2023 345 Yayınları TYT Kimya Soru Bankası 9786058116207

Citation preview

Korsan kitapla mücadele kapsamında 2022 - 2023 eğitim ve öğretim döneminde tüm kitaplarımızın kapaklarında aşağıda tarif edilen hologram yer alacaktır. Bu kitapların hazırlanması ve size ulaştırılması için çok büyük emek ve organizasyon gerekmektedir. Bu konuda bize yardımcı olmak isterseniz aldığınız kitabın hologramını kontrol ediniz. Kitapların orijinal baskı olmadığını anladığınız durumlarda yayınevimize bilgi vermenizden çok müteşekkir olacağız. Aşağıda gösterilen hologramın hareketli görselini www.ucdortbes.com sayfamızdan bulabilirsiniz.

HOLOGRAM ÖZELLİKLERİ

2 cm Geri planda derinlik algısı içinde

2 cm Ön planda derinlik algısı içinde

Hologramlarda bulunduğunuz ortama göre değişen farklı renkler göreceksiniz.

TYT Kimya Soru Bankası YAZAR Bülent DEMİR

İLETİŞİM [email protected] www.ucdortbes.com

ISBN 978-605-81162-0-7

DİZGİ - GRAFİK TASARIM ÜçDörtBeş Dizgi ve Grafik

BASIM YERİ Birleşik Matbaacılık Pancar Organize, 14. Cad. No:3 Torbalı/İZMİR Sertifika No: 47989

Copyright © ÜçDörtBeş Yayıncılık ve Dağıtım Ltd. Şti. Bu kitabın her türlü yayın hakkı ÜçDörtBeş Yayıncılık ve Dağıtım Ltd. Şti.’ne aittir. Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 “Fikir ve Sanat Eserleri Yasası” hükümleri gereğince kaynak gösterilerek bile olsa alıntı yapılamaz, herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, genel ağ ve diğer elektronik ortamlarda yayımlanamaz.

Çıkmış sorular başlığı ile kitap içinde yer alan soruların her hakkı ÖSYM’ye aittir. Hangi amaçla olursa olsun, tamamının veya bir kısmının kopya edilmesi, fotoğraflarının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması ya da kullanılması, yayımlanması ÖSYM’nin yazılı izni olmadan yapılamaz. Yayınevimiz telif ücreti ödeyerek bu izni almıştır.

VİDEOLARA ULAŞMAK İÇİN

1. ADIM

2. ADIM

uygulama linki QR kodu

3. ADIM GERİ

345 Dijital

Hesap Oluştur Adınız

5,0 H 10 B yorum 14 mb

1 mn + İndirme

Soyadınız

Yükle Telefon Numaranız

Bu uygulama hakkında T.C. Kimlik Numaranız

ÜçDörtBeş Dijital Uygulama

345 Dijital

E-posta Adresiniz

Eğitim

DEVAM ET

Kullanıcı oyları ve yorumlar

KAYITLI HESABIM VAR

Uygulama linkine ulaşabilmek için ön kapak üzerinde veya yukarıda bulunan QR kodunu okutunuz.

345 Dijital uygulamasını yükleyiniz.

4. ADIM

5. ADIM

345 Dijital uygulamasında istenen bilgileri girerek hesap oluşturunuz.

6. ADIM

etiketi kazı

Kitaplığım TYT Soru Bankaları

Ktap Ekle

M ****** K ******

Ktaplığınıza

bın ğnz Kta Ekleme İsted z tunu Kodunu Oku

QR

TYT Matematik Soru Bankası

TYT Türkçe Soru Bankası

TYT Fizik Soru Bankası

TYT Kimya Soru Bankası

TYT Biyoloji Soru Bankası

TYT Tarih Soru Bankası

KİTAPLIĞIM KİTAP EKLE KONU ANLATIMI İLETİŞİM

Menüdeki KİTAP EKLE linkine tıklayarak bir sonraki adıma geçiniz.

Kitabın ön kapağındaki etiketi kazıyarak karşınıza çıkan QR kodunu okutup kitaplığım listesinde bu kitabı aktif ediniz.

Aktif hâle gelen kitabın içine girerek konu anlatım ve çözüm videolarını izleyebilirsiniz.

ÜNİTE 01 KİMYA BİLİMİ Smyadan Kmyaya ..................................................................................... 6 Kmya Dsplnler ve Kmyacıların Çalışma Alanları .................................. 10 Kmyanın Sembolk Dl ............................................................................. 14 Kmya Uygulamalarında İş Sağlığı ve Güvenlğ ....................................... 20

ÜNİTE 02 ATOM ve PERİYODİK SİSTEM Atom Modeller ......................................................................................... 36 Atomun Yapısı .......................................................................................... 40 Peryodk Sstem ...................................................................................... 46 Peryodk Özellkler .................................................................................. 52

ÜNİTE 03 KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER Kmyasal Türler Arası Etkleşmlern Sınıandırılması .............................. 72 Güçlü Etkleşmler .....................................................................................74 Zayıf Etkleşmler ..................................................................................... 86 Fzksel ve Kmyasal Değşmler ............................................................... 92

ÜNİTE 04 MADDENİN HALLERİ Maddenn Fzksel Haller ........................................................................110 Katılar .....................................................................................................112 Sıvılar ......................................................................................................114 Gazlar .....................................................................................................120 Hal Değşm .......................................................................................... 122 Hal Değşm Grafğ ................................................................................124

İ Ç İ N D E K İ L E R

ÜNİTE 05 DOĞA ve KİMYA Su ve Hayat ........................................................................................... 140 Çevre Kmyası ....................................................................................... 144

İ Ç

ÜNİTE 06 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI ve KİMYASAL HESAPLAMALAR Kmyanın Temel Kanunları ..................................................................... 156 Mol Kavramı ........................................................................................... 162

İ N D E K İ L E R

Kmyasal Tepkmeler ve Denklemler ...................................................... 168 Kmyasal Tepkmelerde Hesaplamalar ....................................................174

ÜNİTE 07 KARIŞIMLAR Karışımların Sınıandırılması ................................................................. 196 Çözünme Sürec .................................................................................... 200 Derşm Brmler .................................................................................... 202 Kolgatf Özellkler .................................................................................. 208 Ayırma ve Saaştırma Teknkler ............................................................212

ÜNİTE 08 ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR Astler ve Bazlar ..................................................................................... 232 Astlern ve Bazların Tepkmeler ............................................................ 238 Hayatımızda Astler ve Bazlar ................................................................ 244 Tuzlar ..................................................................................................... 248

ÜNİTE 09 KİMYA HER YERDE Yaygın Günlük Hayat Kmyasalları ......................................................... 264 Gıdalar ................................................................................................... 270

KİMYA BİLİMİ SİMYADAN KİMYAYA KİMYA DİSİPLİNLERİ ve KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLARI KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

Ü N İ T E

01

1. TEST KAZANIM 1.

2.

SİMYADAN KİMYAYA

DAKLI SORULAR

Eski çağ insanları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Madde hakkındak lk deneymlern sınama - yanılma yoluyla elde etmşlerdr.

B)

Barınma htyaçlarını karşılamak çn mağara ve ağaç kovuklarını kullanmışlardır.

C)

Elektrolz yöntem le bleşkler elementlerne ayrıştırmışlardır.

D)

Hastalıkların tedavsnde nane, maydanoz ve safran gb btkler kullanmışlardır.

E)

Gym htyaçlarını karşılamak çn avladıkları hayvanların kürklern kullanmışlardır.

4.

Zengn olmak çn değersz metallerden altın elde etmek

II.

Sonsuza kadar yaşamak çn ölümsüzlük ksrn bulmak

III. Ham petrolden benzn elde etmek Yukarıdakilerden hangileri simyacıların temel amaçları arasındadır? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

Eski çağ insanlarının hem hastalıkların tedavisinde hem de yiyecekleri uzun süre saklamada kullandıkları madde aşağıdakilerden hangisidir? A) Tuz

B) Şap D) Altın

C) Cıva E) Kıbrıs taşı

5.

3.

I.

Simya ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Sınama - yanılmaya dayalı çalışmalar çerr.

B)

Teork temeller yoktur.

C)

Sstematk blg brkm sağlamaz.

D)

Br blm dalı olarak kabul edlr.

E)

Kmya blmne katkısı olmuştur.

1.C 2.A 3.D

Simya ve simyacılar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Smyaya alşm, smya le uğraşanlara da alşmst denr.

B)

Smya çalışmaları felsefe, tıp, fzk, kmya, dn, astroloj ve metalürj gb blm dalları le lgldr.

C)

Smyacılar meraklı, şüphec ve genelde yalnız yaşayan, br nev flozof dyebleceğmz nsanlardır.

D)

Smyacılar blmsel çalışma yöntemler kullanarak deney ve gözlemlern sstematk br şeklde yapmış ve terazy etkn br şeklde kullanmışlardır.

E)

Smyacıların çalışmaları günümüzde de kullanılan brçok ast ve tuzun keşfedlmesn, araç-gereç ve teknklern gelştrlmesn sağlamıştır. 4.C 5.D

6

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

SİMYADAN KİMYAYA

Aşağıdakilerden hangisinin simya döneminde kullanıldığı söylenemez? A)

8.

I. Süzme

II. Özütleme

IV. Elektrolz

B)

Mürekkep

KAZANIM

III. Damıtma

V. Kromatograf

Yukarıdaki ayırma yöntemlerinden hangileri simya döneminde kullanılmıştır? A) I ve II

Kılıç

B) II ve IV D) I, II ve III

C)

DAKLI SORULAR

C) IV ve V E) I, III ve V

D)

Sabun

Pil

E) 9.

I. Teflon

II. Sabun

IV. Deterjan

V. Kezzap

Yukarıdaki maddelerden hangileri simya, hangileri kimya döneminde keşfedilmiştir?

Cam

7.

Simya

Kimya

A)

I, III ve IV

II ve V

B)

II, III ve V

I ve IV

C)

II ve III

I, IV ve V

D)

II, IV ve V

I ve III

E)

I ve V

II, III ve IV

10. Simyadan kimyaya aktarılan aşağıdaki maddelerden hangisinin formülü yanlış verilmiştir?

Aşağıdakilerden hangisi simyadan kimyaya aktarılan bulgulardan biri olamaz?

Madde

Formül

A)

Btklerden boya ve laç elde edlmes

A)

Zaç yağı

B)

Metallern ertlerek avlanma ve savunma amaçlı aletler yapılması

H3PO4

B)

Kıbrıs taşı

FeSO4

C)

Tuz ruhu

HCl

D)

Göz taşı

CuSO4

E)

Kezzap

HNO3

C)

Göl ve denz sularının buharlaştırılarak tuz elde edlmes

D)

İmbk kullanılarak damıtma yöntem le esans üretlmes

E)

Yyeceklern saklanması çn plastk kaplar yapılması

III. Barut

6.C 7.E

8.D 9.B 10.A

7

2. TEST KAZANIM 1.

SİMYADAN KİMYAYA

DAKLI SORULAR •

Esk çağ nsanları ................... buharı le ağartma yaparak besnlern uzun süre saklamışlardır.

•

Van Helmont deneylernde lk defa ................... kullanarak kmyasal çalışmalara ncel özellk kazandırmıştır.

•

•

3.

X Kuru

Smyacılar, hem değersz madenler altına dönüştürecek hem de ölümsüzlük sağlayacak br madde olduğunu düşündükler ................... nı bulmak çn uğraşmışlardır.

Toprak

B) Felsefe taşı D) Kükürt

Buna göre yukarıdaki şemada X, Y ve Z ile gösterilen yerlere gelmesi gereken uygun ifadeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

C) Flojston

E) İmbk

4. •

Günümüzdeklere benzer modern tarzda deney araçları keşfetmştr.

•

Ntrk ast, sülfürk ast ve kral suyunun elde edlme yollarını bulmuştur.

X

Y

Z

A)

Su

Soğuk

Sıcak

B)

Ateş

Sıcak

Su

C)

Su

Sıcak

Ateş

D)

Ateş

Soğuk

Su

E)

Soğuk

Su

Ateş

Arsto’ya göre, • sıcak ve ıslak özellklere sahp element ......I...... dr.

İslam uygarlığının gelştğ dönemlerde yaptığı çalışmalarla kmyanın blm olma sürecne öneml katkıları olmuştur.

•

Islak Z

Smyacıların damıtma şlemnde kullandıkları deney aletnn adı ................... tr.

A) Teraz

Hava

Y

Yukarıdaki cümlelerdeki boşluklar aşağıdaki ifadeler ile doldurulduğunda hangisi açıkta kalır?

2.

Arsto’ya göre brbrnn zıddı olan özellkler uygun br bçmde brleşerek dört ana element oluşturmaktadır.

• soğuk ve kuru özellklere sahp element ......II...... dr. Buna göre, yukarıdaki boşluklara gelmesi gereken uygun ifadeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A)

Yukarıda sözü edilen kişi aşağıdakilerden hangisidir?

I

II

ateş

toprak

B)

su

hava

A) A. Lavoser

B) Democrtus

C)

hava

su

C) Cabr bn Hayyan

D) Ebubekr Er-Raz

D)

ateş

hava

E)

hava

toprak

E) İbn- Sna 1.C 2.C

3.D 4.E

8

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

SİMYADAN KİMYAYA

A kümes: Arsto’ya göre elementler

7.

R kümes: Robert Boyle’ye göre elementler olmak üzere, A

su,

II.

kreç taşı,

R

NaCl(s) ¾® Na(k) + 1/2Cl2(g)

I.

Arsto’ya göre NaCl sıvısı su, Na katısı toprak, CI2 gazı hava sınıfındadır.

II.

Modern kmyaya göre NaCl sıvısı bleşk, Na katısı ve CI2 gazı element sınıfındadır.

III. A. Lavoser’e göre tepkmeye gren NaCI sıvısının kütles, tepkme sonucu oluşan Na katısı ve Cl2 gazının kütleler toplamına eşttr. yargılarından hangileri doğrudur?

III. toprak

A) Yalnız I

yukarıdakilerden hangileri olabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

I.

II.

E) I, II ve III

E) II ve III

Cabir bin Hayyan: İmbk le damıtma yöntemn kullanarak kezzap ve zaç yağının eldesn keşfettm. R. Boyle: Elementlern kşer kşer karşılıklı olarak brbrnn zıttı olan dört özellkle lşkl olduğunu buldum. İbn-i Sina: “Ktab el şfa” adı altında kmyasal dönüşümler le lgl br eser yazdım.

III. Arsto’nun dört elementnden br olan suyun aslında element olmayıp hdrojen ve oksjen elementlernden oluşan br bleşk olduğunu ortaya koyan Cabr bn Hayyan’dır.

Buna göre, hangilerinin verdiği cevaptan sonra kırmızı ışık yanar?

Yukarıdaki cümleler sırası ile doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde nasıl bir sonuç ortaya çıkar? B) Y, D, Y

Br yalan maknesnde doğru söylendğnde yeşl, yalan söylendğnde kırmızı ışık yanmaktadır. Bu makneye bağlanan bazı smyacı ve kmyacıların “Bu hayatta nsanlık çn hang çalışmaları yaptınız?” sorusuna verdkler cevaplar aşağıda verlmştr.

Yanma olayına getrdğ yaklaşımlar sonucu JJ. Becher’n flojston teorsn çürüten blm nsanı A. Lavoser’dr.

D) Y, Y, Y

C) I ve III

C) Yalnız III

Element, “kendsnden daha bast maddelere ayrıştırılamayan saf madde” şeklnde tanımlayan blm nsanı R. Boyle’dr.

A) D, Y, D

B) Yalnız II

D) II ve III

8.

6.

DAKLI SORULAR

tepkimesi ile ilgili,

A Ç R kümesinin elemanları, I.

KAZANIM

C) D, D, Y E) Y, D, D

5.A 6.C

A)

Cabr bn Hayyan

B)

R. Boyle

C)

İbn- Sna

D)

Cabr bn Hayyan ve R. Boyle

E)

R. Boyle ve İbn- Sna

7.E 8.B

9

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

KİMYA DİSİPLİNLERİ ve KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLARI

Aşağıdakilerden hangisi “Kmya ne şe yarar?” sorusunun cevaplarından biri olamaz?

3.

Aşağıdakilerden hangisi kimyanın bir alt disiplini değildir?

A)

Kanser gb hastalıklara çare bulmaya çalışmak

A) Analtk kmya

B) Organk kmya

B)

Suçluların bıraktığı kanıtları nceleyerek puçları bulmaya çalışmak

C) Polmer kmyası

D) Zooloj

C)

Çevre krllğn analz ederek krllğn önlenmes noktasında çözüm aramak

D)

Tarımsal verm artırmak çn yen kmyasal laçlar üretmek

E)

Canlıları sınıflandırarak daha kolay ncelenmesn sağlamak

E) Fzkokmya

4.

Afyon’da br fabrkada çalışan kmyager, maden suyunun analznde çerdğ mnerallern cns ve mktarının belrlenmes le lgl br görevdedr. Buna göre, bu kimyager kimyanın hangi disiplininde uzmanlaşmış olmalıdır? A) Çevre kmyası

B) Anorgank kmya

C) Termokmya

D) Analtk kmya E) Elektrokmya

2.

Canlılarda hastalıkların teşhisi, önlenmesi ve tedavisi amacıyla kullanılan ilaç elde edilmesi

Toprağın verimini artırıp daha fazla ürün elde etmek için kimyasal gübre üretimi

Kimya

Deniz suyu ya da atık suların arıtılarak içilebilir ve kullanılabilir hale getirilmesi

Yukarıdaki kavram haritasında verilenlerden kaç tanesi kimyanın başlıca uğraş alanları içerisinde yer alır? A) 1

B) 2

5.

Tekstil ürünlerinin elde edilmesi ve işlenip boyanması

C) 3

D) 4

ÇIKMIŞ SORU

Ham petrolün işlenmesi ve petrol temelli ürünlerin elde edilmesi

Prof. Dr. Azz Sancar, hasar görmüş DNA’ların onarım mekanzmasını ve genetk blgnn nasıl korunduğunu açıklamak çn yaptığı çalışmalarıyla 2015 yılında Kmya Nobel Ödülü almıştır. Prof. Dr. Aziz Sancar’ın bu çalışmaları aşağıdaki kimya disiplinlerinden hangisiyle ilgilidir? A) Anorgank kmya

B) Endüstryel kmya

C) Byokmya

D) Fzkokmya E) Polmer kmyası MSÜ - 2019

E) 5

1.E 2.E

3.D 4.D 5.C

10

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

KİMYA DİSİPLİNLERİ ve KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLARI

•

.......I......., canlıların yapısında bulunan kmyasal maddeler, bu maddelern reaksyonlarını ve etkleşmlern nceler.

•

.......II......., karbon kökenl bleşklern yapısını, tepkmelern ve kullanım alanlarını nceler.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

9.

Yukarıda ilgilendikleri konular verilen kimya alt dallarından I ve II nolu yerlere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? I

7.

Burak’ın hayal, ünversteden mezun olduktan sonra sağlık sektöründe çalışmaktır.

II

A)

Byokmya

Organk kmya

B)

Analtk kmya

Organk kmya

C)

Byokmya

Anorgank kmya

D)

Anorgank kmya

Organk kmya

E)

Analtk kmya

Fzkokmya

• H2O

• H2SO4

Buna göre, Burak aşağıdaki kimya disiplinlerinden hangisinde uzmanlaşırsa hayal kırıklığına uğrar? A) Analtk kmya

B) Byokmya

C) Organk kmya

D) Endüstryel kmya E) Medkal kmya

• CaCO3

Yukarıdaki gibi maddelerin özellikleri ve tepkimeleri ile ilgilenen kimyanın alt disiplini aşağıdakilerden hangisidir? A) Organk kmya

B) Fzkokmya

C) Polmer kmyası

D) Anorgank kmya

10. Br araştırmacı, yen br laç gelştrmek çn sırasıyla aşağıdak çalışmaları yapmıştır: I. Bazı karbon esaslı bleşkler tepkmeye sokarak laç aktf maddesn sentezlemştr.

E) Analtk kmya

II. Sentezledğ aktf maddenn oluşup oluşmadığını ve saflığını çeştl yöntemlerle kontrol etmştr. III. Sentezledğ aktf maddenn br canlıda verdğ tepkler ncelemştr.

8.

Mustafa: Plastk fabrkasında çalışan br kmyacıdır.

Buna göre, araştırmacının yaptığı çalışmalar ile bu çalışmaların ilgili olduğu kimya disiplin alan eşleştirmesi aşağıdakilerden hangisidir?

Eylül: Tıbb br laboratuvarda kan ve drar analz yaparak geçmn sağlayan br kmyacıdır.

I

Mustafa

ÇIKMIŞ SORU

Buna göre, Mustafa ve Eylül’ün kimyanın hangi disiplinlerinde uzmanlaşmış olmaları gerekir? Eylül

A)

Polmer kmyası

Analtk kmya

B)

Fzkokmya

Anorgank kmya

C)

Polmer kmyası

Fzkokmya

D)

Fzkokmya

Analtk kmya

E)

Anorgank kmya

Fzkokmya

II

III

A) Anorganik kimya Fizikokimya

Analitik kimya

B) Fizikokimya

Polimer kimyası

Biyokimya

C) Organik kimya

Analitik kimya

Biyokimya

D) Polimer kimyası

Analitik kimya

Fizikokimya

E) Organik kimya

Polimer kimyası

Anorganik kimya MSÜ - 2020

6.A 7.D 8.A

9.D 10.C

11

2. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

KİMYA DİSİPLİNLERİ ve KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLARI 3.

Aşağıda kmyanın bazı alt dallarının çalışma alanları le lgl blgler verlmştr. I.

Maddenn kmyasal bleşenlern, madde çersndek mktarlarını ntel ve ncel olarak nceler.

II.

Kmyasal sstemlern özellk ve davranışlarını nceler ve bu özellk ve davranışların sonucunda ortaya çıkan yasaları belrler.

Öğrenclere uygulanan br mn sınavda 3 tane blg verlmş ve öğrenclerden bu blgler doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendrmeler stenmştr. Verlen blgler ve öğrenclern cevapları aşağıdak tabloda verlmştr. Bilgi I

III. Kmyasal bleşk ve olayları kullanarak toplu üretmlerde ürünün vermn ve kaltesn artırmanın yanında malyetn düşürmek çn yapılan çalışmaları kapsar.

II

IV. Suçluları ortaya çıkarmak çn br suç le lgl z bırakan bulguları nceler. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ile ilgili bir bilgi yoktur? A) Endüstryel kmya

B) Organk kmya

C) Adl kmya

D) Analtk kmya

İçme suyu analz ve kalte kontrolü analtk kmyanın çalışma alanına grer.

D

Y

D

Y

D

Tekstl sanaysnde kullanılan naylon, polyester gb maddelern sentezlenmes endüstryel kmya le lgldr.

Y

D

D

Y

D

D

D

D

Y

Y

III Olay yer nceleme ekbnde çalışan br polsn adl kmya alanında uzmanlaşmış olması gerekr.

E) Fzkokmya

Buna göre, hangi öğrenci bu mini sınavdan en yüksek puanı alır? A) Naz

4.

2.

Aşağıdaki kimya disiplinlerinden hangisinin çalışma alanı ile ilgili verilen örnek yanlıştır? Kimya disiplini

Naz Can Ali Ece Eda

Örnek

A)

Polmer kmyası

Plastk üretm

B)

Elektrokmya

Pl üretm

C)

Byokmya

İdrar ve kan tahll

D)

Fzkokmya

Br maddenn kmyasal analz

E)

Organk kmya

Ham petrolün şlenmes

B) Can

C) Al

Kimya disiplini

D) Ece

E) Eda

Örnek

I.

Çevre kmyası

Hava krllğn araştırmak

II.

Fzkokmya

Kmyasal br tepkmenn hızını ve enerj dönüşümünü ncelemek

III.

Analtk kmya

Pastörze edlen sütün kalte kontrolünü ve analzn yapmak

Yukarıdaki kimya disiplinlerinin çalışma alanları ile ilgili verilen örneklerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

1.B 2.D

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

3.A 4.E

12

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KİMYA DİSİPLİNLERİ ve KİMYACILARIN ÇALIŞMA ALANLARI 7.

5.

Elinizden hiç düşürmediğiniz akıllı bir cep telefonunu oluşturan parçalardan hangisinin üretiminde kimyacıların katkısı yoktur? A) Batarya

B) Kamera

D) Ekran

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Bir kimya mühendisinin çalıştığı sektörde aşağıdaki bölümlerden hangisinde sorumluluk alması beklenmez? A)

Yönetm

B)

İnsan kaynakları

C)

Araştırma - gelştrme

D)

Proses tasarımı ve optmzasyon

E)

Fabrka organzasyonu ve üretm

C) Yazılım E) Çp

8.

Kimya ile ilgili eğitim almış bir üniversite mezununun aşağıdaki alanlardan hangisinde çalışması beklenmez? A) Petrokmya

B) Boya - tekstl

C) Bankacılık

D) Madenclk E) İlaç

6.

Neşe:

Kmyasal madde üretm yapan br tessn plan, proje ve kontrol üntesnde çalışıyorum.

Ahmet:

İlaç ham maddelernn elde edlmes, özellklernn ncelenmes, laçların üretm ve saklanması le lgl br şte çalışıyorum.

Buna göre, Neşe ve Ahmet kimya alanı ile ilgili hangi mesleklerde çalışmaktadır? 9.

Üniversitelerin kimya ile ilgili bir bölümünden mezun olan bir kişinin aşağıdaki bakanlıklardan hangisinde çalışması beklenmez?

Neşe

Ahmet

A)

Kmya öğretmen

Maden mühends

B)

Kmya mühends

Kmyager

A)

Mll Eğtm Bakanlığı

C)

Metalurj mühends

Eczacı

B)

Sağlık Bakanlığı

D)

Kmya mühends

Eczacı

C)

Kültür ve Turzm Bakanlığı

E)

Metalurj mühends

Kmyager

D)

Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

E)

Enerj ve Tab Kaynaklar Bakanlığı

5.C 6.D

7.B 8.C 9.C

13

1. TEST KAZANIM 1.

KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ

DAKLI SORULAR Kimyanın sembolik dili ile ilgili, I. II.

4.

Elementler semboller le göstermek blmsel çalışmalarda ortak br dl ve kolaylık sağlar.

Sert (katı) sabun günlük hayatta yaygın olarak kullanılan temzlk maddelernden brdr. Buna göre, formülü C17H35COONa olan sert sabunun yapısında aşağıdaki elementlerden hangisi bulunmaz?

Elementlern smler her dlde aynı olsa da semboller farklıdır.

A) Kükürt

III. Günümüzde elementler smlernden türetlen br ya da k harften oluşan sembollerle gösterlr.

B) Karbon D) Sodyum

C) Oksjen E) Hdrojen

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

5.

Aşağıda bazı elementlern semboller verlmştr. • Hg

•B

2.

Element adı

A)

Mg

Magnezyum

B)

Pb

Kurşun

C)

Br

Baryum

D)

F

Flor

E)

Cu

Bakır

A) Demr

B) Berlyum D) Ltyum

6.

3.

Sembol

A)

Çnko

Sn

B)

Gümüş

Ag

C)

Klor

Cl

D)

Azot

E)

Kalsyum

C) Cıva E) Bor

Element

Aşağıda adları verilen elementlerden hangisinin sembolü yanlış verilmiştir? Element

• L

Buna göre, aşağıda adı verilen elementlerden hangisinin sembolü yukarıda yoktur?

Aşağıda sembolleri verilen elementlerden hangisinin adı yanlış verilmiştir? Sembol

• Fe

Sembolü

I

Fosfor

a

P

II

Kükürt

b

S

III

Potasyum

c

K

Yukarıdaki elementlerin sembollerinin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

I

a

N

II

b

Ca

III c

1.C 2.C 3.A

B)

I

a

II

c

III b

C)

I

b

II

c

III a

D)

I

b

II

a

III c

E)

I

c

II

b

III a

4.A 5.B 6.A

14

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ 9.

Aşağıdak bulmacada bazı elementlern adları gzlenmştr. K

C

O

A

R

İ

B

A

L

T

I

N

D

Z

İ

O

K

E

N

O

B

R

A

K

B

T

M

F

B

A

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Dalton’un karbon element çn kullandığı sembol “C” dr.

B)

Aynı cns atomdan oluşan saf maddelere element denr.

C)

Magnezyum elementnn günümüzdek sembolü “Mg” dr.

D)

Elementlern belrl koşullarda ayırt edc özellkler sabttr.

E)

Elementler hâl değşm sıcaklıkları dışında homojen özellk gösterrler.

Buna göre, aşağıdaki element sembollerinden hangisinin adı bulmacada yer almaz? A) C

B) Br

C) N

D) Au

E) Cu

10. Fe ve F2 maddeleri ile ilgili, I.

Saf (arı) maddelerdr.

II.

Belrl koşullarda erme ve kaynama noktaları sabttr.

III. Molekül yapılıdırlar. yargılarından hangileri ikisi için de geçerlidir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I ve II

8. Element

I

II Farklı cins atom içerir.

Sembol ile gösterilirler.

III Fiziksel ve kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrıştırılamazlar.

11. Bir maddenin element olduğunu aşağıdakilerden hangisi tek başına kanıtlar?

Yukarıdaki kavram haritasında element ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

7.B 8.D

A)

Saf (arı) madde olması

B)

Homojen olması

C)

Tek tür atom çermes

D)

Formülle gösterlmes

E)

Molekül yapılı olması 9.A 10.E 11.C

15

2. TEST KAZANIM 1.

KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ

DAKLI SORULAR

Bileşiklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

3. Bileşik

A)

Saf maddelerdr.

B)

Farklı cnste atom çerrler.

C)

Fzksel yöntemlerle bleşenlerne ayrılırlar.

D)

Kendsn oluşturan elementlern özellklern göstermezler.

E)

Bleşenler arasında belrl br kütle oranı vardır.

CaS

No I

NO III

II

O2

Tuzlu su

IV

V

Yukarıdaki kavram haritasında verilenlerden kaç tanesi bileşiktir? A) 1

2.

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

Aşağıda X, Y ve Z maddelernn taneck modeller verlmştr. 4.

X

Y

Z

X ve Y saf maddeler le lgl aşağıdak blgler verlyor. •

X, formülle gösterlr.

•

Y, fzksel ve kmyasal yollarla bleşenlerne ayrılmaz.

Buna göre, bu maddeler aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Buna göre, bu maddeler aşağıdakilerden hangisi olabilir?

X

Y

A)

NaCl

Na

CO

B)

Tuzlu su

NaCl

N2

HCl

C)

NaCl

H2O

He

NO

H2

D)

Tuzlu su

Na

O3

F2

NaCl

E)

Na

H2O

X

Y

Z

A)

He

O2

Cl2

B)

O3

CaS

C)

Ne

D) E)

1.C 2.C

3.B 4.A

16

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ

Fe ve FeO maddeleri için, I.

saf madde olma,

II.

sembolle gösterilme,

8.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıda N2 ve H2 moleküllerinin modelleri verilmiştir. N2 :

H2 :

Buna göre,

III. farklı cinste atom içerme yukarıdaki özelliklerden hangileri ortaktır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

6.

C) Yalnız III

modeliyle gösterilen bileşik ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

E) II ve III

A)

Formülü NH3’tür.

B)

Sistematik adı azot trihidrür’dür.

C)

Yaygın adı amonyumdur.

D)

2 tür atomdan oluşur.

E)

Belirli koşullarda ayırt edici özellikleri sabittir.

Ca + 1/2O2 ¾® CaO tepkimesindeki maddeler ile ilgili, I.

Ca atomik, O2 moleküler yapılı bir elementtir.

II.

CaO’nun sistematik adı kalsiyum oksit, yaygın adı sönmemiş kireç’tir.

III. Ca ve O2’nin özellikleri CaO’nun özelliklerine benzemez. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 9.

X ve Y maddeleri ile ilgili, •

X’ten alınan tüm örneklerde bileşenleri arasında belirli bir kütle oranı vardır.

•

Y’den alınan farklı örneklerde bileşenleri arasındaki kütle oranı değişmektedir.

bilgileri veriliyor. 7.

Co ve CO maddeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Saf maddelerdir.

B)

Hâl değişim sıcaklıkları dışında homojendirler.

C)

Belirli koşullarda erime ve kaynama süresince sıcaklıkları sabit kalır.

D)

Co tek cins, CO farklı cins atom içerir.

E)

Co fiziksel, CO kimyasal yöntemler ile bileşenlerine ayrılır.

Buna göre, bu maddeler ile ilgili, I.

Farklı cinste atom içerirler.

II.

X bileşik, Y elementtir.

III. X kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrılır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

5.A 6.E 7.E

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 8.C 9.C

17

3. TEST KAZANIM 1.

Aşağıdakilerden hangisi elementler için doğru bileşikler için yanlıştır?

4.

I.

Yaygın adı kezzaptır. Sistematik adı hidrojen nitrattır.

Saf madde olma

II.

B)

Formülle gösterilme

III. Yapısında 5 farklı cins atom vardır.

C)

Aynı tür atomlardan oluşma

D)

Belirli koşullarda erime ve kaynama noktasının sabit olması

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

Fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılma

I.

Farklı tür atom içerme

II.

Belirli koşullarda ayırt edici özelliklerin sabit olması

5.

Yukarıdaki özelliklerden hangileri tüm saf (arı) maddeler için geçerlidir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

B) Yalnız II

D) I ve III

III. Kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrılma

3.

HNO3 bileşiği ile ilgili,

A)

E)

2.

KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ

DAKLI SORULAR

C) Yalnız III E) I ve III

C) I ve II E) II ve III

Aşağıda formülleri verilen bileşiklerden hangisinin yaygın adı yanlış verilmiştir? Formül

Yaygın adı

A)

NaCl

Yemek tuzu

B)

CaCO3

Kireç taşı

C)

H2SO4

Zaç yağı

D)

HNO3

Tuz ruhu

E)

NaOH

Sud kostik

X, Y ve Z maddeleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. X

Y

Z

Farklı cins atom

içermez

içerir

içerir

Ayırt edici özellikleri

belirli

değişken

belirli

6.

Buna göre, bu maddeler aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? X

Y

Z

A)

Oksijen

Yemek tuzu

Amonyak

B)

Kalsiyum

Şekerli su

Hava

C)

Alkol

Hava

Su

D)

Argon

Çelik

Sud kostik

E)

Kurşun

Ozon

Su

Yaygın adı asetik asit (sirke asidi) olan bileşiğin, I.

kaç tür atom içerdiği,

II.

bir molekülündeki toplam atom sayısı

aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

1.C 2.B 3.D

I

II

A)

3

5

B)

2

5

C)

3

8

D)

2

8

E)

3

6

4.C 5.D 6.C

18

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

I.

Yaygın adı amonyak olan bileşiğin bir molekülünde 4 tane atom vardır.

II.

Sistematik adı hidrojen sülfat olan bileşiğin formülü H2SO4’tür.

ÇIKMIŞ SORU

7.

KİMYANIN SEMBOLİK DİLİ

KAZANIM

DAKLI SORULAR

10. Sistematik adı azot trihidrür olan bileşiğin yaygın adı aşağıdakilerden hangisidir?

III. Yaygın adı çamaşır sodası olan bileşiğin yapısında 3 farklı tür atom vardır. Yukarıdakilerden hangileri doğrudur?

A) Amonyak

B) Kezzap

D) Potas kostik

C)Tuz ruhu E) Sönmüş kireç TYT - 2021

A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II E) I, II ve III

11. Tuz ruhu ve amonyak bileşikleri ile ilgili, I.

Hidrojen atomu içerir.

II.

2 farklı cins atom içerir.

III. Formülle gösterilir. yargılarından hangileri ikisi için de doğrudur? 8.

Aşağıda yaygın adları verilen bileşiklerden hangisi hidrojen (H) atomu içermez?

A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III A) Sud kostik

B) Yemek sodası

C) Potas kostik

D) Kireç taşı

C) I ve II E) I, II ve III

E) Asetik asit

12. Saf bir madde ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. • Farklı cinste atom içerir. • Bir formülünde toplam 4 tane atom vardır. Buna göre, bu madde,

9.

Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin bir molekülünde bulunan atom sayısı en fazladır?

I.

P4

II.

NH3

III. NaHCO3 yukarıdakilerden hangileri olabilir?

A) Zaç yağı

B) Kezzap

C) Asetik asit

D) Tuz ruhu

A) Yalnız I

E) Etil alkol

D) I ve II

7.E 8.D 9.E

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III 10.A 11.E 12.B

19

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

Aşağıdakilerden hangisi doğal dengeyi bozan, çevreye ve canlılara zarar veren unsurlardan biri değildir?

3.

Aşağıdaki güvenlik amaçlı temel uyarı işaretlerinden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir? B)

A) A)

Petrol ürünleri ve kömür yakıtlardan çıkan gazlar

B)

Yenilenebilir ve temiz enerji kaynaklarının kullanılması

C)

Endüstriyel ve evsel atıkların çevreye gelişigüzel bırakılması

D)

Tarımda bilinçsizce ve gereğinden fazla kimyasal gübre kullanılması

E)

Uzun yıllar doğada parçalanmayan plastik malzemelerin yaygın kullanılması

Korozf

Tehlike işareti

Zehrl

D)

Tahrş edc

4.

2.

C)

Patlayıcı

E)

Çevreye yararlı

Bir kimyasal madde şişesi üzerinde sadece aşağıdaki sağlık ve güvenlik amaçlı temel uyarı işaretleri bulunmaktadır.

Anlamı

I.

Radyoaktif

II.

Yanıcı

Bu kimyasal maddeyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

III.

Yakıcı

Yukarıdaki tehlike işaretlerinden hangilerinin anlamı yanlış verilmiştir? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III

ÇIKMIŞ SORU

A) Yakıcı ve toksiktir. B) Yakıcı ve çevreye zararlıdır. C) Yanıcı ve çevreye zararlıdır. D) Patlayıcı ve toksiktir. E) Yanıcı ve radyoaktiftir. TYT - 2020

E) II ve III

1.B 2.E

3.E 4.C

20

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ 7.

5.

Röntgen cihazı

A)

Bir grup defineci altın arama - tarama çalışmaları esnasında üzerinde herhangi bir tehlike sembolü olmayan bir sandık buluyor. Sandığın kapağını açmaları ile birlikte büyük bir patlama ile 3 - 5 metre uzağa savruluyorlar.

B)

Buna göre, sandığın üzerinde aşağıdaki güvenlik uyarı işaretlerinden hangisi kesinlikle olması gerekirdi? B)

DAKLI SORULAR

Benzin deposu ve röntgen cihazı üzerine etiketlenmesi gereken güvenlik uyarı işaretleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Benzin deposu

A)

KAZANIM

C) C)

D)

E) D)

E)

6.

Tuz ruhu veya sud kostik içeren bir şişenin üzerinde, I.

II.

III. 8.

yukarıdaki güvenlik uyarı işaretlerinden hangilerinin bulunması beklenir?

Aşağıdaki güvenlik uyarı işaretlerinden hangisi hava, su veya toprağa karıştığında uzun süre parçalanmayan ve çevreye zararlı etkileri yıllarca devam eden maddeleri ifade eder? A)

A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

B)

C)

D)

E)

C) Yalnız III E) II ve III

5.C 6.D

7.E 8.D

21

2. TEST KAZANIM

DAKLI SORULAR

1.

KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

Bir kimyasal maddenin ambalaj etiketinde yandaki güvenlik uyarı işareti varsa bu madde için,

3.

Bir kimyasal maddenin üzerindeki etikette bulunan aşağıdaki güvenlik uyarı işaretleri ile ilgili, Uyarı işareti

I.

Ağız, deri veya solunum yolu ile zehirlenmelere neden olur.

II.

Cıva gibi ağır bir metal, asbest veya klor gazı olabilir.

III. Herhangi bir temas halinde derhal tıbbi yardım alınmalıdır.

Açıklama

I.

Yanıcı maddeler ile teması halinde onları tutuşturup yanmasına yol açan bir maddedir.

II.

Gözleri, deriyi ve kıyafetleri korumak için özel önlem alınmalıdır.

III.

Ateşten, ısıdan, darbeden ve sürtünmeden uzak tutulması gereken maddedir.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

verilen açıklamalardan hangileri doğrudur? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

4.

C) I ve II E) I, II ve III

Aşağıda asitler ve bazlar arasında gerçekleşen nötrleşme tepkimelerini gözlemlemek için yapılacak deneyde kullanılması gereken araç - gereç listesi verilmiştir. Araç - Gereç

2.

Ambalaj etiketinde şekildeki güvenlik uyarı işareti bulunan bir kimyasal madde ile ilgili,

I.

Canlı hücrelerde tahribata neden olan görünmez ışın yayıcı bir maddedir.

II.

Ciltte ve gözde aşındırıcı etkiye sahip asit veya baz gibi bir maddedir.

• Erlenmayer

• Saat camı

• Beherglass

• Sodyum hidroksit (NaOH)

• Büret

• Sülfürik asit (H2SO4)

Buna göre, bu deney föyünde; I.

II.

III.

III. Mümkün olduğunca uzak durulmalı ve temas edilmemelidir. güvenlik uyarı işaretlerinden hangileri bulunmalıdır?

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

A) Yalnız I

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

1.E 2.C

B) I ve II

C) I ve III E) I, II ve III 3.E 4.C

22

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

Aşağıdaki güvenlik uyarı işaretleri ile ilgili verilen açıklamalardan hangisi yanlıştır? Uyarı işareti

7.

DAKLI SORULAR

Aşağıda laboratuvarda çalışırken karşılaşabileceğimiz bazı güvenlik uyarı işaretleri verilmiştir. Buna göre, hangi uyarı işaretinin anlamı yanlıştır?

Açıklama

A)

A) Kolay tutuşan ve tutuştuğu zaman söndürülmesi zor olan maddeleri ifade eder.

Yangın çıkmaması için gerekli önlemler alınmalıdır.

B)

El, ayak ve diğer organların yanmaması için gereken özen gösterilmelidir.

B) Herhangi bir etki ile şiddetli bir şekilde patlama özelliğine sahip olan maddeleri ifade eder.

C) Çalışırken önlük ya da tulum giyilmelidir.

C) Ağız, solunum veya deriden vücuda geçerek zehirli etki yapabilen maddeleri ifade eder. D)

KAZANIM

D)

Yanabilen maddelerle teması durumunda onları tutuşturup yanmasına yol açan maddeleri ifade eder.

Uygulanacak işlemlerde zehirli kimyasal maddelerin kullanıldığını belirtir.

E)

Cam malzemeler aşırı ısıtılmamalı ve ani sıcaklık değişimlerine maruz bırakılmamalıdır.

E) Çevreye bırakıldığında ekolojik sisteme zarar veren maddeleri ifade eder. 8.

6.

Bir kimyasal madde ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

Metalleri ve canlı dokuları aşındırabilen bir maddedir.

•

Deriye ve göze zarar verebilir.

•

Buharı solunum yoluyla alınmamalı ve bu madde ile çalışırken koruyucu giysi giyilmelidir.

B)

C)

D)

Anlamı

I

a

Koruyucu gözlük takılmalıdır.

II

b

Isıya dayanaklı eldiven kullanılmalıdır.

c

Yapılacak işlemlerde kesici yada delici gereçler kullanıldığından dikkatli olunmalıdır.

III

Buna göre, kimyasal maddenin ambalajı üzerinde aşağıdaki güvenlik uyarı işaretlerinden hangisi kesinlikle bulunmalıdır? A)

Uyarı işareti

Yukarıdaki güvenlik uyarı işaretlerinin anlamı aşağıdakilerden hangisinde doğru eşleştirilmiştir? A)

E)

5.D 6.C

I

a

II III

B)

I

b

b

II

a

c

III c

C)

I

c

II

D)

E)

I

a

c

II

c

a

III b

I

b

a

II

III b

III

7.D 8.B

23

3. TEST KAZANIM 1.

KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

DAKLI SORULAR

Laboratuvarda kullanılan aşağıdaki deney malzemelerinden hangisinin adı yanlış verilmiştir? A)

B)

3.

C)

İçinde bazı kimyasal reaksiyonların gerçekleştirildiği, çözelti hazırlamada, ısıtma ve kaynatma işlemlerinde ve geri soğutucuya takılarak çeşitli deney düzeneklerinin hazırlanmasında kullanılan cam malzeme aşağıdakilerden hangisidir? A)

Deney tüpü

Erlenmayer

D)

B)

C)

Büret

E) Beherglas

Dereceli silindir

D)

Ayırma hunusi

Balon joje

Ayırma hunusi

E)

Cam balon

Büret

4.

Deney aleti I.

Kullanım amacı Çözelti hazırlama, maddelerin karıştırılması, ısıtma ve kristallendirme gibi işlemlerde kullanılır.

Beherglas

2.

•

•

II.

Çok hassas ve az miktardaki sıvı hacimlerinin ölçümünde, sıvı maddeleri istenilen ölçüde bir kaptan diğer kaba aktarmada kullanılan cam malzemelere .......I....... adı verilir.

Titrasyon işlemlerinde ve belirli miktarda sıvı alınmasında kullanılır.

Sıvı - sıvı heterojen karışımların kontrollü bir şekilde ayrılmasını sağlayan cam malzemelere .......II....... adı verilir.

Büret III.

Yukarıdaki cümlelerdeki boşluklara gelmesi gereken ifadeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

A)

Beherglas

Büret

B)

Pipet

Ayırma hunisi

C)

Erlenmayer

Büret

D)

Pipet

Balon joje

E)

Erlenmayer

Ayırma hunisi

Erlenmayer

Çözeltilerin hazırlanması ve saklanması, buharlaştırma, kristallendirme, süzme ve titrasyon işlemlerinde kullanılır.

Yukarıdaki deney aletlerinden hangilerinin kullanım amacı doğru verilmiştir? A) Yalnız I D) II ve III

1.C 2.B

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 3.D 4.E

24

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

6.

3. TEST KİMYA UYGULAMALARINDA İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ

Aşağıdakilerden hangisi laboratuvarda uyulması gereken kurallardan biri değildir?

8.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Vücudumuzda potasyum (K) eksikliği, I.

kas tembelliği, böbreklerde fonksiyon bozukluğu,

A)

Kırılan cam malzemeler elle toplanmamalıdır.

II.

B)

Asitler ve bazlar metal dolaplarda saklanmalıdır.

III. eklem ve kemiklerde ağrı

C)

Asitlerle ilgili deneylerde suyun üzerine yavaş yavaş asit eklenmelidir.

D)

Çözelti konulan şişeler mutlaka etiketlenerek uygun koşullarda saklanmalıdır.

E)

Kimyasallar çeker ocakta (aspiratör) buharlaştırılmalıdır.

rahatsızlıklarından hangilerine neden olabilir? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II E) I, II ve III

Vücudumuzda bulunan bir metal ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

Alyuvarlardaki hemoglobinin yapısında bulunur.

•

Hücrelere oksijen taşımada görev yapar.

•

Vücuttaki eksikliğine bağlı olarak kansızlık, yorgunluk ve halsizlik görülür.

9.

Fe

Hg

Ca

Pb

Buna göre, bu metal aşağıdakilerden hangisidir?

Yukarıda sembolleri verilen elementlerden hangileri vücudumuzda toksik (zehirli) özellik gösterir?

A) Sodyum (Na)

B) Magnezyum (Mg)

A) Fe ve Hg

C) Demir (Fe)

D) Kurşun (Pb)

B) Ca ve Hg

D) Hg ve Pb

C) Pb ve Ca

E) Fe ve Ca

E) Civa (Hg)

7.

Sodyum (Na) metali ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Vücudun asit - baz dengesini düzenler.

B)

Organizmadaki osmotik basıncın oluşmasına katkıda bulunur.

C)

Toksik (zehirli) özellik gösterir.

D)

Vücutta gereğinden fazla olması tansiyon yükselmesine ve damar sertliğine neden olabilir.

E)

10. Bir X gazı ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

Vücutta gereğinden az olması vücudun elektrolit dengesini bozarak kusma, kas ağrıları ve bilinç bulanıklığına yol açabilir.

•

Havadan hafif, yanıcı, kokusuz ve çok zehirli bir gazdır.

•

Yakıtların yetersiz oksijenle yanması sonucu oluşur.

•

Baca zehirlenmelerine neden olur.

Buna göre, bu X gazı aşağıdakilerden hangisidir? A) CI2

5.B 6.C 7.C

B) CO

C) SO3

D) CO2

E) NO2 8.E 9.D 10.B

25

Ort aZ

Kola

1 1.

KİMYA BİLİMİ

I.

Değersiz metallerden altın elde etme ve ölümsüzlük iksirini bulma çalışmalarıdır.

II.

Maddenin yapısını, bileşimini ve maddelerin birbiriyle olan etkileşimlerini inceler.

3.

IV. Bilimsel çalışma yöntemleri kullanılır. Yukarıdakilerden hangileri simya, hangileri kimya ile ilgilidir? Simya

Kimya

I ve III

II ve IV

B)

I ve IV

II ve III

C)

II ve IV

I ve III

D)

II ve III

I ve IV

E)

I ve II

III ve IV

Bir sporcu 2021 Kış Olimpiyatlarında altın madalya almıştır. Daha sonra doping kullandığı gerekçesi ile madalyası geri alınmıştır. Buna göre sporcunun doping olarak kullandığı kimyasalın tespiti hangi kimya disiplininin uğraş alanına girer?

III. Sınama - yanılmaya dayalı yöntemler kullanılır.

A)

Zor

y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

A) Elektrokimya

B) Polimer kimyası

C) Adli kimya

D) Fizikokimya E) Anorganik kimya

4.

J. Priestley, 18. yüzyılda yaptığı bir deneyde HgO’yu ısıttığında Hg metali ile birlikte bir gaz açığa çıktığını gözlemlemiştir. Açığa çıkan gazın mumun alevini parlattığını ve farelerin daha uzun yaşamasını sağladığını farketmiştir. J. Priestley’in kendi döneminde ne olduğunu anlayamadığı bu gaz aşağıdakilerden hangisidir? A) Azot

B) Hidrojen D) Metan

2.

C) Oksijen E) Karbon dioksit

Aristo’nun dört elementi ve bu elementleri oluşturan özellikler yandaki şekilde verilmiştir. ATEŞ Kuru

Sıcak

TOPRAK

HAVA

Soğuk

5.

Islak SU

Buna göre, oda koşullarında bulunan aşağıdaki maddelerden hangisinin özellikleri Aristo’ya göre yanlış verilmiştir? A)

Aşağıdaki element sembolü - element adı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? Element sembolü

Element adı

A)

Ca

Kalsiyum

Demir: Kuru + Soğuk

B)

P

Platin

B)

Azot: Sıcak + Islak

C)

Sn

Kalay

C)

Limonata: Soğuk + Islak

D)

Mn

Mangan

D)

Yemek tuzu: Kuru + Sıcak

E)

Mürekkep: Soğuk + Islak

E)

Fe

Demir

1.A 2.D

3.C 4.C 5.B

26

1 9.

ÇIKMIŞ SORU

6.

Aşağıda verilen element adı - element sembolü eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?

Kimyada kullanılan güvenlik amaçlı temel uyarı işaretlerinden biri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. Etkileri: Cilt veya gözle teması durumunda kaşıntı, kızarıklık ve alerjiye neden olabilir.

Element adı

Element sembolü

A)

Magnezyum

Mn

B)

Cıva

C

C)

Potasyum

K

D)

Bakır

Ba

Buna göre, bu uyarı işaretinin sembolü aşağıdakilerden hangisidir?

E)

Çinko

Pb

A)

Tedbirler: Bu maddelerle çalışırken ortam iyi havalandırılmalı, koruyucu eldiven, gözlük ve önlük kullanılmasının yanında maddelerin buharı solunmamalıdır. Ambalajının üzerinde bulunduğu madde örnekleri: Çamaşır suyu, deterjan

B)

C)

TYT - 2019 D)

7.

I.

II.

Deney tüpü

III.

Pipet

10. Aşağıda adları verilen elementlerden hangisi tek harf ile sembolize edilir?

Büret

Yukarıdaki laboratuvar malzemelerinden hangileri üzerinde çizgilerle derecelendirilmiş ölçek bulunur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

8.

A) Alüminyum

C) I ve II

D) Helyum

C) Kükürt E) Kalay

11. Aşağıdakilerden hangisi laboratuvarda çalışırken uyulması gereken güvenlik kurallarından biri değildir?

Yukarıdaki paragraftaki boşluğa aşağıdaki element sembollerinden hangisi gelmelidir? B) Br

B) Çinko

E) I, II ve III

“Evlerde ve laboratuvarlarda ortam sıcaklığını ölçmek için kullanılan cam araçlara termometre denir. Özellikle evlerde ……… elementi içeren termometreler kullanılmamalıdır. Çünkü yanlışlıkla kırılırsa termometreden akan bu element oda sıcaklığında kısmen buhar hale geçer ve solunum yolu ile vücuda alınarak zehirlenmelere neden olur.”

A) Hg

E)

C) Pb

D) Si

E) CI

6.C 7.D 8.A

A)

Yiyecek ve içecek bulundurulmamalıdır.

B)

Kimyasalların deri ile teması halinde derhal su ile yıkanmalıdır.

C)

Kimyasal maddeler ve kullanılan araç - gereçlerle şaka yapılmamalıdır.

D)

Deneyler tek başına yapılmalıdır.

E)

Kimyasal maddeler koklanmamalı ve tadına bakılmamalıdır.

9.A 10.C 11.D

27

Orta

Ort aZ

Kola

2 1.

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

KİMYA BİLİMİ

I.

Teorik temellerinin olmaması

II.

Sistematik bilgi birikimi sağlamaması

4.

Yukarıdakilerden hangileri simyanın bir bilim dalı olarak kabul edilmemesinin nedenlerindendir?

2019 Nobel Kimya Ödülleri, günümüzde cep telefonlarından dizüstü bilgisayarlara kadar çok sayıda elektronik araçta kullanılan lityum iyon pilleri üzerine yaptıkları çalışmalardan dolayı B. Goodenough, M. Stanley ve Akira Yoshino isimli bilim insanlarına verilmiştir.

A) Yalnız I

Buna göre, 2019 Nobel Kimya Ödüllerini kazandıran çalışmalar kimyanın hangi alt disiplini ile ilgilidir?

III. Sınama - yanılmaya dayalı çalışmalar içermesi

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

A) Analitik kimya

B) Fizikokimya

C) Anorganik kimya

D) Polimer kimyası E) Organik kimya

5. 2.

“Arkadaşlar NH3 bileşiğinin sadece formülüne bakılarak bu bileşik ile ilgili sizce hangi bilgilere ulaşabiliriz?”

Saf bir madde ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

Hâl değişim sıcaklıkları dışında homojendir.

•

Aynı cins atomlardan oluşur.

•

Molekül yapılıdır.

Bazı öğrencilerden şu cevaplar geliyor: Mazhar: Ben hangi elementlerden oluştuğunu anlarım. Fuat: Bence bir molekülünde kaç tane atom olduğu anlaşılır. Özkan: Bence elementlerin kütlece birleşme oranı hesaplanabilir.

Buna göre, bu madde aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Na

B) O2

Murat Öğretmen kimya dersinde bileşikler konusunu işlerken tahtaya “NH3” yazarak öğrencilerine soruyor:

C) CO2

D) NaCI

E) H2O

Buna göre, Murat Öğretmen öğrencilerden söylediklerini ispat etmelerini istediğinde hangi öğrenciler sıkıntı yaşar? A) Mazhar

B) Fuat

D) Mazhar ve Fuat

3.

I.

Terazinin kullanılmaya başlanması

II.

A. Lavoisier’in yanma, solunum ve kütle korunumu üzerine yaptığı çalışmalar

6.

E) Fuat ve Özkan

Elementler konusunu yeni öğrenmiş bir öğrencinin, I.

magnezyum klorür,

III. diazot trioksit,

III. R. Boyle’nin element ve bileşikler üzerine getirdiği yaklaşımlar

C) Özkan

II. zaç yağı, IV. kireç taşı

Yukarıdakilerden hangileri simyanın kimyaya dönüşmesi sürecinde etkili olmuştur?

yukarıda adlandırılmaları verilen bileşiklerden hangilerinin yapısında bulunan elementlerin cinsini anlamakta zorlanması beklenir?

A) Yalnız II

A) Yalnız I

D) I ve III

B) Yalnız III

C) I ve II

D) II ve IV

E) I, II ve III

1.E 2.B 3.E

B) Yalnız II

C) I ve III E) III ve IV 4.B 5.C 6.D

28

2 7.

“İnsan vücudunda oksijen gazı hemoglobindeki Fe2+ iyonlarına bağlanarak hücrelere taşınır. ........ gazının hemoglobinle bağlanma hızı oksijenden yaklaşık iki yüz kat daha fazladır. Ortamda bu gaz varsa hemoglobinle hızla bağlanarak oksijenin hemoglobinle bağlanmasını engeller. Bu durum da hücrelere yeterli oksijen gitmediğinden zehirlenmelere, boğulmalara hatta ölümlere neden olur.”

9.

Yukarıdaki paragrafta boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir? A) CI2

8.

B) NO2

C) CO

Buna göre, öğrencilerin deney sırasında aşağıdaki uyarılardan hangisini dikkate almasına gerek yoktur?

D) CO2

E) SO3

Kimya laboratuvarlarında kullanılan malzemelerin görselleri ve malzeme isimleriyle ilgili yapılan aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? Malzeme görseli

Malzeme ismi

A)

Ayırma hunisi

B)

Büret

C)

Erlenmayer

Okul laboratuvarında yapılacak olan bir deneyden önce deney föyünü okuyan öğrenciler aşağıdaki güvenlik uyarı işaretleri ile karşılaşıyorlar.

A)

Zehirli kimyasal maddeler kullanıldığından gereken önlemler alınmalıdır.

B)

Metalleri ve canlı dokuları aşındırabilen maddeler kullanıldığından göz ve deriyi koruyucu önlemler alınmalıdır.

C)

Kesici ve delici aletler kullanıldığından yaralanmalara karşı dikkatli olunmalıdır.

D)

Deneye başlamadan önce mutlaka gözlük takılmalıdır.

E)

Yangın çıkma ihtimaline karşı gereken önlemler alınmalıdır.

10. Laboratuvarda deney yapan bir öğrenci,

ÇIKMIŞ SORU

D)

Dereceli silindir

I.

Asit çözeltisi hazırlarken asit üzerine su dökerse,

II.

Kimyasal maddelere çıplak elle dokunursa,

III. Patlama riski bulunan kimyasal maddeler ile çalışırken gözlük kullanmazsa, E)

Beherglas

yukarıdakilerden hangilerini yaparsa öğretmeninden fırçayı yer? A) Yalnız II

MSÜ - 2022

D) I ve III

7.C 8.B

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

9.C 10.E

29

Orta

Ort aZ

Kola

3 1.

KİMYA BİLİMİ 4.

Simya döneminde keşfedilen X ve Y maddeleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. X: Fenikelilerin deniz kenarında kum üzerinde soda taşlarını kullanarak yemeklerini pişirmeleri sırasında keşfedilmiştir. Y:

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

Sert ve yumuşak su arasındaki farklılıkları belirlemek için yapılan bir deneyde kullanılacak araç ve gereçler aşağıda verilmiştir.

Araç ve gereçler

Ölümsüzlük iksiri arayışı sırasında bazı elementlerin güherçilesinden oluşan karışıma odun kömürü serpilmesiyle keşfedilmiştir.

Buna göre, bu maddeler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? X

Y

A)

Cam

Barut

B)

Mum

Sabun

C)

Cam

Mürekkep

D)

Mum

Barut

E)

Mürekkep

Sabun

• Saf su

• Beherglas

• Maden suyu

• Kibrit

• İspirto ocağı

• Bardak

• Sabun

• Saat camı

• Musluk suyu

• Sac ayağı

Buna göre, bu deney föyünde,

I

II

III

IV

yukarıdaki güvenlik işaretlerinden hangileri bulunmalıdır? A) I ve III

B) II ve IV D) II, III ve IV

2.

E) I, II, III ve IV

Aşağıda yaygın adları verilen bileşiklerden hangisinin bir molekülündeki atom sayısı en fazladır? A) Zaç yağı

B) Sirke asidi

D) Tuz ruhu

C) Amonyak

E) Kezzap

5. 3.

C) I, II ve III

No ve NO maddeleriyle ilgili,

Saf olduğu bilinen bir madde ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?

I.

Saftırlar.

II.

Kimyasal özellikleri benzerdir.

A)

Formülle gösterilir.

III. Farklı cins atom içerirler.

B)

Aynı cins atomlardan oluşur.

C)

Belirli koşullarda ayırt edici özellikleri sabittir.

D)

Fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılır.

E)

Farklı cins atomlardan oluşur.

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) I ve II

1.A 2.B 3.C

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I ve III

4.C 5.A

30

3 6.

Kum ve tuz karışımını birbirinden ayırmak isteyen İpek, okul laboratuvarında aşağıdaki işlemleri sırası ile uyguluyor: •

Karışımı bir beher içerisine koyup üzerine su ilave ederek karıştırıyor.

•

Oluşan karışımı süzgeç kağıdı ve huni yardımıyla süzerek, süzüntünün erlenmayere geçmesini sağlıyor.

•

Kumu kenara aldıktan sonra ısıtıcı yardımıyla süzüntüyü ısıtıp suyunu buharlaştırarak tuz elde ediyor.

8.

Aşağıda bazı elementlerin sembolleri ile birlikte Latince ve Türkçe adları verilmiştir. Sembol

Latince adı

Türkçe adı

N

Nitrogenium

Azot

Mg

Magnesium

Magnezyum

Na

Natrium

Sodyum

Yukarıdaki tablo dikkate alındığında, I.

Element sembolleri gösterilirken elementin Latince adının baş harfi büyük, ihtiyaç varsa diğer harflerden biri küçük yazılır.

II.

Elementlerin isimleri dilden dile farklılık göstersede sembolleri aynıdır.

Buna göre, İpek’in yaptığı deney sırasında aşağıdaki laboratuvar malzemelerinden hangisi kullanılmamıştır? A)

B)

C)

III. Elementlerin Türkçe adları yazılırken doğrudan Latince adları dikkate alınır. sonuçlarından hangileri çıkarılabilir? A) Yalnız I D)

E)

B) Yalnız III

D) II ve III

9.

C) I ve II E) I, II ve III

Cam şişe içerisinde bulunan içme suyunun ambalaj etiketi üzerinde suyun içerisinde bulunan maddelerin yazıldığı gösterge parametresi yer almaktadır. Gösterge Parametreleri

7.

“Tiner” genellikle boya ve verniklerin inceltilmesinde, alet ve ekipmanların boya kalıntılarından temizlenmesinde kullanılan uçucu ve yanıcı bir çözücüdür. Uzun süre kullanımı akciğer fonksiyonlarını, sinir sistemini bozar ve yutulması halinde öldürücüdür. Cilde teması halinde tahriş ve döküntü yapan tinerin toprağa dökülmesi doğaya ciddi zarar verir.

B)

C)

D)

Uygun

Bulanıklık

Uygun

Tat

Uygun

pH

7,2

Sülfat

0,8 mg/L

Sodyum

0,66 mg/L

Demir

0

Gösterge Parametleri

SU

Buna göre, aşağıdaki güvenlik işaretlerinden hangisinin tiner ambalajında bulunması beklenmez? A)

Renk

Renk

Uygun

Bulanıklık

Uygun

Tat

Uygun

pH

7,2

Sülfat

0,8 mg/L

Sodyum

0,66 mg/L

Demir

0

Buna göre, gösterge parametrelerinin hazırlanmasında kimya disiplinlerinin hangisinden yararlanılmıştır?

E)

A) Polimer kimyası

B) Biyokimya

C) Organik kimya

D) Analitik kimya E) Fizikokimya

6.C 7.E

8.C 9.D

31

Orta

Ort aZ

Kola

4

KİMYA BİLİMİ 3.

ÇIKMIŞ SORU

1.

Zor

y

or

Ko l

rta -O ay

Banu, Hasan ve Merve doktora giderek rahatsızlıklarını şöyle dile getiriyorlar:

Bir çözelti alevde ısıtıldığında, çözeltide bulunan farklı elementler için farklı alev renkleri elde edilir.

Banu:

Buna göre alev renginden yararlanarak çözeltide hangi elementlerin bulunduğunun belirlenmesiyle ilgilenen kimya disiplini aşağıdakilerden hangisidir?

Kendimi yorgun ve halsiz hissediyorum. Saçlarım dökülmeye, tırnaklarım incelmeye başladı. Ayrıca kansızlık var.

Hasan:

Tansiyon ölçümlerim yüksek çıkmaya başladı. Vücudumun bazı yerlerinde ödem ve damarlarımda sertlik oluşmaya başladı.

Merve:

Kalp ritmimde biraz sıkıntı var. Böbreklerim iyi çalışmıyor. Hiperkalemiden şüpheleniyorum.

A) Analitik kimya

B) Polimer kimyası

C) Biyokimya

D) Fizikokimya E) Organik kimya

Doktor hepsini dinledikten sonra ayrı ayrı şu teşhisleri koyuyor:

TYT - 2022

• Banu için: Fe eksikliği var. • Hasan için: Na fazlalığı var. • Merve için: Pb eksikliği var. Buna göre, doktorun hangileri için koyduğu teşhis yanlıştır? A) Banu 2.

Kimyasal maddelerin insan sağlığına ve çevreye zararlı etkilerine dikkat çekmek için güvenlik amaçlı temel uyarı işaretleri kullanılmaktadır.

B) Hasan D) Banu ve Hasan

4. Buna göre, evlerimizde temizlik amaçlı kullanılan yukarıdaki maddeyle ilgili,

C) Merve E) Hasan ve Merve

Aşağıdaki olaylardan hangisi ile ilgili kimya disiplini yanlış verilmiştir? Olay

I.

Korozif ve çevreye zararlıdır.

II.

Gözleri ve deriyi korumak için özel önlemler alınmalı ve buharı solunmamalıdır.

III. Kontrolsüzce çevreye bırakıldığında canlılara, toprağa ve suya zarar verir.

A)

Metallerin kimyasal özelliklerinin Anorganik kimya incelenmesi

B)

DNA yapısının incelenmesi

Biyokimya

C)

Tepkime hızı ve davranışlarının incelenmesi

Fizikokimya

D)

PVC’nin özelliklerinin geliştirilmesi Elektrokimya

E)

Atık sulardaki ağır metallerin miktarının ölçülmesi

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II D) II ve III

B) I ve II

Kimya disiplini

C) I ve III E) I, II ve III

1.A 2.E

Analitik kimya

3.C 4.D

32

4 5.

7.

Element miktarı

Aşağıdaki maddelerin hangisinin etiketinde olması gereken güvenlik sembolü yanlış verilmiştir?

Bulunması gereken

Madde

Bulunan

Ca

K

Güvenlik sembolü

A)

Çamaşır suyu

B)

Uranyum

C)

Sülfürik asit

D)

Dinamit

E)

Cıva

Element adı

Fe

Bir insan vücudunda bulunması gereken ve bulunan element miktarları yukarıdaki grafikte verilmiştir. Buna göre, bu insanla ilgili, I.

Vücudunda Ca eksikliği ve Fe fazlalığı olup K yeterli düzeydedir.

II.

Kemik hastalığı, kalp ritmi bozukluğu ve diş eti rahatsızlıkları olabilir.

III. Raşitizm, kalp ve karaciğer rahatsızlıkları olabilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

8.

Aşağıda periyodik sistemdeki ilk 12 elementin sembolleri ile hazırlanmış duvar saati verilmiştir.

Na

Mg

H He

Ne

N C

I.

İkisi de elementtir.

II.

İkisi de bileşiktir.

Akrep

III. Biri element diğeri bileşiktir. yargılarından hangileri kesinlikle yanlıştır? B) Yalnız II

B

Buna göre, akrep ve yelkovan hangi elementleri gösterdiğinde aralarındaki açı 90° olur?

Buna göre, Y ve Z maddeleri ile ilgili,

D) I ve II

Be

O

Üç farklı tür atom içeren X bileşiği tepkimeye girerek Y ve Z maddelerine dönüşüyor.

A) Yalnız I

Li

F

X ¾® Y + Z

6.

C) Yalnız III E) II ve III

5.E 6.A

Yelkovan

A)

Lityum

Oksijen

B)

Karbon

Neon

C)

Flor

Magnezyum

D)

Berilyum

Karbon

E)

Hidrojen

Azot

7.C 8.C

33

Orıjinal

®

E MAD

BY

Sorular

1.

MÖ 384-322 yılları arasında yaşamış olan Aristo’yu bir zaman makinesi ile günümüze getirirsek, I.

su,

II.

toprak,

3.

III. hava,

Bir kimya öğretmeni okuldaki dolabının kilidini açmak için elementlerin sembollerinden oluşan bir şifre sistemi geliştirmiştir. Bu şifre sisteminde elementlerin sembolleri yanyana yazıldığında dört çocuğundan herhangi birinin ismi oluştuğu an dolabın kilidi açılmaktadır. Buna göre, aşağıdaki elementlerin sembolleri yanyana yazıldığında hangisinde dolabın kilidi açılmaz?

IV. ateş yukarıdakilerden hangilerini element olarak sınıflandırdığı için pişman olur?

A)

Baryum, Hidrojen, Argon

B)

Alüminyum, Fosfor

A) Yalnız I

C)

Kalsiyum, Çinko, Azot

D)

Selenyum, Sodyum

E)

Nikel, Hidrojen, Astatin

B) II ve IV

D) II, III ve IV

C) I ve III E) I, II, III ve IV

4.

2.

Penguen

Yukarıdaki makaleye göre,

Penguinone

“Penguinone” organik bileşiği, ismini iki boyutlu molekül yapısının penguene benzemesinden dolayı almıştır. Bileşiğin kapalı formülü C10H14O olduğuna göre penguinone bileşiğinin yapısında, I. Karbon

II. Hidrojen

III. Oksijen

Isırgan otunun yapraklarına temas edildiğinde ciltte tahrişe neden olan formik asit, histamin, serotonin gibi kimyasal maddeler deriye geçer. Bu maddeler sinir hücreleri arasındaki iletişimi sağlar. Bağışıklık sisteminin bir parçası olarak görev yapan histamin, beyaz kan hücrelerinin ve bazı proteinlerin iltihaplı bölgeye geçişini hızlandırır ve yangıya sebep olur. Deride, kızarıklığa, kaşıntı ve uyuşmaya neden olan ısırgan otu, çok eski zamanlardan beri kaslardaki ve eklemlerdeki ağrıları iyileştirmek için ilaç yapılan bir bitkidir.

I.

Adı geçen bileşikler organik kimya ve biyokimya disiplinleri ile ilgilidir.

II.

Isırgan otunun kullanımı eczacı ve kimyager meslek alanlarına girer.

III. Isırgan otundan faydalanma çabaları simya dönemine dayanır.

IV. Azot

elementlerinden hangilerinin bulunduğu söylenebilir?

yargılarından hangileri çıkarılabilir?

