243, 6 ; - altari uicinus 116, 75 ; — altior 116, 148 ; 276, 2/5 ; 317, 9; — aptus et

rem promoueti 276, 2/5 ; ad — deducere 317, 11 ; ad — destinatum ire 211, 8 ; ad — egredi 243, 11; ad — praecedere 117, 10; ad — suum redire, regredi, reuerti 9, 9:16,6; 27,9; 60,55, 85, 14; 209, 12 ; ad — suum secedere 209, 17; ad — uenire 104, 2; loco consistere

140, 4; — suo residere 140, 5 ; 209, 4; de — surgere 130, 5 ; 207, 6; in — 85, 130; in — balneorum 219, 7; in — nostro sepulti 197, 5 ; in — priore stare 116, 135 ; in—suo 116, 79. 165 ; 302,2 ; in — suo sedere 121, 2 ; 122, 2; 123, 7; 162, 6; 209, 15; in — suo stare 8, 15 ; 16, 2:5 197 20:192. 53:115. 10531215565 141, 4; 150, 5; in — suo super formas procumbere 3, 15 ; ipso —277, 14 ; omni — 299, 1 ; quisque suo — 229, 2. locutio 99, 5; 115, 36; 119, 1; 157,

18/19. longanimitas 234, 7. longinquus 187, 2. longiusculus 83, 2o; 308, 2. longus: longa mora 85, 139; 277, 8; —

satisfactio 114, 17 ; longiores lectiones 167, 6; longe 79, 10; 116, 57; 218, 452236, 55; 237, 2 ; longius (ad».) 214,

43

loquacitas 240, 25. loqui 7,

8; 107,5; 118, 6; 157, 5 ; — aliis

278, 7; — breuiter 102, 10; — breuiter

240

INDEX NOMINVM, VERBORVM

aliquid 69, 6; — cum aliquo fratrum 236, 28; — cum domino 97, 7; — compelli 102, 1o; 124, 10 ; — de octauis 30, 5; — de ordine 53, 1; 278, 5; - de ordine canonico 241, 5 ; — de reuerentia 299, 9; — directo sermone ad alium 61, 1;— e tumulis 199, 55 ; — foris 124, 9; — in capitulo 52, 5; 92, 7/8; — in locis, ubi silendum est 158, 2 ; — interrogatus:/9. 251«licet: 223,535 mox 118, 29; — necessaria 240, 28; — non

malum est 157, 4; — nulli (quicquam) 84, 355,157, 11;— nulli conceditur 160, 2;— Sibi 73, 2/5 ; 97, 8/9 ;159, 5 ; — sibi et deo 8, 8; — sine licentia 82, 56; 83, 38; loquendi licentia 157, 8. 20; — tempus 223, 5; — usus 163, r5. lotus 4;de lauare.

Lucas (euangelista) 264, 28. lucerna 2, 22 ; 155, 4; 207, 10. lucernalis, lucernazis hora 100, 7 ; 140, 9; 163,ur 1.

lucernarius 100, 1:2. Lucia (sancta) 264, 67. lucifer 169, G.

lucrari 247, 9. lucrum 85, 147. 1umen:23- 45:65:75 35; 0;.:85,.85 52116, 166/167; 236, 49; 251, 7. luna 47, 5. lustrare 116, 167. lutum 98, 96. lux 86, 15. luxuria 292, 11. luxus 223, 12. mactare 116, 119; 275, ro[11. macula 253, 5. maculare 170, 7.

madefacere 130, ;.

magnificus 199, 45. magis 56, 16; 65, 1; 98, 10/11. 47. 65;

199, 34; 236, 58; 239, 24. magister.118, 18; 243, 5; 244, 12; — conuersorum laicorum 14, 5 ; — euan-

gelicus (— Matthaeus) 84, 17 ; — operis 101, 11;

- puerorum 316, 6 ; magistri

lectus 154, 5. magnitudo 184, 4; 214, 45. Magnus (sanctus) 264, 57*. magnus 274, 5 ; magni uiri 239, 12. 15; magna caritas 126, 5; ; — culpa 72, 5; — diligentia 279, 6; — necessitas 226, 35 245, 3;—persona 117, 25; magnum con-

silium 292, 19; magna exaltare 157, 1;

magna ex parte 236, 68 ; maior austeri-

tas 16, 11; — cereus 82, 31; — chorus 9, 7533, 3. 5. 6. 7 ; — difficultas 240, 4; —

diligentia 167, 5; — domino seruus 180, 57; — impetus 53, 8; — impietas

ET RERVM

56, 7; - memotia defunctorum 96, 2 ; — mensa 125, 5 ; — missa 117,6 ; 225, 1 ;

221,452313339 255,45: 280515 pats 76, 2; - passio 220, 7 ; — poena 84, 28 ; — prior 9, 21 ; 207, 4; 208, 6 ; — quietudo 142, 5 ; - requies in sedendo 23, 10; — uindicta 22, 14; maius periculum

40, 5 ; ^ scandalum 240, 10 ; - studium 114, 5; 198, 5; maiores 139, 5; — ceteris fieri 274, 4; — nostri 170, 24; traditio maiorum 39, 18; maiora temptare 113,4; 232, 8; in maioribus accedere 214, 21; unum de — (signis) 169, 16; 207, 2/3 ; maximus 127, 2; maxima agenda 236, 10; — apostolica sedes 100, 54; — culpa 81, 4; — pericula 114, 11 ; maxime (agz.) 45, 2 ; 58, 2/5 ; 71, 1591,25; 98, 49. 106 ;100, 3o; 114, 55:199; 11927577:..240 nc FESTOS 288, 5; 298,4; 299, 10; quam — 126, 1 ; 204, 11 ; ide Magnus dominus zz ndzce Iit. maiestas 5, 4; 116, 46.

maior z;/de magnus. maledictio 115, ;. maledictum 84, 12. maledictus 8, 21. malitiosus 299, 21. maliuolentia 56, 1. malle 84, 47 ; 98, 107; 116, 18; 188, 5 ;

298,37. malum 114, 15 ; 157,4; 236, 4; ab omni malo custodire 289, 10; ab omni —liberare 115, 29; 264, 78 ;malis bene

uti 260, 5. malus : male agere 86, 15 ; — cantare uel legere 82, 12; peior 236, 55. 66. mancipare 97, 7; 203, 4. mandare 85, 110; 209, 19; 212, 5 ; uide 'Tu mandasti mandata zz zndice lit. mandatum 213, 1 ; 292, 20; — commune 82, 16; — cottidianum 83, 1; 211, 1; 280, 13/14; — fratrum 85, 130; 203,6; 211, 15; — fit omni sabbato 210, 1; — sabbati 313, 1 ; — trium pauperum 48, 4389,12; 85,2505. 2095 6512 1 085 mándati consuetudo 204, 1: ; mandato adesse 207, 5; mandatum facere 180, 28; 280, 13/14; — finire, finitum 180, 18. 34; ad — institutae orationes

180, 4o; ad — ire 211, 5 ; ad — lauare

205, 7; ad — uenire 206, 5; 207, 5; mandato abesse 313, 4; zi4e Mandatum nouum ; Tu mandasti mandata zz indice lit. manducare 98, 59; 128, 16; — carnem 199, 18; — cum aliis 164, Tir[nasse panem 98, 54. 42. mane 163, 11. 15; ad mane 156, 12; a mane 100, 1. 20. 34; 162, 8; 177, 4; de

INDEX NOMINVM,

VERBORVM

25100:242:,5101— 9.125. 35997 42/2; 163, 15. 17; 304, 2; — facto 172, a. manere 80, 1 ; 150, 17 ; ^ apud nos 318, 15; — extra 218, 1; — in conuentu 323,

19; — in domo infirmorum 85, 169; — in dormitorio 228, 8 ; — in silentio 63, 3; maneant calciati 192, 8 ; — discalclati193. r. manica 18, 7; 27, 6; 37, 7. manifestus 22, 9 ; 37, 27; 98, 28.

manipulus 281, 7. mansio 155, 1; 275, 1; — aegrotantium 244, 14; — infirmorum 156, 4. mansiuncula 85, 194. mansuetudo 224, 2. manufactus 116, 47.

manufortis 98, 92. manus 27, 7; 251, 5; — nostra 292, 3; —

propria 130, 2; — salutaris manus

191, 5;

ablutae, lauatae, lotae 36, 5;

107552:::115.!9 :116582.:88: 117714; 1219215139, 4;201.93:20673 1207/21 ;

211,

15/16; — introrsum

depositae

152, 2; — in manibus missae 18, 7; — ministrorum 116, 61 ; - mundatae 116,

ET RERVM

241

sanctae Mariae (beatae [uirginis] Mariae, de sancta Maria) altare 271, 2 ; — completorium 149, 5 ; — cursus 15, 9; 27, 13; 32, 8; 280, 11; — festa 116, 177; — matutinae 167, 5; 169, 10; — nona 139, 7; — patrocinia 31, 5; — prima 44, 11. 15; 163, 5 ; — purificatio 174, 1; — sollemnitas 15, 5; — tertia 115, 8. 12; "Te deum laudamus? cum de sancta Maria dicitur 31, 1o.

Maria Aegyptiaca 264, 6o. Maria Magdalena 264, 59. Martinus (sanctus) 264, 51. martyr 31, 9; 108, 25; 264, 46; 298, 5. masticare 127, 1o. mater dei 31, 5*; — Iesu Christi 273, 7; pater et — 89, 4; 236, 22. materia 170, 26. maternus 51, 2.

Mathias (apostolus) 264, 27. matta 99, 6/7. Matthaeus (apostolus et euangelista) 264, 24. maturescere

132, 12.

maturitas 133, 5.

80; — pauperum 211, 16; — singulorum 207, 22; — super altare positae

maturus 82, 5 ; 132, 9. 11; 138, 1; 221,

20m ES tersae-115: 95 421, 129 ulcerosae 36, 6; impositio manus

matutinae 316, 5; — laudes 169, 5; — uigiliae 170, 1 ; — sanctae Mariae 167, 4; 169, 9; matutinas agere 31, 5; —

298, 35; manuum lauatio 85, 97 ; 116, 84591515 —0pu54, 7:82:17 29 x15 98; 155.14. 22; 31. 62; Tot: yT35 O0 un 164, 15166, 5; 212,2; 215, 5; — signa 138, 8; manum

in mensam

mittere

35:236; 16;

celebrare 156, 14 ; ad — 35, 31/32 ;141, 5; ad — exspectare 156, 2; ad — officium 9, 11; ad — uenire 229, 15 ; post — de die et sanctae Mariae 167, 4; post —

122, 4; — osculari 116, 156; 212, 6;

festis diebus

303, 2/3; 318, 19; - summam impone-

usque ad prandium 192, 8; in — lecta

re 146, 5 ; ad — esse 243, 11; in — dare

303, 2 ; manus docete 109, 4; — lauare 162, 6; — lauate ac tergere 121, 4; manu summouere 129, 7 ; — tangere, contingere 35, 15 ; 116, 168 ; cum sola — bibere 130, 10; manibus aquam fundere 308, 5 ; — (suis) operari 98, 47. $7. 66. 104; — suis ignem exstruere 1140213

tenere 116; 101.1074-i0 —

euangelium tenere 115, 27 ; in — habere 82, 2; in — opus solito laboriosius esse 200, 4; in — codices sumere 118,

$ "de Opeta manuum tuarum 7z Zndice lit. manutenere 271, 11*. manutergium 26, 4. 5 ; 117, 18; 207,

2252119161157;

Marcellinus

et Petrus

(sancti) 264,

45*.

Marcus (euangelista) 264, 29. mate 199, 7. Margareta (sancta) 264, 7o. margarita 241, 5.

Maria

(sancta, beata) 179, 4; 264, 7;

32, tit.*; a matutinis

omelia 47, 12. matutinalis missa 45, 1; 5/6; 280, 2; matutinale S530 IGUIS1 6- 34. matutinales laudes 169,

84, 31; 197, officium 28, .15156205 6; post ma-

tutinales 170, 18/19. maximus de magnus. medela 219, 1:5. mederi 191, 2. mediator ze Mediator dei et hominum in indice lit. medicamentum 81, 7. medicare 53, 7. medicina 42, 4; 219, 2 ; 245, 1. medicus 38, 5 ; 39, 6; 56, 14; 219, 5/6; 220, 6. mediocris 23, 4; 137, 6; mediocriter 229509209515; meditari 97, 8; 108, 15.

meditatio 256, 5o. medium diei 163, 15 ; ad, in medium proferre 65, 7 ; 127, 12; 199, 45 ; 242, 9; in — procedere 122, 1; 223, 6; in — uenire 123, 4; in medio 155, 4; in —

242?

INDEX NOMINVM,

consistere 100, 47 ; in — refectorii 132, 16. medius:

media culpa 81, 2; 83, 1; —

platea 85, 151; — tabulata 116, 65; in medio choro 21, 1 ; 30, 3.

Melchisedech 116, 57.

ante — stare 121, 5; 140, 1; 209, 7; manum in — mittere 122, 4 ; aliquid de mensa ptoicere 130, 1; coram mensis assistere 136, 5. mensale 85, 96; 136, 2; 180, 14. mensis 314, r. mentio

melior z;de bonus. melius zide bene, bonus. melodia 288, 4.

12, 1; 33, 1/2; 52, 6; 71, 2.

merces 113, 7. 9; 247, 7.

membrana 99, 7 ; 211, 5. membrum 2, 12; 85, 58; 103, 12; 157, 15:0214 «83918: 92302453 meminisse 24, 5 ; 98, 121; 102, 15 ; uide Ne memineris ;Domine ne memineris in indice lit. memot 85, 108. 145 ; 128, 10; — apostolicae sententiae 122, 7 ; — apostoli (— Pauli) 85, 112; — praesentiae angelorum 8, 18; memoriter tenere 25, 30;

143, 9; wide Memor esto congregationis zz zndice lit. memorabilis 18, 1/2. memorare 76, ; ; memoratus

ET RERVM

VERBORVM

100, 19.

merere 87, 4; 88, 5; 292, 14. mereri 8, 11/12; 35, 8; 79, 15; 86, 25 ; 98, 18. 26; 108, 16 ;214, 19; 236, 20;

252.

9568265;

18511290: 39] T oM Na

communicatione

excludi 116, 152; —

ad regularis uitae societatem admitti 234, 2; — brauium comprehendere 281, 5; — culpati 17, 7; — dignam sententiam excipere 102, 19 ;— expia-

tionem 114, 18 ; — induere (Christum) 256, 6; — indui nouum hominem 261, 8;— poenam excipere 84, 28 ; — reprehendi 25, 2 ; - ueniam 112, 9 ; — uindic-

tam grauiorem 57, 7. meridiari 2, 12 ;138, 5; 166, 2; 201, 7;

memoria carorum 282, 10 ; — defunctorum 96, 2. 5; — dominicae sepulturae 116, 95 ; — nostrae restaurationis 26, 7 ; — gecens 298, 26; — sanctae trinitatis 19, 2; memotiae commendare 293,

. 228, 8. meridies 40, 5 ; 163, 13. 16.

2; — occurrere 161, 1; memoriam agere 46, 9; ad — reducere 238, 12 ; ad — reuocare 116, 41. 120; 170, 25 ; memoria retractare 152, 8; — tenere 11, 11:012.:8:31627:2::108,:887 215 11 65x14115; — excidere 11, 15 ; 4/de Memoriam fecit zz zndice [i1. mendax 144, 2. mens 55, 11; 152, 125; 170, 14; 273, 6; — delinita 108; 25; — deuota 290, 5; — infirma 8, 24. 29; — erecta, mentem erigere 97, 9; 264, 95/[108*; annisu mentis 116, 110; — diligentia 116,

metallum 115, 45. mica 131, 1. Michael (sanctus) 15, 7; 264, 9. miles Christi 97, 6; 98, 2. militare 103, 15 ; 262, 2 ; 299, 15. militia 103, 2 ; 242, 8; 279, 18.

meritum 85, 74 ;115,45 ; 248, 26 ; 276, ; ; merito 264, 95 ; 283, 2 ; pro — 75, 4. meta 222, 17.

milium 99, 9. minae 85, 197 ; 242, 16.

minime zide parum. minimus ide paruus. minister 85, 11. 16. 36. 39; 122, 15; 137553552143) 015:2075 28:5:4900 85 — altaris 40, 1; 98, 77; 116,6. 78; 226, 1 ;

117; — immunditia 264, 77 ; — leuitas

279, 1; — ebdomadarius

82, 9; — moilities 128, 14; — pietas 23, 2;-— purificatio 170, 4; — ratio 247, 6 ; — spiritus 261, 6; — tenebrae 85, 86; —

1152? 856136; 115:5:2075 14::226058m93 — mensae 309, 6; ministri albis induti

suae tribunal 53, 5 ; mentem in diuinis occupare 116, 130; mente conualescere. 85,1755;

psallerej1155 45. —

uagus 116, 128; in — infirmitate aggrauari 85, 109; in — putrescere 56, 8;

mentibus tutela 219, 14. mensa 85, 96 ; — (Augustini) 199, 23 ; — maior 125, 5 ; — principalis 123, 5 ; 128, 8:5:132,.16.5:300: 75 318 2 5c: priof 136, 16; lector mensae 83, 8; 120, 1 ; 136; 155:213501::/226» 250280 40398209;

6 ; minister — 309, 6; — reliquiae 131, 3; mensis assistere 122, 13 ;mensam madefacere 130, 5 ; ad — uenire 82, 19;

ante — (mensas) consistere 209, 19;

44, 15/16;

180, 35 ; - quinque 180, 51 ; ministrorum manus 116, 61/62; — prandium 174, 3 ;unus — 116, 99 ; 309, 4; ministrum constituere 182, 4; cum ministris 124, 7/8 ; 207, 14 ;229, 135.

ministerium

182, 5 ; 260, 6; 262, 5;

218,,8; 292, 1215 3 —-'altatis O8 116, 81. ministrare 39, 15 ; 42, 9 ; 136, 20; 208, 15:21558/5231:92551265 25: :2q0281

205, $5207, 22; 211; 16; —a pritiojad ultimum 127, 20/21 ; — digne 116, 4; —

edulium

127, 5; — fercula generalia

127, 2; — in refectorio 48, 5 ; — obsonium 314, 5/6; conscientia ministrantium 116, 51.

INDEX NOMINVM, VERBORVM ministrator 293, 4.

2/3; sollemnia

minor zide paruus. minuere 221, 1; 223, 1. 6; 227, 1/2. 5; 231, 6; — sanguinem 226, 20523

lio;

245, 5 ; — in paschali sollemnitate 226,

4;—in pede 290, 2 ; (sanguine) minutus 13, 9; 33, 25 ; 35, 20; 130, 11 ; 228, 13229: 08*155:8230492509231; E8Sdbis; minutorum ordo 231, 7; — prandium 231, 8/9.

minus z/de parum. minutio 222, 1 ; 225, 6; — sanguinis 203, 8; 220, 1; minutionis causa 230, 1; —

officina 225, 5 ; dies — 33, 26 ; 229, 22 ; locus minutioni destinatus 231, 4/5 ;

ante minutionem 223, 1/2. mirus 100, 44 ; 214, 21 ; 260, 2 ; 298, 24.

miscere 116, 61. 91. miser 2, 5; 7, 9. miseratio 87, 7; 184, 4*; 185, 5; 187,2 ; 4ide Deus cuius miseratione zz zudice lit. misereri 115, 58; miserere confessis 184,2; — nobis 4, 1:5, 1.65 1 47585

112; de

Deus

misereatur ;Misereatutr ;Miserere mei

in indice lit. misericordia 7, 4; 89, 8/9; 96, 4*; 1135,55:531815:95918623)/25::1915:13/5:251, 10/15* ; — diuina 208, 4 ; -impendenda 197, 11/12; — in pietatibus 292, 8/9 ; — pietatis 135, 4; misericordiae adhibitio 68, 4 ; - intuitu 33, 9 ; - lumen 6, 7 ;— opus;'opeta 7557538351165 236,.64.5,— petitio 89, 8; misericordiam facere 85, 121; — suscipere 263, 5 ; per — 85,

95 ; misericordia indigere 182, 2 ; in— corripere 118, 8/9 ; in — efficax 267, 10. misericors 67, 1; — deus 183, 1*; 184, 5 dominus13; 92:5 t47,- 45 50; «5; misericordissime

misericors 16, 17; 37, 2; 168, 5; celebranda

190,

1/2;

de

zz zndce /7t. 22; 100, 3. 9; 117, 1; 201, 6; — cantata 85, 117, 15 ; — celebranda

in priuato 117, 5 ; — defunctorum, pro defunctis 46, 1; 167, 8 ; — dicta 180, 9; — finita 211, 8; — in qua sequentia cantatur 168, 2 ; — maior 117, 6; 225, 15; 227,45; 231, 15 ; 255, 4 ; — matutinalis 45, 1,84, 31; 197, 5 ; — ptior 44, 16; 45, 1; 115, 18. 20; 163, 4/5 ; — priuata 167, 127-197, 0:5 2445, r4 500 wet

publica 45, 4/5. 6; 117, 25 ; — praecedens 201, 15; — nonam praecedit 201, 11;— nonam

117,

1o;

missam cantare 201, 10; — (missas) celebrare 117; 855:2805091:50302, 5:5 — concludere 116, 175; — incipere 117, 22; nona praecedit — 201, 12 ; ad — cantare 180, 7 ; ad — sequentiam cantare 195, 5; ad — corporis infirmitate

laborare 33, 22 ; ad — euangelia pronuntiare 280, 7 ; ad — ordinem seruare 196, 2; ad — uestiri, uestitus 115, 11; 306, 4; ante — 115, 34 ; infra — usque ad secreta 116, 106 ; post — 164,2; 180,8 ;

in missa subministrare

116, 9; in —

euangelium 26, 5 ; zde Ite missa est iz

indice lit. mitigare 38, 4; 81, 5.

mirandus 2236, 65.

Deus missa 164, 53;—

missarum

missalis liber 116, 8. 16/17.

minutus 90, 2 ; 116, 168.

264, 3/6. 95/[108*.

243

ET RERVM

sequitur 202, 1 ; utraeque

missae 85, 100 ; missae celebratio 84,

116, 70; — 37; —finis 193, 5 ; ^ inceptio

officium 23, 14; 118, 1; 286, 8; 316,

mitis: mitior poena 84, 59/40; mitius (adu.) 81, 10 ; 246, 5. mittere 236, 29 ; — aliquid caritatis 309, 4;-extra monasterium 85, 154/155 ;— in calicem 116, 140 ; — in compedes 85, 192; —in grauiorem paenitentiam 85,

68; — in refectorium 310, 4; — librum 51, 2; - manum in mensam 122, 4; — manus in manicas 18, 8; — secundum angelum 151, 1; — semina 281, 6; — seniores 85, 114 ; missus 85, 192 ; 129, 8,298,22;—a deo 238, 10;—apraelato 129, 1. 5 ; - nuntius 85, 121 ; zde Mitte

ei (eis) domine 7 zndice Jit. moderamen 178, 4; 285, 15. moderantia 292, 11.

moderatus 98, 125. modestia 238, 7. modestus 236, 76; 279, 11; modeste 152, 15; 156, 2 ; 208, 6 ; 300, 6. modicus 143, 1; 157, 1; modice 68, 1; 318, 21; modicum (ad».) 228, 1. modulatio 108, 12. modus 85, 42; 100, 47/48; 171, 2; — causae 56, 12; — duplex 233, 8; — operandi extrinsecus 110, 7 ; — paeni-

tentiae 56, 13 ; — satisfactionis 37, 15 ; modum excedere 240, 55 ; secundum — 95, 7; supra — 8, 29; modo eodem 295951 3loces35055; 10, 251085; 132, 14; 211, 18; hoc - benedicere 255, 6 ;

isto — 197,

2; pro — 95,

3; pro — culpae

37, 15556, 13; pro— excessuum 95, 5 ; quodam — 239, 14; 240, 15; quoquo 85:116959ullo/—.2717.7 s unotwuel tempore 100, 4o ; modis aliis 219, 7 ; — omnibus 145, 5. mollities 128, 14. momentaneus 105, 7. momentum 12, 4; 170, 39/40. monachus 239, 7. 25; 298, 5 ; 308, 2/5;

monachorum 239 m

monasterium

233, 4;

244

INDEX NOMINVM,

VERBORVM

monasterium 218, 2; — canonicorum 298, 18. 42; — cleticorum 317, 2; — comptouinciale 318, 7 ; - longe remotum 237, 1; —- monachorum 2233, 4; 239, 1; — nostrum, nostti ordinis 255, Bs sot Rodense 25991 sse ptiusrad

274, 11*; monasterii causa 92, 1; — custos 9, 8* ; — disciplina 235, 19 ; 235, 21/22 ; — officiales 35, 14; BUMP —

ordo et usus 236, 39; 244, 2 ; — pater 38, 10; 104, 9/10; 118, 2o; 248, 12; 2509 1:22555. 5.32725 25:278) 55/2849 ; 298, 10/11 ; 318, 2. 20; — uestes 235, 19 ;236, 90 ;255, 5 ; infra saepta — 82, 6; alieno monasterio

praefectus 85,

172/175; monasterium ingredi 256,

43; ad — confugere 236, 5o; ad — deferre 277, 15 ; ad — deportatus 278, 1 ; ad — recurrere 110, 2; ad — remittere 85, 165 ; ad — uenire 218, 1 ; extra — 85, 149. 154 ;236, 40. 81 ; in — reductus 85, 1535; a monasterio recedere 248, 28 ;

de — exire 82, 25 ; de nostro — praelatus rogatur 317, 1; in alio — 85, 157; in hoc — 268, 2; in — 2313, 5; in — crimen capitale perpetrare 85, 70; in — esse 110, 4; 118, 21; in — nutritus 248, 8;

de monasteriis pastores 236, 75. monastica professio 233, 6. monete 38, 9; 55, 15; 98, 6*; 243, 12; 247, 7; 248, 16. monitor 221, 5; ; 242, 9. monitum 55, 17; 85, 95. monstrare 87, 5. mora longa 85, 139; 277, 8; tanta — 82, 3; moram facere 82, 26 ; nullam — pati 11, 7; absque mora 37, 9; 162, 5. morari 33, 8; 117, 26; 118, 28. morbus 38, 10; 95, 9; 153, 2 ; 205, 4. mordax 79, 7.

mori 116, 39. 119; 190, 4; 282, 9. mots 116, 39. 119; 188, 5 ; 264, 84; — aeterna 222, 9; — improuisa 264, 80; —

mortis 116, 37/38 ; — perpetua 264, 81 ; —:'secunda) 4913-65 uitae 16:558 ; periculum mortis 240, 6 ; 248, 8 ; 277,

7; peccatum ad mortem

86, 7; uide

Mots sanctorum eius 27 zndice lif. mortalis 199, 58; 266, 2. mottalitas 191, 8; 256, 1.

mortificare 214, 5. 18 ; 236, 6. mottificatio 323, 11 ; 240, 16.

mortuus 114, 15; 116, 39; mortuorum agenda

167,755

169-393

1079:0239—

depositio 282, 9; — uigiliae 139, 7. mos 164, 4 ; 231,6 ; 236, 1 ; — ecclesiasticus 28, 5; 115, 31; quod superbis — est 2776, 5 ; ut (sicut) — est 173, 5; 294, 4; mores dissimiles 67, 5; ut motis est 97, 1; secundum morem bibere 165,

ET RERVM

5; secundum — cetera transigere 172,

9; secundum — conuentui se iungere

9, 19; secundum — uersus et psalmos dicere 228, 7 ; secundum — uestire 1, 5 ; ex more coopertus calix 116, 95 ; ex —

ecclesiam ingredi 107, 5; ex — facta confessio 117, 22; ex — hostiam diuidere 116, 139 ; ex - humanae infirmitatis 11, 12; ex — in refectorio benedici 1823 153!exs— legere 12242500825 —— peractum officium 100, 16; ex — peragere 209, 24; ex — praemissa dominica oratio 139, 6; ex — praemissa trina oratio 163, 2 ; ex — procedere 27, 1; ex

—se uestire 35, 19; ex — scillam pulsare 121,6; ex — signa sonantia 141, 6 ; ex — significare 117, 9; ex — solito 136, 4; motibus insignes 236, 65 ; — probati 85, 115; — suspectus 248, 6; in — doctrina 292, 12. motus 16, 6; 27, 5; 82, 8; 236, 15. rnouere 8, 10; 191, 1; 199, 7; 236, 52; 2397:2,.,12984/491 Moyses 98, 87; 238, 11; 290, 1. mulier 238, 11. multare 84, 4o. multiloquium 57, 5 ; 115, 32. multiplex 224, 5 ; 279, 7 ; 281, 1. multiplicare 135, 5; 292, 22 ;uide Domine quid multiplicati zz zsdice Zt. multitudo 298, 51; — credentium 79, 18; 298, 30. 32. 34. 35 [36 ; — tanta 155, Iz

multotiens 67, 6.

multum:

multo magis 299, 8; plus

102, 5 ; 214, 15 ; 235, 1 ; - diligere 214,

22; — habere 128, 7; — indulgere 128, 13; — iusto 23, 16; — nocere 183, 2; — solito:38, 12; -'ualete!23 14511556; paulo — 54, 4; plurimum expedit 318, 4; — laborare 23, 18.

multus sunt

75, 7; multa alia (praeterea) 102, 21; 247, 5; supra multa

constituere 290, 11 ; plures 11, 10; 76, 45:85;.103. 104/7228, 65:236; 52 »— accensae (lucernae) 2, 24; — amore accensi 273, 6; — fratres 49, 2; non — quam duo fratres 12, 5 ; — mansiones 155, 2; — uersus 77, 5 ; plura 159, 1; — linteola 116, 62; plura memoriter

tenere 35, 50; pluribus prodesse 236, 44. mundare 116, 71. 72. 77. 8o; 150, 5. mundicordis 116, 52. munditia 116, 44. 52. mundus 224, 6; — ipse 116, 55; mundum linteum 116, 100; munda peculia 143, 12; - per omnia 116, 55 ;omnia —mundis 199, 14; munda mundissime celebrare 116, 52/53; mundo corde

INDEX NOMINVM, VERBORVM 292, 21; mundissimum linteum 116, 58.

mundus (5455/.) 84, 27 ; — peccatis inueteratus 261, 2; mundi contemptus 257, 5 ; — impedimentum 251, 4; 269, 5; — occupationes 170, 37; — peccata 204, 4; 264, 111/115 ; — redemptor 5, 15 127, 13* ; 264, 4 ; ^ saluator 135, 10; — stulta sapientia 108, 20; — turbines

262, 2; pro redemptione — 116, 4o. munire 85, 9o; 116, 25 ; 208, 4; munitus 254, 4. munus 5, 6; 182, 4; — acceptum 285, 10; — diuinum 100, 52; 248, 26 ;munera praebere 199, 58. murmur 219, » ; 276, 7. murmurare 113, ;. murmuratio 157, 9; 236, 2. mutus 215, 2. musca 85, 45. mustum 132, 14. mutare 8, 11; 41, 1. 2; 98, 116. 118; 298, 10; — femoralia 40, 2 ; — habitum 271, 8/9; — indumenta 214, 4o; — inceptum 235, 15; — locum 142, 6; — mollitiem mentis 128, 14; — nomen barbaricum 279, 17; hota mutandi 42, 1 ; nihil de ritu mutatur 166, 1;

rebus non mutatis 298, 39.