A) I ve II

A) Yalnız I

B) III ve IV D) I, II ve IV

C) I, II ve III E) I, II, III ve IV

D) II ve III

1.E 2.C

B) Yalnız II

C) I ve II E) I, II ve III 3.C 4.E

34

ATOM ve PERİYODİK SİSTEM

ATOM MODELLERİ ATOMUN YAPISI PERİYODİK SİSTEM PERİYODİK ÖZELLİKLER

Ü N İ T E

02

1. TEST KAZANIM 1.

ATOM MODELLERİ

DAKLI SORULAR •

Elementler atom adı verilen son derece küçük, içi dolu, parçalanamayan kürelerden oluşur.

•

Bir elementin tüm atomları birbiri ile tamamen aynı, farklı elementlerin atomları ise birbirinden farklıdır.

4.

Yukarıdaki boşluklara gelmesi gereken uygun ifadeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Yukarıdaki görüşler hangi atom modeline aittir? A) Dalton

B) Thomson

C) Rutherford

D) Bohr E) Modern

2.

Thomson, “üzümlü kek” diye anılan atom modelinde; kekteki üzümleri .....I..... lara, kekin hamur kısmını ise .....II..... lara benzetmiştir.

I

II

A)

proton

elektron

B)

nötron

proton

C)

elektron

proton

D)

proton

nötron

E)

elektron

nötron

Dalton atom modelinin varsayımları, I.

kütlenin korunumu,

II.

sabit oranlar,

III. katlı oranlar yasalarından hangilerini destekleyerek açıklar? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

5. 3.

Aşağıdakilerden hangisi Thomson atom modeline ait değildir?

Thomson atom modelinde öne sürülen; I.

Atom, içinde gömülmüş halde elektronlar bulunan pozitif yüklü bir küre şeklindedir. Nötr bir atomda pozitif ve negatif yük sayısı birbirine eşittir.

A)

Atomlar, yaklaşık çapı 10–10 m olan içi dolu, nötr kürelerdir.

II.

B)

Atomun çekirdek dışında kalan çok büyük bir kısmı boşluktur.

III. Elektronların kütlesi atomun kütlesi yanında ihmal edilebilecek kadar küçüktür.

C)

Artı yüklü protonlar ve eksi yüklü elektronlar küre içerisinde homojen olarak dağılmıştır.

D)

Atomlarda pozitif yüklere eşit sayıda negatif yük bulunur.

E)

Elektronların kütlesi atomun kütlesi yanında ihmal edilecek kadar küçüktür.

yukarıdaki görüşlerden hangileri günümüzde geçerliliğini yitirmiştir? A) Yalnız I D) I ve III

1.A 2.E 3.B

B) Yalnız III

C) I ve II E) II ve III

4.C 5.A

36

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

ATOM MODELLERİ

1911’de ......, radyoaktif bir kaynaktan çıkan pozitif yüklü ...... ışınlarını çok ince ...... levha üzerine göndermiş ve bu ışınların çok ...... kısmının levhadan transit geçtiğini, çok az kısmının ise sapmaya uğradığını veya geri döndüğünü gözlemlemiştir.

8.

Yukarıdaki cümledeki boşluklar aşağıdaki ifadeler ile doldurulduğunda hangisi açıkta kalır? A) elektron

B) altın

C) Rutherford

D) büyük

KAZANIM

I.

Negatif yüklü elektronların pozitif yüklü çekirdeğe neden yapışmadığını açıklayamaması

II.

Pozitif ve negatif yüklerin atomda homojen olarak dağıldığını söylemesi ve yüksüz taneciklerden hiç bahsetmemesi

III. Atomdaki elektronların hareketini ve atomların yaydığı ışınların spektrumlarını açıklayamaması Yukarıdakilerden hangileri Rutherford atom modelinin eksiklikleri arasındadır? A) Yalnız II

E) alfa (a)

B) Yalnız III

D) I ve III

9.

7.

DAKLI SORULAR

Rutherford’un alfa (a) ışınları ile yaptığı deneyinden,

C) I ve II E) I, II ve III

I.

Dalton’un atom modelinde yer alan “bir elementin tüm atomları tamamen aynıdır.” varsayımının yanlış olduğu ........... ların keşfi ile ortaya çıkmıştır.

II.

Elektriklenmede rol oynayan temel parçacık ........... yüklü taneciklerdir.

I.

Atomdaki pozitif yüklerin tamamı çekirdek adı verilen yoğun ve çok küçük bir hacimde toplanmıştır.

III. Rutherford’a göre atomdaki (+) yüklerin tamamı ........... adı verilen yoğun ve çok küçük bir hacimde toplanmıştır.

II.

Pozitif yüklerin toplam kütlesi atomun kütlesinin yaklaşık yarısına eşittir.

IV. J.Chadwick 1932 yılında yüksüz bir tanecik olan ...........u keşfetmiştir.

III. Nötr bir atomda proton sayısı nötron sayısına eşittir. yukarıdaki sonuçlardan hangileri çıkarılamaz?

Yukarıdaki cümlelerdeki boşluklar uygun ifadeler ile doldurulduğunda aşağıdakilerden hangisi açıkta kalır?

A) Yalnız I

A) izotop

D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III

B) çekirdek D) negatif

E) II ve III

6.A 7.C

C) proton E) nötron 8.D 9.C

37

2. TEST KAZANIM 1.

ATOM MODELLERİ

DAKLI SORULAR Bohr atom modeli ile ilgili,

3.

I.

Her yörünge K, L, M... gibi bir harf ya da 1, 2, 3... gibi bir n değeri ile gösterilir.

II.

Yüksek enerji düzeyinde bulunan bir elektron düşük enerji düzeyine inerse aradaki enerji farkına eşit miktarda ışık (foton) yayar.

III. Atomdaki elektron çekirdeğe en yakın olan yörüngede (n = 1) bulunur. Bu yörünge en düşük enerji düzeyi yani uyarılmış haldir.

Bohr atom modeliyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Bir atomdaki elektronlar çekirdekten belirli uzaklıktaki dairesel yörüngelerde hareket ederler.

B)

Bir atomdaki elektronlar en düşük enerji düzeyinde bulunmak ister.

C) Elektronların çekirdek etrafında bulunmaları elektron bulutu modeli ile açıklanır. D) Çekirdekten uzaklaştıkça yörüngenin ve elektronun enerjisi artar.

yukarıdakilerden hangileri doğrudur?

E) A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

Her yörüngenin belirli bir enerjisi vardır ve elektron bulunduğu yörüngenin enerjisini alır.

C) I ve II E) I, II ve III

4.

2.

I

Thomson

a

II

Rutherford

b

III

Bohr

c

Bohr atom modeline göre, •

Bir atomun elektronları en düşük enerji düzeyinde bulunmak ister. Bu düzeye .....I..... adı verilir.

•

Bir atoma dışarıdan enerji verilerek elektronun daha yüksek enerji düzeyine geçmesine .....II..... adı verilir.

Yukarıdaki boşluklara gelmesi gereken uygun ifadeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

A)

Temel hal

Uyarılmış hal

B)

Uyarılmış hal

Temel hal

C)

Temel hal

Dursun hal

D)

Medeni hal

Uyarılmış hal

E)

Bayrampaşa sebze hali

Yukarıda verilen bilim insanlarının önerdiği atom modellerinin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

Geyik hali

I

a

II

b

III c

1.C 2.A

B)

C)

I

b

c

II

III b

III

I

a

II

D)

I

b

a

II

c

c

III a

E)

I

c

II

b

III a

3.C 4.A

38

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

ATOM MODELLERİ

I.

Elektronun dalga - tanecik karakterini hesaba katmaması

II.

Tek elektronlu taneciklerin spektrumlarını açıklayabilirken birden fazla elektronlu taneciklerin spektrumlarını açıklayamaması

7.

III. Bir elektronun tek boyutlu sabit bir yörüngede bulunduğunu kabul etmesi Yukarıdakilerden hangileri Bohr atom modelinin eksiklikleri arasındadır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

I

Thomson atom modeli

a

Çekirdek

II

Rutherford atom modeli

b

Yörünge

III

Bohr atom modeli

c

Üzümlü kek

9.

B)

I

c

b

II

a

c

III b

II III

Beyaz ışık bir prizmadan geçirildiğinde sürekli bir spektrum elde edilir.

B)

Bir madde hangi dalga boyundaki ışığı yayarsa aynı dalga boyundaki ışığı da absorbe eder.

C)

Her elementin çizgi spektrumu birbirinin aynısıdır.

D)

Bütün frekansları içeren elektromanyetik ışınlar dizisine elektromanyetik dalga spektrumu denir.

E)

Gaz halindeki bir elemente gerilim uygulandığında o element ışık yayar.

C)

D)

I

b

c

II

III b

III

I

a

II

E)

I

c

a

II

b

c

III a

Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Elementlerin çizgi spektrumları birbirinden farklı olduğundan ayırt edici özellik olarak kullanılabilir.

B)

Bir maddenin ışıma ve soğurma spektrum çizgilerinin yerleri farklıdır.

C)

Isıtılmış gazların ışıması sonucu kesikli (çizgi) spektrum elde edilir.

D)

Beyaz ışık, görünür bölgedeki tüm dalga boylarını içeren dalgalardan oluşur.

E)

Çizgi spektrumları yayımlama ve soğurma spektrumları olarak ikiye ayrılır.

I.

Heisenberg belirsizlik ilkesine göre bir elektronun yörünge üzerindeki konumu ve hızı aynı anda tespit edilemez.

II.

Elektronların bulunma ihtimalinin yüksek olduğu bölgelere orbital denir.

III. Elektronların çekirdek etrafında bulunmaları elektron bulutu modeli ile açıklanır.

Yukarıdaki atom modelleri ile ilgili verilen kavramların eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? a

A)

E) I, II ve III

6.

I

DAKLI SORULAR

Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

C) I ve III

8.

A)

KAZANIM

Modern atom modeli ile ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

5.E 6.B

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

7.C 8.B 9.E

39

1. TEST KAZANIM 1.

2.

35 – CI 17

iyonu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)

Atom numarası 17’dir.

B)

Proton sayısı 17’dir.

C)

Elektron sayısı 16’dır.

D)

Nötron sayısı 18’dir.

E)

Kütle numarası 35’tir.

5.

63 Cu+ 29

B) 26

ve

65 Cu2+ 29

C) 27

80 2–

X iyonunda nötron sayısı elektron sayısından 10 fazladır. Buna göre, X elementinin proton sayısı kaçtır? A) 34

Elektron sayısı 10, nötron sayısı 14 olan +3 yüklü bir iyonun kütle numarası kaçtır? A) 25

3.

ATOMUN YAPISI

DAKLI SORULAR

D) 28

6.

E) 29

B) 36

C) 39

D) 42

E) 44

Br– ve Br5+ iyonlarındaki toplam elektron sayısı 66 olduğuna göre Br atomunun atom numarası kaçtır? A) 35

B) 36

C) 37

D) 38

E) 39

tanecikleri ile ilgili aşağıdakilerden

hangisi aynıdır? A) Çekirdek yükü

B) İyon yükü

C) Elektron sayısı

D) Nötron sayısı 7.

E) Kütle numarası

22 Ne 10

atomundaki nötron, proton ve elektron

4.

X+ ve

16 2–

11

Y

iyonlarının elektron sayıları eşittir.

X+ in nötron sayısı Y2– nin nötron sayısından 4 fazla olduğuna göre X+ in kütle numarası kaçtır? A) 21

B) 22

C) 23

D) 24

ÇIKMIŞ SORU

sayılarıyla ilgili, I.

23 Na 11

II.

11

atomuyla aynı sayıda nötron içerir.

Na+ iyonuyla aynı sayıda proton içerir. –

III. 9F iyonuyla aynı sayıda elektron içerir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III MSÜ - 2022

E) 25

1.C 2.C 3.A 4.C

5.A 6.A 7.C

40

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

8.

ATOMUN YAPISI

X3+ iyonunun elektron sayısı Y– iyonunun elektron sayısından 2 fazladır.

B) 4

C) 5

D) 6

•

Toplam elektron sayısı 106’dır.

•

Toplam nötron sayısı 116’dır.

Buna göre, X’in kütle numarası kaçtır? (168O)

E) 7

A) 52

9.

NH3 ve NH4+ taneciklerinde,

B) 54

C) 56

D) 58

I.

Nötr bir atomun anyona dönüşmesi

I.

toplam proton sayısı,

II.

Bir anyonun katyona dönüşmesi

II.

toplam elektron sayısı,

III. Bir katyonun nötr atoma dönüşmesi

12.

III. toplam nötron sayısı niceliklerinden hangileri eşit sayıdadır? (11H, A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

DAKLI SORULAR

11. (X2O7)2– iyonundaki,

Buna göre, X ve Y atomlarının atom numaraları arasındaki fark kaçtır? A) 3

KAZANIM

E) 60

Yukarıdaki dönüşümlerden hangilerinde elektron sayısı artar?

14 N) 7

C) Yalnız III

A) Yalnız I

E) II ve III

B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

Xa ¾® X5+ + 3ðe

13.

10. XO–4 iyonundaki toplam elektron sayısı 58’dir.

C) Yalnız III

Y+ + 2ðe ¾® Yb

X’in nötron sayısı proton sayısından 5 fazla olduğuna göre kütle numarası kaçtır? (8O)

Yukarıda verilen denklemlere göre a + b değeri kaçtır?

A) 53

A) –2

B) 55

C) 57

D) 59

E) 61

8.D 9.E 10.B

B) –1

C) 0

D) +1

E) +2 11.B 12.D 13.D

41

2. TEST KAZANIM 1.

ATOMUN YAPISI

DAKLI SORULAR Nötr X atomu 1 tane elektron aldığında aşağıdakilerden hangisi yanlış olur?

3.

X, Y ve Z element tanecikleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

A)

–1 yüklü iyonu oluşur.

•

X’in proton sayısı elektron sayısından fazladır.

B)

Fiziksel ve kimyasal özellikleri değişir.

•

C)

Çekirdeğin çekim gücü azalır.

Y ve Z’nin aynı koşullarda fiziksel özellikleri farklı, kimyasal özellikleri aynıdır.

D)

Çekirdeğindeki toplam tanecik sayısı değişmez.

E)

Elektron başına düşen çekim kuvveti azalır.

Buna göre, I.

X katyondur.

II.

Y ve Z aynı elemente aittir.

III. Y ve Z’nin nötron sayıları farklıdır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

2.

C) I ve II E) I, II ve III

Xa, Yb ve Zc tanecikleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. Tanecik

p, n ve e ilişkisi

Xa

n>p=e

Yb

n=p>e

c

e=n>p

Z

4.

Mg

I.

II.

12

Mg2+

12

X: Çekirdeğin çekim gücü Y:

Elektron başına düşen çekim kuvveti

niceliklerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X

Y

A)

I = II > III

II > I > III

B)

II > I > III

I > III > II

C)

I > II = III

II > III > I

Yb’nin kütle numarası atom numarasının iki katıdır.

D)

III > I > II

II > I > III

Zc nin atom numarası kütle numarasının yarısıdır.

E)

I = II > III

I > III > II

Xa nötr, Yb katyon, Zc anyondur.

B)

a, b ve c değerleri arasındaki ilişki c < a < b şeklindedir.

C)

Xa nın kütle numarası atom numarasının iki katından fazladır.

D) E)

F–

9

Yukarıdaki tanecikler için,

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

III.

1.C 2.E

3.E 4.A

42

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

ATOMUN YAPISI

Nötr iki atomun aynı elemente ait olup olmadığını anlamak için, I.

proton sayısı,

II.

nötron sayısı,

8.

Bir tanecik çifti ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

İzotop taneciklerdir.

•

Kimyasal özellikleri aynıdır.

I.

23 X 11

–

24 + X 11

II.

13 Y 6

–

III. 26 T

yukarıdakilerden hangileri olabilir?

A) Yalnız I

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) I ve III

B) Yalnız II

D) I ve II

9. X2– ile Y3+ iyonları izoelektroniktir.

8

C) 26

D) 27

p sayısı

n sayısı

e sayısı

X

12

13

12

Y

12

12

10

Z

9

10

10

40

40

A) 20 X2+

10.

X nötr, Y katyon, Z anyondur.

II.

X ve Y aynı elemente, Z farklı elemente aittir.

C) 20 X2+ 40

E) 18 X2+

22

ve 11 Z element atomlarıyla ilgili,

I. X ve Y aynı elementin izotop atomlarıdır.

ÇIKMIŞ SORU

I.

20 21 X, 10 Y 10

41

B) 16 X2+ D) 16 X2+

Yukarıdaki X, Y ve Z tanecikleri ile ilgili,

III. X ve Y birbiri ile izotoptur. yargılarından hangileri doğrudur? B) Yalnız II

C) Yalnız III

X2+ iyonunun elektron sayısı 18, nötron sayısı 20’dir.

E) 28

Tanecik

A) Yalnız I

56 2+ T 26

E) I ve III

41

B) 25

–

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi X2+ iyonunun bir izotopudur?

Y3+ iyonunun nötron sayısı proton sayısından 1 fazla olduğuna göre nükleon sayısı kaçtır?

7.

55 2+

13 Z 7

niceliklerinden hangilerinin tek başına bilinmesi yeterlidir?

A) 24

DAKLI SORULAR

Buna göre, bu tanecik çifti,

III. elektron sayısı

6.

KAZANIM

C) I ve III

II. Z element atomunun elektron ve nötron sayıları eşittir. III. Y ve Z element atomlarının nötron sayıları eşittir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III TYT - 2019

D) II ve III

E) I, II ve III

8.C 9.C 10.E

5.E 6.D 7.E

43

3. TEST KAZANIM

ATOMUN YAPISI

DAKLI SORULAR

1.

proton

nötron

3.

elektron

İyon

p sayısı

–

e sayısı

17

X

37

Y2+ X

Y

40

18

Yukarıdaki bilgilere göre X– ve Y2+ iyonları ile ilgili,

Z

Yukarıda proton, nötron ve elektron sayıları şematize edilen X, Y ve Z atomları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

I.

İzotopturlar.

II.

İzotondurlar.

III. İzobardırlar. IV. İzoelektroniktirler.

A)

X hidrojen, Y döteryum, Z trityumdur.

B)

İzotop atomlardır.

C)

Fiziksel özellikleri farklıdır.

D)

Kimyasal özellikleri aynıdır.

E)

Oksijen atomu ile yaptıkları bileşiklerin formülleri farklıdır.

2.

kütle numarası

yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II

B) II ve III D) I ve IV

C) III ve IV E) II ve IV

p sayısı b

X

Y

Z

a

a

n sayısı

b

Nötr X, Y ve Z atomları için proton sayısı – nötron sayısı grafiği verilmiştir. Buna göre,

4.

I.

X ve Y izotoptur.

II.

X ve Z izotondur.

III. Y ve Z izobardır.

D) I ve III

B) Yalnız III

56 3+

Y

iyonları ile ilgili,

•

İzoelektroniktirler.

•

İzotondurlar.

bilgileri veriliyor.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II

X2+ ve

25

Buna göre, 25X2+ iyonunun kütle numarası C) I ve II

aşağıdakilerden hangisidir?

E) I, II ve III

A) 52

1.E 2.C

B) 53

C) 54

D) 55

E) 56 3.E 4.D

44

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

ATOMUN YAPISI

Nötr 6X ve 14Y atomları izobar olduğuna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

KAZANIM

7.

Nötron sayısı I

a

A)

X’in nötron sayısı 8’dir.

B)

Y’nin atom numarası 6’dır.

DAKLI SORULAR

II

C)

X’in toplam tanecik sayısı 20’dir.

D)

Y’nin nükleon sayısı 14’tür.

E)

Fiziksel ve kimyasal özellikleri farklıdır.

III Proton sayısı

a

Yukarıdaki grafikte I, II ve III doğrularının temsil ettiği kavramlar için, Doğru

Örnek

I

55 Fe 26

–

56 Fe 26

II

14 C 6

–

14 N 7

III

23 Na 11

–

24 Mg 12

verilen örneklerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

6.

C) I ve III E) I, II ve III

Nötr X atomunun bileşik yaparken proton, nötron ve elektron sayılarındaki değişimi grafikte verilmiştir. p, n ve e sayısı 20 19 18 Zaman

Buna göre, X atomu için, I.

1 tane elektron almıştır.

II.

Kütle numarası 39’dur.

III.

40 Ca 20

atomu ile izotondur.

8.

yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

• •

X3– ve

15

39 +

Y iyonları izoelektroniktir.

40

Y ve 18Z atomları izotondur.

Yukarıdaki bilgilere göre Z’nin kütle numarası kaçtır?

C) Yalnız III

A) 36

E) II ve III

5.B 6.A

B) 37

C) 38

D) 39

E) 40

7.D 8.D

45

1. TEST KAZANIM 1.

PERİYODİK SİSTEM

DAKLI SORULAR

Mendeleyev’in öngördüğü periyodik sistem ile ilgili, I.

Elementler artan atom numaralarına göre sıralanmıştır.

II.

Özellikleri önceden tahmin edilen bazı elementler için boş yer bırakılmıştır.

3.

Mendeleyev

III. Benzer özellikte olan elementler aynı dikey sütunlarda bulunur. yukarıdakilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II

Moseley

A)

Atom numarası

Atom kütlesi

B)

Atom kütlesi

Atom numarası

C)

Atom kütlesi

Nötron sayısı

D)

Atom numarası

Nötron sayısı

E)

Nötron sayısı

Atom numarası

E) I, II ve III

4.

2.

Periyodik sistemin tarihsel gelişimine önemli katkıları olan Mendeleyev ve Moseley’in elementleri hangi özelliklerine göre sıraladığı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Modern periyodik sistem ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Elementler artan atom numaralarına göre düzenlenmiştir.

B)

Yatay sıralara periyot, düşey sütunlara grup denir.

C)

Geçiş metalleri 4. periyotta başlar.

D)

Aynı periyottaki elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir.

E)

Lantanitler ve aktinitler iç geçiş elementleridir.

Periyodik sistem ile ilgili çalışmalar yapan bir bilim insanı ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

X ışınları ile yaptığı deneyler sonucunda elementlerin atom numaralarını bulmuş ve kimyasal özelliklerin atom numarasına bağlı olduğunu belirlemiştir.

•

Periyodik sistemin artan atom numaralarına göre düzenlenmesini önermiş ve böylece bugünkü modern periyodik tablonun temellerinin atılmasını sağlamıştır.

5.

Buna göre, bu bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki atomlardan hangisinin katman elektron dizilimi yanlış verilmiştir? O: 2 - 6

A)

8

B)

9

F: 2 - 7 Na : 2 - 8 - 1

A) J. Döbereiner

B) J. Newlands

C)

11

C) H. Moseley

D) W. Ramsey

D)

15

E)

19

E) G. Seaborg

1.D 2.C

P: 2 - 8 - 5 K: 2 - 8 - 9

3.B 4.D 5.E

46

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

PERİYODİK SİSTEM

6.

8.

5

6

7

8

KAZANIM

DAKLI SORULAR

n=1

n=2

n=3

2

8

–

Al3+

2

8

3

Ca2+

2

8

8

Tanecik F

–

9

9

13 20

Yukarıdaki taneciklerden hangilerinin katman elektron dizilimi yanlış verilmiştir?

Metaller

Ametaller

Yarı metaller

A) Yalnız 9F

Soygazlar

–

B) Yalnız 13Al3+ –

C) Yalnız 20Ca2+ Yukarıdaki periyodik sistemden yola çıkılarak, I.

1A grubunun tümü metallerden oluşur.

II.

Elementlerin çoğunluğu metaldir.

D) 9F ve 20Ca2+ E) 13Al3+ ve 20Ca2+

III. Her periyot bir metalle başlar, soygaz ile biter. sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

9.

X2+ ve Y3– iyonları izoelektronik olduğuna göre Y elementinin periyodik cetveldeki yeri aşağıdakilerden hangisidir?

12

A) 2. periyot 8A

B) 2. periyot 5A

C) 2. periyot 7A

D) 3. periyot 5A E) 3. periyot 7A

7.

Element

Periyodik cetveldeki yeri

X

2. periyot 7A grubu

Y

3. periyot 5A grubu

Z

3. periyot 3A grubu

10. Temel halde 3. enerji seviyesinde toplam 5 tane elektron bulunan bir elementin periyodik cetveldeki yeri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Periyodik cetveldeki yerleri belirtilen elementlerin atom numaraları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) X > Y > Z D) Y > X > Z

B) Y > Z > X

C) X > Z > Y

E) Z > Y > X

Periyot

Grup

A)

2

3A

B)

3

3A

C)

2

5A

D)

3

5A

E)

4

7A

8.B 9.B 10.D

6.B 7.B

47

2. TEST KAZANIM

PERİYODİK SİSTEM

DAKLI SORULAR

3.

1.

Aşağıda üç element atomunun atom numaraları verilmiştir. Element atomu

Atom numarası

F

9

K

19

Ca

20

X elementi ile ilgili,

12

I.

Elektron içeren katman sayısı 3’tür.

II.

Periyodik cetvelin 3. periyot 2A grubunda bulunur.

III. +2 yüklü iyonu dublet kuralına uyar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

Bu elementlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

C) I ve II E) I, II ve III

A) K atomunun son elektron katmanında bir elektron bulunur.

ÇIKMIŞ SORU

B) K elementi, bileşik oluştururken bir elektron verme eğilimindedir. C) Ca elementinin bileşiklerdeki iyon yükü, 2+ dır. D) F elementi, bileşik oluştururken bir elektron verme eğilimindedir. E) F atomunun son elektron katmanında yedi elektron bulunur. MSÜ - 2018

4.

2.

X+ ve Y– iyonlarının katman elektron dizilimleri aşağıda verilmiştir.

Element

Periyodik sistemdeki yeri

Değerlik elektron sayısı

X

1. periyot 8A

8

Y

2. periyot 7A

7

I.

periyodik cetveldeki yerleri,

Z

3. periyot 1A

1

II.

elektron içeren katman sayıları,

2

9

19

X

+

Y

Buna göre, nötr X ve Y atomları ile ilgili,

III. kimyasal özellikleri

Yukarıdaki X, Y ve Z elementleri ile ilgili verilen bilgilerden hangilerinde yanlışlık yoktur?

niceliklerinden hangileri farklıdır?

A) Yalnız X

A) Yalnız II

D) X ve Y

B) Yalnız Y

–

C) Yalnız Z

D) I ve III

E) Y ve Z

1.D 2.B

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

3.C 4.E

48

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

PERİYODİK SİSTEM

CI atomuyla lgl;

8.

17

I.

Elektron dizilimi 2 – 8 – 7 şeklindedir.

II.

Periyodik cetvelin 3. yatay sırasının son elementidir.

•

X’in katman sayısı en fazladır.

•

Y’nin değerlik elektron sayısı Z’den küçüktür.

Buna göre, bu elementlern peryodk tablodak kest,

yargılarından hangler doğrudur? B) Yalnız II

I.

C) I ve III

Y D) II ve III

DAKLI SORULAR

Periyodik sistemin A gruplarında bulunan X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

III. 1 elektron vererek oktete ulaşır.

A) Yalnız I

KAZANIM

X

II. Y

Z

X

III. Z

Z

Y X

E) I, II ve III yukarıdaklerden hangler gb olablr? A) Yalnız I D) I ve II

6.

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

XO32– iyonunda toplam 32 elektron vardır. Buna göre, X elementnn peryodk sstemdek yer aşağıdaklerden hangsdr? (8O) A) 2. periyot 4A

B) 2. periyot 6A

C) 3. periyot 6A

D) 3. periyot 7A E) 4. periyot 2A

9.

X T Y

Z

Katman elektron dzlm verlen X element le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

7.

Peryodk cetvelde yerler belrtlen elementlerle lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? A)

Atom numarası 8’dir.

A)

X ve Y’nin kimyasal özellikleri benzerdir.

B)

Ametaldir.

B)

Y ve Z metal, X ve T ametaldir.

C)

–2 yüklü iyonu oktet kuralına uyar.

C)

Z’nin atom numarası en büyüktür.

D)

IUPAC’a göre 2. periyot 6. grup elementidir.

D)

IUPAC sistemine göre Z 13. grup elementidir.

E)

Değerlik elektron sayısı 6’dır.

E)

T’nin değerlik elektron sayısı 7’dir.

5.A 6.A 7.D

8.B 9.A

49

3. TEST KAZANIM 1.

PERİYODİK SİSTEM

DAKLI SORULAR Metallerin genel özellikleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

X: 2 – 8 – 6

4.

Y: 2 – 8 – 2

A)

Oda koşullarında (25°C) civa hariç katı haldedirler.

B)

Isı ve elektriği iyi iletirler.

C)

Elektron vermeye yatkın olduklarından bileşiklerinde sadece negatif değerlik alırlar.

D)

Ametaller ile iyonik yapılı bileşik oluşturabilirler.

A)

Üçü de farklı periyottadır.

E)

Kendi aralarında alaşım denilen karışımları oluştururlar.

B)

X metal, Y ve Z ametaldir.

C)

Y, bileşik oluştururken birinci katmandaki 2 elektronu verir.

D)

Z, bileşiklerinde birden fazla pozitif değerlik alır.

E)

X2– ve Z+ iyonları izoelektroniktir.

2.

I.

Yüzeyleri mat görünümlüdür.

II.

Kendi aralarında kovalent yapılı bileşik oluşturabilirler.

Z: 2 – 8 – 8 – 1 Katman elektron dizilimleri verilen X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

III. Kırılgan yapılı olup tel ve levha hâline getirilemezler. 5.

Yukarıda ametaller ile ilgili verilen özelliklerden hangileri doğrudur? A) I ve II

B) I ve III

Aşağıda bazı element atomlarının temel hâldeki katman elektron dağılımı verilmiştir.

C) II ve III

2e- 1e-

F

Mg 2e- 8e- 2e-

Ar

L D) I, II ve III

2e- 7e-

E) Yalnız II

2e- 8e- 8e-

3. Y X

Z

Ca

2e- 8e- 8e- 2e-

T Bu elementlerin periyodik sistemdeki yerleriyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

A)

X, ısı ve elektriği iletir.

B)

Y, serbest halde moleküler yapıda bulunur.

C)

T, tel ve levha haline getirilebilir.

D)

X ve Z arasında kovalent bağlı bileşik oluşur.

E)

X, su ile tepkimeye girerek baz ve hidrojen gazı oluşturur.

A) F elementi 2A (2. grup) grubundadır.

ÇIKMIŞ SORU

Yukarıdaki periyodik cetvelde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

1.C 2.D 3.D

B) Li elementi 3. periyottadır. C) Mg ve Ca elementleri aynı grupta yer alır. D) Li ve F elementleri aynı grupta yer alır. E) Ar ve Ca elementleri aynı periyotta yer alır. TYT - 2022

4.E 5.C

50

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

F Cl Br I

PERİYODİK SİSTEM

Yanda periyodik cetvelin 7A grubundaki bazı elementlerden bir kesit verilmiştir.

8.

Buna göre, bu elementlerle lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

KAZANIM

Periyodik sistemin 2. periyodunda bulunan X, Y ve Z elementleri ile ilgili, •

X, bileşiklerinde +1 yükseltgenme basamağına sahiptir.

•

Y’nin hidrojenli bileşiğinin sulu çözeltisi asit özelliği gösterir.

•

Z’nin katman elektron dizilimi 2 – 8 şeklindedir.

A)

Halojendirler.

B)

Atom numarası en büyük olan F’dir.

C)

Kimyasal özellikleri benzerdir.

D)

–1 yüklü iyonları soygaz elektron düzenindedir.

bilgileri veriliyor.

E)

Hidrojenli bileşiklerinin sulu çözeltisi asit özelliği gösterir.

Buna göre, bu elementlern atom numaraları arasındak lşk aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? A) X < Y < Z

B) X < Z < Y

D) Y < X < Z

7.

C) Y < Z < X

E) Z < Y < X

Çekirdek için kırmızı ve elektronlar için mavi renk kullanılarak bir elementin nötr atomunun katman elektron dağılımı aşağıda modellenmiştir.

9.

+1 yüklü yonunun katman elektron dzlm,

2

Bu elementle lgl aşağıdak fadelerden hangs doğrudur?

ÇIKMIŞ SORU

DAKLI SORULAR

8

8

şeklnde olan X element le lgl,

A) Atom numarası 14’tür.

I.

Geçiş metalidir.

B) Yarı metal olarak sınıflandırılır.

II.

16

C) Periyodik sistemin 13. (3A) grubunda bulunur.

III. Periyodik cetvelin 3. periyodunda bulunur.

D) Periyodik sistemin 2. periyodunda bulunur.

Y elementi ile iyonik bağlı bileşik oluşturur.

yargılarından hangler doğrudur?

E) Bileşik oluştururken elektron verir.

A) Yalnız I TYT - 2020

D) II ve III

6.B 7.E

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

8.A 9.B

51

1. TEST KAZANIM 1.

Katman elektron dzlm verlen aşağıdak elementlerden hangsnn atom çapı en büyüktür?

4.

X: 3. periyot 2A, Y: 2. periyot 7A Peryodk cetveldek yerler belrtlen elementlerle lgl,

Element

Katman elektron dzlm

I.

X ve Y atomlarının

A)

X

2–7

II.

X2+ ve Y– iyonlarının

B)

Y

2–8–1

C)

Z

2–8–8

D)

T

2–8–8–1

L

E)

2.

PERİYODİK ÖZELLİKLER

DAKLI SORULAR

çapları arasındak lşk aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? I

2–8–8–2

II 2+

> Y1–

A)

XY

X2+ < Y1–

C)

XY

X2+ > Y1–

E)

X>Y

X2+ = Y1–

X, Y ve Z baş grup elementleri ile ilgili; •

Atom numarası en büyük olan Z’dir.

•

X’in atom çapı Y’den büyüktür.

bilgileri veriliyor. Buna göre, X, Y ve Z elementlernn peryodk sstemdek kest aşağıdaklerden hangs gb olablr? 5. A) Y X

B)

Z

C) Z

Y X

T L Z

X Y Y

Z X

D) Z

Y

E) X

X

Y Z

3.

I.

F atomunun F– iyonuna dönüşümü

II.

Ca atomunun Ca2+ iyonuna dönüşümü

Peryodk cetvelde yerler belrtlen elementler le lgl, I.

Atom çapı en büyük olan element hangisidir?

II.

1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan element hangisidir?

sorularının cevapları aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? I

II

A)

X

L

B)

Y

T

C)

Z

L

D)

X

T

E)

Y

Z

III. Pb2+ iyonunun Pb4+ iyonuna dönüşümü Yukarıdak dönüşümlerden hanglernde taneck çapı büyür? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

1.D 2.B 3.A

4.B 5.A

52

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

PERİYODİK ÖZELLİKLER

X elementi ile ilgili aşağıdaki denklemler veriliyor.

9.

+

KAZANIM

Aynı periyotta olduğu bilinen X, Y ve Z elementleri ile ilgili;

X(g) + E1 ¾® X (g) + ðe

•

X alkali metaldir.

X(g) + E2 ¾® X2+(g) + 2ðe

•

Y toprak metalidir.

•

Z soygazdır.

Buna göre, I.

E1, X’in 1. iyonlaşma enerjisidir.

II.

E2, X’in 2. iyonlaşma enerjisidir.

DAKLI SORULAR

bilgileri veriliyor. Buna göre, bu elementlerle lgl,

III. E1 < E2’dir. fadelernden hangler doğrudur?

I.

atom numarası,

II.

atom çapı,

III. iyonlaşma enerjisi A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

D) II ve III

ncelklernden hangler arasında X < Y < Z lşks vardır?

E) I, II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

7.

8.

C) Yalnız III E) I ve III

X ve 20Y elementler le lgl aşağıdaklerden hangs doğrudur?

12

A)

Alkali metallerdir.

B)

Periyodik cetvelin aynı yatay sırasında bulunurlar.

C)

Kimyasal özellikleri benzerdir.

D)

X’in atom çapı Y’den büyüktür.

E)

X’in 1. iyonlaşma enerjisi Y’den küçüktür.

10. Periyodik sistemin A gruplarında ve aynı periyotta olduğu bilinen X ve Y elementlerinin ilk dört iyonlaşma enerjileri kj/mol cinsinden aşağıdaki tabloda verilmiştir:

İE2

İE3

İE4

738

1450

7730

10500

B) 8

C) 12

D) 13

İE3

İE4

X:

793

1820

2750

16600

Y:

418

3052

4410

5900

I.

atom numarası,

II.

değerlik elektron sayısı,

III. atom çapı ncelklernden hangler arasında X > Y lşks vardır?

Buna göre X elementnn atom numarası aşağıdaklerden hangsdr? A) 4

İE2

Buna göre,

3. periyot elementlerinden biri olan X’in ilk dört iyonlaşma enerjisi kj/mol cinsinden aşağıda verilmiştir: İE1

İE1

A) Yalnız I E) 20

D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 9.E 10.C

6.C 7.C 8.C

53

2. TEST KAZANIM 1.

PERİYODİK ÖZELLİKLER

DAKLI SORULAR

Periyodik sistemin A gruplarında bulunan bir elementin ilk beş iyonlaşma enerjisi değerleri arasındaki ilişki aşağıda verilmiştir. İE2 İE1

= 2,3

İE3 İE2

İE4

= 1,7

İE3

= 5,8

İE5 İE4

3.

Periyodik cetvelin A gruplarında bulunan bazı elementlerin 1. iyonlaşma enerjilerinin atom numaraları ile değişimi grafikte gösterilmiştir. İyonlaşma Enerjisi

= 3,1 X

Y

Buna göre, bu element hang gruptadır? A) 1A

B) 2A

C) 3A

D) 4A

E) 5A Z Atom numarası

Buna göre, X, Y ve Z elementler le lgl, I.

X, toprak alkali metalidir.

II.

Y, bulunduğu periyottaki en aktif ametaldir.

III. Z’nin +1 yüklü iyonu soygaz elektron düzenindedir. yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

2.

C) Yalnız III E) I, II ve III

Periyodik cetvelin A gruplarında bulunan bazı elementlerin 1. iyonlaşma enerjilerinin atom numaraları ile değişimi grafikte verilmiştir. İyonlaşma enerjisi T Y

Z

X

4. L Atom numarası

Hepsi aynı periyottadır.

B)

Atom çapı en büyük olan L’dir.

C)

Elektronegatifliği en büyük olan Z’dir.

D)

X ve L metal, T soygazdır.

E)

Y3– iyonunun elektron dizilimi T ninkine benzer.

•

Elektronegatifliği en büyük olan X’tir.

•

Atom numarası en büyük olan Z’dir.

bilgileri veriliyor.

Buna göre, X, Y, Z, T ve L elementler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? A)

7A grubunda bulunan X, Y ve Z elementleri ile ilgili,

Buna göre, bu elementlern gruptak konumları aşağıdaklerden hangs gbdr? A)

1.C 2.A

X

B)

Z

C)

X

D)

Z

E)

Y

Y

Y

Z

X

X

Z

X

Y

Y

Z

3.D 4.A

54

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

PERİYODİK ÖZELLİKLER

5.

7.

He O

DAKLI SORULAR

Aynı grupta olduğu bilinen X, Y ve Z metalleri ile ilgili,

F

•

Elektron verme özelliği en fazla olan X’tir.

•

Y’nin 1. iyonlaşma enerjisi Z’den yüksektir.

Na K Ca

KAZANIM

Br

bilgileri veriliyor. Buna göre, bu elementlern atom numaraları arasındak lşk aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr?

Peryodk cetvelde yerler belrtlen elementler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

A) X > Z > Y

A)

Atom çapı en büyük olan K’dır.

B)

1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan He’dur.

C)

Metalik aktifliği en büyük olan K’dır.

D)

Elektron ilgisi en büyük olan F’dır.

E)

Elektron alma özelliği en fazla olan Br’dir.

D) X > Y > Z

8.

F

B) Y > Z > X

C) Z > Y > X

E) Z > X > Y

Yanda periyodik sistemin 7A grubunda bulunan halojenlerden bir kesit verilmiştir.

Cl Br

Buna göre, bu elementlerle lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

I A)

Atom numarası en büyük olan I’dır.

B)

Elektronegatifliği en büyük olan F’dir.

C)

Elektron ilgisi en büyük olan CI’dir.

D)

Atom çapı en büyük olan I’dır.

E)

Hidrojenli bileşiğinin asitlik kuvveti en büyük olan F’dir.

6. N O Mg

Al

Cl

9.

K

Be, 6C, 9F elementleryle lgl aşağıdak fadelerden

4

hangs doğrudur? A) C elementi metal olarak sınıflandırılır.

A)

Elektron verme özelliği en büyük olan K’dır.

B)

AI’nın 1. iyonlaşma enerjisi Mg’den büyüktür.

C)

Elektron ilgisi en fazla olan CI’dir.

D)

Atom numarası en büyük olan K’dır.

E)

K2O oksidinin bazik karakteri MgO oksidinden fazladır.

ÇIKMIŞ SORU

Peryodk sstemde yerler belrtlen elementlerle lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

B) Birinci iyonlaşma enerjisi en küçük olan element F’dir. C) Atom yarıçapı en büyük olan element Be’dir. D) Be’nin elektron alma eğilimi, C’ninkinden daha fazladır. E) C’nin elektronegatifliği, F’nin elektronegatifliğinden daha büyüktür. TYT - 2018

5.E 6.B

7.A 8.E 9.C

55

3. TEST KAZANIM 1.

PERİYODİK ÖZELLİKLER

DAKLI SORULAR

3. peryotta atom çapı en büyük olan elementle lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

4.

Peryodk cetveln 3. peryodunda yer alan X, Y ve Z elementler le lgl,

A)

Doğada bileşikleri halinde bulunur.

•

X’in atom numarası en küçüktür.

B)

Bulunduğu periyottaki en aktif metaldir.

•

Z’nin değerlik elektron sayısı en büyüktür.

C)

Oksidinin sulu çözeltisi asidik özellik gösterir.

D)

Oda koşullarında arı suyla şiddetli tepkime verir.

E)

Bulunduğu periyotta 1. iyonlaşma enerjisi en düşük olan elementtir.

blgler verldğne göre, I.

Y’nin elektron ilgisi en yüksektir.

II.

X’in 1. iyonlaşma enerjisi Y’den büyüktür.

III. Z’nin atom çapı en büyüktür. yargılarından hangler kesnlkle yanlıştır? A) Yalnız I 2.

B) Yalnız II

C) Yalnız III

1 D) I ve II

E) II ve III

2

Peryodk sstemde belrtlen yönlerle lgl aşağıdak genellemelerden hangs yanlıştır? A)

1 yönünde atom çapı azalır.

B)

2 yönünde iyonlaşma enerjisi azalır.

C)

1 yönünde elektron alma özelliği artar.

D)

2 yönünde değerlik elektron sayısı artar.

E)

Atom numarası iki yönde de artar. X: 2 – 8 – 1

5.

Y: 2 – 8 – 5 3.

Z: 2 – 8 – 6

X+, Y– ve Z2– iyonlarının katman elektron dizilimi aşağıda gösterilmiştir.

Katman elektron dzlm verlen X, Y ve Z elementler le lgl, I.

1. iyonlaşma enerjisi en büyük olan hangisidir?

II.

2. iyonlaşma enerjisi en büyük olan hangisidir?

sorularının cevapları aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr?

Buna göre, nötr X, Y ve Z elementler le lgl aşağıdaklerden hangs doğrudur?

I

II

A)

Aynı periyottadırlar.

A)

Y

X

B)

Atom çapları arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.

B)

X

Z

C)

1. iyonlaşma enerjileri arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.

C)

Z

Y

D)

X, bulunduğu periyottaki en aktif metaldir.

D)

Y

Z

E)

Y’nin elektron ilgisi Z’den küçüktür.

E)

Z

X

1.C 2.D 3.D

4.C 5.A

56

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

PERİYODİK ÖZELLİKLER

X–, Y2– ve Z2– iyonlarının katman elektron dizilimleri;

8.

–

X :2–8

DAKLI SORULAR

X, 2Y ve 3Z elementler le lgl aşağıdaklerden hangs doğrudur?

1

Y2–: 2 – 8

A)

X ve Z’nin kimyasal özellikleri benzerdir.

Z2– : 2 – 8 – 8

B)

Değerlik elektron sayıları arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.

C)

X’in atom çapı en büyüktür.

D)

Y’nin 1. iyonlaşma enerjisi en büyüktür.

E)

Üçü de aynı periyottadır.

şeklindedir. Buna göre, nötr X, Y ve Z atomları le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? A)

X’in elektron ilgisi en büyüktür.

B)

X ve Y’ nin kimyasal özellikleri benzerdir.

C)

Atom çapları arasındaki ilişki Z > Y> X şeklindedir.

D)

Ametalik özelliği en fazla olan X’tir.

E)

Y’nin 1. iyonlaşma enerjisi Z’den büyüktür. 9.

7.

KAZANIM

Aynı peryotta bulunan elementlerden,

Aşağıda bazı element atomlarının katman elektron dizilimleri verilmiştir.

Ca

2e–

8e–

8e–

Ar

2e–

8e–

8e–

Al

2e–

8e–

3e–

2e–

X: Alkali metal Y:

Toprak alkali metal

Bu elementlern peryodk özellkleryle lgl aşağıdak fadelerden hangs doğrudur?

olduğuna göre X ve Y elementler le lgl,

II.

A) Ca’nın atom yarıçapı Al’ninkinden küçüktür.

Kararlı bileşiklerinde aynı soygaz elektron düzenine sahiptirler.

B) Al’nin birinci iyonlaşma enerjisi Ar’ninkinden büyüktür.

X’in 1. iyonlaşma enerjisi Y’nin 2. iyonlaşma enerjisine eşittir.

ÇIKMIŞ SORU

I.

III. X+ ve Y2+ iyonlarının çapları eşittir. fadelernden hangler doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

C) Bileşiklerinde Ca’nın elektronegatifliği Al’ninkinden büyüktür. D) Ar’nin metalik özelliği Ca’nınkinden fazladır. E) Ar’nin elektron alma eğilimi Al’ninkinden düşüktür. MSÜ - 2021

D) II ve III

E) I, II ve III

6.B 7.A

8.D 9.E

57

Orta

Ort aZ

1

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

ATOM ve PERİYODİK SİSTEM

1.

4. Atom modeli

Aşağıdak kavramlardan hangs çn verlen örnek yanlıştır? Örnek

Dalton

Thomson

Bohr

Rutherford

Modern

Yukarıdak kavram hartasında verlen atom modellernden kaç tanesnde çekrdek kavramı yoktur? A) 1

2.

B) 2

C) 3

D) 4

Thomson 1897

Rutherford 1911

İzotop

14 C 6

B)

İzoton

23 Na 11

–

24 Mg 12

C)

İzobar

40 Ar 18

–

40 Ca 20

D)

İzoelektronik

11

E)

İzoton

–

Na+ – 9F–

Döteryum - Trityum

E) 5

5.

Aşağıda atom modellerinin tarihi gelişimi verilmiştir.

Dalton 1803

A)

13 C 6

Modern atom teorisi 1930

Bohr 1913

Nötr br atom le lgl aşağıdaklerden hangsnn doğruluğu kesn değldr? A)

proton sayısı = elektron sayısı

B)

atom numarası = proton sayısı

C)

kütle numarası = nükleon sayısı

D)

proton sayısı = nötron sayısı

E)

çekirdek yükü = proton sayısı

Buna göre, 1820 - 1920 yılları arasında yaşamış br kşnn aşağıdak kavramlardan hangsn duymuş olması mümkün değldr? A) Elektron

B) Atom

D) Orbital

C) Çekirdek E) Yörünge 6.

1 H 1

2 H 1

ve

atomlarıyla lgl,

I. Atom numaraları aynıdır.

3.

23 Na+ 11

yonundak proton (p), elektron (e) ve nötron (n) sayıları arasındak lşk aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? A) p > n > e D) n > e > p

B) n > p > e

C) p > e > n

ÇIKMIŞ SORU

II. Nötron sayıları aynıdır. III. Elektron sayıları aynıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) I ve III

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I, II ve III MSÜ - 2020

E) e > n > p

1.B 2.D 3.B

4.E 5.D 6.D

58

1 7.

Xa yonundak a değernn bulunablmes çn, I.

proton sayısı,

II.

elektron sayısı,

10.

III. nötron sayısı ncelklernden hanglernn blnmes yeterldr? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

X

Y

Katman elektron dzlmler verlen X ve Y atomları le lgl,

E) I, II ve III

I.

X ametal, Y metaldir.

II.

X periyodik cetvelde 2.periyot 7A grubunda bulunur.

III. Y’nin değerlik elektron sayısı 2’dir. yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I 8.

B) Yalnız II

C) I ve III

Bir element ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. D) II ve III

•

Isı ve elektriği iyi iletir.

•

Kendine özgü parlaklığı vardır.

•

Elektron vererek bileşik oluşturur.

E) I, II ve III

Buna göre, bu element aşağıdaklerden hangs olablr? A) Oksijen

B) Brom

D) Helyum

C) Kalsiyum E) Azot

11. Atomdaki temel taneciklerin hesaplanmasında Ters U Yöntem kullanılabilir. Kütle numarası

İyon yükü

n sayısı p sayısı

iyon yükü + 9.

X ve 11

Y elementler le lgl, 19

son katmanlarındaki elektron sayıları,

II.

değerlik elektron sayıları,

Buna göre, I. p sayısı

III. bileşiklerinde aldığı değerlikler

B) I ve II

23 Na+ 11

ve

24 Mg2+ 12

yonları çn,

II. n sayısı

III. ē sayısı

ncelklernden hangler aynıdır?

ncelklernden hangler aynıdır?

D) I, II ve III

= p sayısı

p sayısı + n sayısı = kütle numarası

I.

A) Yalnız III

e sayısı

A) Yalnız I

C) II ve III E) Yalnız I

D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 10.C 11.D

7.C 8.C 9.D

59

Orta

Ort aZ

Kola y

ATOM ve PERİYODİK SİSTEM

Dalton’un atom modelnde yer alan;

4.

“Kimyasal tepkimeler yalnızca atomların birbirinden ayrılması, birleşmesi ya da yeniden düzenlenmesinden ibarettir. Atomların yok olmasına ya da yeniden oluşmasına yol açmaz.”

Taneck

p sayısı

e sayısı

27 a

X

13

10

32 b

16

18

Y

fades aşağıdak kmya kanunlarından hangsn destekler ntelktedr?

Yukarıdak tabloda X ve Y taneckler le lgl verlen blglere göre,

A)

Kütlenin korunumu kanunu

I.

a + b = +1’dir.

B)

Sabit oranlar kanunu

II.

X’in çekirdek yükü +3’tür.

C)

Katlı oranlar kanunu

III. Y’nin nükleon sayısı 16’dır.

D)

Birleşen hacim oranları kanunu

E)

Boyle - Mariotte kanunu

fadelernden hangler doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

2.

C) I ve III E) II ve III

İzotop oldukları blnen 30X ve 65Y2+ taneckler le lgl, I.

Farklı elemente ait taneciklerdir.

II.

Elektron sayıları aynıdır.

5.

III. X’in nötron sayısı 35’tir.

A) Yalnız I D) I ve III

X : 2 – 8 – 1, Y : 2 – 8 – 7 Katman elektron dzlmler verlen X ve Y elementler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

yargılarından hangler yanlıştır? B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I, II ve III

A)

X alkali metal, Y halojendir.

B)

Değerlik elektron sayıları toplamı 8’dir.

C)

IUPAC’a göre X 1. grup, Y 17. gruptadır.

D)

X elektron vermeye, Y elektron almaya yatkındır.

E)

Aralarında oluşan bileşikteki iyonlar aynı soygaz elektron dizilimine sahiptir.

Aşağıdak atom modeller le lgl verlen blglerden hangs yanlıştır? Atom model A)

Dalton

Blg Atomlar içi dolu parçalanamayan kürelerdir.

B)

Thomson

Atom; içinde gömülmüş hâlde elektronlar bulunan (+) yüklü bir küre şeklindedir.

C)

Rutherford

Atomdaki elektronların tamamı çekirdek adı verilen çok küçük bir hacimde toplanmıştır.

D)

E)

Bohr

Modern

Bir atomdaki elektron çekirdekten belirli uzaklıktaki dairesel yörüngelerde hareket eder. Elektronların çekirdek etrafında bulunmaları elektron bulutu modeli ile açıklanır.

6.

I. Kütlenin korunumu kanunu II. Sabit oranlar kanunu

ÇIKMIŞ SORU

3.

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

III. Katlı oranlar kanunu Yukarıdak kmya kanunlarından hangler Dalton Atom Kuramı le açıklanablr? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III TYT - 2018

1.A 2.E 3.C

4.A 5.E 6.E

60

2 7.

Ametallern genel özellkler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? A)

9.

Periyodik sistemin A gruplarında olduğu bilinen X, Y ve Z elementlerinin periyot numarası - değerlik elektron sayısı grafiği aşağıda verilmiştir.

Serbest halde genellikle çok atomlu (moleküler) yapıda bulunurlar.

B)

Elektron almaya yatkın oldukları için bileşiklerinde sadece negatif (–) değerlik alırlar.

C)

Oda koşullarında (25°C) katı, sıvı ve gaz halde olan örnekleri vardır.

D)

Kendi aralarında kovalent bağlı bileşik oluşturabilirler.

E)

Oksitlerinin sulu çözeltisi genellikle asidiktir.

Periyot numarası X Y

Z Değerlik elektron sayısı

Buna göre, bu elementlern peryodk cetveldek kest aşağıdaklerden hangs olablr? A)

Y

B)

Z

X

C)

X Y

Z

X

D) Z

Z

Y

Y

E) Y

X

X

Z

10. Aşağıda bazı elementlere ait iyonlaşma enerjisi değerleri kj/mol cinsinden verilmiştir. 8.

Aşağıdaki tabloda bazı element atomlarına ait bilgiler verilmiştir. Element

Katman elektron dzlm

Peryot numarası

Grup numarası

N

2–5

2

5A

Na

2–8–1

3

1A

S

2–8–6

3

6A

7 11

16

Nötr atomlarda katman elektron dizilimi proton sayısına göre yazılabilir.

II.

Katman sayısı elementin periyot numarasını verir.

D) II ve III

İE3

İE4

İE5

3

Li

520

7298

11815

–

–

Be

899

1752

14849

21007

–

B

800

2427

3660

25027

32828

Buna göre, bu blgler kullanılarak, I.

Nötr bir atomun proton sayısı kadar iyonlaşma enerjisi vardır.

II.

Soygaz elektron düzenine ulaşan iyondan elektron koparmak için gereken enerji bir öncekine göre çok yüksektir.

III. Bir sonraki iyonlaşma enerjisi değeri, bir öncekinden her zaman daha büyüktür. değerlendrmelernden hangler yapılablr?

sonuçlarından hangler çıkarılablr? B) Yalnız III

İE2

5

III. Son katmandaki elektron sayısı elementin grup numarasını verir.

A) Yalnız I

İE1

4

Yukarıdak blgler dkkate alındığında, I.

Element

A) Yalnız I

C) I ve II

D) II ve III

E) I, II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 9.A 10.E

7.B 8.E

61

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

3 1.

or

Ko l

rta -O ay

ATOM ve PERİYODİK SİSTEM

1911’de E. Rutherford’un, radyoaktif bir kaynaktan çıkan alfa (a) ışınlarını çok ince altın levha üzerine göndermesi deneyi aşağıda gösterilmiştir.

3.

ZnS sürülmüş levha

CO32– ve HCO3– yonları le lgl, I.

toplam proton sayıları,

II.

toplam elektron sayıları,

III. toplam nötron sayıları ncelklernden hangler aynıdır? (11H,

Altın levha

A) Yalnız I Alfa ışın kaynağı

12 C, 168O) 6

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

Buna göre, Rutherford’un bu deneynden aşağıdak sonuçlardan hangs çıkarılamaz? 4. A)

Atomdaki (+) yüklerin tamamı çekirdek adı verilen çok küçük bir hacimde toplanmıştır.

XO42– iyonundaki toplam elektron sayısı biliniyor. Buna göre, X tanecğ çn,

B)

Atomun çok büyük bir kısmı boşluktan ibarettir.

I.

atom numarası,

C)

Alfa (a) ışınlarının tamamı altın levhadan sapmaya uğramadan transit geçmiştir.

II.

nötron sayısı,

D)

Çekirdek atomun merkezinde bulunur.

E)

Elektronlar çekirdek etrafında bulunur.

III. kütle numarası ncelklernden hangler bulunablr? (168O) A) Yalnız I D) II ve III

5.

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

Periyodik sistemde aynı periyotta bulunan X ve Y elementleriyle ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. • X element: Parlak görünümlü olup oda sıcaklığında ısıyı ve elektriği çok iyi iletir. • Y element: Oda sıcaklığında gaz hâldedir ve hiçbir elementle tepkimeye girmez.

Aşağıdaklerden hangs yanlıştır? A)

A) X elementinin atom numarası Y elementininkinden büyüktür.

B) C)

Elementlerin çizgi spektrumları ayırt edici özellik olarak kullanılabilir. Uyarılmış bir atomun yaydığı ışınlar prizmadan geçirilirse emisyon spektrumu oluşur. Beyaz ışığın prizmadan geçirilmesi ile kesikli (çizgi) spektrum elde edilir.

D)

Görünür bölge ışınlarından en çok kırılan mor rengin dalga boyu en küçüktür.

E)

Düşük enerjili bir elektronun daha yüksek enerji düzeyine çıkabilmek için enerji alması olayına absorbsiyon denir.

B) Y elementinin atom yarıçapı X elementininkinden küçüktür.

ÇIKMIŞ SORU

2.

Bu elementlerle lgl aşağıdak fadelerden hangs doğrudur?

C) X elementinin birinci iyonlaşma enerjisi Y elementininkinden büyüktür. D) Y elementinin elektron alma eğilimi, X elementine göre fazladır. E) X elementi ametal, Y elementi metal olarak sınıflandırılır. TYT - 2019

1.C 2.C

3.D 4.A 5.B

62

3 6.

2n X, 2n+1nY n

ve

2n+1 Z n+1

atomları le lgl aşağıdaklerden

9.

hangsnn doğruluğu kesn değldr?

7.

Ne

N Mg

A)

X ve Y izotoptur.

B)

X ve Z izotondur.

C)

Y ve Z izobardır.

D)

X 2A grubunda ise Z 3A grubundadır.

E)

X ve Y aynı elemente ait iken Z farklı elemente aittir.

B) Elektron ilgisi

C) Atom numarası

D) Metalik aktiik

Cl

Yukarıdak peryodk cetvelde yerler belrtlen elementler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

Aynı peryotta atom çapının arttığı yönde aşağıdak özellklerden hangs artar? A) İyonlaşma enerjisi

Si P

A)

Mg, 3. periyotta bulunan toprak alkali metalidir.

B)

CI’nin katman elektron dizilimi 2 – 7 şeklindedir.

C)

N ve P’nin kimyasal özellikleri benzerdir.

D)

Si, fiziksel özellikleri yönünden metallere, kimyasal özellikleri yönünden ametallere benzer.

E)

Ne, elektron alma veya verme eğilimi göstermeyen kararlı bir elementtir.

E) Ametalik aktiflik

8.

•

Periyodik sistemde atom çapı sağdan sola ve yukarıdan aşağı doğru artar.

•

Bir atom elektron verdiğinde çapı küçülürken, elektron aldığında çapı büyür.

•

İzoelektronik taneciklerde proton sayısı fazla olanın çapı daha küçük olur.

Yukarıdak blgler dkkate alındığında, X I.

Na

11

III.

11

K

II.

10. Nötr X elementnn katman elektron dzlm,

Y

19

Ca2+ 20

Na+

X: a

AI

13

D) II ve III

B) Yalnız III

c

şeklnde olduğuna göre X element çn aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

S2– 16

taneck çftlernden hanglernn çapları arasında X > Y lşks vardır? A) Yalnız I

b

C) I ve II E) I, II ve III

A)

Atom numarası a + b + c’dir.

B)

3. periyot elementidir.

C)

Değerlik elektron sayısı c’dir.

D)

c = 1 ise bileşiklerinde +1 değerlik alır.

E)

c = 5 ise tel ve levha haline getirilebilir.

9.B 10.E

6.D 7.D 8.C

63

Orta

Kola y

Zor

4

ATOM ve PERİYODİK SİSTEM

3. periyotta bulunan X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

X: Alkali metal

•

Y: Halojen

•

Z: Soygaz

3.

11

Na ve

K elementleryle lgl,

19

I. Na’nın 1. iyonlaşma enerjisi K’ninkinden daha küçüktür.

Buna göre, I.

Atom numarası en büyük olan Z’dir.

II.

Değerlik elektron sayısı en küçük olan X’tir.

III. Y’nin –1 yüklü iyonunun elektron dizilimi Z ile aynıdır.

ÇIKMIŞ SORU

1.

II. K’nin atom yarıçapı Na’nınkinden daha büyüktür. III. Na’nın metalik özelliği K’ninkinden daha fazladır. yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II E) II ve III

yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

MSÜ - 2019 C) I ve III

E) I, II ve III

4. 2.

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

Aynı periyotta oldukları bilinen X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

Bir X atomunun ilk beş iyonlaşma enerjisinin koparılan elektron sayısı ile değişimi aşağıdaki grafikte verilmiştir. yonlaşma Enerjisi (kj/mol)

X: Alkali metal

Y: Geçiş metali

Z: Halojen

T: Soygaz

Buna göre, aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

E5 E4 E3

A)

X’in atom numarası 11 olabilir.

E2

B)

Atom numaraları arasındaki ilişki T > Z > Y > X şeklindedir.

C)

Y ve Z arasında elektron alışverişine dayanan iyonik bileşik oluşur.

D)

Elektronegativitesi en büyük olan Z’dir.

E)

T doğada atomik halde bulunur.

E1 1

2

3

4

5

Koparılan elektron sayısı

Buna göre, X’n atom numarası aşağıdaklerden hangs olablr? A) 8

1.E 2.A

B) 9

C) 11

D) 13

E) 20

3.A 4.E

64

4 5.

Aynı periyotta olduğu bilinen X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

X’in elektron ilgisi en büyüktür.

•

Y’nin atom çapı en büyüktür.

•

Z’nin iyonlaşma enerjisi en büyüktür.

7.

Buna göre, bu elementlerin periyodik cetveldeki yeri,

Bir X elementi ile ilgili aşağıdaki denklemler veriliyor. +

•

X(g) + 100 kj/mol ® X (g) + ðe

•

X(g) + 500 kj/mol ® X (g) + 2ðe

•

X (g) + 1500 kj/mol ® X (g) + 2ðe

2+

+

3+

Buna göre, X elementinin 3. iyonlaşma enerjisi kj/mol cinsinden aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

I. Z X

A) 400

Y

B) 500

C) 1000

D) 1100

E) 1500

II. Y

Z X

8.

III. Y

X Z

Aşağıdaki taneciklerin hangisinden 1 elektron koparmak için gereken enerji en fazladır? C) 19K+

B) 19K

A) 18Ar

E) 20Ca2+

D) 20Ca

yukarıdakilerden hangileri gibi olabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

9.

He, N ve Mg elementlerinin periyodik sistemdeki yerleri aşağıda gösterilmiştir 1

18 13 14 15 16 17 He

2

N

6.

I.

Nötr bir atomda (+) ve (–) yük sayısı birbirine eşittir.

II.

Atom, içinde gömülmüş halde elektronlar bulunan (+) yüklü bir küre şeklindedir.

ÇIKMIŞ SORU

Mg 3

III. Atomun çok büyük bir kısmı boşluktan ibarettir. Yukarıdakilerden hangileri Thomson ve Rutherford atom modellerinin ikisinde de yer alır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

4

5

6

7

8

9 10 11 12

Temel hâldeki bu atomların en dış katmanlarında bulunan elektron sayıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir? A) He = N > Mg

B) Mg > N > He

D) N > Mg > He

C) N > Mg = He

E) He > N > Mg TYT - 2021

D) I ve II

E) I ve III

5.D 6.A

7.D 8.E 9.C

65

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

5 1.

or

Ko l

rta -O ay

ATOM ve PERİYODİK SİSTEM

I.

(+) ve (–) yüklerin atomda homojen olarak dağıldığını söylemesi

II.

Nötrondan hiç bahsetmemesi

4.

X elementinin atom numarası kendisine en yakın soygazın atom numarasından 3 farklıdır. Buna göre, X elementinin atom numarası aşağıdakilerden hangisi olamaz?

III. Nötr bir atomda (+) ve (–) yük sayısının birbirine eşit olduğunu söylemesi

A) 5

B) 13

C) 15

D) 20

E) 21

Yukarıdakilerden hangileri Thomson atom modelinin yetersizlikleri arasındadır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

5.

Periyot sistemin A gruplarında bulunan X elementinin değerlik elektron sayısı periyot numarasına eşittir. Buna göre, X elementinin değerlik elektron sayısı, I.

1 ise alkali metaldir.

II.

2 ise atom numarası 12’dir.

III. 3 ise amfoter özellik gösterir. 2.

X– iyonu Yn iyonuna 3 tane elektron verdiğinde iyon yükleri eşit oluyor.

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

Buna göre, n değeri kaçtır? A) 1+

B) 2+

C) 3+

D) 4+

B) Yalnız III

D) II ve III

E) 5+

E) I, II ve III

6. N3–

7

3.

35 a+

35 a–

X

ve

I.

Proton sayıları aynı ise kimyasal özellikleri aynıdır.

II.

Nötron sayıları aynı ise elektron sayıları farklıdır.

Y

iyonları ile ilgili,

yargılarından hangileri yanlıştır?

D) I ve III

B) Yalnız II

Ne

10

Na+

11

Mg2+

12

Yukarıda verilen taneciklerle ilgili olarak aşağıdaki niceliklerden hangisinde 12Mg2+ taneciği en büyük değere sahip değildir?

III. Elektron sayıları aynı ise farklı elementlere aittirler.

A) Yalnız I

F–

9

C) I ve II

C) I ve II E) II ve III

1.C 2.E 3.A

A)

Atom numarası

B)

Çekirdeğin çekim gücü

C)

Elektron başına düşen çekim kuvveti

D)

Tanecik çapı

E)

Bir elektron koparmak için gereken enerji 4.D 5.B 6.D

66

5 7.

Periyodik sistemin A gruplarında bulunan X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

9.

X ve Y aynı grupta olup X’in atom çapı Y’den büyüktür.

•

Y ve Z aynı periyotta olup Y’nin 1. iyonlaşma enerjisi Z’den büyüktür.

•

3. periyotta olduğu bilinen X ve Y atomlarının kararlı iyonlarına dönüşümleri sırasındaki yarıçaplarının değişimi aşağıda verilmiştir. X

Xa

Y

Yb

186 pm

95 pm

99 pm

181 pm

Buna göre,

Buna göre, bu elementlerin periyodik sistemdeki konumları aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? A)

X

B)

Y Z

C)

Y Z

X

Y

I.

Xa katyon, Yb anyondur.

II.

X’in atom numarası Y’den büyüktür.

III. X’in 1. iyonlaşma enerjisi Y’den küçüktür.

Z

yargılarından hangileri doğrudur?

X

A) Yalnız I D)

E)

X Z

Y

Z

Y

D) I ve III

X

10. 8.

I.

Periyodik sistemin A gruplarında bulunan X ve Y elementleri için ilk dört iyonlaşma enerjileri kj/mol cinsinden aşağıdaki tabloda verilmiştir. İE1

İE2

İE3

İE4

X

899

1757

14850

21005

Y

590

1145

4900

6500

B) Yalnız III

II.

Durum

Nedeni

19

K atomunun çapı

Aynı grupta yukarıdan aşağı

Na atomundan 11

doğru gidildikçe katman

büyüktür.

sayısının artması

Bir atomda

Proton sayısı aynı iken

2. iyonlaşma enerjisi

elektron sayısının azalması

1. iyonlaşma

sonucu elektron başına düşen

III.

O atomunun çapı 2–

iyonundan

I.

X’in atom numarası Y’den büyüktür.

O

II.

Kimyasal özellikleri benzerdir.

küçüktür.

III. X’in atom çapı Y’den küçüktür.

D) II ve III

Elektron sayısının artması sonucu çekirdeğin çekim kuvvetinin azalması

Yukarıdaki durumlardan hangileri karşısında verilen neden ile açıklanamaz?

yargılarından hangileri doğrudur? B) Yalnız II

E) I, II ve III

enerjisinden büyüktür. çekim kuvvetinin artması

Buna göre, X ve Y elementleri ile ilgili,

A) Yalnız I

C) I ve II

A) Yalnız I

C) I ve III

D) I ve II

E) I, II ve III

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

9.D 10.C

7.C 8.D

67

Orta

Ort aZ

235 U 92

+ 10n ¾®

140 Ba 56

¾®

94 Kr 36

140 La 57

+

Kola y

Zor

6 1.

or

Ko l

rta -O ay

ATOM ve PERİYODİK SİSTEM +

139 Ba 56

+ 310n

3.

0 e –1

Yukarıdaki tepkimeler Dalton atom modelinde yer alan, I.

Atom, içi dolu bölünemeyen küredir.

II.

Bir elementin tüm atomları tamamen aynıdır.

I.

Aynı elementin yüksüz iki atomunda proton ve elektron sayıları aynıdır.

II.

Farklı iki elementin yüksüz atomlarında proton ve nötron sayıları farklıdır.

III. Aynı elementin biri yüklü diğeri yüksüz iki atomunda elektron ve nötron sayıları farklıdır. IV. Farklı iki elementin yüklü atomlarında proton ve elektron sayıları farklıdır.

III. Bilinen en küçük tanecik atomdur. Yukarıdakilerden hangileri kesinlikle doğrudur? ifadelerinden hangileri ile ters düşmektedir? A) Yalnız I A) Yalnız I

B) Yalnız II

B) Yalnız III

D) III ve IV D) II ve III

Gökyüzünde bizlere görsel şölen sunan havai fişeklerin rengi, yapımında kullanılan metalin cinsi ile ilişkilidir. Örneğin havai fişeğin yapımında kullanılan metal kalsiyum ise turuncu, stronsiyum ise kırmızı, baryum ise yeşil renk oluşur. Havai fişeklerin patlaması sırasında açığa çıkan enerji metal atomları tarafından emilir ve metal uyarılmış hale geçer. Uyarılmış atom temel hale dönerken yaydığı enerji havai fişeğin rengini belirler.

A) 7

5. I.

Havai fişek yapımında toprak alkali metaller kullanılır.

II.

Kullanılan atomun türüne göre açığa çıkan ışığın dalga boyu değişir.

C) 9

D) 15

E) 16

Y ve a+2Z elementlerinden Y’nin soygaz olduğu

a+1

I.

X ve Z aynı gruptadır.

II.

Üçü de aynı periyottadır.

III. Z bileşiklerinde birden fazla pozitif değerlik alır. yargılarından hangileri kesinlikle yanlıştır?

ifadelerinden hangileri doğru olabilir?

D) I ve III

X,

a

B) 8

bilindiğine göre,

III. Absorbsiyon enerjilerinin farklı olması atomlardan farklı renklerde ışık yayılmasını sağlar.

B) Yalnız II

X ve Y elementleri arasında oluşan iyonik bir bileşikteki toplam elektron sayısı 50’dir.

12

Bu bileşikteki iyonlar izoelektronik olduğuna göre Y’nin atom numarası aşağıdakilerden hangisidir?

Yukarıdaki parça dikkate alındığında;

A) Yalnız I

E) I, II ve IV

E) I, II ve III

4. 2.

C) I ve II

C) I ve III

A) Yalnız I

C) I ve II

D) I ve II

E) I, II ve III

1.E 2.E

B) II ve III

C) I ve III E) Yalnız II 3.A 4.A 5.B

68

6 6.

Aşağıdaki özelliklerden hangisi bir elementin toprak alkali metali olduğunu tek başına kanıtlar? A)

Isıyı ve elektriği iletmesi

B)

Bileşiklerinde +2 değerlik alması

C)

3A grubundaki bir elementten 1 eksik proton içermesi

D)

Atom numarasının bir soygazdan 2 fazla olması

E)

Suda çözündüğünde bazik ortam oluşturması

8.

3. periyotta bulunan X, Y, Z ve T elementleri ile ilgili, •

Atom numaraları arasındaki ilişki X > Y > Z > T şeklindedir.

•

Y ve Z arasında iyonik bağlı bileşik oluşmaktadır.

bilgileri veriliyor. Buna göre, I.

Z metal, Y ametaldir.

II.

X’in elektron alma eğilimi en yüksektir.

III. T’nin 1. iyonlaşma enerjisi en küçüktür. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

7.

C) Yalnız III E) II ve III

Periyodik sistemin A gruplarında olduğu bilinen X, Y ve Z elementlerinin ilk dört iyonlaşma enerjileri kj/mol cinsinden aşağıdaki tabloda verilmiştir. Element

İE1

İE2

İE3

İE4

X

520

7300

11815

––

Y

176

348

1847

2519

Z

336

683

1094

1784

9.

Buna göre, bu elementlerle ilgili,

Periyodik sistemdeki elementlerden X 1A grubunda, Y ise 7A grubunda bulunmaktadır. Buna göre, bu elementler ile ilgili,

I.

X’in atom numarası 11 olabilir.

II.

Y 2A, Z 3A grubundadır.

III. Değerlik elektron sayıları arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.

D) II ve III

B) Yalnız III

X’in atom çapı Y’den büyüktür.

II.

Aralarında iyonik bağlı bileşik oluşur.

III. Aralarında oluşan bileşiğin formülü XY’dir. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

I.

A) Yalnız I

C) I ve III

D) I ve III

E) I, II ve III

6.D 7.B

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

8.A 9.C

69

Orıjinal

®

Sorular

1.

E MAD

1

Bülent Hoca, göz sağlığını korumak için üzerine düşen ışık enerjisi arttıkça kendiliğinden kararan camlara sahip fotokromik bir güneş gözlüğü kullanmaktadır. Fotokromik gözlük camları çok az miktarda AgCI bileşiği içerir ve ışığa maruz kaldıklarında aldıkları enerji ile metalik gümüş (Ag) atomları oluşur. Bu süreçte gözlük kararır ve camın yapısı nedeniyle klor moleküllerinin kaçması engellenir. Işın enerjisi azaldığında tepkime tersine döner ve cam eski halini alır.

BY

2.

Gökkuşağı beyaz ışığın su damlalarında kırılıp farklı dalga boylarındaki ışıklara ayrılması sonucu oluşur. Buna göre,

Yukarıdaki parçaya göre;

I.

Gökkuşağı sürekli spektrum oluşturur.

I.

Gözlükte bulunan mercek üzerine morötesi ışınlar düşmesi gözlük camını karartır.

II.

Gökkuşağındaki renklerden en az kırılan ve dalga boyu en büyük olan renk kırmızıdır.

II.

Gözlük camında bulunan AgCI, ışık enerjisi kullanarak reaksiyona girmiştir.

III. Gökkuşağını, yerden bakan bir gözlemci görseldeki gibi yarım çember şeklinde görürken, uçakla seyahat eden bir gözlemci tam çember şeklinde görebilir.

III. Gözlük camına düşen ışınların bir kısmı camda bulunan madde tarafından soğurulmuştur. ifadelerinden hangileri doğru olabilir? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

yargılarından hangileri doğrudur? C) I ve II

A) Yalnız II

E) I, II ve III

B) Yalnız III

D) I ve III

3.

X

Y

C) I ve II E) I, II ve III

Periyodik cetvelin A gruplarında bulunan elementlerden bir kesit yanda verilmiştir.

Z X’in 1. iyonlaşma enerjisi Y’den büyük olduğuna göre, I.

X toprak alkali metalidir.

II.

Y’nin atom numarası 8’dir.

III. Z soygazdır. yargılarından hangileri doğru olabilir? A) Yalnız I D) I ve II 1.E

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III 2.E 3.B

70

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLER KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLERİN SINIFLANDIRILMASI GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER Z AYIF ETKİLEŞİMLER FİZİKSEL ve KİMYASAL DEĞİŞİMLER

Ü N İ T E

03

1. TEST KAZANIM

KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLERİN SINIFL ANDIRILMASI

DAKLI SORULAR

1.

I.

CO2(s) → CO2(g)

a He

II.

CaO(k) → Ca2+(g) + O2–(g)

III. HCI(g) → •H(g) + •CI(g)

Kmyasal tür

3.

Örnek

I

Atom

II

Molekül

b H2O

III

İyon

c SO42–

Yukarıdak değşmlerden hanglernde tepkmeye gren türün aldığı enerj 40 kj/mol den daha azdır?

Yukarıdak kmyasal türler çn verlen örneklern eşleştrlmes aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? A)

I

a

II

B)

I

b

b

II

III c

III

C)

I

c

a

II

a

c

III b

D)

I

a

II

c

E)

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II I

b

II

c

C) Yalnız III E) II ve III

III a

III b

4.

I.

O2(g) + 499 kj/mol ® 2O (g)

II.

HBr(g) + 364 kj/mol ® H(g) + Br(g)

III. CH4(s) + 8,1 kj/mol ® CH (g) 4 Yukarıdak değşmlerden hangler güçlü etkleşmlern kırılması sonucu gerçekleşr? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

2.

C) I ve II E) I, II ve III

Aşağıdaki tabloda bazı kimyasal türlerin sınıflandırılması verilmiştir. Kmyasal tür

Atom

Molekül

İyon

Ar

3

Na+

5.

3

NH3

3

H2

3

B) Na+

C) NH3

D) H2

II.

H2O’daki H2O – H2O molekülleri arasındaki bağ

Yukarıdaklerden hangler güçlü etkleşm (kmyasal bağ) tanımına uymaz? A) Yalnız I

Buna göre, hangsnn sınıfı doğru verlmştr? A) Ar

CI2’deki CI – CI atomları arasındaki bağ

III. NaCI’deki Na+ ve CI– iyonları arasındaki bağ

3

PO43–

I.

D) I ve II

E) PO43–

1.A 2.C

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

3.A 4.C 5.B

72

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

1. TEST KİMYASAL TÜRLER ARASI ETKİLEŞİMLERİN SINIFL ANDIRILMASI

8.

(1) Fe ® Fe2+ + 2e (2) N2(g) ® 2 N (g) (3) NH3(s) ® NH3(g)

I.

1. de kimyasal tür değişimi olmuştur.

II.

2. deki enerji değişimi 40 kj/mol’den fazladır.

III. 3. de zayıf etkileşimler kırılır. yargılarından hangler doğrudur? B) Yalnız II

D) II ve III

I.

Kovalent bağ

II.

Metalik bağ

H2O(s) + E1 ® H2O(g)

II.

H2O(g) + E2 ® H(g) + OH(g)

A)

E1 > E2

B)

I. olayda zayıf etkileşimler kırılır.

C)

II. olayda güçlü etkileşimler kırılır.

D)

I. olayda maddenin kimlik özelliği değişmez.

E)

II. olayda maddenin kimlik özelliği değişir.

C) I ve III E) I, II ve III

9.

7.

I.

DAKLI SORULAR

Yukarıdak değşmler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

Yukarıdak değşmler le lgl,

A) Yalnız I

KAZANIM

Aşağıdaklerden hangs zayıf etkleşm türlernden br değldr? A)

Dipol - dipol etkileşimi

B)

Hidrojen bağı

C)

İyonik bağ

D)

London kuvvetleri

E)

İyon - dipol etkileşimi

III. Dipol - dipol etkileşimi IV. Hidrojen bağı V.

10. Aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

London kuvvetleri

Yukarıdaklerden hangler güçlü, hangler zayıf etkleşm sınıfında yer alır? Güçlü etkleşm

Zayıf etkleşm

A)

I ve II

III, IV ve V

B)

I ve IV

II, III ve V

C)

III ve V

I, II ve IV

D)

I, II ve IV

III ve V

E)

II, III ve V

I ve IV

6.E 7.A

A)

Maddelerin erime ve kaynama noktası gibi fiziksel özellikleri güçlü etkileşimler ile ilgilidir.

B)

Bağ kırılması endotermik bir olaydır.

C)

Zayıf etkileşimleri kırmak için gereken enerji genellikle 40 kj/mol den daha düşüktür.

D)

Bir molekülde atomları bir arada tutan kuvvetler güçlü etkileşim, molekülleri bir arada tutan kuvvetler zayıf etkileşim sınıfına girer.

E)

Kimyasal türler birbirine yaklaştığında çekme kuvvetlerinin itme kuvvetlerinden çok baskın olduğu durumda güçlü etkileşimler oluşur. 8.A 9.C 10.A

73

1. TEST KAZANIM 1.

2.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

DAKLI SORULAR

Aşağıdak tanecklerden hangsnn Lews yapısı yanlış verlmştr? Tanecik

Lewis yapısı

A)

11Na

Na

B)

7N

N

C)

13Al

D)

9F

E)

2– 8O

3+

Al

–

F O

4.

X:2–8–3 Y:2–6 Katman elektron dzlmler verlen X ve Y elementler arasında oluşan bleşk le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? A)

İyonik bağlıdır.

B)

Elektron alışverişi ile oluşur.

C)

Formülü X2Y3 şeklindedir.

D)

Bileşikteki iyonlar oktet kuralına uyar.

E)

Lewis yapısı X3+ Y

3+

–

2–

2–

şeklindedir.

Lews yapısı X şeklnde olan br elementn atom numarası aşağıdaklerden hangs olablr? A) 6

B) 8

C) 10

D) 15

E) 17 5.

X

Y

Katman elektron dzlmler verlen X ve Y elementler arasında oluşan bleşk le lgl,

3.

İyonk bleşklern genel özellkler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? A)

Katı hâlde elektriği iletmezler.

B)

Oda koşullarında katı hâlde bulunurlar.

C)

Sert ve kırılgan yapılıdırlar.

D)

Bağımsız moleküllerden oluşurlar.

E)

Erime noktaları yüksektir.

I.

X elektron verir, Y elektron alır.

II.

Bileşikteki iyonlar oktet kuralına uyar.

III. Lewis yapısı X+

Y

–

şeklindedir.

yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

1.E 2.E 3.D

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 4.E 5.C

74

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

Periyodik sistemin 3. periyodunda yer alan X ve Y elementleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor •

X’in Lewis yapısı X

•

Y’nin Lewis yapısı

DAKLI SORULAR

8. T Y

Z

X Y

Buna göre, X ve Y elementleri arasında oluşan bileşik ile ilgili, I.

İyonik bağlıdır.

II.

Elektron alışverişi ile oluşur.

Yukarıdaki periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

III. Formülü X2Y şeklindedir.

A)

X ile Z arasında iyonik bağlı X2Z bileşiği oluşur.

B)

İyonik karakteri en fazla olan bileşik X ve T arasında oluşur.

C)

Y ile Z arasında elektron ortaklaşması sonucu YZ bileşiği oluşur.

D)

Y ile T arasında oluşan bileşiğin sulu çözeltisinde Y2+ ve T– iyonları bulunur.

E)

X ve Z arasında oluşan bileşikteki iyonlar aynı soygaz elektron düzenindedir.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

KAZANIM

B) Yalnız II

D) I ve II

C) I ve III E) I, II ve III

9.

Elektrik iletkenliği Madde

İletir

İletmez

I.

NaCI(k)

3

II.

NaCI(s)

3

III.

NaCI(suda)

3

Yukarıdaki maddelerden hangilerinin elektrik iletkenliği yanlış işaretlenmiştir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

ÇIKMIŞ SORU

7.

C) Yalnız III E) II ve III

Periyodik sistemin 2. periyodunda yer alan temel hâldeki X ve Y atomlarının Lewis sembolleri aşağıda gösterilmiştir.

Y

X

10.

I. HCO3–

X ve Y elementlerinin oluşturacağı oktet kuralına uyan bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir? B) X2Y

A) XY D) XY3

Ca atomunun,

20

II. C2O42–

III. PO43–

iyonlarıyla oluşturduğu bileşiklerin formüllerindeki toplam atom sayılarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

C) XY2 E) X3Y

A) I > II > III

TYT - 2022

D) II > I > III

6.D 7.A

B) II > III > I

C) III > I > II E) III > II > I

8.C 9.B 10.C

75

2. TEST KAZANIM 1.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

DAKLI SORULAR

Aşağıda X ve Y element atomları arasında oluşan bir bileşiğin Lewis gösterimi verilmiştir. X

+

X+

Y

3.

Buna göre, bu elementler arasında oluşan bleşkle lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

–

Y

X elementi 3. periyottaki soygazdan iki önce, Y elementi ise aynı soygazdan bir sonra yer alır.

Buna göre, aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

A)

İyonik bağlıdır.

A)

X metal, Y ametaldir.

B)

Formülü Y2X’tir.

B)

X elektron verir, Y elektron alır.

C)

Toplam elektron sayısı 54’tür.

C)

Oluşan bileşik iyonik bağlıdır.

D)

X atomunun çekirdek yükü artar.

D)

Bileşikteki iyonlar aynı soygaz elektron düzenindedir.

E)

Y atomunun çapı büyür.

E)

Lewis yapısı

2.

Element

n=1

n=2

n=3

X

2

7

–

Y

2

8

1

Z

2

8

2

4.

şeklindedir.

X Y

Y

X, Y ve Z elementlerinin periyodik cetveldeki yerleri şöyledir: X: 2. sıranın 7. elementi Y: 3. sıranın 1. elementi

Katman elektron dzlmler verlen X, Y ve Z elementler arasında oluşan bleşklerle lgl aşağıdaklerden hangs doğrudur?

Z: 4. sıranın 1. elementi Buna göre, aşağıdaklerden hangs doğrudur?

A)

Y ve Z arasında elektrostatik çekim kuvvetine dayalı bileşik oluşur.

A)

YX bileşiği %100 iyoniktir.

B)

X ve Y arasında kovalent bağlı YX bileşiği oluşur.

B)

X ve Z arasında oluşan bileşikte X’in çapı küçülür.

C)

X ve Z arasında iyonik bağlı Z2X bileşiği oluşur.

C)

D)

X ve Y arasında oluşan bileşikteki iyonlar oktet kuralına uyar.

YX bileşiğinin iyonik karakteri ZX bileşiğinden düşüktür.

D)

YX bileşiğinin sulu çözeltisi elektrik akımını iletmez.

E)

YX bileşiğindeki toplam elektron sayısı ZX bileşiğinden fazladır.

E)

X ve Z arasında oluşan bileşiğin erime noktası çok düşüktür.

1.D 2.D

3.E 4.C

76

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

Aşağıdaki element çiftleri arasında oluşan bileşiklerin formülleri ve Lewis yapıları verilmiştir. Element çft I.

20Ca

–

II.

12Mg

– 7N

III.

11Na

–

17Cl

16S

Formül

7.

Lews yapısı Ca2+ 2[Cl]–

CaCl2

2Mg2+ 3 N

Mg2N3

2Na2+

Na2S

S

X2S bileşiği ile ilgili aşağıdaki bilgileri veriliyor. •

İyonik bağlıdır.

•

Bileşiği oluşturan iyonlar izoelektroniktir.

3–

–

I.

X’in atom numarası 11’dir.

II.

X2S’nun sulu çözeltisinde X+ ve S2– iyonları bulunur.

III. X2S’nun Lewis gösterimi X S X şeklindedir.

B) Yalnız II

D) I ve II

yargılarından hangler doğrudur? (16S)

C) Yalnız III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

E) I, II ve III D) II ve III

8.

6.

I.

Na2SO4(k) ¾® 2Na+(suda) + SO2– 4(suda)

II.

CuNO3(k) → Cu2+ + NO2– (suda) 3(suda)

E) I, II ve III

Aşağıdaki görselde NaCI bileşiğinin kristal örgü yapısı verilmiştir.

Buna göre, NaCI bleşğnn bu yapıda olması aşağıdaklerden hangsne neden olmaz?

III. Mg3(PO4)2(k) → 2Mg2+ + 3PO3– (suda) 4(suda) Yukarıdak yonk bleşklern suda yonlaşma denklemlernden hangler doğru verlmştr?

A)

Erime noktasının yüksek olması

B)

Çekiçle dövülüp şekil verilememesi

A) Yalnız I

C)

Oda koşullarında katı halde olması

D)

Sert ve kırılgan yapıda olması

E)

Katı halde elektriği iletmesi

D) I ve III

DAKLI SORULAR

Buna göre,

Buna göre, hanglernde yanlışlık yapılmıştır? A) Yalnız I

KAZANIM

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

5.E 6.A

7.B 8.E

77

3. TEST KAZANIM 1.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

DAKLI SORULAR Kovalent moleküller le lgl,

3.

I.

Elektronların ortaklaşa kullanılmaları sonucu oluşurlar.

II.

Bağımsız moleküllerden oluşurlar.

X ve Y atomlarından oluşan bir bileşiğin elektron şeması aşağıda verilmiştir.

X

III. Erime ve kaynama noktaları genellikle düşüktür. yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I

Y

B) Yalnız II

D) II ve III

Y

C) I ve III Buna göre, aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

E) I, II ve III

A)

Kovalent bağlı bir bileşiktir.

B)

X oktedini, Y’ler dubletini tamamlamıştır.

C)

Bileşiğin Lewis yapısı,

2.

şeklindedir.

X Y

Y

D)

Ortaklanmış elektron sayısı 4’tür.

E)

Hem bağları hem de molekülü polardır.

Aşağıdak moleküllerden hangsnn Lews yapısı doğru verlmştr? (1H, 6C, 7N, 8O, 9F)

A)

B)

Molekül

Lewis yapısı

HF

H F

H2O

NH3

CI2, N2 ve O2 moleküller arasında, I.

Ortaklanmış (bağlayıcı) elektron sayısı en büyük olan,

II.

Ortaklanmamış elektron sayısı en büyük olan

O H

C)

4.

H

aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? (7N, 8O, 17CI)

H N H H

D)

E)

CH4

CO2

H H C H H

O

C O

1.E 2.D

I

II

A)

N2

CI2

B)

O2

N2

C)

CI2

O2

D)

N2

O2

E)

O2

CI2

3.C 4.A

78

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

H C

KAZANIM

DAKLI SORULAR

N

Yukarıda Lews gösterm verlen bleşk le lgl aşağıdak fadelerden hangs doğrudur? Ortaklanmış (bağlayıcı) elektron çifti sayısı 8’dir.

B)

Ortaklanmamış elektronu yoktur.

C)

Hem polar hem de apolar kovalent bağ içerir.

D)

Molekülleri polardır.

E)

Toplam 5 tane kovalent bağ içerir.

Aşağıda verlen madde ve maddedek kmyasal türler arasındak etkleşm sınıfı eşleştrmelernden hangs doğrudur? (1H, 6C, 8O, 9F, 11Na, 20Ca) Madde

ÇIKMIŞ SORU

A)

8.

Etkleşm sınıfı

A)

CaF2

İyonik bağ

B)

HF

İyonik bağ

C)

H2O

Metalik bağ

D)

Na metali

Kovalent bağ

E)

C (grafit)

Metalik bağ TYT - 2020

6.

2. periyotta bulunan X ve Y elementlerinin elektron nokta yapısı aşağıda gösterilmiştir.

X ,

Y

Buna göre, bu elementler arasında oluşan bleşk le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? A)

Formülü XY3’tür.

B)

3 tane apolar kovalent bağ içerir.

C)

10 tane ortaklanmamış elektron çifti içerir.

D)

Molekülleri polar olduğundan suda çözünür.

E)

Lewis yapısı Y X Y

şeklindedir.

Y

9.

H2O ve CO2 moleküllernn Lews göstermler,

O H 7.

CO2 molekülü le lgl,

H

O C O

şeklnde olduğuna göre bu moleküller le lgl,

I.

Molekül içi bağlar polar kovalenttir.

I.

Bağlarının polar kovalent olması

II.

Toplam 2 tane kovalent bağ içerir.

II.

Molekülün apolar olması

III. Lewis yapısı O

C

O şeklindedir.

III. İçerdikleri kovalent bağ sayısı

yargılarından hangler yanlıştır?(6C, 8O) A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

yukarıdaklerden hangler ortaktır? (1H, 6C, 8O) C) Yalnız III

A) Yalnız I

E) II ve III

B) Yalnız II D) I ve III

5.D 6.B 7.B

C) Yalnız III E) II ve III

8.A 9.A

79

4. TEST KAZANIM

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

DAKLI SORULAR Bileşik

1.

Lewis yapısı F F

I.

F2

II.

C2H2

H C C H

Apolar

III.

H2S

S

Polar

H

4.

Molekül polarlığı

XY2 bileşiğinin Lewis elektron nokta yapısı aşağıda gösterilmiştir.

Polar

X Y

H

Buna göre, X ve Y elementlernn atom numaraları,

Yukarıda Lews yapısı ve moleküllernn polarlığı verlen bleşklerden hanglernde yanlışlık yapılmıştır? (1H, 6C, 9F, 16S) A) Yalnız I

Y

B) Yalnız III

D) I ve II

C) I, II ve III

X

Y

I.

12

1

II.

8

9

III.

16

1

E) II ve III yukarıdaklerden hangler olablr? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

2. X

C) I ve II E) I, II ve III

Y

Katman elektron dzlmler verlen X ve Y elementlernn oluşturduğu bleşk le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? Formülü XY’dir.

B)

X elektron verir, Y elektron alır.

C)

X dubletini, Y oktedini tamamlar.

D)

Bağlayıcı elektron sayısı 2’dir.

E)

Bileşiğin Lewis yapısı X Y şeklindedir.

5.

Bir bileşik ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

Bağları polar kovalenttir.

•

Ortaklanmamış elektron sayısı 6’dır.

Buna göre, bu bleşk, I. NaCl

II. HCl

III. NH3

yukarıdaklerden hangler olablr? (1H, 7N,

11

A) Yalnız I

C) Yalnız III

D) I ve II

B) Yalnız II

Na,

Cl)

17

ÇIKMIŞ SORU

3.

A)

Aşağıdak molekül formülü ve Lews yapısı eşleştrmelernden hangs yanlıştır? (1H, 8O, 17CI) Molekül formülü

Lewis yapısı

A)

H2

H H

B)

HCl

H Cl

C)

O2

O O

D)

H2O

HOH

E)

Cl2

Cl Cl MSÜ - 2022

E) I ve III

1.D 2.B 3.B

4.B 5.C

80

4. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

KAZANIM

DAKLI SORULAR

X, 9Y ve 13Z elementler arasında oluşan XY3, ZX ve

7

X2 tanecklernn atomları arasında oluşan kmyasal bağ türler aşağıdaklerden hangsnde doğru

8.

verlmştr?

Molekül

Bağ türü

I.

H2O

İyonk

X2

CO2

Kovalent

ZX

III.

Cl2

Kovalent

A)

İyonk

Polar kovalent

Apolar kovalent

IV.

H2

İyonk

B)

Polar kovalent

İyonk

Apolar kovalent

C)

Apolar kovalent

İyonk

Polar kovalent

Yukarıdak moleküller oluşturan atomlar arasındak bağ türlernn hangler doğru verlmştr? (1H, 6C, 8O, 17Cl)

D)

İyonk

Apolar kovalent

Polar kovalent

E)

Polar kovalent

Apolar kovalent

İyonk

ÇIKMIŞ SORU

II. XY3

A) Yalnız III

B) Yalnız IV

D) I, II ve III

C) II ve III E) I, II ve IV MSÜ - 2018

9.

7.

Aşağıdak moleküllerden hangsnn bağlayıcı ve ortaklanmamış elektron sayısı doğru verlmştr? (1H, 6C, 7N, 8O, 16S, 17CI)

Molekül

Bağlayıcı elektron sayısı

Ortaklanmamış elektron sayısı

O2

4

4

B)

HCl

1

6

C)

CS2

4

8

D)

C2H4

12

0

E)

NCl3

6

2

A)

Atom

Elektronegatk

Na

0,9

Mg

1,2

H

2,1

O

3,5

F

4,0

Yukarıda elektronegatflk değerler verlen atomlarla lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

6.B 7.D

A)

NaF bleşğnn yonk karakter MgF2 bleşğnden yüksektr.

B)

H2O molekülünde H’ler kısm poztf (d+), O kısm negatf (d–) yüklüdür.

C)

H2O molekülünün kovalent karakter O2 molekülünden yüksektr.

D)

H – F bağının polarlığı H – O bağından yüksektr.

E)

HF molekülünde negatf yük merkez F’ye yakındır.

8.C 9.C

81

5. TEST KAZANIM 1.

Aşağıdak yonlardan hangsnn adı yanlış verlmştr? İyon

2.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

DAKLI SORULAR

Aşağıdak bleşk adlandırmalarından hangs yanlıştır?

Adı

A)

K+

B)

CN–

Syanür yonu

C)

S2–

Sülfür yonu

D)

NH4+

Amonyak yonu

E)

Fe3+

Demr (III) yonu

Bleşk

Potasyum yonu

AI3+ ve SO42– yonları arasında oluşan bleşğn formülü ve adı aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? Formül

3.

4.

A)

CaF2

Kalsyum orür

B)

Hg2O

Cıva (I) okst

C)

NaClO3

Sodyum klorat

D)

FeCO3

Demr (III) karbonat

E)

NH4NO3

5.

Adı

Adı

Amonyum ntrat

Bleşk

Adı

I.

SO3

Kükürt trokst

II.

P2O3

Dfosfor trokst

III.

MgCI2

Magnezyum dklorür

A)

AlSO4

Alümnyum sülft

B)

Al3(SO4)2

Alümnyum sülfat

C)

Al2(SO4)3

Alümnyum sülfür

Yukarıdak bleşk adlandırmalarından hangler doğrudur?

D)

Al3(SO4)2

Alümnyum sülft

A) Yalnız I

E)

Al2(SO4)3

Alümnyum sülfat

B) Yalnız III

D) II ve III

6.

Aşağıdak bleşk adlandırmalarından hangs doğrudur?

C) I ve II E) I, II ve III

Aşağıdak bleşk adlandırmalarından hangs yanlıştır? Bleşk

Adı

A)

MgS

Magnezyum sülfür

Sodyum okst

B)

AlF3

Alümnyum (III) florür

CuCI2

Bakır klorür

C)

KNO3

Potasyum ntrat

D)

MgSO4

Magnezyum sülfat

D)

CuO

Bakır (II) okst

E)

Zn3P2

Çnko fosfat

E)

Ca3(PO4)2

Kalsyum fosfat

Bleşk

Adı

A)

KMnO4

Potasyum manganat

B)

NaOH

C)

1.D 2.E 3.D

4.D 5.C 6.B

82

5. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıdak bleşk adlandırmalarından hangs yanlıştır? Bleşk

10. Aşağıda verlen bleşk formülü ve bleşk adı eşleştrmelernden hangs yanlıştır?

Adı

A)

NO2

Azot dokst

B)

CF4

Karbon tetraorür

C)

N2O3

Dazot trokst

D)

CO

Karbon okst

E)

SCI2

Kükürt dklorür

ÇIKMIŞ SORU

7.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

Bileşik formülü

Bileşik adı

A)

Na2O

Sodyum oksit

B)

K2CO3

Kalsiyum karbonat

C)

AgNO3

Gümüş nitrat

D)

BaSO4

Baryum sülfat

E)

Mg(OH)2

Magnezyum hidroksit MSÜ - 2021

8.

•

Sodyum hdrür

•

Gümüş ntrat

•

Alümnyum karbür

•

Bakır (I) syanür

11. Aşağıdak bleşklerden hangs doğru adlandırılmıştır?

Aşağıda formülü verlen bleşklerden hangsnn adı yukarıda verlmemştr? A) AI4C3

C) NaH

B) K2SO4 D) CuCN

E) AgNO3

Bleşk

Adı

A)

MgO

Magnezyum monokst

B)

FeS

Demr sülfür

C)

Ca(NO3)2

D)

PbO2

Kurşun (IV) okst

E)

SnCI2

Çnko klorür

Kalsyum ntrür

12. 9.

I.

Karbon tetraklorür

II.

Dazot pentaokst

III. Kükürt hekzaflorür Yukarıda adlandırılması verlen kovalent bleşklern br moleküllernn çerdkler atom sayılarının karşılaştırılması aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? A) III > II > I D) II > I = III

B) II > I > III

Bleşk

Adı

I.

Na3PO4

Sodyum fosfür

II.

MgH2

Magnezyum hdrokst

III.

K2Cr2O7

Potasyum kromat

IV.

CaS

Kalsyum (II) sülfür

V.

SnO2

Kalay (II) okst

Yukarıdak bleşk adlandırmalarından kaç tanes yanlıştır?

C) II = III > I

E) I > II > III

A) 1

7.D 8.B 9.C

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

10.B 11.D 12.E

83

6. TEST KAZANIM 1.

GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

DAKLI SORULAR CaCO3 bleşğ le lgl,

4.

I.

Adı kalsyum karbonattır.

yanlıştır? (8O,

II.

Suda çözünme denklem;

A)

İyonk, kovalent ve metalk bağ çerr.

CaCO3(k) → Ca+(suda) + CO3–(suda)

B)

Oda koşullarında katı halde bulunur.

şeklndedr.

C)

Sulu çözeltsnde Mg2+ ve PO43– yonları bulunur.

D)

Katı halde elektrğ letmez.

E)

Adı magnezyum fosfattır.

III. Hem yonk hem de kovalent bağ çerr. yargılarından hangler doğrudur? (6C, 8O, 20Ca) A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

2.

Mg3(PO4)2 bleşğ le lgl aşağıdaklerden hangs 12

Mg,

P)

15

C) I ve III E) I, II ve III

CCI4 bleşğ le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? (6C, 17CI) A)

Kovalent bağlıdır.

B)

Adı karbon tetraklorür’dür.

C)

Bağımsız moleküllerden oluşur.

D)

Bağları polar kovalent, moleküller apolardır.

E)

Lews nokta yapısı; Cl Cl C Cl şeklndedr. Cl

5.

Aşağıdak bleşkler le lgl verlen blglerden hangs yanlıştır? (1H, 6C, 8O) Bleşk

3.

I.

Magnezyum fosfat

II.

Sodyum sülfat

III. Demr (III) klorür Yukarıdak bleşklern hanglernde sulu çözeltsndek katyon sayısı anyon sayısından fazladır? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

A)

H2O

Ortaklanmış elektron sayısı ortaklanmamış elektron sayısına eşttr.

B)

CO2

Lews yapısı O C O şeklndedr.

C)

CaSO4

D)

N2O3

E)

FeCO3

C) Yalnız III E) II ve III

1.C 2.E 3.D

Blg

Sulu çözeltsne Ca2+ ve SO42– yonlarını verr. Adı dazot trokst’tr. Adı demr (II) karbonat’tır.

4.A 5.B

84

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

6. TEST GÜÇLÜ ETKİLEŞİMLER

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıdak özellklerden hangs yonk, kovalent ve metalk bağlı maddeler çn ortaktır? A)

Krstal örgülü yapıda olma

B)

Tel ve levha halne getrleblme

C)

Bağımsız moleküllerden oluşma

D)

Katı halde elektrğ letme

E)

Güçlü etkleşm çerme

9.

Metalk bağın nasıl oluştuğuyla lgl olarak ortaya atılan elektron denz model, metallern bazı özellklernn açıklanmasında kullanılablr. Buna göre metallern; I. elektrğ letmes,

7.

ÇIKMIŞ SORU

II. tel ve levha hâlne getrleblmes,

Metallern genel özellkler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? A)

Değerlk elektronları çekrdek tarafından güçlü br kuvvetle çeklr.

B)

Yüzeylernn parlak olmasının neden gelen ışının yansımasıdır.

C)

Değerlk elektronları serbest hareket ederek br elektron denz oluşturur.

D)

Değerlk elektronlarının serbest hareketler sonucu; parlaklık, elektrk ve ısı letkenlğ, tel ve levha halne getrleblme gb özellkler kazanırlar.

E)

Sıcaklık arttıkça elektrk letkenlkler azalır.

III. ametallerle tepkmeye grmes özellklernden hangler elektron denz modelyle açıklanablr? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III TYT - 2021

10. Y

Z

X

8.

Peryodk sstemde yerler belrtlen elementler le lgl,

Metaller elektron hareketllğnden dolayı bazı özellkler kazanırlar. Buna göre, aşağıdaklerden hangs bu özellklerden br değldr? A)

Metal bağının oluşması

B)

Isı ve elektrğ leteblmeler

C)

Moleküler yapıda olmaları

D)

Yüzeylernn parlak olması

E)

Tel ve levha halne getrleblmeler

I.

Metalk aktflğ en büyük olan X’tr.

II.

Metalk bağ kuvvet en büyük olan Z’dr.

III. Erme noktaları arasındak lşk Z > Y > X şeklndedr. yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

6.E 7.A 8.C

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

9.D 10.E

85

1. TEST KAZANIM 1.

ZAYIF ETKİLEŞİMLER

DAKLI SORULAR I. HCI

II. H2O

III. CO2

4.

IV. He

Yukarıdak tanecklerden hangler kalıcı hangler geçc (ndüklenmş) dpol oluşturur? (1H, 2He, 6C, 8O, 17CI) Kalıcı dpol

Geçc dpol

A)

I ve II

III ve IV

B)

I ve III

II ve IV

C)

II ve IV

I ve III

D)

III ve IV

I ve II

E)

II ve III

I ve IV

A) HF

3.

Aşağıdak zayıf etkleşm türlernden hangs yoğun fazda tüm moleküller arasında bulunur? A)

Dpol - dpol

B)

London kuvvetler

C)

Dpol - ndüklenmş dpol

D)

Hdrojen bağı

E)

İyon - dpol

Aşağıdak taneck çftlernden hangsnn çerdğ zayıf etkleşm türü yanlış verlmştr? (1H, 6C, 7N, 8O, 9F, Taneck çft

S,

16

CI,

17

C) H2O

B) CH4 D) NH3

5.

2.

Aşağıdaklerden hangsnn yoğun fazda moleküller arasında hdrojen bağı yoktur?

6.

Br)

E) C2H5OH

Aşağıdak maddelerden hangs yoğun fazda karşısında verlen zayıf etkleşm türünü çermez? (1H, 5B, 8O, 9F, 10Ne, 16S) Madde

Etkleşm türü

A)

H2O

Hdrojen bağı

B)

CO2

Dpol - dpol

C)

SO2

Dpol - dpol

D)

BF3

London kuvvetler

E)

Ne

London kuvvetler

Aşağıdak taneck çftlernden hangsnn çerdğ etkleşm türü yanlış verlmştr? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F,

35

Zayıf etkleşm türü

Taneck çft

S,

16

CI,

17

Br)

35

Etkleşm türü

Dpol - dpol

A)

Na+ – CO2

İyon – ndüklenmş dpol

NH3 – CS2

Dpol - ndüklenmş dpol

B)

BF3 – Br2

London kuvvetler

C)

S2– – H2O

İyon - ndüklenmş dpol

C)

CH3F – H2S

Dpol - dpol

D)

CH4 – Br2

London kuvvetler

D)

NH3 – CCI4

Hdrojen bağı

E)

H2O – HF

Hdrojen bağı

E)

HCN – CH4

Dpol – ndüklenmş dpol

A)

H2S – CH3CI

B)

1.A 2.B 3.C

4.B 5.B 6.D

86

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

1

H

ZAYIF ETKİLEŞİMLER 9.

2

S

H

Madde

Zayıf etkleşm türü

I.

CO2

Dpol - dpol

II.

NH3

Hdrojen bağı

III.

BF3

London kuvvetler

S

H

H

Yukarıdak H2S moleküller çn gösterlen 1 ve 2 numaralı bağlar le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?(1H, 16S) A)

1

le gösterlen bağ polar kovalenttr.

B)

2

le gösterlen bağ hdrojen bağıdır.

C)

1

le gösterlen bağ kmyasaldır.

D)

2

le gösterlen bağ fzkseldr.

E)

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Yukarıdak maddelerden hangler yoğun fazda karşısında verlen zayıf etkleşm türünü çermez? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F) A) Yalnız I

le gösterlen bağın kuvvet 2 le gösterlen bağdan büyüktür. 1

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III

10. H2O

8.

NaCI

CH4

H2

Yukarıdak maddelerden aynı koşullarda,

X: Moleküller arasında yalnızca London kuvvetler vardır. Y: Su le hdrojen bağı oluşturablr.

I.

Kaynama noktası en büyük olan

Yukarıdak blglere göre X ve Y maddeler aşağıdaklerden hangs olablr?

II.

Kaynama noktası en küçük olan

(1H, 6C, 7N, 8O, 9F,

S, 16

X

Y

A)

HCI

HF

B)

Br2

C)

CI, 17

HCI

aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr?

Br) 35

(1H, 6C, 8O,

Na,

11

17

CI)

I

II

A)

H2O

H2

CCI4

B)

NaCI

CH4

H2O

NCI3

C)

HCI

CH4

D)

CO2

CH3OCH3

D)

NaCI

H2

E)

CCI4

CS2

E)

H2O

HCI

7.B 8.D

9.A 10.D

87

2. TEST KAZANIM 1.

ZAYIF ETKİLEŞİMLER

DAKLI SORULAR

Aşağıdak tabloda 7A grubundak halojenlern aynı basınçta kaynama noktaları verlmştr.

3.

C2H5OH bleşğ le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? (1H, 6C, 8O) A)

Yoğun fazda hdrojen bağı çerr.

B)

CS2 molekülü le dpol – ndüklenmş dpol etkleşm oluşturur.

–34

C)

Ca2+ yonu le yon – dpol etkleşm oluşturur.

Br2

59

D)

Aynı koşullarda kaynama noktası NaCI’den yüksektr.

I2

184

E)

Suda y çözünür.

Halojen

Kaynama noktası (°C)

F2

–188

Cl2

Buna göre, kaynama noktaları arasındak bu farklılığı, I.

kovalent bağ,

II.

toplam elektron sayısı,

III. London kuvvetler ncelklernden hangler belrler? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

4. C) Yalnız III

Mg2+, H2O ve CH4 taneckler le lgl, I.

Mg2+ le H2O arasında yon - dpol etkleşm oluşur.

II.

Aynı koşullarda H2O’nun kaynama noktası CH4’ten düşüktür.

E) II ve III

III. CH4’ün H2O’da y çözünmes beklenr. yargılarından hangler yanlıştır? (1H, 6C, 8O) A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

2.

C) I ve II E) I, II ve III

Aşağıdak taneck çftlernden hangsnn çerdğ etkleşm türü yanlıştır? 5.

(1H, 6C, 7N, 8O, 9F, 16S, 17CI)

Taneck çft

Etkleşm türü

CH4 - CI2

London kuvvetler

B)

H2S - CS2

Dpol - dpol

C)

Na+ - H2O

İyon - dpol

D)

HF - NH3

Hdrojen bağı

E)

NO–3 - CCI4

A)

Molekül

Güçlü etkleşm

Zayıf etkleşm

I.

HCI

Polar kovalent

Hdrojen bağı

II.

CO2

Apolar kovalent

London kuvvetler

III.

NH3

Polar kovalent

Hdrojen bağı

Yukarıdak moleküllern yoğun fazda çerdğ güçlü ve zayıf etkleşm türler le lgl verlenlerden hanglernde yanlışlık yapılmıştır? (1H, 6C, 7N, 8O, 17Cl) A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

İyon - ndüklenmş dpol D) I ve II

1.E 2.B

E) II ve III 3.D 4.D 5.D

88

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

ZAYIF ETKİLEŞİMLER

Kapalı formüller C2H6O olan k organk bleşğn normal kaynama noktaları aşağıda verlmştr.

8.

KAZANIM

Aşağıda bazı moleküller arasındak çekm kuvvetler I, II ve III şeklnde gösterlmştr.

Bleşk

Kaynama noktası (°C)

I F2 ................. F2

CH3 – O – CH3

–23

II HCI ............. HCI

C2H5 – OH

78

III HF ............... HF

Buna göre, bu bleşklern kaynama noktaları arasındak farkı belrleyen en etkn etkleşm türü aşağıdaklerden hangsdr?

Buna göre, bu çekm kuvvetler arasındak sağlamlık lşks aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? (1H, 9F, 17CI)

A) Dpol - dpol

B) Kovalent

A) I > II > III

B) II > I > III

C) Hdrojen bağı

D) İyon - dpol

C) III > I > II

D) III > II > I

E) London kuvvetler

7.

DAKLI SORULAR

E) II > III > I

Br bağ türü le lgl, •

Moleküller arası etkleşmlern en zayıf olanıdır.

•

Apolar moleküller arasındak tek etkleşm türüdür.

9.

blgler verlyor.

X

Y

I.

He

Ne

II.

CH4

C2H6

III.

H2S

CO2

Buna göre, bu bağ aşağıdaklerden hangsdr? Yukarıdak taneck çftlernden hanglernn aynı basınçta kaynama noktaları arasında X < Y lşks vardır? (1H, 2He, 6C, 8O, 10Ne, 16S)

A) Dpol - dpol B) İyon - dpol C) Hdrojen bağı

A) Yalnız I

D) Dpol – ndüklenmş dpol E) London kuvvetler

D) II ve III

6.C 7.E

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 8.D 9.C

89

3. TEST KAZANIM 1.

ZAYIF ETKİLEŞİMLER

DAKLI SORULAR

HCI ve CI2 molekülleryle lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? (1H, 17CI) A)

HCI kalıcı dpol oluşturur.

B)

CI2 ndüklenmş dpol oluşturur.

C)

HCI suda çözünmezken, CI2 suda çözünür.

D)

Aynı basınçta HCI’nın kaynama noktası CI2’den yüksektr.

E)

Yoğun fazda HCI’nn moleküller arasında dpol - dpol etkleşm varken CI2’nn moleküller arasında yalnızca London kuvvetler vardır.

3.

Aşağıdak maddelerden hangs suya lave edldğnde yon - dpol etkleşm oluşur? (1H, 6C, 8O, 10Ne, 16S, 17CI, 20Ca) A) CH4

4.

I. H2O

B) CaS

II. NaCI

C) CI2

D) CH3Cl

E) Ne

III. CH4

Yukarıda verlen bleşkler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? (1H, 6C, 8O, 11Na, 17CI)

2.

A)

Aynı basınçta kaynama noktaları arasındak lşk II > I > III şeklndedr.

B)

I ve II karıştırıldığında aralarında yon – dpol etkleşm oluşur.

C)

I ve III arasında dpol – ndüklenmş dpol etkleşm oluşur.

D)

III. nün I. de çözünmes beklenmez.

E)

Yoğun fazda III. nün moleküller arasında dpol – dpol etkleşm görülür.

X, Y ve Z maddeler le lgl aşağıdak blgler verlyor. •

X le Y arasında yon – dpol etkleşm görülür.

•

Y le Z arasında dpol – ndüklenmş dpol etkleşm görülür.

Buna göre, bu maddeler aşağıdaklerden hangs gb olablr? 5.

O2 ve H2O moleküller le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? (1H, 8O)

X

Y

Z

A)

NaCl

H2O

CH4

A)

İçerdkler kovalent bağ sayısı eşttr.

B)

NH3

Cl2

He

B)

İçerdkler kovalent bağ türü farklıdır.

C)

H2O

HCl

NaCl

C)

İksnde de oksjen atomları oktedn tamamlamıştır.

D)

Aynı basınçta H2O’nun kaynama noktası O2’den yüksektr.

E)

Ortaklanmamış elektron sayıları eşttr.

D)

MgCl2

NH3

SO2

E)

CaS

CCl4

CO2

1.C 2.A

3.B 4.E 5.E

90

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

ZAYIF ETKİLEŞİMLER

Aşağıdak tabloda bazı halojenlern oda koşullarındak fzksel haller verlmştr. Halojen

Fzksel hal

X2

Katı

Y2

Sıvı

8.

KAZANIM

Açık formül

DAKLI SORULAR

Kaynama noktası (°C)

CH3 – CH2 – CH2 – CH2 – CH3

36

CH3 – CH – CH2 – CH3

28

CH3 CH3

Gaz

Z2

CH3 – C – CH3 CH3

Buna göre, bu halojenler le lgl, I.

Aktflkler arasındak lşk Z > Y > X şeklndedr.

II.

Kaynama noktaları arasındak lşk Z2> Y2 > X2 şeklndedr.

Yukarıda açık formüller ve aynı ortamdak kaynama noktaları verlen organk bleşklern kaynama noktaları arasındak farkın neden,

III. Atom numaraları arasındak lşk X > Y > Z şeklndedr.

B) Yalnız II

D) II ve III

I.

çerdkler zayıf etkleşm türü,

II.

toplam elektron sayısı,

III. temas yüzey

yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I

9,5

ncelklernden hanglernn farklı olması le açıklanablr?

C) I ve III E) I, II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

(d–)

7.

(d+)

(d–)

–

X

– + – + – +

X

X

9.

II. HCI

I. XZ4

III. O2

D) II ve III

B) Yalnız II

Y: 2 – 5

Z: 2 – 7

II. YZ3

III. Z2

moleküllerden hanglernn yoğun fazda moleküller arasında dpol – dpol etkleşm görülür?

tanecklernden hangler arasında etkndr? (1H, 2He, 8O, 17Cl) A) Yalnız I

X: 2 – 4

Yukarıda katman elektron dzlm verlen elementler arasında oluşan,

Yukarıda şematze edlen etkleşm türü yoğun fazda; I. He

E) I, II ve III

(d+)

+ – + – + X

C) I ve II

A) Yalnız I

C) I ve III

D) I ve II

E) I, II ve III

6.C 7.C

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I ve III

8.B 9.B

91

1. TEST KAZANIM 1.

FİZİKSEL ve KİMYASAL DEĞİŞİMLER

DAKLI SORULAR I.

Fzksel özellkler; maddenn dış görünüşü le lgl renk, koku, sertlk, yoğunluk, erme ve kaynama noktası gb özellklerdr.

II.

Kmyasal özellkler; maddenn farklı maddelere dönüşmes sırasında gözlenen ve maddenn ç yapısı le lgl özellklerdr.

4.

Aşağıdak olaylardan hangsnn gerçekleşmes sırasında maddenn yapısında kmyasal br değşm gözlenmez? A)

III. Fzksel değşmlerde enerj değşm genellkle 40 kj/mol den düşüktür.

B)

Kağıdın yanması

C)

Hava yastığı oluşumu

Ekmeğn küflenmes

Yukarıdaklerden hangler doğrudur? A) I ve III

B) Yalnız II D) Yalnız III

D)

C) I, II ve III

E)

E) I ve II Camın kırılması

2.

I.

Sütten yoğurt eldes

II.

Yoğurttan ayran eldes

5.

III. Sütün ekşmes Yukarıdak olaylardan hangler fzkseldr? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

3.

C) Yalnız III E) II ve III

Demrn paslanması

Aşağıdaklerden hangs suyun fzksel özellklernden br değldr? A)

Renksz olması

B)

1 atm basınçta 100°C’de kaynaması

C)

Na metal le H2 gazı oluşturması

D)

Oda koşullarında sıvı halde bulunması

E)

4°C’de yoğunluğunun 1 g/mL olması

NaCI(s) + a kj/mol → Na(k) + 1/2 CI2(g) 6.

Yukarıdak değşm le lgl; I.

Kmyasaldır.

II.

a > 40’tır.

Olay

III. Maddenn kmlk özellğ değşmştr. yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

Aşağıdak olaylardan hangsnn değşm türü yanlış verlmştr?

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

1.C 2.B 3.E

Değşm

A)

Kağıdın yırtılması

Fzksel

B)

Betonun donması

Kmyasal

C)

Yaprağın sararması

Fzksel

D)

Yumurtanın pşmes

Kmyasal

E)

Naftalnn süblmleşmes

Fzksel

4.D 5.C 6.C

92

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

FİZİKSEL ve KİMYASAL DEĞİŞİMLER

I.

Isı ve sıcaklık değşm

II.

Çökelek oluşumu

DAKLI SORULAR

10. Aşağıdak olaylardan hangsnn değşm türü yanlış verlmştr?

III. Gaz çıkışı

Olay

IV. Renk değşm Yukarıdaklerden hangler maddelerde oluşan kmyasal değşmlern gösterges sayılablr? A) I ve III

KAZANIM

B) II ve IV D) II, III ve IV

C) I, II ve III E) I, II, III ve IV

Değşm

A)

Buzun ermes

Fzksel

B)

Kömürün küle dönüşmes

Fzksel

C) Hamurun mayalanması

Kmyasal

D) Besnlern sndrm

Kmyasal

E)

Kükürtün dövülerek toz halne getrlmes

Fzksel

11. Saf suya uygulanan, 8.

Aşağıdak olaylardan hangs kmyasal değşme örnek verleblr?

I.

buharlaştırma,

II.

elektrolz,

A)

Metallern elektrğ letmes

III. şeker çözme,

B)

Şeker pancarından şeker eldes

IV. O2 gazı çözme,

C)

Çnkonun ast çözeltsnde çözünmes

V.

D)

Gökkuşağı oluşumu

E)

Odunun talaş halne getrlmes

CO2 gazı çözme

yukarıdak şlemlerden hangler fzksel değşm örneğdr? A) I ve III

B) II ve V D) II, III ve IV

C) I, III ve IV E) I, IV ve V

(1) H2O(s) → H2O(g)

9.

(2) H2O(s) → H2(g) +

1 O (g) 2 2

12. Aşağıdak olaylardan hangs kmyasal değşme örnek verlemez?

Yukarıdak olaylar le lgl, I.

1. olay fzksel, 2. olay kmyasaldır.

A)

II.

1. olayda suyun kmlk özellğ değşmezken 2. olayda değşr.

NaCl katısının sulu çözeltsnn elektrk akımını letmes

B)

Şekerl su çözelts soğutulduğunda çözünen şekern krstallenmes

C)

NH3 ve HCI gazlarının karışmasından beyaz br katı oluşması

D)

Kreç taşının ısıtılıp parçalanması

E)

Zn(NO3)2 çözeltsnden H2S gazı geçrldğnde syah br çökelek oluşması

III. 2. olaydak enerj değşm 1. olaydan fazladır. yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

7.E 8.C 9.E

10.B 11.C 12.B

93

Orta

Ort aZ

1

Zor

Kola y

or

Ko l

rta -O ay

KİMYASAL T ÜRLER A RASI E TKİLEŞİMLER 4.

1. Taneck

Kmyasal türü

I.

Ne

Atom

II.

NH+4

Molekül

III.

S2–

İyon

Aşağıdaklerden hangs kmyasal özellk değldr? A) Asallık

B) Yanıcılık D) Astlk

C) Esneklk E) Aktk

Yukarıdak tanecklerden hanglernn kmyasal türü yanlış verlmştr? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III 5.

2.

Aşağıdaklerden hangs kmyasal bağ (güçlü etkleşm) tanımına uymaz? A)

H2 molekülünde H atomları arasındak bağ

B)

HCI molekülünde H ve CI atomları arasındak bağ

C)

CaS bleşğnde Ca2+ ve S2– yonları arasındak bağ

D)

Na metalnde Na atomları arasındak bağ

E)

H2O sıvısında H2O moleküller arasındak bağ

Günlük hayatta karşılaştığımız aşağıdak olaylardan hangsnde kmyasal br değşm gerçekleşmez? A)

Ayşe’nn dolaba koyduğu reçeln zamanla şekerlenmes

B)

Hadse’y bal arısı soktuğunda amonyak le acısını dndrmes

C)

Temel’n evn ısıtmak çn kullandığı kombdek doğal gazın yanması

D)

Emrah’ın kaza yaptığında arabasındak hava yastığının açılması

E)

Kız steme merasm sırasında Demet’n Türk kahvelern götürdüğü gümüş tepsnn zamanla kararması

6.

3.

Aşağıdaklerden hangs Van der Waals bağlarından br değldr? A) Dpol – dpol

Madde

Bağ türü

I.

Ca

Metalk bağ

II.

CI2

Polar kovalent bağ

III.

CaCI2

İyonk bağ

Yukarıdak maddelerden hangler karşısında verlen bağ türünü çerr? (17CI, 20Ca)

B) İyon – dpol C) Dpol – ndüklenmş dpol

A) Yalnız I

D) London kuvvetler E) Hdrojen bağı

D) II ve III

1.B 2.E 3.E

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

4.C 5.A 6.C

94

1 Mg : 2 – 8 – 2

7.

9.

CI : 2 – 8 – 7 Yukarıda katman elektron dzlmler verlen Mg ve CI atomları arasında oluşan bleşk le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

Elektronegatflk, atomların bağ elektronlarına sahp çıkma eğlmdr. Genel olarak bağ yapan atomlar arasındak elektronegatflk farkı; •

1,7 ya da daha büyük se yonk bağ,

•

1,7’den daha küçük se kovalent bağ

tanımlaması uygun olur.

A)

İyonk bağlıdır.

B)

Formülü MgCI2’dr.

C)

Adı magnezyum klorür’dür.

D)

Suda çözündüğünde Mg+ ve CI2– yonları oluşur.

E)

Lews yapısı

Cl

Aşağıda bazı atomların elektronegatflk değerler verlmştr.

–

Mg2+

Cl

–

Atom

Elektronegatk

X

4,0

Y

3,5

Z

3,0

T

1,0

L

0,8

şeklndedr.

Buna göre, aşağıdak tanecklerden hangsnn bağ türü yanlış verlmştr? Taneck

NaCl, HCl, Cl2 maddelerndek atom veya yonlar arası bağ türler aşağıdaklern hangsnde doğru olarak verlmştr? (1H, 11Na, 17CI) NaCI A)

ÇIKMIŞ SORU

B)

yonk polar kovalent

C) yonk

HCI

CI2

polar kovalent

apolar kovalent

polar kovalent

apolar kovalent

yonk

polar kovalent

D)

apolar kovalent

apolar kovalent

apolar kovalent

E)

yonk

apolar kovalent

polar kovalent

A)

Y2

Kovalent

B)

LY

İyonk

C)

ZX3

Kovalent

D)

TX2

İyonk

E)

TY

Kovalent

10.

ÇIKMIŞ SORU

8.

TYT - 2018

Bağ türü

İyon

Adı

–

hdrokst

2–

karbonat

–

ntrat

I

OH

II

CO3

III

NO3

Bu tablodak yonlardan hanglernn adı karşısında doğru verlmştr? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III MSÜ - 2018

7.D 8.A

9.E 10.E

95

Orta

Ort aZ

Kola y

KİMYASAL T ÜRLER A RASI E TKİLEŞİMLER 4.

Na(k) + H2O(s) → NaOH(suda) + 1/2H2(g)

Gösterim şekli

Bağ türü

Yukarıdak denklemde,

a. İyonik

I. I.

atom,

II.

element molekülü,

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

(+)

III. bleşk molekülü,

(–)

II.

b. Polar kovalent

III.

c. Apolar kovalent

IV. yon kmyasal türlernden hanglernn örneğ bulunur? A) I ve III

B) II ve IV D) II, III ve IV

C) I, II ve III

(d+) (d–)

E) I, II, III ve IV

Yukarıdak gösterm şekller le bağ türlernn eşleştrlmes aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? A)

2.

Aşağıdak moleküllerden hangsnn molekül polarlığı yanlış verlmştr? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 17CI) Molekül

Molekül polarlığı

A)

O2

Apolar

B)

HCI

Polar

C)

NH3

Polar

D)

BH3

Polar

E)

CH4

Apolar

5. 3.

Azot molekülleryle (N2) lgl,

A)

ÇIKMIŞ SORU

I

b

b

II

III c

III

C)

I

c

c

II

a

a

III b

D)

I

a

II

c

III b

E)

I

b

II

a

III c

H2O

Lewis yapısı H+

O

2–

H+

F

III. Azot moleküller arasındak etkleşm, London kuvvetler sonucu oluşmuştur.

B)

fadelernden hangler doğrudur? (7N)

D) I ve III

II

B)

Bileşik

II. Azot atomları arasındak etkleşm, elektron alışverş sonucu oluşmuştur.

B) Yalnız III

a

Aşağıdak bleşklerden hangsnn Lews elektron nokta yapısı doğru verlmştr? (1H, 5B, 6C, 7N, 8O, 9F, 17CI, 20Ca)

I. Azot atomları arasındak etkleşm, güçlü etkleşm olarak sınıflandırılır.

A) Yalnız II

I

C)

B

BF3

F

F

CaCl2

Cl Ca Cl

CH3OH

H C O H

C) I ve II

H

E) II ve III

D)

H

TYT - 2019 E)

1.E 2.D 3.D

HCN

H

C N

4.D 5.D

96

2 6.

Aşağıda Lewis yapısı verilen kovalent bağlı moleküllerden hangisinin bağlayıcı ve/veya ortaklanmamış elektron çifti sayısı yanlış verilmiştir?

Molekül

Bağlayıcı elektron çifti sayısı

Ortaklanmamış elektron çifti sayısı

A)

H H

1

–

B)

N N

3

2

2

4

1

3

3

1

C) D)

E)

O

C

O

H CI H N

H

8.

•

Oda koşullarında metaller elektrğ letrken, yonk ve kovalent bleşkler elektrğ letmez.

•

Moleküler çözünme le oluşan çözeltlerde ortamda serbest yon bulunmadığı çn çözelt elektrğ letmezken, yonk çözünme le oluşan çözeltlerde se ortamda serbest yon bulunduğu çn çözelt elektrğ letr.

Yukarıdaki bilgiler dikkate alındığında, I.

sodyum,

II.

sodyum klorür,

III. etl alkol maddelerinden hangileri oda koşullarında saf halde elektriği iletmezken, sulu çözeltisi elektriği iletir?

H

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

9. 7.

Bilgi: Polar maddelern kaynama noktaları genellkle apolar maddelerden yüksektr.

NH3 > N2

II.

H2O > H2S

III.

CCI4 > CO2

E) II ve III

I.

CO2 gazının kreç suyunu bulandırması

II.

Yaz aylarında elektrk tellernn uzaması

III. Denz suyundan tuz elde edlmes

Buna göre, aşağıda verilen kaynama noktaları karşılaştırmalarından, I.

C) Yalnız III

Yukarıdaki olayların fiziksel veya kimyasal değişim olarak sınıflandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

III

A)

Fzksel

Kmyasal

Fzksel

hangilerinin nedeni yukarıdaki bilgi ile açıklanamaz? (1H, 6C, 7N, 8O, 16S, 17CI)

B)

Kmyasal

Fzksel

Fzksel

C)

Fzksel

Fzksel

Kmyasal

A) Yalnız I

D)

Kmyasal

Fzksel

Kmyasal

E)

Fzksel

Kmyasal

Kmyasal

D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

6.C 7.E

8.B 9.B

97

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

3 1.

or

Ko l

rta -O ay

KİMYASAL T ÜRLER A RASI E TKİLEŞİMLER

Aşağıda X ve Y elementlernden oluşan br bleşğn elektron şeması gösterlmştr.

3.

Aşağıdak grafkte 7A grubu elementlernn hdrojenl bleşklernn kaynama noktaları arasındak lşk verlmştr. Kaynama noktası (°C)

X

HF

Y

Y

HI HBr

Y

HCl

Buna göre, 2

I.

Bleşğn Lews yapısı Y X Y şeklndedr. Molekülde ortaklanmış elektron sayısı 6’dır.

III. Hem bağlar hem de molekül polardır.

D) II ve III

B) Yalnız III

Polar kovalent bağ çeren moleküllern kaynama noktaları yüksektr.

II.

Toplam elektron sayısı arttıkça kaynama noktası dama artar.

III. Hdrojen bağı çeren moleküllern kaynama noktası benzerlernden yüksektr.

C) I ve II

yukarıdaki sonuçlardan hangilerini çıkarması mantıklıdır?

E) I, II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III

D) I ve III

2.

Kimyasal türler arası etkileşimler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Van der Waals ve hdrojen bağları zayıf etkleşmler sınıfına attr.

B)

Güçlü etkleşmler maddenn kmyasal özellklern, zayıf etkleşmler se maddenn fzksel özellklern belrler.

C)

Zayıf etkleşmlern kırılması sonucu yen kmyasal türler oluşur.

D)

Kmyasal türler arası bağ oluşumunda değerlk elektronları rol oynar.

E)

Kmyasal br bağı kırmak çn gereken enerj ne kadar fazla se bağ o kadar sağlamdır.

Periyot

5

I.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

4

Buna göre, grafiğe bakan Melisa’nın,

Y II.

3

4.

E) II ve III

NaCI ve HCI bileşikleri ile ilgili, I.

NaCI elektron alışverş, HCI se elektron ortaklaşması le oluşur.

II.

NaCI örgü yapılı, HCI moleküler yapılıdır.

III. NaCI’nın Lews yapısı Na+ Cl Lews yapısı se H+ Cl

–

–

, HCI’nın

şeklndedr.

yargılarından hangileri doğrudur? (1H, A) Yalnız I D) II ve III

1.D 2.C

B) Yalnız III

Na,

11

CI)

17

C) I ve II E) I, II ve III 3.C 4.C

98

3 5.

Issız br adaya düşen Nusret pşrdğ etler tuzlamak çn ormanda tuz arayışına çıkıyor.

7.

1A Grubu metalleri

Erime noktası (°C)

L

181

Na

98

K 19

64

3 11

37

Rb

39

Cs

29

55

1A grubu metallerinin erime noktalarının yukarıdan aşağı gidildikçe azalmasının nedeni aynı grupta yukarıdan aşağı,

Braz araştırma yaptıktan sonra açık sarı rengnde formülünü blmedğ br tuz buluyor. Bu tuzu suda çözdüğünde oluşan çözeltdek yon sayısı - zaman grafğnn aşağıdak gb olduğunu görüyor.

I.

Metalk bağın zayıflaması

II.

Elektron verme özellğnn artması

III. Bağ elektronlarına sahp çıkma eğlmnn azalması

İyon sayısı 3n

Anyon

yukarıdakilerden hangileri ile ilgilidir?

2n

Katyon

A) Yalnız I

Zaman

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III

Buna göre, Nusret’in bulduğu tuzun sistematik adı aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Sodyum karbonat

B) Potasyum klorür

C) Kalsyum fosfat

D) Alümnyum sülfat E) Demr (III) ntrat

8.

1

2

O

H ........ O

H

H

H

Yukarıda sıvı haldek su moleküller arasındak etkleşm gösterlmştr. Buna göre, 6.

CI2 ve HCI molekülleri için aşağıdaki özelliklerinden hangisi ortaktır? (1H, 17CI)

I.

1 no’lu bağ kovalent, 2 no’lu bağ hdrojen bağıdır.

II.

1 no’lu bağ fzksel, 2 no’lu bağ kmyasaldır.

III. 1 no’lu bağ 2 no’lu bağdan daha sağlamdır.

A)

İçerdkler kovalent bağ türü

B)

Molekül polarlığı

ifadelerinden hangileri yanlıştır?

C)

Ortaklanmış elektron sayısı

A) Yalnız I

D)

Ortaklanmamış elektron sayısı

E)

İçerdkler bağın kovalent karakter

D) I ve II

5.D 6.C

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

7.A 8.B

99

Orta

Ort aZ

I.

HBr(g) ¾® • H(g) + • Br(g)

II.

CH4(g) ¾® CH4(s) 2+

Kola y

Zor

4 1.

or

Ko l

rta -O ay

KİMYASAL T ÜRLER A RASI E TKİLEŞİMLER 4.

X+ ve Y– yonlarının katman elektron dzlm aşağıda gösterlmştr.

2–

III. Mg (g) + O (g) ¾® MgO(k) Yukarıdaki değişimlerden hangileri güçlü etkileşimlerin oluşumuna örnek verilebilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

2.

Buna göre, X ve Y elementleri arasında oluşan bileşik ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

C) Yalnız III E) I ve III

Br molekül le lgl aşağıdak blgler verlyor. •

Hem polar hem de apolar kovalent bağ çerr.

•

Molekülü apolardır.

A)

İyonk bağlıdır.

B)

Formülü XY’dr.

C)

Sulu çözelts elektrğ letr.

D)

Lews yapısı

E)

Oda koşullarında katı halde bulunur.

+

X

Y

–

şeklndedr.

Buna göre, bu molekül, I. CH4

II. C2H4

III. C2H5OH

yukarıdakilerden hangileri olabilir? (1H, 6C, 8O) A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

5.

C) Yalnız III

Sıvı hâldek amonyakta atomlar ve moleküller arasındak etkleşmler aşağıdak şeklde modellenmştr.

E) II ve III

b N H

a 3.

Kovalent bağlı C2H5OH ve NH3 bleşklernn oda koşullarında suda çözünme denklemler aşağıda verlmştr.

H H

N H

H H

C2H5OH(s) ¾® C2H5OH(suda)

Buna göre modelde gösterilen etkileşimlerle ilgili,

–

NH3(g) + H2O(s) ¾® NH+4(suda) + OH (suda)

I. b etkleşm yonk bağ olarak sınıflandırılır.

I.

Oda koşullarında sıvı halde bulunurlar.

II.

Sulu çözeltler elektrk akımını letr.

III. Sulu çözeltler baz özellğ gösterr. yukarıdaki genellemelerden hangileri yapılamaz? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II

ÇIKMIŞ SORU

Buna göre, kovalent bileşikler için, II. a etkleşmnde en baskın olan hdrojen bağıdır. III. b etkleşmnn gücü a’nınknden daha büyüktür. ifadelerinden hangileri doğrudur? (1H, 7N) A) Yalnız I D) I ve III

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III MSÜ - 2021

E) I, II ve III

1.C 2.B 3.E

4.D 5.E

100

4 6.

8. Element

Katman sayısı

Değerlik elektron sayısı

Bileşik

Aldığı kısmi değerlik

X

2

1

CH4

C(d–), H(d+)

3

3

CO2

C(d+), O(d–)

Y

OF2

F(d–), O(d+)

Z

3

6

Yukarıdak tabloda verlen kovalent bleşklern aldığı kısm değerlklere bakıldığında,

X, Y ve Z elementleri ile ilgili verilen bilgilere göre, I.

X ve Z arasında elektrostatk çekm kuvvetne dayalı bleşk oluşur.

II.

Y ve Z arasında oluşan bleşktek yonlar aynı soygaz elektron düzenndedr.

•

C atomunun H atomu le bleşk yaparken kısm negatf (d–), O atomu le bleşk yaparken se kısm poztf (d+) değerlk aldığı görülüyor.

•

Benzer şeklde O atomunun C atomu le bleşk yaparken kısm negatf (d–), F atomu le bleşk yaparken se kısm poztf (d+) değerlk aldığı görülüyor.

III. X ve Z arasında oluşan bleşktek atom sayısı, Y ve Z arasında oluşan bleşkteknden fazladır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

Buna göre, elementlerin farklı elementlerle kısmi pozitif veya kısmi negatif değerlik alması aşağıdaki periyodik özelliklerden hangisi ile doğrudan ilgilidir?

C) I ve III E) I, II ve III

A) Atom çapı

B) İyonlaşma enerjs

C) Elektronegatk

D) Ametalk aktk

E) Elektron lgs

7. ®

+ X

9. Y

XY

Aşağıda XY ve ZY bleşklernn oluşumunun Lews gösterm verlmştr.

X ve Y atomlarının brbrne yaklaştırıldığındak elektron bulutlarının gösterm yukarıda verlmştr.

X

+

Y

® X+

Buna göre,

Z

+

Y

® Z Y

I.

Polar kovalent bağ oluşur.

II.

Ortaklanan elektronlar her k atom çekrdeğ tarafından eşt kuvvetle çeklr.

yargılarından hangileri doğrudur?

D) I ve II

B) Yalnız II

–

Buna göre, aşağıdaki değerlendirmelerden hangisinin doğru olması beklenmez?

III. X atomu kısm poztf (d+), Y atomu kısm negatf (d–) yükle yüklenr.

A) Yalnız I

Y

A)

X metal, Y ve Z ametaldr.

B)

XY yonk, ZY kovalent bağlıdır.

C)

X ve Z 1A grubu, Y 7A grubu elementdr.

D)

Aynı koşullarda XY’nn erme noktası ZY’den düşüktür.

E)

XY elektron alışverş le, ZY elektron ortaklaşması le oluşur.

C) Yalnız III E) I ve III

6.A 7.E

8.C 9.D

101

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

5 1.

or

Ko l

rta -O ay

KİMYASAL T ÜRLER A RASI E TKİLEŞİMLER

Recep Hoca kmya dersnde önce tahtaya boş br peryodk cetvel çzerek bazı elementler yerlerne yazıyor.

3.

O F Cl

Na Mg K

Aşağıdaki olaylardan hangisinin değişim türü diğerlerinden farklıdır? A)

Elmadan srke yapılması

B)

Na metalnn suda çözünmes

C)

Ham petrolün damıtılması

D)

Tuzlu suyun elektrğ letmes

E)

Ast yağmurlarının heykeller aşındırması

Sonrasında öğrencs Barış le aralarında tahtaya çzdğ peryodk cetveldek elementlerle lgl aşağıdak soru - cevap konuşması geçyor: Recep Hoca

Barış

I.

Erme noktası en büyük element hangsdr?

II.

Hang k element arasında oluşan bleşğn yonk karakter en yüksektr?

Mg K ve F 4.

Hang element oksjen le bleşk III. yaptığında negatf değerlk alır?

F

Aşağıda k su molekülü ve aralarındak etkleşmler modellenmştr.

Buna göre Barış, Recep Hocanın sorduğu sorulardan hangilerine doğru cevap vermiştir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

O

I

H

O

C) I ve III

H II

D) II ve III

E) I, II ve III

H

H

Buna göre, modelde numaralandırılan etkileşimlerle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? (1H, 8O) A) I numaralı etkleşm, elektron alışverş sonucu oluşmuştur. XH3 molekülündeki X elementi yoğun fazda, I.

B) II numaralı etkleşm, moleküller arası etkleşm olarak sınıflandırılır.

B se moleküller arasında London kuvvetler 5 etkndr. N se moleküller arasında hdrojen bağı etkndr.

II.

7

III.

15

P se moleküller arasında dpol – dpol etkleşm

etkndr. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III

ÇIKMIŞ SORU

2.

C) II numaralı etkleşm, I numaralı etkleşmden daha zayıftır. D) II numaralı etkleşm, apolar kovalent bağ olarak adlandırılır. E) I numaralı etkleşmn gücünde en baskın olan hdrojen bağıdır. MSÜ - 2019

E) I, II ve III

1.E 2.E

3.C 4.E

102

5 5.

Atom

Elektronegatiik

F

4,0

N

3,0

H

2,1

Mg

1,2

Na

0,9

7.

Değişim Olay Fiziksel

Yukarıda elektronegatflk değerler verlen atomlar le lgl aşağıdak değerlendrmeler yapılıyor: • • •

Aşağıdaki olaylardan hangisinin değişim türü yanlış işaretlenmiştir?