ET RERVM

necessarius 25, 7; 42, Toss MiTo

— ad officium

245

9; 93, 5 ; 116, 79.

22m»

15997 323132:

116, 108; necessaria

curia 42, 4 ;necessarium est 98, 10; 225, 7 ; necessaria animae et corporis 271, 6; — cotpotis 118, 24; — humanis

usibus opificia 98, 81; — negotio 223, 4/5 ; — operi 117, 12; 215, 20; — operi instrumenta 102, 5 ; — proferenda 219, 9 ; necessaria loqui 240, 28. necesse esse 11, 16/17; 22, 2/3; 23, 15 ; 98135:38, 1351563175680; 3.5 085:29; "x i[sros Syu:01007 m25 958; 4087512: 155 109, 6528551290190 )54:5 020531175 283, 7; 311, 5 ; — habere 85, 105 ; 139, 10; 147, 1. necessitas 525, 12; — agendarum rerum 160, 4; — compellit, exigit, incumbit 35, 16; 43, 9; 98, 25; 99, 5 ; — corporis 122, 7 ; 203, 4/5 ; — grauis 11, 14; 43, 0/5858:62 5120151 /23:52185- 6592261: 6/2 — grauissima 57, 4; — ineuitabilis 11, 7;

39, 11543,45,96, 145,157, 185179, 5 ; — magna 245, 5 ; — magna et paene ineuitabilis 226, 4 ; — oboedientiae 132, 1; — operis 102, ro; — uirium 128, 15 ; talis — 49, 6*; necessitates corporales 2, Tyco m 85201065. 119:/45- 139/125 — fratrum 220, 5/4; causa necessitatis

mutatio habitus 277, 4; — indumento-

53, 13/14; respectu — 109, 2 ; necessi-

rum 203, 8; — uocabuli 298, 1o. mutatorium 41, 5/4; 82, 3o.

tatem habere 98, 66*; — pati 98, 48.

mutuus : mutua caritas 103, 11 ; 204,9; — fratrum accusatio 55, 1; mutuo 37, 12; 84, 19; 85, 17. mysterium 44, 6; — incarnationis 261,

2; — sacramenti 116, 5.

mysticus 219, 12. nancisci 72, 2. naris 8, 25 ; 17, 4; 43, 5/6. nasci 40, 4. natale (natalis) apostolorum 289, 2; — dominid5214 2127513 1:226; :$2 dies

natalis dominici 175, 5 ; nox - domini 240

natalicium : natalicia apostolorum 22,

12; — sanctorum 47, 5. natare 199, 59. natiuitas 264, 82; — domini 29, 4; 39, 1715895421169 1745172; 5; 1815/69; 31/65 m — Isadnctic Sixti? 132; aojfras natiuitatis domini uigilia 172, 1 ; 192,

daiufa 916: 5692131708 53. 2 rermm 199, 37 ; naturae hebetudo 240, 12; — secreta 85, 86; — superfluitas 39, 2;

natura hebetiores 233, 11.

104/105 ; propter — diuertere 310, 1; necessitate compulsus 11, 2 ; absque (summa) — 82, 38; 313,6; ex — 148,6; p10:283; 20585, 155, :125, 1; 196216; 2315651245. 05. necessitudo 49, 6. negare 59, 2; 61, 4; 84, 18. 49/50; 239,

24. neglectus 82, 55. neglegere 55, 24; 83, 11. 15 ; 304, 5; benedictionem 82, 23; 83, 9. 23; — psalmodiam- 214, 44. negligens 236, 15 ; — frater 67, 5/6; — operarius 102, 16 ;negligentior 16, 1 ;

85, 140; negligenter ad terram deicere 82, 28; — agere opus dei 8, 22; 115, 5; — facere 130, 4; — praeterire 62, 6; 83, 25 ; lectus — coopertus 13, 5. negligentia 16, 11*; 85, 53. 50; — in

corpore uel sanguine domini 85, 1; — obseruandi ordinis 242, 12 ;— similis 85, 22; talis — 85, 48; negligentiae conuersorum laicorum 14, 5 ; — cottidianae 55, 1o ; negligentiae (de negli-

gentia) reus 2, 9; 85, 4o; — superbia 22, 15; negligentiarum correctio 16, 4; negligentiae interesse 85, 12 ; ne-

naufragium professionis 114, 12.

gligentiam cognoscere 312, 5; — ex-

nausea, nausia 8, 24; 124, 6.

cutere

8, 17; — fateri

54, 9; — in

246

ET RERVM

INDEX NOMINVM, VERBORVM

capitulo publicare 102, 18; — indicare

55, 3; 56, 5; per— 83, 19; 130, 1; 154, 5/4; pet — abesse 82, 21; per — non adesse 83, 5; de negligentia

erubescere 16, 7; ex — 148, 6; ex — infirmitatis 22, 5 ; pro — 300, 5; pro —

facere 313, 6; pro negligentiis 264, 115/116*.

negotium 98, 9. 73; — actum 243, 10/11; — forinsecum 240, 29; — fratrum commune 138, 5; — iniunctum 148, 4; — probabile 145, 2; — seruile

98, 79; negotium adimplere 112, 4; — agere, peragere

98, 66; 132, 7; —

61, 6; — tractare

terminate

38, 15;

negotio necessaria 223, 4. nemo 44, 5; 72, 1; 73, 1,98,27; 114,6; 1192550:52655991:1298:94950912:165-2 nemine iudicari 283, 8. neophytus 226, 54 ; 279, 4. nequire 44, 4; 85, 71; 128, XPRESS;

31501599: nequitia 1, 4. nescire 53, 8; 191, 10; 214, 5 ; 239, 19; — psalmos 167, 15 ; 197, 9.

neuter 84, 25; 166, 5. Nicolaus (sanctus) 264, 52/535*; 264, $6*. nimietas 25, 17; 102, 14; 178, 5. nimis 209, 20. nimius 81, 9; 116, 154. nitit525 13517637:

nitidus 236, 74. nocere 8, 30; 72,2; 183, 2 ; 219, 5; 259, *

dicem 257.85 220; 4: nocturnale officium 25, 1.

nocturnales (— ca/cei) 206, 1; 225, az. nocturnum nocturni

officium psalmi

11, 2; 16, tit.*;

170, 4; nocturna

sitis1156w:,24431155 e Tuisior29r et nocturnae tenebrae 86, 14; 155, 5 ; — uigiliae 16, 1; 280, 6; nocturna tempora 11, 15; ad nocturnos 156, 1o; 280, 11; ante — 82, 29 ; inter — obdormire 229, 25 ; post —156, 135 169, 2/5 ;

— quod est pater 298, 12; — recitatum

305, 1; — regiminis 298, 19; — religionis 84, 29; 236, 79; — sanctum 4,8; 116, 2; 269, 4; — trinitatis 286, 9;

nomina sanctorum 266, 9; — suppres76,

sa

4;

nominis

gloria

264,

115/116* ; — inuocatio 224, 5; nomen accipere 157, 11; — suum audire 48, 6 ; 279, 153; nomine conuenire 298 17 — dici 298, 5o; — solo frater 85, 6o; — solo pastores 236, 77 ; te et — rectores 298, 20; cum — concordare 275, 6 ; de — contendere 298, 8; in — domini 98,

30; 109, 8 ; 133, 5 ; 150,7; 225, 5 ; 297, 4;in- tuo aggregati 285, 2; in — tuo collecti 285, 12 ; 4 de Adiutorium nostrum ; Sit nomen domini zz zndice At. nominare 272, 7; 297, 1/2 ;— fratrem 236, 25; — librum

uel responsorium

157, 15; — praepositos et presbyteros 298, 7 ; nominari abbas inconuenienter 298, 2; — pro excessu suo 63, 1; nominatus abbas canonicorum 298,

28/29; — et nominandus Augustinus) 299, 5.

pater (—

nominatim 84, 52. nona 201, 14; — finita 108, 2 ; 205, 1; — diei 139, 7 ; — sanctae Mariae 139, 7; — differtur 174, 2; — praecedit missam 201, 12 ;nonae prius signum 138, 2 ; 139, 1; missa praecedit nonam 201, 12 ; missa sequitur — 202, 1; — cantare 201, 10; ad — codices reddere 163, 9; ante — 117, *; post — 115, 20; post — agere 100, 39; post — bibere 166, 5; 228, 10; post — laborare 100, 57 ; post — manducare 164, 12; post — parata 231, 2; post — uadere ad locum destinatum 231, 4; post — uigilias cantare

197, 12 ; usque ad — 164, 5/4 ; usque ad — corpora recreare 100, 5; ; usque ad — lectioni uacare 100, ro. 15. 215 163, 8;

usque ad — meridiari 201, 8. nonus : nona kalendas aprilis 179, 1; —

lectio 301, 1 ; 318, 2o.

27; — gloriosum 285, 7; — officii 169,

noscere : nouisse 55, 195; 57, 55 59, 5 ; 615535104, 7,107, 1280579 $950709335 240, 25. 32; 244, 7 ; pro nosse et posse 2T SS notabilis 82, 40; 98, 52; 242, 13 ; 309, r[2. notare 76, 5; 98, 44. 49; 171, 15 213, 1; 229, 253; 236, 2; — ád'officium: in ecclesia 85, 128 ; — ad officium missae 316, 2; — ex usu 301, 1; — pigros uel negligentes 102, 16 ; — pro excessu 73, $;-— pro reatu 85, 105 ; — tempus 177, 3;—tempus anni 163,7; notatus 74,

4;— praepositorum 298, 44 ; — presbyterorum 298, 43 ; — proprium 236, 26;

notitia 65, 5; 100, 52; 158, 1; 215, 16.

quae — sequuntur 229, 24 ;nocturnis finitis:169585— horis*lg 1118; x1; —

spatiis 143, rr. Noe 199, nola 127, nolle 22, 62 ; 138,

6. 7; 136, 6; 140, 4. 14; 91, 2; 98, 43. 46. 60. 61. 6; 143, 11/12 ; 242, 19; 298,

30. nomen 298, 9 ; — abbatis 48, 7 ; — barbaricum 279, 16; — canonicorum 298, 25; — domini 118, 36; — fratris 236,

D

INDEX NOMINVM, VERBORVM notus 59, 6; 248, 5 ; notissimum 204, 2. nouellus 132, 14.

nouem

est

lectiones 175, 4; dies — lectio-

num 169, 7 ; festum — lectionum 2, 12 ; 10756521571: 2955 10157351165 175; 157, 21 5166, 1..5.5:194,.5; 197; 2:5 200; 35321856 63:2205 11.2329f 85nouember: kalendae nouembris 162, TEn169 T: v21d596: nouisse z/de noscere. nouitius 243, 4. 10; 250, 2. nouus 157, 16; 298, 25; — canonicus 298, 29/30; — ftuctus 133, 1; — homo DIM 03529695:5:25017$152261,07:-—

neophytus 236, 34; — panis 132, 14; noua conuersio 226, 55 ; noua ingerere 238, 6 ; — proferre 236, 46 ; nouissi-

mus 289, 6 ; - omnium 2, 19; 115,24;

247

ET RERVM

oblectare 97, 1o.

obligatio 266, 11. obligatus 101, 8*; 317, 9. obliuio 282, 1o. obliuiosus 116, 116. obliuisci 98, 94; 152, 16; 157, 15 ; 170 , 32::8011, 73. obloqui 236, 45 ; 298, 1. obnoxius 85, 171; 98, 98. 122. oboediens 271, 11:*. oboedientia (uir/us) 81, 5 ; 266, 14; — prompta et indilata 299, 15; oboedientiae fomentum 87, 10; — professio 235, 10; — subiectio 240, 15; oboedientiam

promittere

271,

9;

oboedientia clarus 267, 6 ; (negotium, opus, bensum) oboedientiae necessitas 132, 1; oboedientiarum claues 287,

nouissime 46, 7 ; 127, 5 ; uide Manda-

3 ; — occupatio 16, 14 ; — telaxatio 89,2 ; oboedientiam administrare 93, 5; — committere 85, 132; ad omnem —

tum nouum Z7 rdice [it.

promptus 236, 16 ;oboedientia liga-

nouissima 236, 55; — uerba 204, 7;

nox paschae et pentecostes et natalis domini et dedicationis ecclesiae 210, 2; —insomnis 286, 7 ; — solida 311, 1; — totius errofis 7, 5 ; noctis prolixitas 169, 2; — spatium 11, 14; 170, 9 ; circa noctem 110, 6; nocte 204, 4 ; — ac die 98, 535 ; - agenda mortuorum peragere 173, 5; — sequenti 48, 2 ; — surgere 1,

tit.*; in — custodire 2, 2 ; noctu sera 85, 90; uide Noctem quietam zn zndice lit. nubes 98, 75. nudare 85, 152; 211, 11 202259645 nuditas 24, 5; 152, 5. nudus 41, tit.*; 41, 5; 84, 32 ; 98, 56; 2T, 9. numerosus 2, 235. numerus 264, 95 ; — confessorum 37, 6/7 ; — fratrum 312, 2 ; — quatetnarius 44, 5 ; — sanctorum 267, 2/5 ; ex omni

numero

161.

oboedire 39, 15 ;98, 44; 237, 7; 273, 5* ; 299: 6962/8; obruere 98, 75/76. obscurus 116, 166. obsecrate 5, 5; 98, 41; 256, 2. obsequi 273, 5; 310, 2/5; 311, 2. obsequium 98, 119; 116, 126; 120, 5; 180, 1o; 284, 1. obseruantia 98, 25; 194, 2; 266, 11; 282121 obseruare 44, 6; 84, 48; 85, 1645 95, 4; 98, 24; 116, 73 ; 229, 16; — euangelicam perfectionem 2238, 5 ; — diligentissime 170, 12 ; — horam quiescendi 110, 4; legem standi uel sedendi 44, 4/5 ; — mandatum sabbati 313, 2; — per

omhnia 164, 5; — reuerentiam

se in-

praecellentiores

curuandi 21, 5 ; obseruari ab omnibus 8, 28; obseruatus finis 208, 8; —

nuntiare 46, 5. nuntius 85, 121. 165 ; 307, 5; 317, 11. nuper 298, 26. 28.

ab apostolis 204, 10; — ab apostolicis uiris 214, 7; obseruandus ordo 242,

286, 5. nummus

(fratrum)

tus, obligatus 101, 8; 317, 9; — occupatus 148, 4 ; ab — suspendere 85,

113, 8.

nutrire 78, 5; 85, 86; 98, 80; 124, 4; 248, 8. nutus oculorum 138, 8; — sacerdotis 116, 15; — sonandae nolae 127, 7; nutu 16, 5; 37, 11; 144, 5 ; 209, 7.

respirandi locus 127, 9; obseruatum 12/13 ; obseruandum est 16, 12 ; 27, 9S E95 NIOE IESIRO 236 obseruatio 80, 5; 98, 116/117; 234, 4; — ordinis 136, 19; 214, 56.

obsistere 260, ;. obsonium 199, 8. 9; 314, 6. obstinatus 55, 17.

obdormire 229, 25/24.

obtentus 271, 8.

obductus 38, 2. obiectus 84, 15. obitus 46, 4. 7; 49, 5. oblata 116, 87. oblatio 239, 2 ; 271, r1.

obtinere 267, 5 ; 318, 17. obtundere 170, 15. occasio 65, 5; 72, 2; 85, 142. 184; 170, 20; 248, 27. occasus

170, 26.

248

INDEX

NOMINVM, VERBORVM

occultare 56, 5. 7/8 ; — litteras 84, 4. 45. occultus 116, 76 ;in occulto 22, 7 ; 85, 9 ; occulte 38, 15; 84, 58. 45; 85, 2. 176. 182. occupate 11, 10; 97, 4; 116, 130; 138, $5 148, 4; 305, 5; 307, 5. occupatio 16, 13/14; 17, 5; 170, 57. occurrere 16, 16; 170, 25; 283, 15; — memoriae 161, 1; — ad finem 112, 6*; — ad horam regularem 17, 5/6; — ad nocturnas uigilias 16, 2; — ad noctur-

num

officium

16, tit.*; — ad opus

ET RERVM

nocturnum 11, 2; 16, tit.*; — piae deuotionis 125, 1; — sacerdotale 85, 1605-279, 10; — setuile. 98,-. 1025. — seruitutis 212, 1 ; — uespertinum 100, 12/13. 28/29 ;109, 1; 110, 7; 140, 16;

141, 7; 164, 6; 206, 8 ; 229, 1 ; officia agendorum 216, 2 ; 279, 19; - humana 116, 31; — minora 116, 31; — singula-

rum personarum 282, 5 ; officii celebritas 117, 1 ; officiorum relaxatio 89, 5; Officio deputari 143, 14; — locus destinatus 211, 8; officium agere, peragere 11, 15 ; 279, 12 ; — agnoscere

manuum 82, 17 ; — ad uenias faciendas 83, 17. octaua 29, 5; 30, 5; 194, 4; 200, 3; — apparitionis 29, 4; 116, 174/175; —

epiphaniae 173, 1; — paschae 29, 5; —

294, 5; — audire 279, 15 ; — celebrare 1/15, ixx5au2193 75 czvexsequi9. 35 — implere 293, 5; 294, 5; — iniungere 117, 9; — tractare 279, 8; ad — ideoneus

42, 7; ad — necessarius 116, 108 ; ad —

pentecostes 195, 1; 197, 1; 200, rz.

octo dies natalis domini 15, 4. october 231, 1o.

pertinere 102, 4; ab officio prohiberi 40, 6; ab — suspendere 85, 160; ab —

oculus peruigil 39, 7 ; oculi fixi 152, 14 ; —- lincei 53, 6; — uagi 82, 8; oculorum nutus 138, 8; oculum figere 84, 4. 45 ; oculos aperire 251, 7 ; — reflectere 122, 15 ;—uago aspectu circumferre 122, 4 ;

suspensus 213, 2; officiis fungi 85,

oculis uagi 236, 14; 4/de Oculi omnium Z7 indice lit. odium 84, 11; 85, 65 ; 292, 9. odor 116, 94. offendere 91, 4 ; — aspectum 27, 5 ; 236,

130, 8/9 ;214, 53 ; 244, 11/12 ; zinceptum 117, 28; — tonsuram 227, 1o. omhnimodus 85, 135 ;omnimodis 169, 125l00s 1252393055 omnino 41, 2; 71, 4; 104, 10; 217, 5 ;

23975: 208::39:

offerenda 263, 1; 302, 4. offerre 116, 87. 161; 125, 4; 271, 1; 289,

omnipotens deus 5, 2; 7, 2; 115, 35. 38; 251, 1; 253, 1; 271, 5 ; — aeternus deus 4, 2 ; — et misericors dominus 47, 4550, 5 ; — pater 3, 1 ; vide Omnipotens aeterne deus ;Omnipotens et miseri-

5 5;se— 232, 7 ; — carnes hospitibus 199, 45; — incensum 302, 2; 318, 25; — osculum pacis 116, 146/147; — praela-

tos episcopis 298, 4; — sacrificium

cots

salutis nostrae 26, 6 ; oblatus a paren- : tibus 233, 5; — puer 248, 8; — ad

tondendum 254, 5 /4* ; oblata corrigia 41.

deus;

Omnipotens

sempiterne

deus zn indice lit. onerare

115, 2; 265, 5.

onus 2, 12 ; 38, 65 85, 17 ; 265, 7 ; 286, 6.

opera medicantis 53, 7; operam dare ,

offertorium 263, :*. officialis 35, 14; 287, 5. officina 42, 6; 216, 5; 217, 2225s:

243, 6. officium 236, 38; — ad matutinas 9, 1: ; — agendum 48, 6; 240, 26; 279, 2; — cantandi 82, 10; — coquinae 280, 15 ; — diuinum 23, 14; 52,2; 82,8; 106, 16; 112, 7; 115, 15; 220, 5; — exterioris humilitatis 204, 13; — in ecclesia 85, 129; — legendi 82, 16; — lucernarium 100, 12/13 ; — matutinale 28, Sero 31, 4; 34, 1; 156, 7; — missae 2o 118, 1; 286,9; 316, 2 ; — missae prioris

et publicae 45, ; ;— nocturnale 25, 1 ;—

olus 199, 32 ; olera uirentia 199, 8.

omelia z;4e homilia. omittere 2, 11; 12, 7; 13, 10; 16, 18;

13; — chorum 82, 15; — fratrem 88, 3/4; — in uerbo 157, 2. offensio 188, r.

215, 15 ; — peluis 116, 82 ; — satisfactio 85. 56; oblatum euangelium 115

146 ;de — agere 48, 5.

oleum 523, 4. olfacere 116, 5o.

98, 65. 79 ;240, 24. operati 35, 5 ; 101, 5 ; 102, 6. 7. 20 ;104, 115.109, 25110, 1 ;111,25:18255/2214. 43; 260, 7*; 272,2; a mane usque ad sextam 100, 20; 163, 7; — a mane usque ad tertiam 177, 4; — usque ad sextam 163, 5 ; — post refectionem 100,

22; — post horam prandendi 100, 29 ; — cum silentio 98, 42 ; — gratiam dignationis 260, 4; — incipere 104, 7; — in

claustro

104, 9; — licet 217, 7; —

manibus (suis) 98, 47. $7. 66. 103; — nihil 98, 40; 104, 10 ; 2 nocte ac die 98,

35; — non uelle 98, 58; non — aliquid

sibi 114, 2; — siue in horto siue ubi-

cumque opus est 100, 22; 140, 8; —

siue intus siue foris 141, 2 ; senior inter

INDEX NOMINVM, VERBORVM

ET RERVM

249

operantes 102, 24; cum ceteris operantibus 244, 6; operandum est 100,

100, 2. 41; 109, 5; — sequenti uires

25. 33. 40[41. 43 ; operandi dieta 107, 4;- extrinsecus modus 110, 7 ; — hora 41, 11; 100, 15. 3o; 214, 42; — hora posterior 108, 1; — tempus, tempora 100, 19; 118, 17; ad operandum incitare 102, 4.

163, 1o; 216, 5 ; 244, 7 ; — habere 124,

operarius 102, 16. operatio 100, 55/56; 267, 8. operimentum 116, 64.

operire 1230, 4. operiri 165, 1/2.

instaurare 07, 12 ;opus agere, facere 1; 148, 5 ; 231, 1; — praecipere 41, 8;—

resumere 100, 17 ; ad —exite 111, 5 ; ad — redire 100, 6. 14. 26. 35. 445; 164, 5 ; 177, 2. 5; 201, 15; in — succrescere 297, 7; post — instrumenta recondere 102, 6; opere implere 75,9; 116, 115; abisecessatev 141; xd 770 S bwine disparati 113, 1o ; in — peccare 115, 37; in — sentire 275, 7; uide Opera manuum tuarum Zz zndice lif.

opifex 98, 85.

opusculum 282, 1.

opificium 98, 8o.

ora uestimenti 214, 9. oraculum 115, 6. orate 2, 1, 8, 7. 9; 170, 23. 28; 264 pas37 ; — pro eo (eis) 38, 8; 49, 8; 84, 40; — pro me 115, 57; legere uel — 138, 7;

opilio 98, 87. opinari 98, rir. opitulantia 135, 8. opitulari 290, 7. opofttunitas loci et temporis 85, 155; 88, 4. oportunus 11, 16; 288, 1; 310, 4/5.

legere aut — usque ad collationem 100, 18 ;psallere aut legere aut — 157, 12;

opponere 199, 4. opprimere 78, 5.

orandi uariatio tripartita 100, 45 ; — consortium 116, 111; ad orandum factum oratorium 157, 10; ad — sus-

optare 273, 1o.

pensus 116, 110; orant se inclinantes

optimum 2z/ge bene. optimus zide bonus. opus bonum 115, 39; 251, 6; 264, 95//168/55292. 31. —det 8,21 :4123/9:922: G3 Scr: 533. 327391 7,2 8:10775,:5581109 9 Tl sas 152, 6:216424.: Dt diuinumwv22,; tt:5; 139» 10599751 65 diurnum 146, 6 ; — est 2, 7; 40, 25 52, 151852995: 110,55018:85122, 155427, 24; 140, 9; 155, 2; 163, 10; 206, 2; 21513024582561 145532453 4:32779;-9:3 — extra claustrum 101, 1; — iniunctum 132, 2,282, 5.5 — ligaorum-116, 575 — manuum 4, 7; 82, 17; 97, 10; 98, 1. 5. 1452.22.05 1362 216014 1,155 9058 ; 164.1;

166, 5; 212,2; 215, 5 ; ^ rhiseticordiae 7,7; 83,16; 236, 65 ; — post prandium 177, 6 ; — quod in claustro agitur 112, 1; — saluberrimum 170, 29; — seruile 98, 81. 96 ; — solito laboriosius 200, 5 ; — totnatile 99, 17 ; omnia opera canonicorum 114, 2; operis indumenta 108,2; — instrumenta 101, 12; 102, 5 ; — locus 101, 7; — magister 101, 11; — magnitudo 214, 44 ; — minister 182, 5 ; — necessitas 99, 5; 102, 1o; nihil — iniungere 236, 58 ; — oboedientia indilata 299, 14; — prouidentia 102, 8; — prouisor 102, 1 ; 104, 5; 106, 5; 109, 6;112,8;— ratio 111, 1; — tempus 102, 6 ; opeti adesse 102, 25 ; — deputare, deputati, deputatus 113, 1; 211, 7;

214, 39; — finem dare 100, 8 ; — necessaria 117, 12; 215, 20; — necessaria instrumenta 102, 5 ; — insistere 98, 17;

211, 18; orantibus nobis 292, 2/5; 4ide Oramus te domine; Oremus 77 indice lit. oratio?2; tit.* :.10,, 5.5. x1'*» 32035. 5.

255 84, 9; — ad tit.*; — alia —

16; 85, 8. 49/50; 115, 1; 150, filium 5, tit.*; — ad patrem 4,

ad sanctam trinitatem 7, tit.*; 8, tit.*; — artificiosa 57, 6; — communis fratrum 2, 8/9; — composita a beato Augustino 1, 8; — conueniens 65, 6 ; — constituta, statuta 35, 29; 180, 18 ; — constituta de benedictione lauacri 219, 9 ; — instituta ad mandatum 180, 40; — consueta 314, 3 ; — dominica 10; 3:29, 2.7;37, 17, 39, 4596, 5;104,4; 109, 8; 116, 105. 155; 1118:27,:002/1.,8. 1299 166/172 5] 1/10 NX 215, 5/6; 284, 75:286, 19; 2895 7:5 — fraterna 38, 15 ; — nocturna 170, 4/5 ; — praemissa 201, 10; 277, 11; — pro peccatis 77, 9 ; — subiecta 136, 8 ; trina —,trinae orationes 3, 115 8, 159, 3. 10; 10,05. 16,2. 17,22 5 149a s dibGo Ts 163, 2; 169, 8; tres orationes 8, 2; — non intermissae 170, 27; orationis locus communis 3, 6; orationum continuationes 286, 4; — libelli 116, 129 ; — paenitentia 96, 10/11 ; — profusio 170, 9 ; orationi incumbere 98, 77 ; orationibus assiduus 236, 64 ; — insistere 116, 118 ; — instare 22, 2 ; oratio-

nem

cantare

35, 25; — (orationes)

dicere 192, 6; 209, 22 ; 229, 1o; 250,

2/35 2s r$ — diceteipet! seo47 25 impedire 98, 4; — subiungere 150, 4;

250

INDEX NOMINVM, VERBORVM

251, 12; 272, 10; ad - curuáti 8, 26 ; ad — in choro stare 9, 2 ; ad — intentus 116,

104/105 ; cum oratione (orationibus) 23:28/495:820 5685; 21:106/7;: 89114, 15", cum (sub) una — 46, 6; 167, 12; hac — omnia claudere 274, 6 ; orationibus se copulare 273, 4; in — frequens 267, 10; uide Domine exaudi orationem zz /udice

lit. oratorium 157, 1o. ordeum 27, 25. ordinabiliter 136, 2. ordinare 35, 55; 279, 5 ; 298, 29. 34. 55. ordinatus 209, 2 ; ordinate 82, 5 ; 139, 8.

ordo 87, 7; 169, 7; 170, 22 ; — de abbate 317, 12 ; — assignatus 244, 11; — canonicus 1183. 10:2239/ 014502415 »461— capituli 215, 5 ; — clericorum 235, 11; — collectarum 46, 1; — laicorum 205, 6; 233, 8; — Melchisedech 116, 56/57; — monasterii 236, 39 ;244, 1 ; — noster 44, 2; 233, 2 ; 237, 1; — obseruandus 242-15: upraelatorumg2975 2: praemissus, praedictus 162, 7 ; 163, 6; 317, 12 ;— totus 136, 19; sancti ordines 264, 15 ; ordinis obseruatio 214,

ET RERVM

116, 145. ostendere 98, 111; 100, 39; 114, 19/20; 285,4:541298 53575 1909.08; aliquid contuinaciae uel inoboedientiae 85,

199; — aliquid dignum

correctione

238, 8; — feruorem desiderii 235, 18 ; — humilitatem 53, 11 ; - inoboedientiam et rebellionem 85, 188; — leuitatem mentis 82, 9 ; — signum humilitatis 59, 6; — signum indignationis 66, 6 ; uide Ostende nobis zz zndice /t. ostensor 24, 5. ostensus 98, 111. ostia zide hostia. ostium chori 33, 15 ; — circumstantiae labiis 157, 7; — claustri 106, 2. 8; — dormitorii 2, 17; 13, 2 ; — ecclesiae 84, 32; 85, 100; — secessus 43, 5; prope ostium in claustro 211, 4; ostio intrare 85, 196; de — egredi 315, 5. Othmarus (sanctus) 264, 57*. otiositas 97, 5. otiosus 214, 27 ; 219, 8. otium 97, 1. ouis 98, 92 ; 236, 71; 265, 9. 10; 290, 5 ; 29734. ouum 175, 2; 176, 1; 199, 39.