A)

NaCl(k) ® NaCl(s)

3

B)

NaCl(k) ® Na+(suda) + Cl–(suda)

3

Kimyasal

C) NaCl(s) ® Na(k) + 1/2Cl2(g)

NaF bleşğnn yonk karakter MgF2 bleşğnden yüksektr.

D) Na(g) ® Na+(g) + õe

NH3 bleşğnn kovalent karakter HF bleşğnden yüksektr. E)

H – F bağının polarlığı N – F bağından yüksektr.

3

3

Na(k) + H2O(s) ®

3

NaOH(suda) + 1/2H2(g)

Yukarıdaki değerlendirmeler dikkate alındığında iki atom arasındaki elektronegatiflik farkı arttıkça, I.

bağın yonk karakter,

II.

bağın kovalent karakter,

III. bağın polarlığı özelliklerinden hangileri artar? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) Yalnız III 8.

D) I ve III

6.

•

Magnezyum (Mg), sıcak su le tepkme verrken soğuk su le tepkme vermez.

•

Gümüş (Ag), HCI le tepkme vermezken derşk H2SO4 le tepkme verr.

•

Sodyum (Na), hem HCI hem de H2SO4 le tepkme verr.

E) II ve III

X: Su le hdrojen bağı oluşturur. Y: Moleküller arasında yalnızca London kuvvetler bulunur.

Yukarıdaki bilgilere bakılarak,

Yukarıdaki bilgilere göre X ve Y maddeleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? (1H, 6C, 7N, 8O, 9F, 16S, 17CI, 35Br) X

Y

A)

HF

HCl

B)

CH4

Br2

C)

CH3OCH3

CCl4

D)

NH3

H2S

E)

PH3

CH3OH

I.

Kmyasal özellkler maddelern tepkmeye grdğ koşullara bağlıdır.

II.

Maddelern kmyasal özellkler etkleştğ maddeye göre değşeblr.

III. Farklı maddelern aynı madde le kmyasal etkleşmnden farklı sonuçlar elde edleblr. sonuçlarından hangileri çıkarılabilir? A) Yalnız I D) II ve III

5.D 6.C

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

7.D 8.E

103

Orta

Ort aZ

Kola y

KİMYASAL T ÜRLER A RASI E TKİLEŞİMLER

I.

H2 gazının atomlarına ayrışması

II.

Naftalnn süblmleşmes

4.

Lewis yapısı,

X

III. Na(g) atomunun elektron vermes

Y

IV. Suyun buharlaşması

B) Yalnız III

D) II ve IV

Y

şeklinde olan bir bileşiğin formülü,

Yukarıdaki değişimlerden hangilerinin sonucunda yeni kimyasal tür oluşmaz? A) Yalnız II

Zor

6 1.

or

Ko l

rta -O ay

I. H2O

C) I ve III

II. MgCl2

III. OF2

yukarıdakilerden hangileri olabilir? (1H, 8O, 9F, 12Mg, 17CI)

E) I ve IV

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) I ve III

H 2.

I.

H

C H

II.

N

III.

H H H

H

O CH3 CH3

Yukarıda açık formülleri verilen bileşiklerden hangilerinin yoğun fazda kendi molekülleri arasında hidrojen bağı olmadığı halde su ile hidrojen bağı kurarak çözünür? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) II ve III

5.

Zn2+ iyonu ile aşağıdaki bileşiklerden hangisi oluşamaz? A) ZnCI2 D) Zn2SO4

C) I ve II

C) ZnCO3 E) Zn(NO3)2

E) I, II ve III

6. 3.

B) Zn3N2

H

H C

CH4, C2H4 ve C2H2 molekülleri ile ilgili,

H

I.

hem polar hem de apolar kovalent bağ çermes,

II.

moleküllernn apolar olması,

C H

Yukarıda bağ yapısı verilen molekülün sadece bağ yapısına bakılarak aşağıdakilerden hangisi bulunamaz?

III. tüm bağlarının tekl olması yukarıdakilerden hangileri üçü için de ortaktır? (1H, 6C)

A)

İçerdğ kovalent bağların türü

B)

Br molekülünün çerdğ bağ sayısı

A) Yalnız I

C)

Molekülün polar mı apolar mı olduğu

D)

Ortaklanmış elektron sayısı

E)

Toplam elektron sayısı

D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

1.D 2.B 3.B

4.C 5.D 6.E

104

6 7.

1A

2A

3.P

Y

Z

4.P

X

9.

XH3 bileşiğindeki X elementinin atom numarası; I.

5 se molekül polardır.

II.

7 se ortaklanmamış elektron sayısı 2’dr.

III. 13 se bleşğn Lews yapısı H X H şeklnde olur.

Periyodik cetvelde yerleri belirtilen X, Y ve Z elementleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A)

Metalk bağı en kuvvetl olan X’tr.

A) Yalnız I

B)

Y ve Z arasında Y2Z bleşğ oluşur.

C)

Erme noktası en büyük olan Y’dr.

D)

Atom çapı en büyük olan Z’dr.

E)

Okstlernn bazk karakter en fazla olan X’tr.

H

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

10. Peryodk sstemn 7A grubunda bulunan X, Y ve Z atomlarının yarıçapları aşağıdak tabloda verlmştr. Atom

Atom yarıçapı (pm)

X

114

Y

99

Z

72

Buna göre, bu atomların 11Na atomu ile oluşturduğu bileşikler ile ilgili, 8.

H2O molekülleri arasında yoğun fazda, I.

Kovalent bağ

III. Dpol – dpol

II. Hdrojen bağı IV. London kuvvetler

I.

Üçü de oda koşullarında katı haldedr.

II.

1 molünün çerdğ elektron sayısı en fazla olan NaX’tr.

III. İyonk karakter en yüksek olan NaZ’dır.

etkileşimlerinden hangileri bulunur? (1H, 8O)

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız II

A) Yalnız I

D) I, II ve IV

B) Yalnız III

C) I ve II E) II, III ve IV

D) II ve III

7.E 8.E

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 9.B 10.E

105

Orta

Ort aZ

Kola y

KİMYASAL T ÜRLER A RASI E TKİLEŞİMLER

Bileşik

Çözeltideki iyonlar

I

NH3

N3– ve H+

II

CO2

HCO3– ve H+

III

MgO

Mg2+ ve OH–

3.

B) Yalnız II

D) II ve III

H B H

H

N

P

HHH

HHH

Yukarıda bağ yapıları verilen bileşikler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Yukarıdaki tabloda verilen bileşiklerden hangilerinin sulu çözeltisinde bulunan iyonlar doğru verilmiştir? A) Yalnız I

Zor

7 1.

or

Ko l

rta -O ay

A)

N ve P aynı grup, B farklı grup elementdr.

B)

Yoğun fazda BH3 moleküller arasında yalnızca London kuvvetler bulunur.

C)

Yoğun fazda PH3 moleküller arasında yalnızca dpoldpol etkleşm görülür.

D)

Yoğun fazda NH3 moleküller arasında hdrojen bağı etkndr.

E)

Aynı basınçta kaynama noktaları arasındak lşknn NH3 > PH3 > BH3 şeklnde olması beklenr.

C) I ve III E) I, II ve III

4.

H N

2.

X, Y ve Z ametaller le lgl aşağıdak blgler verlyor. •

X ve Y aynı peryottadır.

•

Değerlk elektron sayıları arasında X > Y = Z lşks vardır.

Na Mg

II.

X ve Y arasında oluşan bleşkte X kısm negatf değerlk alır.

Al

I.

H – O bağının polarlığı H – N bağından fazladır.

II.

Na, Mg ve Al elementlernn erme noktaları arasındak lşk Al > Mg > Na şeklndedr.

III. İyonk karakter en fazla olan bleşk Al ve F arasında oluşur.

Bağ elektronlarına sahp çıkma eğlmler arasındak lşk X > Y > Z şeklndedr.

IV. N2O3 bleşğnde oksjen atomu kısm negatf (d–) değerlk alır.

III. Atom numarası en büyük olan X’tr. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I

A) Yalnız I

D) I ve II

B) Yalnız II

F

Periyodik sistemde yerleri belirtilen elementler ile ilgili,

Buna göre, I.

O

C) Yalnız III E) I ve III

D) I ve IV

1.D 2.A

B) Yalnız III

C) II ve IV E) II ve III

3.C 4.B

106

7 5.

X ve Y elementlernden oluşan k bleşktek toplam elektron sayıları aşağıda verlmştr. Bileşik

Toplam elektron sayısı

XY2

23

X2Y3

38

7.

Alkollü su

B) 98

C) 106

1

Etl alkol

2

Etlen

3

Poletlen

Buna göre, hangi basamaklarda kimyasal değişim gerçekleşir? A) Yalnız 1

Buna göre, XY3– iyonunun 13AI elementi ile oluşturduğu bileşikteki toplam elektron sayısı kaçtır? A) 92

Aşağıdak şemada alkollü sudan başlayıp poletlen oluşumuna kadar olan basamaklar gösterlmştr.

D) 112

B) Yalnız 2

D) 2 ve 3

C) 1 ve 3 E) 1 , 2 ve 3

E) 118

8.

I.

Hdrojen atomu çeren moleküller arasında yoğun fazda hdrojen bağı oluşur.

II.

London kuvvetler, apolar moleküller arasında yoğun fazda görülen tek etkleşm türüdür.

III. Toplam elektron sayısı büyük olan maddelern kaynama noktaları da büyük olur. 6.

Aşağıda metal atomları arasındak bağlanış bçm gösterlmştr.

Yukarıdaki yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I

+ + + +

(+) yüklü metal katyonu

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III

+ + + + + + + +

(–) yüklü elektron denizi

Bu bağlanış biçiminin metallere kazandırdığı özellikler ile ilgili, I.

Metal yüzeyne çarpan ışığın etks le uyarılan elektronlar temel hale dönerken soğurdukları ışınları ger yansıtarak metale parlak br görünüm kazandırır.

II.

Metallern katı ve sıvı halde elektrğ letmeler metal katyonları vasıtası le olur.

9.

Olay

III. Metallere darbe uygulandığında metal katyonları ve elektron denz brbr üzernden kaydığından metaller kırılmaz, çekçle dövüleblr ve şekl verleblr. yukarıdakilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

Aşağıdaki olaylardan hangisinin değişim türü yanlış verilmiştir?

C) I ve III E) I, II ve III

5.C 6.C

Değişim

A)

Br gazın yüksek basınçta soğutularak sıvılaştırılması

Fzksel

B)

Br çözelt soğutulduğunda çözünen katının krstallenmes

Fzksel

C)

Bir katı ısıtıldığında gaz çıkışı olması

Fzksel

D)

İk yonk katının sulu çözeltler karıştırıldığında çökelme olması

Kmyasal

E)

Br metaln astte çözünmes

Kmyasal

7.D 8.B 9.C

107

Orıjinal

®

E MAD

BY

Sorular

1.

X, Y ve Z ametaller arasında oluşan moleküllern bağlanış bçmler aşağıdak görsellerde şematze edlmştr.

3.

X ve Y elementlernden oluşan A molekülü le Z ve T elementlernden oluşan B molekülünün atomları arasındak halat çekme oyununun sonuçları aşağıda verlmştr. X

X

X

X

Y

X

2.

X–X>X–Y>X–Z

B)

X–Y>X–Z>X–X

C)

X–Z>X–X>X–Y

D)

X–X>X–Z>X–Y

E)

X–Z>X–Y>X–X

X

Y

Son durum

Z

Buna göre; X – X, X – Y ve X – Z bağlarının kovalent karakterleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

Y

Z

T

Z

T

Son durum

Buna göre, X, Y, Z ve T elementleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? (Elektronegatflk F > Cl > H) X

Y

Z

T

A)

H

H

H

Cl

B)

Cl

Cl

F

H

C)

H

F

Cl

H

D)

H

H

F

F

E)

CI

H

F

H

X ve Y brer element olmak üzere, br bleşğn ortaklanmış ve ortaklanmamış elektron sayılarının küme le gösterm aşağıda verlmştr. X

Y

2

4

X

2

Buna göre, bileşiğin formülü, I.

CO2

II.

H2S

III. OF2 yukarıdakilerden hangileri olabilir? (1H, 6C, 8O, 9F, 16S) A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I ve III

1.A 2.B

3.B

108

MADDENİN HALLERİ MADDENİN F İZİKSEL HALLERİ K ATILAR SIVILAR GAZLAR HAL DEĞİŞİMİ HAL DEĞİŞİMİ GRAFİĞİ

Ü N İ T E

04

1. TEST KAZANIM

MADDENİN FİZİKSEL HALLERİ

DAKLI SORULAR Madde

3.

Fiziksel hali

1. I.

Katı

a.

II.

Maddenin fiziksel halleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Sıvı

b.

III.

c.

Gaz

IV.

d.

Plazma

A)

Maddelerin hangi halde bulunacağı tanecikler arası çekim kuvveti ve ortam koşullarına bağlıdır.

B)

Katılar; belirli şekil ve hacmi olan, bulundukları yerde titreşim hareketi yapabilen, maddenin en düzenli halidir.

C)

Sıvılar; bulunduğu kabın şeklini alan, akışkan olmayan ve kolaylıkla sıkıştırılabilen maddelerdir.

D)

Gazlar; basınç uygulanarak sıkıştırılabilen, bulundukları kabı tamamen dolduran, maddenin en düzensiz halidir.

E)

Plazma; çok yüksek sıcaklıklarda görülen, iyonlaşmış gaz atomlarının, elektronların ve nötr atomların bir arada bulunduğu fiziksel haldir.

Yukarıdaki maddelerin fiziksel hallerinin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

2.

I

a

II

b

B)

I

b

II

c

C)

I

c

II

a

D)

I

a

II

c

E)

I

c

II

d

III c

III d

III b

III d

III a

IV d

IV a

IV d

IV b

IV b

Maddenin fiziksel halleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

4.

Saf bir maddenin katı, sıvı ve gaz hali için,

Tanecikler arası çekim kuvvetinin en fazla olduğu hal katı haldir.

I.

akışkan olma,

II.

sıkıştırılabilme,

B)

En düşük enerjili hal katı halidir.

III. titreşim hareketi yapabilme

C)

Tanecikler sıvı halde titreşim ve öteleme hareketi yapar.

özelliklerinden hangileri ortaktır?

D)

Magma tabakası plazma hale örnektir.

A) Yalnız I

E)

Bir madde sıvı halden gaz hale geçerken yoğunluğu artar.

A)

D) I ve II

1.D 2.E

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I ve III

3.C 4.C

110

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

MADDENİN FİZİKSEL HALLERİ

Plazmaların genel özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Plazmalar yüklü parçacıklar içerdiklerinden manyetik ve elektriksel alandan etkilenir.

B)

Plazmalar ısı ve elektriği çok iyi iletir.

C)

Plazmalarda gerçekleşen kimyasal tepkimeler çok yavaştır.

D)

Plazmalarda meydana gelen değişimler her yöne ışık hızı ile iletilir.

E)

Plazmalarda madde tanecikleri bulundukları kapta bulut şeklinde kümelenir.

8.

KAZANIM

I.

Petrol gazı ve doğal gazın sıvılaştırılarak (LPG ve LNG) depolanması ve taşınması

II.

Temiz havadan azot ve oksijen eldesi

III. Buzdolabı ve klimalarda soğutucu akışkan yardımıyla ortamın soğutulması IV. Sıcak hava balonlarında havanın ısıtılarak balonun yükselmesi Yukarıdaki olaylardan hangilerinde gazların sıkıştırılabilme veya genleşme özelliğinden yararlanılır? A) I ve III

B) II ve IV D) II, III ve IV

6.

DAKLI SORULAR

C) I ve IV E) I, II, III ve IV

Sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 9. A)

Renksiz, kokusuz ve yanıcıdır.

B)

Ham petrolün damıtılmasından elde edilir.

C)

Bileşiminde %90 oranında metan gazı vardır.

D)

Diğer fosil yakıt türlerine göre daha çevrecidir.

E)

Çelik tüplerde depolanır ve taşınır.

Doğal su döngüsü ile ilgili,

7.

I.

Canlı hayatı, endüstri ve çevre açısından çok önemlidir.

II.

Suyun hal değiştirerek atmosfer ile yeryüzü arasındaki döngüsüdür.

LPG ve LNG için, I.

renksiz, kokusuz ve yanıcı olma,

II.

sıvılaştırılarak depolanma ve taşınma,

III. Kirlenen suların arıtılarak içilebilir ve kullanılabilir hale getirilmesini sağlar.

III. yakıt olarak kullanılma özelliklerinden hangileri ortaktır? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

yargılarından hangileri doğrudur? C) I ve III

A) Yalnız I

E) I, II ve III

D) II ve III

5.C 6.C 7.E

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 8.E 9.E

111

1. TEST KAZANIM 1.

KATILAR

DAKLI SORULAR Amorf katılar ile ilgili,

4.

I.

Katıyı oluşturan tanecikler düzensiz bir şekilde rasgele istiflenmiştir.

II.

Belirli bir geometrik şekilleri ve erime noktaları yoktur.

Aşağıdakilerden hangisi kristal katı değildir? A) Kuvars

B) Plastik D) Yemek tuzu

C) İyot E) Demir

III. Isıtıldıklarında belirli bir sıcaklık aralığında yumuşarlar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II E) I, II ve III

5.

2.

•

Cam ve tereyağı .....I..... katılara örnektir.

•

.....II..... bir katının yumuşamaya başladığı sıcaklığa camsı geçiş sıcaklığı denir.

•

.....III..... katıların belirli erime noktaları vardır.

Aşağıdaki katılardan hangisi yanlış sınıflandırılmıştır? Katı

Sınıfı

A)

Elmas

Amorf

B)

Çinko

Kristal

C)

Tereyağı

Amorf

D)

Cam

Amorf

E)

Şeker

Kristal

Yukarıdaki cümlelerdeki boşluklardan hangilerine “amorf” kelimesinin getirilmesi uygundur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

6.

3.

Kristal katılar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Yukarıda kristal örgüsü ve birim hücre modeli verilen katı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)

Taneciklerin belirli bir geometrik kalıba göre düzenli bir şekilde istiflenmesi sonucu oluşan katılardır.

A)

İyonik kristaldir.

B)

Sert olmaları dışındaki özellikleri sıvılara benzer.

B)

Erime ve kaynama noktası yüksektir.

C)

Belirli erime noktaları vardır.

C)

Sert ve kırılgan yapılıdır.

D)

Düzenli bir yapıya sahip olduklarından kararlıdırlar.

D)

Elektriği iletmez.

E)

Yapıları ve fiziksel özellikleri, tanecikleri bir arada tutan çekim kuvvetlerine bağlıdır.

E)

Kristaldeki birimleri Van der Waals kuvvetleri bir arada tutar.

1.E 2.C 3.B

4.B 5.A 6.E

112

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

KATILAR

Bir kristal katı ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

Erime noktası düşüktür.

•

Kolay şekil değiştirecek kadar yumuşaktır.

•

Kristalde London kuvvetleri etkindir.

B) Grafit D) Buz

Kristal birimi bir arada tutan kuvvetler

C) Cam E) MgO

Elektrostatik çekim

II

Kovalent bağ

b Grafit

III

Hidrojen bağı

c Buz

Türü

A)

Buz

Kovalent

B)

Yemek tuzu

İyonik

C)

Demir

Metalik

D)

Şeker

Moleküler

E)

Plastik

Amorf

9.

Erme ve kaynama noktaları yüksektr.

a Kalsiyum oksit

Buna göre, bunların eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Aşağıdaki katılardan hangisinin türü yanlış verilmiştir? Katı

Örnek

I

A)

8.

DAKLI SORULAR

10. Aşağıda bazı katı örnekleri ve bu katıların kristal birimlerini bir arada tutan kuvvetler verilmiştir.

Buna göre, bu katı aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) I2

KAZANIM

I

a

II III

B)

I

c

b

II

c

C)

I

b

b

II

III a

III

D)

I

a

a

II

c

c

III b

E)

I

c

II

a

III b

Hem güçlü hem de zayıf etkleşm çerr.

I

II 11. Aşağıdaki katılar ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

Moleküler Krstal

Katı Elektrk letkenlkler yoktur. III

IV

Krstaldek brmler kovalent bağlar brarada tutar.

Yukarıdaki kavram haritasında moleküler kristaller ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) I ve II

B) II ve III D) II, III ve IV

C) I ve IV E) I, III ve IV

Bilgi

A)

Elmas

Ağ örgülü kovalent katıdır.

B)

Zn

Atomları bir arada tutan kuvvetler metalik bağlardır.

C)

Tereyağı

Belirli bir geometrik şekli ve erime noktası vardır.

D)

H2O

Molekülleri arasında hidrojen bağları etkindir.

E)

KCl

Anyon ve katyonlar arasında kuvvetli bir elektrostatik çekim vardır.

10.A 11.C

7.A 8.A 9.B

113

1. TEST KAZANIM 1.

SIVILAR

DAKLI SORULAR Viskozite ile ilgili,

4.

I.

Sıvıların akmaya karşı gösterdiği dirençtir.

II.

Viskozitesi büyük olan sıvılar daha akıcıdır.

Aşağıda bazı sıvıların 20°C’deki viskozite değerleri verilmiştir.

III. Sıvıların sıcaklığı arttıkça viskozitesi azalır.

Sıvı

Viskozite (Pa.s)

Zeytinyağı

8,1 . 10–2

Cıva

1,55 . 10–3

yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

Buna göre,

C) Yalnız III E) II ve III

I.

20°C’de zeytinyağı,

II.

20°C’de cıva,

III. 40°C’de cıva sıvılarının akış hızları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) I > II > III 2.

Aşağıdaki olaylardan hangisinin viskozite ile ilgisi yoktur? A)

Yolları asfaltlarken kullanılan ziftin sıcak olarak dökülmesi

B)

Petekteki balın sıcaklığı artırılarak kavanozlara doldurulması

C)

Su üzerinde yüzen bir toplu iğnenin sıcaklık artırıldığında suyun dibine batması

D)

Dondurmanın sıcaklığı arttıkça akıcılığının artması

E)

Buzdolabından çıkarılan tereyağın biraz bekletildiğinde ekmeğe daha kolay sürülmesi

B) III > II > I

D) III > I > II

5.

C) I > III > II E) II > III > I

Aşağıdaki tabloda üç farklı sıvının 25 °C’deki viskozite değerleri verilmiştir. Sıvı

Viskozite (mPa.s)

Metanol

0,544

Su

0,890

Etanol

1,074

Buna göre, 3.

X ve Y sıvılarının aynı sıcaklıktaki viskoziteleri arasında X > Y ilişkisi vardır.

I. Akmaya karşı en fazla direnç gösteren etanoldür.

Buna göre, X ve Y sıvıları ile ilgili,

II.

X’in tanecikleri arasındaki çekim kuvveti Y’den büyüktür. X’in akış hızı Y’den düşüktür.

III. X bal, Y su olabilir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

ÇIKMIŞ SORU

I.

II. Moleküller arası çekim kuvveti en güçlü olan metanoldür. III. Suyun sıcaklığı 15°C’ye düşürülürse viskozite değeri büyür. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III TYT - 2020

D) II ve III

E) I, II ve III

1.B 2.C 3.E

4.B 5.C

114

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

SIVILAR

Şekil - 1’deki gibi aynı sıcaklıkta bulunan X ve Y arı sıvılarının üzerine özdeş demir bilyeler aynı anda bırakıldığında Şekil - 2’deki durum oluşuyor.

8.

KAZANIM I.

H

DAKLI SORULAR

OH

II. CH2 OH

CH2 OH

III. CH2 OH

CH

CH2

OH

OH

Yukarıda açık formülleri verilen saf sıvılar ile ilgili, X

Y Şekil - 1

Şekil - 2

Buna göre,

I.

Üçü de hidrojen bağı içerir.

II.

Aynı sıcaklıkta viskoziteleri arasındaki ilişki III > II > I şeklindedir.

III. Aynı basınçta kaynama noktaları arasındaki ilişki I > II > III şeklindedir.

I.

viskozite,

II.

tanecikler arası çekim kuvveti,

yargılarından hangileri doğrudur?

III. akıcılık A) Yalnız II

B) Yalnız III

C) I ve II

niceliklerinden hangileri arasında X < Y ilişkisi vardır? D) I ve III A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

7.

E) I, II ve III

C) Yalnız III E) II ve III

Aşağıda bazı sıvıların aynı sıcaklıktaki viskozite değerleri verilmiştir. Sıvı

Viskozite (Pa.s)

X

2 . 10–3

Y

4 . 10–3

Z

7 . 10–3

9.

Bu sıvıların aynı sıcaklıkta viskoziteleri arasındaki ilişki X > Y olduğuna göre,

Buna göre, I.

Akıcılıkları arasındaki ilişki X > Y > Z şeklindedir.

II.

Tanecikler arası çekim kuvvetleri arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

D) II ve III

B) Yalnız II

I.

Tanecikler arası çekim kuvveti

II.

Şişeyi doldurma süresi

niceliklerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

III. Viskozite, sıvılar için ayırt edici özellik olarak kullanılabilir.

A) Yalnız I

Özdeş iki boş şişe huni yardımıyla X ve Y sıvıları ile doldurulmak isteniyor.

C) I ve III E) I, II ve III

6.D 7.E

I

II

A)

X>Y

X>Y

B)

X Z ilişkisi vardır? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

4.

C) I ve II E) I ve III

1 atm basınç altında bulunan X, Y ve Z arı sıvılarının buhar basınçlarının sıcaklıkla değişimi grafikte verilmiştir. Buhar basıncı (atm) 1

2.

Ağzı açık iki özdeş kaba aynı koşullarda eşit kütlelerde X ve Y saf sıvıları konulmuştur. Bir süre sonra X’in tamamen buharlaştığı, Y’nin ise bir kısmının buharlaştığı gözlenmiştir.

X’in buharlaşma hızı Y’den büyüktür.

II.

X’in moleküller arası çekim kuvveti Y’den büyüktür.

III. X’in kaynama sıcaklığı Y’den küçüktür. yargılarından hangileri doğrudur?

D) II ve III

Z

40

90

120

Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

I.

B) Yalnız II

Y

Sıcaklık (°C)

Buna göre, X ve Y sıvıları ile ilgili,

A) Yalnız I

X

C) I ve III E) I, II ve III

1.D 2.C

A)

Y’nin normal kaynama noktası 90°C dir.

B)

Moleküller arası çekim kuvvetleri arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.

C)

25°C’de buhar basıncı en büyük olan Z’dir.

D)

Uçuculuğu en büyük olan X’tir.

E)

Üçünün de kaynamaları sırasındaki buhar basıncı 1 atm’dir.

3.C 4.C

116

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

SIVILAR

S

S

su

8.

2S

su

50 °C

50 °C

I

II

III

Aynı ortamda bulunan bazı sıvıların kaynama noktaları aşağıda verilmiştir. Sıvı

Kaynama noktası (°C)

Benzen

80

Su

100

Buna göre, benzen ve su sıvıları ile ilgili,

Aynı ortamda bulunan yukarıdaki kaplardaki saf suların buharlaşma hızları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? B) II > III > I

D) III > I = II

C) III > II > I

I.

Suyun moleküller arası çekim kuvveti daha büyüktür.

II.

25 °C de benzenin buhar basıncı daha büyüktür.

III. Kaynamaları sırasındaki buhar basınçları farklıdır.

E) I > II = III

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II

B) II ve III D) I, II ve III

6.

DAKLI SORULAR

su

25 °C

A) I > II > III

KAZANIM

C) Yalnız I E) Yalnız III

Sabit basınçta ağzı açık bir kapta kaynamakta olan saf bir sıvının, I.

sıvı kütlesi,

II.

sıcaklık,

III. buhar basıncı niceliklerinden hangileri değişmez? A) Yalnız I

B) Yalnız III

C) I ve II

Şekildeki pistonla kapatılmış kapta buharı ile dengede olan saf su vardır.

9. D) II ve III

E) I, II ve III H2O(g)

Piston sabit sıcaklıkta bir miktar aşağı itilerek sabitleniyor ve sistemin yeniden dengeye gelmesi sağlanıyor.

H2O(s)

7.

I.

Saf su (Antalya)

II.

Tuzlu su (Antalya)

Buna göre, bu olayla ilgili,

III. Saf su (Eskişehir)

I.

Suyun buhar basıncı artar.

II.

Sıvı molekül sayısı artar.

Yukarıda bulundukları yerler verilen sıvıların kaynama noktaları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

yargılarından hangileri doğrudur?

A) II > I > III

A) Yalnız I

D) II > I = III

B) I = II > III

III. Su buharı molekülü sayısı azalır.

C) I > III > II

D) II ve III

E) III > II > I

5.C 6.D 7.A

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

8.A 9.D

117

3. TEST KAZANIM 1.

SIVILAR

DAKLI SORULAR Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

4.

A)

Saf suda tuz çözünürse kaynama noktası artar, denge buhar basıncı azalır.

B)

Saf sıvıların sabit basınçta kaynamaları süresince sıcaklıkları sabit kalır.

C)

Aynı ortamda kaynayan farklı sıvıların buhar basınçları aynıdır.

D)

Saf bir sıvının üzerindeki basınç artırılırsa kaynama noktası azalır.

E)

Bir sıvının buharlaşma hızı; sıcaklık ve kabın yüzey genişliği ile doğru orantılıdır.

Arı bir sıvı için çizilen, I

Kaynama noktası

Buhar basıncı

II

Dış basınç

III

Sıcaklık

Kaynama süresi

Kütle

yukarıdaki grafiklerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

2.

C) Yalnız III E) II ve III

Aşağıdakilerden hangisi denge buhar basıncına etki eder? A) Kabın yüzey alanı

B) Sıvı miktarı

C) Kap hacmi

D) Sıcaklık E) Dış basınç

5.

3.

Aynı sıcaklıkta bulunan X, Y ve Z saf sıvıları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

•

Molekülleri arasındaki çekim kuvveti en büyük olan X’tir. Y’nin uçuculuğu en büyüktür.

Aşağıdaki kapalı kaplarda belirtilen miktarlarda ve koşullardaki saf sular buharları ile dengededir. I

II

H2O(g)

H2O(g)

10 g H2O(s)

10 g H2O(s)

20 °C

40 °C

III

H2O(g)

20 g H2O(s)

40 °C

Buna göre, bu sıvıların buhar basınçları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Buna göre, suların buhar basınçları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A) X < Y < Z

A) I > II > III

D) Z < Y < X

B) Z < X < Y

C) X < Z < Y

E) Y < Z < X

D) III > I = II

1.D 2.D 3.C

B) III > II > I

C) II = III > I E) II > III > I 4.C 5.C

118

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

SIVILAR 8.

ÇIKMIŞ SORU

6.

Açık kapta bulunan saf suyun kaynama sıcaklığının dış basınçla değişiminin incelendiği bir araştırmada aşağıdaki veriler elde edilmiştir. Deney

Dış basınç (atm)

Kaynama sıcaklığı (°C)

1

0,5

T1

2

1

T2

3

2

T3

B) T1 = T2 = T3

D) 4T1 = T2 = 2T3

Gerçek hava sıcaklığının 40°C olduğu bir ortamda bağıl neme bağlı olarak hissedilen sıcaklık değerleri aşağıda verilmiştir. Bağıl nem (%)

5

10

20

30

50

Hissedilen sıcaklık (°C)

36

37

39

43

55

I.

Bağıl nem arttıkça hissedilen sıcaklık artar.

II.

Hissedilen sıcaklık değeri gerçek hava sıcaklığından her zaman yüksektir.

III. Bağıl nem düştükçe, gerçek hava sıcaklığı ile hissedilen sıcaklık değerleri arasındaki fark azalır. sonuçlarından hangileri çıkarılabilir?

C) T3 > T2 > T1

A) Yalnız I

E) 2T1 = 2T2 = T3 MSÜ - 2021

7.

DAKLI SORULAR

Buna göre, yukarıdaki bilgilere dayanarak,

Buna göre, saf suyun kaynama sıcaklıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) T1 > T2 > T3

KAZANIM

D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

Aşağıdaki tabloda gerçek sıcaklık değerlerinin bağıl neme bağlı olarak hissedilen sıcaklık değerleri verilmiştir.

Gerçek sıcaklık değeri (°C)

Hissedilen sıcaklık değeri (°C) %20 bağıl nem

%40 bağıl nem

%60 bağıl nem

35

33

37

45

30

28

30

33

25

25

26

26

9.

Bu tabloya göre, I.

%60 bağıl nemde, gerçek sıcaklık ile hissedilen sıcaklık değerleri arasındaki fark 35°C gerçek sıcaklıkta en fazladır.

II.

%40 bağıl nemde, gerçek sıcaklık ile hissedilen sıcaklık değerleri birbirine eşit olabilir.

D) I ve III

II.

Havadaki nem miktarı sıcaklık ile doğru orantılıdır.

IV. Havadaki nem oranının artması yağış olasılığını artırır. Yukarıda verilen ifadeler sırası ile doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde aşağıdaki sonuçlardan hangisi ortaya çıkar?

ifadelerinden hangileri doğrudur? B) Yalnız III

Hissedilen sıcaklık; gerçek sıcaklık, nem oranı ve rüzgar şiddetine bağlıdır.

III. Belirli bir sıcaklıkta havadaki su buharının kısmi basıncı arttıkça bağıl nem artar.

III. Hissedilen sıcaklık değeri, her zaman gerçek sıcaklık değerine eşit ya da daha büyüktür.

A) Yalnız II

I.

A) D, D, D, D

C) I ve II E) I, II ve III

D) Y, D, D, Y

6.C 7.C

B) D, Y, D, Y

C) Y, D, D,D

E) D, Y, Y, D

8.A 9.A

119

1. TEST KAZANIM 1.

GAZLAR

DAKLI SORULAR Gazların genel özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

4.

Aşağıdaki birim dönüşümlerinden hangisi yanlıştır? A)

0,5 atm = 38 cmHg

B)

300 mL = 0,3 L

Gaz tanecikleri titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.

C)

6,02 . 1024 tane = 10 mol

D)

127 K = 400°C

C)

Yüksek sıcaklık ve düşük basınçta sıvılaştırılırlar.

E)

152 mmHg = 0,2 atm

D)

Katı ve sıvılara göre yoğunlukları düşüktür.

E)

Gaz tanecikleri arasındaki çekim kuvvetleri yok denecek kadar azdır.

A)

Bulundukları kabın her noktasına aynı basıncı uygularlar.

B)

5.

Aşağıdaki kaplarda belirtilen koşullarda He gazı bulunmaktadır. B ideal piston

A

2. NK’da 1 mol gaz 22,4 L hacm kaplar.

Brbrler le her oranda karışarak homojen karışımları oluştururlar.

I

II

n mol He(g)

n mol He(g)

V, T

V, T

Bu kaplara aynı sıcaklıkta bir miktar He gazı ilave edildiğinde,

GAZLAR

Gaz taneckler gelşgüzel ve sürekl hareket halndedr.

III

Bulundukları kabı tamamen doldurduklarından kabın şekln ve hacmn alırlar.

D) I, III ve IV

hacim,

A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I, II ve IV

C) I ve II E) I ve III

E) I, II, III ve IV 6.

3.

II.

niceliklerinden hangileri A kabında artarken, B kabında değişmez?

Yukarıdaki kavram haritasında gazlar ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur? B) II ve III

basınç,

III. mol sayısı

IV

A) I ve IV

I.

Sabit hacimli kapalı bir kapta bulunan bir gazın aynı sıcaklıkta miktarı artırıldığında, I.

tanecikler arası boşluk,

II.

basınç,

III. özkütle

Aşağıdakilerden hangisi gazları niteleyen büyüklükler arasında değildir?

niceliklerinden hangileri artar?

A) Basınç

A) Yalnız I

B) Viskozite D) Mol sayısı

C) Sıcaklık E) Hacim

D) II ve III

1.C 2.E 3.B

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

4.D 5.A 6.D

120

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

GAZLAR 9.

7.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki sistemde piston sabit sıcaklıkta aşağı itilerek X gazının hacmi azaltılıyor.

He(g) O2(g) X gazı

Yukarıdaki kapalı kapta bulunan He ve O2 gazları için, I.

sıcaklık,

II.

mol sayısı,

X gazı

Buna göre, X gazının,

III. hacim niceliklerinden hangileri kesinlikle aynıdır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

I.

basınç,

II.

tanecik sayısı,

III. yoğunluk

C) Yalnız III

niceliklerinden hangileri artar?

E) II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız III E) II ve III

8.

İdeal piston N2 gazı

10. Sürtünmesiz ve hareketli pistonlu bir kapta bulunan ve sıcaklığı 50 °C olan bir miktar ideal gazın belirli bir

Şekildeki sisteme,

basınçtaki hacmi V1 dir. Aynı basınçta gazın sıcaklığı

sıcaklığı artırmak,

II.

sabit sıcaklıkta pistonu aşağı itmek,

III. sabit sıcaklıkta N2 gazı ilave etmek yukarıdaki işlemlerden hangileri ayrı ayrı uygulanırsa N2 gazının basıncı artar? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III

ÇIKMIŞ SORU

100 °C’ye çıkarıldığında ise hacmi V2 dir.

I.

Buna göre, V1 ile V2 arasındaki bağıntı aşağıdakilerden hangisidir? A) V2 = 2V1

B) V2 = 0,5V1

D) V2 > 2V1

C) V2 < 2V1

E) V2 = V1 MSÜ - 2019

E) I, II ve III 9.D 10.C

7.D 8.B

121

1. TEST KAZANIM 1.

HAL DEĞİŞİMİ

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki hal değişimleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? Hal değişim

4.

X, Y ve Z saf bir maddenin katı, sıvı ve gaz hallerini göstermektedir. Bu haller ile ilgili,

Bilgi

A)

Erime

Isı alan bir olaydır.

B)

Buharlaşma

C)

Yoğuşma

D)

Süblimleşme

Maddenin tanecikleri arasındaki uzaklıklar azalır.

E)

Donma

Maddenin toplam enerjisi azalır.

•

X’in Y’ye dönüşümünde ısı gerekir.

•

Y’nin Z’ye dönüşümünde düzensizlik azalır.

Sıvıdan gaza geçme olayıdır. bilgileri veriliyor.

Isı veren bir olaydır.

Buna göre, X, Y ve Z, X

Y

Z

I.

Sıvı

Gaz

Katı

II.

Katı

Sıvı

Gaz

III.

Gaz

Katı

Sıvı

yukarıdakilerden hangileri gibi olabilir? 2. Hal değişim I.

Su ® su buharı

II.

Su ® buz

III.

Su buharı ® çiy

Adı

Isı

Buharlaşma

Alır

Donma

Alır

Yoğuşma

Verir

Erime

Alır

Süblimleşme

Verir

IV. Buz ® su V.

Su buharı ® kırağı

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C)Yalnız III E) II ve III

Suyun hal değişimleri ile ilgili yukarıda verilen bilgilerden hangilerinde yanlışlık yapılmıştır? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) II ve V

3.

Katı

C) I ve IV E) I, IV ve V

1

2 Sıvı

4

5.

Gaz 3

I. Tanecikler arası uzaklık artar.

5

A)

1. olayın adı erimedir.

B)

2. olayda madde ısı alır.

C)

3. olayda maddenin potansiyel enerjisi artar.

D)

4. olayda maddenin kinetik enerjisi değişmez.

E)

5. olayda düzensizlik artar.

II. Tanecikler arası çekim kuvveti azalır.

ÇIKMIŞ SORU

Arı bir madde için yukarıda verilen hal değişimleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Bir sıvının gaz hâline geçmesiyle ilgili,

III. Kimyasal bir olaydır. yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve II

B) Yalnız II D) Yalnız I

C) Yalnız III E) II ve III MSÜ - 2018

1.D 2.D 3.C

4.A 5.A

122

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

HAL DEĞİŞİMİ

I. X(s) ¾® X(g)

II. X(s) ¾® X(k)

8.

KAZANIM

Madde

Erime noktası (°C)

Kaynama noktası (°C)

X

–15

77

Y

20

132

Z

97

175

Saf bir maddenin yukarıdaki dönüşümleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

I. dönüşüm buharlaşma, II. dönüşüm donmadır.

B)

I. dönüşümde madde ısı alırken, II. dönüşümde madde ısı verir.

C)

I. dönüşümde maddenin toplam enerjisi artar, II. dönüşümde maddenin toplam enerjisi azalır.

D)

I. dönüşümde tanecikler arası uzaklık artar.

E)

II. dönüşüm yalıtılmış bir kapta gerçekleşiyorsa ortamın sıcaklığı azalır.

Yukarıda normal erime ve kaynama noktaları verilen X, Y ve Z saf maddeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

9.

7.

DAKLI SORULAR

A)

X’in kaynadığı sıcaklıkta Y sıvı haldedir.

B)

Y’nin sıvı olduğu sıcaklık aralığında Z sıvı ya da gaz haldedir.

C)

Tanecikler arası çekim kuvveti en büyük olan Z’dir.

D)

Z’nin gaz olduğu sıcaklıklarda X ve Y de gaz haldedir.

E)

X’in sıvı olduğu sıcaklık aralığında Y katı ya da sıvı olabilir.

Madde

Erime noktası (°C)

Kaynama noktası (°C)

X

30

85

Madde

Erime noktası (°C)

Kaynama noktası (°C)

Y

–72

–29

X

5

60

Z

65

241

Y

30

125

1 atm basınçta erime ve kaynama noktaları verilen X, Y ve Z saf maddeleri ile ilgili,

Yukarıda normal erime ve kaynama noktaları verilen X ve Y arı maddeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

50°C de X sıvı haldedir.

B)

10°C de Y katı haldedir.

C)

X’in kaynadığı sıcaklıkta Y sıvı haldedir.

D)

X’in sıcaklığı 0°C den 100°C ye getirildiğinde iki kez hal değiştirir.

E)

Y’nin sıcaklığı 40°C den 100°C ye getirildiğinde hem kinetik hem de potansiyel enerjisi artar.

I.

Oda sıcaklığında (25°C) hepsi farklı haldedir.

II.

Suyun sıvı olduğu sıcaklık aralığında X üç halde de bulunabilir.

III. 241°C de Z’nin buhar basıncı 1 atm’ye eşittir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

6.E 7.E

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 8.B 9.D

123

1. TEST KAZANIM

HAL DEĞİŞİMİ GRAFİĞİ

DAKLI SORULAR

3.

Sıcaklık (°C)

1.

Sıcaklık (°C)

Z Y X

Zaman

Zaman (dk)

Arı bir madde için grafikte verilen hal değişimi, Saf bir katının ısıtılmasına ilişkin sıcaklık - zaman grafiği yukarıda verilmiştir. Buna göre, bu maddenin X, Y ve Z anlarındaki fiziksel halleri ile ilgili, I.

X halinde kinetik enerjisi en düşüktür.

II.

Y halinde belirli bir hacmi vardır.

I.

erime,

II.

donma,

III. buharlaşma, IV. yoğuşma yukarıdakilerden hangileri olabilir?

III. Z halinde en düzensiz haldedir.

A) Yalnız II

B) Yalnız III

C) I ve III

ifadelerinden hangileri doğrudur? D) II ve IV A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

E) I ve IV

C) I ve II E) I, II ve III

4.

Sıcaklık (°C) 110

2.

Sıcaklık (°C) 45

Z

T2

I X

T1 I

II

III

IV

V

Y II

Isı (kal) III

IV

V

Yukarıda arı bir katının ısıtılmasına ilişkin sıcaklık - ısı grafiği verilmiştir.

Zaman (dk)

Saf bir maddenin ısıtılmasına ilişkin verilen sıcaklık - zaman grafiğine göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Kaynama noktası T2°C dir.

B)

I. bölgede en düzenli haldedir.

C)

Buharlaşma Z noktasında başlar.

D)

V. bölgedeki yayılma hızı III. bölgeden büyüktür.

E)

Potansiyel enerjileri arasındaki ilişki Y = Z > X şeklindedir.

Buna göre, bu madde ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

1.E 2.C

A)

Erime noktası 45°C, kaynama noktası 110°C’dir.

B)

I. bölgede homojen görünümlü katı haldedir.

C)

II. bölgede donma olayı gerçekleşir.

D)

III. bölgede kinetik enerjisi artar, potansiyel enerjisi değişmez.

E)

IV. bölgede potansiyel enerjisi artar, kinetik enerjisi değişmez.

3.D 4.C

124

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

HAL DEĞİŞİMİ GRAFİĞİ

Sıcaklık

KAZANIM

7.

Sıcaklık

DAKLI SORULAR

Sıcaklık (°C)

a Zaman

1

Zaman

I

II

Sıcaklık

2 b

3 Zaman (dk)

c

Sıcaklık

Saf bir katının ısıtılmasına ilişkin yukarıda verilen grafiğe göre,

Zaman

IV

II.

2. bölgede maddenin tanecik yapısı değişir.

III. Maddenin erime süresi c dakikadır.

Yukarıdaki sıcaklık - zaman grafiklerinden hangileri sabit basınçta saf bir maddeye ait olabilir? B) Yalnız IV

D) III ve IV

6.

Maddenin kütlesi artırılırsa a, b ve c değerleri değişir.

Zaman

III

A) Yalnız II

I.

yargılarından hangileri yanlıştır?

C) I ve II

A) Yalnız II

E) I, II ve III

D) II ve III

Aşağıdaki grafik saf bir sıvının ısıtılması sırasında kütlesinin zamanla değişimini göstermektedir.

8.

C) I ve II E) I, II ve III

Sıcaklık (°C) t2

Sıvı kütlesi

t1

m

0

B) Yalnız III

t1

t2

0

Zaman

Buna göre;

15

25

40

65

Zaman (dk)

Saf bir katının ısıtılmasına ilişkin verilen grafiğe göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

I.

0 – t1 aralığında sıvının sıcaklığı artar.

II.

t1 – t2 aralığında sıvı kaynamaktadır.

A)

Kütlesi artırılırsa t1 değeri değişmez.

III. t2 anında madde tamamen gaz halindedir.

B)

Dış basıncı artırılırsa t2 değeri artar.

C)

Isıtıcı gücü iki katına çıkarılırsa erime süresi 20 dakika olur.

D)

Kaynama sırasında aldığı ısı, erime sırasında aldığı ısıdan fazladır.

E)

50. dakikada madde heterojen görünümlüdür.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

5.C 6.E

7.E 8.C

125

Ort aZ

1 1.

Zor

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

MADDENİN HALLERİ

Maddenn en düzenl ve en düşük enerjl haldr.

3.

Bulundukları kabın şekln ve hacmn alırlar.

Gliserin > Cıva > Etanol şeklindedir. Buna göre, bu sıvıların akışkanlıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

GAZ

Brbrler le her oranda karışarak heterojen karışım oluştururlar.

Aynı sıcaklıkta bazı sıvıların viskoziteleri arasındaki ilişki,

Taneckler genel olarak ttreşm, öteleme ve dönme hareket yapar.

A)

Etanol > Cıva > Gliserin

B)

Cıva > Etanol > Gliserin

C)

Gliserin > Cıva > Etanol

D)

Etanol > Gliserin > Cıva

E)

Gliserin > Etanol > Cıva

Taneckler arası boşluklar çok az olduğu çn sıkıştırılamazlar.

Yukarıdaki kavram haritasında maddenin gaz hali ile ilgili verilenlerden kaç tanesi doğrudur? A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

4.

Aşağıdaki tabloda bazı sıvıların 25°C deki buhar basınçları verilmiştir. Sıvı

Buhar basıncı (mmHg)

Su

24

Aseton

231

Eter

534

Buna göre, aynı ortamda bulunan bu sıvıların kaynama noktaları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

2.

Aşağıdakilerden hangisi kristal katı örneği değildir? A) Ca

B) Elmas D) MgCI2

C) Cam E) I2

1.B 2.C

A)

Su > Aseton > Eter

B)

Aseton > Eter > Su

C)

Eter > Aseton > Su

D)

Su > Eter > Aseton

E)

Eter > Su > Aseton

3.A 4.A

126

1 5.

X, Y ve Z saf bir maddenin katı, sıvı ve gaz halini göstermektedir.

7.

Bu haller ile ilgili,

Saf bir maddenin erime noktası –10°C, kaynama noktası 120°C’dir. Buna göre, bu maddenin sıcaklığı t1°C den t2°C ye getirildiğinde,

•

X ve Y akışkandır.

•

X’in Y’ye dönüşümünde düzensizlik artar.

t1 °C

t2 °C

bilgileri veriliyor.

I.

–20

100

Buna göre, X, Y ve Z aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

II.

10

150

III.

–15

130

X

Y

Z

A)

Katı

Sıvı

Gaz

B)

Sıvı

Katı

Gaz

C)

Gaz

Sıvı

Katı

D)

Sıvı

Gaz

Katı

E)

Gaz

Katı

Sıvı

hangilerinde iki defa hal değişimi olur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

8.

Aşağıdaki olaylardan hangisinde hal değişimi söz konusu değildir? A) B)

Sıcak çaya şeker atıldığında şekerin çözünmesi

C)

Elbise dolabına konulan naftalinin bir süre sonra ortadan kaybolması

D)

Açık havada ıslak çamaşırların kuruması

E)

Soğuk havalarda arabaların üzerinde buz kristallerinin oluşması

Yaptığı deney

Alican

Buzun erimesi

Burak

Suyun donması

Ceyhun

Buzdolabına konulan suyun bir süre sonra katılaşması

E) II ve III

Bir sınıftaki öğrenciler hayat kaynağımız olan H2O ile ilgili aşağıdaki deneyleri yapıyor: Öğrenci

6.

C) Yalnız III

Suyun buharlaşması

Derya

Buzun su buharına dönüşmesi

Eylül

Su buharının kırağılaşması

Buna göre, hangi öğrencinin yaptığı deneyde düzensizlik artışı en büyüktür? A) Alican

B) Burak D) Derya

5.D 6.B

C) Ceyhun E) Eylül 7.C 8.D

127

Orta

Ort aZ

Kola y

MADDENİN HALLERİ

1

Katı

® ®

4.

2

Sıvı

4

® ®

Gaz

Bir kimya öğretmeni sınıfta bir öğrenciyi tahtaya kaldırarak aşağıdaki eşleştirmeyi düzeltmesini istiyor.

3

5

I.

Belirli hacmi olan akışkan

Gaz

II.

Sıvılaştırılmış doğal gaz

LNG

Yukarıda saf bir maddenin hal değişim dönüşümü verilmiştir.

III. Maddenin en düzenli hali

Katı

IV. Sıvılaştırılmış petrol gazı

LPG

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

V.

Sıvı

A)

1. olayda tanecikler arası çekim kuvveti azalır.

B)

2. olayda tanecikler arası boşluk artar.

C)

3. olayda yoğunluk artar.

D)

4. olayda düzensizlik azalır.

E)

5. olayda maddenin enerjisi azalır.

Yoğunluğu en düşük hal

Buna göre bu öğrenci hangi numaralı bilgilerin yerlerini değiştirirse öğretmeninden “Aferin” alır? A) I ve V

B) II ve IV D) II ve V

2.

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

C) I ve III E) III ve IV

Doğal su döngüsü, I.

iklim ve bitki çeşitliliği,

II.

yabani hayvanların göçü,

III. insanların yerleşim yerleri ve sosyal yaşamları yukarıdakilerden hangilerini etkiler? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

5.

I. Aynı sıcaklıkta buhar basıncı büyük olan sıvının kaynama sıcaklığı da büyüktür.

Saf suya, I.

sıcaklığını artırmak,

II.

miktarını artırmak,

III. şeker çözmek işlemlerinden hangileri uygulanırsa suyun viskozitesi değişir? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III

ÇIKMIŞ SORU

3.

Sıvıların buhar basıncı ve kaynama sıcaklığıyla ilgili,

II. Ağzı açık bir kapta sıvının buhar basıncı atmosfer basıncına eşit olduğunda sıvı kaynamaya başlar. III. Sıcaklık arttıkça sıvının buhar basıncı artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III TYT - 2018

E) I, II ve III

1.E 2.E 3.C

4.A 5.D

128

2 6.

Aşağıda X ve Y arı sıvıları için farklı sıcaklıklardaki viskozite değerleri verilmiştir. Sıvı

Viskozite (Pa.s / 25°C)

Viskozite (Pa.s / 50°C)

X

6 . 10–3

5 . 10–3

Y

8 . 10–3

6 . 10–3

8.

Sıcaklık (°C)

Zaman (dk 5

20

35

Arı bir katının ısıtılmasına ilişkin verilen sıcaklık - zaman grafiğine göre,

Buna göre, yukarıdaki bilgilere dayanarak, I.

Viskozite sıvının cinsine bağlıdır.

I.

Erime süresi 7 dakikadır.

II.

Viskozite ile sıcaklık ters orantılıdır.

II.

15. dakikada sıvı haldedir.

III. Farklı sıcaklıklarda farklı sıvıların viskoziteleri aynı olabilir.

III. Kütlesi iki katına çıkarılırsa kaynama süresi 30 dakika olur.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

7.

12

yargılarından hangileri doğrudur? C) I ve II

A) Yalnız I

E) I, II ve III

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

Özdeş kaplardan oluşan şekildeki terazinin kefelerine aynı koşullarda X ve Y arı sıvıları konulduğunda terazi dengeye geliyor.

X(s)

Y(s)

Bir süre sonra terazinin ok yönünde hareket ettiği gözlendiğine göre bu sıvılarla ilgili, I.

buharlaşma hızı,

II.

uçuculuk,

9.

III. kaynama noktası

I. Cu

II. I2

III. H2O

IV. Elmas

niceliklerinden hangileri arasında X > Y ilişkisi vardır?

Yukarıdaki katılardan hangileri tek tür atom içeren moleküler kristal örneğidir?

A) Yalnız I

A) Yalnız II

D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III

D) II ve III

E) I ve II

6.E 7.E

B) Yalnız IV

C) I ve II E) I, III ve IV 8.E 9.A

129

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

3 1.

or

Ko l

rta -O ay

MADDENİN HALLERİ

Aşağıdaki Venn şemasında saf bir maddenin fiziksel halleri gösterilmiştir. Katı

4.

Sıvı

Dış basıncın 1 atm olduğu ortamda kloroformun kaynama sıcaklığı 61,2 °C ve asetonun kaynama sıcaklığı ise 56,1 °C’dir.

1 Bu maddelerin buhar basınçları ve kaynama sıcaklıklarıyla ilgili,

2 3

I. Dış basıncın 1 atm olduğu ortamda kloroformun 61,2 °C’deki buhar basıncı, asetonun 56,1 °C’deki buhar basıncına eşittir.

Gaz

II. 40 °C’de kloroformun buhar basıncı asetonunkinden büyüktür.

I.

1. bölge: Belirli şekil ve hacmi vardır.

II.

2. bölge: Akışkan özellik gösterir.

III. 3. bölge: Sıkıştırılabilme özelliği vardır. yukarıdakilerden hangileri doğru olabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

2.

C) I ve II

ÇIKMIŞ SORU

Buna göre,

III. Dış basıncın 0,8 atm olduğu ortamda, asetonun kaynama sıcaklığı kloroformunkinden büyüktür. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III MSÜ - 2022

E) I, II ve III

Bir kristal katı ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

Elektriği iletir.

•

Kristaldeki birimleri kovalent bağlar bir arada tutar.

Buna göre, bu katı aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Cu

B) Şeker D) Elmas

C) Kuru buz E) Grafit 5.

3.

NaCI kristalinde bulunan örgü yapısı bu katıya, I.

elektriği iletme,

II.

sert ve kırılgan olma,

III. yüksek erime noktası özelliklerinden hangilerini kazandırır? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

Kaynama noktası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Moleküller arası çekim kuvveti büyük olan sıvıların kaynama noktası yüksektir.

B)

Sıvının üzerindeki basınç artırılırsa kaynama noktası artar.

C)

Aynı ortamda şekerli suyun kaynamaya başlama noktası saf sudan yüksektir.

D)

Yemekler düdüklü tencerede normal tencereye göre daha uzun sürede pişer.

E)

Sıvı miktarı ve ısıtıcı gücü kaynama noktasını etkilemez.

C) I ve III E) I, II ve III

1.D 2.E 3.D

4.A 5.D

130

3 6.

Aşağıda saf X ve Y sıvılarının buhar basıncı – sıcaklık grafiği verilmiştir.

8.

X

Sıcaklık (°C)

100

Buhar basıncı (mmHg) 760

Sıcaklık (°C)

100

25

Y

25 Isı(kal)

Isı(kal)

Q

2Q

(Şekil 1)

Saf suyun ısıtılmasına ilişkin sıcaklık - ısı grafiği şekil 1’de verilmiştir.

Sıcaklık (°C) t1

(Şekil 2)

t2

Buna göre,

Bu grafiğin şekil 2’deki gibi olması için,

I.

X sıvısı Ağrı dağında t1°C de kaynar.

I.

su kütlesi,

II.

Aynı sıcaklıkta X sıvısının buhar basıncı Y sıvısından büyüktür.

II.

ısıtıcı gücü,

III. ortam basıncı

III. X sıvısı su, Y sıvısı etil alkol olabilir. niceliklerinden hangilerinin tek başına 2 katına çıkarılması yeterlidir?

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

7.

B) Yalnız II

C) I ve III

A) Yalnız I

E) I, II ve III

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 9. A)

Havadaki su buharına nem denir.

B)

Belirli bir sıcaklıkta havadaki su buharının kısmi basıncının, suyun buhar basıncına oranına bağıl nem denir.

C)

Havadaki bağıl nem %100’e ulaştığında hava kütlesi neme doymuş demektir.

D)

Havadaki bağıl nem oranı arttıkça hava sıcaklığı olduğundan daha düşük hissedilir.

E)

Yaz aylarında havadaki nem kış aylarına göre daha fazladır.

•

LPG, sıvılaştırılmış ......... gazı demektir.

•

Atmosferde en bol bulunan gaz .......... gazıdır.

•

Günümüzde en çok tercih edilen soğutucu akışkan ......... gazıdır.

•

LNG’nin %90’ı ....... gazıdır.

Yukarıdaki cümlelerdeki boşluklar aşağıdaki ifadeler ile doldurulduğunda hangisi açıkta kalır? A) Metan

B) Petrol D) Azot

6.B 7.D

C) Oksijen E) Puron 8.A 9.C

131

MADDENİN HALLERİ

Bir yaz günü Mustafa ve Özge’nin yaşadığı şehirlerde havanın gerçek sıcaklığı 40°C dir. Mustafa’nın yaşadığı A şehrindeki nem oranı yüksek olduğundan hissedilen sıcaklık Özge’nin yaşadığı B şehrine göre daha yüksektir.

3.

Deniz kenarında çay demlemek isteyen Gülşah çaydanlığa bir miktar saf su koyuyor ve suyu ısıtıyor.

Yukarıdaki bilgilere göre A ve B şehirleri, A

B

I.

İzmir

Şanlıurfa

II.

Eskişehir

İstanbul

III.

Antalya

Ankara

Su

Su kaynamaya başlayınca suyun sıcaklığını termometre ile ölçtüğünde 100°C olduğunu görüyor. Suyun daha yüksek sıcaklıkta kaynadığı zaman çayın daha lezzetli olacağını düşünen Gülşah suyun kaynama noktasını artırmak istiyor.

verilenlerden hangileri olabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

Zor

4 1.

Ort aZ

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

C) Yalnız III E) I ve III

Bunun için, I.

suyun miktarını artırmak,

II.

uludağ’a çıkmak,

III. çaydanlık yerine düdüklü tencere kullanmak yukarıdakilerden hangilerini yapması uygundur? A) Yalnız I

2.

D) I ve II

Aynı ortamda yüzey alanları eşit olan üç ayrı kapta bulunan belirtilen sıcaklıklardaki X, Y ve Z arı sıvılarının buharlaşma hızları grafikte gösterilmiştir.

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

Buharlaşma hızı 25°C 50°C 25°C

X

Y

Z

Madde cinsi

Buna göre, bu sıvılar ile ilgili, I.

X ve Y aynı sıvıdır.

II.

Y ve Z aynı sıvıdır.

III. Z’nin kaynama noktası en büyüktür. yargılarından hangileri doğru olabilir? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

1.E 2.A

3.C

132

4 4.

Aynı şartlarda özdeş kaplarda bulunan X, Y ve Z sıvıları aynı anda ve aynı eğimle bir cam kaptan boş olan başka bir cam kaba aktarılmaya başladıktan bir süre sonra kaplardaki sıvı miktarları aşağıda gösterilmiştir. X

Y

6.

Saf bir sıvının sıcaklık - zaman grafiği aşağıda verilmiştir. Sıcaklık (°C)

Y

60

Z

X

Z

Zaman

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Z

Y

X

Buna göre; X, Y ve Z sıvılarının viskozitelerinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) X > Y > Z

B) Y > Z > X

D) X > Z > Y

5.

A)

Erime noktası 60°C’dir.

B)

Buharlaşma Z anında başlar.

C)

X anında heterojen, Y – Z arasında homojendir.

D)

Kinetik enerjileri arasındaki ilişki Z > Y > X şeklindedir.

E)

Potansiyel enerjileri arasındaki ilişki Z > X = Y şeklindedir.

C) Z > X > Y

E) Z > Y > X

Özdeş kaplarda bulunan eşit hacimli üç farklı sıvı aynı sıcaklıkta ve aynı sabit eğimle başlangıçta boş olan özdeş toplama kaplarına aynı anda dökülmeye başlanıyor. Belirli bir süre sonra bu toplama kaplarında biriken sıvı hacimleri aşağıdaki şekilde gösteriliyor. 7.

1 atm basınçta 120°C deki su buharı tamamen sıvılaşıncaya kadar soğutuluyor. Buna göre, bu olayla ilgili, Gaz kütlesi

I

Gliserin

Etil alkol

Kinetik enerji

II

Su

Buna göre,

Zaman

0

Zaman

0

I. Etil alkolün viskozitesi suyunkinden büyüktür.

ÇIKMIŞ SORU

Potansiyel enerji

III

II. Moleküller arası çekim kuvveti en güçlü olan sudur. III. Akmaya karşı en fazla direnç gösteren sıvı gliserindir. ifadelerinden hangileri doğrudur? (Sıvıların buharlaşmadığı varsayılacaktır.) A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

0

Zaman

çizilen grafiklerden hangileri doğrudur? C) I ve III A) Yalnız I

E) I, II ve III TYT - 2022

D) II ve III

4.C 5.C

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

6.E 7.B

133

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

5 1.

or

Ko l

rta -O ay

MADDENİN HALLERİ

Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? A)

Kristal katılar elektriği iletmez.

B)

Sert yapıdaki katılar kristal katı sınıfına girer.

C)

Katıların yoğunluğu kendi sıvılarından büyüktür.

D)

Moleküler kristallerde tanecikler arasında hidrojen bağları bulunur.

E)

İyonik kristallerde birimleri elektrostatik çekim kuvvetleri bir arada tutar.

3.

Aşağıdaki grafikler aynı basınçta saf X ve Y sıvılarına aittir. Sıcaklık (°C)

Sıcaklık (°C)

X

30

30

Zaman

0

Y

Zaman

0

Buna göre, I.

X’in grafiği ısınma, Y nin grafiği soğumadır.

II.

X ve Y aynı madde olabilir.

III. X’teki hal değişim olayı kaynama, Y’deki hal değişim olayı donmadır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

4. 2.

Elmas

X(g)

Y(g)

X(s)

Y(s)

25 °C

25 °C

Grafit

En çok bilinen kovalent kristaller elmas ve grafittir.

Cıva

Buna göre, I.

Her karbon atomu 4 tane farklı karbon atomuna kovalent bağlarla üç boyutlu olarak bağlıdır.

II.

Bilinen en sert doğal maddedir.

Yukarıdaki şekilde X ve Y arı sıvıları buharları ile dengede bulunmaktadır. Buna göre,

III. Tüm değerlik elektronları kovalent bağlar ile sabitlendiği için elektriği iletmez.

D) II ve III

B) Yalnız III

buhar basıncı,

II.

kaynama noktası,

III. uçuculuk

ifadelerinden hangileri elmas için doğru grafit için yanlıştır? A) Yalnız I

I.

niceliklerinden hangileri X sıvısı için daha büyüktür?

C) I ve II

A) Yalnız I

E) I, II ve III

D) II ve III

1.E 2.E

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 3.C 4.C

134

5 5.

7. H2O(g)

Boş

Arı X ve Y sıvılarının kaynama noktalarının birbirinden farklı olduğu biliniyor. Buna göre, bu sıvıların kaynama noktalarındaki farklılık,

H2O(s)

I.

sıvı cinsi,

Şekildeki kapta buharıyla dengede olan saf su vardır.

II.

dış basınç,

Kaplar arasındaki musluk sabit sıcaklıkta açılarak sistemin yeniden dengeye gelmesi sağlanıyor.

III. sıvı kütlesi niceliklerinden hangilerinin farklı olması ile açıklanabilir?

Buna göre, I.

Suyun buhar basıncı azalır.

II.

H2O(s) molekülleri sayısı artar.

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

III. Birim hacimdeki buhar molekülü sayısı değişmez.

C) I ve III E) I, II ve III

yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III 8.

6.

Sıcaklığı 50 °C olan belirli bir miktar ideal gaz bir kap içine konup ağırlığı ihmal edilen sürtünmesiz bir pistonla aşağıdaki gibi kapatılıyor. Dış basıncın 1 atm olduğu ortamda gazın hacmi V, basıncı P olarak ölçülüyor.

Şekildeki kapta buharı ile dengede arı X sıvısı bulunmaktadır. V (L)

P (atm) X(g)

Bu ideal gazla ilgili, I. Sabit sıcaklıkta hacmi yarıya düşürülürse basıncı 2P olur.

X(s)

II. Sabit dış basınçta sıcaklığı 100 °C’ye yükseltilirse hacmi 2V olur.

I.

sıcaklığı artırmak,

II.

aynı sıcaklıkta X sıvısı eklemek,

III. X sıvısında uçucu olmayan bir katı çözmek işlemlerinden hangileri ayrı ayrı uygulanırsa sıvının buhar basıncı artar? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III

ÇIKMIŞ SORU

Buna göre,

III. Piston hareketsiz hâle getirilip sıcaklık 25 °C’ye P düşürülürse basıncı olur. 2 ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III MSÜ - 2020

E) I ve II

5.C 6.A

7.D 8.A

135

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

6 1.

or

Ko l

rta -O ay

MADDENİN HALLERİ

Aşağıdaki tabloda gerçek sıcaklık değerlerinin bağıl neme bağlı olarak hissedilen sıcaklık değerleri verilmiştir.

3.

Gerçek sıcaklık değeri (°C)

Hissedilen sıcaklık değeri (°C) %25 bağıl nem

%35 bağıl nem

%45 bağıl nem

X

Y

40

41

46

51

I

II

35

34

36

39

30

28

29

30

25

25

26

26

Yukarıdaki şekilde gösterildiği gibi aynı sıcaklıkta bulunan X ve Y arı sıvılarının üzerine özdeş demir bilyeler aynı anda bırakılıyor. I. kaptaki bilyenin tabana ulaşması 5 saniye, II. kaptaki bilyenin tabana ulaşması ise 8 saniye sürüyor. Buna göre,

Bu tabloya göre, I.

Bağıl nem arttıkça hissedilen sıcaklık değeri artar.

II.

Hissedilen sıcaklık değeri, gerçek sıcaklık değerine eşit ya da daha büyüktür.

I.

X sıvısı Y sıvısından daha akıcıdır.

II.

X sıvısının viskozitesi Y sıvısından küçüktür.

III. X sıvısı ısıtılırsa tabana ulaşma süreleri eşitlenebilir.

III. Bağıl nem arttıkça, hissedilen sıcaklık değerleri arasındaki fark sabit kalır.

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II

B) Yalnız III

C) I ve II

yargılarından hangilerinin doğruluğu kesin değildir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

2.

CH2

Vskozte (Pa.s) OH

4.

1,2 . 10–3

(Etanol) CH2

CH

CH2

OH

OH

OH

Yukarıda formülleri verilen aynı sıcaklıktaki sıvılardan gliserinin viskozitesinin etanolden yüksek olmasının nedeni, gliserinin içerdiği kovalent bağ sayısının etanolden fazla olması,

II.

gliserinin molekülleri arasında oluşan hidrojen bağı sayısının etanolden fazla olması,

III. gliserinin molekül kütlesinin etanolden fazla olması ifadelerinden hangileri ile açıklanabilir?

D) II ve III

C) I ve III

Buna göre I. Su miktarı iki katına çıktığında buharlaşma hızı artar.

ÇIKMIŞ SORU

I.

B) Yalnız II

Yapılan bir deneyde havası boşaltılmış ve manometre bağlanmış kapalı kaba bir miktar saf su konuluyor. Zamanla sıvı su miktarı azalırken manometre ile ölçülen basınç artıyor. Sabit sıcaklıkta yeterince beklendiğinde sıvı su miktarının ve manometre ile ölçülen basıncın değişmeden kaldığı görülüyor ve bu basınç değeri (P1) kaydediliyor. Daha sonra bu deney aynı sabit sıcaklıkta saf su miktarı iki katına çıkarılarak tekrarlanıyor ve basınç değeri (P2) kaydediliyor.

1,49

(Glsern)

A) Yalnız I

E) I, II ve III

E) I, II ve III

Sıvı CH3

D) I ve III

C) I ve III

II. P2 > P1 dir. III. P1 ve P2 değerleri suyun denge buhar basıncıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III TYT - 2021

E) I, II ve III

1.E 2.D

3.C 4.B

136

6 6.

5.

I

Şekildeki kapta 1 atm basınçta katısıyla dengede su bulunmaktadır.

II Hava Saf su

Tuzlu su

Kaba aynı sıcaklıkta bir miktar daha hava gönderilirse,

III

I.

buzun erime noktası,

II.

suyun kaynama noktası,

III. gaz basıncı

Saf su

niceliklerinden hangileri artar? A) Yalnız I

Yukarıda bulundukları konumları verilen sıvıların,

B) Yalnız II

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

A) Kaynama noktaları B) Kaynamaları sırasındaki buhar basınçları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 7.

Murat 0°C’de kütlesi m gram olan V hacmindeki bir buz kalıbını tamamen eriterek su haline getiriyor.

A

B

A)

I > II > III

I = II > III

B)

II > I = III

II > I > III

C)

II > I > III

I = II > III

Buna göre, Murat bu olayla ilgili aşağıdaki grafiklerden hangisini çizerse buz ve su arasındaki özel durumu bilmiyor demektir?

D)

I > II > III

II > I > III

A)

E)

II > I > III

III > II > I

Buz kütlesi

m

m

Zaman

0 Buz hacmi

C)

Su kütlesi

B)

Zaman

0 Su hacmi

D)

V

V

0

Zaman

0

Zaman

Toplam kütle

E) m

0

5.C

Zaman

6.D 7.D

137

Orıjinal

®

E MAD

BY

Sorular

1.

Aynı ortamda bulunan şekildeki bozuk musluklardan damlayan X ve Y sıvılarının görüntüleri verilmiştir.

2.

X ve Y sıvılarının 25°C deki viskoziteleri arasında X < Y ilişkisi vardır. Eşit hacimde X ve Y sıvılarından alınarak aşağıdaki özdeş hunilere konuyor. Y

X

Y

X

Buna göre, X ve Y sıvıları, X

Y

I.