36; — (monastici) suggillatio 239, 20; tectot) 59.1.:.7:3.1285 11726:1147582 frater cuiuscumque — 57, 2; ordinem regere 37, 285 61,2; 85, 47; 136, 20; — seruare1965725-230794:0231, 6; 312, 1/2 ; — tenere 9, 15 ; per — 274, 2 ; post

— conuersati 279, 5 ; ad ordines promoueri 240, 2 ; ordine ceteris praesta-

re 79, 9; — consistere 116, 105 ; — suo 280, 16; de — loqui 53, 1; 278, 5 ; de— tractare 243, 9; eo (eodem) — 27, 16; 136, 16; 140, 7; 141, 8 ; hoc celebrari

201, 5; hoc — incipere 101, 1; hoc — tondere 249, 5.

organum 127, 10/11. oriens 116, 26. oriri 61, 2; 71, 5; 80,2; 117,2; 199, 58 ; 204, 1. ornamentum 115, 45. ornatus 116, 45 ; 252, 4; 275, 8. ortus z;de hortus. ortus diei 171, 1; — luciferi 169, 6; — solis 170, 26. 0851536150225 .3:30645 4507 Tas Goes;

157, 6; 204, 8. osculari 115, 44 ;211, 15 ; 274, 2 ; 287, 2; 307, 5; 315, 3; — consecratum

(abbatem) 297, 12; — dextrum humerum sacerdotis

116, 134; — manum,

manus 116, 156; 212, 6; 303, 5; 318; 19 ;— textum euangelii 85, 128. osculum 116, 156; 274, 5 ; — altaris 39,

I3; — pacis 85, 128; 116, 147 ;— dare

pabulum 98, 95.

pacificare 264, 95 [108*. paenitens 246, 4. paenitentia digna 60, 5; — genuflexionum aut orationum 96, 10; — grauior

85, 68 ; — peccatorum 188, 4/5 ; — uera 264, 9o* ;paenitentiae excubiae 188, 6 ; —£Éructus 189, 1 ; ^ modus 56, 14 ; ad

paenitentiam admonere 85, 115 /116; paenitentia adductus 84, 39. paenitentialis

psalmus

32,

6;

44,

13/14; paenitentiales psalmi 32, 4; 35so 6/291,

19:139; 45 77,185.85; 19;

162, 4; paenitentialium psalmus ultimus 149, 6. paenitere 275, 8. 1o. pagina 211, 5. palaestra 97, 5. paiam 85, 2. palea 37, 26. palla altaris 85, 26. 37. palliare 57, 5/6.

palma 152, 17. palpitare 2, 5. Pangratius

2[5*.

(sanctus)

264, 45*;

Dus

panis 133, 7; — compositus 132, ascsde melioribus 180, 15; — et uinum 197, IO. I1; — nouus 132, 14; — secundus 85, 94; quinque panes 134,2; 135, 1; panis abstinentia 286, 3; — buccella

130, 4; — creatura 134, 1; — edulium

INDEX NOMINVM, VERBORVM 286, 2; panem manducare 98, 54. 42 ;

251

ET RERVM

patrare 231, 2; 275, 15 se — 117, 26.

214, 21; minima culpa 81, 5. pascere 98, 92 ; 126, 2 ; 236, 72. pascha 316, 2 ; — domini 181, 1/6* ; dies paschae 116, 174; dies sanctus — 44, 185 quattuor dies — 27, 14; nox — 210, 2; Octaua — 29, 5; usque ad pascha 168, 1; ttes dies ante — 32, 10 ; 39, 16; 244, 10.

parasceues dies 180, 19; 181, r.

paschalis dies 39, 17; 194, 1; — sollem-

— reponere 136, 2. Pantaleon (sanctus) 264, 45*. papa (- Damasus)

18, 4.

par 100, 4o; pariter contendere 112, 7. paraclitus 264, 86 ; 266, 1.

paradisus 290, 9. paratus 33, 16; 116, 82 ; 208, 11.

nitasP157335085920; 226394:

parcere ceteris 85, 187 ; — confitentibus

pascua caelestis 98, 95.

191, 7; — ei 84, 39; — nobis 264, 73. III;-— peccatis confitentium 185, 1; — $1b1935312:353: 93 parentes 223, 5 ; 239, 12.

passim 118, 15; 148, 10; 240, 25. passio 148, 8 ; 214, 11. 14 ;220, 7 ; 264,

paries 33, 4. pariter 8, 15; 209, 4. 18; 298, 19. pars 8, 15* ; 41, tit.* ;85, 30; — claustri 118, 18; 180, 11; 215, 2; — claustri remotior 236, 29; — claustti secretior

85. pastor 98, 90; pastores de monasteriis 236, 73; — solo nomine 236, 77 ;pastoris electio 284, 4; pastorum prin-

ceps: 297, 5. pastoralis 286, 21 ; 318, 11. pastus 37, 26; 240, 19.

et tutior 85, 195 ; — (partes) corporis

patefacere 86, 6.

2517) 18:544 5: — dextra fllio ena Siue mensae 125, 5 ; — diei 168, 12 ; — prior diei «16350055 1654— wmaiott 765033

patena 116, 6o. 165; 117, 19; — inuoluenda 82, 27 ; — super calicem inclinata 116, 169; — suscepta a subdiacono 116, 87 ; patenam ab altari tollere 116,

sanior 271, 11; — superior 116, 65 ; —

99; — diligenter inspicere 116, 81; —

tertia

recipere a subdiacono 116, 136; supet — 116, 139/140.

dextra altaris 116, 9; — dextra maioris

116, 91; prima — capitularis

actionis 53, 16 ; duae partes 116, 139; studia partium 239, 24/25 ;partem habere 293, 5 ; in — diuertere 147, 2 ; in

patens 33, 5; patenter 100, 41. pater 6, 2 ; 275, 10; 298, 12/13. 14 ; 299,

— secedere 116, 158 ; magna ex parte

5 ;- (noster, beatissimus) Augustinus

236, 68 ; omni ex —97, 15 ; in — diuersa claustri 180, 11. particeps 7, 5/6; 85, 4o. 108; 98, 65; 214, 2 ; 236, 20.

d1ex81 2;-9:5/2101:5122 01:02 Gp 5 2o ans OU 245 84, 41. 47 ;86, 5; 100, 19; 199, 4. 19; 298, 4/5. 40; — caelestis 275, 7; — deus 4, 1; 150, 8 ; 209, 1o; 260, 1; 285, 7. 15; dominus sanctus — 151, 1; — et mater 89, 4; 236, 22 ; -in congregatione huius sancti N. 294, 1; — indulgentiae 260, 1 ; — monastetii 38, 9 ; 104, 9; 118, 2050248:012:: 250, «1:3 255; SiSP22 05 218/35: 2845003:298; 1» 291892 :263 — omnipotens 2, 1 ; - omnipotens aetetnus deus 4, 1 ; patres 23, 2/5; 35, 7; 55902:5:/087:-86/83: "xxm /armasuu298; 15/16; — Aegypti 98, 106; — nostti 135, 5; — utriusque testamenti 204, Io; sanctí — 98, 5; 170, 115; 256, 5;

participare 116, 158. participatio 35, 9; 39, 19; 298, 21.

particula 85, 28. partus zide Post partum zz zndice Lf. parum 79, 6; — altius 106, 5; minus accurate 238, 2; — bonus 239, 22; —

competens

82, 8; non — comptesse

respondere 37, 15 ; — digna 116, 67; — discrete proferre 85, 185 ; — egere 118, 175,128, 7; —feruens 170, 20; —grauare

1999825:

ititelltgens.

91453, 35. —

religiosus 122, 16; — studiose 45, 4; — studiose operi dei insistere 22, 6; — ualidus 9, 1; 199, 25 ; — ualere 116, 98 ; eo— 11, 105;53,2; 272, 7 ; minime 79, 155195505 paruus 98, 71; paruum manutergium 117, 18; - momentum 170, 39 ; minor

patris flagella 118, 34; — imago 5, 5; — iniquitas 260, 2 ; uitae patrum 108, 8 ;

praeposito tamquam

patri oboedire

299, 7; patrem honorare 299, 6; ad — uenire 265, 2; coram patre 214, 24; cum — et filio 6, 8 ; 266, 16; 285, 15;

aetas 282, 6/7; — attentio 116, 112; —

cum

chorus 85305974. 7. 16

patribus statutum 125, 1 ; 157, 5 ; uide Gloria patri; Pater de caelis; Pater luminum ; Pater noster ; Te aeternum

19,8539»

2.

5.9; 156, 10 ; 244, 15 ; - diligentia 117, 24 ; — disciplina 35, 9 ; — fraternitas 49,

— et spiritu sancto

5, 5. 7; a

7; — reuerentia 116, 159; 309, 9; minores 139, 5; minora officia 116,

patrem 7n Zndice lit. patera 208, 1o.

31; minimus 83, 15; 125, 5; 127, 2;

patere 97, 14; patet 100, 49; 114.

15.

252

INDEX NOMINVM, VERBORVM

paterfamilias 108, 22; 113, 8.

paternitas 297, 1. paternus 24, 5.

pati 5,6; 40, 5; 72, 5 :74,4585, 575148, 2; 156, 5; — admixtionem anteactae conuersationis 236, 56; — detrimentum 191, ;*; —non longam moram 85, 139; 277, 8; — nullam moram q1982— poenam 85, 186 ; — psalmodiam 99, 2 ; — sitim 139, 9; — soporem 152, 15.

patiens ad omnes 240, 52 ;— in iniuriis 267, 9; — in tribulatione 118, 34; — necessitatem 98, 48. 105; patientia patientis 58, ; ; patienter audire 238, 9; —suscipere 75, 9; 85, 82 ; — sustine161574 7. patientia 58, 5 ; 79, 2; 85, 95. 116; 234, 6 ; 246, 4. patriarcha 264, 14*.

patrocinium 31, 4. pauci 75, 6 ; 116, 127/128 ; 290, 10; 298, 36; 299, 4; paucis uerbis non pauca comprehendere 115, 55; — uetbis

peccata sua confiteri 181, 5.

paucitas 136, 19/20. pauimentum 116, 85. Paulinus 98, 82. paulo minus 45, 4; — plus 54, 4. paululum procedere 132, 4.

Paulus (apostolus) 98, 23. 63*. 86 ; 264, 16; 2977; Petrus et — 15, 6. pauper 85, 98/99 ; 180, 20/21 ; — factus est 236, 61; — uice Chtristi 125, 4; pauperes loti 180, 15; tres — 83, 5; 211, 10 ; duodecim — 167, 15/16; 197,

10; quadraginta — 180, 8; mandatum trium pauperum 48, 4; 83, 12; 85, 1305220577; 211; 1; —manus 211; 16;

— obsequio 180, 1o/11. paupertas 128, 10; — apostolica 98, 20; — domus 234, 10; — una 239, 11; —

uoluntaria 24, 5; 236, 21. 61; amor pausare 8, 3o; 138, 2. pax 307, 5; — ecclesiae 264, 115/116* ;

pacis euangelium 116, 22 ; — osculum 85, 128; 116, 147; — uinculum 79, 5 ;

pacem donare 264, 9o. 115; in pace disponere 264, 95 [108* ; in — fixus 267, 9 ; 4ide Fiat pax ;Pax huic domui ; Pax Requiescant

264, 76 ;peccati immanitas 285, 1; —

impietas 54, 8; peccatorum

indul-

gentia 184, 1; 264, 91; — paenitentia 188, 5 ; — remissio 269, 7 ; — uenia 116, 4; peccato obnoxia 98, 98 ;peccatis parcere 1852927 — prtopitiari 252, 1; peccata confiteri 181, 5 ; — deflere 191, 8; — dimittere 115, 38/359; — interiora lauare/ 212, 5; — relaxare 183, 2; —

remittere 187, 5 ; peccatis inueteratus mundus 261, 2; pro — 264, 115/116*; otatio pro — 77, 9; 150, ro.

pectere capita 162, 6 ; pexo capite 36, 2 ; pexis capitibus 139, 4; 201, 8. pectus 8, 25 ; 37, 8.

peculiaritas 114, 8. 19. peculium

143, 12 ; 226, 85.

pecunia 256, 78. pedetemptim 2, 15 ; 121, 5; 136, r1.

peior ze malus. peiorare 82, 55. pellere 224, 5. peluis 116, 7o. 85; 207, 15. 19; 211, 15;

215. 8. pendere 85, 177; 102, 9; 117, 17; 211, 4penitus 8, 10; 170, 32.

pentecoste 181, 1/6* ; 316, 2; pentecostes dies 116, 174; — dies dominica 39, 17/18; — nox 210, 2 ; — octaua 195, 1; 197, 1; 200, 1 ; — quattuor dies 27, 14; — septem dies 15, 5 ; — uigilia 202,

1 ; usque ad pentecosten 29, 4; sexta feria ante — 192, 6; in pentecoste nullus minuat 226, 5. peragere 43, 5* ;117, 25 ; - cenam 141, 9;— certamen 235, 7; — cetera ex more 209, 24; — cetera ritu praedicto 202, 2 ; — grauiter 232, 5 ; — iniunctum 96, 12; — iter uirtutum 55, 15; — negotium 132, 8; — officium 279, 12 ; — officium diuinum 100, 15 ; — officium matutina-

le 28, 5; — opus dei 107, 4; — septem

paupertatis 224, ;.

intrantibus;

ET RERVM

in pace 77

indice lit. peccare 86, 6. 12; 115, 36; 188, 5. 4;

[5998 peccator 116, 1; 264, 89. 95[108* ; 265, 4; peccatoris oleum 53, 4; peccatorum onera 265, 7 ; — remissio 266, 10;

peccatori propitius 4, 7. peccatum ad mortem 86, 6; peccata mundi 204, 5 ; 264, 111/115 ; — nostra

psalmos 173, 3 ; haec peracta 151, 6; his rite peractis 116, 160 ;omnibus — 40, 6; 172, rz.

percantare uersum 132, 5 ; percantata antiphona 251, 11; — hora 100, 45; 121, 1; 163, 4; 164, 4; — nona 100, 6 ;

percantatis uesperis 164, 7. percipere 116, 158*; 133, 4; 269, 7; — apposita 122, 6; — cibum 136, 17; — habitum 278, 4; — nihil de cibo uel

potu 85, 193; — pastum 240, 18; — praemia 273, 14 ; — refectionem 1723, 2. percutere

121, 5; 208, 7.

perdere 82, 32. 53; 90, 1. 4. 4/5 ; 152,9; 1999. perducere 65, 5; 115, 40; 133, 5 ; 141, 11 ;264, 95/108*. 107.

INDEX NOMINVM, VERBORVM perdurare 9, 6; 156, 9; 292, 14.

perfectio 236, 41/42. 84/85 ; 317, 6; — 19; — canonica

240,

18 ;— canonici ordinis 239, 14/15 ; — euangelica 98, 21 ; 238, 5 ; nulla — sine opere manuum 98, 14; — religionis 98, 112; summa — religionis 98, 8; — una 239, 11 ; — uoluntatiae paupertatis 236,

61/62; perfectionis desiderium 234, 8; — felicitas 248, 25 ; — finis 35, 6; — gradus 236, 70; — uia 236, 54; — uictoria 262, 4; — uirtus 251, 6; ad perfectionem conuolare 236, 72 ;ad — prouectus 55, 5 ; ad — tendere 236, 56.

perfectus

253

opere 264, 95 [108* ;292, 7; — in proposito sancto 264, 101 ; — petitionis, petendi 232, 12 ;246, 4/5 ; — probata 235. 16: perseuerare 84, 41 ; 249, 5 ; 262, 4; 292, 136.347. 83 persistere 224, 6; 269, 6.

peregrinus 308, 2. perennis 98, 100. apostolica 214,

ET RERVM

157, 2; 236, 59; perfecta

persolutor 257, 2. persona 85, 186; 138, 4; 160, 4; 283,4; — dicentis 238, 10; — grauior 118, 32 ; — magna 117, 25; — nota 248, 4[5 ; — semel accepta 283, 6 ; — ullius dignita-

tis uel occupationis 17, 3; personae ceterae 2823, 5; — singulae 282, 5; personae amor 285, 10 ; — consideratio

248, 5; personarum acceptio 14, 5; 555510: 75,561 personare 3, 10; 97, 10; 116, 33/34.

caritas 264, 95 /108* ; — disciplina uitae christianae 98, 6/7; — trinitas 7, 10;

perspicatia 170, 16.

perfectum donum 25, 2 ; perfectior esse contendere 53, 2; perfecte 264,

105. perferre 39, 11; 92, 2 ; 219, 9*. perficere 269, 2 ; — desideria carnis 122,

8; — inceptum 216, 5 ; — opus iniunctum 12, 9; 132, 5; — opus misericordiae 7, 6 ; perficiendi desiderium 248, 12; — licentia 117, 28. perfidia 6, 7; 7, 5. perfrui 108, 26/27 ; 116, 48 ; 252, 5.

perfundere 309, 2. pergere 43, 5; 1230, 9. periclitari 81, 10; 236, 8o. periculum 40, 5; — corporis 85, 45; — maximum 114, 11; — mortis 240, 6; 248, 8; 277, 8; — sententiae 8, 21.

perspicere 11, 1o. 12; 12, 85 33, 5 ; 38, 155:56» x164170,. 9 1123255155 —lectos fratrum 13, 4.

perstare 16, 9. pertinaciter 98, 107/108. pertinere 53, 16; — ad aedificationem 118, 7; — ad custodiam camerarii 85, 87 ; — ad diem 180, 5 ; — ad diligentiam diuini cultus 118, 19; — ad habitum canonicum 86, 10 ; — ad nos 49, 6; — ad

officium (prouisoris operis) 102, 4/5 ; — ad praelatum 200, 5 ; — ad rationem communis obseruantiae 282, 2 ; — ad

religionem 114, 7. pertingere 18, 9; 256, 68. pertradere 309, ; *. pertransire 229, 21.

perimere 53, 15.

perturbare 142, 5 ; 144, 2/5.

petitea5, 55. 56:15953131; 25:275, 1x;

perturbator 285, 8. peruenire 211, 10; — ad agnitionem

peritia 215, 15*. peritus examinator 248, 5; — medicus

conuentus 64, 5; — ad consortium electorum tuorum 269, 7 ; — ad frugalitatem aliorum 128, 11; — ad ostium secessus 43, 5; — ad plenitudinem caelestis thesauri possidendam 2236,

38, 35; 56, 14; — scribendi uel libros

ligandi 244, 5. perlabi 84, 5o. perlegere 118, 14 ;272, 1.

perlustrare 15, 8.

65 ; — ad societatem sanctorum aeter-

permanere 85, 80; 93,6; 253, 5, 202, 5. permittere 24, 2 ; 56, 5; 74, 2/5; 199, 29/30; 241, 5; 285, 8; 312, 5.

nam 297, 10; — ad uisionem tuam 7, 9.

perniciosus 56, 8; 114, 16/17. perpendere 56, 15. perpetrare 58, 2 ; 85, 7o. 160.

Perpetua (sancta) 264, 64. perpetuus 191, 12; 251, 4; perpetua dilectio 253, 5; — mors 264, 81 ; per-

petuum silentium 157, 4; perpetuo 98, 124.

perquirere 85, 18/19. perscribere 161, 1. perseuerans 239, 5. perseuerantia 35, 5 ; 266, 15 ; in bono

o

peruentio 232, 19 ;234, 9 ; 248, 2o. peruigilantia 292, 10. peruidere 52, 17. peruigil 39, 7. peruius 22, 4. pes 35, 18; — calicis 116, 157; pedes depositi in terram 207, 12 ; — lectuli 35, 14 ; — loti 206, 1 ; ^ nudati, nudi 84, 52 ; 211, 11; pedum lauatio 313, 2; —

nuditas 152, 3; pedem utrumque simul non denudare 205, 5 ; pedes lauat&:205: 53207519 2211. 145212 «1 discipulorum lauare 204, 5 ; 209, 21 ; — singulorum lauare 207, 17; ante —

254

INDEX NOMINVM, VERBORVM

distribuentis procidere 276, 8 ; ante — ponere 287, 4; in pede minuere 230, 2; pedibus conculcare 8, 25; — omnium prouolutus 85, 124. pessundare 78, 5/4.

pestifer 224, 5. pestis 114, 11 ; 264, 79.

petete 49, 8; — ab inuicem 2159 595 * benedictionem 122, 2 ; 143, 6; 208, 5 ; — codices 118, 15/16; — dormitorium 138; r; 150, 15; — ecclesiam 2, 255; — lauatorium 139, 5 ; — licentiam 39, 15 ; — secessum 2, 15. 19; 11, 3; 43, 2; — ueniam 53, 115 54, 115; 77, 5; 84, 14; 85, 15. 72. 101. 142 ; 89, 1. 8590, 5 ; 92, 6594, 4; 130, 9; 152, 10; 242, 10 ; 300, 4; 309, 5; petenda uenia 242, 12; petita uenia 181, 5 ; petendi perseuerantia 246, 4 ;petenti fratri remittere

84, 15/16. petitio audita 234, : ; — facienda 278, 2 ;

— misericordiae 89, 7/8 ; — perseuerans

ET RERVM

plenarium 180, 52; in plenario 180, 6.

plenas 85, 131; plenarie 27, 11. plenitudo 236, 62. plenus 170, 26; plenum officium 115, 17; ad plenum 115, 15/16. plerique 298, 44; 3118,17:

plures zide multus. plus z/de multum. pluuia 133, 2. podagra 33, 17/18; 205, 4. poena 16, 10; 65,9; 85, 151; 1837 35— fratris defuncti 94, 1; — grauior 242, 15 ; — grauioribus culpis debita 85, 80; — maior 84, 28; — mitior 84, 4o; — proprietariorum 114, tit.*; talis — 84, 36; poenae subicere 56, 5; poenam

euadere 69, 4; 145, 4; — excipere 58,4; 84, 28; — ferre 86, 2 ; — pati 85, 186; — subire 84, 20; 242, ro.

poeta 108, 19. pollutio 39, tit.*.

239, 5; petitionis perseuerantia 232, 12 ; 246, 4* ; petitionem proferre 248,

pompa

14; — protelare 235, 12; petitiones

ponere 116,69; 184, 2; 308, 2; — cartam professionis super altare 272, 1; —

suas confirmare 235, 5.

116, 45.

pondus 62, 1. claues oboedientiarum ante pedes (ab-

Petronella (sancta) 264, 61. Petrus (apostolus) 98, 85*; 214, 264155 eetiPaulusvl5: f6:

11;

batis electi) 287, 5 ; — digitum ori 157, 7;- discretionem trifariam operi 100,

45 ;—in thuribulum 302, 5 ; — mensalia

pexus ide pectere. Pharao 170, 1.

180, 14/15 ; — panem 180, 15; — se ip-

Philippus (apostolus) 264, 22. philosophus 108, 20.

sum ante se 53, 5; — terminum operi

pietantia 127, 19; 228, 5. pietas 182, 5 ; — gratuita 7, 8; — mentis

23, 2; — multiplex 224, 5; pietatis aures 269, 5; — deliniamenta 67, 7; — gratia 266, 2; — iustitia 285, 13; — magnitudo 184, 4 ; — misericordia 135,

4; pietatem

inuocare

267,

1i[2; —

mouere 191, 1 ; pro pietate 183, 2 ; in

pietatibus misericordia 292, 8. piger 102, 16; 236, 15 ; 240, 31 ; pigrior 242, 6. pisciculus 199, 52. piscis 135, 2; 199, 7. pius 125, 1; piissimus 267, 7; pie 98, 24; 266, 15.

100, 2; — meliorem terminum culpatis principiis 85, 156; positus 83, 20; — extra monasterium 236, 44. 81; — in causa 72215 73, t;-——1n choto/82?75—

sub custode 33, 25 ; ^ in custodiis 116,

68; — in probatione 277, 2 ; positi in aliis ecclesiis 49, 4; — sub quadam

regula 233, 12; manus positae super altare 270, 2.

pontificalis 214, 12; pontificaliter 2805: populus 117, 235; — catholicus 264, 115/116* ; — christianus 236, 75 ; 264, 95/108*. 105 ; — fidelis 26, 9; clerus et — 271, 3; ad populum sermonem

facere 157, 15.

placare 188, 2.

porcus 241, 5 ; 275, 11.

placere 23, 2; — deo 240, 17; 269, 1; 291, 5 ; - humilitate 88, 4; — in omni-

portectio 68, 1*.

bus 285, ; ; ^ omnibus per omnia 236,

porrigere 2, 4; 116, 9o. 136; 191, 5; 215 pam

17; deo placita 7, 8; deo placentes

porta ecclesiae 33, 16 ; — paradisi 290, 9;

praelati 297, 2 ; placet 142, 5 ; — prae-

Hide A porta inferi zn zndice lit. portare 82, 27; — arma 312, 6 ; — candelabra 180, 31; — carnem 199, 31; —

lato 85, 78; — praesidenti 209, 14 ;uide

Placebo zz indice lit.

placitum 79, 6. plaga 38, 1. 2 ;56, 7; 85, 198.

cereum 115, 21. 22; — imptoperium Christi 214, 1; — infirmos 286, 22 ;—

platea 85, 151.

iniquitatem 260, 2; — manipulos 281,

plecti 85, 174; 86, 18.

7;— onera 2, 15; 85, 17/18; — textum

INDEX NOMINVM, VERBORVM euangelii 303, 4; — uestem 85, 76.

ET RERVM

255

praecellens 38, 15 ; 115, 5 ; 286, 6.

portarius 32, 15. porticus 8, 27/28. portio 191, 4.

praeceptum

199, 17/18; — Augustini

86, 2 ; — caritatis 204, 6 ; — praelati 85,

189 ; praecepta continentiae 275, 4 ; — regulae 235, 22; praecepti institutio

poscere 102, 5 ; 172, 2. posse passzz ; pro — 116, 32 ; 271, 11*;

98, 26; praeceptis

pro nosse et — 271, 5 ; qui uelle et — dat 248, 24. possessio 82, 24; 236, 57 ; 273, 6. possibilis 240, 18 ; 312, 2 ; 313, r.

praeceptum accipere 85, 81 ; — serua-

possidere 191, 6; 236, 62 ; 285, 7.

post, postea 41, 11; 43, 5. posterus dies 40, 5; 223, 5; 231, 7; posteri 214, 15; posterior hora ope-

obsequi

273, 2;

re 236, 6o.

praecingere linteo 207, 15. praecipere 9, 22; 74, 1585, 112; 98, 70; 299, 18 ;— aliis 98, 54; — cellerario 9,

17; — opus 41, 8; praecipit Augustinus 2, 25 ; 100, 20; — praelatus 276, 1.

15;

praecipitium 2236, 85. praecipuus 266, 7; 316, 1. 5 ; praeci-

posteriores 23, 8 ; postremus 181, 4; posterius (zdz.) 9, 24 ; 33, 14.

pue 26, 5/6; 116, 117; 170, 7; 219, 9; 226, 1/2 ;240, 22/23 ; 219, 4.

randi

108,

r; —

pars

diei

163,

postmeridianus 165, 5/4. postponere 47, 1; 239, 17.

praedicare 282, 8.

postulare 277, 5 ; 298, 43; — excessum deleri 85, 8 ; — immensam tuae pietatis

gratiam 266, 5 ; — in proposito confitmati 249, 5; postulans frater 89, 11;

ratio postulat (uidetur postulare) 170,

praedicator 293, 2. praedicere 115, 16; 226, 6; 234, 5;

praedictus 234, 12; — pater Augustinus 199, 19; — finis 112, 6; — locus 240, 21/22 ; — minister 309, 8 ; — modus 95,

potare 135, 8. potatio 165, 4. potentia 116, 2/5.

75:55mos:231,16:5 —nosdo/ 230545 — psalmus 11, 1 ; 106, 7; — ritus 202, 2; 240, 5 ; praedicta asperitas certaminis 232,6 ; — consuetudo 85, 174 ; - cultura hortorum et uinearum 99, 12 ; — hora

potestas 85, 64; 98, 56. 62; 2901, 1; —

lucernarii 100, 12; — lex psalmorum

TIS 102 21:024()9850:828980 14

alligandi atque soluendi 294, 5. potio 223, 14* ; 224, 4; 245, 1/2. potius (adz.) 16, 105; 50,2553, 145; 72,4; 84, 46; 98, 77. 96; 143, 115; 154, 4; 236, 35; 238, 12 ; 298,6 ; potissimum

(ada.) 118, 23. potus aquae 85, 94; — caritatis 313, 2; — melior 9, 18; abstinentia potus 199, 29; aliquid — profundere 82, 32 ; edu-

112, 4/5 ;—officina 217, 4 ;—oratio 167, 12; (ut) praedictum est 85, 56. 6o. 168 ; 96, 1; 108, 5; 110, 6; 136, 16/17; 140,8;141,1;162,8;163,4;164, 2/5 ; 209, 25 ; 229, 16/17 ; 277, 5 ; praedicti defuncti 197, 5 ; praedicta signa 207, 11; ex praedictis colligere 95, 8;

quibus — 235, r.

madefacere 130, 5 ; de — non loqui in

praeesse 317, 4; — ceteris 85, 65; — monasterio 298, 18 ; - omnibus 283, 5. praefatus 5, 7:85, 775136, 19; 271, 16; 288, 4. praeferre 115, 2/3. 22 ; 214, 12 ; 236, 86 ; 239,18:

capitulo 52, 4 ; nihil de — percipere 85,

praeficere monasterio clericorum 317,

lium — 286, 5; potum apponere 212, 6; — infundere 208, 10; — sumere 209, 16; post — 140, 5 ; potu refectus 156, 5 ; — refecta corpora 100, 5; mensam —

195 ; 4ide Cibo et potu ; Potum caritatis Zn zndice lit.

practice auctorum 108, 19/20. praebere 199, 58 ;219, 1 ; 235, 4. praecantare 280, 4. praecedere 57, 8 ; — ad lectos 229, 12 ; — ad legendum 27, 15; — ad locum 117, 9;—ad locum aptum et apertum 37, 9 ; — jin refectorium 208, 9; praecedens

cantor 85, 75 ; — missa 201, 15 ; ptaecedentia damna 85, 147; hora pran-

dendi praecedit officium

uesperti-

num 100, 28; missa — nonam 201, 11/12; nona — missam 201, 12; nox quae diem electioni statutum — 286, 7;

iuniores praecedunt 101, 7.

2; praefectus monasterio 85, 175.

praegustare 108, 26. praeire 2, 25. praeiudicare 239, 21. praeiudicium 70, 5; 271, 11*. praelatus canonicorum 298, 45 ; — est pater 298, 15; — assumit 180, 1o; — claudat omnia 274, 5 ; — concedit 23, 12;— confitetur 192, 4/9* ; — curat 83, 13/14; — dat signum 3, 10; 8, 12; 16,

$5 150, 12; 172, 8; — deputat locum 16, 5 ; — dicit 96, 8 ; 146, 1 ; 180, 4; 209, 19; — dissimulat 16, 8; — facit operi insistere 109, 2 ; — facit sermonem 180,

38; — incipit 274, 1 ; — iudicat 84, 20; 222, 2 ; — praecipit 276, 1; — rogatur de

256

INDEX NOMINVM, VERBORVM

nostro monasterio

317, r; — surgit

159*3166*:

ET RERVM 017655103

doc 0 dpTOR

28; — uult aliquid breuiter loqui 69, 6;

constitutus 299, 15* ; — dici 298, 11. 16 ; — electus et consecratus 299, 1* ; — noster 92, -$*; — esse. 294 1*oesnet

praelati ecclesiae nostrae 271, 10; praelati arbitrium 86, 17; — concessio 148, 15 ; — diligentia 113, 1 ; — discretio

318, 25* 5— uel decanus.33;. 205.51, 1*585, 45. 34*. 61*5:194*5 80; 215587,

209, 17; — uel camerarius 180, 17; — uel qui uicem eius ordinem regit 37,

decanus 101, 10* ; 102, 8*; 207, 17*;

16, 13; — miseratio 87, 7; — praecep-

5/6* ::102,9* 5.106, 4/5*; 136,:9/6* ;

tum 85, 189; — sententia 57, 6 ; praela-

148,57*3:149, 2:55 150: t4 ou20 T eaBiEs 207,:1x* 5,223, 4 [75* ;::243; 2*9 decanus uel — 144, 4* ; — absens, non praesens. 85, 159*5 86-2155 1102: 9e praesens siue absens 277, 6* ;— adest 85, 166* ; — capitulo praesidens 85, 71/72* ;— celebrat missam 302, 5*; — deputat locum 33, 20*; — dicit humo prostratus 192, 4* ; — dicit uersum 140, 5* ;— facit misericordiam 85, 121*; —

torum ordo 297, 2 ; praelato occulte intimare 85, 182; — quantum placuerit

85, 78; — relinquere 122, 15 ; — subditus 271, 11* ; — uidetur 51, 4; praela-

tum

praeeuns

lucerna 2, 23; ad —

pertinere 200, 4; ad — referre 240, 36;

praelatos abbates dicere 298, 5 ; inter — et subditos non oriantur fomenta discordiae 80, 2 ; a praelato agendum est 65, 6; a — dantur denarii 180, 17; a —iussus 39, 15; a — missum 129, 1. 5;a

— nomen

barbaricum

mutari potest

279, 17; a — perquirendum est 83, 19;

a — sequitur 192, 4/9*; a — signum surgendi audire 130, 7; a — uindictam

impositam sustinere 84, 14.

facit sermonem

51, 1*; — impendit

aliquid per misericordiam 85, 95* ;— incipit 274, 1*; — instituitur 292, 4*; — iubet 85, 194*; — memor apostoli 85, i115; —memotuperqse:85)u124009 — mittit librum 51, 2*; — perspicit 38, 14* ; — potest adesse mandato 207, 4* ;

praelauare 205, 1; 211, 12.