25°C de saf su

50°C de saf su

II.

25°C de gliserin

25°C de saf su

III.

25°C de saf su

25°C de şekerli su

Buna göre,

yukarıdakilerden hangileri olabilir? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

I.

Ortamın basıncını artırmak

II.

Y sıvısının sıcaklığını artırmak

III. X sıvısının miktarını artırmak C) I ve II

işlemlerinden hangileri yapılırsa hunilerdeki sıvılar aynı sürede erlenlere boşalabilir?

E) I, II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

3.

C) I ve III E) I, II ve III

Sabit hacimli iki ayrı kaptan birinde saf X maddesi, diğerinde saf Y maddesi bulunmaktadır. Bu kaplara aynı sıcaklıkta içerdiği maddelerden ilave edildiğinde X’in özkütlesinin değişmediği, Y’nin özkütlesinin ise arttığı gözlenmektedir. Buna göre, X ve Y maddelerinin fiziksel halleri, X

Y

I.

Katı

Sıvı

II.

Katı

Gaz

III.

Sıvı

Gaz

yukarıdakilerden hangileri olabilir? A) Yalnız I D) II ve III 1.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 2.D 3.D

138

DOĞA ve KİMYA SU ve HAYAT ÇEVRE KİMYASI

Ü N İ T E

05

1. TEST KAZANIM 1.

Su ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

2.

SU ve HAYAT

DAKLI SORULAR

4.

İnsanlar başta olmak üzere tüm canlılar için en önemli yaşam kaynağıdır.

A)

Bozuk musluklar tamir edilmelidir.

B)

İnsan vücudunun yaklaşık %60 - 70’i sudur.

B)

C)

İnsanlar su olmadan haftalarca yaşayabilir.

Bulaşık ve çamaşırlar elde değil makinede yıkanmalıdır.

D)

Dünyanın yaklaşık %75’i sudur.

C)

E)

Canlılardaki biyokimyasal olayların tümü sulu ortamda gerçekleşir.

Diş fırçalarken ya da tıraş olurken musluklar açık tutulmalıdır.

D)

Atık sular arıtılarak yeniden kullanılmalıdır.

E)

Tarım arazilerini sulamada salma sulama yerine damlama sulama yapılmalıdır.

Aşağıdaki şekilde dünyadaki su pastasının paylaşımı gösterilmiştir.

5.

A) Nehirler

I.

Kanın işlevini yerine getirmesini sağlar.

%3 Tatlı su

II.

Nefes alıp verme sırasında boğazın kurumasını sağlar.

B) Yeraltı suları

D) Denizler

III. Besinlerin sindiriminde rol oynar. yukarıdakilerden hangileri doğrudur?

C) Buzullar

A) Yalnız I

E) Göller

I. Kaynak suyu II. Deniz suyu III. Göl suyu

C) I ve III E) I, II ve III

Dünyadaki su ile ilgili, I.

Miktarı sabittir.

II.

Yaklaşık yarısı kullanılabilir durumdadır.

III. %97’si tuzludur.

Yukarıdakilerden hangileri herhangi bir arıtıma tâbi tutulmadan içilebilir ve kullanılabilir su kaynaklarıdır?

D) II ve III

B) Yalnız II

D) II ve III

6.

A) Yalnız I

Suyun vücudumuzdaki görevleri ile ilgili,

%97 Tuzlu su

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi %3’lük dilimde yer almaz?

3.

Aşağıdakilerden hangisi su tasarrufu için alınabilecek önlemlerden biri değildir?

B) Yalnız II

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

C) I ve III

D) II ve III

E) I, II ve III

1.C 2.D 3.A

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

4.C 5.C 6.C

140

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

SU ve HAYAT

I.

Duş yaparken musluğun sürekli açık tutulmaması

II.

Suyu kirleten maddelerin çevreye atılmaması

10.

III. Otomobilleri yıkarken sünger ve kova kullanılması Yukarıdakilerden hangileri su tasarrufu sağlar? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

KAZANIM

DAKLI SORULAR

I.

Su döngüsü ile yeryüzüne inen sular magmatik ve tortul kayaçlarda ilerlerken bazı tuzları çözer.

II.

Tatlı sularda çözünen tuzların kütlece % derişimi acı sulara göre daha düşüktür.

III. Su döngüsü ile yeryüzüne inen suların tamamı topraktan süzülerek yeraltı sularını oluşturur.

C) I ve II

Yukarıdakilerden hangileri yanlıştır?

E) I, II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız III E) II ve III

11. Su kaynaklarının kirlenmesini engellemek için,

8.

Aşağıdakilerden hangisi kullanılabilir su kaynaklarının azalmasına neden olmaz? A)

Ormanların çoğalması

B)

Sanayileşme

C)

Nüfus artışı

D)

Kirlenme

E)

Bilinçsiz tüketim

I.

Yerleşim yerleri su kaynaklarından uzak yerlere kurulmalı

II.

Evsel ve endüstriyel atıklar arıtılmadan doğaya bırakılmamalı

III. Gereğinden fazla kimyasal gübre kullanılmamalı yukarıdaki tedbirlerden hangileri alınabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

12.

C) I ve III E) I, II ve III

I.

Tatlı sular büyük oranda buzullarda ve yer altında bulunur.

II.

Su kaynakları dünyada üç fiziksel halde de bulunabilir.

III. Tuzlu sular doğrudan ev, iş yeri ve tarımda kullanılabilir. 9.

I.

Renksiz ve kokusuz olması

II.

Mikroorganizmalar içermesi

IV. Yeraltı suları, tatlı su gölleri ve akarsular kullanılabilir su kaynaklarıdır.

III. Bulanık olması Yukarıdakilerden hangileri sağlıklı bir suda olmaması gereken özelliklerdendir?

Yukarıdaki ifadeler sırası ile doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde aşağıdaki sonuçlardan hangisi ortaya çıkar?

A) Yalnız I

A) D, D, Y, D

D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III

B) Y, D, Y, D

D) Y, D, D, D

E) II ve III

7.E 8.A 9.E

C) D, Y, D, Y E) D, D, D, Y

10.C 11.E 12.A

141

2. TEST KAZANIM 1.

SU ve HAYAT

DAKLI SORULAR Na+

I.

4.

Sert sular ile ilgili,

2+

II.

Mg

III. Ca2+

I.

Tadı acı ve içimi hoş değildir.

II.

Deriyi tahriş eder ve saçları matlaştırır.

III. Lavabonun rengini bozar ve matlaştırır.

Yukarıdaki iyonlardan hangileri suda sertliğe neden olur?

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

2.

3.

C) I ve III

A) Yalnız I

E) I, II ve III

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

Sert su kullanımı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Temizlik için kullanıldığında daha fazla sabun harcanmasına neden olur.

B)

Su ısıtma araçlarında biriken kireç daha az enerji tüketilmesini sağlar.

C)

Giysilerin yıpranmasına ve renklerinin solmasına neden olur.

D)

Çamaşır ve bulaşık makinelerinin rezistans ve su borularına zarar verir.

E)

Sert su ile yapılan çaylar bulanık olur.

Yumuşak sular ile ilgili, I.

İçerisinde Ca2+ ve Mg2+ iyonları bulundurmayan ya da çok az miktarda bulunduran sulardır.

II.

İçimi sert sulara göre daha lezzetlidir.

5.

III. Daha az sabun ve temizlik malzemesi kullanılmasını sağlar.

Ev aletlerinde sert su kullanımı sonucu oluşan kireç taşı ile ilgili, I.

Ev aletinin etkinliğini artırır.

II.

Isı transferini zorlaştırır.

III. Elektrik tüketimini azaltır. ifadelerinden hangileri doğrudur? ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II

B) Yalnız III

C) I ve II A) Yalnız I

D) I ve III

B) Yalnız II

C) I ve III

E) I, II ve III D) II ve III

1.D 2.B 3.E

E) I, II ve III 4.E 5.B

142

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

SU ve HAYAT

Sert sular ile ilgili,

8.

I.

İçerisinde fazla miktarda Mg2+ ve Ca2+ gibi iyonlar bulunur.

II.

Geçici ve kalıcı olmak üzere iki tür sert su vardır.

ifadelerinden hangileri doğrudur? B) Yalnız III

D) II ve III

DAKLI SORULAR

I.

Kaynak suları; yumuşak, tatlı ve içimi güzel olan en iyi sulardır.

II.

Kaynak suları içerdiği mineraller yönüyle en fakir tatlı su kaynağıdır.

III. Sert suların yumuşatılmasında iyon değiştirici reçineler kullanılabilir.

III. Halk arasında kireçli su olarak adlandırılır.

A) Yalnız I

KAZANIM

Yukarıdakilerden hangileri doğrudur? C) I ve II

A) Yalnız I

E) I, II ve III

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

9. 7.

30 mg Ca2+ 100 mL su

50 mg Ca2+ 200 mL su

40 mg Ca2+ 200 mL su

Su ısıtıcısı

I

II

Çamaşır makinesi

Bulaşık makinesi

II

III

I

III

Yukarıdaki kaplarda bulunan suların sertliğinin büyükten küçüğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Evlerimizde kullandığımız yukarıdaki cihazlardan hangilerinde sert su kullanıldığında rezistans veya su borularında kireçtaşı oluşumu gözlenir?

A) I, II, III

A) Yalnız II

B) II, III, I D) I, III, II

C) III, II, I

D) I ve III

E) III, I, II

6.E 7.D

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 8.C 9.E

143

1. TEST KAZANIM 1.

ÇEVRE KİMYASI

DAKLI SORULAR

Aşağıdakilerden hangisi çevre kirliliğine neden olan faktörlerden değildir? A)

Fosil yakıtların yaygın olarak kullanılması

B)

Sanayi atıklarının çevreye gelişigüzel bırakılması

C)

Fabrika bacalarına filtre takılması

D)

Tarım arazilerinin yerleşim alanlarına açılması

E)

Hızlı nüfus artışına bağlı olarak plansız kentleşme

4.

A) N2O

B) CH4 D) O2

5.

2.

Aşağıdaki gazlardan hangisi sera etkisine neden olmaz? C) CO2 E) O3

Aşağıdakilerden hangisi su kirliliğinin neden olduğu sorunlar arasında yer almaz? A)

Su kaynaklarında toplu balık ölümleri

B)

İnsanlarda tifo, dizanteri gibi hastalıkların oluşması

C)

Sahillerde deniz salyası olarak bilinen müsilaj oluşması

Gaz

Bilgi

I.

CO2

Sera etkisi yapar.

D)

Sağlıksız tarım ürünlerinin üretilmesi

II.

N2

Hava kirliliğine neden olur.

E)

Canlılarda nefes alıp vermenin zorlaşması

III.

SO3

Asit yağmurlarına neden olur.

Yukarıdaki gazlar ile ilgili verilen bilgilerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III 6.

Su kaynaklarında pH değerini artırarak suyu kirletir.

Yeryüzündeki bitki örtüsüne zarar verir.

ASİT YAĞMURU

3.

I.

Sprey, deodorant gibi aerosollerde kullanılan itici gazlar

II.

Uçak motorlarının yüksek ısısı nedeniyle oluşan azot oksitler

Binalarda ve tarihi eserlerde korozyona neden olur.

III. Soğutucularda kullanılan kloroflorokarbon bileşikleri

Sudaki canlı hayata zarar verir.

Yukarıdakilerden hangileri ozon tabakasının incelmesine neden olur? A) Yalnız II D) I ve III

B) Yalnız III

Toprağın yapısını bozarak toprağı verimsizleştirir.

Yukarıdaki kavram haritasında asit yağmuru ile ilgili verilen bilgilerden kaç tanesi doğrudur?

C) I ve II E) I, II ve III

A) 1

1.C 2.B 3.E

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5 4.D 5.E 6.D

144

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

ÇEVRE KİMYASI

I.

Plastikler

II.

Deterjanlar

10.

III. Organik sıvılar Endüstriyel atıklar

Yukarıdakilerden hangileri hem su hem de toprak kirliliğine neden olur? A) I ve III

B) II ve V D) III, IV ve V

......... tabakasının incelmesi, cilt ve deri hastalıklarının artmasına neden olur.

•

Sera etkisi sonucu Dünya’nın sıcaklığının artmasına ......... ısınma denir.

•

Atmosferde CO2, SO3, NO2 gibi oksitlerin oranının artması ......... yağmurlarına neden olur.

•

Hava, su ve toprağın zararlı mikroorganizmalarla kirletilerek canlı sağlığını tehdit edecek hale gelmesine ......... kirlenme denir.

C) I, II ve IV

Yukarıdaki cümlelerdeki boşluklar aşağıdaki uygun ifadeler ile doldurulduğunda hangisi açıkta kalır?

E) Hepsi

A) Küresel

B) Asit

C) Biyolojik

D) Hava

8.

DAKLI SORULAR

•

IV. Ağır metaller ve piller V.

KAZANIM

E) Ozon

Atmosfer ile ilgili, I.

Yalnızca azot (N2) ve oksijen (O2) gazlarından oluşur.

II.

Yeryüzünü saran gaz karışımıdır.

III. Güneşten gelen zararlı ışınları tutar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

11. Aşağıda X ve Y maddeleri ile ilgili bilgiler verilmiştir.

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III

Madde

E) I, II ve III

Bilgi

X

Asit yağmurlarına neden olur.

Y

Sera etkisi yapar.

Buna göre, bu maddeler aşağıdakilerden hangisi olabilir?

9.

“Özellikle pil ve akü yapımında kullanılan ............ gibi ağır metaller toprağa karışırsa kirliliğe neden olur.” Yukarıdaki cümledeki boşluğa aşağıda sembolleri verilen metallerden hangisi getirilemez? A) Hg

B) Ni

C) Pb

D) Mn

E) Na

7.E 8.D 9.E

X

Y

A)

NO2

CO2

B)

CH4

N2O

C)

SO3

NH3

D)

NO2

NH3

E)

CH4

CO2

10.D 11.A

145

2. TEST KAZANIM

ÇEVRE KİMYASI

DAKLI SORULAR

4.

1.

Çevre kirliliği ile ilgili,

Geri Dönüşüm

I. Metal

II. Cam

III. Plastik

IV. Kâğıt

B) II ve IV D) II, III ve IV

2.

Deterjan, kimyasal gübre, petrol ve DDT gibi tarım ilaçları, su kirliliğine neden olur.

II.

Plastik, atık pil ve kanalizasyon atıklarının doğrudan doğaya bırakılması toprak kirliliğine neden olur.

III. Fabrika bacalarından ve motorlu araçlardan çıkan gazlar hava kirliliğine neden olur.

Yukarıdaki kavram haritasında verilenlerden hangileri geri dönüşüme uygun atıklardır? A) I ve III

I.

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

C) I, II ve IV

D) II ve III

E) I, II, III ve IV

Sera etkisi ile atmosferin aşırı ısınması sonucu, I.

Buzullar eriyip okyanuslar yükselir.

II.

Kıyı kesimlerde toprak kayıpları görülür.

B) Yalnız III

5.

C) I ve II E) I, II ve III

Aşağıdakilerden hangisi hava kirliliğine neden olmaz? A) Sera gazları

B) Tozlar

C) Azot gazı

D) Zehirli gazlar

III. Mevsimlerin zamanı değişerek ilkbahar erken, sonbahar geç gelir.

E) Ozon tüketen gazlar

yukarıdakilerden hangileri gerçekleşir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

6.

3.

I. CO

II. CO2

III. NO2

Yukarıdaki hava kirliliğine neden olan gazlardan hangileri zehirli değildir? A) Yalnız II D) I ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) II ve III

1.E 2.E 3.A

Aşağıdakilerden hangisi “Atmosfer canlılar için neden önemlidir?” sorusunun cevaplarından biri olamaz? A)

Canlı yaşamı için gerekli gazları içerir.

B)

Güneşten gelen zararlı ultraviyole (UV) ışınlarını tutar.

C)

Meteorolojik olayların oluşmasını sağlar.

D)

Hava akımları nedeniyle gece - gündüz arasındaki sıcaklık farkını artırır.

E)

Dünyamıza gelen meteorların yeryüzüne ulaşmadan parçalanmasını sağlar.

4.E 5.C 6.D

146

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

ÇEVRE KİMYASI

Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

10.

A)

Başlıca su kirleticiler; boya, ilaç ve organik çözücülerdir.

B)

Ozon tabakasının delinmesi sonucu güneşten gelen zararlı ışınlar atmosfere yayılır.

C)

Atmosferdeki O2 gazı oranının artması sera etkisine neden olur.

D)

Asit yağmurları toprağın pH değerini azaltır.

E)

Atık piller ve bitmiş aküler çöpe atılmamalıdır.

KAZANIM

I.

SO2 gazı fosil yakıtların yanması sonucu oluşan gazlardan biridir.

II.

Deterjanlar anorganik su kirleticilerden biridir.

III. Bilinçsiz gübreleme ve zirai ilaçlama toprağı kirletir. IV. Toplu taşıma araçlarını kullanmak hava kirliliğini artırır. Yukarıdaki ifadeler sırası ile doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde aşağıdaki sonuçlardan hangisi ortaya çıkar? A) D, D, D, Y

B) D, Y, D, Y

D) Y, Y, D, D

8.

I.

Asit yağmuru

II.

Sera etkisi

B) Yalnız II

III. CO2

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III

C) I ve III E) I, II ve III

E) I, II ve III

Aşağıdakilerden hangisi çevre kirliliğini azaltmak için alınan önlemlerden biri olamaz? A)

Yenilenebilir enerji kaynakları kullanılmalı

B)

Ormanlar korunmalı ve yeşil alanlar arttırılmalı

C)

Evsel ve endüstriyel atıklar doğaya gelişigüzel bırakılmamalı

D)

Toplu taşıma araçları yerine özel araç kullanımı yaygınlaştırılmalı

E)

E) D, Y, Y, Y

II. SO3

A) Yalnız I

12.

9.

C) Y, D, Y, D

Yukarıdaki gazlardan hangileri asit yağmurlarına neden olur?

Yukarıdakilerden hangileri hava kirliliği sonucu oluşan çevre sorunları arasındadır?

D) II ve III

I. NO2

11.

III. Ozon tabakasının incelmesi

A) Yalnız I

DAKLI SORULAR

Gaz

Özellik

I

CH4

Hava kirleticiler arasında insan a sağlığına en fazla zarar veren gazdır.

II

CO

b

III

CFC

Ozon tabakasının incelmesine c neden olan gazların başında yer alır.

Hidrokarbonlar arasındaki en önemli hava kirleticidir.

Yukarıdaki gazlar için verilen özelliklerin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

Fabrikalardan çıkan baca gazları filtre edilmeli

7.C 8.E 9.D

I

a

II III

B)

I

b

b

II

c

c

III a

C)

I

c

II

D)

E)

I

b

I

a

a

II

a

II

c

III b

III

c

III b

10.B 11.E 12.D

147

Orta

Ort aZ

Kola y

DOĞA ve KİMYA

1.

4. TATLI SU

I

Yeraltı suları II

Akarsular

Okyanuslar

III

IV

Yukarıdaki kavram haritasında verilenlerden hangileri tatlı su kaynağı değildir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve IV

A)

Besinlerin sindiriminde rol oynar.

B)

Günlük harcanan kalori miktarını azaltarak kilo almayı kolaylaştırır.

C)

Toksik maddelerin dışarı atılmasını sağlar.

D)

Vücudun ısı dengesini sağlar.

E)

Kayganlaştırıcı etkisi nedeniyle eklem ve organların rahat çalışmasını sağlar.

E) I, II ve III

Su ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Sert sular ile ilgili, I.

Sert sularda sabun daha iyi köpürür.

II.

Na+ ve K+ iyonları sularda sertliğe neden olur.

A)

Tüm canlıların hayatını sürdürebilmeleri için suya ihtiyacı vardır.

B)

Yetişkin bir insanın sadece biyolojik ihtiyaçları için günde 2 - 3 L su içmesi gerekir.

yargılarından hangileri doğrudur?

C)

Vücuttaki suyun büyük bir kısmı hücrelerde bulunur.

A) Yalnız I

D)

Buzullar ve yeraltı suları, tuzlu suların büyük bir kısmını oluşturur.

E)

III. Su ısıtma cihazlarında kullanıldığında daha fazla enerji tüketimine neden olur.

D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

Su kaynaklarının çok küçük bir kısmı içilebilir özelliktedir.

6. 3.

Aşağıdakilerden hangisi suyun vücudumuza sağladığı yararlardan biri değildir?

C) II ve IV

5. 2.

Zor

1

Denizler

or

Ko l

rta -O ay

İçerisinde Mg2+ ve Ca2+ iyonlarını çok miktarda bulunduran sulara ............. su denir. Yukarıdaki cümledeki boşluğa aşağıdaki ifadelerden hangisi getirilmelidir? A) Sıcak

B) Tuzlu D) Soğuk

C) Sert E) Yumuşak

1.D 2.D 3.C

Aşağıdaki önlemlerden hangisi su tasarrufu sağlamaz? A)

Sebze ve meyvelerin yıkandığı sularla çiçek ve ağaçlar sulanmalı

B)

Diş fırçalarken musluk kapalı tutulmalı

C)

Atık su geri kazanım üniteleri yapılmalı

D)

Bulaşıklar makinede değil elde yıkanmalı

E)

Bozuk musluklar tamir edilmeli 4.B 5.B 6.D

148

1 10. Aşağıdakilerden hangisi asit yağmurlarının etkilerinden biri değildir?

7. Çevre Kirliliği

Ağır metaller

Egzoz gazı Yapay gübre

Hidrokarbonlar

A)

İnsan ve hayvanlarda nefes almayı kolaylaştırır.

B)

Orman alanlarına zarar verir.

C)

Metallerde korozyona neden olur.

D)

Sebze ve meyvelere zarar verir.

E)

Su kaynaklarının kirlenmesine neden olur.

Boya

Yukarıdaki maddelerden kaç tanesi çevre kirliliğine neden olabilir? A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

11.

Atık pil

Deterjan

Plastik kap

Yukarıdaki maddelerden hangileri hem toprak hem de su kirliliğine neden olur? 8.

Aşağıdakilerden hangisi havayı kirleten gazlar arasında yer almaz?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III A) CO

B) SO3 D) CFC

E) I, II ve III

C) O2 E) CH4

12.

9.

C) I ve III

Aşağıdakilerden hangisi çevreye duyarlı bir vatandaşın yapacağı bir davranış değildir? A)

Atık kağıtları geri dönüşüm kutularına atmak

B)

Sıvı yağları lavaboya boşaltmak

C)

Gereksiz klima ve soğutucu kullanmamak

D)

Su kaynaklarını tasarruflu kullanmak

E)

Isınmak için doğal gaz kullanmak

•

İnsanları çevreyi koruma adına bilinçlendirmek

•

Fosil yakıtların kullanımını yaygınlaştırmak

•

Tarım alanlarında aşırı ilaçlama ve gübreleme yapmak

•

Buzdolabı ve klimalarda çevreye zararlı olan gazlar kullanmamak

•

Binaların dış cephelerini yalıtım malzemeleri ile kaplamak

Yukarıdakilerden kaç tanesi çevre kirliliğini azaltmak için alınabilecek önlemler arasındadır? A) 1

7.E 8.C 9.B

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5 10.A 11.E 12.C

149

Orta

Ort aZ

Kola y

DOĞA ve KİMYA

Aşağıdaki özelliklerden hangisi sağlıklı bir içme suyunda bulunmaz? A)

Renksiz, kokusuz ve berrak olması

B)

Sağlığa zararlı kimyasal maddeler bulunmaması

C)

Sağlık için gerekli mineralleri içermesi

D)

Mikrop ve bakteri gibi mikroorganizmaları içermesi

E)

Kullanıma uygun sertlik derecesine sahip olması

4.

Böbreklerimizin dengeli çalışmasını sağlar.

Vücudumuzun ısı dengesini sağlar. 1

2

SU

Hayati organlarımıza yastık görevi yapar.

Vücudumuzda oluşan toksik maddelerin dışarı atılmasını sağlar. 4

3

2.

Zor

2 1.

Vücudumuzun enerji ihtiyacının karşılanmasında önemli rol oynar.

•

Sanayileşme

•

Hızlı kentleşme

•

Nüfus artışı

•

Zirai mücadele ilaçları

•

Kimyasal gübre

or

Ko l

rta -O ay

5

Yukarıdaki kavram haritasında verilenlerden kaç tanesi suyun canlılar için yararları arasındadır? A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

Yukarıdakilerden kaç tanesi içme ve kullanma sularını kirleten faktörler arasındadır? A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

5. 3.

TOPRAK KİRLİLİĞİ

Sert sular ile ilgili, I.

İçerisinde çok az miktarda Ca2+ ve Mg2+ iyonları bulunur.

II.

Temizlik için kullanıldığında fazla sabun harcanmasına neden olur.

Kontrolsüz kimyasal gübre ve tarım ilacı kullanımı

Plastik ve atık pillerin bilinçsizce çevreye bırakılması I

III. Geçici sertlik suyun kaynatılması ile giderilebilir.

II

Tankerlerden denizlere petrol ve türevlerinin sızması III

IV. Çamaşır makinesinde kullanıldığında kireç oluşumunu engeller. yukarıdaki ifadeler sırası ile doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde aşağıdaki sonuçlardan hangisi ortaya çıkar?

Yukarıdaki kavram haritasında verilenlerden hangileri doğrudan toprak kirliliğine neden olur?

A) D, Y, D, Y

A) Yalnız I

D) Y, D, Y, D

B) Y, D, D, Y

C) D, D, Y, D

D) II ve III

E) Y, Y, D, Y

1.D 2.E 3.B

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 4.E 5.C

150

2 6.

Bir X gazı ile ilgili,

9.

•

Renksiz, kokusuz ve havadan hafiftir.

•

Hava kirleticiler arasında insan sağlığına en fazla zarar veren gazdır.

•

Ortamda fazla olması sonucu kamuoyunda “soba zehirlenmesi” olarak bilinen durum ortaya çıkar.

Buna göre, I.

Sanayi ve evsel atıkların çevreye gelişigüzel atılması

II.

Doğal kaynakların bilinçsizce kullanılması

III. Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması

bilgileri veriliyor. Buna göre, bu X gazı aşağıdakilerden hangisidir? A) O3

Fiziksel, kimyasal ve biyolojik dengenin çeşitli kirletici unsurlarla bozulması sonucu çevre kirliliği ortaya çıkar.

B) SO2

C) CO

D) CO2

yukarıdakilerden hangileri çevre kirliliğine neden olmaz? A) Yalnız I

E) CH4

B) Yalnız II

D) I ve II

7.

I. Buzullar

II. Okyanuslar

III. Tatlı su gölleri

IV. Yeraltı suları

Yukarıdaki su kaynaklarının içerdikleri su miktarlarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

E) II ve III

10. Dünyada su tüketiminin en fazla olduğu alan aşağıdakilerden hangisidir? A) Sanayi

A) I > II > III > IV

B) IV > I > II > III

C) II > I > IV > III

D) II > IV > III > I

C) Yalnız III

B) Evsel

C) Tarım

D) Temizlik

E) İçme suyu

E) II > III > I > IV

11.

Toprak ve su kirletici

8.

pH 2,5- 4,5

pH 4,5 -6,5

pH 6,5- 8,5

pH 8,5- 10,5

pH 10,5 -12,5

A

B

C

D

E

B) B

C) C

D) D

I

Plastik

a

Kurşun

II

Organik sıvı

b

Toluen

III

Ağır metal

c

PET şişe

Yukarıdaki toprak ve su kirleticiler için verilen örneklerin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Susamış bir insan markete gittiğinde hangi markanın suyunu alırsa pH değeri açısından en sağlıklı suyu almış olur? A) A

Örnek

A)

E) E

6.C 7.C 8.C

I

a

II III

B)

I

b

b

II

c

C)

I

c

c

II

III a

III

D)

I

b

b

II

a

III

E)

I

c

a

II

a

c

III b

9.C 10.C 11.C

151

Zor

3 1.

Ort aZ

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

DOĞA ve KİMYA

Aşağıdaki tabloda sera etkisine yol açan gazların miktarı verilmiştir.

3.

%77 X

Aşağıdakilerden hangisi organik temelli su kirleticilerden biri değildir? A) Hidrokarbonlar

B) Aseton

C) Benzen

%15 Y

D) Yağlar

%7 Z

E) Piller

%1 Diğer gazlar

Buna göre, X ile gösterilen gaz aşağıdakilerden hangisidir? A) CO2

2.

B) CH4

C) N2O

D) O3

E) CFC

Aşağıdaki maddeler ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? Madde

Bilgi

A)

Plastik

Çok uzun yıllar doğada parçalanmadan kalabilir.

B)

CO2

Küresel ısınmaya neden olur.

DDT

Tarımsal mücadelede böcek öldürmek amacıyla kullanılan bir toprak kirleticidir.

C) D)

Co

Toksik özellik gösteren ağır metallerden biridir.

E)

NH3

Organik su kirleticilerden biridir.

Şekilde görseli verilen sanayi

4.

tüpünün içerisinde aşağıdaki gazlardan hangisi bulunabilir? A) H2S B) NO2

1.A 2.E

Hava krllğne neden olur.

C) CO

Asdk oksttr.

E) CH4

D) CO2

3.E 4.B

152

3 5.

I.

Toprağın tuzluluk oranının artması

II.

Toprağın pH değerinin değişmesi

7.

Aşağıdaki grafik 1750 yılından günümüze kadar olan atmosferdeki CO2 miktarının değişimini göstermektedir.

III. Yeraltı ve yeryüzü sularına karışarak su canlılarını zehirlemesi

CO2 miktarı (milyar ton) 40

Yukarıdakilerden hangileri tarımda kullanılan ilaç ve gübrenin gereğinden fazla kullanılması sonucu oluşan olumsuzluklar arasındadır?

35

A) Yalnız II

20

B) Yalnız III

30 25

C) I ve II

15

D) I ve III

E) I, II ve III

10 5

20 20

00 20

50 19

00 19

50 18

00 18

17

50

Yıl

Bu grafiğe göre, aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

6.

A)

Sanayi devriminden itibaren atmosferdeki CO2 miktarı hızla artmıştır.

B)

Atmosferdeki CO2 miktarının artışında insan faktörü söz konusudur.

C)

1950 yılından itibaren atmosferdeki CO2 miktarının artışını önlemek için gerekli tedbirler alınmıştır.

D)

Atmosferdeki CO2 miktarının artması, hava kirliliği ve sera etkisinin artmasına neden olmuştur.

E)

2000’li yıllarda görülen asit yağmurları, 1800’lü yıllara göre daha fazladır.

Bazı öğrencilerin yapmayı sevdiği şeyler ile ilgili şu bilgiler veriliyor: •

Orçun, müsait olduğu zamanlarda ağaç dikerek yeşil alanların artırılması için uğraşıyor.

•

Ali, araba tutkunu olduğu için benzinli spor arabasıyla Bağdat caddesinde tur atmaya bayılıyor.

•

Zeynep, sıcak havalarda evde ve arabada sürekli klima kullanmayı seviyor.

Buna göre, bu öğrencilerden hangilerinin yapmayı sevdiği şey çevre kirliliğini artırır? A) Orçun

B) Ali D) Ali ve Zeynep

C) Zeynep E) Orçun ve Ali

7.C

5.E 6.D

153

Orıjinal

®

E MAD

BY

Sorular

1.

3.

Günümüzde su tüketimini azaltmak için bazı teknolojik sistemler geliştirilmiştir. Buna göre, I.

sensörlü musluklar,

II.

kademeli sifon sistemi,

III. yağmur sularını toplama sistemi yukarıdakilerden hangileri bu sistemlere örnek verilebilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

“İnsanoğlu yeterince çevre bilinci oluşmadığı için bir çok alanda acımasızca çevreyi kirletmektedir. Doğal olarak bu kirliliğin sonuçlarına da katlanmak zorundadır. Böyle giderse yakın gelecekte toprak, su ve havada meydana gelen kirlilik dünyanın en büyük sorunu haline gelecek ve insanlar yaşam alanı bile bulmakta zorlanacaklardır. Bunun yanında insan faktörünün olmadığı çevre kirleticiler de vardır. Bu kirleticilerin neden olduğu çevre kirliliğinden insanoğlu sorumlu tutulamaz elbette…” Yukarıdaki çevreye duyarlı bir vatandaşın yazdığı paragrafın son bölümünde yer alan “insan faktörünün olmadığı çevre kirleticiler”e aşağıdakilerden hangisi örnek verilebilir?

C) I ve III E) I, II ve III

A)

D)

Evsel ve fabrika atıkları

C)

Nükleer santral patlamaları

D)

Denizlerin kirletilmesi

Egzoz gazı

E) 2.

Hava kirliliğine neden olan önemli maddelerden birisi de asbesttir. Asbest, fiberli (lifli) yapıya sahip bir mineraldir. Asbest fiberleri çimento ve dokumayla karıştırılarak ısıya dayanıklı hale getirilir. Asbestin ısıya dayanıklı olması, I.

lamba fitili,

II.

fren balatası,

Yanardağ patlamaları

III. izolasyon malzemesi yukarıdakilerden hangilerinin üretiminde kullanılabileceğini gösterir? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I, II ve III

1.E 2.E

3.E

154

KİMYANIN TEMEL K ANUNLARI ve KİMYASAL HESAPLAMALAR KİMYANIN TEMEL K ANUNLARI MOL K AVRAMI KİMYASAL TEPKİMELER ve DENKLEMLER KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

Ü N İ T E

06

1. TEST KAZANIM 1.

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki kimyasal tepkimede harcanan ve oluşan maddelerin kütleleri verilmiştir.

K + İ + M 12 gram

17 gram

4.

X(k) ¾® Y(k) + 2Z(g)

Y + A

m gram

21 gram

tepkimesine göre parçalandığında 10 gram Z gazı oluştuğu gözleniyor.

36 gram

Buna göre,

Buna göre, m kaç gramdır? A) 22

B) 24

C) 26

D) 28

Kapalı bir kapta 25 gram X bileşiğinin tamamı,

E) 30

I.

Oluşan Y 5 gramdır.

II.

Toplam kütle korunmuştur.

III. Toplam katı kütlesi korunmuştur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III 2.

C) I ve III E) I, II ve III

4,4 gram saf X maddesinin 16 gram O2 ile yakılması sonucu 13,2 gram CO2 ve bir miktar H2O oluşmaktadır. Buna göre, I.

Oluşan H2O 7,2 gramdır.

II.

X bileşiktir.

III. X’in bileşenleri arasında sabit bir kütle oranı vardır.

5.

H2O bileşiğinde 1 gram H elementi ile 8 gram O elementi birleşmektedir.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

3.

Buna göre, 36 gram H2O bileşiğinde kaç gram O elementi bulunur?

C) I ve III

A) 4

E) I, II ve III

6.

Kütle (gram)

C) 16

D) 24

E) 32

25 gram AI2S3 bileşiğinde 9 gram AI vardır. Buna göre, 75 gram AI2S3 bileşiği elde etmek için Al ve S elementlerinden kaçar gram kullanılmalıdır?

30 X

20

Al

S

A)

25

50

B)

27

48

C)

32

43

D)

35

40

E)

36

39

12 Z

Y Zaman

0

X + Y ¾® Z + T Yukarıdaki tepkimeye ait verilen kütle - zaman grafiğine göre oluşan T kaç gramdır? A) 20

B) 8

B) 22

C) 24

D) 26

E) 28

1.D 2.E 3.D

4.B 5.E 6.B

156

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI

7.

Kütle (gram)

16 X

10

8 Y

Zaman

0

X ve Y elementlerinden Z bileşiği oluşumuna ait kütle – zaman grafiği verilmiştir.

0

5

I.

36 gram Z bileşiği oluşur.

II.

X’ten 8 gram harcanmıştır.

Buna göre, X2Y ile ilgili,

III. Z bileşiğindeki kütlece oran (

mX 5 ) = ’dur. mY 9

I.

5 gram X ile 8 gram Y birleşmiştir.

II.

15 gram X ile 12 gram Y tam verimle tepkimeye girdiğinde 3 gram Y artar.

yargılarından hangileri doğrudur? B) Yalnız II

D) II ve III

III. Eşit kütlede X ve Y alınarak tam verimle tepkimeye girdiğinde Y’nin kütlece %40’ı artar.

C) I ve III

yargılarından hangileri yanlıştır?

E) I, II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

10.

Aynı miktar O elementi ile birleşen NO2 bileşiğindeki N elementi miktarının NaOb bileşiğindeki N elementi

D) N3O4

E) II ve III

Bileşik

X (gram)

Y (gram)

I

6

8

II

9

18

Buna göre, I. bileşiğin formülü XY2 ise II. bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Buna göre, NaOb bileşiği aşağıdakilerden hangisidir? B) N2O

C) Yalnız III

X ve Y elementlerinden oluşan iki farklı bileşikteki elementlerin kütleleri yukarıdaki tabloda verilmiştir.

miktarına oranı 3\à’tür.

A) NO

X (gram)

10

X ve Y elementlerinden oluşan X2Y bileşiğinin kütlesi ile X’in kütlesinin değişimi grafikte verilmiştir.

Buna göre,

8.

DAKLI SORULAR

X2Y (gram)

9.

18

A) Yalnız I

KAZANIM

C) N2O3

A) XY

E) N2O5

B) X2Y D) X2Y3

7.B 8.C

C) XY3 E) X3Y5 9.A 10.C

157

2. TEST KAZANIM

1.

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI

DAKLI SORULAR XY2 bileşiğindeki kütlece oran (

mX 9 ) = ’dir. mY 8

3.

kütlece birleşme oranı (

m Buna göre, X2Y3 bileşiğindeki kütlece oran ( X ) mY kaçtır? A) 3\à

B) 4\ß

C) 2\ß

D) 3\Ş

X ve Y elementlerinden oluşan XY3 bileşiğinin mX 2 ) = ’tür. mY 3

Buna göre, eşit kütlede X ve Y alınarak en fazla 35 gram X2Y3 bileşiği elde edilirken hangi elementten

E) 5\ß

kaç gram artar? A) 5 gram X

B) 5 gram Y

D) 7 gram Y

4.

C) 7 gram X E) 10 gram X

XY2 bileşiğindeki kütlece sabit oran (

mX 3 ) = ’tir. mY 5

Buna göre, 24 gram X harcanarak kaç gram X2Y bileşiği elde edilir? 2.

X ve Y elementlerinden oluşan iki ayrı bileşik ile ilgili,

A) 34

B) 48

C) 56

D) 64

E) 80

Bileşik (gram)

X (gram) (1)

(2)

12

6

0

4

Y (gram)

Y (gram) 0

8

yukarıdaki grafiklere göre, I.

Bileşiklerin kütlece birleşme oranları eşittir.

II.

1. bileşiğin 20 gramında 8 gram Y vardır. 5.

III. Eşit kütlede X ve Y alınarak tam verimle 2. bileşik oluşturulurken Y’den artma olur.

• SO2 – SO3

• Na2O – NO2

• CH4 – C2H6

• HNO2 – HNO3

• C3H6 – C4H8

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

Yukarıdaki bileşik çiftlerinden kaç tanesi katlı oranlar yasasına uymaz?

C) I ve III E) I, II ve III

A) 1

1.D 2.B

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5 3.B 4.A 5.C

158

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI

6.

8.

Bileşik (gram)

I 25

II

I.

FeO

II.

Fe2O3

KAZANIM

DAKLI SORULAR

III. Fe3O4

15

0

5

Yukarıda verilen bileşiklerin kütlece oksijen yüzdeleri (%) arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

X (gram)

A) I > II > III

X ve Y elementlerinden oluşan iki farklı bileşik ile ilgili verilen grafiğe göre I. bileşiğin formülü XY3 ise II. bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) XY2

B) X2Y D) X3Y2

B) II > I > III

D) II > III > I

E) III > I > II

C) X2Y3 E) X3Y4

9.

O (gram)

I

II

40

7.

1. bileşik

2. bileşik

I.

CH4

C3H4

II.

C2H2

C3H6

III.

C2H6

C3H8

16

0

D) I ve II

B) Yalnız II

7

14

N (gram)

Azot (N) ve oksijen (O) elementlerinden oluşan iki farklı bileşik ile ilgili grafik yukarıda verilmiştir.

Yukarıdaki bileşik çiftlerinden hangilerinde C atomları arasındaki katlı oran (1. bileşik / 2. bileşik) 2’dir? A) Yalnız I

C) III > II > I

Bu göre, I. bileşiğin formülü NO2 ise II. bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir?

C) Yalnız III

A) NO

E) II ve III

B) N2O D) N2O4

6.C 7.B

C) N2O3 E) N2O5 8.D 9.E

159

3. TEST KAZANIM 1.

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI

DAKLI SORULAR

Laboratuvarda kimyanın temel kanunları ile ilgili deney yapan bir öğrenci X ve Y elementlerinden oluşan XY3 bileşiğinin oluşumu ile ilgili aşağıdaki tabloyu yapıyor: Deney

X (gram)

Y (gram)

XY3 (gram)

I

2

3

5

II

4

10

?

III

15

15

?

3.

X ve Y elementlerinden oluşan bir bileşik ile ilgili, •

3 gram X ile 6 gram Y tepkimeye girdiğinde 9 gram bileşik oluşuyor.

•

10 gram X ile 16 gram Y tepkimeye girdiğinde 24 gram bileşik oluşurken 2 gram X artıyor.

bilgileri veriliyor. Buna göre, bu bilgiler kullanılarak,

I. deney sonucunda 5 gram XY3 elde ettiğine göre II. ve III. deney sonucunda en fazla kaç gram XY3 elde eder? II

III

A)

10

25

B)

14

30

C)

10

20

D)

12

20

E)

14

25

I.

kütlenin korunumu,

II.

sabit oranlar,

III. katlı oranlar yasalarından hangileri kanıtlanabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

4.

C) Yalnız III E) I, II ve III

Kükürt ve oksijen elementlerinin aşağıdaki tabloda verilen kütleleri tepkimeye girdiğinde X, Y ve Z bileşikleri oluşuyor. Bileşik

Kükürdün kütlesi (g)

Oksijenin kütlesi (g)

X

16

24

Y

64

64

Z

32

48

Buna göre; I. X ve Y, X ve Y elementlerinden oluşan XY2 bileşiğindeki kütlece m 7 sabit oran ( X ) = ’tür. mY 4 Buna göre, eşit kütlede X ve Y alınarak en fazla 33 gram XY2 bileşiği elde edilirken hangi elementten kaç gram artar? A) 9 gram X

B) 11 gram Y

C) 11 gram X

D) 9 gram Y

II. X ve Z,

ÇIKMIŞ SORU

2.

III. Y ve Z bileşik çiftlerinden hangileri katlı oranlar yasasına uyar? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III TYT - 2022

E) 15 gram X 1.A 2.D

3.D 4.C

160

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

KİMYANIN TEMEL KANUNLARI 7.

X kütlesi (gram) I II 10

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Eşit kütlede X2 ve Y2 elementlerinden alınarak tam verimle gerçekleştirilen bir tepkimede 32 gram XY2 bileşiği oluşurken X2’den 8 gram artıyor. Buna göre, X’in atom kütlesinin Y’nin atom kütlesine oranı kaçtır?

0

a

16

A) 3\á

Y kütlesi (gram)

B) 5\à

C) 6\á

D) 5\ß

E) 4\ß

X ve Y elementlerinden oluşan iki bileşik için kütle değişim grafiği yukarıda verilmiştir. I. bileşiğin formülü X2Y, II. bileşiğin formülü X3Y2 olduğuna göre a değeri kaçtır? A) 6

B) 8

C) 10

D) 12

E) 14

8.

XY2 (gram) 30

6.

Aşağıda bazı oksit bileşiklerinin kütlece birleşme oranları verilmiştir.

0

12

20

Eklenen Y (gram)

Bileşik

melement / moksijen

MgO

3/2

Kapalı bir kapta bir miktar X elementi üzerine Y elementi eklenerek XY2 bileşiği elde ediliyor.

N2O

7/4

Bu olayla ilgili verilen grafiğe göre,

CaO

5/2

CO2

3/8

Al2O3

9/8

B) N2O D) CO2

Başlangıçta kapta 10 gram X vardır.

II.

XY2 bileşiğindeki kütlece birleşme oranı m

3

( mX ) = ’dir. 2 Y

Buna göre, eşit kütlede oksijen kullanılarak elde edilen yukarıdaki bileşiklerden hangisinin kütlesi en büyüktür? A) MgO

I.

III. Y’den 8 gram artar. yargılarından hangileri doğrudur?

C) CaO

A) Yalnız I

E) AI2O3

D) II ve III

5.D 6.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 7.C 8.D

161

1. TEST KAZANIM 1.

MOL KAVRAMI

DAKLI SORULAR 1,806 . 1024 tane Fe atomu kaç moldür? (NA: 6,02 . 1023) A) 0,2

B) 0,3

C) 0,5

D) 3

5.

E) 5

0,5 mol C2H4 gazı ile ilgili, I.

0,5 NA tane molekül içerir.

II.

14 gramdır.

III. 2 mol H atomu içerir. yargılarından hangileri doğrudur? (NA: Avogadro sayısı, C:12, H:1) A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

2.

C) I ve II E) I, II ve III

0,5 mol SO3 gazı kaç gramdır? (S:32, O:16) A) 20

B) 40

C) 50

D) 60

E) 80

6.

Bir gaz karışımında, •

2 mol CS2

•

NK’da 22,4 L hacim kaplayan CO2

•

3,01 . 1023 tane SO3

bulunduğu belirlenmiştir.

3.

Buna göre, bu karışımdaki elementlerin toplam atom sayıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

3 NA tane molekül içeren CO2 gazında kaç gram C atomu bulunur? (NA: Avogadro sayısı, C:12) A) 12

B) 24

C) 36

D) 88

A) C > S > O

B) O > S > C

D) O > C > S

7. 4.

C) S > O > C

E) 132 E) S > C > O

1 damla su 3 gramdır.

23

6,02 . 10 tane azot (N) atomu içeren N2O bileşiği kaç gramdır? (N:14, O:16, Avogadro sayısı: 6,02 .1023) A) 11

B) 22

C) 33

D) 44

Dakikada 10 damla su akıtan bir musluk 1 saatte kaç mol suyu ziyan eder? (H:1, O: 16)

E) 55

A) 100

1.D 2.B 3.C 4.B

B) 150

C) 200

D) 250

E) 300 5.E 6.C 7.A

162

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

8.

MOL KAVRAMI

6,02 . 1023 tane atom içeren NH3 gazı ile ilgili, I.

0,25 moldür.

II.

17 gramdır.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

11. Normal koşullarda 5,6 litresi 11 gram gelen gaz aşağıdakilerden hangisi olabilir? (N:14, O:16) A) NO

III. NK’da 5,6 L hacim kaplar.

C) N2O

B) NO2 D) N2O3

E) N2O5

yargılarından hangileri doğrudur? (N:14, H:1) A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

9.

C) I ve III E) I, II ve III

12. Aşağıdakilerden hangisi Avogadro sayısı kadar atom içermez? (H:1, C:12)

2 mol C2H6 molekülü ile ilgili, I.

2 mol molekül içerir.

A)

0,25 mol NH3

II.

4 mol C atomu içerir.

B)

3,2 gram CH4

C)

1 mol O atomu içeren H2O

D)

1 gram H2

E)

NK’da 4,48 L hacim kaplayan N2O3 gazı

III. Toplam 16 tane atom içerir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

10.

C) II ve III E) I, II ve III

I.

2 mol C atomu içeren C2H4

II.

2 mol H atomu içeren C2H4

13. 0,5 mol C2H5OH molekülü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (NA: Avogadro sayısı)

III. 3 mol atom içeren C2H4 Yukarıda verilenlerin molekül sayıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) I > II = III D) III > I = II

B) III > I > II

C) I > II > III E) II > III > I

A)

3,01 . 1023 tane molekül içerir.

B)

Avogadro sayısı kadar C atomu içerir.

C)

3 NA tane H atomu içerir.

D)

Normal koşullarda 11,2 L hacim kaplar.

E)

4,5 mol atom içerir.

11.C 12.C 13.D

8.C 9.D 10.A

163

2. TEST KAZANIM

MOL KAVRAMI

DAKLI SORULAR

4.

0,2 mol X2O3 bileşiği 20,4 gramdır. Buna göre, X’in mol kütlesi kaçtır? (O:16)

1.

I. Normal şartlar altında 11,2 L H2 gazı

A) 13

II. 8 g CH4 gazı

B) 27

C) 32

D) 44

E) 56

III. 12,04 x 1023 tane HCl molekülü

ÇIKMIŞ SORU

Yukarıdaki maddelerden hangileri 2 mol hidrojen atomu içerir? (CH4 = 16 g/mol; Avogadro sayısı (NA) = 6,02 x 1023; gazların ideal gaz olarak davrandığı varsayılacaktır.) A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

5.

C) I ve III E) I, II ve III

0,6 mol H2S ile 30 gram X2S3 bileşiklerinin içerdiği S atomu sayıları eşit olduğuna göre X elementinin atom kütlesi kaçtır? (S:32) A) 27

B) 39

C) 56

D) 64

E) 73

MSÜ - 2022

6.

X elementinin bir molekülünün kütlesi

4 gramdır. NA

Buna göre, bu elementin NA tane molekülünün kütlesi,

2.

4 akb He atomu için, I. 1 tanedir.

II. 1 moldür.

B) Yalnız II

D) I ve III

II.

NA tane atom içeren He,

yukarıdakilerden hangilerinin kütlesine eşittir? (H:1, He:4, C:12, NA: Avogadro sayısı) A) Yalnız I

C) Yalnız III

B) Yalnız II

D) I ve III

E) II ve III

7.

3.

2 mol H2,

III. NK’da 5,6 L hacim kaplayan CH4

III. 4 NA gramdır.

ifadelerinden hangileri doğrudur? (NA: Avogadro sayısı, He: 4) A) Yalnız I

I.

C) Yalnız III E) I, II ve III

0,2 mol CaHb bileşiği ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

4,8 gram C atomu içerir.

•

Toplam 9,6 . 1023 tane atom içerir.

0,3 mol CaH4 ve 0,2 mol C3HbOa bileşikleri eşit sayıda C ve H atomu içerdiğine göre C3HbOa bileşiğinin formülü aşağıdakilerden hangisidir?

Buna göre, bu bileşiğin molekül formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (C:12, Avogadro sayısı: 6 . 1023)

A) C3H8O

A) CH4

B) C3H6O D) C3H6O2

C) C3H8O2 E) C3H8O3

B) C2H4 D) C3H6

1.D 2.A 3.D

C) C2H6 E) C3H8 4.B 5.A 6.E 7.C

164

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

8.

MOL KAVRAMI

NH3 molekülü ile ilgili çizilen, Mol sayısı

I.

Molekül sayısı

III.

DAKLI SORULAR

10. Normal koşullarda hacimleri eşit olan CH4 ve N2O3 gazları ile ilgili,

Mol kütlesi

II.

KAZANIM

I.

özkütle,

II.

molekül sayısı,

III. atom sayısı

Kütle

niceliklerinden hangileri eşittir? (H:1, C:12, N:14, O:16)

Mol sayısı

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

Kütle

C) I ve III E) I, II ve III

yukarıdaki grafiklerden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III

11.

16 gram O2(g)

9.

7,2 gram H2O ile ilgili, I.

0,4 moldür.

II.

0,8 NA mol H atomu içerir.

Şekildeki kapta 16 gram O2 gazı vardır. Bu kaba bir miktar X gazı ilave edildiğinde kaptaki toplam molekül sayısı 2 katına, toplam kütle ise 3 katına çıkmaktadır.

III. 1,2 tane atom içerir. yargılarından hangileri doğrudur? (H:1, O:16, NA: Avogadro sayısı) A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

Buna göre, X gazı aşağıdakilerden hangisi olabilir? (H:1, C:12, O:16, S:32) C) I ve II

A) CO2

E) I, II ve III

B) SO2 D) SO3

C) CH4 E) C2H6 10.D 11.B

8.C 9.A

165

3. TEST KAZANIM 1.

MOL KAVRAMI

DAKLI SORULAR

Eşit kütlede He ve CH4 gazları içeren bir karışımın molce % kaçı He dur? (He: 4, C:12, H: 1) A) 20

B) 40

C) 50

D) 60

4.

CH4 molekülü ile ilgili, I.

E) 80

1 molekülünün kütlesi 16 gramdır.

II.

2 molünün kütlesi 32 akb’dir. N III. 1 gramında A tane molekül bulunur. 16 yargılarından hangileri yanlıştır? (C:12, H:1, NA: Avogadro sayısı) A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

2.

C) I ve II E) I, II ve III

5 tane H2O molekülünde kaç mol hidrojen (H) atomu bulunur? (NA: Avogadro sayısı) 1 A) 10

B) 10

10 C) NA

D) 10NA

E)

5.

NA 10

Tıp fakültesinde okumak isteyen Melisa çalışkan bir öğrencidir ve dakikada ortalama 1 soru çözmektedir. Buna göre, 5 saat aralıksız soru çözen Melisa kaç mol soru çözmüş olur? (Avogadro sayısı: 6 . 1023 ) A) 3 . 10–22

B) 2 . 10 –23

D) 3 . 10–21

3.

I.

2 mol C2H6

II.

3 mol NH3

C) 5 . 10–21 E) 5 . 10–22

III. 5 tane SO3 Yukarıdaki maddelerin içerdiği molekül ve atom sayılarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? Molekül sayısı

Atom sayısı

A)

III > II > I

III > I > II

B)

II > I > III

II > III > I

C)

III > II > I

I > II > III

D)

II > I > III

I > II > III

E)

III > I > II

III > I > II

6.

I.

1 mol hidrojen atomu

II.

1 molekül hidrojen

III. 1 akb hidrojen atomu IV. 1 mol hidrojen gazı Yukarıdaki maddelerin kütleleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (H:1) A) IV > I > II > III

B) II > I > IV > III

C) IV > II > III > I

D) II > III > I > IV E) I > II > III > IV

1.E 2.C 3.D

4.C 5.E 6.A

166

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

MOL KAVRAMI

105 gramdır.

II.

4,5 mol oksijen atomu içerir. Berkay: Basit (kaba) formülü CH2O’dur.

III. Suyu tamamen buharlaştırılırsa kütlesi 60 grama düşer.

Hilal: Mol kütlesi 60’tır. Harun: C’nun atom kütlesi 12, H’nin atom kütlesi 1, O’nin atom kütlesi 16’dır.

yargılarından hangileri doğrudur? (MgSO4:120, H2O:18) A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

DAKLI SORULAR

10. Sebahattin Öğretmen molekül formülünü yalnızca kendisinin bildiği bir bileşikle ilgili 3 öğrencisinin kulağına ayrı ayrı şu bilgileri fısıldıyor:

0,5 mol MgSO4 . 5H2O bileşiği ile ilgili, I.

KAZANIM

C) I ve III

Buna göre, bu bileşiğin molekül formülünün bulunması ile ilgili,

E) I, II ve III

I.

Hilal ve Harun biraraya gelip bildiklerini paylaşırlarsa bulabilirler.

II.

Berkay ve Hilal biraraya gelip bildiklerini paylaşırlarsa bulabilirler.

III. Üçü de biraraya gelip bildiklerini paylaşırlarsa bulabilirler. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III 8.

•

X atomunun gerçek atom kütlesi 9 . 10–23 gramdır.

•

0,3 mol Y2 molekülü 9,6 gramdır.

B) Yalnız III

C) I ve III E) I, II ve III

Yukarıdaki bilgilere göre XY3 bileşiğinin mol kütlesi kaç g/mol’dür? (Avogadro sayısı: 6 . 1023) A) 76

9.

B) 84

C) 96

D) 102

E) 108

SO2 ve SO3 gazlarından oluşan 152 gramlık bir karışım normal koşullarda 44,8 L hacim kaplamaktadır. Buna göre, karışımdaki SO2’nin molce % si kaçtır? (S:32, O:16) A) 25

B) 40

C) 50

D) 60

E) 75 10.B

7.E 8.D 9.A

167

1. TEST KAZANIM

KİMYASAL TEPKİMELER ve DENKLEMLER

DAKLI SORULAR

N2(g) + 3H2(g) ¾® 2NH3(g)

1.

Mg(k) + 1/2O2(g) ¾® MgO(k)

4.

Kapalı bir kapta gerçekleşen yukarıdaki tepkime için,

tepkimesi ile ilgili,

I.

toplam kütle,

I.

Yanma tepkimesidir.

II.

atom sayısı ve cinsi,

II.

Analiz tepkimesidir.

III. Sentez tepkimesidir.

III. toplam molekül sayısı

yargılarından hangileri doğrudur? niceliklerinden hangileri korunur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

A) Yalnız I

C) I ve II

B) Yalnız II D) II ve III

E) I, II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

2KCIO3(k) + ısı ¾® 2KCI(k) + 3O2(g)

2.

tepkimesi ile ilgili, I.

Analiz tepkimesidir.

II.

Heterojen bir tepkimedir.

III. Endotermik bir tepkimedir.

tepkimesi en küçük tamsayılarla denkleştirildiğinde O2’nin katsayısı kaç olur?

yargılarından hangileri doğrudur? A) I ve III

B) II ve III D) Yalnız I

C3H8 + O2 ¾® CO2 + H2O

5.

B) 5\Ş

A) 5

C) I, II ve III

D) 7\Ş

C) 7

E) 9

E) Yalnız II

CH4(g) + 2O2(g) ¾® CO2(g) + 2H2O(s)

3.

Aynı koşullarda gerçekleşen yukarıdaki tepkime için aşağıdaki niceliklerden hangisi korunmaz? A)

Toplam kütle

B)

Toplam molekül sayısı

C)

Toplam gaz hacmi

D)

Toplam atom sayısı

E)

Atom cinsi

6.

4X + 5O2 ¾® 4NO + 6H2O denkleştirilmiş tepkimesindeki X maddesi aşağıdakilerden hangisidir? A) NO2

B) N2O5 D) N2H4

1.C 2.C 3.C

C) NH3 E) HNO3 4.C 5.A 6.C

168

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KİMYASAL TEPKİMELER ve DENKLEMLER

MgO + H3PO4 ¾® Mg3(PO4)2 + H2O

7.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

10. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

tepkimesi en küçük tamsayılarla denkleştirildiğinde H2O’nun katsayısı kaç olur?

A)

Yanma tepkimeleri, maddelerin oksijen gazı (O2) ile verdiği tepkimelerdir.

A) 1

B)

Yanma olayının gerçekleşmesi için gereken şartlar; yanıcı madde, oksijen gazı ve tutuşma sıcaklığıdır.

C)

CH4 + 2O2 ¾® CO2 + 2H2O tepkimesi hızlı yanmaya örnektir.

D)

2Fe + 3/2O2 ¾® Fe2O3 tepkimesi yavaş yanmaya örnektir.

E)

Tüm yanma tepkimeleri ekzotermiktir.

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

AI4C3 + xH2O ¾® 4AI(OH)3 + yCH4

8.

denkleştirilmiş tepkimesinde x + y toplamı kaçtır? A) 9

B) 12

C) 15

D) 18

E) 21

11. Sabit hacim ve sıcaklıkta, C(k) + O2(g) ¾® CO2(g) tepkimesi artansız olarak gerçekleşmektedir. Buna göre, bu tepkime için çizilen, Toplam mol sayısı

I.

9.

I.

NH3 ¾® N2 + H2

II.

Na + H2O ¾® NaOH + H2

Zaman

0

Zaman

0

Toplam katı kütlesi

III.

III. Fe + H2O ¾® Fe3O4 + H2

Toplam gaz kütlesi

II.

IV. AI + H2SO4 ¾® AI2(SO4)3 + H2 Zaman

Yukarıdaki denklemler en küçük tamsayılarla denkleştirildiğinde hangilerinde H2 moleküllerinin katsayısı aynı olur?

yukarıdaki grafiklerden hangileri doğrudur?

A) I ve II

A) Yalnız I

B) II ve III D) I ve IV

0

C) III ve IV

D) II ve III

E) II ve IV

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 10.E 11.B

7.C 8.C 9.D

169

2. TEST KAZANIM

KİMYASAL TEPKİMELER ve DENKLEMLER

DAKLI SORULAR

C3H8(g) + 5O2(g) ¾® 3CO2(g) + 4H2O(g) + ısı

1.

4.

Sabit basınç ve sıcaklıkta kapalı bir kapta gerçekleşen yukarıdaki tepkime ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Bir tepkime ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

Analiz tepkimesidir.

•

Heterojendir.

Buna göre, bu tepkime, A)

Homojen bir tepkimedir.

B)

Atom sayısı ve cinsi korunur.

C)

I.

2NH3(g) ¾® N2(g) + 3H2(g)

Toplam gaz hacmi korunur.

II.

CaCO3(k) ¾® CaO(k) + CO2(g)

D)

Ekzotermiktir.

E)

Toplam molekül sayısı artar.

III. 2KCI(k) + 3O2(g) ¾® 2KCIO3(k) yukarıdakilerden hangileri olabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

2.

I.

Fe + CO2 ¾® X + CO

II.

3X + CO2 ¾® Y + CO

III. 2Y + CO2 ¾® 3Z + CO

5.

Yukarıdaki denkleştirilmiş zincirleme tepkimeler sonucu oluşan Z bileşiğinin formülü nedir? A) Fe2O3

B) FeO

C) Fe3O4

E) II ve III

Gaz

O2 ile tepkime

d (g/L)

X

Verir

2,5

Y

Vermez

1,0

Z

Vermez

1,9

Yukarıda bazı özellikleri verilen gazlardan hangileri yangın söndürmede kullanılabilir? (dhava = 1,3 g/L)

E) Fe2(CO3)3

D) FeCO3

A) Yalnız X

B) Yalnız Y

D) X ve Y

3.

C) Yalnız III

C) Yalnız Z E) Y ve Z

(1) 2NH3(g) + ısı ¾® N2(g) + 3H2(g) (2) Na(k) + HCI(suda) ¾® NaCI(suda) + 1/2H2(g) + ısı

X + 3O2 ¾® 2CO2 + 3H2O + ısı

6.

Yukarıdaki tepkimeler ile ilgili,

denkleştirilmiş tepkimesi ile ilgili,

I.

1. si analiz, 2. si sentez tepkimesidir.

I.

X’in formülü C2H6’dır.

II.

1. si homojen, 2. si heterojen tepkimedir.

II.

Yanma tepkimesidir.

III. 1. si ekzotermik, 2. si endotermik tepkimedir.

III. Ekzotermiktir.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II D) I ve III

B) Yalnız III

yargılarından hangileri doğrudur? C) I ve II

A) Yalnız I

E) I, II ve III

D) II ve III

1.C 2.A 3.A

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 4.B 5.C 6.D

170

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

KİMYASAL TEPKİMELER ve DENKLEMLER

I.

Belirli aralıklarla dişlerin diş macunu ile fırçalanması

II.

Mağaralardaki sarkıt - dikit oluşumu

tepkimesi ile ilgili,

IV. Bal arısı sokmalarında amonyak kullanılması Yukarıdaki olaylardan hangilerinde asit - baz, hangilerinde çözünme - çökelme tepkimesi gerçekleşir? Çözünme - çökelme

A)

I ve III

II ve IV

B)

I ve IV

II ve III

C)

III ve IV

I ve II

D)

I ve II

III ve IV

E)

II ve IV

I ve III

DAKLI SORULAR

C2H5OH + O2 ¾® CO2 + H2O

9.

III. Çaydanlıkta zamanla kireç tortusu oluşması

Asit - baz

KAZANIM

I.

En küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde O2’nin katsayısı 3 olur.

II.

Yanma tepkimesidir.

III. Oluşan ürünler yangın söndürücü olarak kullanılabilir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II E) I, II ve III

10. Ba(NO3)2 ile Na2SO4 çözeltileri karıştırıldığında BaSO4 katısı ve NaNO3 çözeltisi oluşuyor. Buna göre, bu olayla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

HCI(suda) + AgNO3(suda) ¾® AgCI(k) + HNO3(suda)

8.

tepkimesi ile ilgili, I.

Asit - baz tepkimesidir.

II.

Oluşan çözelti elektriği iletir.

III. Net iyon denklemi, H+(suda) + NO–3(suda) ¾® HNO3(suda) şeklindedir.

A)

Çözünme - çökelme tepkimesi gerçekleşmiştir.

B)

Oluşan çözelti süzgeç kağıdından geçirildiğinde kağıdın üzerinde NaNO3 bileşiği bulunur.

C)

Oluşan çözelti elektrolittir.

D)

Tepkimenin net iyon denklemi,

yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

Ba2+ + SO2– ¾® BaSO4(k) (suda) 4(suda) C) I ve III

şeklindedir. E)

E) I, II ve III

7.B 8.C

Na+ ve NO–3 iyonları seyirci iyonlardır.

9.E 10.B

171

3. TEST KAZANIM

KİMYASAL TEPKİMELER ve DENKLEMLER

DAKLI SORULAR CH2 – OH

1.

4.

CH – OH + O2 ¾® CO2 + H2O

–

Ba(NO3)2(suda)

Yukarıdaki tepkime en küçük tam sayılar ile denkleştirildiğinde O2’nin katsayısı kaç olur? B) 5\Ş

A) 5

Na+ NO3

+

CH2 – OH

D) 7\Ş

C) 7

1 E) 9

Na2SO4(suda)

X(k)

2

3

Yukarıdaki şekilde 1 ve 2 nolu kaplardaki sulu çözeltiler 3 nolu kapta karıştırıldığında suda çözünmeyen bir X katısı ve NaNO3 çözeltisi oluşuyor. Buna göre, bu olayla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

2.

A)

Çözünme - çökelme tepkimesi gerçekleşmiştir.

B)

Tepkimenin net iyon denklemi,

Pb(NO3)2(suda) + 2KI(suda) ¾® PbI2(k) + 2KNO3(suda)

Na+(suda) + NO–3(suda) ¾® NaNO3(suda) şeklindedir.

tepkimesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? C)

X’in formülü BaSO4’tür.

A)

Çözünme - çökelme tepkimesidir.

D)

X’in adı baryum sülfattır.

B)

Zıt yüklü iyonlar arasında gerçekleşir.

E)

Oluşan çözelti elektrik akımını iletir.

C)

Net iyon denklemi, Pb2+ + 2I–(suda) ¾® PbI2(k) şeklindedir. (suda)

D)

K+ ve NO–3 iyonları seyirci iyonlardır.

E)

Oluşan katının adı “kurşun iyodür”dür.

5. HNO3(suda) + NaOH(suda) ¾® NaNO3(suda) + H2O(s)

3.

tepkimesi ile ilgili, I.

Asit - baz tepkimesidir.

II.

Net iyon denklemi, H+(suda)

+

OH–(suda)

¾® H2O(s) şeklindedir.

•

Na(k) + H2O(s) ¾® NaOH(suda) + 1/2H2(g)

I.

toplam atom sayısının korunması,

II.

toplam gaz hacminin korunmaması,

III. elektriği ileten çözelti oluşması

yargılarından hangileri doğrudur?

D) II ve III

SO3(g) + H2O(s) ¾® H2SO4(suda)

Aynı koşullarda gerçekleşen yukarıdaki tepkimeler ile ilgili,

III. Ekzotermiktir.

A) Yalnız I

•

B) Yalnız III

özelliklerinden hangileri ortaktır? C) I ve II

A) Yalnız I

E) I, II ve III

D) II ve III

1.C 2.E 3.E

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 4.B 5.E

172

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KİMYASAL TEPKİMELER ve DENKLEMLER

H2SO4(suda) + Mg(OH)2(suda) ¾® Tuz + Su

6.

8.

tepkimesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin türü yanlış verilmiştir? Tepkime

Türü

A)

Nötrleşme tepkimesidir.

B)

En küçük tam sayılarla denkleştirildiğinde suyun katsayısı 2 olur.

A)

2CO(g) + O2(g) ¾® 2CO2(g)

Yanma

C)

Oluşan tuzun adı magnezyum sülfattır.

B)

CaCO3(k) ¾® CaO(k) + CO2(g)

Analiz

D)

Oluşan çözelti elektriği iletir.

E)

Net iyon denklemi,

C) NH3(g) + HCI(g) ¾® NH4CI(k)

Mg2+ + SO42–(suda) ¾® MgSO4(suda) şeklindedir. (suda)

Nötrleşme

D) PCI3(g) + CI2(g) ¾® PCI5(g) E)

Sentez

AgNO3(suda) + NaCI(suda) ¾® AgCl(k) + NaNO3(suda)

Çözünme çökelme

9. Hava Mg(k)

Şekildeki yalıtılmış sabit hacimli bir kapta, 7.

Mg(k) + 1/2O2(g) ¾® MgO(k) + ısı

Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin türü yanlış verilmiştir? Tepkime N2(g) + 3H2(g) ¾® 2NH3(g)

Homojen

B)

H+(suda) + OH–(suda) ¾® H2O(s)

Nötrleşme

E)

H2O(s) ¾® H2(g) + 1/2O2(g)

+

2CI–(suda)

¾® PbCI2(k)

D)

Pb2+ (suda)

Buna göre,

Türü

A)

C) C(k) + O2(g) ¾® CO2(g)

tepkimesi gerçekleştiriliyor.

I.

Katı kütlesi artar.

II.

Sistemin sıcaklığı artar.

III. Kaptaki gaz yoğunluğu azalır. Ekzotermik yargılarından hangileri doğrudur? Çökelme A) Yalnız II

B) Yalnız III

C) I ve II

Yanma D) I ve III

6.E 7.E

E) I, II ve III

8.C 9.E

173

1. TEST KAZANIM

DAKLI SORULAR

KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

Na(k) + H2O(s) ¾® NaOH(suda) + 1/2H2(g)

1.

Yukarıdaki denkleme göre 9,2 gram Na metali yeterince su ile tepkimeye girdiğinde normal koşullarda kaç litre H2 gazı elde edilir? (Na:23) A) 2,24

B) 4,48 D) 6,72

N2 + 3H2 ¾® 2NH3

5.

denklemine göre 3 mol N2 ve 6 mol H2’nin tam verimle tepkimesinden kaç mol NH3 oluşur? A) 3

B) 4

C) 6

D) 8

E) 9

C) 5,6 E) 8,96

C2H2 + 2H2 ¾® C2H6

6.

denklemine göre 0,2 mol C2H2 ve 0,6 mol H2 kapalı bir kapta tam verimle tepkimeye girdiğinde, N2(g) + 3H2(g) ¾® 2NH3(g)

2.

denklemine göre 3,4 gram NH3 gazı elde etmek için toplam kaç mol gaz harcanır? (N:14, H:1) A) 0,4

B) 0,5

C) 0,6

D) 0,7

I.

0,2 mol H2 artar.

II.

Sınırlayan madde C2H2’dir.

III. Tepkime sonunda kapta toplam 0,2 mol madde bulunur.

E) 0,8

ifadelerinden hangileri doğru olur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

AI4C3 + 12H2O ¾® 4AI(OH)3 + 3CH4

3.

denklemine göre 0,5 mol AI4C3 bileşiğini tamamen tepkimeye sokmak için kaç gram H2O gereklidir? (H:1, O:16) A) 9

B) 36

C) 90

D) 108

E) 216

7.