— prouidet 272, 4* ; — pulsat scillam

praelibare 171, 2.

140, 1*; praepositi uel abbates 298, 57. 48; — duo 289, 4/5*; praepositi arbitrium 41, 6; 85, 34*; 86, 21*; —

praemittere 35, 28; 132, 17; 215, 21; — benedictionem 228, 2; — 'domnus' 236, 25 ;— nomen fratris 236, 27; — psalmum 215, 4; — trinam orationem, praemissa trina oratio 141, 4; 163, 2 ; praemissus 99, 14/15 ; — ordo 163, 6 ; Sd»: dersusq853 215222108 praemissa oratio 139, 6: 201, 10; — oratio dominica 29, 5; — ratio 216, 2; — salutatio 250, 2; — sententia 85, 155;

(ut) praemissum est 164, 5 ; 165, 7: 236, 90; 277, 12; ptaemissi dies 30, 4; praemissae culpae 85, 5/6; — duae distinctiones 100, 32/35; quae praemissa sunt 40, 7.

praemium glotiae 264, 95 [108*. 107 ; — laboris 108, 28 ; praemia aeterna 285, 15; praemia percipere 273, 14. ptaemonstrare 38, ;.

praeoccupate 67, 5; 84, 5; 85, 137. praeparare 318, 27; se — 69, 5; 82, 4;

85, 73/74 ;se — ad officium uespertinum 206, 8; se — ad uapulandum 85, 13; — obsequia fratrum 120, 5; — rasioria 214, 42 ;215, 15; praeparata cauea 116, 84 ; praeparati aluei 205, 2 ;

praeparata refectioni 125, 2/5. praepedire 96, 14. praeponere 236, 5/4; 242, 5; 279, 6. praepositus 181, 7* ; 207, 12*; 298, 15. 14; 299, 5 ; domnus — 38, 14* ; 76, 2*; SL PI ONG KOYCS qec CSS NER TUO d

audientia 85, 163*; 87, 5/6*; — electio 283, 1* ;— iussu 7* : 298, 44/45 ; — pedes 85, 124* ter318;17*5» 2

93, 1*; — nomen 48, — nostrilegatio 92, 5* ; ; — reuerentias obtinesedes, 286,925 5: 5ad

dexteram — sedere 317, 10*; in praesentia — 318, 16*; praeposito clam insinuare 85, 176* ; — deseruire 299, 6 ; — euenit culpa 85, 6* ; — inclinare 123,

6*; 309, 1o*; — non licet 43, 9*; — oboedire 299, 7 ; — oboedientiam promittere 271, ro*; — professus 85, 172*; — rem innotescere 94, 2*; —

uidetur 85, 125*; praepositis statuta benedictio

288,

6*;

praepositum

(praepositos) instituere 290, 2. 5*; praepositos dicere 298, 41; — nominare 298, 7; a praeposito communio datur 272, 8* ;a — constitutus 37, 6* ;

a — corpore plecti 85, 173*; a — licentiam accipere 117, 28*; cum — ad capitulum intrare 318, 24*; cum — contendere 85, 4*; solus uel cum — 318, 25*; ordo de — 317, 12*. praescribere 214, 44. praesens 82, 21; 85, 72*; — abbas 85,

160* ; 277, 6 ; abbas non — 86, 22 ; 102, 9; — pater monasterii 318, 21; — ad communem fratrum rasuram 82, 20; —

uita 254, 5; in auditu praesentium 272, 7 ; ad praesens 299, 16 ; praesen-

INDEX NOMINVM, VERBORVM tia contemnere 292, 15/16; in praesenti 102, 22/25. praesentare

85, 171; 235, 5; 278, 2;

289, 3[4. praesentia angelorum 8, 19; ad praesentiam abbatis ducere 316, 7; in —

abbatis uenire 85, 166/167; in praesentia domni

abbatis

318, 16; in —

cleri et populi 271, 5 ; tamquam in — dei 115, 3o ; in — fratrum 242, 4/5 ; in—

ET RERVM

257

gredi 180, 20; inter — non desit lectio et silentium 110, 5.

prandiolum 120, 2. prandium 110, 5; 132, 8; 136, 6. 9; — commune 227, 5 ; — ministrorum 174, 3;-— minutorum 231,8 ; — prius 137, 1 ; —seruitorum 137, 5 ; prandii benedictio 199, 56; 228, 2; — finis 136, 1; — lectio 309, 1 ; — reliquiae 85, 98 ; prandio fratrum

interesse 314, 5; pran-

saecularium 84, 24; in sua — 38, ro. praesidere 209, 5 ; 287, 5 ; — capitulo 50,

dium celebrare 141, 8 ; — sumere 227, 4;ad- ingredi 180, 20* ; ante — 314,4;

1:185, 72::1675 conuentui! 1173. praesidens pulsat scillam 209, 8; — statuit 94, 4; praesidentis arbitrium

post— 177, 6; 231, 15 ; usque ad— 192, 8; prandio finito 164, 5 ; 180, 23/24;

2776, 5 ; — discretioni relinquere 61, 6 ; — est 56, 11 ; praesidenti placet 209,

15 ; — uidetur 77, 10; 209, 6; a praesidente admoneri 89, 11; a — datur benedictio 127, 4; a — datur signum 141, 4; a — licentiam accipere 279, 9; nutus-a-— 127,7: praesidium 170, 39; 224, 1 ; 254, 5 J6*. praestare 2, 1; 116, 47/48 ; 266, 15/16; 290, 12; — cetetis 79, 10; — ueniam 188, 4; praestante domino 292, 25; 296, 2 ; 297, 10; ipso—281, 8 ; praesta

n621212:223316.: 26530.:.2:75 43.5] Praesta domine zz indice Ji.

2285.

pratum scripturarum 143, ro. prauus 84, 46 ; 223, 12.

ptecari 115, 57. presbyter 16/1575:

115,

27;

18551208;

116,

102;

40: 209

150,

25vrab

officio suspensus 213, 2 ; — ebdomadarius 150, 15; — lauat pedes 207, 19; 211, 14; presbyterorum nomen 298, 43; presbytero oboedire 299, 8;

presbyteros nominare 298, 7. prespiterium 39, 11/12; 115, 25.

pretiosus 5, 7 ; 38, 12; pretiosissimus

de

264, 95/[108*. 105 ; uide Pretiosa est in

praesumere 55, 24; 129, 7; 232, 6/7. 16 ; 248, 25 ; 313, 6; — aliud cantare et legere 82, 14/15; — cantare absque licentia. 313, 6;.— excusare 59, 4; —

pretium 116, 121 ; 223, 1o; 273, 8. prex 77, 9; preces humiles 269, 5; — supplices 191, 7; 290, 5; — horarum 136, 14; — quae ad laudes dici solent 29, 1; — sequuntur 259, 5; preces dicere 29, 6 ; — exaudire 185, 1; 254,2 ;

praesto esse 8, 2o. praesul 294, 5.

facere ullam inquietudinem 138, 10; — hoc ex industria

64, 6; — nihil sibi

afferre 124, 5 ; — tale quid facere 60, 5. praetaxare 82, 18. praetendere 2, 4; 100, 29*; — nullam

defensionem 57, 5; uide Praetende zz

conspectu 77 zndice lif.

adiunctis precibus 85, 120; cum (his) exdUuro:922 2123.93 314555: pridie 12, 8; 35, 1o; 214, 4o; 215, 15; 22/1. 3199291:082 prima diei 163, 2 ; — sanctae Mariae 44, 1I. 12; 163, 2/5; — regularis 44, 10;

indice lit. praeterire 62, 7 ; 66, 5; 83, 245, 89, 1,98, 25; praeterita septimana 207, 14;

antequam — pulsatur 42, 5; primae

praeterita corrigere 80, 6. praetermittere 77, 5. 8. 10. 11. praeuaricator 98, 94.

2/5; 43, 1; primam cantare 44, 1 ; 163,

praeuenire 85, 10; 88, 5; 164, 10; 227,

5; 229, 11; 315, 1; — se inuicem 204, 14 ; 4ide Praeueniat zn zndice lit. praeuidere 118, 11; 144, 1; 247, 6; — aliquid 116, 19; — aliquid de cantu 142, 2 ; — corporales necessitates 2, 14 ; 119, 4; — lectionem 82, 12 ; praeuisae uasae 41, 11 ; praeuidendum est 229, 20. prandere 231, 12 ; — cum pueris 164, 11;

— in refectorio 308, 5; — post capitulum 231, 11 ; hora prandendi 100, 28 ;

ad prandendum

in refectorium in-

signum 36, 1; 42, 5; 171, 2; — signum prius 162, 5 ; — signum secundum 37,

2;181,2; ad — 23, 10; 44, 6* ; 141, 5 ; 162, 5; ante -37, 5; 101, 6; post — 44, 18; 101, 5 ; usque ad — 193, 2 ; absque

prima 20, 2. primitiuus: primitiua

ecclesia

127,

2509279 9.53 primo 38, 5; 53, 9. 125 68, 1; 85, 101. 124 ; 141, 9; 199, 46.

primogenita 199, 9. primordium : primordia conuersionis 55, 6; — religionis 79, 16.

primum 52, 1; 85, 12. 56; 101, $5158. 162; 157, 95 207, 195; 215591:237935,274,9;:290 ms cum — 39, 5; 167, 14; 171, 1;

4; 116, 214, 11; 0075.5; — a deo

258

| INDEX NOMINVM,

VERBORVM

ET RERVM

ueniam petere 84, 15; — probentur si

207, 11; ad notitiam — perducere 65,

ex deo sunt 237, 8 ; iustus — sui accusator factus 53, 5.

5; priori incensum offerre 318, 25; — rem innotescere 94, 2; priorem

primus 85, 5; 127, 125; 180, 315; 182, 2 ; eeacolitusutilb; 21.» prion 280595 — gradus refectorii 120, 5 ; — ingressus 23, 19; — de septem paenitentialibus psalmis 32, 4; prima aurora 162, 1/2 ; — dominica post paschalem. sollemnitatem 15, 2 ; — pars capitularis actionis 53, 15; — stola 275, 9; primum ferculum 125, 5; — signum 164, 6. 8*;

conuenire 148, 7; 223, 2 ; — exacerbare 88, 1; — excitare 156, 5; a priore

accepta, impetrata licentia 156, 8. 11; a — cineres accipere 204, 2 ; a — deputati 244, 2; a — incipere 287, 2; a —

licentiam perficiendi accipere 117, 28 ;

a — locus praeparatur 318, 27; a — statui 274, 2; omnes a — usque ad postremum 181, 5 ; cum — contendere

primi psalmi quindecim graduum 32, 5; — quinque psalmi 10, 2; prima auspicia 254, 5; ministrare non ab

prior culpa 66, 7; — mensa 136, 16; — missa 44, 16; 45, 1. 5; 115, 18. 20; 163,

ultimo ad primum, sed a primo ad ultimum 127, 20; prima secundis

45, 5 ; 280, 10; priores 98, 15 ; 137, 4;

praeferre 236, 85 ; primo loco 85, 56;

289m princeps 264, 95 [108* ; 297, 5; 298, 32. principalis mensa 123, 5 ; 128, 8 ; 132, 16 ; 309, 6/7; 318, 24/25 ; — sedes 309, 9; principale altare 286, 18 ; princi-

paliter 235, 7; principalius 116, 57. principatus 292, 9. principium 35, 24; — omnium 8, 5; — psalmodiae 23, 6; — religionis 35, 6; principia bona 234, 11 ; — culpata 85, 155; principio adesse 145, 2/5; a principio 77, 12 ;in — 83, 5.

prior cellae (priores cellarum nostrarum) 85, 164; 284, 2 [5 ; — claustralis 9, 215; 207,4;208, 5/6 ; 242, 2 ; — maior 9, 21; 207, 4; 208, 5/6 ; — primus 280, 9;

— secundus 280, 9 ; abbas et — 101, 10; 102, 8 ; 207, 17; 299, 5 ; abbas uel — 33, 205551515: 85; 4. 34:1 61.919455 80,21; 87, 6; 94, 2; 102, 9; 106, 5 ; 136, 6; 159,45 207,.115:223, 153 243,2; — uel

aliquis prudentiorum

64, 3; — aut

magister operis 101, 10; — uel prouisor operis 104, 2; 106, 5; 109, 5; — agit, gerit uicem abbatis 277, 7 ; 304, 35 — cutat 64, 5; — deputat 33, 20; — dicit 104, 2 ;106, 5 ; 149, 2 ; 0D E dicit uersum 140, 5 ; — facit sermonem 51, 1; — facit signum meridiandi 1C 7; — imponat antiphonam 286, I55— incedit 101, 1o; — incipit regulares horas 316, 3; — ingreditur, intrat 207, 9. 13; — insinuat cellerario 223, 4; — iubet 68, 2; 85, 194; 215, 12 ; — iubet nutu uel sono 144, 4; — non praesens 102, 9; — percutit, tangit cymbalum 12152::165,.2 ;— prouidet 221, 2 ; 318,

13; — pulsat scillam 140, 1; — surgit 284, 7 ; — suspendit ab officio sacerdotali 85, 160; — uocari 298, 41; prioris arbitrium 85, 54; 86, 21; — assensus 223, 15 ; — audientia 87, 6; — ingressus

85749 617

5 ;— pats diei 163, 14. 16 ; — septimana 236,-33/347 *— 1n sedendo? 235.85 — lapsus 236, 35; prius monasterium 318, 5; - prandium 137, 1; — signum

ad primam 162, 5 ; — signum completorii 139, loco dam

164, 8; — signum nonae 138, 2 ; 1; — signum tertiae 37, 4; priori restitui 276, 2; prioribus quaesuperaddere 98, 118 ; priore rece-

dente proximus succedat 12, 5 ; in loco —state 116, 155 ; prius 27, 10; 35, 11; 40, 2; 59, 4; 85, 16; 86, 20; 90, 1; 94, 25-105, 3641063 7:3045, 04::00064 86. — 142. 153. 165 ; 140, 5; 149, 5; 211, 14; 23242 249 195.2: 10750208 co

Priscilla (sancta) 98, 86. pristinus usus 198, 6 ; pristina consuetudo 113, 2; 128, 9; — ualetudo 247,

2/3; — uestis 249, 2; pristinae uires 33, 15; in pristinum restituere 85, 144; 86, 25. priuate 85, 192/195; 86, 12; 283, 7;

98, 19. priuatim 117, 7.

priuatus dies 116, 15 ; priuata amicitia 129, 8; — confessio 243, 1; — missa 167, xx/2:5 1975 151944 54:930]7 4;in

priuato 117, 5.

probabilis 145, 2; 267, 5. probare 35, 5; 85, 185; 98, 105; 199. 15 ; 239, 9; 246, 5 ; probandus 241, 2 ; probat communis consensus B2

probentur primum

uide probatus.

spiritus 237, 7;

probatio legitima 248, 1. 11 ; probatio-

nis experimentum 232, 14; — occasio 85, 184; — tempus 233, 6:2:2238 8 155 240, 6 ; 242, 1 ; 248, 1; absque probatione admittendus 236, 41;in-— posi-

tus 2 os probatus per omnia 235, 21; — idoneus certamini admittendus 232, 14 ; — legitime 239, 4; — senior 85, 1 1$45224955—

uita 236, 74; 279, 5 ; probata persona

INDEX NOMINVM, VERBORVM 248, 5 ; — sapientia 240, 30; — uita 102, 2; uita probatior

38, 1:4; 86, 26;

probatiores 236, 51. probrum 98, 102. probus 86, 28. procedere 2, 26; 4, 45; 6,

ET RERVM

3; locum proferendi 62, 5.

professio

236, 4; 275, 6; 277,

communis

5555, 12; 104,

1 ; 236, 89 ; — ad (in) ecclesiam 96, 11;

259

tionis 108, 1o ; prolata culpa 65, 7 ; 66, 5; —

uitae 240, 16 ; — monastica

233, 6; — nostra 85, 171 ; — oboedientiae 235; 105. ueneranda 257, «8; professionis carta 255, 1; 270, 2 ; —

286, 16; — ad diuinum officium 112, 7 ;

desertores 233, 5 ; — districtio 234, 5 ; —

— ad forinseca negotia 240, 29; — ad

exsecutot 264, 104; — forma nostri monasterii 271*; — gratia 275, 5; — hora 236, 28; — institutor 298, 6; — naufragium 114, 12 ; — utriusque coenobia 298, 15 ; professionem facere 264, 99; 266, 9; 277, 9; 278, 5 ; ante — 272, 5; post — 86, 11; professione facta 2724872 — differre 297) 1T ysine-—

gradum 132, 4; — ad primum gradum refectorii 130, 5 ; — ad legendum 27, 1. 10. 15 ; — ad locum constitutum 54, 5 ;

—in' zedium*"122. 1:12293; 165 1n ultimo loco 86, 25; — simul 96, 11; 139,

5; —

ubi feminae

sunt

84, 4;

procedente tempore 85, 152 ; procedat diaconus 180, 3o. procella 277, 2. processio aetatis 240, 11/12; — in cimiterium 167, 8 ; ordo ad processionem 196, 2; processione ire ad locum operis 101, 6 ; cum— intrare ecclesiam 162, 3; cum — intrare chorum 136, 11 ; 146, 4; cum — petere lauatorium 139,

3; cum — redire ad chorum 169, 14; cum — suscipi 314, 2 ; 318, 10/11; cum — tendere ad locum operandi 108, 2 ; cum — tendere in ecclesiam 35, 21; cum — uenire 2, 20; cum — uenire ad ecclesiam 82, 5; cum — uenire ad lauatorium 121, r; cum — uenire in

refectorium 209, 1. processus aetatis 104, 10; 276, 5/6. procidere 228, 10; 276, 7/8.

procinctus 103, 8/9; 281, 5. procul dubio 25, 5 ; 85, 66; 273, 5.

procumbere 3, 15; 8, 15; 242, 12; — super formas 136, 14.

habitum percipere 278, 3/4; formula professionis 2771.

professor 98, 5. 20. professus 4/de profiteri. profestus (profesta) dies 30, 5/4 ;32, 1; 9m 16599: proficere 38, 9; 85, 175* ;152, 9; 233, 15 5; 236, 54 ; 237, 5 ; 264, 97 ; uide Nihil proficiat 72 zndice lit. proficisci 218, 4; 239, 9,311, 5; 312, 1; — Romam 314, 1. profiteri 232, 2 ; 245, 1; 261, 5 ; professus 237, 2; 241,2 ; 242, 4 ; - abbati 85,

P727

profluens 199, 40. ptofluere 17, 4. profundere 82, 52 ; 170, 6. profundum uide De profundis 7n zndice

lit. profusio 170, 9. profuturus 98, 75. prohibere 39, 14; 74, 4; 153, 5; 215,

procurare 9, 18/19; 116, 75; 170, 34;

18; prohiberi ab aliquo officio 40,

2099-51:2299 452298: 735022901 3: procurator 294, 1.

5/6; non — a manuum

prodesse 98, 69; 183, 5; 219,5; 236, 44.

producere 65, 5*. proelium 1, 5; 103, 14. profectus 103, 7; 247, 8; profecto (adu.) 56, 7. proferre 49, 1; 53, 165 55, 20;61, 4; 64, 2935165926 76825185908 545119521;

— ad (in) medium

127, 12; 199, 45;

242, 9; — certa indicia 61, 5 ; — culpas 14, 6; — humiliter 57, 6; — imrnanitatem sceleris 85, 75 ; — in publicum 85, 185; 94, 4; — necessatia 219, 9; — nomen proprium 236, 26; — noua et üeterau2961 4051 ore 09831970 92:5 —

petitionem 248, 15; — sententias 98, 9; — tei ueritatem 59, 3; — trinam orationem 8, 5; — ullum uetbum 118, 6; — nullum uerbum 35, 15 ; — uerba excusationis 63, 4; — uerbum exhorta-

lauatione 85,

97; non — ad horas intrare 196, 5/4; non — frequentius communicare 116, 155; non — necessaria loqui 240, 28; non — fasotia acuere 215, 14; non — rem aperire 59, 7; non — sanguinem minuere 245, 4; non — scribere uel cantare 201, 16. proicere ad terram 82, 28* ; 18005721514. nostro consortio 86, 4 ; — in absconditum

8, 25; — in ignem

114, 22/23;

proiectus 86, 16. prolatio 22, 8 ; 144, 2. prolixitas 117, 25 ; 169, 2. prolixus 162, 9 ; 248, 7.

proloqui 92, 4. promereri 31, 4; 85, 55 ; 273, 12.

promissor 257, 1. promissum

234, 7; 268, 5.

promittere 266, 15 ; - deo omnipotenti 271, 3; — emendationem 66, 8 ;69, 5; —

260

INDEX NOMINVM, VERBORVM

iocunditatis indumentum aeternae 257, 3; — oboedientiam 271, 9; — stabilitatem 268, 2/5 ; 271, 6. 9* ; promissum gloriae (tuae) praemium 264, 95[108*. 107.

promotio 55, 6. promouere 2, tit.*; 271, 11* ;— secundum benedictionem abbatibus statu-

tam 288, 5 ; — secundum ordinem de abbate 317, 12 ; promoueri ad altiora, ad locum altiorem 86, 26 ; 276, 5 ; — ad clericatum 233, 10; — ad ordines 240, 2[5. promptus 236, 17 ;267, 9/10; 299, 14;

promptior 235, 6. pronuntiare 29, 8; — euangelium 116,

ET RERVM

prosequi 47, 6; 50, 4; 149, 4; 212, 6/7; 2729€

prosperus 291, 2; prospera 234, 6. prospicere 33, 5*; 56, 11*.

prosternere ad gradus altaris principalis 286, 17; se — 54, 3. 105 69, 5; 75, 8; 85, 80; 286, 17; — (prostratus) (toto) corpore 37, 11; 54, 105; 85, 15; 130,6; 284, 5/6; prostratus 29, 2. 9; 30, 5; 85, 101/102 ; 284, 8; — conuentus 85, 19; - humo (humi) 192, 4; 284, 5/6 ; —

super formas

30, 5; (ab) omnibus

prostratis 150, 9; 289, 5. protectio 254, 4.

protegere 151, 5; 257, 7. protelare 235, 12.

20. 21; 280, 7; — kalendas 47, 4; —

protendere 100, 29.

kalendarium 280, 16 ; — nomen abbatis 48, 7; — primam 37, 5; — sequentiam

proteruitas 242, 22.

sancti euangelii 116, 24 ; — uersus 122, 3/4; tertio — uersum 109, 6; pronun-

tiata annuntiatio

domini

179, r; —

natiuitas domini 172, 5 ; pronuntiatae collectae 116, 11 ; pronuntiata exor-

dia redemptionis nostrae 83, 6. pronus 2236, 79. propalare 84, 49; 298, 26.

prope ostium stare 84, 52; proximus 129, 2; 300, 5/6 ; in proximo stare 12,

$. propemodum propensus

298, 46.

197, 6; 286, 8.

properare 109, 9. propheta 264, 14* ; 280, 8.

propinare 209, 8. 11. propitiari 192, 1; 252, 1; 264, 95/108*;

200 propitiatio 79, 12 ; 183, 5. propitius 257, 6 ; 268, 5 ; — esto 4, 6[7 ;

264, 75. proponere

116, 115; 218, 1; 221, r.

propositum 249, 5/4; — sanctum 35, 7; 257, 6; 264, 101; 269, 6; propositi obseruantia 266, 12; a proposito communis uitae excidere 114, 14; a —

deflectere 249, 1/2. proprietas 114, 9; 240, 15 ; 271, 5.

proprius locus 136, 18 ; — prófectus 247, 8; propria humilitas 317, 6 ; — infirmitas 22, 5; — manus 130, 2; 211, 15; —

merces 113, 7 ; proprium nomen 2236, 26; communia propriis anteponere 114, 5 ; proprium habere 114, 20/21 ; — sibi facere 114, 4; — sibi uendicare 114, 7; proprie 255, : ; z/de Deus cui proprium est ; Proprio filio zz zndice /it. prorsus 9, 14; 11, 9; 16, 16/17; 70, 2; 82, 35/345 119, 1; 198, 4; 214, 56; 2932; 10;

prosapia 98, 94.

proteruus prouectus res 101, prouenire

85, 62; 87, 5. 9, 1; 36,5 ;55,2 ; prouectio7; 233, 1o. 100, 52; 219, 14; 223, 11.

prouentus 226, 8/9. prouidentia 53, 17; 101, 11; 102, 8; 266555: 322910006: prouidere 102, 2. 7; 118, 11*; 272, 4;— aliquem idoneum (ex fratribus) 42, 7 ; 318, 15 ; — aliquid de cantu 142, 2*; —

corporales necessitates 2, 19/20; 85, 106 ; 139, 2; — fercula generalia 127, 2 ; — latebras fugae suae 86, 16 ; — pastores

236, 74 ; — sacerdotem 243, 5 ; — socios 221, 2; prouisa domus 242, 4; — sanguinis minutio 203, 7; — tabula

117, 17; prouisum instrumentum 101, 15; prouidendum est 143, :5.

prouidus 236, 12. prouisio 282, ;. prouisor 102, rum 156, 6; 106505050809. prouocare 84,

24; 244, 12 ; — infirmo— operis 102, 1; 104, 5; $5.[6 5-112209; 22; 85, 116; 199, 27. prouoluere 85, 1:24.

proximus zide prope. prudens 267, 5; — medicus 39, 6; — rector 85, 55; prudentiores 64, 5.

prudentia 83, 10. Prudentius (poeta) 199, 54. psallere 106, 1; 115, 4; 157, 12; — honesta sonotritate 136, 12 ; ^ in diuino

opere 22, tit.*; psallendi genus 100,

50; — uariatio tripartita 100, 46; in

psallendo usum Gallicanae ecclesiae sequi 100, 55 ; cum psallentibus pro uiribus psallere 116, 108/109. psalmista 1, 6. psalmodia 99, 14; 106, 2/5; 108, 4/5 ;

157, 4; 305, 5; — finita 211, lgoe-— praefata 288, 4; — praescripta 214, 44 ;

— quae communiter dicitur 105, 1; —

INDEX NOMINVM, VERBORVM totius conuentus 85, 49; principium psalmodiae 23, ; /6 ; psalmodiae uacare 104, 11; psalmodiam decantare 112, 2 ; — dicere 180, 11/12 ; infra —23,

4; opus quod non patitur — 99, 2/5 ; cum psalmodia 108, 5; opus cum — 99321m. psalmus 44, 6; 85, 56; 169, 16/17; — breuior 23, 9 ; — consuetudinarius 146, 45 t familiarisu697 59 1699 T mace nocturnus 170, 4; — paenitentialis 32,

ET RERVM

261

47 ; instrumenta pugnae congrua 235,

5; ad pugnam instruere 103, 15. 15. pugnare 103, 14; 281, 8. pullulare 108, 25; 199, 59.

pullus 199, 59. pullutio z/de pollutio. pulmentum 180, 16. pulsare completorium 143, 5 ; — nolam 136, 6; — primam 42, 5; — regularem

horam 216, 4; —scillam 121, 6; 140,2 ; 209, 9. 18; — signum 117, 27; 138, 2 ;

4:160:595. 20/7 97, 10.::99n59 7758/85;

307, 1;

I9 ; — paenitentialis secundus 44, 15 ; — paenitentialuum ultimus 149, 6; —

4; - unum de maioribus signis 169, 16; 207,

— prius signum ad primam 162, 2; — omnia signa 167, 2 ; 197,

praedictus 106, 7 ; — praetermissus 77, 8; — quinquaginta 314, 5 ; — quinquagesimus 77, 7; — sequens 115, 9. 12;

4pulsatio 3, 8/9 ;136, 17; 162, 8/9.

totus — 1, 7; tres psalmi 31, 6; quinque— 10, 2 ; septem — 167, 13; 169, 15; 173, 254281565 19758 decem -—516* -

punctio 85, 117*.

quindecim — post cantica graduum 105, 2 ; quinquaginta uel centum — 37,

puluis 85, 32. punctum 170, 28. punire 67, 4; 74, 1; 84, 50; 154, 5 ; 236,

$5 242, 16. purgare 98, 88; 116, 162.

20; singuli — 44, 8 ; ante finem psalmi 77, 10/11; initium — 23, 5 ; psalmorum finis 17, 6; 18, 4; — lex 112, 5 ; — modulationes 108, r1; quaternarius

purgatio 99, 10; 116, 159.

numerus — 44, 5 ; psalmum (psalmos) addere 32, 1; — cantare, decantare 2,

purus 8, 20; 195, 4.

285 115931595, /227 27:7 104; 1:180; 25 ; 2115 0:212,1890862125172:314195 —

putare 98, 54. 66/67 ; 220, 7.

dicere 85, 2o. 48; 118, 26; 169, 15; 192, 5; 228, 6; 240, 24; — finire 286, 18 ; — incipere 136, 10; — nescire 167, 14:38197. *9:-— praemittere"215.:4 —

recitare 37, 17; — a principio repetere 77, 11/12; infra, intra psalmos 10, 12; 16, 16; post — 16, 16; psalmo concluso, finito 104, 2; 108, 5; 136, 12; cum — (psalmis) 44, 11; 109, 4; 115, 32: 116; 7:251: 12 263!554n-aliquid sentire 77, 11 ; prolatio uocis 10522;8; psalterium 37, 20; 116, 129; 180, 12.

pseudopastor 256, 82. publicare 13, 6; 56, 11585, 71; 102, 18.

publicus: 117,

25;

missa publica 45, 4/5. 5; publicae

elemosinae

85,

48/49 ; in publicum proferre 85, 185 ; 94, 4; in publico 22, 7; 85, 8. 102;

publice 82, 42. puer 9, 17; — oblatus 248, 7; — sub custode 9, 1; pueti 2, 18. 25; 9, 17; 103290»

2154; 13152152105 *— cenantes

putificatio 170, 4; 174, 1.

puritas 116, 45. purpura 108, 25. pusillanimis 240, 51.

putredo 38, ;. putrescere 56, 8. quadragesima 178, 2 ; 194, 4 ; usque ad quadragesimam 100, 8; 231, 10; in quadragesima 25, 27/28; 101, 4;

1455119180177 475. :22015/6:522275 2:

quadragesimalis 100, 15. quadraginta pauperes 180, 8. quaerere 281, 4; — in clero dominari 317, 5; — licentiam bibendi 148, 1; — occasionem a monasterii recedendi 248, 28 ; - testimonium fratrum 78; 8 ;

— ueniam 59, 5. quaeso 4, 6; 6,6; 7,6; 116, 5 ;quaesumus 151. 15 186;:05'191:1; 251,1; 259:260: 41262, 2::265925 26/5 286, 20; 292, 1. qualitas 39, 7 ; 65, 10; 66, 2 ; 2536, 1. quanto 55, 12 ; 115, 5; 228, 4; 229, 16;

2365.91. quantomagis 108, 21; 114, 7. quantuluscumque 129, 6; quantuIumcumque 206, 2.

164, 9; puerorum capitulum 96, 15 ; — confessio 316, 6 ; hymnus trium — 116, 16 ; puetis aequare 274, 4 ; — manuter-

quantum 79, 11; 128, 10; 214, 45 ; 273, 12; — exigit necessitas operis 99, 5 ; —

gium 36, 6; pueros '"frater' nominare

240,*18:3 7312; 28/2197 0; "potest, possunt 95, 5; 248, 15; — ualet 116, 96; — uidetur praesidenti 209, 6; in

236, 25; TI

cum pueris prandere 164,

pugna spiritalis 103, 2; — de uerbis 298,

placet praelato 85, 78 ; — possibile est

quantum 98, ;.

262

INDEX NOMINVM, VERBORVM

quantus 82, 5; 85, 108; 98,58. 66. 7o; 248, 20. quantuscumque

quantuslibet

217, 5/6.

86, 15; quantumlibet

116, 168 ; 236, 84. quartus 180, 32; quarta dies 226, 5 ; 229.12: — fetia 75355. 200512*

quaternarius numerus 44, 5. quatriduanus 170, 5o. quattuor dies 27, 15; 316, 2; — tempora

ET RERVM

lis) — est 43, 7; 84,43; 98,21; 202, 2 ; exigit 169, 2; — exposcit 318, 12; — postulat 170, 17; 219, 2 ; 240, 5 ; 248, 14; 282, 5 ; prout — dictauerit 240, 27 ; rationem reddere 85, 67; 295, 1; ex ratione mentis 247, 6 ; pro — 199, 11; 318, 26. rationabilis 98, 119; 100, 55; rationabiliter 238, 7. reatus 66, 2; 84, 26. 39; 85, 105 ; 183, 5;

95r

20b Ecc.

Quattuor Coronati (sancti) 98, 85.

rebellio 85, 188.

quattuordecim

recalciare 205, 5.

capitula

318,

27*; —

dies 41, 2 ; 116, 151 ; 214, 37. quies 9, 15 ; 97, 12 ; 146, 7.

quiescere in hoc (uno) dormitorio 151, 3; 240, 20; — in nostro cimiterio 46, 10* ;hora quiescendi 110, 5.

quietudo 142, 5. quietus 98, 65; 143, 7; 275, 5.

quindecim anni 248, 9. 10; — gradus 13, 15; 32, 5; 169, 8; 284, 6; — psalmi

post cantica graduum 105, 2. quinquagesima 176, 1. quinquagesimus psalmus 77, 7. quinquaginta 37, 20; 314, 5. quinque ministri 180, 31 ; — panes 134, 2; 135, 1; (primi, sequentes, ultimi) — psalmi 10, 2. 5. 8.

Quinque Caementarii (sancti) 98, 85. quinque milia hominum 135, 2. quinquepartitus 87, r1. quintus 180, 52 ; feria quinta 175, 5; HO m. quire 33, 19.

quot 98, 103; 116, 165; — uerba 63, 4. quotiens 48, 7; 300, 1; 305, 1; — sit recipiendus arbitrio praelati est 86, 18.

recedere 9, 5,12, 5,84, 54, 85, 82 ;116, 134; 132, 6; 214, 42 ;— a monasterio 248, 28; — ex usu 100, 48. recens 97, 12 ; 298, 25.

recidere 85, 27. recipere 86, 18; 98, 110; 119, 6; 238, 14; 309, 4; — apostolos 298, 31; — centuplum et uitam aeternam 271, 12 ;

— escam appositam 127, 15 ; — in claustrum 246, 6; 277, 14/15 ; — in custodiam 316, 7 ; — instrumenta operis 101, 12; — monita compunctionis 85, 92 ; — non facile redeuntem a fuga 246, 2 ; —

paenitentiam dignam 60, 5 ; — patenam 116, 155; — uestes pristinas 249, 2; —

uires pristinas 33, 15; non recipiendus est monachusa nobis 239, 7 ;non— est legitimus

canonicus

a monachis

239, 8. recitare 143, 8; - euangelium 116, 22 ; — lectionem sacram 108, 7; — psalmos 37, 18; — septem psalmos 197, 8; — tabulam (ex, de, in tabula) 48, 1 ; 180, 35118159 3:32095312(09305

JM.

Radegundis (sancta) 264, 7o*.

recitatio 136, 19. recludere 85, 88. 91. 192*. recognoscere 77, 4. recolligere 24, 2.

radere 85» 392 15169292177 00:295 04: 7[8 ; 218, 5. 4. 5 ; — capita 214, 40; dies

recompensare 85, 148; 103, 1o. reconciliari 85, 104.

quotiescumque 115, 17.

qua radendum est (raditur) 215, 1; 218, 2 ; hora radendi 217, 2.

rapa 99, ro. rapere 64, 4; 204, 8/9. Raphael (sanctus) 264, 11.

recordatio 40, 4; 108, 14/15 ; 170, 58. recreare 100, 5. 10; 198, 5 ; 247, 2. recreatio 282, 8.

rarus 11, 15 ; 23, 11; 117, 5. rasorium 82, 55; 214, 41. 42 ; 215, 12.

I5. rasura 96, 15; 203, 8; 218, 2; — capitis 214, 11; — communis 82, 20; 214, 41;

2106. ratio 65, 6*; 160, 4; — communis obseruantiae 282, 2; — curandi 39, 8; —

diuersa

audiendorum,

reconciliatio 85, 24. recondere 85, 32/55 ; 102, 6.

suscipiendo-

rum, conseruandorum 233, 15 ;— operis 111, 1; — praemissa 216, 2; — reconciliationis 85, 25 ; (eadem, simi-

recrudescere 38, 2/5. rector 298, 32 ; — canonicorum 298, 18. 18/19. 20. 49 ; — discretus 83, 1o ; 247,

5:5: otdinis:.59 v edOuar: 10] Giulio 53; — prudens 85, 55; rectores comprouinciaium ^ monasteriorum 918: rectus 264, 95/108*.

recumbere 229, 25/26. recuperare 247, 5. recurrere ad monasterium 110, 2 ; — ad

priores lapsus 236, 35 ; — ad uesperti-

-

INDEX NOMINVM, VERBORVM num

officium

110, 6; — ad unicum

praesidium 170, 39; 118, 3o.

in conuentum

prouisori 112, 8 ; — patenam subdiacono 116, 99; — rationem 85, 67 ; 295, 1; — responsum 102, 21; — thuribulum diacono 116, 97 ;— uegetatos 198, 7; reddi aptior et promptior 235, 6; — uegetior 220, 4/5 ; reddita sanitas 9,

14. redditio uitae 116, 58.

redemptio 172, 5; — captiuitatis antiquae 116, 55 ; - mundi 116, 40/41 ; 83, 6; 116, 34. 121; seruatio

redemptionis 116, 41/42. redemptor mundi 5, 1 ; 127, 13*; 264, 4; — omnium

127,

15; redemptori

gratias agere 83, 7. redimere 5, 7; 190, 5; 192, 2 ; 223, 16;

redemptus

236, 71; 264, 95/[108*.

106. redire 2, 5 ;9, 19; 33, 25 ; 82, 24. 24/25 ; 862097599. set 009a. 1115 25124585 2492105301, 25:516:7»:5918, 229 —in

capitolium 85, 77; — ad (in) chorum 1162946: 163, 1: 1695 14/7251) ]5c2d (in) claustrum 109, 5; 167, 10; — ad (in) conuentum 139, 4; 148, 12 ; 156, 9. 16; — in dormitorium 13, 5; — ad (in) ecclesiam 43, 4; 209, 24; 212, 8; — ad lectum (lectos) 2, 18 ; 34, 15; 156, 5 ; 170; 22; 172::2:5:228;, 115— ad locum suum 16, 6; 27,8;60, 3; non—in alium

monasterium 85, 158 ; — ad bibendum 229, 18; — ad nos 318, 10; — ad opus 100, 6. 14. 26. 34. 445164, 5 ; 177, 2.5 ; 201, 15; — ad sedes 208, 1; — ad

exeundam

refectorartius

dalmaticam

27, 16; — ad

pristinum usum 198, 6; - aliunde 217, 2; — cum ptocessione 2. 20; — de uia 314, 4; — in crastino 244, 14; — non tempestive 124, 7; 277, 6; — sponte 246,2 ;iluc non —118, 31 ; mox— 124,5. reditus 82, 24/25* ; 85, 160; 124, 8.

reducere 85, 79. 152. 169 ; 238, 12 ; 287,

263

136, 20; 208, 8; 209, 6.

Tr-16::2445.3. refectorium

recusare 86, 2. reddere^d03; 115 1895545: 235, 36; codices 100, 10. 22; 143, 4; 163, 9; corporale subdiacono 116, 172 ; - cum fenore 103, 8 ; — instrumentum operis

nostra

ET RERVM

unum

126,

5; 240,

20;

refectorii seruitores 120, 2 ; — primus gradus 130, 5; in medio — 132, 16; refectorium intrare 139, 8 ; ad — legere 82, 34 ; in — ingredi 180, 20; in — ire, uadete, uenire 165, 5 ; 209, 2 ; 228, 2. 11; 229, 18; in — introducere 180, 14; in — mittere 310, 4; in — praecedere 208, 9; in — sequi 121, 5 ; a refectorio ecclesiam ingredi 143, 1 ; a — exire 124,

2;in— 130, 10; 157, 19; in — benedicere, benedictionem dare 132, 15 ; 316, 5;in — cenam anticipare, cenare 164, 9; 229, 2; in — comedere, refici, uesci 126, 5 ; 240, 20; 311, 4/5 ; in — prande-

re 308, 5 ; in — legere 48, 4; in — loqui 82, 38; in — mandatum facere 180, 28 ; in — ministrare 48, 5 ; in —seruire 280, I2; in — sedere 318, 24. referre 85, 181 ; — ad praelatum 240, 55 ;

-gtatias 7, $,; 152529; laudes.8j36$

—

ueniam aut legationem 92, 7 refert 298, 16.

reficere 163, 9; 265,

6;— corpus (corpo-

ra) 100, 4. 16; 146, 7; 201, 14; 228, 5 ; — duodecim pauperes 167, 16; 197, 10; se — 127, 15 ; 201, 14 ; 227, 6 ; refici 85, 91; 139, 10; 164, 4; — bis 194, 5 ; 229, 15 ; - semel 115, 19; 164, 10 ; 200, 2;229, 14 ; ^ siue semelsiue bis 211, 6 ; — communibus cibis 52, 6; — cum ministris 124, 8; — in uno refectorio

126, 3; — priore prandio 137,

1; —

redditis codicibus 100, 22 ;non — sinc lectione 311, 4 ; refectus frater 156, 5 ;

postea reficientes ministri 309, 7. reflectere 122, 16. refocilare 97, 12.

reformare 191, 15. reformatort 190, 2.

refouere 236, 52. refrenare

176, 2.

refrigerare 156, 14. refugere 199, 16. refugium 259, 5*; uide Domine

refu-

gium 7e indice. lit. refundere 116, 85. refutare 18, 5. regalis corona 214, 15 ; regale sacerdo-

redundare 76, 4; 83, 16.

refectio adhibita 53, io; — communis 164, 11;

— corporis 85, 95; 177, 7/8; —

finita 310, 1 ; — fratrum 125, 2 ; refectionis indulgentia 198, 7; refectionem accipere 85, 96; 229, 13; — bis percipere 173, 2; post — 100, 22; tefectione sustentari 265, 8 ; a — cessate 136, 1.

tium 214, 12. regens 37, 27; 240, 27. regere 95, 5; 233, 12; 2985 mscr

se chorum 302, 4; — ecclesiam 264, 9510855292, r7:3.-fortes 206755155 — ordinem 37, 28 ; 61,2; 85,47; 136, 20; — subditos 290, 6 ; zide Dominus regit ; Qui regis 7n zndice [zt. regimen 2236, 50/51; 298, 17. 19.

INDEX NOMINVM,

2064

VERBORVM

regnare 104, 12 ; qui uiuis et regnas 3, $:4,95;5,85;6,9;7, 10; 285, 16; qui

uiuit et regnat 281, 9; zide Dominus regnauit Zz Zndicé lit. regnum 98, 91; 290, 7. . regredi 2, 17; 137, 4; 143, 2; 162, 5 ;

165, 4. regula 82, 5 ; — canonicorum 271, 4; —

fratrum laicorum) 233, 12; — nostra 199, 27/28 ; — sancta 85, 3. 61 ;regulae

Augustini et Benedicti 98, 19; ptaecepta regulae 225, 22 ; regulam accipere 293, 1; — suscipere 80, 6; de regula legere 47, 10.

regularis coquina 157, 19 ;215, 8; 305, 2:5: disciplina:47,/3/7.55; 23.185,62; 248, 16; 264, 95/108* ;265, 4; — hora Tox T2671 7esied 82929302: 8100:81: 116:3106:01182:2951216) 451316; 45 — prima 44, 10; — uestis 255, 5 ; — uita 95, 35; 224, 1; regulares uesperae 197, 4; uide Regularibus disciplinis instruat zz indice lit. reicere 199, 14/15. reincipere 19, 5; 209, 5; 251, 12. reincorporare 237, 4.

reiterare 71, 5. relabi 55, 7; 170, 4o; 236, 10. relator 293, 2. relaxare 84, 18. 19; 183, 2 ; 200, 5/6; 201,-2. relaxatio 85, 154; 89, 2.

releuare 244, 15. religio canonica 233, 4; 236, 25 ; 238,2

;

240, 1; 264, 99; — beata 257, 6/7; — districtior 271, 8; — sacra 269, 4; — sancta

264,

95/108*;

—

uera

264,

ET RERVM

scriptum 98, 16 ;— uerbum imperfec-

tum 119, 5; relicti greges 236, 5o. reliquiae eucharistiae 116, 167/168; locus reliquiarum 85, 26; pro reliquiis seruare 85, 28 ; reliquiae mensae 131, 5 ; — prandii 85, 98 ; reliquiis

fratrum non admiscere 85, 99. reliquum 47, 9. reliquus 112, 5; 168, 5180, 11;196,2 ; 274r. remanere 83, 14; 147, 1; 156, 12 ; 238, 14/15.

remeare 237, 5. remedium 81, 6; 87, 9; 95,9; 220, 2. 7. Remigius (sanctus) 264, 55. 57*. remissio 97, 5 ; 264, 91; 266, 1o; 269,

6/7. remissus 98, 120. remittere 54, 8; 83, 22; 84, 16. 18; 85, 165; 187, 5. remotus 35, 12/15; 110, 1; 233, 2 ; 236, 205882037582. remouere 55, 18. remunerare 12, 11; 113, 11.

remuneratio 232, 5 ; 248, 22 ; 273, 15*. remunerator 272, 15. renatus 191, 6. renouare 261, 5. 6. renuete 85, i20. renuntiare 264, 105 ; 275, 1; 307, 5.

reparatio 116, 120. repausare 9,8 ; 33, 26,155, 5; 156,6/7; 170,:22::228, 1; repellere 232, 10; 239, 6.

reperire 13, 7. repetete 37, 21; 77, 12; 150, 2; 229, 5 ;

2721.8;

95/108*; — una 98, 22; religionis confirmatio 318, 8; — exordium, primotdia, principium 35, 6 ; 79, 16 ; 100,

replere 155, 9; 199, 51. reponere 116, 140; 309, 7; — calicem

56 ; — habitus 251, 5 ; 257, 6/7; 260, 5 ; — nomen 84, 29; 236, 79; — perfectio 98, 8. 14. 112; — tenor 116, l2» religioni detrahere 236, 82; religio-

sancto loco 85, 32/35*; — libros 165,

nem

imitari 318, 5; ad — pertinere

114, 6; religione praecellentior 286,

6; cum — apposita percipere 122, 5. religiosus 256, 40. 45. 55. 84 ; — uir 199, 355 gestus minus — 122, 16 ; religiosa conuetsatio 55, 7 ; religiosior conuersatio 86, 26; usus religiosorum 170, 18;religiosiores 116, 125/124; reli-

giosius (zd».) 85, 147. relinquere discretioni correctoris 95, 8; — discretioni praelatorum —16, 12/13; — discretioni praesidentis 61, 6/7 ; — sollicitudinem praelato 122, 15 — exemplum humilitatis 204, 5 ; — non

(nihil) indiscussum 62, 1/2 ; 240, 55 ; — quae in manibus habuerit 82, 2; —

116, 78/79. 133; — corporale 85, 25 ; 116, 172; — in sacrario 85, 3o; — in

1 ;— panem 136, 2 ;patenam 116, 157 ; — uestem 35, 1:2; repositus liber missalis 116, 9; repositum est 85, 675 116, 86. 144; repositae induuiae saeculares 235, 20; reposita utensilia li sero: reportare 116, 160; 206, G. reprehendere 25,2555, 21.25; 199,8 $ 236, 57.

reprehensibilis 82, 40; 283, ; [4-

reprehensio 292, 2o. reptobus 283, 9. repromittere 273, 14.

repugnare 37, 26. reputare 56, 1. 2; 65, 8; 236, 67 ; 276, 9.

requies 23, 10 ; wide Requiem aeternam in indice lit. requiescere 9, 9; 33, 24; — in cimiterio

INDEX NOMINVM, VERBORVM nostro 46, 10; — in domo infirmorum 310, 3; — in dormitorio 318, 26; — in uno dormitorio 153, 1 ; — in lectis suis 228, 7 ; — non coniunctis stratis 154, 2 ; 4ide Requiescant in pace zz 7ndice lif. requirere 236, 24; 239, 15*. res Dass; — saeculi 23, 17; — diuinae 203, 4; —sacratae 39, 12 ; te et nomine

rectores 298, 20 ; rerum (rei) consideratio 199, 21; 200, 5; 248, 3 ; — copia 199, 41 ; — facultates 273, 7 ; — sollicitudo 122, 12; — uetitas 78, 9; 239, 25. rescindere 100, 16*. resecare 84, 46; 214, 6. 32 ; 242, 7. reserare 2, 22 ; 33, 17; 116, 71. reseruare 100, 51/52; 248, 9. residere 117, 7*; 143, 5 ; — in claustro laicorum 240, 24; — in conuentu 181, 2; — suo loco 140, 5; 209, 5. resistere 38, 6; 100, 51; 281, 5 ; 299, 16. resonare 286, 24.

respectus 109, 2. ad famulos

265

resutgere 22, 14; 116, 39. resurrectio 264, 85.

rete 99, 6. retinere 35, 3o* ; 86, 5o; 212, 5.

retorquere 234, 15. retractare 86, 27* ; 152, 8; 235, 14 ; 240, 26. retractatio 71, 4; 242, 20/21. retractio 306, 4. retrahere 86, 27 ; 246, 1/2; 286, 22. retro 152, 16. retrocedere 55, i1.

retrogradatio 248, 19. retrudere 85, 192. reuelate 55, 4; 94, 1/2; 214, 29; 266,

1/2. reuerendissimus 271, 1o*. reuerenter assurgere 28, 2 ; 129, 2 ; 306, 2; —exhibere:39, 5; — inclinare 19, 5; 48, 6; — procedere 54, 2.

reuerentia debita et fraterna 318, 1; — inclinationis 92, 4/5 ; - non minor 116,

respicere 19, 5/4; 33, 15 ; se— 116, 28; —

ET RERVM

188,

2; —

ad officia

159; 309, 9; — sanctae et indiuiduae

patrem monasterii 318, 2; — neminem

trinitatis 18, 5 ; — se incuruandi 21, 5; — singularis 299, 1/2; reuerentiam exhibere 20, 5; reuerentias abbatis

nisi ordinis rectorem 73, 2; — super

obtinere 318, 17 ;cum reuerentia su-

hunc famulum tuum N. 261, 5 ; wide

mere 116, 141; cum summa -— ecclesiam petere 2, 24; de — loqui 299, 9. reuerti 9, 11585, 1265102, 25 ; 115, 1/2; 207, 21:; 236, 89; 286, 15; 312, 4; 314, 2; — ad iter iustitiae 191, r1; — ad locum suum 85, 14; 209, 11; — ad uomitum 240, 1o; — in claustrum 36,

singularum personarum 282, 5; — ad

Deus, deus meus respice 77 zndice /;7. respirare 98, 125 ; 127, 9; 266, 15. respondere 63, 2 ; 257, 5 ; — 'Amen' 47, 8;—'Dominus' 37, 15 ; — interrogantibus 84, 55 ; — compresse 37, 15 ; tespondet conuentus 50, 3/4; 104, 4; 149, 2; 150, 16; respondent cuncti 106, 6 ; — omnes 47,8; 136,45; 146, 5 ; 286, 1; respondentes post benedic-

tionem 121, 1o; respondentium concertatio litigiosa 61, 2; respondente conuentu 49, 9; 96, 8/9; 127, 14; tespondentibus aliis 47, 6/7; — cunctis 140, 6 ; 263, 4 ; — fratribus 180,

1; — sponte a fuga 86, 27/28. reuestire 85, 79 ; 107, 1; 237, 9. reuocare 2, 5; 56, 10; 102, 14; 178, 5; — ad memoriam 116, 41. 120; 170, 24[25. reuoluete 226, 71. reus 2, 9557,35, 60,25; 74, 5; 84, 175 85,

39.

4; respondendum (est) 98, 79; 199,

rex 141, 11; 214, 16; 264, 95/[108*.

2/3; 298, 8; — tertium 28, 1.

ridere 83, 7. 8. 22. rigare 152, 12.

responsorium 22, 9; 167, 9; — inuitatorium 21, 2 ; - longius 167,6; — tertium 169, 9; responsorium cantare 21, 2 ; 280, 12 ; 300, 5 ; — dicere 209, 20. 21; — incipere 20, 2; 82, 11 ; - nominare 157, 15; tesponsorio finito 27, 10; cum — 1675» 1a.

tigor 67, 9; 248, 15. rimari 152, 16. rite 116, 160. ritus 112, 2; — canonicorum 237, 9 ; — de clericis 240, 3; — monasticae professionis 233, 6 ; —- per aestatem seruatus

responsum 102, 21.

166, 1 ; titu praedicto, praemisso 163,

restate 170, 5; 275, 9. restauratio 26, 8. restautator 298, 6.

650202; 2.

restituere 85, 144; 86, 25 ; 102, 12; 116, 10598241, 05:5625190 1651270, 2:

restitutio 116, 56. restringere 199, 11. 22. resumete 100, 16. 36; 287, 4.

robur 113, 5. robustus

128, 2; 170, 17; 199, 26.

Rodensis 271, 11*. rogare 2, 2; 46, 9; 85, 155; 98, 65 ; 264 passim ;317, 1 ; uide Rogamus 7n indice

Iit. rogatus 83, 5.

266

INDEX NOMINVM, VERBORVM

Roma 314, 1. : ros 98, 88; 133, 2; 150, 6. ruina 234, 4. ruminare 143, 12. Rupertus, Rudpertus(sanctus)264,56*. rursus 236, 7o; 298, 1. rusticari 98, 101. ruta 124, 5.

sabbatum 201, 14/15 ; sabbati mandatum 313, 1 ; sabbato 205, 1; in — 175, 45; 180, 7; 227, 25 — sancto 193.515 n sancto 180, 6; omni — 210, r.

Sabina (sancta) 264, 7o*. sacer sanguis 223, 9; sacra lectio 108, 7;136, 18; — religio 269, 4; — scriptu-

ra, sacrae scripturae 143, 8; 165, 5;

298, 44; sacrae uirgines 199, 32; sacta altaria 116, 1 ; — uasa 116,62. 68 ; 3051. sacerdos 85, 36; 116, 18. 132; 211, 7; 279, 5 ; - ebdomadarius 29, 10; 47, 5 ; 115,7; 140, 25150, 3 ; 223, 7; 226, 2; — omnium nouissimus 115, 24 ; — secun-

dum ordinem Melchisedech 116, 36 ; — esse 37, 21; 85, 145; — ad missam uestitus 306, 4 ; — benedicit 132, 16; —

benedicit uestem canonicam 277, 13; — dat benedictionem 116, 19; 121, 16; 240, 8 ; — cantat priuatam missam 197,

6/7; — celebrat priuatam missam 167, 11; — communicat

116, 149; — debet

officium celebrare 279, 7; — dicit 30, 6; 49, 9; 116, 101; 223, 7; — dicit

ET RERVM

sacerdotium 214, 12. 116, 42; sacramentum 35;

singulare 116, 125 ; sacramenta

$6;

mundi ipsius 116, 54; — spiritalis

116».

sacrarium 85, 3o; 115, 11. sacratus 26, 2 ; 38, 12 ; 39, 12; 116, 66; 1175518:

sacrificium 26, 6; 116, 39. 61. 123.

sacrilegium 85, 7o. sacrosanctus 114, 16; 303, 1/2. saecularis habitus 233, 7; 252, 2; -

ordo clericorum 235, 10/11; — uita

128, 10; saeculare desiderium 251, 4 ; 269, 5; saeculares homines 85, 150; — induuiae 235, 20; in audientia saecularium 84, 1/2; in praesentia — 84,

24[25. saeculum 8, 7; saeculi abrenuntiatio 240, 15; 261, 5; — procellae 277, 5; —

res 22, 17; — uanitas 266, 9; saeculo abrenuntiare, renuntiare 95, 1; 256, 4; 264, 103 ; 275, 1; a saeculo (a saeculi militia) conuersus 103, 2 ; 267, 2 ; ex -

discedere 89, 5; usque in saeculum 140, 7; ante omnia saecula 4, 5 ; per omnia — 5, 5*;4, 9*;6, 7* ;7, 10/11; 285, 16*; 296, 2*; wide Per omnia saecula saeculorum 7r indice /i?. saepenumero 170, 30/31.

saeptum monasterii 82, 6.

15; — sedet in cathedra

saginare 275, 9. sal 124, 5.

116, 91; 280, 1; — dexter humerus 116, 134; — manibus ablutis 116, 88; 117,

116,

belli 103, 10; mysterium sacramenti

saeuire 53, ;.

116, 14; —

sanguinis

dominici corporis et sanguinis

collectas 30, 2 ; — genua flectat 117, 20 ; — habet tria uel amplius femoralia 40, 1;—intrat 207, 14; — inuitat 116, 111; — prosequitur 212, 7; — se uestit 44,

subiungit *Agimus tibi' 136, 7; — subiungit orationem 251, 12; — surgit 37, 8[9; 85, 14; non seruit in loco sacerdotis licet sit — 85, 131; sacerdotes defuncti 46, 5/6; sacerdotis esse

—

Christi 85, 24/25; — inaestimabile 116,

sagax 84, 48; 97, 6; 102, 22 ; sagaciter 143, 9. sagimen 175, 2; 198, 2.

saltem 157, 17; 169, 6. saluare: salua me (nos) 4, 8; 5, 6; 7, 11. saluator 223, 13; — mundi 135, 1o.

salubris 80, 4/5 ;98, 112; saluberrimus 170, 29; salubriter 95, 5; 157, 2. saluia 124, 4.

14; — summitates digitorum 116, 76/77 ; — salutatio 116, 27 ; ad nutum — 116, 15; lilia sacerdotum 108, 23; sacerdoti benedictionem dare 308, 1 ;

salus 223, 11; 285, 6; - aeterna 118, 28; — animae 55, 8 ; salutis iter 297, 5; nostrae sacrificium 26, 6; salutem

— patenam porrigere 116, 136; — ui-

pro salute deprecari 267, 4; pro -

num cum calice offerre 116, 161; sacerdotem adiuuare 244, 5/4; — proui-

fratris 94, 6; pro — humani generis 219, 11; pro — uiuorum 44, 17. salutaris deus 181, 10* ; 264, 115 /116*;

dere 243, 5; ad — accedere 37, 5; a

sacerdote

acerram

thuris

accipere

318, 19; a — immolari 26, 8; wide Sacerdotes 7» indice Jit. sacerdotalis 117, 16; officium sacerdotale 85, 161 ; 279, 16; sacerdotali-

teri28993:

diuinitus collatam conseruare 170, 3 ;

— hostia 116, 357; — manus

191, 5;

salutare lauacrum 191, 6 ; — uestimentum 257, 2 ; side Salutare in indice Jit.

salutatio 50, 1/2 ; 92, 3; 116, 27. saluus ide Saluos fac; Saluum fac 7» indice lit.