Magnezyum metali ve oksijen gazı arasında aşağıdaki tepkime gerçekleşmektedir. 2Mg(k) + O2(g) ® 2MgO(k) Bu tepkimeyle ilgili, I. Eşit kütlede Mg ve O2 tepkimeye girerse sınırlayıcı bileşen Mg olur.

CS2(k) + 3O2(g) ¾® CO2(g) + 2SO2(g)

4.

II. Eşit mol sayılarında Mg ve O2 tepkimeye girerse artan bileşen O2 olur.

I.

1,5 mol O2 gazı harcanır.

II.

NK’da 11,2 L hacim kaplayan CO2 gazı oluşur.

III. 64 gram SO2 gazı oluşur. ifadelerinden hangileri doğru olur? (S:32, O:16) A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III

ÇIKMIŞ SORU

denklemine göre 0,5 mol CS2 katısı tamamen yakıldığında,

III. 0,2 mol MgO elde etmek için 2,4 g Mg tepkimeye girmelidir. ifadelerinden hangileri doğrudur? (O = 16 g/mol; Mg = 24 g/mol) A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III MSÜ - 2021

E) I, II ve III

1.B 2.A 3.D 4.E

5.B 6.C 7.C

174

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

2Fe(k) + 3/2O2(g) ¾® Fe2O3(k)

8.

A) 6,72

B) 8,96 D) 13,44

DAKLI SORULAR

N2(g) + 3H2(g) ¾® 2NH3(g)

11.

denklemine göre 44,8 gram Fe’nin paslanması için NK’da kaç litre O2 gazı gerekir? (Fe:56)

KAZANIM

denklemine göre gerçekleştirilen aşağıdaki tepkimeler ile ilgili,

C) 11,2 E) 17,92

I.

1 gram N2 ve 3 gram H2’den en fazla 2 gram NH3 oluşur.

II.

2 tane N2 ve 6 tane H2’den en fazla 4 tane NH3 oluşur.

III. Aynı koşullarda 3 litre N2 gazı ve 9 litre H2 gazından en fazla 6 litre NH3 gazı oluşur. ifadelerinden hangileri doğrudur? (N:14, H:1) A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

9.

C) I ve III E) I, II ve III

3,4 gram NH3’ün tamamı, 4NH3 + 5X ¾® 4Y + 6Z denklemine göre bir miktar X ile birleşerek 6 gram Y ve 5,4 gram Z oluşturuyor. Buna göre, X’in mol kütlesi kaçtır? (NH3:17) A) 8

B) 16

C) 24

D) 32

E) 64

12.

Mol sayısı 0,6 X2

Z

0,4 0,2 Y2 0

10.

CS2(g) + 3O2(g) ¾® CO2(g) + 2SO2(g)

X2 ve Y2 gazlarının tepkimesi sonucu Z gazı oluşmaktadır.

denklemine göre aynı koşullarda eşit hacimli CS2 ve O2 gazlarının tam verimle tepkimesinden 15 L ürün oluşuyor.

Bu tepkimeye ilişkin mol sayısı - zaman grafiği yukarıda verildiğine göre Z gazının formülü aşağıdakilerden hangisidir?

Buna göre, hangi gazdan kaç L artar? B) 5 L CS2

A) 5 L O2 D) 10 L CS2

Zaman

A) XY

C) 10 L O2

B) X2Y D) XY3

E) 15 L O 2

C) XY2 E) X3Y

11.D 12.B

8.D 9.D 10.D

175

2. TEST KAZANIM 1.

KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

DAKLI SORULAR

CnH2n + 2 genel formülüne sahip organik bir bileşiğin

4.

0,1 molünün yakılması için 0,8 mol O2 gerekiyor. Buna göre bu bileşiğin formülü aşağıdakilerden hangisidir? B) C2H6

A) CH4 D) C4H10

Organik bir bileşiğin 5,8 gramı yeterli oksijen ile yakıldığında NK’da 8,96 L CO2 gazı ve 9 gram H2O oluşmaktadır. Buna göre, bu bileşiğin basit formülü aşağıdakilerden hangisidir? (C:12, H:1, O:16)

C) C3H8

A) C2H5

E) C5H12

D) C4H10

0,5 mol N2’nin yukarıdaki zincirleme tepkimeleri sonucu en fazla kaç gram H2O oluşur? (H:1, O:16)

Yukarıdaki tepkimede harcanan X2’nin mol sayısı ve oluşan XY2’nin kütlesi biliniyor.

A) 9

Buna göre, X’in atom kütlesi

II.

Y’nin atom kütlesi

E) C4H10O

4NH3 + 5O2 ¾® 4NO + 6H2O

X2(g) + 2Y2(g) ¾® 2XY2(g)

I.

C) C3H8O

N2 + 3H2 ¾® 2NH3

5. 2.

B) C3H8

B) 18

C) 27

D) 36

E) 45

III. XY2’nin mol kütlesi niceliklerinden hangileri hesaplanabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız III

6.

E) I, II ve III

Karbon (C) ve hidrojen (H) elementlerinden oluşan organik bir bileşik analiz edildiğinde 2,4 gram C ve 0,4 gram H içerdiği tespit ediliyor. Bu bileşiğin 0,3 molü 12,6 gram geldiğine göre basit formülü ve molekül formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (C:12, H:1)

3.

Eşit mol sayılı CH4 ve C2H4 gazları içeren bir karışımın tam yanması sırasında 10 mol O2 gazı harcanıyor.

Basit formülü

Molekül formülü

A)

CH2

C2H4

B)

CH3

C2H6

C)

Buna göre, yanma sonucu toplam kaç mol CO2 gazı oluşur?

CH2

C3H6

D)

CH3

C3H6

A) 4

E)

CH2

C4H8

B) 6

C) 8

D) 10

E) 12

1.E 2.C 3.B

4.A 5.C 6.C

176

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

2CO(g) + O2(g) ¾® 2CO2(g)

7.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

10. Br mktar X gazı %80 vermle, 2X(g) ¾® 2Y(g) + Z(g)

denklemne göre eşt mollerde CO ve O2 gazları alınarak tam vermle tepkmeye sokuluyor.

tepkmesne göre ayrıştırılıyor.

Tepkme sonunda 10 mol CO2 gazı oluştuğuna göre hang gazdan kaç mol artmıştır? A) 5 mol O2

B) 5 mol CO

C) 10 mol O2

D) 10 mol CO

Tepkme sonunda 0,8 mol Z gazı oluştuğuna göre başlangıçta alınan X gazı kaç moldür? A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

E) 15 mol O2

X2O + H2O ¾® 2XOH

8.

denklemne göre 1’er mol N2 ve H2 tepkmeye sokulduğunda 0,4 mol NH3 oluşuyor.

Buna göre, X’n atom kütles kaçtır? (O:16) A) 11

B) 23

9.

C) 39

N2 + 3H2 ¾® 2NH3

11.

denklemne göre 18,6 gram X2O yeter kadar su le tepkmeye grdğnde 0,6 mol XOH oluşuyor.

Buna göre, tepkmenn verm % kaçtır?

D) 46

E) 62

A) 20

B) 40

C) 50

D) 60

E) 80

Kütle (gram) NaOb

152

X(k) + H2SO4(suda) ¾® XSO4(suda) + H2(g)

12. 56

denklemne göre 36 gram X metal yeternce H2SO4 çözelts le tepkmeye grdğnde NK’da 33,6 L H2 gazı oluşuyor.

N2 Zaman

0

Buna göre, N2 ve O2 elementler arasında oluşan br tepkmede harcanan N2 kütles ve oluşan NaOb bleşğnn kütles arasındak değşm grafktek gbdr.

I.

Tepkmenn türü ast – baz’dır.

II.

X’n mol kütles 40’tır.

Buna göre, NaOb bleşğnn formülü aşağıdaklerden

III. 1,5 mol H2SO4 harcanmıştır.

hangsdr? (N:14, O:16) A) NO

yargılarından hangler doğrudur?

B) NO2 D) N2O3

C) N2O

A) Yalnız I

E) N2O5

D) II ve III

7.A 8.B 9.D

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 10.B 11.D 12.B

177

3. TEST KAZANIM

DAKLI SORULAR

KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

CaCO3(k) ¾® CaO(k) + CO2(g)

1.

50 gram CaCO3 örneğ yukarıdak denkleme göre tamamen parçalandığında katı kütlesndek azalma 13,2 gram olmaktadır.

denklemne göre 4,4 gram C3H8 harcandığında,

Buna göre, CaCO3 örneğ kütlece % kaç saflıktadır? (Ca:40, C:12, O:16) A) 25

B) 40

C) 50

D) 60

C3H8 + 5O2 ¾® 3CO2 + 4H2O

4.

I.

13,2 gram CO2 oluşur.

II.

1 mol O2 harcanır.

III. NK’da 8,96 L H2O oluşur. yargılarından hangler doğru olur? (C:12, H:1, O:16)

E) 75

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

2HI(g) ¾® H2(g) + I2(k)

5.

Kapalı br kapta 5 mol HI gazı yukarıdak denkleme göre elementlerne ayrıştırılıyor. 2.

CH4 ve C2H6 gazlarından oluşan 5 mollük br karışım

Buna göre, kapta toplam 4 mol gaz bulunduğu anda HI gazının % kaçı ayrışmıştır?

tamamen yakıldığında 8 mol CO2 gazı oluştuğuna göre karışımdak CH4 gazının molce % s kaçtır?

A) 20 A) 20

B) 40

C) 50

D) 60

B) 40

C) 60

D) 80

E) 100

E) 80

6.

16,8 gram Fe katısı le 0,3 mol CO2 gazı, 2Fe(k) + 3CO2(g) ¾® Fe2O3(k) + 3CO(g) denklemne göre tepkmeye grdğnde NK’da 6,72 L hacm kaplayan CO gazı oluşuyor. Buna göre,

2Fe(k) + 3/2O2(g) ¾® Fe2O3(k)

3.

I.

Tepkme tam vermle gerçekleşmştr.

II.

Tepkme sonunda kapta 16 gram katı madde vardır.

III. Tepkmede toplam gaz kütles korunur.

denklemne göre 80 gram Fe cevher yeternce O2 le okstlendğnde 80 gram Fe2O3 elde edlyor.

yargılarından hangler doğrudur? (Fe:56, O:16)

Buna göre, Fe cevher kütlece % kaç saflıktadır? (Fe:56, O:16)

A) Yalnız I

A) 30

B) 50

C) 60

D) 70

D) II ve III

E) 80

1.D 2.B 3.D

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 4.A 5.B 6.A

178

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

H2(g) + CI2(g) ¾® 2HCI(g)

7.

10.

eşt mollerde,

II.

eşt kütlelerde,

H2O X

0,4

CO2 O2 Zaman

0

III. eşt hacmlerde

Organk X bleşğnn O2 le yanma tepkmesnde harcanan ve oluşan maddelern mol sayısı - zaman grafğ yukarıda verlmştr.

alınarak tam vermle tepkmeye sokulduğunda hanglernde artan madde olmaz? (H:1, CI:35,5) A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III

Buna göre, X bleşğnn formülü aşağıdaklerden hangsdr?

E) I, II ve III

A) C2H6

B) C3H6 D) C2H6O

8.

DAKLI SORULAR

Mol sayısı 0,6

Yukarıdak denkleme göre aynı koşullarda bulunan H2 ve CI2 gazlarından, I.

KAZANIM

C) C3H8 E) C3H6O

Kapalı br kapta CH4 ve C3H4 gazlarından oluşan br karışım yeternce O2 le tamamen yakılıyor. Son durumda kapta toplam 0,9 mol CO2 ve 1 mol H2O bulunduğuna göre toplam kaç mol O2 harcanmıştır? A) 1,0

B) 1,2

C) 1,4

D) 1,6

11.

E) 1,8

3Fe2O3 + CO ¾® 2Fe3O4 + CO2 Fe3O4 + CO ¾® 3FeO + CO2 FeO + CO ¾® Fe + CO2 0,3 mol Fe2O3’ün tamamının yukarıdak zncrleme tepkmeler sonucunda,

C3H4(g) + 4O2(g) ¾® 3CO2(g) + 2H2O(g)

9.

Toplam molekül sayısı korunur.

B)

0,2 mol C3H4 harcanır.

C)

NK’da 89,6 L hava harcanır.

D)

0,6 mol CO2 oluşur.

E)

3,6 gram H2O oluşur.

Kaç mol Fe oluşur?

II.

Kaç mol CO harcanır?

sorularının cevapları aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr?

C3H4 ve O2 gazlarından oluşan 1 mollük br karışım artansız olarak tepkmeye grdğnde aşağıdaklerden hangs yanlış olur? (Havanın hacmce 1/5’ O2’dr. H:1, O:16) A)

I.

7.C 8.C 9.E

I

II

A)

0,1

0,3

B)

0,6

0,9

C)

0,9

1,5

D)

0,6

0,3

E)

0,1

0,9

10.D 11.B

179

4. TEST KAZANIM 1.

KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

DAKLI SORULAR

X2 ve Y2 elementler arasında tam vermle gerçekleşen bleşk oluşumu le lgl aşağıdak blgler verlyor. •

Eşt molde X2 ve Y2 alındığında Y2’den artma oluyor.

•

Eşt kütlede X2 ve Y2 alındığında se X2’den artma oluyor.

4.

CnH2n+2 genel formülüne uyan br bleşğn 0,1 molü yeternce O2 gazı le yakıldığında toplam 20,4 gram ürün elde edlyor. Buna göre, bu bleşğn formülü aşağıdaklerden hangsnde doğru verlmştr? (H:1, C:12, O:16) A) CH4

Buna göre, I.

Bleşğn formülü XY2 olablr.

II.

Y’nn atom kütles X’ten büyüktür.

B) C2H6

C) C3H8

D) C4H10

E) C5H12

III. Bleşktek X’n kütlece yüzdes Y’den büyüktür. yargılarından hangler yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız III 5.

E) II ve III

TNT (C7H5N3O6) bombalarda ve mayınlarda patlayıcı olarak kullanılan br maddedr. CH3 NO2

2.

NO2

Br kış mevsmnde Pınar’ın yaşadığı evde komb bozulmuştur. Pınar da ısınmak çn kendnce br çözüm NO2

yolu bularak br bardak arı suyun elektrolznden elde edeceğ O2 gazını evdek doğal gazı (CH4) yakmak çn

Buna göre, br bnayı yıkmak çn,

kullanmak styor.

4C7H5N3O6(k) + 21O2(g) ¾® 28CO2(g) + 6N2(g) + 10H2O(g)

Buna göre, Pınar, 180 gram gelen br bardak suyun tamamının elektrolznden elde edeceğ O2 gazı le en fazla kaç gram doğal gazı (CH4) yakıp ısınablr? (H:1, O:16, C:12) A) 10

3.

B) 20

C) 30

D) 40

denklemne göre 2 mol TNT kullanıldığında toplam kaç mol gaz açığa çıkar? A) 16

E) 50

Fosfor trklorür, aşağıdak tepkmeye göre beyaz fosfor ve klor gazından elde edleblr. 6.

ÇIKMIŞ SORU

P4(k) + 6Cl2(g) → 4PCl3(g) Buna göre 12,4 g P4 katısı ve 21,3 g Cl2 gazının

B) 0,1 D) 0,3

C) 20

D) 22

E) 24

Br ton taş kömürünün yanması sonucu 460 gram NO2 gazı oluşmaktadır. Oluşan NO2 gazı havadak su buharı le brleşerek, 3NO2(g) + H2O(s) ¾® 2HNO3(suda) + NO(g)

tepkmesnden en fazla kaç mol PCl3 elde edlr? (Cl2 = 71 g/mol, P4 = 124 g/mol) A) 0,05

B) 18

denklemne göre ast yağmuruna neden olur.

C) 0,2

Buna göre, kış ayı boyunca 3 ton taş kömürü yakan br ale en fazla kaç gram ntrk ast (HNO3) oluşmasına neden olur? (H:1, N:14, O:16)

E) 0,4 TYT - 2021

A) 315 1.D 2.D 3.C

B) 630

C) 1260

D) 1890

E) 2520 4.C 5.D 6.C

180

4. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

3’er mol C2H5OH ve O2 maddeler normal koşullarda tam vermle tepkmeye grdğnde, I.

2 mol C2H5OH artar.

II.

Sınırlayıcı madde O2’dr.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

2KClO3(k) ¾® 2KCl(k) + 3O2(g)

9.

tepkmesnden elde edlen O2 gazı görseldek akvaryuma gönderlerek çndek balıkların yaşaması sağlanıyor.

III. 44,8 L hacm kaplayan gaz oluşur. fadelernden hangler doğru olur? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II E) I, II ve III Balıkların yaşayablmes çn NK’da bulunan akvaryumdak suyun 1dm3 ünde 0,336 L O2 gazı çözünmüş olması gerektğne göre tamamen su dolu 50 dm3 hacmndek bu akvaryuma yeterl O2 gazını sağlamak çn en az kaç mol KClO3 tepkmeye grmeldr? A) 0,25

8.

B) 0,5

C) 0,75

D) 1

E) 1,25

Aşağıdak sstemde 25 gram CaCO3 katısının br kısmı ısıtılarak, CaCO3(k) + ısı ¾® CaO(k) + CO2(g) denklemne göre tepkmeye gryor.

Tüp Beher

CaCO3(k)

X metalnn HCI çözeltsne atılmasına lşkn tepkme denklem yukarıda verlmştr.

Buna göre, I.

Tüptek katı kütles 11 gram azalır.

II.

Beherde kmyasal br olay gerçekleşr.

Buna göre, X elementnn peryodk cetveldek yernn bulunablmes çn,

III. Oluşan CO2 gazı NK’da 2,24 L hacm kaplar.

D) II ve III

B) Yalnız III

I.

harcanan X’n kütles,

II.

oluşan H2 gazının mol sayısı,

III. X’n nötron sayısı

yargılarından hangler doğru olablr? (Ca:40, C:12, O:16) A) Yalnız I

X(k) + 2HCI(suda) ¾® XCI2(suda) + H2(g)

10.

Kireç suyu

ncelklernden en az hangler blnmeldr? C) I ve II

A) Yalnız I

E) I, II ve III

D) I ve III

7.E 8.D

B) I ve II

C) II ve III E) I, II ve III 9.B 10.E

181

1.

KİMYANIN TEMEL K ANUNLARI ve KİMYASAL HESAPLAMALAR

X ve Y elementlernden oluşan br bleşğn kütlece

4.

m 4 brleşme oranı ( X ) = ’tr. mY 5

0,2 mol Fe2O3 bleşğnde kaç tane atom bulunur? (NA: Avogadro sayısı) A) 0,2

Buna göre, 8 gram X kullanılarak en fazla kaç gram bleşk elde edlr? A) 12

2.

B) 15

C) 18

D) 21

B) 0,2 NA

C) 1

D) NA

E) 5

E) 24

J. Proust’a göre “br bleşğ oluşturan elementlern kütleler arasında değşmeyen sabt br oran vardır.” Buna göre, kütlece %70 demr (Fe) çeren Fe2O3 bleşğnden 250 gram elde etmek çn en az kaç gram oksjene (O) htyaç vardır? A) 50

3.

Zor

1

Ort aZ

Kola y

Ko l

Orta

or

rta -O ay

B) 75

C) 100

D) 150

5.

E) 175

2 mol NH3 gazı le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? (NA : Avogadro sayısı, NH3 : 17) A)

2 mol molekül çerr.

B)

2 NA tane N atomu çerr.

C)

6 tane H atomu çerr.

D)

NK’da 44,8 L hacm kaplar.

E)

34 gramdır.

A. Lavoser’n ortaya koyduğu kütlenn korunumu kanununa göre “kmyasal tepkmelerde toplam kütle korunur.” Kamp ateşne atılan br odun parçası tamamen yandıktan sonra elde edlen külün, odun parçasının kütlesnden daha az olmasının neden, I.

kütlenn korunumu kanununda bazı stsnaların olması,

II.

yanma sonucu oluşan gazların havaya karışması,

III. yanma sonucu oluşan gazların kütlesnn sıfır olması

6.

fadelernden hangler le açıklanablr? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

Normal koşullarda 6,72 L hacm kaplayan CH4 gazında kaç tane atom bulunur? (NA: Avogadro sayısı) A) 0,3

C) Yalnız III

B) 0,3 NA D) 1,5 NA

E) II ve III

1.C 2.B 3.B

C) 1,5 E) 5

4.D 5.C 6.D

182

1 CS2 + O2 ¾® CO2 + SO2

7.

Yukarıdak tepkme en küçük tam sayılarla denkleştrldğnde O2’nn katsayısı kaç olur? A) 1

8.

B) 2

N2 + 3H2 ¾® 2NH3

10.

C) 3

D) 4

denklemne göre 0,5 mol N2 yeternce H2 le tepkmeye grdğnde kaç mol NH3 oluşur? E) 5

A) 0,5

B) 1

C) 1,5

D) 2

E) 2,5

Organk X bleşğ yakıldığında CO2 ve H2O gazları oluşuyor. Buna göre X bleşğnn, I.

karbon,

II.

oksjen,

III. hdrojen elementlernden hanglern çerdğ kesndr? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III

2NH3 ¾® N2 + 3H2

11.

denklemne göre 8,5 gram NH3’ün tamamen tepkmeye grmesnden toplam kaç mol ürün oluşur? (NH3:17)

E) I, II ve III

A) 0,10

9.

B) 0,25

C) 0,50

D) 0,75

E) 1,00

Kmyasal br tepkme le lgl, •

Homojendr.

•

Ekzotermktr.

blgler verlyor. Buna göre, bu tepkmenn denklem, I.

N2(g) + O2(g) + ısı ¾® 2NO(g)

II.

CS2(k) + 3O2(g) ¾® CO2(g) + 2SO2(g) + ısı

III.

2SO2(g) + O2(g) ¾® 2SO3(g) + ısı

yukarıdaklerden hangler olablr? A) Yalnız II D) I ve III

B) Yalnız III

12. Aynı koşullarda 3 L X2Y4 gazının tamamı X2 ve Y2 gazlarına ayrıştırıldığında son durumda toplam hacm kaç L olur?

C) I ve II E) II ve III

A) 3

7.C 8.C 9.B

B) 6

C) 9

D) 12

E) 15 10.B 11.E 12.C

183

Orta

Ort aZ

Kola y

KİMYANIN TEMEL K ANUNLARI ve KİMYASAL HESAPLAMALAR

Mehmet, zamanında Lavoser’n yaptığı deney laboratuvarda tekrarlamak styor.

Hava

3.

Hava

Sn(k)

Bunun çn, çnde hava bulunan cam br kaba br mktar kalay (Sn) metal koyuyor. Cam kabı ısıttığında kmyasal tepkme sonucu kalay (II) okst (SnO) bleşğ oluştuğunu gözlemlyor.

II.

Toplam kütle korunmuştur.

C2H2 + 5/2O2 ¾® 2CO2 + H2O (Hızlı)

•

2Fe + 3/2O2 ¾® Fe2O3 (Yavaş)

•

SO3 + O2 ¾® Tepkme vermez

I.

Yanma olayının gerçekleşmes çn O2 gazı gerekldr.

II.

Yanma olayının hızı yanan maddenn türüne bağlıdır.

III. SO3 bleşğ O2 gazına karşı asaldır. yargılarından hanglerne ulaşılablr? A) Yalnız I

Buna göre, Mehmet’n yaptığı bu deney le lgl, Katı kütles artmıştır.

•

Yukarıdak tepkmeler dkkate alındığında,

SnO(k)

I.

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

III. Kaptak gaz yoğunluğu değşmez. yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

4.

Mum; yapısında karbon ve hdrojen elementler çeren bleşklerden oluşan br karışımdır. İlköğretmde okurken yaptığı br deney tekrarlamak steyen Polat, önce br mum yakıp masanın üzerne koyuyor. Sonra da yanan mumun üzern cam fanusla tamamen kapatıyor.

Buna göre Polat’ın yaptığı bu nostaljk olay le lgl,

2.

I.

Mum br süre sonra söner.

II.

Yanma ürünü olarak CO2 ve H2O oluşur.

III. Yanma süresnce cam fanus ısınır.

Aşağıdak bleşklerden hangsnde karbonun (C) kütlece % s en büyüktür?

yargılarından hangler doğrudur?

A) CH4

A) Yalnız I

B) C2H6 D) C4H10

C) C3H4 E) C5H10

D) II ve III

1.C 2.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 3.E 4.E

184

2 5.

AgNO3(suda) + NaCI(suda) ¾® X(k) + NaNO3(suda)

2Fe(k) + 3/2O2(g) ¾® Fe2O3(k)

8.

tepkmes boş br kaba eşt molde Fe ve O2 konularak tam vermle gerçekleştrlyor.

tepkmes le lgl, I.

X’n formülü AgCI’dr.

II.

Tepkmenn net yon denklem,

Buna göre, bu tepkmeye lşkn çzlen,

Na+(suda) + NO–3(suda) ¾® NaNO3(suda) şeklndedr.

I.

Toplam mol sayısı

Katı kütlesi

II.

III. Oluşan çözelt elektrğ letr. yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

Zaman

0

C) I ve III

Gaz molü sayısı

III.

E) I, II ve III

Zaman

0

Zaman

0

yukarıdak grafklerden hangler yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II 6.

C) Yalnız III E) II ve III

Eşt sayıda C atomu çeren CH4 ve C2H4 gazlarından oluşan br karışım 18 gramdır. Buna göre, karışımda toplam kaç mol H atomu bulunur? (C:12, H:1) A) 0,9

B) 1,5

C) 2,4

D) 3,6

E) 4,8

9.

Aşağıdak tepkmelerden hangs çözünme-çökelme tepkmes olarak sınıflandırılır? A) AgNO3(suda) + NaNO2(suda) ® AgNO2(k) + NaNO3(suda)

7.

Aynı koşullarda 60’ar ltre X2 ve Y2 gazları tam vermle tepkmeye grdğnde X2 gazından 40 ltre artarken Z gazından 40 ltre oluşuyor. Buna göre Z gazının formülü aşağıdaklerden hangsdr? A) XY2

B) X2Y D) X3Y

C) XY3

ÇIKMIŞ SORU

B) N2(g) + 2O2(g) ® 2NO2(g) C) 2KClO3(k) ® 2KCl(k) + 3O2(g) D) CH4(g) + 2O2(g) ® CO2(g) + 2H2O(g) E) HNO3(suda) + NaOH(suda) ® NaNO3(suda) + H2O(s) MSÜ - 2020

E) X2Y3

5.C 6.D 7.C

8.E 9.A

185

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

3

KİMYANIN TEMEL K ANUNLARI ve KİMYASAL HESAPLAMALAR

X + Y ¾® Z

1.

or

Ko l

rta -O ay

3.

(2)

12 gram X ve 8 gram Y element tepkmeye grdğnde en fazla 10 gram Z bleşğ oluşuyor. Buna göre, aşağıdaklerden hangs doğrudur? A)

X ve Y tükenmştr.

B)

X ve Y’den artma olmuştur.

C)

Z bleşğndek kütlece oran (

D)

X tükenmştr.

E)

Y tükenmştr.

12 gram CH4(g)

(1)

20 gram He(g)

mX 3 ) = ’dr. mY 2

Şekldek eşt kollu terazy dengelemek çn, I.

1 nolu kefeden 2 mol He gazını dışarı almak

II.

2 nolu kefeye 0,5 mol CH4 gazı lave etmek

III. 1 nolu kefeden 1 mol He gazını 2 nolu kefeye aktarmak şlemlernden hangler yapılablr? (He:4, C:12, H:1) A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III 2.

C) I ve II E) I, II ve III

Br bleşğ oluşturan elementlern kütleler arasında değşmeyen sabt br oran vardır. Aşağıda farklı mktarlarda Ca ve S elementler kullanılarak CaS bleşğ oluşumu le lgl tablo verlmştr. mCa (gram)

mS (gram)

mCaS (gram)

5

+

4

=

9

10

+

8

=

18

15

+

12

=

27

Yukarıdak blgler dkkate alındığında CaS bleşğ çn, I.

mCa

II.

mCa / mS

III.

mCaS

4. Ünverste sınavlarına hazırlanan ortalama br gencn beynnde 90 mlyar (9 • 1010) snr hücres bulunmaktadır.

mS

mCaS

mCa

Beyndek her br snr hücres sanyede 200 tane şlem yapabldğne göre, bu gencn beyn sanyede kaç mol şlem yapablr? (Avogadro sayısı: 6 • 1023)

grafklernden hangler doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

A) 3 • 10–12

C) I ve II

D) 6 • 10–11

E) I, II ve III

1.E 2.C

B) 3 • 10–11

C) 6 • 10–13 E) 2 • 10–13 3.E 4.B

186

3 5.

Öğretmen Kübra’dan ast ve baz le lgl ttrasyon deney yapıp gözlemledğ sonuçları not ederek kendsne göstermesn styor.

XCO3(k) ¾® XO(k) + CO2(g)

7.

denklemne göre 40 gram XCO3 katısının %50 vermle tepkmes sonucu NK’da 4,48 L CO2 gazı oluşuyor. Buna göre, X’n atom kütles kaçtır? (C:12, O:16)

NaOH(suda)

A) 24

B) 40

C) 56

D) 64

E) 100

HCI(suda)

Gerekl düzenekler hazırlayan Kübra, HCI çözeltsne damla damla NaOH çözelts lave ederek aşağıdak sonuçları elde edyor:

2AI(k) + 3S(k) ¾® AI2S3(k)

8.

I. Nötrleşme tepkimesi gerçekleşir.

denklemne göre 13,5 gram AI ve 32 gram S elementler tam vermle tepkmeye sokuluyor.

II. NaCI tuzunun çözeltisi oluşur.

Buna göre,

III. Kaptaki H+ iyonu sayısı zamanla azalır. IV. Kaptaki çözeltinin pH değeri zamanla azalır. V. Oluşan tepkimenin net iyon deklemi

C) III

II.

75 gram AI2S3 oluşur.

yargılarından hangler doğrudur? (AI:27, S:32) A) Yalnız I

Buna göre, Kübra’nın gösterdğ notu nceleyen öğretmen, çıkardığı sonuçlardan hangsne traz eder? B) II

0,25 mol S artar.

III. Katı kütles korunmuştur.

H+(suda) + OH – (suda) o H2O(s) şeklindedir.

A) I

I.

D) IV

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

E) V

9.

Organk br bleşğn 6 gramı tamamen yakıldığında NK’da 6,72 L CO2 gazı ve 7,2 gram su buharı oluşuyor. Buna göre, bu bleşğn bast formülü aşağıdaklerden hangsdr? (H:1, C:12, O:16)

6.

CO ve CO2 gazlarından oluşan br mollük br karışımın kütles aşağıdaklerden hangs olablr? (C:12, O:16) A) 24

B) 28

C) 36

D) 44

A) C2H6

B) C2H6O D) C3H8O

E) 50

C) C3H8 E) C3H8O2

7.B 8.C 9.D

5.D 6.C

187

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

4 1.

or

Ko l

rta -O ay

KİMYANIN TEMEL K ANUNLARI ve KİMYASAL HESAPLAMALAR

Kapalı br kapta m gram CaCO3’ün tamamı,

3.

CaCO3(k) ¾® CaO(k) + CO2(g) denklemne göre parçalanıyor.

NK’da yoğunluğu 1,25 g/L olan XO gazındak X elementnn atom kütles kaç g/mol dür? (O:16) A) 12

B) 14

C) 18

D) 24

E) 28

Buna göre, bu olay le lgl çzlen, Toplam kütle

I.

Katı kütlesi

II.

m

m Zaman

0

Zaman

0

Gaz kütlesi

III. m

Zaman

0

yukarıdak grafklerden hangler doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

4.

CnH2n + 2 genel formülüne sahp br bleşğn 0,25 molü 18 gramdır.

C) I ve III

Buna göre, bleşğn formülü aşağıdaklerden hangsdr? (C:12, H:1)

E) I, II ve III

A) C2H6

B) C3H8 D) C5H12

5. 2.

NO bleşğnde elementlern kütlece brleşme oranı m

B) 34

C) 38

D) 42

II. Atom sayısı

III. Kütle

ncelklernden hangler arasında CO > CO2 lşks vardır? (C:12, O:16)

Buna göre, 14 gram N ve 30 gram O elementlernn tepkmesnden en fazla kaç gram N2O3 bleşğ oluşur? A) 30

E) C6H14

Eşt sayıda oksjen (O) atomu çeren CO ve CO2 gazları le lgl, I. Molekül sayısı

7

( mN ) = ’dr. 8 O

C) C4H10

A) Yalnız I

E) 44

D) II ve III

1.A 2.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

3.A 4.D 5.E

188

4 6.

Sulu ortamda gerçekleşen bir çözünme - çökelme tepkimesi ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

8.

Aynı koşullarda eşt hacml H2 ve CH4 gazları çeren br karışımı tamamen yakmak çn 50 L hava gerektğne göre başlangıç karışımı toplam kaç L dr? (Havanın hacmce 1/5’ O2’dr)

• Net yon denklem: Pb2+ + SO2– ¾® PbSO4(k) (suda) 4(suda)

• Seyrc yonlar: K+ ve NO–3

A) 4

B) 8

C) 16

D) 20

E) 40

Buna göre, bu tepkime ile ilgili, I.

Tepkimenin reaktifleri Pb(NO3)2 ve K2SO4’tür.

II.

Elektron alış - verişi ile gerçekleşmiştir.

III. PbSO4’ün sudaki çözünürlüğü KNO3’ten fazladır.

9.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

Hdrojen (H) atomunun bağıl atom kütles 1 olduğuna NA göre değer, 2 I.

1 tane H2’nn kütles,

II.

2 gram H2’dek atom sayısı,

III. 1 gram H2’dek molekül sayısı yukarıdaklerden hanglerne eşt olablr? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

7.

Laboratuvarda deney yapmak steyen Kadr, dolapları karıştırdığında tuz ruhu ve sud kostk çözeltlerne rastlıyor. “Bu çözeltler karıştırırsam ne olur acaba” düşüncesyle br beher bulup çözeltler çne döküyor.

C) I ve II E) I, II ve III

Mol sayısı

10. 2

Tuz ruhu

Sud + kostik

1,5

H 2O

1

CO2 O2

0,5 X

Buna göre, Kadr’n yaptığı deney le lgl, I.

Nötrleşme tepkmes gerçekleşr.

II.

Yemek tuzu çözelts oluşur.

Organk X bleşğnn yakılması sırasında maddelern mol sayılarının zamanla değşm grafkte verlmştr.

III. Beher ısınır.

Buna göre, X’n formülü aşağıdaklerden hangs olablr?

yargılarından hangler doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

Zaman

0

C) I ve III

A) C2H5OH

E) I, II ve III

B) CH3COOH

D) CH3OC2H5

6.A 7.E

C) CH3CH3

E) C6H6 8.B 9.B 10.A

189

Orta

Ort aZ

Kola y

KİMYANIN TEMEL K ANUNLARI ve KİMYASAL HESAPLAMALAR

X ve Y elementlernden oluşan k bleşkle lgl aşağıdak blgler verlyor. Bleşk

Blg

XY

5 gram X le 8 gram Y’nn tam vermle tepkmesnden 5 gram madde artması le oluşuyor.

4.

0

b

c

Eklenen Y (gram)

Kapalı br kapta bulunan X element üzerne Y element eklenerek XY bleşğ elde edlyor. Bu olayla lgl verlen grafğe göre aşağıdaklerden hangs yanlıştır?

Buna göre, bu bleşklerle lgl, I.

XaYb’nn formülü X2Y3’tür.

A)

Başlangıçta kapta (a – b) gram X vardır.

II.

m 5 XaYb’nn kütlece brleşme oranı ( X ) = ’dur. mY 9

B)

b gram Y harcanmıştır.

C)

XY bleşğndek kütlece oran (

D)

c gram Y artmıştır.

E)

Son durumda kapta toplam (a – b + c) gram madde vardır.

III. Eşt kütlede Y kullanılarak bleşk oluşturulduğunda XY’nn kütles daha büyük olur. fadelernden hangler yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

2.

XY (gram) a

10 gram X le 18 gram Y’nn artansız tepkmes sonucu oluşuyor.

XaYb

Zor

5 1.

or

Ko l

rta -O ay

C) Yalnız III

mX a–b )= ’dr. mY b

E) II ve III

X3Y4 bleşğnn kütlece %30’u X’tr. Buna göre, 8 gram X kullanılarak en fazla kaç gram XY2 bleşğ elde edlr? A) 18

B) 27

C) 36

D) 45

E) 54

5.

2NH3(g) ¾® N2(g) + 3H2(g)

3.

denklemne göre 4 mol NH3 gazının br kısmı elementlerne ayrıştırıldığında kapta toplam 7 mol gaz karışımı olduğu gözlenyor.

B) 40

C) 50

D) 60

I.

1 tane Fe atomunun kütles

II.

1 mol Fe atomunun kütles

III. 1 gram Fe atomunun çerdğ atom sayısı ncelklernden hangler değşmezd?

Buna göre, tepkmenn verm % kaçtır? A) 25

Avogadro sayısı blnen değer olan 6,02 • 1023 yerne 6,02 • 1024 olarak alınsaydı,

A) Yalnız I E) 75

D) I ve II

1.A 2.C 3.E

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I ve III 4.D 5.E

190

5 6.

0,5’er mol X2 ve Y2 elementlernden alınarak,

9.

X2 + 2Y2 ¾® 2XY2

HCI(suda)

denklemne göre tam vermle tepkmeye sokulduğunda 10 gram madde artıyor. Buna göre, tepkmedek maddelerden hanglernn mol kütleler hesaplanablr? A) Yalnız X2

B) Yalnız Y2

C) Yalnız XY2

D) X2 ve Y2

1

2

KOH(suda)

E) X2, Y2 ve XY2

AgNO3(suda)

Yukarıdak sulu çözeltlere ayrı ayrı HCI çözelts lave edlmesyle oluşan tepkmeler le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? (AgCI suda çözünmez.)

7.

NH3 molekülü le lgl aşağıdaklerden hangs yanlıştır? (N:14, H:1, NA: Avogadro sayısı) A)

1 molekül - gram NH3, NA tane molekül çerr.

B)

NA tane NH3 molekülü 17 NA akb dr.

C)

17 gram NH3, 1 molekül - gramdır.

D)

17 akb NH3, 4 tane atom çerr.

E)

4 NA tane atom çeren NH3 17 NA gramdır.

A)

1. kapta ast - baz tepkmes gerçekleşr.

B)

2. kapta çözünme - çökelme tepkmes gerçekleşr.

C)

Tepkmelern net yon denklemler farklıdır.

D)

Zıt yüklü yonlar arasında gerçekleşen yer değştrme tepkmelerdr.

E)

Son durumda 1. kapta oluşan çözelt elektrk akımını letrken 2. kapta oluşan çözelt letmez.

10. C2H4 ve C2H6 gazlarından oluşan 1 mollük br karışım çn,

8.

NO2 ve N2O4 gazlarından oluşan 10 mollük br

sayısının N2O4’ün mol sayısına oranı kaçtır? D) 4\ß

H atomu sayısı

ncelklernden hangler kesnlkle bulunur?

Buna göre, başlangıç karışımında NO2’nn mol C) 3\à

II.

IV. Toplam atom sayısı

toplam 14 mol NO2 olduğu tespt edlyor.

B) 2\ß

C atomu sayısı

III. Toplam molekül sayısı

karışımdak N2O4’ün tamamı NO2’ye dönüştüğünde kapta

A) 3\Ş

I.

A) Yalnız III E) 1\à

D) II ve IV

6.A 7.E 8.A

B) Yalnız IV

C) I ve III E) I, II ve III 9.E 10.C

191

Orta

Ort aZ

Kola y

KİMYANIN TEMEL K ANUNLARI ve KİMYASAL HESAPLAMALAR

X ve Y elementlernden oluşan k bleşkten 1. s kütlece %40 X, 2. s kütlece %50 Y çermektedr.

3.

Buna göre, bu bleşk çft,

Moleküler yapıdak br X gazının mol sayısı ve kütles blnyorsa, I.

Molekül sayısı

II.

Atom sayısı

1. bleşk

2. bleşk

I.

XY

XY3

II.

X2Y3

XY2

ncelklernden hangler kesnlkle hesaplanır?

III.

XY3

X2Y4

A) Yalnız I

III. Mol kütles IV. Hacm

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

B) Yalnız IV

D) II ve IV

yukarıdaklerden hangler olablr?

C) I ve III E) I, III ve IV

C) Yalnız III E) II ve III

4.

Normal koşullarda V ltres m gram olan X gazının mol kütles aşağıdak bağıntılardan hangs le bulunablr? A)

m 22,4 V D)

2.

Zor

6 1.

or

Ko l

rta -O ay

B)

V 22,4 m

22,4 V m

C) E)

22,4 m V

m.V 22,4

Aynı koşullarda, •

1 hacm X2 gazı le 2 hacm Y2 gazından 1 hacm A gazı,

•

2 hacm X2 gazı le 3 hacm Y2 gazından 2 hacm B gazı

5.

Oda koşullarında gerçekleştrlen aşağıdak tepkmelerden hangs homojen br tepkmedr?

oluşuyor.

A)

Demrn paslanması

Buna göre, A ve B bleşklerndek X elementler arasındak katlı oran aşağıdaklerden hangs olablr?

B)

Metaln astte çözünmes

C)

Hava yastığının oluşumu

D)

Karbonmonokst gazının yanması

E)

Yemek tuzunun elektrolz

A) 3\à

B) 2\ß

C) 1\Ş

D) 2\á

E) 3\á

1.C 2.A

3.C 4.C 5.D

192

6 9.

X(k) + 1/2O2(g) ¾® XO(k)

6.

X elementinin tamamı yukarıdaki denkleme göre oksitlendiğinde katı kütlesi %25 artıyor.

Buna göre, bu tepkimelerde,

Buna göre, X’in atom kütlesi kaçtır? (O:16) A) 24

B) 32

C) 40

D) 56

Eşit miktarda O2 kullanılarak S elementinden iki ayrı tepkime sonucu SO2 ve SO3 bileşikleri elde edilmiştir.

E) 64

I.

Harcanan S’lerin mol sayıları

II.

Oluşan SO2 ve SO3’ün içerdikleri atom sayıları

III. Oluşan SO2 ve SO3’ün kütleleri niceliklerinden hangileri farklıdır? (S:32, O:16) A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

7.

C) I ve III E) I, II ve III

Eşit kütlede X ve O2 elementlerinden alınarak, 2X + O2 ¾® 2XO tepkimesi tam verimle gerçekleştiriliyor. Tepkime sonucu 28 gram XO bileşiği oluşurken 12 gram O2 artıyor. Buna göre, X’in atom kütlesi kaçtır? (O:16) A) 14

8.

B) 24

C) 40

D) 56

E) 64

10. N2 ve H2 gazlarından oluşan 1 mollük karışım tam verimle tepkimeye sokulduğunda 6,8 gram NH3 gazı oluşurken 5,6 gram gaz artıyor.

SO2 ve SO3 gazlarından oluşan bir karışımın normal koşullardaki hacminin 11,2 L olduğu biliniyor.

Buna göre, bu tepkime ile ilgili,

Buna göre, bu karışım ile ilgili, I.

1 mol S atomu içerir.

II.

1,2 mol O atomu içerir.

D) II ve III

II.

H2 gazı tükenmiştir.

yargılarından hangileri yanlıştır? (N:14, H:1)

yargılarından hangileri doğru olabilir? (S: 32, O:16) B) Yalnız II

Başlangıç karışımında 0,2 mol N2 gazı vardır.

III. Tepkime sonunda kapta toplam 0,6 mol gaz vardır.

III. Kütlesi 32 gramdır.

A) Yalnız I

I.

A) Yalnız I

C) I ve III

D) I ve III

E) I, II ve III

6.E 7.C 8.B

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

9.E 10.A

193

Orıjinal

®

E MAD

BY

Sorular

1.

Murat, su faturalarının mol üzerinden fiyatlandırıldığı Kimyakent şehrinde oturmaktadır.

3.

A+B–

A+B–

C+ D–

C+ E –

I

II

A+B–

Su Faturası İlk endeks (tane molekül)

İlk Okuma

15 x 1027 Son endeks (tane molekül)

Son Okuma

–

F+ D

18 x 1027

Birim Fiyat (TL/mol) 0,030

xxx

Yukarıda verilen kaplardaki eşit derişimli sulu çözeltilere ayrı ayrı AB çözeltisi ilave edildiğinde I. kapta çökme olmazken II. ve III. kapta çökme olmaktadır.

Son Ödeme

Son gelen su faturası şekildeki gibi olduğuna göre, ödenmesi gereken tutar kaç TL’dir? (Avogadro sayısı: 6.1023) A) 30

III

Dönem Borcu (TL)

B) 50

C) 150

D) 300

Buna göre, II. ve III. kapta çöken katılar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

E) 450

II

III

A)

CB

FB

B)

CB

AD

C)

AE

FB

D)

AE

AD

E)

AB

FD

2.

2 cm x 3 cm x 5 cm boyutlarında bir alüminyum parçasının yeterli miktardaki HCI çözeltisi ile tepkimesinden kaç mol H2 gazı açığa çıkar? (dAI = 2,7 g/cm3, A) 1,5

B) 3

27 AI) 13

C) 4,5

D) 6

E) 7,5

1.C 2.C

3.C

194

K ARIŞIMLAR K ARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI ÇÖZÜNME SÜRECİ DERİŞİM BİRİMLERİ KOLİGATİF ÖZELLİKLER AYIRMA ve SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ

Ü N İ T E

07

1. TEST KAZANIM 1.

DAKLI SORULAR

KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI

Aşağıdaki maddelerden hangisinin sınıfı yanlış verilmiştir? Madde

3.

Sınıfı

Karışımlarla ilgili, I. Belirli sembol ve formülleri vardır.

Heterojen karışım

Süt

B) Homojen karışım

ÇIKMIŞ SORU

A)

II. Çözücü daima sıvı hâlde olan maddedir. III. Homojen veya heterojen olabilirler. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III MSÜ - 2018

Madeni para

C) Heterojen karışım

4.

Doğal gaz

Özellkler her yernde aynı olan tek fazlı karışımlardır. II

Homojen karışımlardır.

D)

I Homojen karışım

ÇÖZELTİ Çözücü ve çözünen olmak üzere k kısımdan oluşurlar.

Gazoz

E) III

Heterojen karışım

IV

Yukarıdaki kavram haritasında çözeltiler için verilen özelliklerden hangileri doğrudur?

Toprak

A) I ve II

B) III ve IV D) II, III ve IV

5.

2.

Karışımlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Farklı cins tanecik içerirler.

B)

Homojen ya da heterojen olabilirler.

C)

Bileşenleri arasında belirli bir oran yoktur.

D)

Bileşenlerinin özelliklerini göstermezler.

E)

Ayırt edici özellikleri bileşenlerin miktarına göre değişir.

Tüm sulu çözeltler elektrk akımını letr.

C) I, II ve III E) I, II, III ve IV

Çözücü

Çözünen

Çözelti örneği

I.

Sıvı

Sıvı

Zeytinyağlı su

II

Sıvı

Gaz

Kola

III.

Katı

Sıvı

Tuzlu su

Yukarıda çözücü ve çözünenin fiziksel halleri verilen çözelti örneklerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

1.C 2.D

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 3.B 4.C 5.B

196

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI

Aşağıdaki karışımlardan hangisinin karşısında verilen örnek yanlıştır?

9.

KAZANIM

Çözeltinin fiziksel hali

DAKLI SORULAR

Örnek

Karışım

Örnek

I

Katı

a

Hava

A)

Süspansiyon

Şekerli su

II

Sıvı

b

Lehim

B)

Emülsiyon

Zeytinyağlı su

III

Gaz

c

Alkollü su

C)

Kolloit

Kan

D)

Aerosol

Saç spreyi

E)

Adi (kaba)

Çoban salata

Yukarıda fiziksel halleri verilen çözeltiler ve örneklerin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

I

a

II III

B)

I

b

b

II

a

c

III c

C)

I

c

II

D)

E)

I

c

c

II

b

a

III a

I

b

a

II

III b

III

10. 7.

8.

Homojen karışımlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Çözelti olarak bilinirler.

B)

Tek fazlıdırlar.

C)

Kimyasal yöntemlerle bileşenlerine ayrıştırılırlar.

D)

Belirli bir kimyasal formülleri yoktur.

E)

Dağılan maddenin tanecik boyutu 10–9 m’den küçüktür.

h h

Y(s) X(s)

Yukarıdaki karışımla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Süspansiyonlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)

Heterojen karışımdır.

B)

İki fazlı bir karışımdır.

C)

Emülsiyondur.

D)

Y sıvısının kütlesi X sıvısından büyüktür.

E)

X sıvısı Y sıvısında çözünmez.

11. Aşağıdaki özelliklerden hangisi tuzlu su ve şekerli su çözeltileri için ortak değildir?

A)

Heterojen karışımlardır.

B)

Bileşenleri arasında belirli bir oran yoktur.

A)

Elektrik akımını iletme

C)

Dağılan faz sıvı, dağıtan faz katıdır.

B)

Homojen olma

D)

Dağılan maddenin tanecik boyutu 10–6 m’den büyüktür.

C)

Bileşenleri arasında sabit bir kütle oranının olmaması

D)

Fiziksel yöntemlerle bileşenlerine ayrılma

Örnek olarak kumlu su verilebilir.

E)

Ayırt edici özelliklerin belirli olmaması

E)

6.A 7.C 8.C

9.D 10.D 11.A

197

2. TEST KAZANIM 1.

KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI

DAKLI SORULAR

Bir madde ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

4. Karışım

•

Homojendir.

•

Fiziksel yollarla bileşenlerine ayrılır.

Buna göre bu madde aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Bakır

B) Yemek tuzu

C) Zeytinyağlı su

D) Şekerli su

I

Alkollü su

II

Jöle

III

Türk kahvesi

a 10–9 m’den küçük b 10–9 m ile 10–6 m arasında c 10–6 m’den büyük

Yukarıdaki karışım örneklerinin tanecik boyutu yönünden eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

E) Sis

A)

2.

Tanecik boyutu

I

a

II

B)

C)

I

c

a

II

c

III

I

b

b

II

III c

III

D)

I

a

b

II

c

a

III b

E)

I

b

II

c

III a

Çıplak gözle homojen gibi görünmesine rağmen gerçekte heterojen olan karışımlara kolloit denir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kolloit örneği değildir? A) Maden suyu

B) Jöle

C) Kan

D) Krema

E) Boya

5.

3.

•

•

20 g NaCI

Dağıtan fazın sıvı, dağılan fazın katı olduğu heterojen karışımlara ........I........ denir.

30 g NaCI

100 g su

50 g su

Dağıtan fazın gaz, dağılan fazın katı ya da sıvı olduğu heterojen karışımlara ........II........ denir.

(1)

Yukarıdaki cümlelerdeki boşluklara aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygundur?

(2)

Yukarıdaki kaplarda aynı sıcaklıkta belirtilen NaCI miktarları çözülerek hazırlanan çözeltiler ile ilgili, I.

Çözelti kütleleri arasındaki ilişki 2 > 1 şeklindedir.

II.

1. kaptaki çözelti 2. kaptaki çözeltiden daha derişiktir.

I

II

A)

Emülsiyon

Aerosol

B)

Süspansiyon

Emülsiyon

III. Her iki çözelti de elektrolittir.

C)

Aerosol

Süspansiyon

yargılarından hangileri doğrudur?

D)

Süspansiyon

Aerosol

E)

Emülsiyon

Süspansiyon

A) Yalnız I D) II ve III

1.D 2.A 3.D

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 4.A 5.E

198

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

KARIŞIMLARIN SINIFLANDIRILMASI

Aşağıdaki kaplara aynı sıcaklıkta belirtilen miktarlarda X katıları ilave ediliyor. 30 gram X

50 gram X

9.

150 gram X

40 gram X

200 g su

I

II

III

I. ve II. kaptaki katıların tamamı çözünürken III. kapta 30 gram katı çözünmeden dibe çöküyor.

B) Yalnız II

D) I ve III

30 gram X

100 g su

100 g su

I

II

60 gram X

200 g su III

I. kaptaki çözeltinin doygun olduğu bilindiğine göre;

Buna göre, hangi çözeltiler doygundur? A) Yalnız I

DAKLI SORULAR

Şekildeki kaplara belirtilen miktardaki X katıları ilave edilip çözülerek aynı sıcaklıkta çözeltiler hazırlanıyor.

100 g su

50 g su

KAZANIM

C) Yalnız III

1)

II. kaptaki çözeltinin doygun olması için en az kaç gram X katısı ilave edilmelidir?

2)

III. kaptaki çözeltinin doygun olması için en az kaç gram su buharlaştırılmalıdır?

E) I, II ve III

sorularının cevapları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

7.

1

2

A)

10

20

Saf suya yukarıdaki maddelerden hangileri ayrı ayrı ilave edilirse süspansiyon elde edilir?

B)

10

50

C)

20

100

A) Yalnız I

D)

20

50

E)

10

100

I. Şeker

II. Tebeşir tozu

B) Yalnız II

D) I ve II

8.

III. Zeytinyağı

C) Yalnız III E) II ve III

Bilgi: Saf X katısı 25°C’de 100 gram suda en fazla 60 gram çözünür. Bu bilgiye göre 25°C’de 50 gram suda 20 gram X katısı çözünerek hazırlanan çözelti ile ilgili, I.

Doymamıştır.

II.

10 gram daha X katısı çözebilir.

10. Doymamış bir şekerli su çözeltisine aynı sıcaklıkta bir miktar daha şeker ilave edildiğinde,

III. Suyun yarısı buharlaştırılırsa aşırı doymuş çözelti elde edilir.

D) II ve III

B) Yalnız III

Çözelti kütlesi artar.

II.

Çözelti doymuş hale gelir.

III. Daha derişik bir çözelti elde edilir. yargılarından hangileri kesinlikle doğru olur?

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

I.

A) Yalnız I

C) I ve II

D) I ve III

E) I, II ve III

6.D 7.B 8.C

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III 9.B 10.D

199

1. TEST KAZANIM 1.

ÇÖZÜNME SÜRECİ

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki madde çiftlerinin oda koşullarında oluşturduğu karışımlardan hangisinin görünümü yanlış verilmiştir? Madde çifti

Görünüm

A)

Şeker – su

Homojen

B)

Kum – su

Heterojen

C)

N2 gazı – He gazı

Homojen

D)

CCI4 – I2

Heterojen

E)

H2O – CCI4

Heterojen

4.

5.

2.

I. KNO3 – H2O

II. H2O – HCI

III. I2 - CCI4

O2 gazının suda çözünmesi sırasında aşağıdaki zayıf etkileşim türlerinden hangisi etkindir? A)

Dipol - indüklenmiş dipol

B)

İyon - dipol

C)

London kuvvetleri

D)

Dipol - dipol

E)

Hidrojen bağı

Bir miktar şekerin (C6H12O6) saf suda çözünmesi ile ilgili, I.

Tek fazlı homojen karışım oluşur.

II.

Oluşan karışım elektriği iletmez.

III. Şeker ve su molekülleri arasında hidrojen bağı etkindir.

Yukarıdaki madde çiftlerinden hangilerinin oda koşullarında birbiri içinde çözünmesi sırasında London kuvvetleri etkindir?

ifadelerinden hangileri doğrudur?

A) Yalnız I

A) Yalnız II

B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız III E) II ve III

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II E) I, II ve III

NaCI(k)

3.

6. Çözünme olayı

H2O(s)

Oda sıcaklığında NaCI katısının suda çözünmesi olayı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Çözünen

Çözücü

Zayıf etkileşim türü

I.

I2

CCI4

London kuvvetleri

II.

CH3CI

H2O

Dipol - dipol

III.

C2H5OH

H2O

Hidrojen bağı

A)

Fiziksel bir olaydır.

B)

Tanecikler arasında iyon - dipol etkileşimi oluşur.

C)

Oluşan karışım elektrolittir.

Yukarıdaki çözünme olaylarında gözlenen zayıf etkileşim türlerinden hangileri doğru verilmiştir?

D)

Karışımdaki iyonlar hidratlaşmış halde bulunur.

A) Yalnız I

E)

Na+ iyonlarının etrafı H2O nun pozitif ucu ile, CI– iyonlarının etrafı H2O nun negatif ucu ile çevrilir.

D) II ve III

1.D 2.C 3.E

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 4.A 5.E 6.E

200

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

ÇÖZÜNME SÜRECİ

7. H

H

H

C

C

H

Karışım

Etkin etkileşim türü

Çözünür / Çözünmez

I.

C6H6 – H2O

Dipol - dipol

Çözünmez

II.

NH3 – H2O

Hidrojen bağı

Çözünür

III.

CCI4 – C6H6

London kuvvetleri

Çözünmez

H

H

B) H2O D) CH3OH

C) CCI4 E) NH3

Yukarıdaki karışımlar ile ilgili verilen bilgilerden hangilerinde yanlışlık yapılmıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II 8.

A)

İyonik çözünme gerçekleşir.

B)

Solvatasyon olayı gerçekleşir.

C)

Çözünme denklemi,

11.

E) I ve III

D)

Elektrolit çözelti elde edilir.

E)

Etil alkol ve su molekülleri arasında hidrojen bağları kurulur.

I.

Yağlı boyanın tinerde çözünmesi

II.

İyodun karbon tetraklorürde çözünmesi

III. Alkolün suda çözünmesi Yukarıdaki çözünme olaylarından hangileri hidratasyona örnek verilebilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III

Sıvı hâlde bulunan aşağıdaki maddelerden üç ayrı kapta 100’er mL yer almaktadır. I. kap : C2H5OH (etanol)

12. Madde

II. kap : CCl4 (karbon tetraklorür) III. kap : C6H14 (heksan)

ÇIKMIŞ SORU

C) Yalnız III

Etil alkolün (C2H5OH) saf suda çözünmesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

C2H5OH(s) ¾® C2H5+(suda) + OH–(suda) şeklindedir.

9.

DAKLI SORULAR

10.

Yukarıda açık formülü verilen C2H6 (etan) ın aşağıdaki sıvılardan hangisinde iyi çözünmesi beklenir? A) HCI

KAZANIM

Daha sonra her bir kaba aynı koşullarda 100’er mL saf su ilave edilmiştir. Buna göre kaplardan hangilerinde homojen bir karışım oluşur? (Su ve etanol polar, karbon tetraklorür ve heksan apolar moleküllerdir.) A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

Bilgi

I.

C6H12O6

Suda moleküler şekilde çözünür.

II.

HCI

Suda çözündüğünde aralarında hidrojen bağı etkindir.

III.

NaNO3

Suda çözündüğünde tanecikler arasında iyon - indüklenmiş dipol etkileşimi oluşur.

Yukarıdaki maddelerle ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

C) Yalnız III E) II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

TYT - 2018 D) II ve III

7.C 8.E 9.A

E) I, II ve III

10.E 11.C 12.A

201

1. TEST KAZANIM 1.

DERİŞİM BİRİMLERİ

DAKLI SORULAR

50 gram şekerin 150 gram suda çözünmesiyle oluşan çözelti kütlece % kaç oranında şeker içerir? A) 20

B) 25

C) 33,3

D) 40

5.

Marmara denizinden alınan 240 gramlık bir su örneği analiz edildiğinde 9,6 gram tuz içerdiği tespit edilmiştir. Buna göre, su örneğindeki tuzun kütlece % derişimi kaçtır?

E) 50

A) 2

2.

Kütlece % 30’luk 500 gram tuzlu su çözeltisi hazırlamak için kaç gram tuz ve su gerekir? Tuz (gram)

Su (gram)

A)

30

470

B)

120

380

C)

150

350

D)

120

280

E)

150

500

6.

B) 4

C) 6

E) 10

300 gram su kullanarak kütlece % 60’lık en fazla kaç gram şekerli su çözeltisi elde edilebilir? A) 500

B) 750 D) 1250

7.

D) 8

C) 1000 E) 1500

I.

Kütlece % 40’lık 100 gram tuz çözeltisi

II.

Kütlece % 25’lik 200 gram tuz çözeltisi

III. Kütlece % 10’luk 400 gram tuz çözeltisi Yukarıdaki çözeltilerin içerdiği tuz miktarlarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 3.

160 gram su ile kütlece % 20’lik şekerli su çözeltisi hazırlamak için kaç gram şeker kullanılmalıdır? A) 10

4.

B) 20

C) 30

D) 40

A) I > II > III D) II = III > I

E) 50

Kütlece % 10’luk 50 gram KOH çözeltisine 10 gram KOH eklenip çözülürse son çözelti kütlece % kaç oranında KOH içerir? A) 15

B) 17,5

C) 20

D) 22,5

B) II > I = III

8.

E) 25

E) II > I > III

Kütlece % 15 tuz içeren 200 gramlık bir sulu çözeltiye 100 gram su ilave edilirse son çözelti kütlece % kaçlık olur? A) 6

1.B 2.C 3.D 4.E

C) III > II > I

B) 8

C) 10

D) 12

E) 14 5.B 6.B 7.B 8.C

202

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

9.

DERİŞİM BİRİMLERİ

Kütlece % 25’lik 400 gram şekerli su çözeltisine kaç gram şeker ilave edilip çözülürse oluşan çözelti kütlece % 40’lık olur? A) 50

B) 75

C) 100

D) 125

C) 20

(1)

(2)

120 gram XY + 150 gram su

200 gram XY + 300 gram su

E) 150

Buna göre, 25°C’de yukarıda belirtilen miktarlarda hazırlanan XY tuzu çözeltileri ile ilgili,

Buna göre, çözeltideki şekerin kütlece % derişimi kaçtır? B) 15

DAKLI SORULAR

13. 25°C’de 100 gram suda en fazla 80 gram XY tuzu çözünebilmektedir.

10. Yoğunluğu 1,5 g/mL olan 500 mL’lik şeker çözeltisinde 75 gram şeker bulunmaktadır.

A) 10

KAZANIM

D) 25

E) 30

I.

1. çözelti doymamış, 2. çözelti doymuştur.

II.

1. çözelti daha derişiktir.

III. İki çözelti de elektrolittir. ifadelerinden hangileri yanlıştır? A) Yalnız I D) I ve II

11. Sabit sıcaklıkta doymamış seyreltik bir şeker çözeltisini derişik hale getirmek için, I.

şeker eklemek,

II.

su buharlaştırmak,

işlemlerinden hangileri yapılabilir? B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III

14. Bir miktar tuzlu su çözeltisine aynı sıcaklıkta madde eklenmesi ile ilgili çözünen tuz kütlesi - çözelti kütlesi grafiği aşağıda verilmiştir.

III. su eklemek

A) Yalnız I

B) Yalnız II

Çözünen tuz (gram)

C) Yalnız III 80

D) I ve II

E) I ve III

50 30

1

100

2

120

3

150

200

Çözelti (gram)

Buna göre,

ÇIKMIŞ SORU

12. Kütlece %10’luk 150 g sulu NaCl çözeltisine aynı sıcaklıkta 10 g NaCl ve 40 g su ilave ediliyor.

B) 7,5

C) 12,5

D) 15

1. bölgede çözeltiye yalnızca tuz eklenmiştir.

II.

2. bölgede çözeltiye yalnızca su eklenmiştir.

III. 3. bölgede çözeltiye hem tuz hem de su eklenmiştir.

İlave edilen NaCl’nin tamamı çözündüğüne göre oluşan çözeltideki NaCl’nin kütlece yüzdesi kaçtır? A) 5

I.

yargılarından hangilerinin doğru olması beklenir?

E) 17,5 A) Yalnız II

MSÜ - 2019

D) I ve III 9.C 10.A 11.D 12.C

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 13.A 14.E

203

2. TEST KAZANIM 1.

DERİŞİM BİRİMLERİ

DAKLI SORULAR

25°C’de 320 gram suya 240 gram X katısı ilave edilip karıştırılıyor.

5.

Son durumda 500 gram doygun X çözeltisi elde edildiğine göre oluşan çözeltinin kütlece % derişimi kaçtır? A) 18

B) 24

C) 28

D) 32

A) 20

Kütlece % 40’lık 600 gram tuz çözeltisi ile kütlece % 50’lik 400 gram tuz çözeltisi karıştırıldığında oluşan yeni çözelti kütlece % kaçlık olur? A) 41

B) 42

C) 43

D) 44

B) 40

C) 50

D) 60

E) 80

E) 36

6.

2.

100 mL saf suda 150 mL etil alkol çözünmesi ile elde edilen çözeltide etil alkolün hacimce % si kaçtır?

Hacimce % 40 alkol içeren 200 mL alkollü su çözeltisinin yoğunluğu kaç g/mL’dir? (dalkol = 0,8 g/mL, dsu = 1 g/mL) A) 0,90

B) 0,92

C) 0,94

D) 0,96

E) 0,98

E) 45

7.

3.

Kütlece % 20’lik 100 gram tuz çözeltisi ile kütlece % 30’luk 200 gram tuz çözeltisi karıştırılıyor.

Na+ CI –

Oluşan yeni çözeltiden çökelme olmadan kaç gram su buharlaştırılırsa son çözelti kütlece % 40’lık olur? A) 25

B) 50

C) 75

D) 100

Katısı ile dengede olan NaCI tuzunun sulu çözeltisine aynı sıcaklıkta aşırı miktarda su ilave edilirse,

NaCI(k)

E) 125

Kütlece % derişim

I.

Zaman

0

Zaman

0

İletkenlik

III. 4.

Katı kütlesi

II.

Kütlece % 40’lık 500 gram KNO3 çözeltisi için, •

Önce çözeltinin yarısı başka bir kaba aktarılıyor.

•

Sonra kalan çözeltinin üzerine 150 gram su ilave ediliyor.

Zaman

0

grafiklerinden hangileri doğru olur? Buna göre, son durumda elde edilen çözelti kütlece % kaç KNO3 içerir? A) 15

B) 20

C) 25

D) 30

A) Yalnız I D) II ve III

E) 35

1.E 2.D 3.D 4.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 5.D 6.B 7.A

204

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

8.

DERİŞİM BİRİMLERİ (1)

KAZANIM

DAKLI SORULAR

11. Hacimce % 60’lık alkollü su çözeltisinden 400 mL alınıp üzerine su ilave edilerek hacmi 1000 mL’ye tamamlanıyor.

(2)

Buna göre, son çözelti hacimce % kaç alkol içerir? A) 24 Kütlece % 10’luk 200 gram şeker çözeltisi

B) 28

C) 32

D) 36

E) 40

Kütlece % 20’lik 300 gram şeker çözeltisi

Yukarıda aynı sıcaklıkta bulunan şeker çözeltileri ile ilgili, I.

2. kaptaki çözelti daha derişiktir.

II.

1. kaptaki çözeltiye aynı sıcaklıkta 100 gram su eklenirse 2. kaptaki çözelti elde edilir.

12. Aşağıdaki tabloda bazı çözeltilerin içerdikleri su ve tuz kütleleri verilmiştir.

III. İki çözelti karıştırıldığında kütlece % 16 lık şeker çözeltisi elde edilir.

Çözelti

Su kütlesi (gram)

Tuz kütlesi (gram)

X

50

10

Y

100

25

Z

200

30

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

9.

C) I ve III E) I, II ve III

Buna göre, bu çözeltilerin seyreltikten derişiğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Belirli bir sıcaklıkta 150 gram su içeren bir kaba 80 gram X tuzu ilave edildiğinde 30 gramının çözünmeden kaldığı gözleniyor.

A) X, Y, Z

B) Y, Z, X D) X, Z, Y

C) Z, X, Y E) Z, Y, X

Buna göre, oluşan çözelti ile ilgili, I.

Doymuştur.

II.

Kütlece % 25 X tuzu içerir.

III. Aynı sıcaklıkta 90 gram su ilave edilirse dibinde katı kalmaz. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

13.

B) I ve II

D) I ve III

C) II ve III E) I, II ve III

I.

Kütlece % 5 Ca2+ iyonu içeren 200 gram musluk suyu

II.

Kütlece % 10 Ca2+ iyonu içeren 50 gram musluk suyu

III. Kütlece % 20 Ca2+ iyonu içeren 100 gram musluk suyu Yukarıdaki musluk suyu örneklerinin sertlik derecesinin karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

10. 40 gram alkol ile hazırlanan sulu çözeltideki alkolün hacimce yüzde derişimi % 25’tir. Buna göre, çözeltinin hacmi kaç mL’dir? (dalkol = 0,8 g/mL) A) 100

B) 200

C) 300

D) 400

A) I > II > III D) I > III > II

E) 500

8.C 9.E 10.B

B) II > I > III

C) III > II > I E) III > I > II 11.A 12.C 13.C

205

3. TEST KAZANIM 1.

DERİŞİM BİRİMLERİ

DAKLI SORULAR

Kütlece % 20’lik 300 gram tuzlu su çözeltisine 20 gram tuz ve 180 gram su eklenirse oluşan yeni çözeltinin kütlece % derişimi kaç olur? A) 15

B) 16

C) 18

D) 20

4.

E) 24 10 gram X içeren 100 mL çözelti

30 gram X içeren 200 mL çözelti

Aynı sıcaklıkta bulunan yukarıdaki sulu çözeltiler karıştırılıp üzerine 500 mL su ilave ediliyor. Buna göre, son durumda oluşan çözeltiden alınan 100 mL’lik örnekte kaç gram çözünmüş X bulunur? A) 5 2.

B) 10

C) 15

D) 20

E) 25

Kütlece %60 X sıvısı içeren bir sulu çözeltideki X sıvısının hacimce % si kaçtır? (dx = 1,5 g/mL, dsu = 1 g/mL) A) 25

B) 40

C) 50

D) 60

E) 75

5.

Kütlece % 10’luk H2SO4 içeren çözeltinin yoğunluğu 1,5 g/mL’dir. Buna göre bu çözeltinin 400 mL’sinde kaç gram H2SO4 bulunur? A) 45

B) 60

C) 75

D) 90

E) 105

3. X(suda)

Şekildeki kapta katısı ile dengede X tuzu çözeltisi bulunmaktadır. 6.

X(k)

Aynı sıcaklıkta bulunan aşağıdaki çözeltilerden I. kaptaki çözeltinin yarısı II. kaba aktarılıyor.

Buna göre, aynı sıcaklıkta, I.

Kaba bir miktar X tuzu ilave edilirse çözelti kütlesi değişmez.

II.

Kaba dipteki katıyı tamamen çözmeyecek kadar su ilave edilirse çözelti daha seyreltik hale gelir.

III. Bir miktar su buharlaştırılırsa dipteki katı kütlesi artar. yargılarından hangileri doğru olur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

(I)

(II)

Kütlece %40’lık 600 gram tuz çözeltisi

Kütlece %30’luk 200 gram tuz çözeltisi

Buna göre, son durumda II. kaptaki çözeltinin kütlece % derişimi kaçtır?

C) I ve III E) I, II ve III

A) 32

1.B 2.C 3.C

B) 32,5

C) 35

D) 36

E) 37,5 4.A 5.B 6.D

206

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

DERİŞİM BİRİMLERİ

Eşit kütlede X ve Y katılarından alınarak eşit hacimde su bulunan iki ayrı kaba aynı sıcaklıkta ilave edildiğinde katı kütlelerinin zamanla değişimi grafikteki gibi oluyor.