INDEX NOMINVM, VERBORVM sanare 56, 15,81, 7. 10; 84,49; 98, 95* ; 219, 5; — contagionem superbiae 87, 9 ; -languores 192, 2 ; - uulnus 22, 16 ; 38, 4; 187,2; sanati per quietem 9, 15. sancire 256, 4/5. sanctificare 116, 55 ; 135, 6. 9/10 ;264, 95/108*. sanctificatio 292, 4. sanctire 98, 24. sanctitas 27, 4; 199, 45/44; 236, 14; 2592. sanctus in cuius honore constructa est ecclesia 31, 2; — sanctorum 116, 55; sancti 299, 7 ; omnes — 15, 8; 31, 10; 325115108» 245/115,:3,1167, 1$ 105, 3/4; 214, 25; 264, 72; 268, 4; 271, 11*; alii — 266, 8; sanctorum coetus 268, 4[5* ; — natalicia 47, 5 ; — numerus 267, 3; — societas aeterna 297, 10; — suffragia 31, 10; 32, 9; omnium — communis felicitas 108, 24 ;omnium — festiuitas, festum 15,8 ; 32, 11; 167, 1; 195, 3 [4 ; «ide Mors sanctorum 77 zndice

lit. Sanctus 45577; — conuentus 79, 5; — corpore et spiritu 116, 54; — dies paschae 44, 18; — locus 85, 32; — N. 271,2 ;—timor 264, 95 [108* ;—uir 199, 47 ; Sancta crux 8, 14 ; 31, 1 ; — ecclesia 189, 2; — institutio 266, 7; — nox paschae 210, 1 ; — regula 85, 5. 60; — religio 264, 95/[108*; —uita 236, 78; sanctum euangelium 116, 24; 271, 11*; — nomen 4, 8; 116,2; 269, 4; — propositum 35, 7; 257, 5 ; 264, 101; 269, 6 ; — sabbatum 180, 6/7 ;193, 1; — templum 272, 5 ; sancti ordines 264, 1334 pattes298, 745 1707 x:582565:55 sanctae scripturae 118, 9 ; sanctissimus amor 6, 8; sancte tractare 116, 56; —uiuere 85, 156; 114, 15 ; sanctissime uenerate 116, 54; 4/de Sancta dei genitrix ; Sancta trinitas ; Sancte spiri-

tus; Sancti spiritus ; Spiritus sancte deus zn indice lit. sane 226, 85 ; 239, 15. sanguis 85, 45. 46; 198, 2*; — Christi

ET RERVM

267

sanitas 9, 14; 38, 4. 5; 128, 2; 134, 5; 247, 4. sanus 35, 15 ; 145, 1; 199, 24; 236, 75. 77; sanior pars 271, 11; sanius consilium 317, 5.

sapere 226, 95. sapiens 38, 7. sapientia 266, 4; 297, 6; — praecellentior 38, 14; 286, 5 ; — probata 240, 5o; —stulta mundi 108, 20/21 ; sapientiae initium 236, 19; liber — 280, 8; insignes sapientia 226, 74. sarcina 317, 7. satagere 85, 10; 128, 14; 312, 4; 317, 7. satiare 98, 95 ; 108, 24; 135, 2 ; 192, 5. satis 102, 25; 248, 14. satisfacere 16, 18; 60, 2 ; 88, 2. satisfactio 188, 2; — condigna 85, 55; 237, 4; — culpae 85, 46 ; — indicta 89,9 ; — iniuncta 162, 11 ; — longa et feruentissima 114, 18; — manifesta 22, 9; —

psallentis in opere diuino 22, tit.*; modus satisfactionis 37, 16; pro sa-

tisfactione 39, 5; 77, 7. sauciate 170, 10; 191, 12. scabellum 207, 15. scala 85, 196 ; 236, 67.

scandalizare 82, 59. scandalum

64, 5 ; 71, 4; 85, 182 ; 240,

10. scelus 85, 71. 72. scenofactor 98, 86. scientia 85, 115 ; 103, 4; 236, 65 ; 238, 35126/75$165:2/191 34-8. scilla pulsata 209, 18; scillae pulsatio 136, 17; — sonitus 136, 5; scillam pulsareei215 658 140, 1:5.2092«85 — tangere 209, 7 ; ad — sedere 127, 4. scire 55, 55; 85, 66; 199, 5 ; 238, 9; qui scit (sciunt) 56, 5 ; 201, 16; sciendum est 10, 11.

sciscitari 236, 57. scisma 79, 5. scola 281, 1.

Scolastica (sancta) 264, 64*. 70*. scopa 68, 1. scribere

142,

5; 201,

16; 247, 6; —

cartam professionis 255, 1 ; ^ in pagina

38, 12; 85, 25. 45 ; 236, 71 ; — domini 85, 2. 42. 52 ;— dominicus 116, 56; —

membranae 211, 5; scriptum est 79,

de naribus 17, 4; 43, 5; — erumpens

bendi peritus /244, 5 ; scribit apostolus (7 Paulus) 98, 28. 55 ; - Hierony-

1247.65

—üülii

190;

35 — pretiosus,

pretiosissimus 5, 7; 264, 95/[108*. 105; — sacer 223, 9/10; sanguinis diminutio, minutio 203, 7/8 ; 220, 1; 223, 10[11; — sitis 199, 41; sanguinem minuere 226, 5; 231, 14; 245,5 ; — sumere 116, 160. 170; sanguine minutus 13, 9; 231, 11; calix cum — 116557:

17; — in consuetudine

178, 2; scri-

mus 18, 3.

scriptor 112, 2. scriptum 98, 16; 277, 8. scriptura 99, 6. 14. 15 ; — sacra 298, 44 ; scripturae 142, 10; — sacrae 143, 8;

165, 5 ; — sanctae 118, 9; discere de scripturis 103, 17. scrutator internus 223, 1.

268

INDEX NOMINVM, VERBORVM

Sebastianus (sanctus) 264, 40*. 45*. secare 98, 85; 206, 7. secedere 9, 4; 85, 745; 116, 157; 209, 17. secessus ad secreta naturae 85, 86; — communis 85, 107 ; — infirmorum 85,

107; ostium secessus 42, 5; secessum petere 2, 15. 19; 11,35; 43, 2 ; ad — ire 25, 2; apud — dormire 13, 6/7. secreta 85, 86; 116, 106; 152, 16.

ET RERVM

10; sedeant duo insimul 23, 9. sedes 279, 11; — abbatis 286, 22; —

apostolica 100, 54; — principalis 309, 9 ; sedes eleuare et deponere 23, 11; ad — redire 208, 1. sedile 323, 5.

segnis 170, 14. semel accepta persona 283, 6; — celebrare 116, 40; — comedere 100, 7. 24;

secretus 85, 186. 195 ; secreto 84, 48.

-dicere33; 2 4117772

sectatio 240, 17.

— immolatus in se ipso (— Agnus dei)

sectator 98, 21.

26, 7; —tefici 115, 18; 164, 10; 200,2 ; 211, 6; 229, 14; — totum psalterium

secundarius 85, 57 ; secundario 235, 9. secundus angelus 151, 2; — "Benedic

108, 5 ; — panis 85, 94; — prior 280, 9; —

psalmus paenitentialis 44, 15 ; secun-

tacere d09 948"

recitare 37, 21 ; — et secundo admonitus 82, 41 ; non — sed cottidie 275, 10; non — sed multotiens 67, 6.

da benedictio 127, 13 ; — feria 175, 5; 1972016:198:5»— mots 491965 el

semen 116, 49; 269, 2 ; 281, 6. sementis 99, 9; 108, 22.

tertia admonitio 242, 19; — uespera

semimortuus 114, 14. sempiternus 188, 7 ; 253, 5/4; 292, 16;

festiuitatis omnium sanctorum 167, 1 ; signum secundum 107, 2; 120, 4; 139, 5; 141, 5; 201, 9; signum — primae 37,2 5:49; 0551628: 163; 1; secundis prima praeferre 236, 85; secunda tertiis anteponete 236, 86; secundo 82, 41. securitas 232, 16.

securus 222, 19; securius (ad».) 86, 12. sedare 156, 12. sedere 24, 1; 44, 5; 108, 145165, 5 ; 207,

10. 25 ; 209, 4; — siue procumbere 8, 15 ; — aut (uel) prostratus esse 29, 9 ; 30, 5; 150, 9; - communiter 116, 129; —

simul 99, 13; — ad principalem mensam 128, 7/8; — ad scillam 127, 5; — ante ostium ecclesiae 85, 101; — cum omni humilitate 85, 6; — in capitulo

306, 1; — in cathedra

116, 14; — in

choro 115, 14; — in minori choto 9, 16; 244, 15 ;in conuentu 107, 2 ; 137, 1; 141, 2; 142, 15 164, 7; 207, 7; — in domo (hiemali) 169, 15 ; — in lectis 2, 215152, 1;229,25 ;-inlocosuo8, 15 ; 121, 2; 122, 5; 123, 7; 162, 65 209, 14; — in ultimo loco 86, 25 ; — loco altiore

ceteris 317, 10; — in uia 137, 5; — in parte remotiore claustri 236, 30; — in una parte claustri 215, 1/2; — post cenam 229, 5; — si festum est nouem ,

lectionum 3, 12 ; 30, 4; sedens bibere 209, 12; — benedictionem praemittere 228, 2; — dicere orationes 229, 10; — proloqui 92, 4; sedentes iuxta se perturbare 142, 5; iuxta sedentem alter sedeat 23, 12 ; iuxta stantem alter sedeat 23, 6 ; sedentibus fratribus 1 80, 22 ;a-— agi, fieri 23,4; 29, 6 ; 99, SU. sedendi lex 44, 4 ; — licentia 116, 124; sedendo 118, 4; 130, 11; 159, 4, 229, 23;in — priores 23, 7 ; in— requies 23,

4ide Omnipotens

sempiterne deus 77

indice lit. senectus 153, 2.

senex 274, 5. senior 230, 5; — boni testimonii et probatae sapientiae 240, 30; — cum iuniore in eadem culpa deprehensus 75, 1; — inter operantes 102, 24; —

probatus 221, 5 ; seniores et probatiores 236, 31; — sanioris consilii 317, 2/5 ; — scientia moribusque probati 85,

1145; — intercedunt 85, 141 ; seniorum intercessio 87, 7; sub custodia — 155, 5; Seniores rogare ut interueniant 85,

153/27 sensim 68, 2; 208, 7 ; 236, 56. sensus 98, 107; 152, 7; 170, 16; 214, 5 ; 223, 12 ;224, 56 ;236, 65. sententia 79, 4; 85, 157; — acrior 84, 45; — apostolica 122, 7; — Augustini 84, 47 ; — corporalis 69, 2 : - damnationis 191, 9; — digna 85, 74; 102, 18; — iudicialis 75, 3; — nostra 285, 14; — praelati 57, 7; — similis 85, 111; periculum sententiae 8, 20/21; sententiam dare 71, 1 ; — euadere 191, 9a 5.

18 ; — praeuenire 88, 5; — proferre 98,

9; in sententia perseuerare 317, 8.

sentire 56, 17; 77, 11; 97, 14; 108, 27; 2:75:16. seorsum 85, 98. separare 85, 69; 292, 6; separatus 14, PXER ES VIREE

sepelire 277, 15. septem dies pentecostes 15, 5 ; — psalmi

167,155 169, 14$ 173, 2:181; 65:197, 8; — psalmi paenitentiales 32, 4; 35, 265/97; 18: 39:35 77,8.;.85; 19; 162, 4.

september : ab idibus septembris 44,

INDEX NOMINVM, VERBORVM 19; 100, 7; 117, 4; 162, 1; usque ad idus — 44, 18; 194, 1; 200, x.

septenarius 46, 5. 8.

ET RERVM

269

per aestatem ritus 166, 2. seruatio 116, 42. seruilis 98, 97; negotium seruile 98,

septimana 45, 5 ; 207, 14; 214, 39; 280, IO.

79; officium — 98, 102 ; opus — 98, 81.

septuagesima: infra septuagesimam

seruire abbati 309, 5 ; — deo 12, 11; 128, J658019955325 —oulaeo128 «15$ 5— in coquina 48, 5; 85, 129; — in ecclesia 218975] i0 refectorio! 280) ra — indigentibus 42, 8 ; — infirmis 205, 6; 211, 11; seruiens caritas 85, 64;

44, 9 ; absque, excepta septuagesima odor 1906: 1276214938: 1nc 1T45ter:; 2045.5: sepultura 116, 94 ;264, 84.

sepultus 197, 5.

seruientes 180, 29.

sequentia 116, 24; 180, 56; 195, 5.

sequestrare 241, 4. sequestratio 85, 14;. sequi 47, 8/9; 177, 7 ; 229, 25 ; — Chtistum 265, 10. 12; — conuentum 121, 4[5;— patrem Augustinum 199, 19; — euangelium 116, 27; — formam 115,

34; — ad palmam supernae uocationis 152, 18; — in psallendo usum Gallicanae ecclesiae 100, 54/55; — uestigia

beatissimorum patrum 35, 7; sequitur alter acolitus praeferens thuribulum 115, 21; — antiphona 150, 1; —

graduale

95 96.

116, 12; — 'Indulgentiam'

192, 3/4 ; — "Kyrie eleison? 109, 7 ; 284, 6 ; — missa 16, 17/18 ; 100, 3. 9; 202, 2 ;

seruitium dei 178, 5 ; - domini 2, tit.* ; — huic ecclesiae 271, 2 ; ad seruitium festinare 262, 5 ; in tuo seruitio 2, 5/4; 224, 6 ; 264, 95 [108*. seruitor ebdomadarius 127, 6 ; — refec-

torii 120, 1; prandium seruitorum 13955. seruitus 2, 5 ; 98, 102 ; 212, 1; - Chtisti

98, 99; — saecularis habitus 252, 2. serus 85, 9o. seruus bonus 290, 1o ; — dei 25, 4. 5 ; 97, 15598,76.815148,5;199,2; 219, 4;—

non maior domino 180, 57 ; - sublege 299, 12; — tuus 135, 5. 7; serui sunt seruilia luti et lateris opera diligentes

— maius periculum 40, 5/4; — prima de

98, 95 ; formam serui accipere 172, 6 ;

sancta

de

cibus seruorum 212, 7/8 ; uide Saluos

septem paenitentialibus psalmis 32, 4 ;

fac seruos ; Saluum fac seruum zz indice

Maria

44,

i1; — primus

— tertia non statim 177, 1; — uoluptas

Iit.

tamquam ancilla necessitatem 53, 12; sequuntur preces 259, 5; sequens fratet 37, 9; — opus 97, 12 ; sequentes psalmi 10, 5; 115, 9. 12 ;sequentia lucra 85, 147/148 ; sequenti nocte 48,

sessio 22, 24; 99, 16. sessot 85, 125.

1;—ttiduo 218, 2 ; in — capitulo 13, 6; 7135 4:3 -die:49; T; 197, $9:31575; in — ebdomada 23, 8; 280, 2/3; cum

sexagesima 227, 2*.

uersu sequente 29, 8. serare 85, 88. serenus 133, 2. serere 108, 22. sermo 117, 2; 236, 89; sermonem facere 47, 11; 51,2; 157, 12; 180, 58; sermone directo 61, 1; — finito 52, 1;

180, 58. serpere 114, ro. seruare 62, 5; 85, 89; 154, 5; 277, 5; — animalia 98, 80; — carnes 199, 45; — compassionem fraternam 68, 3; — omni custodia suum cor 152, 15; — indicium caritatis 204, 11 ; — corporale in loco reliquiarum 85, 26 ; — legem 39, 16; — ordinem 87, 7; 169, 7; 196, 2; 230, 4; 231,6; 312, 2 ; — praecepta 236, 60; — pro feliquiis 85, 28; — rationem praemissam 216, 2 ; — silentium 13752: 1575525:0215.:1205- 217, $5:2313 9 9—

unanimitatem spiritus 79, 6 ; seruatus

Seuerinus (sanctus) 264, 57*. seuetitas 83, 24 ; 215, 18; — disciplinae 234, 5; — districtionis 260, 1. sexta 164, 2; 177, 7; 201, 15; — hora 100, 8/9 ; sextam horam cantare 120, 4;ante — 117, 4; post —115, 19; usque ad —- lectioni insistere, uacare 100, 4; 201, 7; usque ad — operati, operi

insistere, ad opus redire 100, 14/15. 42; 163, 5..8; 177, 2; sonante sexta (signo sextae) 119, 1; 164, 1; a — lectioni uacare 100, 21 ; 163, 8. sextus : sexta feria 192, 6; 194, 2 ; 200,

2 siccitas 98, 88.

signaculum crucis 116, 6. significare 117, 9; 257, 5 ; 299, 5. signum crucis 1, 4/5 ; 8, 14; 116, 25 ; — cessandi 127, 8; — competens 132, 5; — confessionis 37, 8 ; — humilitatis 59, 5; — indignationis 66, 6 ; — infirmitatis

9, 4; — in dormitorio datum 42, 2; — meridiandi 137, 7 ; — ad opus dei 152,

6; — eiusdem rei (5z7/. ad mandatum ueniendi) 207, 6; — surgendi 1, 1/2; 130,75; 150; 12.5162; 277172, 8; 179, 4;

270

INDEX NOMINVM, VERBORVM

209, 8; signa stigmatum Christi 214, 3;— manuum 138,8 ; — murmurationis 236, 2; notitia signorum 158, 1;

signis exprimere 159, 1; — insinuare 225 2 Spetereqli5 Eg» signum regularis horae 118, 29; — secundum

(regularis horae) 107, 2/5 ; — primae 36, 1:0424 5; 171,85: e priussadaprimam 162, 5; — secundum primae 37, 25,43, 1,162, 8; 163, 1; — tertiae 37, 4; 115, 7; — sextae 119, 1; — secundum (sextae) 120, 5; — prius nonae 198:2:;

139, 1; ^secundum nonae 139, ; ; 201, 9 ; — uespertini officii dO

EL] o 5s —

primum (uespertini officii) 164, 6; — completotii 144, 3/4; 165, 1 ; — prius completorii 164, 8; — ante inceptionem horae 307, 1 ; pulsatio signi 5, 9; signum audire 1, 1/2; 43, 1; 118, 29; 1307 7::13911. 179, /453209 mec sdare 5, 11:8; 12516,6542, 2.5582, 15 140,45 14174: 150: 12:152516:162 2:0]/238; 201,8; 209,8. 15 ; — exspectare 139, 5 ; 14:1555:2164.08. 207 015 facere 57, 7/3148. 20: pulsarev1/754265119832; 11625551167. 2::169,6/197,4:::2077; 2; 307,1;-— sonare 36, 1; 47, 15 107, 2/5 ; 109.15; zeeditOru1o2141:06:81044. 2/4162 9851169 am» l.655ums aida: ;

unum — de maioribus (signis) pulsare 169, 16; 207, 2; omnia signa pulsare 167, 2 ; 197, 4; signis sonantibus 141, 6; — resonantibus 286, 24. silentium 110, 5 ; — perpetuum 157, 4; lex silentii 157, 8 ; licentia — soluendi 50, 2; 118, 5 ; silentio deputatae horae 142, 4; silentium custodire 240, 22 ; — indicere 138, 7 ; — seruare, conseruare 13/522:5015 7,923) 2:2 991693 12532155120 ; 217, 5; 231, 5; silentio benedicere 123,6 ; — cantare, decantare 2, 27 ; 132, 6; —dicere orationem dominicam 172, 45:cum — 365.25 825698, 42:55 ::199; 4/5204 153201, :50::02255 7:8 cum summo — 164, 8; in — manete 63, 5; sub — 35, 225115, 44; 169, 15 ; 180, 26. silere 158, 2 ; 240, 28.

siliqua 275, 11. Siluester (sanctus) 264, 47. similis

83, 9/10; 95, 6; 99, 7. 10; —

culpa 67, 5 ; — lapsus 76, 6; — negligentia 85, 22; — ratio 84, 45; — sententia 85, 110/111 ; similiter 67, 5; 83, 22; 855295/100/4553116, 820] 5/2 «95 TTE 55180, 6; 193, 1; 223, 15 ; 280, 8 ; 289, 3:::5900564:50301592::1202 85.250319 22 similitudo 214, 20; 252, 4.

Simon (apostolus) 264, 25. simplex 85, 51/52; 116, 89; 275, 4; 286, 5; simpliciter 57, 6; 59, 5.

ET RERVM

simplicitas 199, 47.

simul 221, 4 ; 240, 55 ; - ambulare 2, 26 ; — consistere 12; 5; 111, 1; non. —

denudare 205, 5 ;nec- duoin unolecto 153, 5; — inspicere 12, 4; — petere ecclesiam 2, 25; — procedere 96, 11; 139, 5 ; —sedere 99, 15 ; ^ stare 3,8599, 15 simulare 25, 6.

sincerus 229, 5. singillatim 20, 1. singularis 116, 121. 125 ; 224, 1; Quo

82 2999 singuli 101, 12 ; 122, 2; 141, 4 ; 150,15; 172, 4; 180, 17; — denarii dantur

singulis (pauperibus) 180, 17; — fratrum 2, 21; — in singulis lectis 153, 3/4; — psalmi 44, 8 ; — sacerdotes 167, 11;- singulae feriae 44, 8/9 ; — horae

201, 3; — personae 282, 5; — pelues 215, 8; singula agendorum officia 216, 2; 279, 19; singulorum dicta 78, 6; — manus 207, 22; — patera 208,

9/10; — pedes lauare 207, 17 ; singulis singuli praeponendi 279, 5/6 ; — sollicitudo inest 12, 7 ; non — sed binis et

binis apponere 127, 21 ; singulos osculari 315, 5; ante — transire 209, 5; singula benedicere 132, 17 ; - memo- . ria tenere 11, 10; — tasoria singulis

porrigere 215, 12/15; singulis annis conuentum fit 318, 211,25 2 — cantari sinister: sinistrum 26 ;116, 17 ; — latus

4; — diebus 80, 5 ; 116, 15: cornu altaris 115, altaris 116, 22/23 ;

sinistra pars altaris 116, 10; — suspicio 138, 4; — ualitudo 128, 5; in sinistrum trahere 285, 9; a dextra et a

sinistra 207, 17 ; sinisterior finis 234, BI. sinus 24, 1. Sion, Syon 108, 15 ; 181, 7*; 192, 4/9* ; 229: 8558259 4 sitire 98, 56; 199, 57. sitis nocturna 156, 1 ; 244, 13 ; - sanguinis 199, 41 ; sitim pati 139, 9; — sedare 156; 12. situs 85, 195.

Sixtus (sanctus) 132, 11; 264, 58. sobrius 127, 10; 236, 64; 275, 4. soccus 152, 5 ; 206, 7. socíare 103, 6* ; 238, 16 ; 239, 5 ; 241, 2. societas 236, 18; — commilitonum germana 103, 12; — congregationis 272, 9; — fraternitatis 49, 5; — sanctorum 291, 1305s uitae regularis? 234925 — uiuendi 273, 11; in una societate cum canonicis uiuere 95, 2. socius 214, 45; 221, 2; 264, 45*; —

itineris 91, 5; 315, 2.

INDEX NOMINVM, VERBORVM sodalis 264, 7o*. sol 119; 5 ; 170, 26. sÓlere.2; T1516; tit.5; 25, 3: 29,15 398, 205430520: 59 5:9 TESTES 192 581, 2CROONEIETOD E2o RBLTTOS "TN TOUS

sonoritas 126, 11/12. sonus 8, 8; 144, ;. sopitus 152, 7.

(69805122057 solidus 311, r. solitus: praeter solitum 69, 2 ; solito asperius 216, 1; — fine matutinale officium claudere 31, 4; — laboriosius 200, 5; — studiosius 197, 12; dies — obscurior 116, 166 ; ex more — 136, 4 ;

sordes 116, 74. sordidare 8, 26.

plus — sibi parcere 33, 12. sollemnis dies 96, 5; 116, 14; sollemniter 286, 24; 297, 11.

sollemnitas 39, 14; — paschalis 15, 5; 85, 19/20; 226, 4/5 ; — sanctae Mariae 15, 5; — unius diei 98, 84; — quando cursus sanctae Mariae non cantatur 15, 9; 27, 12 ; — quando tertia sanctae Mariae non cantatur 115, 12/15 ; summa — 244, 9; si est — 115, 25.

sollemnium 117, i1. sollers cura 114, 1 ; sollerter 62, 8 ; 78, 212 G7 sollicitare 232, 16; 248, 21. sollicitudo 12, 7; 22, 4; 122, 12/13; 282, 4. sollicitus esse 2, 8; 22, 145 85, 53/54; —

in dispensatione 267, 8 ; ^in prouidendis 102, 5; — timor 232, 18; sollicite 38, 15/165 64,4; 155,45; 313, 4/5 ; 317,

4. solotenus 112, 9; 179, 2. soluere cingula 152, 5 ; — coetum 101, 2; licentia soluendi silentii 50, 2 ; 118,

271

ET RERVM

sopor 97, 12; 146, 6; 152, 12; 170, 14;

236, 47. spatium 9, 6; 13, 1; 142, 1; — omne (totum) diei 170, 15 ; 177, 6/7 ; — quattuordecim dierum 214, 38; — trium mensium 314, 1 ; — noctis, nocturnum 11, 14; 143, 11 ; 170, 1o ; par — 100, 4o ; - temporis 103, 4; — unius ulnae 118, $5; spatio breuissimo 170, 1o. specialis 96, 2; specialiter 77, 4; 83, 18; 84, 51; 94, 5 ; 285, 2.

species 6, 4; 132, 135. spectaculum 84, 27. spectare 246, 5 ; 248, 15; 279, 5.

speculari 214, 29. speculator 292, 18. speculum 116, 116. sperare 135, 5;; 181, 7*; 232, 5. spes 248, 22; — anxia 232, 18; — boni 239, 4; — corrigendi 86, 51; — firma

264, 95/[108* ;spe gaudere 118, 35; —

praegustare 108, 26. spina 214, 9/10. r5. spira 266, 5. Spiridion Cyprius 199, 45. 49. spiritalis, spiritualis 283, 8 ; — agonia 232, 1*» — armonia 23, 2065«— caecitas 251, 7; — diligentia 170, 24 ;— fructus 236, 7; — pugna 103, 2 ; — scola 281, 1 ;

spiritale, spirituale bellum 103, 9 ; — canticum

97, 9; — exercitium

97, 5;

2; potestas alligandi atque soluendi

spiritalia nequitiae 1, 4 ; — arma 281,

294, 4. solus pa557z ;solo nomine frater 85, 6o ; — nomine pastores 236, 77; solius

rituale gustare 236, 92; spiritaliter

sacerdotis est 116, 91. somnium 29, 1. somnolentia 1, 2. somnus 55, 8; 100, 5 ; 170, 5.

sonare horam regularem 106, 1; — secundum signum horae 107, 5; — signum primae 36, 1; 171, 2; — signum secundum primae 162, 8; 163, 1; — tertiam, signum tertiae 115, 6; 163, 4; — sextam, signum sextae 119, 1; 164, 1;— nonam 164, 4 ; — officium uespertinum 141, 1; — completorium, signum completorii 144, 4; 208, 2; — nolam 127, 7. 8; — signum 47, 1 ; 109, i; 165, 1r; sonantibus signis 141, 6. sonitus competens 2, 7/8 ; tin dotmito-

rio 3, 9; — scillae 126, 5 ; nullus — 142, 4;sonitum facere 35, 19; 304, 2 ; cum

sonitu excitare 15, 7. 9.

3; spiritalium consensus 288, 5 ; spi26, 8. spiritus 115, 4; — beatus 264, 15; — benedictionis tuae 292, 1/2 ; — consilii 2863 9/365 dci 1705926582549 55 — diuinus 116, 35 ; — domini 214, 51; — elationis 276, 7 ; — fortitudinis 35, 4; — mentis 261, 6 ; — sanctus 4, 4. 9 ; 5, 3 /4. 8510: 11125108; 651150, $398125/15855; 260, 7; 264, 86. 93. 95[108* ; 284, 4; 285, 1; 286, 9; 289, 15 297, 5 ;'conttibulatio spiritus 85, 118 ; tutela — 219, 14; unanimitas — 79, 5/6; spiritum infundere 292, 1/2 ; spiritus probare, si ex deo sunt 237, 8; a corpore et

spiritu sanctus 116, 54; z/de Et cum

spiritu ; Sancte spiritus ; Spiritus sancte Zn indice lit. splendor 5, 2; 155, 5.

sponsio sacrosancta 114, 16. sponte 58, 2 ; 84, 21; 85, 15. 55. 72 ;86, 27/5188; 251242, 315.246,23

272

INDEX NOMINVM, VERBORVM

sputum 116, 155. stabilitas 8, 11; 268, 2; 271, 6. 9*. stadium 222, 1. 17; 281, 2.

stare 23, 18 ; 140, ; ; - ante abbatem 309, 3; — cum aliis 19, 6; — ad altare 115, 45; — ad altare uersus 19, 2 ; — prope

dextrum, sinistrum cornu altaris 115, 26; 116, 23; — in capitulo 92, 7; — in

(medio) choro 9, 2; 30, 5; — erectus 10, 15; 116, 105 ; ^ incuruatus 121, 9;

— (in) loco suo 8, 15; 16, 2; 19, 4; 92, apelilb exor nT41. 515025 bE-S dn loco priore 116, 134; — in ultimo loco 86, 23; — ante mensam, mensas 121, 5;

140, 1 ; 209, 7; — ordinatus 209, 2; —

(nudis pedibus) prope ostium ecclesiae 84, 52; 85, 101; — in procinctu 103, 9; — in proximo 12, 5 ; simul —3, 8; 99, 15; — in uia 137, 5 ; lex standi 44, 5 ; locus — 14, 2 ; stando 170, 28;

stans baiulum aquae exspectare 207, 23; — non contexete fabulas 118, 5; iuxta stantem sedere 23, 5; a stante

salutatio dicitur 92, 5; a stantibus agatur opus dei 23, 5; a — dicitur *Te deum' 31, 11; a — dicuntur psalmi 85, 20;opus manuum quod fit a—99, 5 ;a—

fieri 99, 14; — fratribus

132, 155; —

uniuersis 47, 2.

statim 163, 4; 279, 1. statuere 199, 10. 20; 306, 5; — in commune 94, 5 ; — exemplum 214, 15; — modum paenitentiae 56, 13/14; —

quo tempore operi insistendum est 98, 15; statui ultimus in congregatione 274, 2; statutus in sede abbatis 286, 22; — dies electioni (abbatis) 286, 7 ; — locus 54, 3* ; 82, 30; statuta accusatio mutua fratrum 55, 1/2 ;— benedictio abbatibus 288, 6; — ieiunia 201, 1; —

oratio 35, 29; statutum a patribus

ET RERVM

strenuus 102, 5. strepitus 8, 8; 122, 11; — rarior 23, 11; strepitum facere 130, 2 ; 138, 9 ; 309,

1; sine strepitu 2, 15. stridere 191, 1o. studere 145, 1; 214, 14; — culpam

exaggerare 72, 5 ; — (culpam) corrigere 83, 11; — deuote quod iussi fuerint agere 279, 14; — nos eneruare d,

7/8 ; - omnibus per omnia placere 256, 17; — opus manuum facere 98, 6 ; — se ad celebrandum officium uespertinum praeparare 206, 8 ; — uitia cotdis resecare 214, 32. studiosus : studiose celebrare missam 45, 4; — circumspicere in ecclesia 14, 4; — insistere operi dei 22, 6 ; — inspicere calicem 116, 165/166; — perficere opus dei 12, 9; — uacare lectioni 118, 12 ;studiosius 236, 91; — agere missam pro defunctis 167, 8; — solito

cantare uigilias 197, 12/13. studium 2239, 24 ; - laborem fallens 108, 27; — lectionis 97, 8 ; — litterarum 103,

5; — multiplex 279, 7; — propensius 197, 6 ; — opetis diuini 33, 10; studio uigilanti cauere 114, 1 ; maiore — 114, 55; 198, 6; studiis dediti 118, 17. stultus 108, 2o. suauis 6, 8. subdiaconus 211, 8; — ebdomadarius

116, 79/80 ; iunior diaconus et — 280, 14/15; — circumfert textum (euangelii) 116, 28; — commmunicat 116, 149/150; — fert peluim aquae 211, 15; — inspicit calicem 116, 165 ; — intrat prespiterium 115, 25; — stat erectus 116, 103 ; ^ stat prope sinistrum cornu

altaris 115, 26; subdiacono

reddere

corporale complicatum 116, 1:72; — reddere patenam 116, 100; a subdia-

125, 2; 157, 5; — a prioribus 98, 16; —

cono lectio legitur 116, 12 ; a — locatus

tempus 82, 30; 98, 1,157, 16; 214, 34; operari quod pater monasterii statue-

textus euangelii 116, 160; a — oblatum

rit 104, ro. statua 27,15: 20919252953: 1:2057256:1.; DITS

statutum: statuta Augustini 27, 2; — apostolicae sedis 100, monasterii 271, 5*.