9.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Belirli bir sıcaklıkta kütlece % 20’lik 400 gram tuzlu su çözeltisinin doygun hale gelmesi için 100 gram daha tuz çözünmesi gerekiyor. Buna göre, aynı sıcaklıkta 200 gram doygun tuz çözeltisinde kaç gram tuz bulunur?

Katı kütlesi (gram)

X

A) 36

B) 48

C) 64

D) 72

E) 80

Y Zaman

0

Buna göre, I.

X çözeltisi doygundur.

II.

Y çözeltisi doygundur.

10. 25°C’de 120 gram suya 100 gram X tuzu ilave edildiğinde 20 gram tuzun çözünmeden kaldığı gözleniyor.

III. Çözelti kütleleri arasındaki ilişki X < Y şeklindedir.

Buna göre, 25°C’de X tuzu ile hazırlanan kütlece % 40’lık 600 gram çözeltinin doygun olması için kaç gram daha X tuzu çözmek gerekir?

yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) I ve III E) II ve III

A) 0

B) 20

C) 40

D) 60

E) 80

11. Arabaların radyatörlerine doldurulan antifiriz, hacimce %40’lık sulu etandiol çözeltisidir.

8.

2500 mL antifiriz çözeltisi hazırlamak için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?

Bir X katısının 25°C de 100 gram suda en fazla 40 gram çözündüğü biliniyor.

A) 1000 mL su üzerine toplam çözelti hacmi 2500 mL olana kadar etandiol eklenmelidir.

Buna göre, 25°C de hazırlanan aşağıdaki doymamış çözeltilerden hangisini doyurmak için gereken X miktarı en fazladır? X (gram)

A)

50

10

B)

100

25

C)

200

50

D)

300

100

E)

400

150

ÇIKMIŞ SORU

Su (gram)

B) 1000 mL etandiol üzerine toplam çözelti hacmi 2500 mL olana kadar su eklenmelidir. C) 40 mL etandiol üzerine toplam çözelti hacmi 2500 mL olana kadar su eklenmelidir. D) 40 mL su üzerine toplam çözelti hacmi 2500 mL olana kadar etandiol eklenmelidir. E) 1500 mL etandiol üzerine 1000 mL su eklenmelidir. MSÜ - 2021

7.C 8.C

9.D 10.A 11.B

207

1. TEST KAZANIM 1.

KOLİGATİF ÖZELLİKLER

DAKLI SORULAR I.

Koligatif özellikler; bir çözeltide çözünen taneciklerin niteliğine bağlı olmayıp derişimine bağlı olan özelliklerdir.

II.

Kaynama noktası yükselmesi, donma noktası düşmesi ve osmotik basınç başlıca koligatif özelliklerdendir.

4.

III. Aynı ortamda bulunan tuzlu suyun kaynamaya başlama sıcaklığı saf sudan yüksektir.

B) Yalnız II

D) II ve III

Doymuş tuzlu su

(1)

(2)

Deniz seviyesinde 25°C’de bulunan yukarıdaki çözeltiler ile ilgili,

Yukarıdakilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

Doymamış tuzlu su

C) I ve III E) I, II ve III

I.

Kaynamaya başlama noktaları arasındaki ilişki 2 > 1’dir.

II.

1. çözeltiye tuz ilave edilirse kaynamaya başlama noktası artar.

III. 2. çözeltiye su ilave edilirse kaynamaya başlama noktası azalır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I 2.

I.

Kış aylarında yollarda tuzlama çalışması yapılması

II.

Makarna suyu ısıtılırken içine biraz yemek tuzu eklenmesi

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

III. Araba radyatörlerine antifiriz eklenmesi Yukarıdaki olaylardan hangileri suyun donma noktasını düşürmek amacıyla yapılır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

5.

3.

I.

Saf su

II.

Kütlece % 20’lik şeker çözeltisi

III. Kütlece % 30’luk şeker çözeltisi

I

II

III

100 gram saf su

30 gram tuz 100 gram su

60 gram tuz 200 gram su

Aynı ortamda bulunan yukarıdaki sıvıların kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki nasıldır?

Aynı ortamda bulunan yukarıdaki sıvıların donmaya başlama noktaları arasındaki ilişki nasıldır?

A) I > II > III

A) I > II = III

D) II = III > I

B) I > II = III

C) III > I > II E) III > II > I

D) I > III > II

1.E 2.C 3.E

B) II > III > I

C) II = III > I E) I > II > III 4.E 5.A

208

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

KOLİGATİF ÖZELLİKLER

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Sıcaklık (°C)

B A I

9. II

III Zaman (dk)

X karışımı: 100 g saf su ve 20 g NaCl tuzu

1 atm basınçta tuzlu su çözeltsnn ısıtılmasına lşkn sıcaklık - zaman grafğ yukarıda verlmştr.

Y karışımı: 100 g saf su ve 34 g NaCl tuzu Z karışımı: 100 g saf su ve 40 g NaCl tuzu

100°C’de kaynamaya başlar.

B)

I. bölgede buhar basıncı değşmez.

C)

A noktasında kaynamaya başlar.

D)

II. bölgede doymuştur.

E)

III. bölgede derşm artar.

ÇIKMIŞ SORU

Buna göre, bu çözelti ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A)

0 °C’de 100 g saf suda en fazla 34 g NaCl tuzu çözüneblmektedr. 0 °C’de bleşenler aşağıda verlen üç farklı karışım hazırlanıyor.

Bu karışımların 1 atm dış basınçta donmaya başlama sıcaklıkları (TX, TY ve TZ) arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) TX > TY > TZ

B) TX > TY = TZ

C) TZ > TY > TX

D) TZ = TY > TX E) TY = TX > TZ TYT - 2020

7.

Oda koşullarında bulunan aşağıdaki maddelerden hangisinin kaynamaya başlama sıcaklığı en yüksektir? A) Etl alkol

B) Saf su

C) Doymamış tuzlu su

D) Kolonya

(I)

10.

(II)

E) Doymuş tuzlu su

Kütlece %10’luk şeker çözeltisi

8.

Doymamış tuzlu suya aynı sıcaklıkta bir miktar saf su eklenirse, I.

Kütlece % derşm azalır.

II.

Kaynamaya başlama noktası artar.

Aynı ortamda hazırlanan yukarıdaki şekerli su çözeltileri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

III. Donmaya başlama noktası azalır. yargılarından hangileri doğru olur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

Kütlece %20’lik şeker çözeltisi

C) I ve II E) I, II ve III

6.C 7.E 8.A

A)

II. çözeltnn kaynamaya başlama noktası daha büyüktür.

B)

I. çözeltnn donmaya başlama noktası daha büyüktür.

C)

Aynı sıcaklıkta I. çözeltnn buhar basıncı daha büyüktür.

D)

II. çözeltnn elektrk letkenlğ daha büyüktür.

E)

Kaynamaları sırasındak buhar basınçları eşttr.

9.B 10.D

209

2. TEST KAZANIM

KOLİGATİF ÖZELLİKLER

DAKLI SORULAR (1)

1.

3.

(2)

Saf su

I.

Su kaybeden nsanların çme suyu yerne serum kullanması

II.

Btklern topraktan su emmes

III. Havaya bırakılan uçan balonun yükseklere çıktıkça şşmes

Tuzlu su

IV. Hpotonk br çözeltye bırakılan hücrenn şşmes V. Yarı geçirgen zar

Çok yemek yedğmzde karnımızın şşmes

Yukarıdaki olaylardan hangileri osmoz ile ilgilidir? A) I ve III

Şekildeki yarı geçirgen zar ile ayrılmış sıvılar ile ilgili, I.

Su geçş 1. bölmeden 2. bölmeye doğru olur.

II.

Tuzlu su çözeltsnn derşm zamanla azalır.

B) II ve IV D) I, II ve IV

C) III ve V E) I, II ve V

III. Zamanla 1. bölmedek saf suyun sevyes artar. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

4.

(I)

(II)

Şekerli su çözeltisi

Saf su

Yarı geçirgen zar

2.

Hipertonik bir çözeltiye bırakılan hücre ile ilgili, I.

Hücre ç derşm hücre dışı derşmnden büyüktür.

II.

Hücre dışına osmoz olur.

Yukarıda yarı geçirgen zar ile ayrılmış saf su ve şekerli su çözeltisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

III. Hücre büzülür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

1.C 2.D

A)

II. bölmeden I. bölmeye su geçş olur.

B)

II. bölmede su sevyes azalır.

C)

I. bölmede çözelt derşm zamanla artar.

D)

I. bölmedek osmotk basınç daha yüksektr.

E)

Şekerl su çözeltsnn kaynamaya başlama sıcaklığı zamanla azalır.

3.D 4.C

210

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

KOLİGATİF ÖZELLİKLER (1)

7.

(2)

Kütlece %50’lik şekerli su

Kütlece %30’luk şekerli su

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Bir çözeltiye konulan hücrede, hücre içi derişimine [X], hücre dışı derişimine de [Y] dersek, I.

[X] < [Y] se hücre dışına osmoz olur.

II.

[X] = [Y] se çözelt zotonktr.

III. [X] > [Y] se hücre şşer. yargılarından hangileri doğru olur?

Yarı geçirgen zar

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

Şekildeki yarı geçirgen zar ile ayrılmış çözeltiler ile ilgili, D) II ve III I.

Zamanla 2. bölmedek çözeltnn derşm artar.

II.

2. bölmedek osmotk basınç daha yüksektr.

E) I, II ve III

III. 1. bölmedek çözeltnn sevyes zamanla yükselr. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) II ve III

D) I ve III

E) I, II ve III 8.

6.

(1)

Br cam borunun ucuna sadece su moleküllern geçreblen yarı geçrgen br zar yerleştrlyor. Cam borunun yarısı sakkarozun sulu çözeltsyle dolduruluyor. Cam boru aşağıdak gb saf su çeren behere daldırılıyor ve osmoz olayının gerçekleştğ gözlenyor. Sakkaroz çözelts

(2) Basınç

Seyreltik tuzlu su

Derişik tuzlu su

Yarı geçrgen zar

Su Yarı geçirgen zar

I

Buna göre, gerçekleşen osmoz olayıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

Yukarıdak yarı geçrgen zar le ayrılmış kabın 2. bölmesne osmotk basınçtan daha fazla basınç uygulanıyor.

A) Zamanla II numaralı beher çersndek su sevyes artar.

Buna göre, Ters osmoz gerçekleşr.

II.

1. bölmeden 2. bölmeye su geçş olur.

III. 1. bölmedek çözelt sevyes yükselr. yargılarından hangileri doğrudur?

D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III

ÇIKMIŞ SORU

B) II numaralı beherde zamanla sakkaroz derşm artar.

I.

A) Yalnız I

II

C) Su yüzeyne basınç uygulandığında ters osmoz gerçekleşr. D) Cam borudak çözeltde sakkaroz derşm zamanla artar. E) Zamanla I numaralı behere sakkaroz çözelts geçer. MSÜ - 2020

E) I, II ve III

5.D 6.C

7.E 8.E

211

1. TEST KAZANIM 1.

AYIRMA ve SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki karışımlardan hangisini ayırmak için verilen yöntem yanlıştır? Karışım

Ayırma yöntemi

A)

Haşlanmış makarna

Süzme

B)

Krl atık kan

Dyalz

C)

Tozlu hava

Ayıklama

D)

Kepekl un

Eleme

E)

Taşlı prnç

Ayıklama

4.

Aşağıdaki ayırma yöntemlerinden hangisi homojen karışımları ayırmada kullanılır? A) Aktarma

B) Ayırma huns

C) Süzme

D) Eleme E) Ayrımsal damıtma

5.

Aşağıdak maddelerden oluşan br karışım suya atılıp karıştırılıyor. I.

Yemek tuzu

II.

Kum

III. Naftaln IV. Çay şeker 2.

Aşağıdaki karışımlardan hangisinin ayrılmasında tanecik boyutu farkından yararlanılmaz?

Oluşan karışım süzgeç kağıdından geçirildiğinde hangileri kağıdın üstünde kalır?

A) Taşlı prnç

B) Tozlu hava

A) Yalnız II

C) Çamurlu su

D) Buğday - saman

B) Yalnız IV

D) II ve III

C) I ve IV E) I, II ve III

E) Krl kan

6.

3.

Aşağıdaki karışımlardan hangisinin ayrılmasında yoğunluk farkından yararlanılmaz? A)

Zeytnyağının posasından ayrılması

B)

Atık suların temzlenmes

C)

Sülfürlü cevherlern ayrıştırılması

D)

Buğdayın samandan ayrılması

E)

Şeker pancarından şeker eldes

1.C 2.D 3.E

Aşağıdaki karışımların ayrılmasında kullanılan yöntemlerden hangisi yanlıştır? Karışım

Ayırma yöntemi

A)

Yemek tuzu - şeker

Özütleme

B)

Karabber - yemek tuzu

Elektrklenme

C)

Şekerl su

Bast damıtma

D)

Zeytnyağı - su

Ayırma huns

E)

Alkollü su

Ayrımsal damıtma

4.E 5.D 6.A

212

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

AYIRMA ve SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ

Aşağıdaki karışımlardan hangisinin ayrılmasında karşısında verilen özellikten yararlanılmaz? Karışım

Özellik

A)

Katı - katı homojen

Erme noktası

B)

Sıvı - sıvı homojen

Kaynama noktası

C)

Katı - katı heterojen

Taneck boyutu

D)

Katı - sıvı homojen

Yoğunluk

E)

Katı - sıvı heterojen

Taneck boyutu

KAZANIM

DAKLI SORULAR

10. Şekerli sudan şekeri saf olarak elde etmek için, I.

süzme,

II.

krstallendrme,

III. buharlaştırma yöntemlerinden hangileri kullanılabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

11. Aşağıdak ayrımsal damıtma düzeneğnn damıtma balonunda bulunan saf X ve Y sıvıları karışımı ısıtılıyor. 8.

I.

Yemek tuzu - şeker

II.

Odun talaşı - kum

Termometre

III. Kum - yemek tuzu

Su çıkışı

Yukarıdaki karışımlardan hangileri sırası ile “su ekleme, süzme, buharlaştırma” işlemleri uygulanarak bileşenlerine ayrılabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

Soğutucu Fraksiyon kolonu

C) Yalnız III

Su girişi

E) II ve III Damıtma balonu Sıvı toplama kabı

Isıtıcı

Toplama kabında ilk olarak X sıvısı toplandığına göre,

9.

Kobalt tozu, kum ve odun talaşından oluşan bir karışımı bileşenlerine ayırmak için aşağıdaki işlemlerden hangisine gerek yoktur?

I.

X’n kaynama noktası Y’den küçüktür.

II.

Toplama kabında X sıvısı saf olarak elde edlr.

III. X - Y karışımı homojendr. yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Süzme

B) Mıknatıslanma

C) Bast damıtma

D) Kaşıkla toplama

A) Yalnız I D) I ve II

E) Su ekleme 7.D 8.C 9.C

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III 10.D 11.B

213

2. TEST KAZANIM 1.

AYIRMA ve SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ

DAKLI SORULAR

İçnde br mktar kum bulunan aşağıdak I ve II nolu kaplara belrtlen maddeler lave edlyor.

3.

I.

Demr tozu - kükürt tozu

II.

Nkel tozu - kobalt tozu

III. Demr - bakır alaşımı Yukarıdaki karışımlardan hangileri mıknatıslanma yöntemi ile bileşenlerine ayrılabilir?

Çakıl Su

A) Yalnız I Kum

Kum

(I)

(II)

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

Buna göre, oluşan karışımları ayırmak için kullanılması uygun olan yöntemler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 4. I

II

A)

Eleme

Süzme

B)

Ayıklama

Dyalz

C)

Eleme

Ayıklama

D)

Ayıklama

Savurma

E)

Savurma

Süzme

Aşağıda bazı karışımların ayrılmasında kullanılan yöntemler verlmştr. Karışım

Ayırma yöntemi

X-Y

Süzme

Y-Z

Ayırma huns

Buna göre, I.

X ve Y katı, Z sıvı haldedr.

II.

X - Y karışımı çözeltdr.

III. Y - Z karışımı emülsyondur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III 2.

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

Aşağıdaki karışımların ayrılmasında yararlanılan özelliklerden hangisi yanlış verilmiştir? Karışım

5.

Özellik

A)

Ham petrolün bleşenlerne ayrılması

Kaynama noktası

B)

Çayın demlenmes

Çözünürlük

C)

Krl kanın temzlenmes

Yoğunluk

D)

Arabalarda kullanılan hava fltres le tozlu havanın süzülmes

Taneck boyutu

E)

Havadan oksjen ve azot eldes

Kaynama noktası

Kum, çakıl taşı ve yemek tuzu karışımındaki maddeleri ayırmak için, I.

Süzme

III. Buharlaştırma

II. Eleme IV. Suda çözme

yukarıdaki işlemlerin hangi sıra ile yapılması uygundur? A) I, II, III, IV D) IV, II, III, I

1.A 2.C

B) II, I, IV, III

C) IV, III, I, II

E) II, IV, I, III

3.A 4.B 5.E

214

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

AYIRMA ve SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ

Şeklde eşt hacml X ve Y sıvılarını ayırmak çn kullanılan ayırma huns düzeneğ verlmştr.

8.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

X, Y ve su sıvılarının aynı ortamdak özkütle ve kaynama noktası değerler aşağıda verlmştr. Sıvı

Özkütle (g/mL)

Kaynama noktası (°C)

Y(s)

X

0,8

70

Y

1,5

85

X(s)

Su

1,0

100

X sıvısının suda çözündüğü, Y sıvısının ise suda çözünmediği bilindiğine göre, I.

X - su karışımı ayırma huns le bleşenlerne ayrılablr.

II.

Y - su karışımını ayırmak çn ayrımsal damıtma yöntem uygundur.

III. X- su karışımının ayrılmasında kaynama noktası farkından yararlanılır.

Buna göre,

IV. Y - su karışımının ayrılmasında özkütle farkından yararlanılır.

I.

Önce X sıvısı ayrılır.

II.

X sıvısının kütles Y sıvısından büyüktür.

ifadelerinden hangileri doğrudur?

III. Ayırmada X ve Y sıvılarının özkütleler farkından yararlanılır.

A) I ve II

D) II, III ve IV

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

a Mıknatıslanma

Nkel tozu - Çnko tozu

II

Buğday - saman

b Yüzdürme

III

Odun talaşı - kum

c Savurma

II III

B)

C)

I

c

c

II

III a

III

I

b

b

II

c

D)

I

a

b

II

c

a

III b

E)

Karışım

Ayırma yöntemi

X-Y

Bast damıtma

Y-Z

Ayrımsal damıtma

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? (Kaynama noktası: X > Y > Z)

Yukarıdaki karışımları ayırmak için verilen yöntemlerin eşleştirilmesi hangisinde doğru verilmiştir? a

Aşağıda X - Y ve Y - Z karışımlarının ayrılmasında kullanılan yöntemler verlmştr.

Ayırma yöntemi

I

I

E) I, II, III ve IV

E) I, II ve III

Karışım

A)

C) I, II ve III

C) Yalnız III

9.

7.

B) III ve IV

A)

X katı, Y ve Z sıvı haldedr.

B)

İk karışım da homojendr.

C)

İk karışım da bleşenlernn kaynama noktaları farkından yararlanılarak ayrılır.

I

c

D)

X - Y karışımı ayrılırken toplama kabında Y toplanır.

II

a

E)

Y - Z karışımı ayrılırken toplama kabında önce Y toplanır.

III b

6.E 7.D

8.B 9.E

215

3. TEST KAZANIM

AYIRMA ve SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ

DAKLI SORULAR

3.

1.

Aşağıda bazı katıların benzen ve sudak çözünme durumları verlmştr. Katılar

Benzen

Su

X

Çözünür

Çözünmez

Y

Çözünmez

Çözünmez

Z

Çözünmez

Çözünür

ÇIKMIŞ SORU

I.

Yüzeyden kaşıkla toplama

II.

Süzgeç kağıdından geçrme

III. Süzüntüyü ısıtarak buharlaştırma Buna göre, yapılan işlemler sonucunda elde edilen maddeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Buna göre X - Y - Z karışımından Z katısını elde etmek için kullanılması gereken çözücü ve sırasıyla uygulanması gereken yöntemler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? Çözücü

Şeker, odun talaşı ve kumdan oluşan br karışıma yeterl mktarda su eklenp karıştırıldıktan sonra sırasıyla şu şlemler uygulanıyor:

Yöntemler

I

II

III

A)

Odun talaşı

Kum

Şeker

B)

Kum

Şeker

Odun talaşı

A)

Su

Süzme - Özütleme

C)

Şeker

Odun talaşı

Kum

B)

Benzen

Süzme - Damıtma

D)

Odun talaşı

Şeker

Kum

C)

Benzen

Krstallendrme - Süzme

E)

Kum

Odun talaşı

Şeker

D)

Benzen

Süzme - Krstallendrme

E)

Su

Süzme - Krstallendrme MSÜ - 2022

4.

2.

I.

H2O – C2H5OH

II.

CCI4 – C6H6

III. CS2 – H2O

Karışım

Ayırma yöntemi

I.

Çözelt

Süzme

II.

Kollodal süspansyon

Santrfüjleme

III.

Emülsyon

Eleme

Yukarıdaki sıvı - sıvı karışımlardan hangilerinin ayırma hunisi ile ayrılması beklenir? (1H, 6C, 8O, 16S, 17CI)

Yukarıdaki karışımlardan hangileri karşısında verilen ayırma yöntemi ile bileşenlerine ayrılamaz?

A) Yalnız I

A) Yalnız III

D) I ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) II ve III

D) I ve II

1.E 2.B

B) Yalnız II

C) I ve III E) II ve III 3.A 4.C

216

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

5.

AYIRMA ve SAFLAŞTIRMA TEKNİKLERİ

Gaz

Yoğunlaşma sıcaklığı (°C)

Oksjen

–183

Azot

–196

Helyum

–269

7.

I.

Homojendr.

II.

Ayrımsal krstallendrme yöntem le bleşenlerne ayrılablr.

yargılarından hangileri yanlıştır? B) Yalnız II

D) I ve II

Çözelti

Çözünen

Çözücü

X

Kurşun

Kalay

Y

Etl alkol

Su

Z

Etan

Metan

Buna göre, bu çözeltiler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

III. Yeternce soğutulursa önce oksjen sıvılaşır.

A) Yalnız I

DAKLI SORULAR

Aşağıdak tabloda 25°C dek X, Y ve Z çözeltlernn bleşenler verlmştr.

Oksjen, azot ve helyum gazlarının yoğunlaşma sıcaklığı yukarıdak tabloda verlmştr. Buna göre, 25°C de bu gazlardan oluşan bir karışım ile ilgili,

KAZANIM

A)

X elektrk akımını letr.

B)

Y ayrımsal damıtma le bleşenlerne ayrılır.

C)

Z doğal gaz olarak adlandırılır.

D)

Üçünün de fzksel hal farklıdır.

E)

Üçü de k farklı cns atom çerr.

C) Yalnız III E) II ve III

6.

8.

Demir tuzu + kum + şeker + odun talaşı

Görseldeki karışımı bileşenlerine ayırmak için, I.

Buharlaştırma

II.

Yüzeyden toplama

Karışım

Sınıfı

X-Y

Çözelt

Y-Z

Emülsyon

Saf X, Y ve Z maddelerinden oluşan yukarıdaki karışımlar ile ilgili,

III. Mıknatıs kullanma IV. Süzme

I.

X katı, Y ve Z sıvı haldedr.

V.

II.

Y - Z karışımı ayırma huns le bleşenlerne ayrılır.

Su lave etme

III. X - Y karışımı homojen, Y - Z karışımı heterojendr.

yukarıdaki işlemler hangi sıra ile uygulanmalıdır?

yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) III, V, II, IV, I

B) V, II, IV, I, III

C) V, III, II, I, IV

D) III, IV, II, V, I

A) Yalnız I D) I ve II

E) IV, V, III, I, II 5.B 6.A

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III 7.E 8.C

217

Orta

Ort aZ

2.

Kola y

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

K ARIŞIMLAR

Aşağıdaki karışımlardan hangisinin sınıfı yanlış verilmiştir? Karışım

Sınıfı

A)

Ss

Aerosol

B)

Çamurlu su

Süspansyon

C)

Zeytnyağlı su

Çözelt

D)

Benznl su

Emülsyon

E)

Sabunlu su

Kollot

I.

En az k farklı tür atom çerr.

II.

Her yernde aynı özellğ gösterr.

4.

Na+

Yukarıdaki modellenmiş olayda Na+ tanecikleri ile H2O molekülleri arasında oluşan etkileşim türü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (

: H2O)

A)

İyon - dpol

B)

Dpol - ndüklenmş dpol

C)

İyon - ndüklenmş dpol

D)

London kuvvetler

E)

Hdrojen bağı

III. Bleşenler arasında belrl br oran yoktur. Yukarıdakilerden hangileri çözelti ve süspansiyonlar için ortak özelliktir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve III

5.

E) I, II ve III

Aynı ortamda bulunan saf su ve çeşme suyu ile ilgili, I.

Çeşme suyunun kaynama noktası daha yüksektr.

II.

Saf suyun donma noktası daha yüksektr.

III. Çeşme suyunun yoğunluğu daha büyüktür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I 3.

Saf X maddesnn suda y çözündüğü blnmektedr.

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) I, II ve III

Buna göre, çözünme olayı gerçekleşirken X’in tanecikleri ile su molekülleri arasında, I.

İyon - dpol

II.

Dpol - ndüklenmş dpol

III. Hdrojen bağı etkileşim türlerinden hangileri etkin olabilir? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III

6.

Aşağıdaki maddelerden hangisi suda iyi çözünür? A) NH3

E) I, II ve III

1.C 2.C 3.C

B) I2

C) CCI4

D) C6H6

E) CH4 4.A 5.E 6.A

218

1 Kütlece % 30’luk 600 gram tuzlu su çözeltisi hazırlamak için kaç gram tuz ve su gerekir? 10. 25 °C’de aşağıdak gb üç farklı doymamış KNO3 çözelts hazırlanıyor.

Tuz (gram)

Su (gram)

A)

180

420

I. çözelti: 100 g saf su ve 25 g KNO3 katısı

B)

90

210

II. çözelti: 75 g saf su ve 25 g KNO3 katısı

C)

200

400

III. çözelti: 180 g saf su ve 20 g KNO3 katısı

D)

180

600

E)

90

510

ÇIKMIŞ SORU

7.

Bu çözeltilerin KNO3 açısından en derişikten en seyreltik olana doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? A) I - II - III

B) II - I - III

D) III - I - II

C) II - III - I E) III - II - I TYT - 2019

8.

Çaykolk üç arkadaşın çayı hang tür bardakta ve kaç şekerl çtklerne dar blg aşağıda verlmştr.

11. Rafinerilerde ham petrolden benzin, mazot, asfalt gibi maddeleri elde etmek için aşağıdaki yöntemlerden hangisi kullanılır? Durmuş

Ozan

Aytaç

Buna göre, bu arkadaşların içtikleri çayların seyreltikten derişiğe doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

Durmuş, Ozan, Aytaç

B)

Durmuş, Aytaç, Ozan

C)

Aytaç, Durmuş, Ozan

D)

Aytaç, Ozan, Durmuş

E)

Ozan, Durmuş, Aytaç

A)

Ayırma huns

B)

Özütleme (Ekstraksyon)

C)

Aktarma (Dekantasyon)

D)

Ayrımsal damıtma

E)

Ayrımsal krstallendrme

12. Aşağıdaki karışımların ayrılmasında verilen yöntemlerden hangisi yanlıştır?

Kolonyaların üzernde yazan X° fades kolonyadak alkolün hacmce yüzdesn belrtr.

9.

Buna göre, 100 mL suda 400 mL alkol çözünmesi ile elde edilen kolonyanın etiketinde aşağıdaki ifadelerden hangisi bulunur? A) 40°

B) 50°

C) 60°

D) 70°

E) 80°

7.A 8.C 9.E

Karışım

Ayırma yöntemi

A)

Çakıl - kum

Eleme

B)

Kum - su

Süzme

C)

Çnko tozu - pudra şeker

Mıknatıslanma

D)

Alkol - su

Ayrımsal damıtma

E)

Yemek tuzu - karabber

Elektrklenme

10.B 11.D 12.C

219

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

K ARIŞIMLAR

Aşağıdaki karışımlardan hangisi çözücü ve çözünenin aynı fiziksel halde olduğu bir çözeltidir? A) Meyve salatası

B) Şekerl su

C) Zeytnyağlı su

D) Hava

4. Madde çifti

Görünüm

I.

CCI4 – H2O

Heterojen

II.

NH3 – H2O

Heterojen

III.

I2 – C6H6

Homojen

E) Kola

Yukarıdaki madde çiftlerinin oluşturduğu karışımlardan hangilerinin görünümü yanlış verilmiştir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II 2.

E) II ve III

Çözeltiler ile ilgili, I.

Homojendrler.

II.

Doymuş olanları derşktr.

5.

III. Elektrk akımını letrler. yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

Aşağıda bileşenlerinin fiziksel halleri verilen karışımlardan hangisinin homojen olduğu kesindir? A) Katı - katı

B) Katı - sıvı

C) Sıvı - sıvı

D) Gaz - gaz

C) I ve II

E) Katı - gaz

E) I ve III

6.

3.

C) Yalnız III

Ünverste sınavı sonuçları açıklandığında aynı ünverstey kazanan k arkadaş br ev tutmuştur. Karınları acıkınca Duru mutfağa geçp makarna yapmaya koyulur. Eylül se arkadaşına ayıp olmasın dye “Bar ben de br çay demleyeym de yemekten sonra beraber çerz” dyerek mutfağa gelr.

,2 + CCI4

CH3CI + H2O

(I)

(II)

Yukarıdaki madde çiftleri belirtilen kaplarda birbiri içerisinde çözünürken tanecikleri arasında oluşan baskın etkileşim türleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Buna göre, Duru ve Eylül yaptıkları faaliyetler sırasında karışımları ayırma yöntemlerinden hangilerini kullanırlar?

I

II

A)

London kuvvetler

Dpol - dpol

B)

Dpol - dpol

Hdrojen bağı

C)

London kuvvetler

Hdrojen bağı

Özütleme

D)

Dpol - ndüklenmş dpol

Dpol - dpol

Yüzdürme

E)

Dpol - dpol

London kuvvetler

Duru

Eylül

A)

Eleme

Krstallendrme

B)

Süzme

Yüzdürme

C)

Damıtma

Özütleme

D)

Süzme

E)

Damıtma

1.D 2.A 3.D

4.B 5.D 6.A

220

2 7.

Neşe Hanım, mutfakta çocukları çn yemek yaparken üzerne apolar yapılı yağ damlaları sıçratıyor.

9.

100 gram çözeltde çözünmüş maddenn gram cnsnden mktarına “kütlece % derşm” denr.

ASPİRİN Yağ lekesi

20 tablet

Günümüzde en çok kullanılan laçlardan br olan Asprn’n 10 gramlık br tabletnde 500 mg asetlsalslk ast bulunur. Buna göre, bu tabletteki asetilsalisilik asitin kütlece % derişimi kaçtır?

Buna göre, üzerindeki yağ lekesini çıkarmak için Neşe’nin,

A) 5

I.

su,

II.

benzen,

B) 10

C) 15

D) 20

E) 25

III. kolonya sıvılarından hangilerini kullanması mantıklıdır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III 10. Aşağıdak X ve Y bölmelerne tuzlu su çözeltler konuyor. (Şekl - 1)

8.

25°C’de 100 gram suda en fazla 40 gram X tuzu çözünür. (1)

Şekil - 1

(2)

X

25 gram X tuzu + 100 gram su

1. çözelt doymuş, 2. çözelt doymamıştır.

II.

1. çözelt daha seyreltktr.

Yarı geçirgen zar

I.

Başlangıçta bölmelerdek çözeltlern derşmler eşttr.

II.

Zamanla Y bölmesndek çözeltnn derşm azalır.

III. Başlangıçta X bölmesndek çözeltnn osmotk basıncı daha fazladır.

III. 2. çözeltnn kütlece % derşm daha büyüktür. yargılarından hangileri yanlıştır?

D) I ve II

Y

X

Bir süre sonra Şekil - 2’deki durum oluştuğuna göre,

I.

B) Yalnız II

Y

Yarı geçirgen zar

80 gram X tuzu + 200 gram su

Buna göre, 25°C’de hazırlanan yukarıdaki çözeltiler ile ilgili,

A) Yalnız I

Şekil - 2

yargılarından hangileri doğrudur? C) Yalnız III

A) Yalnız I

E) II ve III

D) II ve III

7.B 8.A

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 9.A 10.B

221

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

3 1.

or

Ko l

rta -O ay

K ARIŞIMLAR

Arı X ve Y sıvıları karıştırıldığında emülsyon oluştuğu gözlenyor.

3.

Buna göre, X ve Y sıvılarının emülsiyon oluşturma nedeni aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

Yoğunluklarının farklı olması

B)

Farklı sıvı olmaları

C)

Fiziksel hallerinin aynı olması

D)

Kaynama noktalarının farklı olması

E)

Birbr çersnde çözünmemeler

Evde kendi kendine heterojen karışım hazırlamak isteyen bir öğrenci elindeki saf su bulunan bir bardağa, I.

ayççek yağı,

II.

toz şeker,

III. buz maddelerinden hangilerini ayrı ayrı eklerse amacına ulaşmış olur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

D) I ve II

4.

E) II ve III

Çözünme olayı

Etkileşim türü

I.

Yemek tuzunun suda çözünmes

İyon - ndüklenmş dpol

II.

İyodun benzende çözünmes

London kuvvetler

III.

Alkolün suda çözünmes

Dpol - dpol

Yukarıdaki çözünme olaylarından hangilerinde karşısında verilen etkileşim türü baskındır?

2.

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

5.

İçinde sıvı bulunan güzel kokulu bir deodorantın şekildeki gibi havaya sıkılmasıyla oluşan karışım ile ilgili,

I.

su ekleme, süzme,

Homojendr.

II.

II.

Dağıtan faz sıvıdır.

III. mıknatıslanma, IV. buharlaştırma

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

E) II ve III

Kum, yemek tuzu ve demir tozundan oluşan bir karışımı bileşenlerine ayırmak için,

I.

III. Sınıfı aerosoldür.

C) Yalnız III

işlemleri hangi sıra ile uygulanmalıdır? C) I ve II

A) III, I, II, IV

E) I, II ve III

D) III, II, I, IV

1.E 2.B

B) I, III, IV, II

C) II, I, III, IV E) I, II, IV, III 3.A 4.B 5.A

222

3 6.

I.

II.

Buz

III.

Tiner

9.

,2

X: Saf su Y: Kütlece % 30’luk NaCI çözelts Z: Kütlece % 40’lık NaCI çözelts

Yağlı boya

Su

A)

Kaynamaya başlama sıcaklığı en büyük olan Z’dr.

Yukarıdaki kaplarda bulunan sıvılara üzerindeki maddeler ilave edildiğinde hangilerinde çözünme olayı gerçekleşmez?

B)

Donmaya başlama sıcaklığı en büyük olan X’tr.

C)

25°C’de buhar basıncı en büyük olan X’tr.

D)

Y’nn elektrk letkenlğ Z’den fazladır.

A) Yalnız I

E)

Kaynamaları sırasındak buhar basınçları eşttr.

B) Yalnız II

D) I ve II

7.

Aynı koşullarda bulunan yukarıdaki sıvılar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

CCI4

C) I ve III E) II ve III

Kütlece % 25’lik 400 gram şekerli su çözeltisini kütlece % 50’lik haline getirmek için, I.

200 gram daha şeker çözmek

II.

Çökelme olmadan suyun yarısını buharlaştırmak

III. Kütlece % 75’lk 400 gram şeker çözelts lave etmek

10. 1 atm basınçta doymamış bir tuzlu su için çizilen,

işlemlerinden hangileri ayrı ayrı uygulanabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

I.

II.

Sıcaklık (°C)

Sıcaklık (°C)

C) I ve III 100

E) I, II ve III

100

Zaman

0

III.

IV.

Sıcaklık (°C)

Zaman

0 Sıcaklık (°C)

100

8.

Arı suya saf X maddes atılıp çözülmesyle oluşan çözeltnn arı suya göre kaynamaya başlama noktasının arttığı, elektrksel letkenlğnn se değşmedğ gözlenyor.

0

Zaman

Zaman

0

Buna göre, X maddesi aşağıdakilerden hangisi olabilir? yukarıdaki grafiklerden hangileri doğru olabilir? A) Etl alkol

B) Yemek tuzu

C) Sud kostk

D) Çay şeker

A) Yalnız I D) III ve IV

E) Zeytn yağı 6.A 7.C 8.D

B) Yalnız III

C) I ve II E) II, III ve IV 9.D 10.D

223

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

4 1.

or

Ko l

rta -O ay

K ARIŞIMLAR 3.

Karışım

Bilgi

X-Y

Katı - sıvı homojen karışım

Y-Z

Sıvı - sıvı heterojen karışım

İçersnde saf su bulunan aşağıdak kaplara X, Y ve Z maddeler eklenyor. X

Y

Z

Saf su

Saf su

Saf su

I

II

III

Yukarıdaki karışımlar ile ilgili verilen bilgilere göre X, Y ve Z maddeleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? X

Y

Z

A)

Kum

Alkol

Şeker

B)

Tuz

Su

Alkol

C)

Su

Tuz

Zeytnyağı

D)

Şeker

Su

Zeytnyağı

E)

Kum

Zeytnyağı

Su

Oluşan karışımlar le lgl aşağıdak blgler verlyor. •

I. ve III. kapta çözelt, II. kapta se emülsyon oluşuyor.

•

I. çözelt elektrk akımını letrken III. çözelt letmyor.

Buna göre X, Y ve Z maddeleri aşağıdakilerden hangisi olabilir?

2.

X

Y

Z

A)

Şeker

Zeytnyağı

Alkol

B)

Yemek tuzu

Tebeşr tozu

Şeker

C)

Naftaln

Benzn

Tebeşr tozu

D)

Yemek tuzu

Zeytnyağı

Alkol

E)

Şeker

Tebeşr tozu

Yemek tuzu

Aşağıdak görselde karışımlardak dağılan maddenn taneck boyutu m cnsnden verlmştr. Tanecik boyutu (m) 10–9 X

10–6 Y

Z

Buna göre, X, Y ve Z bölgeleri için aşağıdaki örneklemelerden hangisi doğrudur? X

Y

Z

A)

Alkollü su

Kan

Çamurlu su

B)

Kan

Çamurlu su

Alkollü su

C)

Çamurlu su

Kan

Alkollü su

D)

Alkollü su

Çamurlu su

Kan

E)

Kan

Alkollü su

Çamurlu su

4.

Kütlece % 30’luk 200 gram NaNO3 çözelts le kütlece % 40’lık 300 gram NaNO3 çözelts karıştırılıyor. Buna göre, oluşan yeni çözeltiye kaç gram su eklenirse son çözelti kütlece % 25’lik olur? A) 160

1.D 2.A

B) 180

C) 200

D) 220

E) 240 3.D 4.D

224

4 5.

Bilgi: 25°C’de 100 gram suda en fazla 40 gram X tuzu çözünür.

7.

Aşağıdaki tabloda saf X, Y ve Z sıvıları ile ilgili özkütle ve kaynama noktası bilgileri verilmiştir.

Buna göre, aynı ortamda 25°C’de hazırlanan, (I)

80 gram X tuzu + 200 gram su

Sıvı

Özkütle (g/mL)

Kaynama noktası (°C)

X

0,8

30

Y

1,2

60

Z

1,5

50

(II)

X ve Y birbiri içerisinde çözünürken, Z’nin ikisinde de çözünmediği bilindiğine göre bu üç sıvıdan oluşan bir karışımı bileşenlerine ayırmak için uygun yöntemler kullanıldığında toplama kaplarında hangi sıra ile elde edilirler?

100 gram X tuzu + 300 gram su

yukarıdaki çözeltiler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Z, X, Y

6.

A)

I. çözelti doymuş, II. çözelti doymamıştır.

B)

Kaynamaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki I > II’dir.

C)

Donmaya başlama sıcaklıkları arasındaki ilişki I < II’dir.

D)

I. çözeltiye X tuzu eklenirse kaynama noktası artar, donma noktası azalır.

E)

II. çözeltiye su eklenirse kaynama noktası azalır, donma noktası artar.

B) X, Z, Y D) Z, Y, X

8.

Şenol’un annesi evde salata yaparken sirkenin tükendiğini farkeder. Hemen oğlunu sirke alması için bakkala gönderir. Şenol’un aldığı sirkenin etiketinde,

C) Y, Z, X E) X, Y, Z

Yoğunlukları farklı olan su ve etanol sıvılarının eşit hacimleri aynı sıcaklıkta karıştırılarak homojen bir çözelti hazırlanıyor. Bu çözeltideki bileşenlerin derişimi ile ilgili, I. Etanolün kütlece yüzdesi hacimce yüzdesine eşittir.

Hacimce %8’lik 50 gram asetik asit içerir. 500 mL sirke

yazdığına göre sirkedeki asetik asitin yoğunluğu kaç g/mL’dir? A) 1,00

B) 1,25

C) 1,50

D) 1,75

ÇIKMIŞ SORU

II. Etanolün kütlece yüzdesi suyun kütlece yüzdesine eşittir. III. Etanolün hacimce yüzdesi suyun hacimce yüzdesine eşittir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I ve III MSÜ - 2020

E) 2,00

5.D 6.B

7.A 8.C

225

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

5 1.

or

Ko l

rta -O ay

K ARIŞIMLAR

Aşağıdaki karışımlardan hangisinde dağıtan ve dağılan faz yanlış verilmiştir?

4.

Karışım

Dağıtan faz

Dağılan faz

A)

Kan

Sıvı

Katı

B)

Sis

Sıvı

Gaz

C)

Duman

Gaz

Katı

D)

Jöle

Katı

Sıvı

E)

Traş köpüğü

Sıvı

Gaz

(1)

(2)

10 gram X + 50 gram su

3 gram X(k)

50 gram suda 10 gram X tuzu çözülerek çözelti hazırlanıyor. Aynı sıcaklıkta bu çözeltideki suyun yarısı buharlaştırıldığında 3 gram X tuzunun çözünmeden kaldığı gözleniyor. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

2.

Kütlece % 30’luk m1 gram tuz çözeltisi ile kütlece % 50’lik m2 gram tuz çözeltisi karıştırılarak hazırlanan m1 çözelti kütlece % 42’lik olduğuna göre oranı m2 kaçtır? A) 1\Ş

B) 2\ß

C) 3\à

D) 4\á

E) 3\á

A)

1. çözelti doymamıştır.

B)

2. çözelti doymuştur.

C)

2. çözeltinin kütlesi 32 gramdır.

D)

1. çözelti daha seyreltiktir.

E)

2. çözeltinin buhar basıncı daha yüksektir.

3. 5. C2H5OH(s)

Madde

25°C’de suda çözünüp çözünmeme

NH3(g)

Çözünür

C6H6(s)

Çözünmez

NaCI(k)

Su

Su

(1)

(2)

Yukarıda verilen bilgilere göre NH3 gazının suda çözünüp C6H6 sıvısının suda çözünmemesi,

Yukarıdaki arı su bulunan kaplara belirtilen maddeler ilave edilerek hazırlanan çözeltiler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

I. kapta moleküler çözünme gerçekleşir.

B)

II. kapta iyonik çözünme gerçekleşir.

C)

I. kapta tanecikler arasında hidrojen bağı etkindir.

D)

II. kapta tanecikler arasında dipol - dipol etkileşimi etkindir.

E)

II. kaptaki çözelti elektriği iletirken, I. kaptaki çözelti elektriği iletmez.

I.

NH3 ün anorganik, C6H6 nın organik bileşik olması

II.

NH3 ve C6H6 nın fiziksel hallerinin farklı olması

III. NH3 moleküllerinin polar, C6H6 moleküllerinin apolar olması nedenlerinden hangileri ile açıklanabilir? A) Yalnız I D) I ve II

1.B 2.B 3.D

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I ve III 4.E 5.C

226

5 6.

Hacimce %30 luk 400 mL glikol çözeltisi hazırlamak için aşağıdaki işlemlerden hangisinin yapılması en uygundur? A)

30 mL glikol üzerine 370 mL su ilave edilmelidir.

B)

120 mL glikol üzerine 280 mL su ilave edilmelidir.

C)

H

8. H

Yukarıda molekül yapısı verilen bileşikteki X yerine, I.

H gelirse suda çözünmez.

120 mL glikol bir miktar suda çözülüp, hacmi su ile 280 mL ye tamamlanmalıdır.

II.

CH3 gelirse CCI4 ile aralarında London etkileşimi görülür.

D)

60 mL glikol üzerine 140 mL su ilave edilmelidir.

E)

120 mL glikol bir miktar suda çözülüp, hacmi su ile 400 mL ye tamamlanmalıdır.

III. OH gelirse su ile aralarında hidrojen bağı etkileşimi görülür. yargılarından hangileri doğrudur? B) Yalnız III

D) II ve III

9.

Hacimce %20 etanol içeren 120 mL sulu etanol çözeltisiyle ilgili,

II. Çözelti hazırlanırken 76 mL su kullanılmıştır. III. Çözelti hacmi 200 mL oluncaya kadar su eklendiğinde etanol derişimi hacimce %12 olur.

D) I ve III

B) Yalnız III

E) I, II ve III

Koray Öğretmen aynı tuzla hazırlanmış iki çözelti ile sınıfa geliyor. (I)

(II)

Kütlece %25’lik 400 gram tuzlu su

Kütlece %50’lik 500 gram tuzlu su

İrfan:

I. çözeltide 200 gram daha tuz çözerek

Sinan:

II. çözeltiye 250 gram su ilave ederek

Nihal:

I. çözeltinin üzerindeki dış basıncı artırarak

Buna göre, öğrencilerden hangileri Koray Öğretmenden “Aferin” alır?

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II

C) I ve II

“Arkadaşlar bu çözeltilerin kaynamaya başlama sıcaklıklarını nasıl eşitleyebiliriz?” diye sorduğunda öğrencilerden bazıları şu cevapları veriyor:

I. 20 mL etanole toplam hacim 120 mL olacak şekilde su eklenerek hazırlanmıştır.

ÇIKMIŞ SORU

X

H

A) Yalnız I

7.

C

C) I ve II E) I, II ve III TYT - 2022

A) Yalnız İrfan

B) Yalnız Sinan

C) İrfan ve Sinan

D) İrfan ve Nihal E) Sinan ve Nihal

6.E 7.B

8.E 9.D

227

Orta

Ort aZ

Kola y

K ARIŞIMLAR

X katısı (gram)

60

Zaman

0

Zor

6 1.

or

Ko l

rta -O ay

60 gram saf X katısı 340 gram su içeren bir kaba ilave edildiğinde kütlesinin zamanla değişimi grafikteki gibi oluyor.

4.

300 gram suya 150 gram tuz eklendiğinde kütlece % 25’lik bir çözelti elde ediliyor. Buna göre, I.

Çözelti doygundur.

II.

Çözelti kütlesi 400 gramdır.

III. Çözeltiye aynı sıcaklıkta 150 gram su eklenirse çözeltinin kütlece % derişimi değişmez.

Buna göre, oluşan çözelti ile ilgili,

yargılarından hangileri doğrudur?

I.

Doymamıştır.

II.

Kütlece % 15 X içerir.

A) Yalnız I

III. Elektrolittir.

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) I, II ve III

yargılarından hangileri kesinlikle yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III 5.

2.

İki farklı saf sıvıdan oluşan bir karışımla ilgili, I.

Özkütleleri aynı ise ayırma hunisi ile bileşenlerine ayrılır.

II.

Homojen ise kristallendirme yöntemi ile bileşenlerine ayrılır.

Bir deneyde üç ayrı kaba 1000’er gram saf su konuluyor. Bu kaplardan birincisine 1 mol NaCl, ikincisine 1 mol sakkaroz ve üçüncüsüne 1 mol MgCl2 ilave edilip aşağıdaki gibi A, B ve C çözeltileri hazırlanıyor. Hazırlanan çözeltiler dış basıncın 1 atm olduğu ortamda ısıtılıyor ve çözeltilerin kaynamaya başladığı sıcaklıklar (TA, TB ve TC) ölçülüyor.

III. Kaynama noktaları farklı ise ayrımsal damıtma ile bileşenlerine ayrılır. yargılarından hangileri kesinlikle yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III

1 mol NaCI

1 mol Sakkaroz

1 mol MgCI2

A çözeltisi

B çözeltisi

C çözeltisi

Buna göre ölçülen TA, TB ve TC sıcaklıkları arasındaki ilişki aşağıdakilerin hangisinde doğru

3.

Kütlece % 60’lık şekerli su çözeltisine bir miktar su ilave edildiğinde çözelti kütlece % 30’luk oluyor. Buna göre, başlangıçtaki suyun ilave edilen suya oranı kaçtır? A) 2\á

B) 2\ß

C) 3\à

D) 3\á

ÇIKMIŞ SORU

olarak verilmiştir? (NaCl ve MgCl2 tuzlarının suda tamamen iyonlarına ayrışarak çözündüğü, sakkarozun ise moleküler olarak çözündüğü varsayılacaktır.) A) TA = TB = TC

B) TA > TB > TC

D) TA = TC > TB

C) TB > TC > TA

E) TC > TA > TB TYT - 2021

E) 3\Ş

1.D 2.D 3.A

4.E 5.E

228

6 6.

Sıvı

Yoğunluk (g/mL)

Kaynama noktası (°C)

X

0,7

65

Y

1,5

90

8.

Doymamış çözelti

Doymuş çözelti

KCI(k)

(1)

(2)

(3)

Sabit basınçta yoğunluk ve kaynama noktaları verilen saf X ve Y sıvılarından oluşan homojen bir karışımın bileşenlerine ayrılması ile ilgili,

Sabit sıcaklıkta yukarıdaki KCI tuzu ile hazırlanmış çözeltiler ile ilgili,

I.

Ayırma hunisi kullanılabilir.

II.

İki sıvı da saf olarak elde edilebilir.

III. Toplama kabında önce X sıvısı toplanır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II

I.

1. çözeltiye KCI tuzu eklenirse donmaya başlama noktası azalır.

II.

2. çözeltiden bir miktar su buharlaştırılırsa kaynamaya başlama noktası değişmez.

III. 3. çözeltiye bir miktar su eklenirse elektrik iletkenliği azalır.

E) I ve III

yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

7.

Bahattin Öğretmen laboratuvarda hazırladığı kütlece % 25’lik 800 gram şeker çözeltisini iki özdeş behere eşit olarak paylaştırıp birini Sema’ya, diğerini Ekin’e veriyor. •

Sema elindeki behere 200 gram şeker ilave edip çözülmesini sağlıyor.

•

Ekin ise beheri ısıtarak suyun yarısını çökelme olmadan buharlaştırıyor.

9.

C) I ve II E) I ve III

Aynı ortamda bulunan aşağıdaki kaplara belirtilen miktarlarda şeker ilave edilip çözünmesi sağlanıyor. m gram şeker

Buna göre, son durumda Sema ve Ekin’in beherlerindeki çözeltilerin kütlece % derişimleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

2m gram şeker

2m gram şeker

100 g saf su

200 g saf su

200 g saf su

25 °C

25 °C

50 °C

Buna göre, bu üç çözelti için, Sema

Ekin

I.

Buhar basıncı

A)

40

40

II.

Kaynamaya başlama noktası

B)

50

50

III. Yoğunluk

C)

50

60

niceliklerinden hangileri eşittir?

D)

40

50

A) Yalnız I

E)

50

40

D) I ve II

6.B 7.E

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III 8.C 9.B

229

Orıjinal

®

E MAD

BY

Sorular

1.

Aşağıdaki haritada bağlantılı olduğumuz denizlerdeki tuz miktarının kütlece % cinsinden değerleri verilmiştir.

3.

KARADENİZ Kütlece %1,9 oranında tuz içerir. Kütlece %3,7 oranında tuz içerir. AKDENİZ

Uzmanlar yeni tip koronavirüsün hacimce en az % 60 oranında alkol içeren dezenfektan ile etkisini kaybettiğini belirtmektedir. Salgın nedeniyle alınan önlemler kapsamında bir bakkal, dükkanına gelen her müşterinin kullanması için 500 mL’lik pompalı şişede hacimce % 80 alkol içeren dezenfektan koymuştur. Her müşteri dezenfektan pompasına iki kez basmakta ve her basışta 5 mL dezenfektan çıkmaktadır.

Buna göre, bu denizler ile ilgili, I.

Karadeniz’in suyu daha seyreltiktir.

II.

Eşit miktarda Akdeniz ve Karadeniz suyundan alınıp karıştırıldığında kütlece % 2,8 oranında tuz içeren su elde edilir.

III. Yüzme bilmeyen birine yüzme öğretmek için Akdeniz’e götürmek daha mantıklıdır.

Bir sabah tam dolu olarak kullanılmaya başlanan dezenfektan şişesini o gün 20 müşteri kullanmıştır. Dükkanı kapatırken uyanıklık yaptığını düşünen bakkal, şişenin eksilen kısmını su ile doldurmuştur.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

2.

(1)

C) I ve III E) I, II ve III

(2)

Buna göre;

X Y

–

1L

Son durumda şişedeki alkol oranı hacimce % 48 olmuştur.

II.

Son durumda şişedeki dezenfektan koronavirüse karşı etkisini sürdürmektedir.

(3)

2L +

I.

2L

III. Bakkal, eksilen kısmı su ile doldurmasaydı şişede kalan dezenfektan 30 müşteriye daha yeterli olurdu.

X+ Y –

X+ Y –

yargılarından hangileri doğrudur? Yukarıdaki XY tuzu ile hazırlanmış sistemde, • •

A) Yalnız I

1. çözeltiye aynı sıcaklıkta su eklenerek 2. çözelti elde ediliyor. 2. çözelti ısıtıldığında ise 3. çözelti elde ediliyor.

D) I ve III

B) Yalnız II

C) I ve II E) I, II ve III

Buna göre, I.

Çözeltilerin içerdikleri tuz miktarları arasındaki ilişki 3 > 2 > 1 şeklindedir.

II.

Çözeltilerin kütlece % derişimleri arasındaki ilişki 3 > 2 > 1 şeklindedir.

III. XY tuzu yüksek sıcaklıkta suda daha çok çözünür. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

1.E 2.C

3.D

230

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR ASİTLER ve BAZLAR ASİTLERİN ve BAZLARIN TEPKİMELERİ HAYATIMIZDA ASİTLER ve BAZLAR TUZLAR

Ü N İ T E

08

1. TEST KAZANIM

ASİTLER ve BAZLAR

DAKLI SORULAR

1.

I.

3.

II.

Portakal suyu

Diş macunu

III.

IV.

Tereyağı

Sabun

Aşağıdaki maddelerden hangisinin asidik veya bazik karakteri yanlış verilmiştir? Madde

Sınıfı

A)

Limon suyu

Asidik

B)

Sirke

Bazik

C)

Üzüm suyu

Asidik

D)

Sabun

Bazik

E)

Zeytinyağı

Asidik

Yukarıdaki maddelerden hangileri asit içerir? A) Yalnız I

B) Yalnız IV

D) II ve IV

C) I ve III E) I, II ve III

4.

X sıvısının turnusol kağıdını maviye, Y sıvısının ise kırmızıya dönüştürdüğü biliniyor. Buna göre, bu sıvılar aşağıdakilerden hangisi olabilir?

2.

Bir kimya öğretmeni sınıfta sözlü yapmaktadır.

X

Y

A)

Sirke

Üzüm suyu

B)

Limon suyu

Deterjanlı su

C)

Sabunlu su

Limon suyu

D)

Amonyaklı su

Çamaşır suyu

E)

Sirke

Sabunlu su

“Her biri 20 puan olmak üzere asitlerin genel özelliklerinden 5 tanesini sayabilecek var mı aranızda?” diye sorduğunda Yiğit el kaldırır ve şunları söyler: •

Tatları ekşidir.

•

Sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.

•

Mavi turnusolu kırmızıya çevirirler.

•

Suda çözündüklerinde H+ iyonu verirler.

•

Ele kayganlık hissi verirler.

5.

B) 40

C) 60

D) 80

II. HCOOH

III. SO3

IV. NH3

Yukarıdaki maddelerden hangilerinin sulu çözeltisinde H+ iyonu sayısı OH– iyonu sayısından fazladır?

Buna göre Yiğit bu sözlüden kaç puan alır? A) 20

I. MgO

A) Yalnız II E) 100

D) II ve III

1.C 2.D

B) Yalnız IV

C) I ve IV E) I, II ve III 3.B 4.C 5.D

232

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

7.

ASİTLER ve BAZLAR

Aşağıdaki maddelerden hangisinin 25°C’deki pH değeri ile ilgili verilen bilgi yanlıştır?

KAZANIM

DAKLI SORULAR

XH3(g) + H2O(s) ¾® XH+4(suda) + OH–(suda)

9.

tepkimesi verildiğine göre,

Madde

pH

I.

XH3 bazik bir maddedir.

A)

Tuz ruhu

pH < 7

II.

Oluşan çözeltinin tadı acıdır.

B)

Kan

pH > 7

C)

Saf su

pH = 7

D)

Süt

pH < 7

E)

Elma

pH > 7

III. Oluşan çözelti elektriği iletir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin sulu çözeltisi elektriği iletmez? A) Na2O

B) HNO3

C) KOH

D) SO3

E) C2H5OH 10. Metil oranj indikatörü asidik çözeltilerde kırmızı, bazik çözeltilerde sarı renk alır.

Limon suyu

8.

Kireç suyu

Buna göre, yukarıdaki çözeltiler ile ilgili,

HCOOH

NaOH

H2SO4

NH3

I

II

III

IV

I.

Limon suyunun tadı ekşi, kireç suyunun tadı acıdır.

II.

İkisine de metil oranj damlatıldığında limon suyu kırmızı, kireç suyu sarı renk alır.

III. Kireç suyunda H+ iyonu sayısı OH– iyonu sayısından fazladır.

Yukarıdaki sulu çözeltilere turnusol kağıdı batırıldığında hangilerinde rengi kırmızıya döner?

yargılarından hangileri doğrudur?

A) Yalnız II

A) Yalnız I

D) II ve IV

B) Yalnız III

C) I ve III E) I, III ve IV

D) II ve III

6.E 7.E 8.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I ve II 9.E 10.E

233

2. TEST KAZANIM

ASİTLER ve BAZLAR

DAKLI SORULAR

4.

1. H2SO4

N2O5

II. Ca(OH)2

I. CH4

III. HNO3

IV. NaCl

Yukarıdaki bileşiklerden hangileri asidik ya da bazik özellik göstermez? Madde

A) Yalnız I Na2O

C2H5OH

B) Yalnız II

D) I ve IV

C) II ve III E) II ve IV

Mg(OH)2

Yukarıdaki kavram haritasında verilen maddelerden kaç tanesinin sulu çözeltisi kırmızı turnusolu maviye çevirir? A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

C + 2H2SO4 ¾® CO2 + 2X + 2H2O

5.

denkleştirilmiş tepkimesindeki X bileşiğinin 25°C deki sulu çözeltisi ile ilgili, 2.

Mermerden yapılmış mutfak tezgahının üzerine aşağıdaki maddelerden hangisini dökerseniz anneniz size kızmaz? A) Çamaşır suyu

B) Limon suyu

C) Sirke

D) Tuz ruhu

I.

pH değeri 7’den küçüktür.

II.

Elektriği iletir.

III. H+ iyonu OH– iyonu sayısından fazladır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

E) Zaç yağı

B) Yalnız II

D) II ve III

3.

C) I ve III E) I, II ve III

Bromtimol mavisi; asidik çözeltilerde sarı, bazik çözeltilerde mavi renk alan bir indikatördür. Buna göre, aşağıdaki maddelerle hazırlanan sulu çözeltilere bromtimol mavisi ilave edildiğinde hangisinin alacağı renk yanlış verilmiştir? Madde

Renk

A)

HCl

Sarı

B)

NaOH

Mavi

C)

CH3COOH

Sarı

D)

H2SO4

Mavi

E)

NH3

Mavi

Mg3N2 + 6H2O ¾® 3Mg(OH)2 + 2X

6.

denkleştirilmiş tepkimesindeki X bileşiği ile ilgili, I.

Formülü N2H4’tür.

II.

Sulu çözeltisi asidik özellik gösterir.

III. Sulu çözeltisi H+ iyonu içermez. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 4.D 5.E 6.E

1.B 2.A 3.D

234

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Aşağıdakilerden hangisi asit ve bazlar için ortak özelliktir? A)

Sulu çözeltisinin elektriği iletmesi

B)

Ele kayganlık hissi vermesi

C)

Mavi turnusolu kırmızıya çevirmesi

D)

Sulu çözeltisine OH– iyonu vermesi

E)

Tadının ekşi olması

10. Amonyağın su ile olan tepkimesi aşağıdaki gibidir. NH3(suda) + H2O(s) ƒ NH4+(suda) + OH–(suda) Buna göre, amonyağın sulu çözeltisiyle ilgili, I. Bazik özellik gösterir.

ÇIKMIŞ SORU

7.

ASİTLER ve BAZLAR

II. pH değeri 7’den küçüktür. III. Kırmızı turnusol kâğıdının rengini maviye içerir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız III E) II ve III MSÜ - 2018

8.

I.

HNO3(suda) ¾® H+(suda) + 3NO–(suda)

II.

NaOH(k) ¾® Na+(suda) + OH–(suda)

– III. CH3COOH(suda) ¾® CH3CO+(suda) + OH(suda) – IV. NH3(g) + H2O(s) ¾® NH+4(suda) + OH(suda)

11. Kırmızı lahana suyu,

Yukarıdaki maddelerden hangilerinin suda çözünme denklemi yanlış verilmiştir? A) Yalnız I

B) Yalnız IV

D) II ve IV

C) I ve III

•

Asidik ortamda ¾® kırmızı

•

Bazik ortamda ¾® yeşil

•

Nötr ortamda ¾® mor

rengini almaktadır.

E) II ve III

Buna göre,

Portakal suyu

Saf su

Çamaşır suyu

I

II

III

yukarıdaki kaplarda bulunan sıvılara kırmızı lahana suyu ilave edildiğinde hangi renkleri alırlar? 9.

I

II

III

A)

Kırmızı

Yeşil

Mor

Tadı acıdır.

B)

Kırmızı

Mor

Yeşil

B)

Ele kayganlık hissi verir.

C)

Yeşil

Kırmızı

Mor

C)

Turnusol kağıdını maviye çevirir.

D)

Sulu çözeltisi elektrik akımını iletir.

D)

Yeşil

Mor

Kırmızı

E)

Suda çözündüğünde H+ iyonu verir.

E)

Mor

Kırmızı

Yeşil

Evlerde temizlik maddesi olarak kullandığımız sabun ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

7.A 8.C 9.E

10.D 11.B

235

3. TEST KAZANIM

ASİTLER ve BAZLAR

DAKLI SORULAR

3.

1. Halk arasında kezzap olarak blnr.

Aşındırıcı ve tahrş edcdr.

I

II

Aşağıdaki maddelerden hangisinin yapısında hidrojen atomu bulunmadığı halde sulu çözeltisi asidik özellik gösterir? A) HCI

HCI

C) CaO

B) NH3

D) CO2

E) N2O

Ambalaj etketnde

Sulu çözeltsnde sadece H+ ve CI– yonları bulunur.

güvenlk logosu bulunur.

III

IV 4.

Yukarıdaki kavram haritasında HCI bileşiği ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve IV

I.

Mavi turnusolu kırmızıya çevirir.

II.

Elektrik akımını iletir.

III. H+ iyonu sayısı OH– iyonu sayısından azdır.

C) I ve III

Yukarıdaki özelliklerden hangileri asit çözeltileri için doğru, baz çözeltileri için yanlıştır?

E) II, III ve IV

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

5.

C) Yalnız III E) II ve III

pH

10

2.

X Y Z

Sirkeli su

Portakal suyu

25 °C

25 °C

0

I.

Mavi turnusol kağıdına etki eder.

II.

Elektriği iletir.

Buna göre, X, Y ve Z noktalarındaki sulu çözeltilerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

III. pH değeri 7’den küçüktür.

A)

X noktasında pOH değeri 4’tür.

B)

Z noktasında H+ iyonu sayısı OH– iyonu sayısından fazladır.

C)

Y noktasında nötrdür.

D)

X noktasında kırmızı turnusolu maviye çevirir.

E)

Z noktasında HCI ile tepkime verir.

ifadelerinden hangileri ikisi için de geçerlidir?

D) I ve III

B) Yalnız III

pOH

25°C de sulu çözeltilerdeki pH - pOH değişimi grafikteki gibidir.

Yukarıda verilen sıvılar için,

A) Yalnız I

7

C) I ve II E) I, II ve III

1.D 2.E

3.D 4.A 5.E

236

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

ASİTLER ve BAZLAR

Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur? A)

Yapısında hidrojen (H) atomu bulunduran maddeler asittir.

B)

H+ iyonu sayısı OH– iyonu sayısına eşit olan çözeltiler nötrdür.

C)

Yapısında OH bulunduran maddeler bazdır.

D)

Ametal oksitler asidik özellik gösterir.

E)

Metallerin asitlerle tepkimesinden H2 gazı oluşur.

9.

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Bir öğrenci, laboratuvarda bulunan çözeltileri pH değerlerine göre rafa dizmektedir.

pH 1

X

pH 3

pH 4

pH 5

pH 6

pH 7

pH 8

pH 9

pH 10

pH 11

Y

pH 13

pH 14

Sona kalan iki şişenin üzerinde etiket olmadığını fark eden öğrenci, şişeleri doğru bölmeye yerleştirmek için yapacağı en uygun yöntem aşağıdakilerden hangisidir?

7.

A)

Şişelerdeki çözeltileri eline dökerek eline kayganlık hissi vereni Y bölmesine, diğerini X bölmesine yerleştirmelidir.

B)

Şişelerdeki çözeltilerin elektrik iletkenliğine bakarak iletiyorsa X bölmesine, iletmiyorsa Y bölmesine yerleştirmelidir.

C)

Şişelerdeki çözeltilerin tadına bakarak tadı ekşi olanı X bölmesine, acı olanı Y bölmesine yerleştirmelidir.

D)

Şişelerdeki çözeltilere turnusol kağıdı daldırarak kırmızıya çevireni X bölmesine, maviye çevireni Y bölmesine yerleştirmelidir.

E)

Şişelerdeki çözeltilere metal atarak tepkime vereni X bölmesine, tepkime vermeyeni Y bölmesine yerleştirmelidir.

Oda koşullarında bulunan bir çözeltinin asidik olduğunu, I.

H+ iyonu içermesi,

II.

mavi turnusolu kırmızıya çevirmesi,

III. elektrik akımını iletmesi yukarıdakilerden hangileri tek başına kanıtlar? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) Yalnız III E) I ve II

10. 25 °C’de pH değeri 7,3 olan içme suyu içinden CO2 gazı geçiriliyor ve suda bir miktar CO2 gazı çözünüyor. Bir asit ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

Buna göre,

•

Suda düşük oranda iyonlaştığı için zayıf asittir.

•

Cam ya da porselen malzemelere etki eder ve aşındırır.

•

Camdan yapılmış kaplarda saklanmaz.

Buna göre, bu asidin formülü aşağıdakilerden hangisidir? A) HCI

B) HCN

C) HF

I. İçme suyunun pH değeri artar.

ÇIKMIŞ SORU

8.

II. İçme suyundaki OH– iyonu derişimi azalır. III. İçme suyunun asitliği artar. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) I ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) II ve III MSÜ - 2019

D) CH3COOH

E) H2SO4

6.B 7.B 8.C

9.D 10.E

237

1. TEST KAZANIM 1.

ASİTLERİN ve BAZLARIN TEPKİMELERİ

DAKLI SORULAR I.

NaCI

II.

HNO3

4.

III. KOH Yukarıdaki maddeler ile hazırlanmış 25°C deki sulu çözeltilerin pH değerleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) I > II > III

B) II > I > III

D) I > III > II

C) III > I > II E) III > II > I

5. 2.

Oda koşullarında bulunan sulu çözeltilerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

pH’ı 2 olan çözeltinin tadı ekşidir.

B)

pH’ı 13 olan çözelti turnusol kağıdının rengini maviye çevirir.

C)

pH’ı 7 olan çözeltide H+ iyonu sayısı OH– iyonu sayısına eşittir.

D)

pH’ı 10 olan çözelti ele kayganlık hissi verir.

E)

pH > pOH ise çözelti asidiktir.

Bir sulu baz çözeltisi ile ilgili,

HCI sulu çözeltisine, I.

Saf su,

II.

NaOH(suda),

I.

Su ilave edilirse pH değeri azalır.

II.

NaOH katısı ilave edilirse pH değeri azalır.

III. İçinden NH3 gazı geçirilirse amonyum tuzunun çözeltisi oluşur.

III. NH3(suda) yukarıdakilerden hangileri ilave edilirse çözeltinin pH değeri artar?

yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

A) Yalnız I

B) Yalnız II

B) Yalnız II

D) I ve II D) II ve III

E) II ve III

E) I, II ve III

6. X + 2HNO3 ¾® Ca(NO3)2 + 2H2O

3.

C) Yalnız III

C) I ve II

denkleştirilmiş tepkimesinde yer alan X bileşiğinin sulu çözeltisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Bazik özellik gösterir.

B)

H+ iyonu içermez.

C)

Ele kayganlık hissi verir.

D)

Elektrolittir.

E)

Turnusol kağıdının rengini maviye çevirir.

I.

H2SO4(suda) + 2KOH(suda) ¾® K2SO4(suda) + 2H2O(s)

II.

Na(k) + HCI(suda) ¾® NaCI(suda) + 1/2H2(g)

III. NH3(g) + HCI(g) ¾® NH4CI(k) IV. HCI(suda) + AgNO3(suda) ¾® AgCI(k) + HNO3(suda) Yukarıdakilerden hangileri nötrleşme tepkimesidir? A) Yalnız I D) II ve III

1.C 2.E 3.B

B) Yalnız III

C) I ve IV E) I, II ve IV 4.E 5.E 6.A

238

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

ASİTLERİN ve BAZLARIN TEPKİMELERİ

HCI sulu çözeltisine yavaş yavaş KOH sulu çözeltisi ilave ediliyor.

Nötrleşme tepkimesi gerçekleşir.

II.

Potasyum klorür tuzu ve su oluşur.

B) Yalnız II

I.

H3PO4

II.

Ca(OH)2

II.

HCI(suda),

A) Yalnız I

yargılarından hangileri doğrudur?

8.

Saf su,

sıvılarından hangileri ayrı ayrı eklenirse nötrleşme tepkimesi gözlenir?

H+(suda) + OH–(suda) ¾® H2O(s) şeklindedir.

D) II ve III

I.

III. NaOH(suda),

III. Oluşan tepkimenin net iyon denklemi,

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) I ve III

C) Yalnız III E) I ve III

E) I, II ve III

11.

pH metre

III. NH3

X

IV. HCOOH

Y

Z

0

Yukarıdaki maddeler ile hazırlanmış sulu çözeltilerden hangileri NaOH çözeltisi ile nötrleşme tepkimesi verir? A) Yalnız I

DAKLI SORULAR

10. Oda koşullarında pH değeri 3 olan bir sulu çözeltiye,

Bu olayla ilgili, I.