55; — huius

Stephanus (protomartyr) 264, 34 ;292,

12

stigma: stigmata Christi 214, 5. stillare 85, 29*. stilus 98; 74* ; 116, 52.

stipendium 98, 6o. stola. 82:28: 1172:2753132: 1752/58)

289, 4. stramentum 85, 92. stratum 152, 11; 154, z. 5*.

euangelium

115, 41;

a —

porrectus

calix 116, 90; a — sacerdoti

uinum

offertur 116, 161 ; a — patenam recipe-

re 116, 135/136; a — suscepta patena 116, 86 ;vide hypodiaconus. subditus 80, 2; 271, 11* ; 290, 6. subiacere disciplinae 85, 65 ; — maledictioni 115, 6 ; — uindictae 22, 15; 65,9; 85, 14. 41. subicere 56, 4; 84, 42; 136, 8; 240, 5o; S6:53236:1$2: subiectio 240, 15. subiectus 68, 4.

subinferre 234, 9. subire. corporalem disciplinam 181, 4 ; 243, 2; — corporalem sententiam 69, 2/5: 85s P553 cofrectionem 8595 —

INDEX NOMINVM, VERBORVM poenam 84, 21 ; 242, 11 ; — uindictam 85, 16. subitaneus 264, 8o. subitus 33, 22 ; subito 277, 2. subiungere 35, 28; 98, 61; — 'Amen' 121, 11 ; ^ sub silentio *Christus factus est? 180, 26; — collectam, collectas 104, $/6; 280, 4; 284, 8; — *Dominus' 215,

22 ; — "Kyrie eleison? 136, 15 ; — orationem 251, 12; 272, 9; - uersum 104, 5 ; 150, 4; subiungit Augustinus 100, 25.742: dMT e sio m Sacerdoseli36 75 251a: sublimatio 98, 1oo.

sublimis 236, 79. subministrare 116, 9. subnectete 35, 21. subobscurus 85, 196. subponere 207, 20. subsequi 32, 9; 96, 15; 101, 7/8; 117, PSI 695i qs 525 5; subsidium 254, ;. subsistere 8, 4; 236, 85. substantia 5, 4/5 ; 135, 6. subterfugere 317, 7. subtiliter 78, 6; 170, 15. subtrahere 37, 25 ; se — 39, 19; 98, 51; 1387.25. 139095 170,21:

subtus 116, 69. subuenire 38, 16; 72, 5 ; 277, s. subuertere 86, 7. succedere 12, 6; 103, 10; 169, 17 ; 234, pz 20825.

succendere 25, 5. successor 271, 11*; 298, s4.

succingere 180, 11. succrescere 297, 8. succumbere 38, 6; 84, 46. succurrere 184, 2 ; 245, 4.

sudare 298, 19. sufficere 23, 19; 33, 2; 41, 8; 85, 85;

105735251285 16512145. 51. sufficienter 116, 154. suffragari 85, 120. suffragator 318, 14. suffragium 31, 7 ; 32, 9; 89, 4.

suggetere 55, 21. 22; 299, 21. suggestor 285, 6. suggillatio 239, 20. . sumere 26, 9; 85,45; 128, 5; 229, 2; — ablutionem 116, 164 ; — aliquid 225, 7 ; — antidotum 2223, 14 ;— cibum 122, 9; 170, 32 ; — codices 118, ; ; - conuiuium 2775, 9; — exordium fidei et religionis 100, 56; — hostiam 116, 142 ;— operi necessaria 117, 12 ; - potum 209, 16 ; —

prandiolum 120, 2; — prandium 227,

4;- purgationem 116, 160; — sanguinem 85, 46 ; — uinum 85, 39; 116, 171.

summa

electionis 286, 4.

ET RERVM

273

summissio 2255, 9. summitas: summitates digitorum 116, 76. 142. 165; 117, 19. summittere 116, 7; 268, 5; se — 75, 8. summopere 45 145, r1. summouere

35, 55 ; 64, 1; 76, 1; 129, 129, 7; se — 142, 6; sum-

motus 85, 145. summus

98, 58; summa

aequitas 285,

8; — diligentia 116, 87 ; — disciplina 27, 4; — festiuitas 22, 12; — humilitas 8, 15; — ingenuitas 98, 98; — maiestas 116, 46 ;— necessitas 82, 38 ; — perfectio 98, 8; — reuerentia 2, 24 ; — sollemnitas 244, 9; summa 22, 6; 103, 15;

116, 118; summam manum imponere 146, 5; circa summum 226, 69; cum summo silentio 164, 8.

superaddere 98, 67. 7o. 118/119. superbia 22, 15 ; 37, 24; 85, 191; 87,8; 202904

superbus 276, 5. superesse 98, 115; 203, 2.

superexpandere 116, 141. superfluitas 39, 1. superfluus 8, 18 ;170, 55 ; 214, 6 ; 236, 52. 67; superflua ingerere 238, 6.

superior pars 116, 66; superiores 235, 17; 276, 9; in superiore opusculo 282, 1; in superioribus 33, 1; 95, 7; superius 85, 40. 125; 108,4; 115, 20;

129755-306,. 6. supernus 8, 19; 152, 17 ; 170, 51 ; 292,

2T. superpellicium 195, 4; 196, 4. superponere 37, 7; 98, 75; 114, 20; T1575.2315«1152;22: supersedere 70, 2 ; 157, r9. superuenire 102, 19; 197, 11; 209, 15; 244, 10; 306, 2.

suppar 214, 26. suppetere 86, 51. supplere 44, 6; 116, 97; 118, 18. supplex 54, ; ; supplices preces 191, 7 ;

290, 5 ; suppliciter exorare 257, 5/4; 2615.3 5.— (se). inclinate 18,16 ;195.555 123, 4; 229, 21; — ostendere feruorem

desiderii sui 235, 18; — procidere 276, 7s

supplicatio 182, 1; 187, 1. supplicium 222, 9. supprimere 76, 4. supputare 44, 9. supradictus 85, 168*. 170; 231, 5. surgere 37, 11; 42, 5; 54, 5; 63, 55 85, 12.9126: 14355190, 75249655 :11655:2:; 270, 1; — absque cunctatione 54, 2 ; — absque mota 37, 9; 162, 5; — conuenienter 132, 5 ; — expedite 152, 6; — a

lectione 119, 5 ; — cum libro 209, 16; -

274

INDEX NOMINVM, VERBORVM

ET RERVM

— hospites 124, 1o ; — locum 276, 6 ; —

tacete 56, 4; 72, 4; 102, 20/21; 158, 2 ; 172,7. tacitus 180, 22. talentum 226, 45. tangere 116, 64; 199, 10. 20; — corpus domini 116, 164; — cymbalum (tacto cymbalo) 87, 5 ; 137, 7; 165, 2 ; 20055 — nolam 127, 8; — scillam 209, 7; se mutuo nón— 27, 12 ; manu — 116, 168. tanto 55, 11; 115, 2; 236, 91. tantum Passi ;in — 57, 1. tantummodo 40, 6. tantus 98, 75; tanta rerum copia 199, 41;— mora 82, 5 ; — multitudo 155, 1; — et talis res 260, 5 ; — uehementia 148, 8; tantae religionis tenor 116, 127. tarditas 16, 10. tardus 286, 21 ; tardius 16, tit.*; 27,9; 11922083 Tecla (sancta) 264, 62. 7o*. tegere 56, 6; 65, 1; 116, 141; tectus

nihil nisi uetera 298, 28 ; - obseruanda 95, 4/5 ; — onus 286, 6/7; — perseuerantiam in bono opere 292, 6; — ptae-

temperare 75, 4; 260, 2.

de loco 130, 5; 207, 6; — matura uelocitate 138, 1; mox — 75, 7; 156, 5; 209, 1; pariter — 8, 15; sponte — 85, 72; — ad,signum, dato signo 42, 2; 201, 8 ; signum surgendi 1, 1/2 ; 130, z1:0150:912::91072558 521779 714:380209 88) surgit abbas electus 286, 20 ; — episco-

pus 289, 7 ; — lector 181, 5 ; — praelatus 209, 17; — prior 284, 7 ; — prior maior aut claustralis 208, 6; surgunt omnes (surgentibus omnibus) 140, 4; 143, 4. 7; 209, 18; 286, 15 ; — omnes sacerdotes 85, 14/15 ; surgente prima aurora 162, 2 ; uide Sutgite in indice Lit. sutripere 84, 7/8 ; 85, 55. sursum 97, 10; 152, 4.

susceptor 124, 9. suscipere 116, 49. 136/137; 215, 14; 238, 1; — corporalem disciplinam 243,

$;— curam 236, 29; — habitum 257, 7 ;

ceptum 85, 82 ; — quod ab alio appottatur 124, 6; — quod iniunctum est 75, 9; — regulam 80, 7; suscipi cum processione 314, 2; 318, 11; susci-

pienda

fraternitas

piendorum

245,

ratio diuersa

10; susci233,

1:4;

ignis 53, 8. tegmen 256, 1.

temperies 264, 95 /108*. tempestas 264, 77/81*. tempestiue 17, 5 ; 124, 7 ; 277, 6. templum 116, 47 ; 272, 5. temporalis 103, 7; 116, 49; 275, 2;

temporaliter 257, 8.

susceptus agon 235, 6/7; suscepta

temptare

patena 116, 86. 137 ; uide Suscepimus ; Suscipe me zz indice lat.

maiora 113, 4; 232, 9. temptatio 67, 5; 89, 5; 236, 75 ; 267, 8/9.

suspectus 248, 6. suspendere 85, 184; 232, 11; — ab officio sacerdotali 85, 160 ; — a ministerio altaris 38, 12 ;— a tonsura capitis 240, 7 ; suspensus ab officio 213, 2 ; — ad orandum 116, 110; — diuino amoti 170, 36; — pro culpa 85, 177.

suspicio 138, 4. suspirare 236, 66. suspirium 191, 2. sustentare 98, 62 ; 265, 8. sustentatio 33, 18. sustentator 236, 48. sustinere 57, 7; 84, 15; 170, 40; 191, 5 ; 20622: sustollere 116, 32/35 ; 236, 9. sutorius : ars sutotia 98, 85 ; 99, 16.

55, 17; 63, 2/5; 237,

5; —

tempus 98, 74; 100, 55; 243, 7; — ab octobri usque ad quadragesimam 231, 10; — aestiuum, tempore acestiuo 2, 115100, 32547:5:115,,6.5. 231999: 3a2nn1, tempora anni 42, 2; 100, 1; 161, 2; 163,6;170, 12; 208, 1; — autumni 100,

23/24 ;— hibernum 100, 46/47 ; — hiemis 100, 23/24 ; - quadragesimale 100,

13. 27 ; — faciendae collationis 143, 2 ; — introitus 276, 4; — legitimum, tempora legitima 170, 33; 237, 10; 238, 15; — loquendi 223, 5 ; — meridiandi 228, 7; — nostrum 170, 19; — operis,

operandi (quo tempore operi insisten-

synagoga 98, 89. synaxis uespertina 100, 17.

dum est) 98, 16; 100, 19; 102, 6; 118, 17; — passionis 214, 1o ; — probationis 233,6; 238, 15 ; 240,6; 242, 15248, 1; — professionis 103, 5; — rasurae 214,

tabula 117, 17; — ad pedes lectuli 35, 14 ; — recitatur 180, 5 ; in tabula recitatur 48, 1 ; de, ex — recitari 279, 15 ; 305, 1 ; tabulam recitare 181, 5 ; — inspicere 11, 5/4. 8; 12, 2; conscriptio tabulae 280, 15. tabulatum 116, 65.

ra celebriora uel sacratiora 26, 1; — missarum 117, 5; — nocturna 11, 15; quattuor — 201, 5. 11; —silentii 157, 5; temporis consideratio 200, 5; — interstitium 100, 48; — oportunitas 85, 135; 88, 4; — punctum 170, 29; — spatium 103, 5 ; tunc — 132, 11; tem-

56 ; ^ semel reficiendi 229, 14 ; tempo-

INDEX NOMINVM, VERBORVM

ET RERVM

275

porum interualla 100, 27 ; — uicissitu-

fruges 264, 95 [108* ; terrae commen-

dines 98, 115 uocabula 298, 5; ad — 33, 12 ad — 116, 79;

dare 284, 1 ; terram colere 98, 79 ; ad — deicere 82, 28; ad — proicere 130, 2 ; usque ad — pertingere 18, 8; in — cadere 85, 41 ; in — decidere 85, 30; in

; tempori consentanea 58 ; tempus notare 177, ; 37, 23 ; 214, 56 ; usque post — 16, 15; post — capituli 85, 51; secundum — 85, 186; tempore alio 198, 2 ; 231, 5 ; — breuiore 248, 5 ; — congtuo 231, 15; 243, 5 ;constituto, statuto 22, 2; 82, 12. 30; 98, 1; 157, 16 ; 214, 34; — deputato 12, 8; eo — 306, 6 ;hoc — 230, 2 ; nullo — 12, 2 ; — praetaxato 83, 18 ; — procedente 85, 132 ; — quo ipsi pranderent 231, 12; — quo oportunius uisum fuerit 11,

16; — quo ratio exposcit 318, 12; — quo semel reficiuntur 115, 18 ; — quocumque 217, 4 ; — suo, temporibus suis 15050135112:16;. 13, 3; 118,135: 448325 220, 3; uno — 100, 4o; temporibus praedictis 240, 22. tendere 43, 5. 4*; 130, 8; 248, 17; - ad deum 170, 8; — in ecclesiam 35, 22; —

ad locum designatum 85, 85; — ad locum operandi 108, 4 ; — ad officinam

minutionis 225, 5 ; — ad perfectionem 236, 56. tenebrae cordium 35, 2; — mentis 85, 85 ; — nocturnae 86, 15; 155, 5 ; tenebras depellere 6, 6 ; in (his) tenebris 2, 3/455 191, 10:5 236, 49: tenere 85, 158; 275, 5 ; - capitulum 163, 2 ei3iq 1 — corde 77,-2:: 204. 13$ — euangelium in manibus 115, 27; — iustitiam 285, 15 ; — pro lege 306, 4; —

libros 142, 1; 164, 7; — (in) manibus 115, 27; 116, 101. 107; - (in) memoria dd5510::12:195:1622:: 109 88 :22:58116; II4. 115 ; — memotitet 35, 30; 143,9; -— metam 232, 17 ;— ordinem 9, 145 — uicem praelati 16, ; ;modus tenendus

— deponere 207, 12 ;super — 214, 18; 236, 6; in terra moueri 199, 7 ; terris

otiri 199, 38 ; in — 98, 17 ; zide Domini est terra ; Qui fecit caelum et terram 7

indice lit. terrenus 79, 7. 8; 108, 26. terrere 68, 4; 85, 198 ; 191, 10; 234, 8; 242, 16.

terror 67, 9. tertia (hora) 289, 1; — de sancta Matia, sanctae Mariae 115, 8. 12 ; — intercidit horam operandi 100, 14; — ponit terminum operi 100, 5 ; — sequitur 177, 1/2; sonante signo tertiae 115, 7; tertiam diei dicere 115, ro ; — indicare 37,4; ante— 100, 31; 117, 4 ; post — 44, 20; 100, 51; 101, 4; post — ad opus (opera) redire 100, 26. 34. 43; 177, 5 ; post — missa prior dicitur 115, 18;

post — missa pro defunctis agatur 167, 7; post — operatio non statim resumitur 100, 57 ; post — uestiuntur 115, 16;

usque ad — operari 177, 4; usque ad — operandum est 100, 25. 34. 43 ; usque

ad — operatio durat 100, 36. tertius : tertia admonitio 242, 19 ; — dies 227,4 ; 286, 5 ; — distinctio 100, 31; — feria 175, 3; 198, 3 ; — pars 116, 90/91. 140; tertium capitulum 73, 4; — manutergium 36, 6 ; — responsorium 169, 9; post — respondendum 268, r ; tertiis

secunda anteponere

2236, 86; tertio

dicete 104, 3; 263, 2; — pronuntiare 109, 6; — respondere 263, 4.

testamentum 204, 1o/11.

omnibus) tenendum est 17, 2 ; 79, 15. tenor 95, 5/4; 116, 127. tenuis 102, 15 ; 170, 38. tepidus 116, 128. teti25:/542255 4: tergere manus 115, 9; 121, 4; — ma-

testari 199, 44. testimonium 98, 74; — fratrum 78, 8; 242, 5[6; frater boni testimonii 102, 2; senior boni — 240, 29. testis 98, 75 ; 221, 4; testes afferre 237, 7; duos — adhibere 55, 16. textorius: ars textoria 99, 16.

nus et faciem 36, 4; — pedes 207, 19; 211, 14; — ambos pedes 207, 18; —

textus euangelii 85, 128; 115, 25; 116, 197-280:3035 ^:

85, 45;

loca tenenda

276, 4; (ab

sacratiora 117, 18. terminare 106, 9; 211, 5 ; — celebrationem missae 84, 37; — fraterne quae inemendata praeteriri non debeat 66, 45 lectionem 126; 4: 209; 145 — negotium 61, 6 ; terminato cantu 208, 3; terminata capitulari actione 96, 1 ; — lectione 146, 1; 165, 6. terminus 85, 155/156; 100, 2; 196, r. terra 85, 32 ; caelum et — 4, 5 ; 297, 15; — aliena 108, 15 ; tetrae cultura 99, 15 ; —

'Thaddaeus (apostolus) 264, 26. theca 116, 57. theorice philosophorum

108, 2o.

thesaurus 226, 45. 62 ; 292, 25. 'Thessalonicenses 98, 28. 64.

thiara pontificalis 214, 12. Thomas (apostolus) 264, 20. thuribulum

27, 15 ; 302, 5; thuribu-

Ium circumferre 116, 28/29 ; — deferre 180, 32 ; — praeferre 115, 22 ; — reddere

116, 97. 98.

276

INDEX NOMINVM, VERBORVM

thus 318, 18.

ET RERVM

gentem 67, 4 ; — aliter infirmiores 128,

timere 11, 5 ; 56, 7. 16; 85, 104; 98, 65.

4 ; —apette 85, 182 ; —in capitulo 52, 5 ; 180, 5 ; - corpus dominicum 116, 144 ;

nestare 84, 26; — culpas admittere 86, 2;-— periculum sententiae 8, 20 ; seruitus timenda 98, 102. timor 239, 16* ;248, 21; — cordis 143, $;— dei 85, 65 ; — domini 85, 54; 236, 19; — sanctus 264, 95[108* ;— sollici-

— de diuinis officiis 52, 2 ; - de humanis officiis 116, 52 ; — de electione pastoris 284, 4; — deordine 243, 8 ; — mitius 81, 10; 246, 5; — negotium 38, 16; — occulte 85, 176; — officium 279, 8; — sancte 116, 56 ; ^ sine uerecundia 65, 5 ;

106 ; 236, 51 ; 291, 2/5 ; — alium deho-

tus 232, 18; trepidare ubi non est — 236, 52; — in prosperis 234, 6; timorem habere 16, 7; 82, 45; ceteris — incutere 87, 4; timore militare 299, 12; — congruo sollicitare 23529 $. tiro : tirones Christi 199, 51 ; 242,8 ; 281, 2; — fortissimi 103, 9.

titillatio 40, 4. Tobias 118, 56. tolerantia 292, 8. tolerare 60, 2 ; 103, 11; 113, 2; 128, 6. T2092 4155130208627:

tollere patenam ab altari 116, 99; — peccata mundi 264, 111/115 ;—uirgam pastoralem 286, 21. tonaliter 167, 5. tondere 215, 16 ;217, 4; 236, 9o; 237, 165:1240555:502519 0-815: tonsura 235, 1o ; 240, 14 ; — accepta 255, 1;— canonica 235, 20 ; — capitis 240, 7 ; tonsuram accipere 249, 5 ; — omittere

237, 9.

— sponte reuersos non uniformiter 86, 28; tractatis his 203, 1; 282, r. tractatus beati Athanasii 44, 1. tradere 199, 8 ; 204, 10; 214, 7; 309, 5 ; se — 204, 4; trado me ipsum 271, 1.

traditio 98, 52; — apostolica 98, 55; — maiorum 39, 18 ; traditiones (apostolicae sedis) 100, 55. traditor 204, 4. trahere 35, 12 ; 152, 4; 206, 4; 285, 9.

tranquillus 133, 5. transferre 116, 17. transformare 214, 3o.

transgredi 98, 27. transgressio 234, 5. transgressor 98, 82. transigere cetera secundum

morem

172, 9; — horam operandi 108, :; transacta hora 100, 17; — pars diei 163, 12 ; ^ res 71, 2 ; transactis aliquot diebus 276, 1; — his 97, 1. transire 9, 7; 11, 5; 84, 11 ; 209, 5 ; 303,

tornatilis 99, 17. tornatot 112, 4. torpor 8, 17 ; 170, 14.

torquere 70, 5. tot 98, 72. 105 ; — dies 63, 5 ; - digitorum Summitates 116, 162. totiens 167, 15 ; 197, 9. totus 116, 58; — annus, totum anni tempus 15, 1; 37, 1; 42, 1; 100, 59; 170, 11; 194, 5; 214, 38; — conuentus 3, 105; 18, 5; 28, 25 48, 7/85; 76, 2 ; TT, 35:855 18:49:12205/89)105 92," 5:24101; 8; 108, 5; 116, 148; 146, 5; 149, 1; (15099 :553550//0 98»::4300 5864: 914 92 9: 8x

transitorius 85, rr. transmissio 127, 11. transmittere 41, 6; 238, ;.

trenfere 191, 9.

tremor corporis 143, 5. trepidare 236, ;1. tres collectae 96, 3; — dies 32, 1o; 39, 16 ; — dies ante pascha 244, 9 ; — ebdomades, septimanae 198, 1; 214, 39; — orationes 8, 1 ; — pauperes 48, 4; 85, 2. 12585, 150; 211; 1-10; -3psalmi 31565 — species 132, 15 ; tria femoralia 40, 1 ; — manutergia 26, 4; trium mensium

dies, tota pars diei, totum spatium diei

spatium 314, 1; — puerorum hymnus

163, 13:155 170,15 16 ; — etrot7, 5 ;— ordo 136, 19; — psalmus 1, 7; tota diabolica conuersatio 292, 14 ; — dili-

imponere 286, 5; ; tribus uicibus 272, 3; — uicibus comedere 164, 9; in —

gentia, totus annisus mentis 116, 110. I1I7; — operandi dieta 107, 4; — iniquitas 6, 6; — religio 98, 8; — uoluptas 223, 12 ; totum corpus 37, 10; 54, 55 85, 15. 785; 130, 6; 284, 5 ; — psalterium 37, 20; — noctis spatium 170, 9; — triduum 170, 27 ; 225, 2 ; 229, 8;—undique uersum lustrare 116, 167 ; per — 116, 155; ex toto 114, 15. ttabs 84, r1. tractare 226, 91; — aliter fratrem dili-

116,

16; tribus

summam

electionis

praecipuis festiuitatibus 316, 1. tribuere 7, 6 ; 292, 12. 20; — accepta 273, 9; — creaturam uini 135, 7 ; — instan-

tiam 262, 2; — necessitatem patientibus 98, 48. 104; — reliquias prandii alicui pauperum 85, 98; — uirtutem perfectionis 251, 6. tribulatio 85, 119*; 118, 35; 150, 11; 266, 12/2927 0/82

tribunal suae mentis 53, 5. tribus domini 108, 17.

INDEX NOMINVM, VERBORVM tricameratus 116, 65.

tricenarius 46, 5. 8. triduanus 170, 29 ; 286, 2. triduum 170, 28 ; 218, 2 ; 225,2 ; 229, 8.

2x trifarius 100, 44.

ET RERVM

ciis diuinis aptata 116, 59.

trimodus 100, 49.

uastare

trinitas 7, 3 ; — beata 7, 12 ; — perfecta 7, Io; — sancta (et indiuidua) 1, 5 ; 18, z. G5 7195.22083.. 2:5. 2977. 85 un248,.45 trinitatis nomen 286, 9 ; — ueneratio 8, 2; uide Sancta trinitas /z zndice [if. trinus deus 8, 14 ; - deus in unitate 7, 5 ;

uber 199, 4o. ubertim 167, 16.

trina oratio (trinae orationes) 2, 11; 8, 1:59 928: 10510. 5416, 2:517 2:560 4d s.s 156, 10:163, 25 169; 8;— unitas.8, 5.

tripartita uariatio orandi uel psallendi 100, 45. tripudium 248, 21. tritura 98, 88. tueri 98, 108. tumor 87, 9; 239, 16. tumultus 82, 18; 122, 11. tumulus 199, 52/55. turbare 82, 11. turbo 262, 2. turpis 64, 2; 248, 18; turpiter 55, 9. turris fortitudinis 259, 5 ; 289, 11. tussis 8, 28. tutela 219, 14. tutus 85, 195.

typus 98, 91. uacare 152, 6/7;— lectioni 98, 77 ; 100, amo rss enti ara d Tu2:su16252 85 207, 8 ; — lectioni et diuinae meditationi 236, 530; — otio 97, 1/2 ;— psalmodiae 104, 11.

uacillare 236, 48. uadere 2, 27; — ad communicandum 303, 5 ; ^ ad locum destinatum 231, 4; — ad possessiones uicinas 82, 24 ;— in dormitorium 169, 10; — in refectorium 165, 2; 228, 2; — in sacrarium 1 SSE uagus mente 116, 128 ; — oculis 236, 14; uagi oculi 82, 8 ; — circuitus cogitatio-

num 24, 4; uago aspectu oculos circumferre 122, 4. Valentinus (sanctus) 264, ;2[53*. nos. ualetudo, ualitudo 199, 29 ; — melior 9, 19; 33, 25 ; — pristina 247, 5 ; — sinistra 128, 5 ; ualitudine debiliores 104, 8. ualidus 23, 7 ; minus — 9, 1; 199, 25.

uanitas 266, 9. uanus 8, 17. uapulate 85, 15. 48. 78. 123. 152. 191; 242-2 uariare 100, 49 ; 203, 2.

277

uariatio tripartita orandi uel psallendi 100, 46. uarietas 203, 2 ; 292, 11. uas 41, 115116, 72 ; uasa sacra 116, 62/65. 68; 303, 1; — sactata 39, 12; — sacrifi191, 4.

ubique 7, 8/9. ubicumque 135, 7. Vdalricus (sanctus) 264, 56*. uegetare 143, 15 ;uegetatus 198, 7. uegetus 220, 4. uehemens 9, 5. uehementia 148, 9. uelamen 214, 28. uelle 525577 ; qui — et posse dat 248, 24 ; contra — 86, 29; uolentes suis conciliis auocare 236, 88; ze Quicumque uult zz zudice lif.

uellus 98, 88. 89. uelocitas 138, 1. uena 225, 4. uendere 273, 7. uendicare 114, 7. uenerare 116, 54 ; 257, 8. uenetatio 8, 2; 83, 2; 116, 125.

uenia 130, 6; — admissorum 189, 5; — implorata 170, 6; — petenda 242, 12 ; — petita 181, 5 ; humilitas ueniae 88, 2; ueniam concedere 116, 4; — mereri 112..9/105— petere 53, 16:554, xn; 7i, 3:184, 053/585, 91$ 723 1960: 143::089 2. 85,90, 5; 92,6; 94,5; 130, 9; 152, 10; 242, 10; 300, 5; 309, 5; — praestare 188, 4 ; — quaerere 59, 5 ; — referre 92,

7; ad — prodesse 185, 4 ; duas uenias facere 82, 17 ; cum uehiis 37, 19 ; uide Deus ueniae largitor zz zudice Jit. uenialis 81, ;. uenire 2, 7; 27, 8; 82, 18; 100, 10; 156,

$5; 204, 5; 208, 10 ; 214, 41 ; — ad altare 115, 26; 263, 1; — ad capitulum 9, 15 ; 82, 16; 179, 6; — in chorum 35, 26; 149, 1; — in conuentum 82, 17; 118, 21; — ad conuertsionem 235, 11 ; 248, 11; 279, 15; 299, 11; — in coquinam regularem 305, 2; — post diem communis rasurae 217, 6; — in dubium 85, 178; — ad, ecclesiam 82, 6; — ad exetcitium (probationis) 233, 1; — cum exsultatione 281, 7 ; - ad extrema 277, 1; — ante ftatres 85, 125; — post

horam radendi 217, 5; — ad laudem sanctae trinitatis 18, 1; — ad lauatorium 121, 1 ; — ad lectionem 301, 5; —

ad ipsum locum (operis) 104, 2; — ad communem orationis locum 3, 5 ; — ad mandatum 206, 4 ; 207, 5 ; — ad matuti-

278

INDEX NOMINVM, VERBORVM

nas 229, 15 ; — in medium 123, 4; — ad mensam 82, 19; — ad monasterium

218, 2 ; — ad nos 238, 5; 285, 5; — ad osculum pacis 85, 127; — ante ostium ecclesiae 85, 100; — ad patrem 265, 1;

— jn praesentiam abbatis 85, 166; — cum processione 2, 21 ; 209, 2; — post

psalmos 16, 16; — rasus 218, 5; — in refectorium 209, 2; 229, 18; — ad se 207,24;—adte149, 5 ;—deuia 82, 22 ;— non posse 307, 5 ; uenite ad me omnes 265, 5; uenturus dies 2, 5; causae uenientium 223, 17; 102, 20; uide Et ueniat 77 indice lit.

uenter 199, 11. 21. 30. uetaciter 266, 9/10; 285, 11. uetber 67, 2; 242, 18.

uerberare 85, 190. uerbum dei 122, 10; 157, 11; 240, 25 ; 293, 2; — defensionis 70, 2 ; — docttri-

nae 240, 53 ; — exhortationis 108, 10; — excusationis 63, 4; uerba Augustini 37, 24; — apostoli (— Paulus) 98, 28; — nouissima decedentis 204, 7 ; — otiosa 219, 8; uerbi gratia 118, 7 ; — ministra-

tor 293, 4 ; — talentum 236, 45 ; uerborum circumspectio 226, 235/24 ; uerbo nostro oboedire 98, 44; uerbum im-

perfectum relinquere 119, 2 ; — ex ore rapiens 64, 4; nullum — 15 ; ullum — proferre 118, uerba 116, 132; uerbo alios docere 317, 3; —

proferre 35, 6; inter ipsa et exemplo et exemplo

prodesse 236, 44 ; plus exemplo quam —idoneus 102, 5 ; tam exemplo quam — monitor 221, 5 ; in — offendere 157, 2 ;

uno aut duobus uerbis 157, 15 ; — aliis emendationem

promittere

69, 2; —

culpam exaggerare 72, 3; — nudis professionem facere 277, 9; — paucis 115, 35 ; pugna de — 298, 47 ; in quibus

— notandum (est) 98, 49. uerecundia 65, ;. uerecundus 39, ».

incipere 27, 10/11; — nominare 157, 14;— pronuntiare 109, 6; — subiunge-

re 104, 5; 150, 4; duos adminus uersus pronuntiare 122, 5; uersu praemisso 231, 5 ; cum — 10, 5; 29, 8; 96, 753109; 850150 05724156?

uersus, uersum (— aduersus) altare 18, 7; 27, 6;— principalem sedem 309, 9;

undique uersum 116, 167. uersutia 18, 2. . uertere 8, 24 ;298, 12 ; uersus ad altare 19, 1; — in chorum

10, 16; — post

leuitam 116, 24; — ad orientem 116, 26; uersis contra se uultibus 19, 5. uerus deus 5, 2 ; — scientia esse 267, 5 ; uera conuetsio 276, 8 ; - humilitas 266, 14 ;— paenitentia 264, 9o* ; — religio 79, 16; 264,95/108* ; —uitis 135, 5 ;a uero deuiate 285, 12 ; uere 25, 5 ; 170, 15; 256:020132461 5. 277, 1: uesci 199, 41/42. 52 ; 240, 19. uespera 163, 14. 15 ; — secunda festiuitatis omnium sanctorum 167, 1 ; — cantatut 167, 5. uesperae 85, 100; 100, 7* ; — defunctotumsspro defunctisq95852/19 0 mE regulares 197, 4; uesperas anticipare 2215 5.5—cantare 2297 1; ante — 119765 post 42,20502275 20 pfactcn Wet

matutinas 316, 4; uesperis percantatis 164, 7. uesperare 82, 25.

uespertinus:

officium uespertinum

100,512.29 1099 1 1107 6:7 1409205 141, 7; 164, 6; 206, 8; 229, 1; synaxis uespertina 100, 1:7. uestiarium 86, 8; 126, 2; 240, 19. uestigium 55, 7 ; 85, 144. uestimentum 85, 29. 38*; 114, 9; 118, 24; — salutare 257, 2; uestimenta claustralia 107, 1 ; — monasterii 237, 8 ; — operi apta 101, 5 ; — uirginum 257, tit.*; uestimenti genus 256, 5; — ora

214, 9; aliquid uestimentorum

uergere 54, 4. ueritas euangelii 98, 109 ; — tei (rerum) 59, 55 78, 9; 239, 25 ; discipuli ueritatis 103, 18; sanctitas — 259, 5.

uernalis: uernale aequinoctium

ET RERVM

169,

1/2.

uersare 22, 5. uersus 25, 24 ; — ecclesiasticus 116, r1* ; — unus aut duo 77, 5 ; — sequitur 121, 7; praemissi uersus 85, 21/22; lectio alicuius uersus 208, 8; uersuum competentia 169, 5; uersum cantare, percantare 20, 2; 132, 4; — dicere, uersu dicto, uersus dicatur 1223, 2;

136, 6; 140, 5 ; 180, 5/6. 24; 209, 19. 20. 22. 235; 228, 6; 277, 10; 286, 19; —

ad

solem extendere 119, 5 ; quid — peiorare 82, 32; sinus — 24, 1 ; uestimenta exuere

152, 4; —

sordidare

8, 26;

uestimentis indui 219, 15. uestire 117, 21; se —35, 19; 44, 14; se — secundum morem 1, 5 ; uestiri (uesti-

tus) ad missam 115, 11; 306, 4; — ad plenum 115, 16; — post tertiam 115, 16; — ex uno uestiario 126, 2 ; — immortalitate 257, 9; uestitus 116, 59; 152, 5; — stola, alba et cappa 289, 4. uestis canonica 86, 20 ; 277, 12 ; — canonicalis 35, 16 ; 256, tit.* ; — conuenienter astricta 18, 8 ; — monasterii 235, 19 ; 236, 90; 255, 5; — pristina 249, 2; — regularis 255, 4 ; astrictio uestis 24, 4 ;

INDEX NOMINVM, VERBORVM uestem (uestibus) exuere 35, 11; 86, 95-258, 1; — portare 85, 76; uestes mutuo non tangere 37, 12; ueste (uestibus) induere 257, 8; 277, 12.

uestitus 240, 14. 19. uetare 98, 81 ; 225, 5. ueteranus 281, 2.

uetus homo 2236, 6 ; 258, 1 ; 261, 6 ; 275, 7 ; uetera proferre 236, 46 ; — suscipere 298, 28. uia 265, 1; — arta 248, 17; 298, 36; — ertoris 191, 11 ; — perfectionis 236, 54; — conseruandae sanitatis 38, 4; de uia uenire 82, 22 ;de — redire 314, 4; in — esse 90, 5; in — stare 137, 5. uicarius custodis 3, 8 ; 116, 71; 143, 2; 201259151208»12* uice, uicem 37, 28* ;— abbatis 277, 7; 920415529183 1651 —' Ghristi^ 125, 4-— praelati 37, 28 ; uide uicis.

uiceni 155, 5. uicinus locus 116, 75; uicina

ET RERVM

uigere 57, 1. uigilare 226, 47 ; uigilanti studio cauere 114, rz. uigilia 170, 21 ; — ascensionis 202, 1; — domini 214, 37; — natiuitatis domini 172, 1; 192, 7 ; — pentecostes 202, 1 ; si — est 201, 10/11. 14 ;uigiliae cantandae 197, 12; — matutinae 170, r; — mortuorum 139, 7 ; — nocturnae 16, 1 ; 280, 6; — propensiores 286, 8; uigiliarum continuationes 286, 4; in uigiliis 201, 5 ; 202, 5.

uigor 170, 15. uilis 86, 9.

Vincentius (sanctus) 264, 45. uincere 67, 8; 188, 1; 248, 20; 271, 4; 281, 8 ; uictus 84, 5o. uinculum 79, 5. uindicta a praelato imposita 84, 14; —

secundum altari

cathedra 116, 15 ; — hora 207, 1 ; uici-

num 82, 7; 83, 19; — capitulo auditorium 159, 1/2 ;uicinae possessiones 82, 24; uicina monasteria 233, 2; uiciniores lecti 2, 7. uicis 311, 5 ; uicem praelati tenere 16, 5; tribus uicibus 272, 4; tribus —

comedere 164, 9. uicissitudo 23, 6 ; 98, 116. uictot 116, 122. uictoria 232, 4. 16. 19; 262, 4/[5. uictus 97, 11 ; 128, 4. uidere 78, 9; 98, 58; 143, 2; se — 116, 115; — aliquae correctione digna 53, 7; — causam 62, 2 ; — facie ad faciem 116, 45; — fratrem in causa positum 72, 1; — humilitatem 85, 118 ; - quod necesse est 11, 17 ;— signum confessionis 37, 8 ; uideri ab alio 152, 14;—a pluribus 85, 103 ; ut — possint 206, 5 /6. uideri 79, 6. 8; 85, 24; 86, 24; 128, 1; 236, 40 ;— culpabilis 76, 3; — idoneus 318, 6; — laudabilis 238, 14; — nullo indigens 35, 355 ; uidetur Augustinus hoc anni tempus notare 163, 7; —

periculum mortis instare 240, 6/7; —

279

uidua 264, 71*.

culpae qualitatem impo-

nenda 65, 10 ; uindictae subiacere 85, 41; — actiori subiacere 65, 9; — clementi subiacere 85, 15; — maiori sub-

iacere 22, 15 ; uindictam grauiorem mereri 57, 7/8; — remittere 83, 22 ; — uoluntariam subire 85, 16. uinea 99, 8. 12; 113, 9. uinum et aqua 116, 61; — ex aqua 135, 3;—uelaqua 85, 52 ; panis et — 197, 1o. I1; — simplex 116, 9o; uini creatura 135, 6; — infusio 116, 75; uinum

bibere 199, 19 ; — infundere 116, 169; — offerre 116, 161 ; — sumere 85, 59; uino abluere 85, 38; — miscere 116,

9I. uiola 108, 24. uiolatio 114, 16.

uiolenter 85, 190. uir perfectus 157, 2; — religiosus 199,

34; — sanctus (— Spiridion Cyprius) 199, 47; — magnificae sanctitatis (— Spiridion Cyptius) 199, 44 ;uiri apostolici 214, 7; 208, ; ; — magni 239, 12. uirens 199, 8. uirga 86, 19; — euangelica 298, 22 ; — pastoralis 286, 21 ; 318, 11 ; fasciculus

uirgarum 85, 77.

ratio postulare 170, 18 ;240, 5 ; uidetur non absurde 248, 4 ; — adiciendum 12, 2; 87, 2; — causa necessitatis fieri 53, 14; — dicendum 117, 2 ; 279, 18; — durabilius et commodius ordini 170,

uirgo Maria 31, 5 ; 174, 1; 271, 2; —

22; — incongruum 100, 5o; — non indignum aut inutile 98, 15 ; ut — 236,

uirtus

68; 277, 1; — (uisum est) abbati 85,

123 ; — confessoti 39, 5 ; — patribus 23, 2; — praelato 51, 4; — praesidenti 77, 10; 209, 6; uisum est 108, 7; 318,6; — est oportunius 11, 16.

uirginum 264, 8* ; omnes sanctae uirgines 264, 71 ;—sacrae 199, 52 ; uirgi-

nis ouis 98, 92 ;uirginum suffragia 31, 9; — uiolae 108, 25. 252,

5; —

animae

118,

36; —

perfectionis 251, 6; gratia uirtutis 219, 15 ; uirtutum arx 226, 66 ; — iter 55, 13/14; — sectatio 240, 16; de uir-

tutibus 97-

ad uirtutes

proficere

264,

uires corporis 178, 4; — recentes 97, 12 ;

280

INDEX NOMINVM, VERBORVM

necessitas uitium 128, 15 ; uites excedere 240, 55 ; — pristinas recipere 23 15; maiora uiribus temptare 232, 8;

de — praesumere 248, 25 ; pro - minis-

terium explere 278, 8; pro — psallere 116, 109. uiscera 135, 10.

uisibilis 4, 5; 116, 45. 50; uisibiliter 25S uisio 7, 10; 39, 1; 94, 1. uisitare 118, 25. 26. 32; 151, 5.

uita 116, 119; 236, 4; — aeterna bs 115, 40; 236, 57; 271, 12 ; — altior 199, 27 ; —anteacta 85, 156 ; — apostolica 98, 17; - apostolorum 79, 15 ; -(Augustini) 199, 22; — canonica 47, 11; OE 126, 1; 233, 11; - christiana 98, 7; — communis 79, 17 ;114, 14; 240, 16; — cum nomine concordet 275, 6 ; — praesens 254,55; — probata 102;:25 —

probatior 38, 14; 86, 26; — regularis 95, 5; 234, 1; — saecularis 128, 1o; — sancta 236, 78 ; uitae cena 141, 11; — finis 271, 4; — lumen 6, 7; — merita 276, 5; — mors 116, 38; redditio — per uitam 116, 58 ; uitam redimere 192,2 ;

uita idoneus 103, 4 ; — probabilis 267, sstexprobatus:236; 745-279» set scientia laudabilis 238, 15; de uitis

patrum recitare 108, 8. uitalis 143, 12. uitare 76 6/7; 79, s. uitiare 102, 12. uitiosus 55, 21; 2236, 82.

uitis 135, 5. uitium 98, 105; — cordis 214, 32; — gulae 170, 55; — proprietatis 114, 9; negligentia uitii 154, 4; uitiorum mortificatio 240, 16 ; — odium 85, 65.

uitulus 275, 9. Vitus (sanctus) 264, 45*. uiuere 262, 5; — canonice 79, 14; — cum canonicis in una societate 95, 2; — in carne 214, 17; — irreligiose 236, 58; — melius 2, 5 ; — pie 98, 24 ; — sancte 85, 156; — extra sancte 114, 15 ; — sibi 236, 55; uiuendi exempla 116, 114; — societas 273, 11 ; qui uiuis 3, 5 ; 4, 9; 59851040 64/59x05:135 22509657205; 12 ; 285, 16; 296, 2* ; qui uiuit 192, 5 ; 281, 9.

uiuificare 190, 5. uiuificus 1, 5. uiuus deus 5,2; 115, 40 ; uiua uoce 223,

ET RERVM

oboedientia 85, 131; pro — causa 85,

154; ullum librum nominare 157, 15;

— uerbum proferre 118, 6.

ulna 118, 5. ulterior 242, 6 ; ulterius 85, 154. 158; 11839305 227916: ultimus 204, 8 ; ^ in congregatione 118, 2;274,2;— omnium (inter omnes) 16, 351116207251215 455 dies examinationis 268, 4; — locus 85, 127; 86, 25; — paenitentialium psalmus 149, 5 ; ultima duo graduum cantica 149, 65; — membra 214, 7/8 ; ad ultimum 19, 5 ; 46, 10 ; ultimos exspectare 2, 18; non

ab ultimo ad primum, sed a primo ad ultimum ministrare 127, 20. ultio digna (condigna) 84, 42 ; 86;185— districta 87, 8; ultione dignum esse 555129: ultra 116, 39. 150; 248, 1o. ultro 56, 11; 85, 189; 91, 2 ; 98, 97. unanimis 275, 4; 288, 5; unanimiter 99e a. unanimitas 79, 5. 15/16; 80, 1; 318, rc. unctio 266, 6. unguis 206, 6. unicus 116, 34; 170, 38 ; — filius 190, 5. uniformiter 86, 28; 127, 235 ; 203, 5.

unigenitus 266, 16. unire 113, 9; 273, 5; 298, 21. unitas 7, 5; 8, 5; 79, 15[16*;

264,

115/116*. uniuersaliter 17, 1; 99, 4; 160, r. uniuersus 47, 2 ; 235, 18; 287, 2. unitas 104, 12. unus:335;-55:893.95:98,558 50 177585 — aliquis 205, 5; — annus 248, 2; conuersorum laicorum 14, 1 ; — deus 7, 15:264, 65:297,:8 5:— frater-49; 25— gradus perfectionis 236, 69; — homo 85, 84; — lectus 153, 5 ; — ministrorum

116, 99 ;309, 4; — pater 273, 2; — pes ablutus 205, 5 ; — de sapientioribus 38, 75- status 203, 5 ; — subministrantium 116, 9; — in trinitate 7, 5 ; — uersus 77, 5; una aeternitas 98, 84; — anima 79,

13::18.5 855 112:5:204;01252349106/,:298;

31; — (benedictio) 127, 11; — communio 214, 34 ; — culpa 84, 51; — dies 85, 1358; 98, 84; — disciplina 239, 1o; — districtio 239, 11 ; - ebdomas 280, 2 ; — lucerna 2, 22; — mansio 155, 1; — oratio 46, 6; 167, 12 ;— pars claustri

215, 2; — paupertas 239, 11; — perfec-

5; uiui 44, 17. uix 23, 20; 38,85 85, 44 ; 170, 37 ; 214, 7. ulcerosus 36, 6.

tio 239, 11 ; — ratio 241, 1 ; — religio 98, 22 36:sires: 208. 6/3is societas 95 22b substantia 5, 4; — trinitas 8, 5 ; — ulna

ullatenus 11, 6; 43, 8*.

118, 5; unum capitulum 66, 4; 240, 21; — cellarium 126, 2; 240, 19; — cor

ullus 142, 5; ulla culpa 229, 8; — dignitas 17, 2; — inquietudo 138, 9; —

195-35:2x85 85101251204:

12592 T0935

INDEX NOMINVM, VERBORVM 298, 31; — dormitorium 1523, 1; 240, 20; — manutergium

brum

26, 5; — mem-

$85, 58; — officium 45, 5; —

refectorium 126, 5 ; 240, 20; — signum de maíoríbus (signis) 169, 16; 207, 2 ;

— uestíarium 126, 2 ; 240, 19 ; gloríficatio unius 85, 9; in unum congregati 275, 8; in — conuenire B0, 5 ; in — esse 285, 11; uno círcuitu íncensare 116, 95;- aut duobus uerbis commonefa-

cere 157, 15 ; — modo uel uno tempore 1060, 40; una cum 5, 5; 244, 7; uide

Credo in unum /n indice lif. unusquisque 12, 7; 115, 6; 181, 4/5;

276, 4 ;apud se2, 27 ; 108,6 ; —per se 111,2; 167, 15; — aut sedens aut super

formas procumbens 2, 11 ; unicuique sicut opus erat diuidere panem

de

melioribus

127, 24; — ponere

180,

15. uocabulum 298, 10. 39. 46. uocare 85, 122 ; 98, 51; 114, 15; 127,

19; 265, 4. uocatio 79, 10,98, 9o ; — diuina 55, 4/5 ; — superna 152, 17; 292, z1. uolucer 199, 6. uoluntarius 85, 15; 98, 99; 240, 50; uoluntaria paupertas 24, 5; 226, 21. 61. uoluntas 219, 2/5 ; 248, 25 ; 249,4; 264,

95 [108*. uoluptas 53, 12; 122, 6; — praua 225, 12; — uescendí 199, 41 ; causa uoluptatís 55, 14; 148, 2. uomitus 85, 44; 240, 10.

uotum 222, 11; 255, 16. uouere 255, 15. uox $8, 10; — alienorum 265, 11; — canentíum 99, 11; — inuítationis 265, 6 ; uocís prolatío 22, 8 ; — sonus8,8 ; uoce compressa 37, 14; — hominis 116, 55; — summiíssa 116, 7; uiua —

225, 43 Vrbanus (sanctus) 264, 41.

ET RERVM

281

usitatus 165, 12 ;usitate 146, ; ; usita-

tius 140, 9. usualis 280, 4; usualiter 41, 1/2. usus carnium 199, 1 ; — ecclesiasticus 47, 9; 116, 11; 141, 7; 240, 9; — Gallicanae ecclesíae in psallendo 100, 54; — humanus 98, 8o ; — loquendi 163, 15 ;— monasterii 226, 39; 244, 2; — ouorum et caseorum 175, 2 ; — pristinus 198, 6 ;

— religiosorum 170, 18; — sagiminis 175, 2; per usum imitari 199, 49 ; ad usus dare 135,4 ; ex usu notari 201, 1 ; ex — recedere 100, 48 ; in — habere 84, 55 145, 5; ipso — discere 102, 22. utensilia 41, 12 ;82, 31; 116, 52; 117, Io.

uti 98, 65 ; 256, 5 ; — balneo 35, 16 ; 219, 8;— cappis 195, 1; — comite et suffragatore 318, 14/15 ; — consortio consecratíonis 298, 20; — flabello 127, 17; — legitime 239, 21 ; — malis bene 260, 5 ;—

multiloquio 115, 32; — nocturnalibus (calceis) toto triduo 225, 2 ; — sagimine 198, 5 ; — stipendio euangelii 98, 60 ; — uerbis 27,24 ;—uirgapastorali318, 11;

— uocabulis temporí consentaneís 298, 39. utilis 55, 21; 86, 29; utiliter 292, 2/5. uua 122, 10.

uulgo 240, 15. uulnus fraternum 28, 5 ; — dextri lateris 116, 138 ;uulnera ferrum experiantur 56, 17; putredo uulneris 28, ; ; uulnus (uulnera) sanare 22, 16; 187, 2; uulneribus mederi 191, 5 ; — sauciare 191, 11. uultus8, 11; 19,5; 54,5; 115, 29; 152, 142.21. 6;

Walpurgis (sancta) 264, 70*.

Xixtus aide Sixtus.

utceus 116, 6o. 69. 85.

ymnus zide hymnus. ypodiaconus side hypodiaconus.

urere 56, 7. urgere 11, 7. 14; 170, 55 ; 2. Vrsula (sancta) 264, 70*.

zelus caritatis 55, 21,

ysopum 124, 4.

-

CORRIGENDA

ET ADDENDA

I. Corrigenda 3552. T $185272

est officiis,

recte recte

est, à officiis

$ 243, 10/11

ne-[gotio

recte

neg-/otio

$ 264, 57*

Orhmare

recte

Othmare |

re-[uerentia recte reu-/erentia $ 299, 1/2 Marb. $ 3(), Cons. — notentur ... 8236, apparatus test. ad lin. 1|2 : Interim 7-8 (Interim ... notanda sunt) p. 190, Index locorum regulae S. Augustini, I. Ordo monasterii, ad lin. 36 et 38: 219,8 (non recte: 219,28)

II. Addenda

p. XXVI : Laut freundlicher Mitteilung von Herrn Haidinger (Wien), der einen neuen Katalog für die Klosterneuburger Handschriften erstellt, wurde der codex &? im Jahre 1371 von einem Aj/bertus angelegt.

$ 14, 5/6

$ 55, I9 personarum acceptio — Ef. 6, 9 $9875,.5 8 114, 13 hypocritas ... mortuos cf. Institutionem canonicorum Aquisgranensem, MGH Conc. II, 1, 5. 393, ln. 21 $ 127, 2 a ... maximum cf. ibid., p. 400, lin. 24-25 $ 127, 21/22 non omnibus equaliter cf. econtra ibid., p. 400, lin. 25 et 28 8 199, 32 olera ... pisciculis cf. ?bid., 5. 374, lin. 4 8271: Die ProfeBformel und Teile des ProfeBaktes finden sich auch in den um I420 entstandenen Klosterneuburger Consuetudines des Codex Klosterneuburg 58, fol. 25v-377T, die sich ansonsten mehr an den Marbacher Gewohnheiten orientieren. Die Profefformel lautet (fol. 28v297) : Ego N. offerens trado me ipsum ad seruicium huic ecclesie et altari sancte Marie uirginis et promitto deo omnipotenti in presencia harum reliquiarum me amodo hic uicturum secundum regulam beati Augustini sine proprietate pro nosse et pro posse meo, donec necessaria anime et corporis habere potuero, promitto quoque obedienciam domino preposito N. et omnibus prefate nostre ecclesie prelatis, quos sanior pars congregacionis canonice elegerit, ut a domino centuplum accipiam et uitam eternam possideam. Amen.

Sie wurde in derselben Form auch im Codex Klosterneuburg 1038, fol. 6v-7r, verwendet, wo wiederum neugefafte Statuten von 1457 aufgeschrieben sind. Die ProfeBformel der Consuetudines SpringirsbacensesRodensesist also, wiein Klosterrath, auch in Klosterneuburg - wenn auch in modifizierter Form — über die Jahrhunderte hinweg in Kraft geblieben.

CONSPECTVS VORWY(OERI S. ree.

MATERIAE

2 dis Ios iiv

eod

cube

261.

EINEBPITPUNG. meme 35. Ung iei39 09953 "ofertuL. I. Die Regularkanoniker-Stifte Sovincieiebdil und KloSterrathübeldue) d. MER e Der emend AUTE. RI: Entstehungsort und Abfassungszeit der Consuetudines DBIC UÜberlieferütig 139 00012153. bruetag st oboe . IV. Abháàngigkeitsverhàltnisse der Handschriften ....... V. Vorlagen und Quellen der Consuetudines ........... VI. Exutionsgrundsatze: (96460001 11 IHE SIGEE'UND'ABKÜRZAZUNGEN:.

/L.. 2 Cv

Sx

VI VI X XVII XXIX XXXI XXXVII XXXX

LIBER CONSVETVDINVM IN REGVLAM ET ORDINEM SANCTI AVGVSTINI EPISCOPLE... ....

(Pars prima:

De dieta canonicorum regularium) (8 1-160) (Cap. (Cap. (Cap. (Cap. «Cap. (Cap.

«Cap: (Cap. (Cap. (Cap. (Cap. (Cap. (Cap. (Cap. «Cap. (Cap. (Cap. (Cap.

r. Qualiter fratres surgant ad nocturnos? (SETS) Me ME E dat demoveo mL Duce Y 2.Qua distinctione canticum graduum cantanchumaisxt9? (S Froscs aut Jor. ttn Jorio 3.Quomodo se habeant in nocturnalibus offiCIS» 281195277) «cei E AE EN E e ORIS. 4.De matutinalibus officiis» (8 28-32) ....... 5.De]lege minoris chori»-($33) ..« ^01 022. 6.Quomodo redeant ad lectos et surgant in Inane» (5434590). 3. cinottor roter I e eee 7. Dercontessionebs (S337) Np. Xetoeer. aen V. 8.Qualiter plagae grauiores tractandae sint? (Sete dto o ote 9.De pollutione et mutando femoralium) ($:30242). «ce o EAR, ET DI IE 1o. Qualiter peragantur hora prima et prior misEXT (tits[0 estie pet Eti n ac 68 RD RRDND 1r. Quid agendum sit in capitulo ante claustralem censuram»: ($ 47-52) «9e e t hse 12. De claustrali censura in capitulo) (8 53-80) 13. De leuioribus culpis) (8 81-82) ........... 14. De médiis eülpis» (8/85): 7. 00 DL. 15. De grauibus! culpis» (8 84). Au V evel ls 16. De grauioribus culpis? ($ 85) ......... 17. De grauissima culpa» ($86) ............. 18. De aliis diuersis modis culparum et ueniatuin» ($97 -08 MEAE E. rre kho tut Re

IO

I5 16

17 I9 20 20

22

24 26 35 97 38 40 48

49

284

CONSPECTVS

MATERIAE

(Cap. 19. Quid agendum sit terminata capitulari actioHe (9 00702). dpt tas sont eno e EN P (Cap. 20. De necessitate operis manuum) (8 98).....

52 23

(Cap. 21.De modis et temporibus operis manuum» (S:QOs LIA) 92/2 310. dete umm NDERIT

57

(Cap. 22. Qualiter peragantur hora tertia et missa» (SUT35s1 Iz )scheetosaeut to ost M neos (Cap. 23. Quid agendum sit finito missae offiéia etin horajsexta»(S:1185120) 5] TA ben ERE: (Cap. 24. Quomodo se habeant in refectorio et in refectione (S -E21:131) 4. 54s nerd tdt S (Cap. 25.De benedictionibus in refectorio) (8 132I35Y cbe RC OEDPCUEDRCENRDOEDI (Cap. 26. De refectione ministrorum mensae et meridiana omnium) (8 136-138) .........sss. «Cap. 27.De hora rlotia»- (8139-140) 5 51 e$ 9 enn (Cap. 28. De hora uespertina) (8 141-142) .......... (Cap. 29.De hora completoria) (8 143-151)......... (Cap. 30. Qualiter se habeant in dormitorio» (8$:152-150) Epit ap Sedes (Cap. 31. De locis et temporibus silentii» (8 157-160)

(Pars secunda : Quae secundum anni tempora uariantur) ($ 161-202) (Cap. 32.Ab idibus septembris usque ad kalendas nouembris». ($.161:168)...... (epo Jo. Zudis . (Cap. 33.A kalendis nouembris usque ad uernale aequinoctium» (8 169-174) .........sssssss. (Cap. 34. A septuagesima usque ad pascham) ($ 178303) E S rseouns disi ENCORE (Cap. 35. A die paschali usque ad idus septembris) ($104-202) 1553, erudi» ubwOl iSi

cParsetertiaQuae nulla anni uarietate diuersificantur) (8 203-281) (Cap. 36. De mandato fratrum et mandato pauperum» 1$:203:213],. o o immu di aantremi. SGCap;.37uDeasura» (8.2 14-219)er2twrs din tivusto SEL. &Cap. 38De. balneis» (652293. c onsk ecardsE (Cap. 39. De minutione sanguinis) (8 220-231) ...... (Cap. 40. De suscipiendo nouitiorum (8 232-239) ... (Cap. 41. De tempore probationis) ($ 240:247) « acts (Cap. 42. De actu professionis) ($ 248.228). ceri (Cap. 43. De ministris altaris inter nouitios» ($-agpsasDres doe ATO EAD D a ua ders

66 75 77 81

83 86 86

89 OI

94 96

99

IO05

IIO II5 118 II9 I23 I30 134

149

CONSPECTVS

MATERIAE

(Pars quarta: Quae ad singularum officia personarum respiciunt? (8 282-318) (Cap. 44. De electione abbatis» (8 282-297) ......... «Cap. 45.De nomine abbatis? ($298) .............. (Cap. 46. De reuerentia et officiis abbatis» (522009 EO) eese speed dette sereni eed Rees (Cap. 47. De abbate eligendo de nostro monasterio ad oxeloeurm S d T5 TO) ee eq «aT US

285

I5I 156 I58

162

INDICES Index generalis ad prolegomena. ....... ec Index synopticus paragraphorum et manuscriptorum IndexslocorumiSacrae ScEIDEUTae s estuve Peers Ende xwASICCOEHIDI OS eren ruta ere eum ein siete n e is IR RES. Index locorum regulae S. Augustini ............... Index Bbargicus. c esc ee tx Ex do v e a Index initiorum paragraphorum .................. Index nominum, uerborum et rerum ..............

167 171 184 189 I90 IQI 196 202

CORRIGENDA

282

ET ADDENDA

Imprimé par les Usines Brepols S.A. — Turnhout (Belgique) Printed in Belgium

Dj1978/o095/5

THEOLOGY LIBRARY CLAREMONT, CALIF.

Z-1COUCo

E:

n:

E

E

j- 99;

ER

"dpi vr

X

Hoo

CES. ug CI

huy.

"mI.

e

aem. px

€

TNR e :

pt

pe T

A

stesso

.

4 Stu toner

ET

rur

(0d

A

Ape iis

SITIS

,

D

s

E

te

"

m

:

ijv

i;

See

s

Ic.

,

í

l-

TOS | zo deo T MP areas

-

-

s

ane

-

i Iu.

b

"6

UM []

LE

h

l

-

,

MP s

v

Paulo - pn

t

-

]

:

'

Mee

*9éa

ui

Es

^Un

|

o

»

M

ac-

-

2e

l

3^ OibeuM ome eit -

Ü

*

SM D

M

oi

drcDatk

-

OMM TOME.

E

n m E

CEN

- SJ

-

os

zd

"

E

4

i

É» cs EA ']

en

e

i

doute

Dom liso

dTem

'

ad" aepla

455 perubis

e

)

-

,

v

|

-

-

f

E

orani an

|

:

8

y í

hd

e

J-

"LU

1

s E poc

-

1

^

T

"a MEGA, —A€—] d

i

shall .

6 ope Latoignutil nbi A. E ast aéiaadarti nasci tent sshbaf La T

]

,

Ma

erepto

aeuupmm f snmursdyg. ,roonintar wabet —

a

Y

d

AE

nons A srip : £ selugea aunpont xabal

»

,

Ad

in delios .o ocn.

s diumdiwillce ranasofuaed ash oAm

dfe dal

iw

ci!

z-—

TREE

ves 3n

i35) NOTER 2sher Ai,

lon

n

Fo

s uogx

AD T

a:vx Dutiiedicaba iamen AMT capt sentit 1àhone GERA

at

Jj

sj

es

deant

ABC, 0 Cassel ragila.

Consuetudínes

canonícorum

regularíum

Springirs-

bacenses-Rodenses

/.edídiít Stephanus Weinfur-

ter.

: Brepols,

-- Turnholtí

xxxix, 285p. ; 26cm. -Continuatio medíaevalis Introductory matter Includes índexes.

1978.

(Corpus christianorum ; hÀ8)

ín German.

I. Springiersbach (Benedictine Abbey) Ii. Rol -áuc (Benedictine Abbey) III. Weinfurter, 8tefan.

IV.

Seríes.

on

Qo Af——;L.:.

CCSC/mnib

AA ROG

NNI

ENS.

m

WEE X

ORUM

SYN

um