KAZANIM

B) Yalnız III

D) II ve III

T

7

14

Yukarıdaki pH metrede X, Y, Z ve T çözeltilerinin pH değerleri gösterilmiştir.

C) I ve IV

Buna göre, hangi iki çözelti arasında nötrleşme tepkimesi gerçekleşebilir?

E) I, II ve IV

A) X ve Y

B) Y ve Z D) Z ve T

C) X ve Z E) X ve T

9.

H2SO4

Mg(OH)2

Yukarıdaki sulu çözeltiler boş bir kapta karıştırılırsa aşağıdakilerden hangisi yanlış olur? A)

Asit - baz tepkimesi gerçekleşir.

B)

MgSO4 tuzunun sulu çözeltisi elde edilir.

C)

Isı açığa çıkar.

D)

Oluşan çözelti elektriği iletir.

E)

Oluşan tepkimenin net iyon denklemi,

12. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi gerçekleşmez?

Mg2+ + SO2– ¾® MgSO4(suda) şeklindedir. (suda) 4(suda) 7.E 8.C 9.E

A)

HBr + KOH ¾®

B)

H2SO4 + CaO ¾®

C)

NH3 + HCI ¾®

D)

Na2O + CO2 ¾®

E)

CH3COOH + HNO3 ¾®

10.C 11.E 12.E

239

2. TEST KAZANIM

Aşağıdaki tepkimelerden hangisi gerçekleşmez? A)

MgO + CH3COOH ¾®

B)

H3PO4 + NaOH ¾®

C)

Na2O + Mg(OH)2 ¾®

D)

CO2 + CaO ¾®

E)

SO3 + KOH ¾®

4.

2.

2 mol HCl içeren sulu çözelti ile 2 mol Mg(OH)2 içeren sulu çözelti karıştırılarak tepkime gerçekleştiriliyor. Buna göre, I. Tepkime sonucunda 1 mol MgCl2(suda) oluşur.

ÇIKMIŞ SORU

1.

ASİTLERİN ve BAZLARIN TEPKİMELERİ

DAKLI SORULAR

II. Tepkime nötralleşme tepkimesi olarak sınıflandırılır. III. 1 mol HCl(suda) tepkimeye girmeden kalır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

E) I, II ve III MSÜ - 2022

1 mol H2SO4 içeren bir çözeltiyi tam nötrleştirmek için, I.

1 mol NaOH

II.

1 mol Mg(OH)2

C) I ve II

III. 2 mol HCOOH 5.

içeren çözeltilerden hangileri kullanılabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III

A) 7,4

6. 3.

0,2 mol H3PO4 içeren bir çözeltiyi tam nötrleştirmek için kaç gram Ca(OH)2 katısı kullanmak gerekir? (Ca:40, H:1, O:16)

0,2 mol HCI içeren 25°C deki sulu çözeltiye 0,3 mol KOH katısı ilave ediliyor.

B) 14,6

C) 22,2

D) 29,6

E) 37

0,5 mol HBr içeren 25 °C’deki bir sulu çözeltiye yavaş yavaş Mg(OH)2 çözeltisi ilave ediliyor. pH

Buna göre, I.

Tam nötrleşme gerçekleşir.

II.

0,1 mol KOH artar.

7

III. Son durumda elde edilen çözeltinin pH değeri 7’den büyüktür. 0

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

n

Eklenen Mg(OH)2 nin mol sayısı

Bu olayla ilgili verilen grafiğe göre n değeri kaçtır?

C) I ve II

A) 0,25

E) I, II ve III

1.C 2.B 3.D

B) 0,50

C) 0,75

D) 1,00

E) 1,25

4.C 5.C 6.A

240

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

ASİTLERİN ve BAZLARIN TEPKİMELERİ

Aşağıda X, Y ve Z sulu çözeltilerinin oda koşullarındaki pH değerleri verilmiştir.

pH = 1

pH = 8

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Büret

9.

NaOH(suda)

pH = 13 Erlenmayer

X

Y

HCI(suda) + lahana suyu

Z

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Şekildeki erlenmayerdeki çözeltide 2 mol HCI ve indikatör olarak lahana suyu bulunmaktadır.

A)

X ve Y asidik, Z bazik karakterlidir.

B)

Y ve Z karıştırılırsa nötrleşme olayı gerçekleşir.

C)

X’e su eklenirse pH değeri azalır.

D)

Z’nin bazik karakteri Y’den fazladır.

I.

E)

Z çözeltisine X çözeltisi ilave edildiğinde başlangıçtaki çözeltinin pH değeri artar.

1 mol NaOH ilave edildiğinde çözeltinin rengi değişmez.

II.

2 mol NaOH ilave edildiğinde çözeltinin rengi mor olur.

Buna göre, erlenmayerdeki çözeltiye,

III. 3 mol NaOH ilave edildiğinde çözeltinin rengi yeşil olur. ifadelerinden hangileri doğrudur? (Lahana suyu; asidik ortamda kırmızı, nötr ortamda mor, bazik ortamda yeşil rengini almaktadır.) A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II E) I, II ve III

10. X

8.

1 mol H2SO4 içeren sulu çözelti ile 2 mol KOH içeren sulu çözelti karıştırılarak tepkime gerçekleştiriliyor.

Yukarıdaki sisteme gönderilen X gazı herhangi bir tepkimeye girmeden sistemden çıkıyor.

A) Nötralleşme tepkimesi olarak sınıflandırılır.

ÇIKMIŞ SORU

HCI(suda)

NaOH(suda)

Bu tepkimeyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?

B) Tepkime sonucunda H2 gazı açığa çıkar.

Buna göre X gazı,

C) Tepkime sonucunda 1 mol H2O oluşur.

II. CO

I. NH3

D) 1 mol KOH tepkimeye girmeden kalır.

III. SO3

IV. CH4

yukarıdakilerden hangileri olabilir?

E) Tepkime sonucunda 2 mol K2SO4 tuzu oluşur.

A) Yalnız II

TYT - 2020

D) II ve IV 7.D 8.A

B) Yalnız III

C) I ve III E) I ve IV 9.E 10.D

241

3. TEST KAZANIM

ASİTLERİN ve BAZLARIN TEPKİMELERİ

DAKLI SORULAR

1.

Metal türü

4.

Örnek

I

Aktif metal

a

Ag

II

Amfoter metal

b

Mg

III

Yarı soy metal

c

Zn

IV

Soy metal

d

Au

Yukarıdaki metal türleri için verilen örneklerin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

A)

B)

I

b

II

c

III c

III

a

IV d

IV d

I

a

II

b

C)

D)

I

b

II

a

E)

I

d

I

c

II

c

II

a

III

a

III d

III d

IV b

IV c

IV b

Aşağıdaki tepkimeler uygun koşullarda gerçekleştirildiğinde hangisinde açığa çıkan gaz diğerlerinden farklıdır? A)

Zn + HCI ¾®

B)

Ag + H2SO4 ¾®

C)

Al + NaOH ¾®

D)

Na + H2SO4 ¾®

E)

K + HNO3 ¾®

5.

Mg(k)

Yandaki kapta bulunan HCI çözeltisine Mg metali batırıldığında aşağıdakilerden hangisi yanlış olur?

HCI (suda)

2.

Aşağıdaki tabloda bazı metallerin belirtilen asit çözeltileri ile tepkime verip (3) vermeme (7) durumları gösterilmiştir.

25 °C

A)

Metal - asit tepkimesi gerçekleşir.

Metal

HCl

HNO3

B)

H2 gazı açığa çıkar.

Na

3

3

C)

H+ iyonu sayısı azalır.

Ca

3

7

D)

Çözeltinin pH değeri zamanla azalır.

Cu

7

7

E)

Son durumdaki çözelti elektrolittir.

Buna göre, hangi metaller için verilen bilgide yanlışlık yapılmıştır? A) Na

B) Ca D) Na ve Ca

3.

C) Cu

K

Cu

Fe

HCI (suda)

HCI (suda)

NaOH (suda)

I

II

III

6.

E) Ca ve Cu

Yukarıdaki kaplarda bulunan sulu çözeltilere belirtilen metaller batırıldığında hangi kaplarda H2 gazı çıkışı gözlenir?

Aşağıdaki tepkimelerden hangisi uygun şartlarda gerçekleşir? A) Mg + NaOH ¾®

B) Cu + HCI ¾®

C) Na + HNO3 ¾®

D) Pt + H2SO4 ¾®

A) Yalnız I D) I ve III

E) Ag + HBr ¾® 1.B 2.E 3.C

B) Yalnız III

C) I ve II E) II ve III 4.B 5.D 6.A

242

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

ASİTLERİN ve BAZLARIN TEPKİMELERİ

11,5 gram Na metali yeteri kadar H2SO4 çözeltisi ile tepkimeye girdiğinde NK’da kaç litre H2 gazı oluşur? (Na: 23) A) 2,24

B) 4,48

C) 5,6

D) 8,96

KAZANIM

DAKLI SORULAR

10. Aşağıdaki düzenekte musluklar açılarak hunilerdeki derişik H2SO4 çözeltileri Mg ve Cu metalleri bulunan kaplara boşaltılıyor.

E) 11,2

Derişik H2SO4 çözeltisi

X

8.

I

II

III

Mg(k)

HNO3 (suda)

Cam kap

HF (suda)

Cam kap

HCI (suda)

Buna göre, X kabında hangi gazlar toplanır?

Çinko kap

A) Yalnız H2

B) Yalnız SO2

C) Yalnız SO3

D) H2 ve SO2

Yukarıdaki kaplardan hangilerinde bir süre sonra aşınma gözlenir? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

E) SO2 ve SO3

C) Yalnız III 11.

E) II ve III

I.

II.

X

NaOH

9.

Laboratuvarda, içerisinde derişik hidroklorik asit ve derişik nitrik asit çözeltisi oldukları bilinen ancak üzerinde etiketleri olmayan iki şişe bulunmaktadır.

Y

III.

Z

HNO3

HCI

X, Y ve Z metalleri yukarıdaki sulu çözeltilere eklendiğinde I. ve II. kapta H2 gazı oluşurken III. kapta herhangi bir gaz çıkışı gözlenmiyor.

Bu şişeleri içerdikleri asitler açısından doğru şekilde etiketlemek için aşağıdakilerden hangisinin yapılması uygundur?

Buna göre bu metaller aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? X

Y

Z

A)

Zn

Ca

Cu

B)

Al

Mg

Au

C)

K

Na

Pt

D)

Al

Cu

Au

E)

Mg

K

Cu

A) Çinko metali üzerindeki etkilerini incelemek

ÇIKMIŞ SORU

Cu(k)

B) Kireç taşı üzerindeki etkilerini incelemek C) Bakır metali üzerindeki etkilerini incelemek D) Çözeltilerin pH değerlerini belirlemek E) Sodyum hidroksit üzerindeki etkilerini incelemek TYT - 2020

7.C 8.E 9.C

10.D 11.B

243

1. TEST KAZANIM

HAYATIMIZDA ASİTLER ve BAZLAR

DAKLI SORULAR I

1.

II

Korozif

4.

III

Çevreye zararlı

Yanıcı

Yukarıdaki güvenlik uyarı işaretlerinden hangileri asit ve bazların ambalaj etiketinde bulunabilir? A) Yalnız I

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

Aşağıdakilerden hangisi asit ve bazlarla çalışırken alınması gereken tedbirlerden biri değildir? A)

Asit ve bazlar birbirine karıştırılmamalıdır.

B)

Asit ve bazların buharları koklanmamalı ve temas edilmemelidir.

C)

Asit çözeltisi hazırlarken daima asitin üzerine su eklenmelidir.

D)

Asit ve bazların ambalaj etiketlerindeki güvenlik uyarı sembolleri dikkate alınmalıdır.

E)

Deney yaparken laboratuvar önlüğü, eldiven, yüz maskesi, gözlük gibi koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır.

E) I, II ve III

5.

CaO + H2O ¾® X + ısı tepkimesinde oluşan X bileşiği ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

2.

Asit yağmurları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)

Yaygın adı sönmüş kireçtir.

B)

Yağ ile tepkimeye girerek suda çözünmesini sağlar.

A)

C)

Çıplak elle dokunulmasında herhangi bir sakınca yoktur.

D)

Yapı malzemelerinde bağlayıcı olarak kullanılır.

E)

Nem çekici özelliği vardır.

Bazı asidik oksitlerin uygun ortamda su buharı ile etkileşerek HNO3, H2SO4 gibi asitlere dönüşmesi olayıdır.

B)

Yeraltı ve yerüstü sularının asitliğini artırarak buralarda yaşayan canlı türlerine zarar verir.

C)

Asit yağmurlarının pH değeri 6 - 7 arasındadır.

D)

Kireçtaşı veya mermerden yapılmış bina, heykel ve sanatsal yapılara zarar verir.

E)

Kömür ve petrol gibi fosil yakıtların kullanılması sonucu oluşan gazlar asit yağmurlarına neden olur.

6.

Formülü H2SO3 tür.

I

II

Halk arasında zaç yağı veya akü asidi olarak bilinir.

Sülfürk ast

Kimyasal gübre, patlayıcı ve endüstriyel boya üretiminde kullanılır.

Nem çekici ve kurutucudur.

III

3.

Aşağıdaki gazlardan hangisi asit yağmurlarına neden olmaz? A) CH4

B) CO2 D) NO2

IV

Yukarıdaki kavram haritasında sülfürik asit ile ilgili verilenlerden hangileri doğrudur?

C) SO2

A) I ve III

E) SO3

B) II ve IV D) II, III ve IV

1.B 2.C 3.A

C) I, II ve III E) I, II, III ve IV 4.C 5.C 6.D

244

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

HAYATIMIZDA ASİTLER ve BAZLAR

DAKLI SORULAR

10. Sud kostik (NaOH) bileşiği ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

X ve Y bazları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. X: Yumuşak sabun (Arap sabunu) üretiminde kullanılır. Y: Yapı malzemelerinde bağlayıcı olarak kullanılır.

A)

Yarı saydam kristallerden oluşan, beyaz renkli, nem çekici bir katıdır.

Buna göre, bu bazların formülleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

B)

Suda ısı vererek çözünür ve temas edildiğinde derinin suyunu çekerek deriyi yakar.

C)

Deri üzerindeki protein ve yağlarla etkileşerek tüy ve kılların dökülmesini kolaylaştırır.

X

Y

A)

KOH

Ca(OH)2

D)

B)

NaOH

Ca(OH)2

Sabun ve deterjan üretiminde, petro - kimya endüstrisinde kullanılır.

E)

C)

KOH

NaOH

Buzdolabı ve klimalarda soğutucu akışkan olarak kullanılır.

D)

Ca(OH)2

KOH

E)

NaOH

KOH

11.

8.

KAZANIM

I

II

Kireç çözücü

Yağ çözücü

Aşağıdakilerden hangisinin üretimi sırasında asit kullanılmaz? A) Gübre

B) Harç

Evsel temizlik ürünleri

C) Gıda Tuvalet temizleyici

Lavabo açıcı

D) Boya

E) İlaç III

V Pas çözücü

IV

9.

Yukarıdaki kavram haritasında evsel temizlik ürünleri ile ilgili verilenlerin asidik ve bazik olarak sınıflandırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Asit ve bazlar sağlık açısından değerlendirildiğinde aşağıdakilerden hangisi yanlış olur? A)

Mide koruyucu ilaçlarda genellikle HCI ve H2SO4 gibi asitler kullanılır.

B)

Asitli gıdaların fazla tüketilmesi diş sağlığı açısından zararlıdır.

C)

Kandaki pH değerinin değişmesine neden olabilirler.

D)

Maden suyu, gazoz, kola gibi içeceklerde lezzet vermek ya da asit düzenleyici olarak birçok asit kullanılır.

E)

Proteinler midede asidik ortamda sindirilirken, yağlar ince bağırsakta bazik ortamda sindirilirler.

7.A 8.B 9.A

Asidik

Bazik

A)

I ve II

III, IV ve V

B)

I, IV ve V

II ve III

C)

III ve V

I, II ve IV

D)

I, II ve IV

III ve V

E)

IV ve V

I, II ve III

10.E 11.B

245

2. TEST KAZANIM 1.

HAYATIMIZDA ASİTLER ve BAZLAR

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki maddelerden hangisinin yaygın adı yanlış verilmiştir? Madde

Yaygın adı

A)

HCl

Tuz ruhu

B)

NaOH

Potas kostik

C)

CH3COOH

Sirke ruhu

D)

Ca(OH)2

Sönmüş kireç

E)

HNO3

Kezzap

4.

Günlük hayatta yaygın olarak kullanılan asit ve bazlarla ilgili; I.

Tuz ruhunun buharı zehirli olduğundan tuz ruhu ile çalışırken çeker ocak kullanılmalıdır.

II.

Aşırı asitli içecek ve yiyecek tüketilmesi diş hastalıklarına neden olur.

III. Kireç ve kostik gibi maddeler tahriş edici olduklarından eldiven, gözlük ve önlük olmadan bu maddelerle çalışılmamalıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) II ve III

2.

C) I ve II E) I, II ve III

Asit yağmurları aşağıdakilerden hangisine neden olmaz? A)

Toprağın kimyasal yapısını bozar.

B)

Tarihi eser ve heykelleri aşındırır.

C)

Yağmur suyunun pH değerini artırır.

D)

Ağaç ve bitkileri olumsuz yönde etkiler.

I.

bol su ile yıkamak,

E)

Suda yaşayan canlılara zarar verir.

II.

yemek sodası (NaHCO3) ile pansuman yapmak,

5.

Deney yaparken cildimize asit temas ettiğinde,

III. limon suyu dökmek yukarıdakilerden hangileri yapmak uygundur? A) Yalnız I 3.

Bir kömür örneği yakıldığında CO2, H2O, SO2 ve N2O5

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II E) I, II ve III

gazlarının oluştuğu, yanma sonucu kalan külde de başlıca CaO gibi metal oksitlerin oluştuğu belirlenmiştir. Buna göre, I. Bu kömürün yakıt olarak kullanılması, asit yağmuru oluşumunda etkilidir.

6.

ÇIKMIŞ SORU

II. Oluşan gazlar suda çözündüğünde suyun pH değerini artırır. III. Oluşan küldeki metal oksitler sulu ortamda bazik özellik gösterir.

B) Yalnız II

I.

Sanayi tesislerinin bacalarına filtre takılmalıdır.

II.

Benzin ve mazotla çalışan araçlar yerine LPG ve elektrikle çalışan araçlar kullanılmalıdır.

III. Orman yangınlarını önleyici tedbirler alınarak yeşil alanlar artırılmalıdır.

ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

Asit yağmurları oluşumunu azaltmak için,

C) I ve III yukarıdaki tedbirlerden hangileri alınabilir?

D) II ve III

E) I, II ve III A) Yalnız I

MSÜ - 2020

D) I ve III

B) I ve II

C) II ve III E) I, II ve III 4.E 5.C 6.E

1.B 2.C 3.C

246

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

HAYATIMIZDA ASİTLER ve BAZLAR

Aşağıdaki güvenlik uyarı işaretlerinden hangisinin asit ve bazların ambalaj etiketlerinde bulunması beklenmez? A)

B)

Aşındırıcı

D)

A)

Çamaşır suyu, etkin maddesi NaCIO olan kuvvetli bir asidik çözeltidir.

B)

Lavabo açıcı olarak NaOH, kireç çözücü olarak HCI çözeltileri kullanılabilir.

Toksik (zehirli)

C)

Tuvalet taşlarındaki kirlilik HCI ve H2SO4 gibi asit kaynaklı ürünlerle giderilebilir.

D)

Lavabo açıcıların aşırı kullanılması, gider borularına ve atık su tesisatlarına zarar verir.

E)

Evlerde bulunan sirke ve limon tuzu karışımı kireç çözücü olarak kullanılabilir.

E)

Patlayıcı

DAKLI SORULAR

10. Evsel temizlik ürünleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

C)

Çevreye zararlı

KAZANIM

Tahriş edici 11. Aşağıdaki maddelerden hangisinin kullanım alanı yanlış verilmiştir?

8.

Kullanım alanı

A)

Vücudumuzdaki pH seviyeleri bikarbonat (HCO–3) iyonu kullanılarak kontrol edilir.

A)

NaOH

Lavabo açıcı olarak ve metal işleme sanayisinde

B)

Lavabo açıcıların ana bileşeni olan NaOH’ın aşırı kullanımı gider borularına zarar verir.

B)

HNO3

Nitratlı gübre ve patlayıcı yapımında

C)

Mide öz suyunun yapısında HCI asiti bulunur.

C)

Ca(OH)2

Deri sanayisinde ve harç yapımında

D)

Çamaşır suyu ve tuz ruhu gibi evsel kimyasallar yiyecek ve içeceklerden farklı yerlerde bulundurulmalıdır.

D)

H2CO3

E)

KOH

E)

9.

Madde

Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Seramik, porselen veya metal yüzeyler tuz ruhu ile temizlenmelidir.

Gazoz ve kolalı içecek üretiminde Kireç çözücü ve pas sökücü üretiminde

12. Asit ve bazlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A)

Fosforik asit kolalı içeceklerin üretiminde kullanılır.

A)

B)

Nem çekme özelliğine sahip asit ve bazların cilt ile teması engellenmelidir.

Metal raflarda ve tavana yakın yerlerde saklanmalıdır.

B)

Depolanırken şişeleri etiketlenmelidir.

C)

Fosil yakıt kullanımı asit yağmurlarının oluşumunu artırır.

C)

Temas halinde zehirli gaz oluşturabilecek kimyasallardan uzak tutulmalıdır.

D)

Kireç, deri endüstrisinde kullanılır.

D)

Aktif metallerden uzakta depolanmalıdır.

E)

Evlerde kullanılan temizlik malzemelerinin sağlık açısından zararı yoktur.

E)

Güneş ışığından uzak, serin, kuru ve havalandırması iyi olan ortamlarda depolanmalıdır.

7.D 8.E 9.E

10.A 11.E 12.A

247

1. TEST KAZANIM 1.

TUZLAR

DAKLI SORULAR Tuzların genel özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

İyonik yapılı saf maddelerdir.

B)

Erime ve kaynama noktaları düşüktür.

C)

Sulu çözeltileri nötr, asidik yada bazik özellik gösterebilir.

D)

Katı halde elektrik akımını iletmezler.

E)

Suda az veya çok çözünerek iyonlarına ayrılırlar.

4.

Kimyasal formülü CaCO3 olan tuz ile ilgili, I.

Sistematik adı kalsiyum karbonat, yaygın adı kireç taşıdır.

II.

Doğada kireç taşı, mermer veya tebeşir şeklinde bulunur.

III. Kağıt üretiminde ve suyun sertliğini gidermede kullanılır. IV. Boya ve inşaat sektöründe dolgu malzemesi olarak kullanılır. yukarıdaki ifadeler sırası ile doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde nasıl bir sonuç ortaya çıkar? A) D, D, D, D

B) D, Y, D, Y

D) D, D, Y, D

2.

C) Y, D, Y, D

E) Y, D, D, D

Çamaşır sodası

Yemek tuzu

Yaygın adı

5. Yemek sodası

Nişadır

Yukarıdaki kavram haritasında bazı tuzların yaygın adı verilmiştir.

B) NH4CI

D) Na2CO3

Formülü NaHCO3’tür.

II.

Yaygın adı soda külüdür.

IV. Cam üretiminde ana bileşenlerden biridir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) I ve II

C) NaHCO3

Boya ve inşaat sektöründe dolgu maddesi olarak kullanılan ve sönmemiş kirecin ana kaynağı olan tuzun yaygın adı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Soda külü

B) Yemek tuzu

C) Kireç taşı

D) Nişadır

B) II ve III D) I, II ve IV

E) NaCI

6. 3.

I.

III. Kiri temizlerken sabun etkisi yapar.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin yaygın adı kavram haritasında yer almaz? A) CaCO3

Sodyum karbonat tuzu ile ilgili,

I.

Na2CO3

II.

NaCI

C) III ve IV E) II, III ve IV

III. NH4CI Yukarıdaki tuzlardan hangilerinin oda koşullarındaki sulu çözeltisinin pH değeri 7’den büyüktür? A) Yalnız I

E) Kabartma tozu

D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I ve III 4.D 5.E 6.A

1.B 2.A 3.C

248

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

TUZLAR

7.

Tuz NaHCO3

a

Kireç taşı

II

CaCO3

b

Nişadır

III

NH4Cl

c

Yemek sodası

Yukarıda formülleri verilen tuzların yaygın adlarının eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

B)

I

c

b

II

c

I

a

II III

C)

I

b

b

II

III a

III

D)

I

c

a

II

a

c

III b

DAKLI SORULAR

10. Yemek tuzu (sofra tuzu) ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Yaygın adı

I

KAZANIM

E)

I

b

II

c

A)

Formülü NaCI’dir.

B)

Beyaz renkli, kokusuz ve kristal yapılı iyonik bir bileşiktir.

C)

Vücudumuz için önemli bir elektrolit kaynağıdır.

D)

Yanıcı ve tehlikelidir.

E)

Gıda endüstrisinde tat verici ve koruyucu olarak kullanılır.

11. Bir X tuzu ile ilgili aşağıdaki bilgi veriliyor.

III a

“Suda sertlik yapan iyonları karbonatları halinde çöktürerek ortamdan uzaklaşmasını sağlayan bazik bir tuzdur. Bu nedenle çamaşır makinelerinde yumuşatıcı olarak kullanılır.” Buna göre, X tuzunun formülü aşağıdakilerden hangisidir?

HNO3 + KOH ¾® X + H2O

8.

denkleştirilmiş tepkimesindeki X ile ilgili, I.

Sistematik adı potasyum nitrattır.

II.

Nötr tuzdur.

B) Na2CO3

A) NaCI D) CaCO3

III. Sulu çözeltisi elektrik akımını iletir.

C) NH4CI E) NaHCO3

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız III

C) I ve II 12.

D) II ve III

E) I, II ve III

Yaygın adı nişadırdır.

Sulu çözeltisi bazik özellik gösterir.

I

II NH4CI

9.

Bir X tuzu ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

Halk arasında yemek sodası olarak bilinir.

•

Annelerimiz hamurları kabartmak için kullanır.

•

Diş macunlarında ve yangın söndürücülerde kullanılır.

Soğutma torbalarında soğutucu olarak kullanılır.

D) NaHCO3

B) NH4CI

IV

III

Yukarıdaki kavram haritasında NH4Cl tuzu ile ilgili bilgiler verilmiştir.

Buna göre, X tuzunun formülü aşağıdakilerden hangisidir? A) CaCO3

Metallerin lehimlenmesinde ve kuru pil üretiminde kullanılır.

Buna göre, bu bilgilerden hangileri doğrudur?

C) Na2CO3

A) I ve III

E) AI2(SO4)3

B) II ve IV D) I, II ve III

7.D 8.E 9.D

C) I ve IV E) II, III ve IV 10.D 11.B 12.C

249

Orta

Ort aZ

Kola y

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR

Aşağıda bazı indikatörlerin asidik veya bazik ortamda aldıkları renkler verilmiştir. İndikatör

Asit

Baz

Metil oranj

Kırmızı

Sarı

Bromtimol mavisi

Sarı

Lacivert

II.

Ambalaj etiketinde yandaki güvenlik sembolü bulunan asit ve bazlar ................ etkiye sahip olduklarından bu maddelerin cilde, deriye veya göze temas ettirilmeleri sakıncalıdır.

4.

Yukarıdaki cümledeki boşluğa gelmesi gereken uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?

Buna göre, I.

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

A) aşındırıcı

Metil oranj Galatasaraylı, bromtimol mavisi Fenerbahçelidir.

B) patlayıcı

D) yanıcı

C) zehirli E) yakıcı

Limon suyuna metil oranj damlatılırsa çözeltinin rengi kırmızı olur.

III. Çamaşır suyuna bromtimol mavisi damlatılırsa çözeltinin rengi sarı olur. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III E) II ve III 5.

0,4 mol H2SO4 içeren bir sulu çözeltiye kaç mol NaOH katısı ilave edilirse tam nötrleşme gerçekleşir? A) 0,2

2.

C) 0,6

D) 0,8

E) 1,0

Aşağıdaki maddelerden hangisi tuz değildir? A) H2SO4

B) NaCI

C) NH4CI

D) Na2CO3

E) KBr

6.

3.

B) 0,4

I. Gazoz III. Kireç suyu

II. Üzüm suyu IV. Sabunlu su

Temizlik düşkünü Leyla’nın saçları uzun ve kısmen dökülmektedir. Bundan dolayı yaşadığı evdeki lavabo ve banyoda dökülen saçlar birikip tıkanmalara neden olmaktadır.

Bir kişi yukarıdakilerden hangilerini içerse asidik bir şey içmiş olur?

Buna göre Leyla, aşağıdaki maddelerden hangisini sıcak su ile birlikte kullanırsa lavabo ve banyodaki tıkanmaları giderebilir?

A) Yalnız I

A) NaOH

D) III ve IV

B) Yalnız III

C) I ve II E) II ve IV

B) NaCI D) HCI

1.C 2.A 3.C

C) C2H5OH E) CH3COOH 4.A 5.D 6.A

250

1 7.

Asitlerin tadının ekşi, bazların tadının acı olduğunu bilen bir kişinin, I.

9.

A

B

a

II.

c

b

Yukarıdaki Venn şemasında, A kümesi ¾® Asit

Tuz ruhu

Diş macunu

B kümesi ¾® Baz

III.

olduğuna göre,

IV.

Özellik

Çamaşır suyu

A) Yalnız II

a

II.

Sulu çözeltisinin ele kayganlık hissi vermesi

b

III.

Sulu çözeltisinin elektrik akımını iletmesi

c

Sirke

evinde bulunan yukarıdaki maddelerden hangilerinin tadına bakarak asit mi baz mı olduğunu anlamaya çalışması sakıncalıdır? B) Yalnız IV

yukarıdaki özelliklerin Venn şemasında yer aldığı bölgelerden hangileri doğru verilmiştir?

C) I ve IV A) Yalnız I

D) II ve III

Yer aldığı bölge

Suda çözündüğünde H+ iyonu I. verme

B) Yalnız III

C) I ve II

E) I, II ve III D) II ve III

E) I, II ve III

10. Nötr bir tuzdur. 8.

TV kanallarının gündüz kuşağındaki bir sağlık programına konuk olan Oktay Hoca ile program spikeri arasında şöyle bir konuşma geçiyor: X

Spiker: Efendim bir izleyicimiz twit atmış. “Temizlik yaparken tuz ruhu ile çamaşır suyunu karıştırmanın bir sakıncası var mıdır?” diye soruyor. Oktay Hoca: Olmaz olur mu efendim. Eğer bu maddeler karıştırılırsa aralarında kimyasal tepkime olur ve açığa çıkan gaz insanı zehirlemekle kalmayıp ölümüne bile neden olabilir. Dikkatli olmak lazım.

Yukarıdaki kavram haritasında tanıtılan X tuzunun formülü aşağıdakilerden hangisidir?

Buna göre, Oktay Hocanın bahsettiği zehirli gaz aşağıdakilerden hangisidir? A) CO

B) CI2

C) H2S

D) NH3

Kaya tuzunda katı halde, denizlerde çözünmüş halde bulunur.

Kışın yollarda oluşan buzları eritmede kullanılır.

A) CaCO3

E) SO3

D) KNO3

7.D 8.B

B) Na2CO3

C) NH4CI E) NaCI 9.E 10.E

251

Orta

Ort aZ

Kola y

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR

Levent evde demlediği çaydan üç bardak hazırlayarak üzerlerine birkaç damla belirtilen çözeltilerden ilave ediyor. Limon suyu

I

Zor

2 1.

or

Ko l

rta -O ay

Çamaşır suyu

3.

CaCO3 + ısı ¾® X + CO2

II.

X + H2O ¾® Y + ısı

Yukarıdaki tepkimeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Tuzlu su

II

I.

A)

X bazik oksittir.

B)

II. tepkime kirecin söndürülmesi olayıdır.

C)

Y inşaat malzemelerinde bağlayıcı olarak kullanılan nem çekici bir maddedir.

D)

I. tepkime endotermik, II. tepkime ekzotermiktir.

E)

I. olay kimyasal, II. olay fiziksel değişimdir.

III

I. bardakta çayın rengi açılırken II. bardakta koyulaşıyor. III. bardakta ise herhangi bir renk değişikliği gözlenmiyor. Bu deneyden yola çıkan Levent’in, I.

Demlenmiş çayın rengi asidik, bazik ve nötr ortamlarda farklı olur.

II.

Demlenmiş çay doğal bir indikatör olarak kullanılabilir.

4.

III. Demlenmiş çay asidik ortamda daha lezzetli olur.

Zaç yağı ve sud kostik sulu çözeltilerinin tepkimesinden oluşan tuzun formülü aşağıdakilerden hangisidir? A) Na2SO4

yukarıdaki sonuçlardan hangilerini çıkarması mantıklıdır? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

D) CaSO4

C) K2SO4 E) KNO3

C) I ve II E) I, II ve III

5.

2.

B) NaNO3

Aşağıda mol sayıları verilen kuvvetli asit ve kuvvetli bazların sulu çözeltileri karıştırıldığında oluşan çözeltilerden hangisinin özelliği yanlış verilmiştir?

Şermin çok çalışkan bir öğrencidir ve her gece sabaha kadar ders çalışır. Bir gece uykusu gelir gibi olur ve kahve yapmak için ısıtıcıya su koyarken rezistansın kireçlendiğini farkeder. Buna göre, Şermin’in su ısıtıcısındaki kireçlenmeyi gidermek için,

Özellik

I.

tuz ruhu,

II.

sud kostik,

A)

0,2 mol HCI + 0,3 mol NaOH

Bazik

B)

0,1 mol H2SO4 + 0,1 mol KOH

Nötr

C)

0,5 mol HNO3 + 0,2 mol Ca(OH)2

D)

0,2 mol HCI + 0,1 mol Ca(OH)2

Nötr

E)

0,2 mol H2SO4 + 0,3 mol NaOH

Asidik

III. sirke maddelerinden hangilerini kullanması uygundur?

Asidik

A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) I ve III 3.E 4.A 5.E

1.C 2.B

252

2 6.

Günlük hayatta kullandığımız asit, baz ve tuzlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

9.

Deney yapmak için laboratuvara gelen Eylül, oda koşullarında içerisinde hidroklorik asit ve sodyum hidroksit çözeltisi oldukları bilinen ancak üzerlerinde etiket bulunmayan iki şişe ile karşılaşıyor.

A)

Paslanmış bir tencereyi temizlemek için çamaşır suyu kullanılabilir.

B)

Mide yanması sıkıntısı olan bir kişinin yemek sodasını su ile karıştırıp içmesinde sakınca yoktur.

I.

çözeltilerin pH değerlerini belirlemek,

C)

Lavaboda tıkanma sorunu varsa sud kostik çözeltisi kullanılabilir.

II.

çözeltilerin alüminyum metali üzerindeki etkilerini incelemek,

D)

Yemek tuzu, gıdaların tatlandırılması ve korunmasının yanında kışın yollarda oluşan buzları eritmek için kullanılır.

III. çözeltilere turnusol kağıdı batırıp renk değişimini incelemek

E)

Bulaşık deterjanları yüksek oranda klor ve fosfat içerdiğinden bulaşıkların iyi durulanmasına özen gösterilmelidir.

Eylül’ün bu şişeleri birbirinden ayırt edebilmesi için,

işlemlerinden hangilerini yapması uygun olur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

7.

• Kireç taşı

• Tebeşir

C) I ve III E) I, II ve III

• Mermer

Yukarıda doğada bulunan üç formu verilen tuzun formülü aşağıdakilerden hangisidir? B) Na2CO3

A) CaSO4 D) NH4CI

8.

C) CaCO3 E) NaHCO3

Oda sıcaklığında bardaklarda bulunan limon sularının üzerine belirtilen sıvılardan bir miktar ekleniyor. 10. Bir sulu çözeltinin asidik veya bazik özellik gösterdiği bilinmektedir. Çamaşır suyu

Saf su

Bu çözeltinin asit çözeltisi mi yoksa baz çözeltisi mi olduğuna karar vermek için; I. çözeltinin elektrik iletkenliğinin ölçülmesi,

® Limon ® suyu

II. çözeltiye daldırılan turnusol kâğıdında renk değişiminin gözlenmesi,

2

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

1. bardaktaki limon suyunun ekşiliği azalır.

B)

Yeterince saf su eklenirse 1. bardaktaki limon suyunun pH değeri 7’ye eşit olabilir.

C)

2. bardakta tepkime olur.

D)

2. bardaktaki çözeltinin pH değeri artar.

E)

1. bardaktaki limon suyunun elektrik iletkenliği azalır.

ÇIKMIŞ SORU

1

III. çözeltinin pH değerinin ölçülmesi işlemlerinden hangilerinin yapılması uygundur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III TYT - 2022

6.A 7.C 8.B

9.C 10.D

253

Orta

Ort aZ

Kola y

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR

Sülfürik asit (H2SO4) ve asetik asit (CH3COOH) sıvıları için, I.

kuvvetli nem çekici olma,

II.

organik bileşik olma,

Zor

3 1.

or

Ko l

rta -O ay

3.

Üniversal indikatör, tekli şeritler üzerine özel kağıtlardan yapılmış, organik boyar maddelerle renklendirilmiş ve bu renklerin karşılık geldiği pH değerlerini gösteren maddedir. pH 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11 12 13 14

III. suda ekzotermik çözünme özelliklerinden hangileri ortaktır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III

Laboratuvarda çalışan Hüseyin, içeriğini bilmediği bir çözeltinin içerisine üniversal indikatör daldırdığında kağıdın renginin kırmızı olduğunu görüyor ve yukarıdaki renk skalası ile karşılaştırıyor.

E) I, II ve III

Buna göre, Hüseyin’in bu çözelti ile ilgili yaptığı aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yanlıştır? A)

Tadı ekşidir.

B)

Aşındırıcı ve tahriş edicidir.

C)

Elektrik akımını iletir.

D)

Deterjanlı su ya da amonyaklı su olabilir.

E)

Mermer tezgahın üzerine dökülürse aşınma gözlenir.

Bal arısı iğnesinin ucunda ....I.... özellikte bir sıvı olduğundan bal arısı sokmalarında acı hissini gidermek için amonyak kullanılabilir.

2.

Bal arısı

Eşek arısı iğnesinin ucunda ....II.... özellikte bir sıvı olduğundan eşek arısı sokmalarında acı hissini gidermek için sirke kullanılabilir.

Eşek arısı

4.

Yukarıdaki cümlelerdeki boşluklara gelmesi gereken uygun ifadeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? I

II

A)

Asidik

Bazik

B)

Asidik

Nötr

C)

Nötr

Bazik

D)

Bazik

Asidik

E)

Bazik

Nötr

1.C 2.A

Aşağıda formülü verilen tuzlardan hangisi ile ilgili verilen bilgi yanlıştır? Tuz

Bilgi

A)

NH4Cl

Kuru pil ve yapay gübre üretiminde kullanılır.

B)

Na2CO3

En çok tercih edilen gübre olup güvenli patlayıcı yapımında kullanılır.

C)

NaHCO3

Isıtıldığında CO2 açığa çıkardığı için kabartma tozu olarak kullanılır.

D)

NaCl

E)

CaCO3

Deniz suyundan, kayaçlardan ve göl yataklarından elde edilir. Boya, yapıştırıcı ve çimento yapımında kullanılır.

3.D 4.B

254

3 5.

Aşağıda XO2 ve YO oksitlerinin suda çözünme denklemleri verilmiştir.

7.

Aşağıdaki maddelerden hangisinin kullanım alanı yanlış verilmiştir?

XO2 + H2O ¾® 2H+ + XO32– 2+

Madde

Kullanım alanı

A)

HNO3

Patlayıcı madde ve nitratlı gübre üretiminde

B)

NaOH

Sabun, deterjan ve kağıt üretiminde

C)

HCl

D)

Ca(OH)2

E)

H2SO4

–

YO + H2O ¾® Y

+ 2OH

Buna göre, bu oksitlerin türleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? XO2

YO

A)

Asidik

Bazik

B)

Bazik

Nötr

C)

Asidik

Nötr

D)

Bazik

Asidik

E)

Nötr

Bazik 8.

Evsel temizlik ürünlerinde ve içme sularının pH değerinin düzenlenmesinde İlaç ve endüstriyel malzeme üretiminde ve gıda sektöründe katkı maddesi olarak Petro – kimya sanayisinde, pil ve akülerde elektrolit olarak

“Nitrik asit ile potasyum hidroksitin tepkimesi sonucu oluşan tuz piyasada gübre olarak kullanılır.” Yukarıdaki cümlede sözü edilen gübrenin formülü aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) NaNO3

B) K2SO4

D) KCI

C) KNO3 E) Na2SO4

6.

9.

HCI(suda)

H2(g)

Buna göre, X metali, I. Ca

II. Ag

III. Zn

yukarıdakilerden hangileri olabilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve III

ÇIKMIŞ SORU

Şekildeki X metalinden yapılmış bilye HCI çözeltisine atıldığında H2 gazı çıkışı gözleniyor.

Asit çözeltilerinin K, L ve M metallerine etkisinin araştırıldığı bir deneyde aşağıdaki veriler elde edilmiştir. Metal

HCl sulu çözeltisi

HNO3 sulu çözeltisi

K

Tepkime yok

Tepkime yok

L

Gaz çıkışı

Gaz çıkışı

M

Tepkime yok

Gaz çıkışı

Buna göre, metallerin en aktif olandan en az aktif olana doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisidir? A) K - L - M D) L - M - K

B) K - M - L

C) L - K - M E) M - K - L TYT - 2019

D) II ve III

E) I, II ve III

7.D 8.C 9.D

5.A 6.C

255

Orta

Ort aZ

Kola y

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR

Bir kimya laboratuvarında asit ve bazlarla ilgili deney yapılırken üç öğrencide sıkıntı çıkmıştır. Öğrenci

Zor

4 1.

or

Ko l

rta -O ay

3.

Burçin laboratuvara giderek X ve Y indikatörleri ile ilgili şu deneyleri yapıyor: •

HCI çözeltisine X indikatörü damlattığında çözeltinin rengi sarı, NaOH çözeltisine X indikatörü damlattığında ise çözeltinin rengi mor oluyor.

•

Amonyak çözeltisine Y indikatörü damlattığında çözeltinin rengi mor, sirkeye Y indikatörü damlattığında ise sirkenin rengi yeşil oluyor.

Sıkıntı

Fahrettin

Ellerine ve gözlerine asit çözeltisi bulaşmıştır.

Merve

Yanlışlıkla baz çözeltisi yutmuştur.

Tarkan

Yanlışlıkla asit çözeltisi yutmuştur.

Buna göre, Burçin yaptığı bu deneylerden,

Buna göre, bu sıkıntıları gidermek için, I.

II.

Fahrettin:

Merve:

III. Tarkan:

Asit çözeltisi bulaşan yeri bol su ile yıkayıp sirke ile pansuman yapılmalıdır.

I.

X indikatörü asidik ortamda sarı, bazik ortamda mor rengini alır.

II.

Y indikatörü asidik ortamda mor, bazik ortamda yeşil rengini alır.

III. Her indikatörün asidik veya bazik ortamda aldığı renk farklıdır.

Limon suyundan sonra bir kaşık sıvı yağ içirilmelidir.

yukarıdaki sonuçlardan hangilerini çıkaramaz?

Ağzı bol su ile çalkalandıktan sonra yumurta akı ile karıştırılmış süt içirilmelidir.

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) Yalnız III E) II ve III

yukarıdakilerden hangilerinin ilk müdahalede yapılması uygun olur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

4.

2.

Aşağıdaki tepkimeler uygun koşullarda gerçekleştirildiğinde hangisinde açığa çıkan gaz diğerlerinden farklıdır? A)

Ca + H2SO4 ¾®

B)

Mg + H3PO4 ¾®

C)

Na + HCI ¾®

D)

Zn + NaOH ¾®

E)

Cu + HNO3 ¾®

Mahmut laboratuvarda çalışma yaparken bakır (Cu) metalinden yapılmış boş bir kap buluyor. Bu kabı değerlendirmek için içine bir çözelti koyup saklamak istiyor. Buna göre, Mahmut bu kapta, I.

HCI(suda),

II.

NaOH(suda),

III. HNO3(suda), çözeltilerinden hangilerini saklayabilir? A) Yalnız I D) II ve III

1.D 2.E

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 3.E 4.C

256

4 7.

5.

X ve Y bileşiklerinin sulu çözeltileriyle ilgili aşağıdaki bilgiler verilmektedir:

1 mol HCI içeren sulu çözeltiye bir miktar NaOH katısı ilave edilip tamamen çözülüyor. Oluşan çözeltinin 25°C deki pH değeri 10 olarak ölçülüyor. Buna göre,

• X’in sulu çözeltisi amfoter özellik gösteren çinko (Zn) ile tepkimeye girdiğinde hidrojen gazı açığa çıkar.

I.

İlave edilen NaOH 1 moldür.

II.

Son çözeltide H+ iyonu bulunmaz.

III. Kısmi nötrleşme gerçekleşmiştir.

• Y’nin sulu çözeltisi yarı soy metal olan bakır (Cu) ile tepkimeye girdiğinde gaz açığa çıkar.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

• X ile Y tepkimeye girdiğinde tuz ve su oluşur.

D) II ve III

ÇIKMIŞ SORU

Buna göre X ve Y bileşikleri aşağıdakilerden hangisi olabilir? X

Y

A)

HCl

NaOH

B)

NaOH

HCl

C)

HNO3

NaOH

D)

KOH

HCI

E)

NaOH

HNO3

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

TYT - 2021

8.

Asit ya da baz oldukları bilinen X, Y ve Z bileşiklerinin sulu çözeltilerinden, •

X ile Y karıştırıldığında KNO3 tuzu,

•

Y ile Z karıştırıldığında ise K2SO4 tuzu

oluşmaktadır. Buna göre, X, Y ve Z bileşiklerinin formülleri aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

NH3 + HCI ¾® X

6.

denkleştirilmiş tepkimesinde oluşan X ile ilgili, I.

Formülü NH4CI’dir.

II.

Sistematik adı nişadırdır.

III. Gübre ve gıda endüstrisinde kullanılır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

5.E 6.C

X

Y

Z

A)

KOH

HNO3

H2SO4

B)

HNO3

H2SO4

KOH

C)

HNO3

KOH

H2SO4

D)

KOH

H2SO4

HNO3

E)

NH3

KOH

H2SO4

7.B 8.C

257

Orta

Ort aZ

Kola y

Zor

5

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR

1.

3. HCI(suda)

or

Ko l

rta -O ay

Büret KOH(suda)

– da) H+(suda) + CI (su

Erlenmayer H2SO4(suda)

Güzin Öğretmen tahtaya HCI bileşiğinin suda çözünme denklemini yazarak öğrencilerden bu bileşiği yorumlamalarını istiyor.

Oda koşullarında erlenmayerde bulunan H2SO4 çözeltisine damla damla KOH çözeltisi ilave ediliyor.

Buna göre,

Bu olayla ilgili,

Öğrenci

Yaptığı yorum

Nergis

Suya H+ iyonu verdiğinden asittir.

Aykut

Kovalent bağlı olduğu için oluşan çözeltinin tadı ekşidir.

Ezgi

Suda çözündüğünden dolayı elektrik akımını iletir.

II.

Erlenmayerdeki çözeltinin pH değeri zamanla azalır.

III. Erlenmayerdeki çözelti zamanla ısınır. IV. Erlenmayerdeki çözeltide bulunan H+ iyonu sayısı zamanla artar.

hangi öğrencilerin yaptığı yorum doğrudur? A) Nergis

A) D, Y, D, Y

B) Ezgi

C) Nergis ve Aykut

Çinko (Zn) ve altın (Au) metallerinden oluşan bir karışım, derişik hidroklorik asit çözeltisine atılıyor. Zamanla metal karışımının kütlesinde azalma olduğu gözleniyor.

Buna göre,

III. Hidrojen gazı açığa çıkmıştır. ifadelerinden hangileri doğrudur?

D) II ve III

E) Y, D, Y, D

Yukarıdaki denkleme göre 51 gram X metali yeterince HNO3 içeren çözelti ile tepkimeye girdiğinde NK’da 6,72 L hacim kaplayan H2 gazı oluşuyor.

II. Au metali hidroklorik asit ile tepkimeye girmiştir.

B) Yalnız II

C) D, D, Y, Y

X(k) + HNO3(suda) ¾® XNO3(suda) + 1/2H2(g)

4.

I. Zn metali, Zn2+ iyonuna dönüşmüştür.

A) Yalnız I

B) Y, Y, D, D

D) D, D, D, Y

E) Nergis, Ezgi ve Aykut

Buna göre gerçekleşen olaylarla ilgili,

ÇIKMIŞ SORU

Potasyum sülfat tuzu ve su oluşur.

yukarıdaki ifadeler sırası ile doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde nasıl bir sonuç ortaya çıkar?

D) Ezgi ve Aykut

2.

I.

I.

X yarı soy metal olabilir.

II.

X’in atom kütlesi 85 g/mol dür.

III. Tepkimede 0,3 mol HNO3 harcanmıştır. C) I ve III

yargılarından hangileri doğrudur?

E) I, II ve III

A) Yalnız II

MSÜ - 2021

D) I ve III 1.A 2.C

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III 3.A 4.A

258

5 5.

Aşağıda X, Y ve Z metallerinin belirtilen sulu çözeltilerle tepkime verip (3) vermeme (7) durumları gösterilmiştir. Metal

HCl

H2SO4

NaOH

X

7

3

7

Y

3

3

3

Z

3

3

7

7.

Y

Z

A)

Cu

Zn

Al

B)

Na

Mg

Zn

C)

Ag

Al

Na

D)

Cu

Ca

K

E)

Al

Zn

Ag

II.

Na

HCI(suda)

III.

Al

Cu

HNO3(suda)

NaOH(suda)

(derişik)

Yukarıdaki kaplarda bulunan çözeltilere belirtilen metaller ilave edildiğinde oluşan tepkimeler sonucu açığa çıkan gazlar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Buna göre, bu metaller aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir? X

I.

8.

I

II

III

A)

H2

O2

H2

B)

H2

H2

NO

C)

Cl2

H2

NO2

D)

Cl2

O2

NO

E)

H2

H2

NO2

Aşağıdaki gazlar belirtilen noktadan pH değerleri verilen çözeltilerden geçiriliyor. HCI N2O NH3

CaO + CO2 ¾® CaCO3

6.

pH = 1

tepkimesindeki maddeler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

CaO bazik oksittir.

B)

CO2 asidik oksittir.

C)

CaCO3 doğada kireç taşı, tebeşir ya da mermer şeklinde bulunur.

D)

CaO’nun suda çözünme denklemi,

I

II

Buna göre, I. ve II. kapta hangi gazlar tutulur?

CaO + H2O ¾® CaH2 + O2 şeklindedir. E)

pH = 13

CO2’nin suda çözünme denklemi, CO2 + H2O ¾® H+ + HCO–3 şeklindedir.

I

II

A)

NH3

HCI

B)

NH3

N2O ve HCI

C)

HCI

NH3

D)

N2O ve NH3

HCI

E)

HCI ve N2O

NH3

7.E 8.A

5.C 6.D

259

Orta

Ort aZ

Kola y

ASİTLER, BAZLAR ve TUZLAR

Çözelti

pH

X

1

Y

5

Z

12

4.

I.

K2O + H2O ¾® 2KOH

II.

SO3 + H2O ¾® H2SO4

tepkimeleri sonucu oluşan KOH ve H2SO4 ün tamamı, H2SO4 + 2KOH ¾® K2SO4 + 2H2O denklemine göre tepkimeye sokulduğunda 5,4 gram H2O oluştuğu gözleniyor.

Yukarıda bazı sulu çözeltilerin 25°C deki pH değerleri verilmiştir.

Buna göre, I ve II nolu tepkimelerde harcanan K2O ve SO3 oksitlerinin mol sayıları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? (H2O: 18)

Buna göre, X, Y ve Z çözeltileriyle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

2.

Zor

6 1.

or

Ko l

rta -O ay

A)

X ve Z karıştırılırsa tepkime olur.

B)

X’in asidik karakteri Y’den büyüktür.

C)

Z’ye su ilave edilirse pH değeri azalır.

D)

X’e Z ilave edilirse X’in bulunduğu kapta pH değeri artar.

E)

Z’ye Y ilave edilirse Z’nin bulunduğu kapta H+ iyonu sayısı azalır.

K2O

SO3

A)

0,15

0,15

B)

0,3

0,15

C)

0,15

0,3

D)

0,3

0,3

E)

0,6

0,3

Yoğunluğu 1,5 g/mL olan kütlece % 20’lik NaOH çözeltisinden 400 mL alınıyor. Bu çözeltiyi tam nötrleştirmek için kaç mol H2SO4 kullanmak gerekir? (NaOH: 40) A) 1,0

B) 1,5

C) 2,0

D) 2,5

E) 3,0

5.

3.

•

CO + MgO ¾® CO2 + Mg

•

2Na + ZnO ¾® Na2O + Zn

Kuvvetli bir asit ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

Güçlü bir yükseltgendir.

•

Nitratlı gübre, patlayıcı ve plastik üretiminde kullanılır.

•

Kireç çözücülerde, metallerin saflaştırılmasında ve boya endüstrisinde kullanılır.

Yukarıdaki tepkimelerde aşağıdaki oksit türlerinden hangisinin örneği bulunmaz?

Buna göre, bu asit aşağıdakilerden hangisidir?

A) Asidik oksit

A) HNO3

B) Nötr oksit

D) Amfoter oksit

C) Peroksit

E) Bazik oksit

B) HCI D) H3PO4

1.E 2.B 3.C

C) H2SO4 E) CH3COOH 4.A 5.A

260

6 8.

6.

25°C de eşit molde H2SO4 ve NaOH içeren iki ayrı sulu çözelti tam verimle tepkimeye sokulduğunda 0,3 mol

HCl(suda)

Na2SO4 tuzu oluştuğu gözleniyor.

NaOH(suda)

Buna göre, bu olayla ilgili,

25°C de bulunan yukarıdaki sulu çözeltiler karıştırıldığında,

I.

Tuz ve su oluşur.

II.

Oluşan çözeltinin pH değeri 7’ye eşittir.

7.

II.

Tam nötrleşme gerçekleşir.

yargılarından hangileri doğrudur?

yargılarından hangileri kesinlikle doğru olur? B) Yalnız II

D) II ve III

0,3 mol H2SO4 artar.

III. Son durumda oluşan çözeltiye 0,3 mol NaOH ilave edilirse çözeltinin pH değeri 7 olur.

III. Oluşan çözelti elektriği iletir.

A) Yalnız I

I.

A) Yalnız I

C) I ve III

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

E) I ve II

Na(k)

Mg(k)

9. H2O(s)

HCl(suda)

(1)

(2)

Bir kuyumcu demir (Fe), bakır (Cu) ve altın (Au) metallerinin alaşımından oluşan bir kolyedeki altını diğerlerinden ayırmak istiyor. Bunun için bu kolyeyi,

Oda sıcaklığında bulunan yukarıdaki sıvılara belirtilen metaller eklendiğinde iki kapta da NK’da eşit hacim kaplayan gaz çıkışı gözleniyor. HCI(suda)

Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin doğruluğu kesin değildir? A)

İki kapta da H2 gazı açığa çıkar.

B)

Tepkimelerde harcanan metallerin mol sayıları arasındaki ilişki Na > Mg’dir.

C)

Son durumda 1. kaptaki çözelti baziktir.

D)

Son durumda 2. kaptaki çözelti nötrdür.

E)

Son durumda iki kaptaki çözelti de elektrolittir.

I

derişik H2SO4(suda)

kral suyu (3HCI + HNO3)

II

III

yukarıdaki çözeltilerden hangilerine ayrı ayrı atıp süzme işlemi uygularsa başarılı olur? A) Yalnız I D) I ve II

6.C 7.D

B) Yalnız II

C) Yalnız III E) II ve III 8.A 9.B

261

Orıjinal

®

E MAD

BY

Sorular

1.

Ortanca bitkisi asidik ortamda mavi, bazik ortamda ise pembe çiçek açar.

3.

Eylül, babalar gününde babasına gümüş bir yüzük hediye Asdk ortam

etmek istiyor. Bunun için kuyumcuya gidiyor ve 50 gramlık

Bazk ortam

bir yüzük beğenip alıyor. Eve geldiğinde içine bir kurt

Buna göre, I.

II.

düşüyor ve acaba bu yüzüğün kütlece % kaçı saf

Ortanca bitkisi bulunan bir saksının toprağına düzenli olarak portakal suyu ilave edilirse çiçeğinin rengi mavi olur.

gümüştür diye içinden geçiriyor. Bu durumu kuyumcuya

Ortanca bitkisi bulunan bir saksının toprağına düzenli olarak şekerli su ilave edilirse çiçeğinin rengi pembe olur.

kadar HCI çözeltisi alıp yüzüğü içine atıyor.

ilettiğinde yüzükte saf gümüşün yanında bir miktar çinko metali bulunduğunu öğreniyor. Sonrasında dolaptan yeteri

III. Kireçli topraklarda yetişen ortanca bitkisinin çiçeğinin rengi mavi olur. yargılarından hangilerinin doğru olması beklenir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

HCI(suda)

C) I ve III Tepkime sonucu oluşan H2 gazının NK’da 4,48 L hacim kapladığını belirliyor.

E) I, II ve III

Buna göre, Eylül yaptığı hesaplamalar sonucunda yüzüğün içinde kütlece % kaç oranında gümüş olduğunu tespit eder? (Zn:65, Ag:108) A) 42

2.

B) 54

C) 74

D) 86

E) 92

“Kim milyoner olmak ister?” yarışmasına katılan Durmuş aşağıdaki soruyu doğru cevaplarsa 15.000 TL’lik baraj sorusunu geçmiş olacaktır. Buna göre, Durmuş hangi seçeneği işaretleyip “Son kararım” derse baraj sorusunu geçer? Aşağıdaki metallerden hangisi ile yapılmış bir kapta hem NaOH hem de HNO3 çözeltisi saklanabilir?

A)

B)

Zn

D)

Pb

C)

Cu

4.

Fe

E) Au

1 mol Na ve 1 mol Zn metallerinden oluşan bir karışım oda koşullarında yeterince saf su içeren bir kaba atılıp yeterince beklenildiğinde kaç mol H2 gazı elde edilir? (Zn oda koşullarında saf su ile tepkime vermez.) A) 0,5

1.A 2.E

B) 1

C) 1,5

D) 2

E) 2,5 3.C 4.B

262

KİMYA HER YERDE YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI GIDALAR

Ü N İ T E

09

1. TEST KAZANIM 1.

YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI

DAKLI SORULAR

Aşağıdakilerden hangisi kişisel temizlik maddelerinden biri değildir?

4.

SO3– Na+

C12H25

II

I A)

C)

B)

Katı sabun

Yukarıdaki molekül ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Çamaşır suyu

Şampuan

D)

E)

Sıvı sabun

A)

Deterjan molekülüdür.

B)

Kiri temizlerken I. kısım kir ile, II. kısım su ile etkileşir.

C)

Sert sularda iyi temizleme yapabilir.

D)

İnsan vücuduna zararlı etkileri vardır.

E)

Doğada kolay parçalanan bir madde olduğundan kalıcı kirliliğe neden olmaz.

Diş macunu

5.

2.

1

2

C17H35 – COO–Na+ Yukarıda formülü verilen molekül ile ilgili, Katı sabun

I.

Sert sabundur.

II.

1. kısım suda çözünmeyen hidrofob kısımdır.

Sıvı sabun

Katı ve sıvı sabunların özelliklerinin karşılaştırılması ile ilgili,

III. 2. kısım molekülün kir ile etkileştiği kısımdır. yargılarından hangileri doğrudur?

I.

Katı sabunlar daha hijyeniktir.

II.

Sıvı sabunlar hassas ciltler için daha uygundur.

III. Katı sabunların eldesi daha kolay ve daha ucuzdur. A) Yalnız II D) I ve III

B) Yalnız III

C) I ve II

ifadelerinden hangileri yanlıştır?

E) I, II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

3.

C) Yalnız III E) II ve III

COO–K+

6.

Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Sert sabunlar, yumuşak sabunlara göre suda daha iyi çözünür.

B)

Diş macunu, ağızdaki yiyecek kalıntılarının asidik özelliğini nötralize ettiği için diş çürümelerini engeller.

I.

Arap sabunu (yumuşak sabun)’dur.

II.

Sert sularda etkin temizlik yapabilir.

C)

Katı sabunlar, kullanıcılar arasında mikropların yayılmasına neden olabilir.

III. Sulu çözeltisi asidik özellik gösterir.

D)

Sıvı sabunların pH değeri cilt yapısına uygundur.

E)

Kimyasal maddeler yardımı ile maddenin özelliklerini değiştirmeden mikroorganizmaların arındırılması işlemine dezenfeksiyon denir.

Yukarıdaki molekül ile ilgili,

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

1.C 2.C 3.A

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 4.E 5.A 6.A

264

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI

7.

Şampuan

Kir, toz ve yağları saçlardan arındırır. Kullanılan katkı maddelerine göre saçı onarma ve hızlı uzatma gibi özelliklere sahip olabilir.

DAKLI SORULAR

X: C12H25 – OSO3Na

10. Fazla kullanılması saç dökülmesine neden olabilir.

KAZANIM

Y: C17H35 – COOK

I

Yukarıda formülleri verilen X ve Y maddeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? II A)

X sert sabundur.

B)

Y yumuşak sabundur.

C)

X’in çevreye verdiği zarar Y’den fazladır.

III

D)

X elde edilirken petrol türevleri kullanılır.

Yukarıdaki kavram haritasında şampuan ile ilgili verilenlerden hangileri doğrudur?

E)

Y, sert sularda Ca2+ ve Mg2+ iyonları ile çökelek oluşturduğu için temizleme özelliği azalır.

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

11. Aşağıda formülü verilen maddelerden hangisi temizlik ya da hijyen amaçlı kullanılmaz? 8.

I.

Hidrofil ve hidrofob grup içerme

II.

Yüzey aktif madde olma

III. Sert ve soğuk sularda etkili temizlik yapabilme

A) C17H35COOK

B) NaCIO

C) C12H25 – OSO3Na

D) Ca(OCI)2

Yukarıdaki özelliklerden hangileri sabun ve deterjanlar için ortaktır? A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

E) C6H12O6

C) Yalnız III E) I ve III 12. Sabun molekülünün kiri yüzeyden uzaklaştırması ile ilgili görsel aşağıda verilmiştir. H2O

9.

H2 O

Hijyen amacıyla kullanılan temizlik maddeleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Mikroplardan tamamen arındırmak için kullanılan temizlik maddeleridir.

B)

Çamaşır suyu ve kireç kaymağı örnek olarak verilebilir.

C)

Çamaşır suyu etki ettiği maddenin rengini açar ve maddeyi ağartır.

D) E)

H2 O

HO H2O H2O 2

H O HO H O H2O 2 H2O 2 H O H O 2 H2O 2 2 H2O

Kir

Yüzey

Yüzey

H2O

H2O

H2O H2O H2O H2O H2O

H2O

H2O H2O

H2O

H2O H2O

H2O H2O

H2O

Yüzey

Buna göre, sabun molekülü ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

İki kısımdan oluşur.

B)

Kir ile etkileşen kısmı hidrofobtur.

Kireç kaymağı, sönmüş kireç süspansiyonundan klor gazı geçirilerek elde edilir.

C)

Su ile etkileşen kısmı apolardır.

D)

Kir ile etkileşen kısmı kuyruktur.

Kireç kaymağının formülü Ca(OH)2 dir.

E)

Su ile etkileşen kısmı baştır.

7.E 8.D 9.E

10.A 11.E 12.C

265

2. TEST KAZANIM 1.

YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI

DAKLI SORULAR

Aşağıdaki maddelerden hangisi polimer değildir? A)

B)

4.

C)

Araba lastiği

Kontakt lens

Porselen

E)

D)

Naylon poşet

Polimerler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Çok sayıda küçük molekülün uzun bir zincir şeklinde birleşmesiyle oluşan moleküllerdir.

B)

Doğaya bırakıldıklarında uzun yıllar bozunmadan kalabilirler.

C)

Sadece aynı tür monomerlerin polimerleşmesinden oluşurlar.

D)

Hafif, ucuz, dayanıklı ve kolay işlenebilir maddelerdir.

E)

Kullanım dışı polimerlerin geri dönüşümünün sağlanması günümüzde önem kazanan bir durumdur.

Teflon tava

5.

H n

H C

C

H 2. I

CH2 = CH2

a monomer

II

– CH2 – CH2 –

b mer

III

( CH2 – CH2 )n

c polimer

I

a

II

B)

I

b

b

II

III c

III

C)

I

c

a

II

a

c

III b

D)

I

a

II

c

III b

E)

I

c

B) Kevlar D) Naylon

CI n

(II)

II

b

A)

Polimerleşme tepkimesidir.

B)

I nolu madde monomerdir.

C)

II nolu madde polimerdir.

D)

II nolu madde PVC’dir.

E)

Oluşan ürün yapışmaz tava ve tencere yapımında kullanılır.

III a

Aşağıdakilerden hangisi doğal polimerlere örnek verilebilir? A) PE

H

tepkimesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

6.

3.

H

C C Cl

(I)

Yukarıdakilerin eşleştirilmesi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A)

H

C) Selüloz E) PVC

1.B 2.A 3.C

Aşağıdakilerden hangisi polimerlerin olumlu özellikleri arasında gösterilemez? A)

Esnek, hafif ve dayanıklı olmaları

B)

Isı ve elektriksel yalıtkan özellik göstermeleri

C)

Üretim maliyetlerinin düşük olması

D)

Uzun yıllar doğada bozunmadan kalabilmeleri

E)

Bazılarının geri dönüşüme elverişli olması

4.C 5.E 6.D

266

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI

KAZANIM

DAKLI SORULAR

Bir polimer ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor. •

İki ayrı monomerden elde edilir.

•

Su ve meşrubat şişesi, kavanoz, film ve ambalaj yapımında kullanılır.

10. Tencere ve tava gibi mutfak malzemelerinin iç yüzeyleri çok yüksek erime noktasına sahip ve kimyasal etkilere karşı dirençli olan polimerlerle kaplanır.

Buna göre, bu polimer aşağıdakilerden hangisidir? B) TEFLON D) PVC

8.

H

H

C

C

H

X n

C) PS E) PE

Yandaki polimer gösteriminde X yerine geldiğinde adı yanlış verilen seçenek hangisidir?

X

Adı

A)

H

Polietilen (PE)

B)

Cl

Polivinil klorür (PVC)

C)

F

PTFE (Teflon)

A) Politetrafloroeten (PTFE)

ÇIKMIŞ SORU

A) PET

Aşağıdakilerden hangisi bu amaçla kullanılan polimerlerden biridir?

Polistiren (PS)

E)

CH3

C) Polietilen tereftalat (PET) D) Polietilen (PE) E) Polistiren (PS) TYT - 2019

11. D)

B) Polivinil klorür (PVC)

Polipropilen (PP)

•

Ham madde ihtiyacı azalır.

•

Çevre kirliliği azalır.

•

Yeni iş olanakları sağlar.

•

Enerji tasarrufu sağlanır.

•

Doğal kaynakların verimli kullanılmasını sağlar.

Yukarıdakilerden kaç tanesi geri dönüşümün ülke ekonomisine ve çevreye katkıları arasındadır? 9.

Aşağıdaki polimerlerden hangisinin kullanım alanı yanlış verilmiştir? Polimer

A) 1

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

Kullanım Alanı

A)

Kauçuk

Ayakkabı, sağlık malzemeleri, telefon kablosu

B)

Polietilen (PE)

Naylon poşet, oyuncak, boru, çanta

C)

Teflon

Yapışmaz tava ve tencere, uçak ve otomobil endüstrisi

D)

Polivinil klorür (PVC)

Kapı, pencere, çatı ve yer kaplaması, su borusu

E)

Polistiren (PS)

Kurşun geçirmez giysi, zırhlı araç gövdesi, gemi halatı

12. Aşağıdakilerden hangisi geri dönüşüme uygun değildir? A) Seramik D) Polimer

7.A 8.C 9.E

B) Metal

C) Cam E) Kağıt 10.A 11.E 12.A

267

3. TEST KAZANIM

YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI

DAKLI SORULAR

1.

4. I.

II.

Parfüm

Saç boyası

III.

IV.

Jole

Kozmetik ürünler ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

İnsan vücudunun bakımı, temizlenmesi ve daha güzel görünmesi için kullanılan ürünlerdir.

B)

Organik ve anorganik çözücüler içerebilirler.

C)

İnsan sağlığına zararlı kimyasal madde içermezler.

D)

Koruyucular, emülgatörler ve antioksidanlar kozmetik ürünlerde bulunan katkı maddeleri arasındadır.

E)

Vücutta alerjiye ve döküntüye neden olabilirler.

Kalıcı dövme boyası

Yukarıdakilerden hangileri kişisel bakım ve estetik amacıyla kullanılan maddeler arasındadır? A) I ve III

B) II ve IV D) I, II ve III

C) I, III ve IV E) I, II, III ve IV 5.

2.

Aşağıdakilerden hangisi kozmetiklerin yapısında bulunan zararlı kimyasallardan biri değildir? A) Feldspat

B) Paraben

C) Ağır metal

D) Koku maddeleri

Parfüm ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Hoş koku yayan kimyasal karışımlardır.

B)

Genellikle benzaldehit, benzil alkol ve etanol gibi kimyasal maddeler içerirler.

C)

Alırken uluslararası güvenirliği olan firmaların parfümleri tercih edilmeli, taklit ve ucuz parfümlerden kaçınılmalıdır.

D)

Dikkatli kullanılmazsa öksürük, astım ve alerji gibi rahatsızlıklara neden olabilir.

E)

Daha iyi sonuç almak için direkt olarak cilde uygulanmalıdır.

E) Ftalatlar

3.

Saç kozmetikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Saç boyası, saç rengini değiştirmek için kullanılan, çeşitli pigmentler ve kimyasal maddeler içeren kozmetik bir malzemedir.

B)

Saç jölesi, saça şekil vermek amacıyla kullanılan, ana bileşenleri mum ve vazelin olan kozmetik bir malzemedir.

C)

Kına bitkisel bir saç boyasıdır.

D)

Saç boyalarının düzenli kullanılması, saçı besleyerek daha sağlıklı olmasını sağlar.

E)

Saç jölesinin gereğinden fazla kullanılması, saç derisinde döküntü ve yara oluşumunun yanında saç dökülmesine neden olur.

6.

Kalıcı dövme boyasının zararları ile ilgili, I.

Alerjik reaksiyonlara neden olurlar.

II.

İçerdiği renk verici pigmentler sağlığa son derece zararlı ve kanserojendir.

III. Cilt kanserine yakalanma riski yüksektir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III

1.E 2.A 3.D

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

4.C 5.E 6.E

268

3. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI

alınan veya uygulanan

Doğru dozda alınmasını sağlamak

En etkili ve hızlı emilim hap

•

Vücut dokuları içinde istenilen bölgeye yerleştirmek

formundaki ilaçlarda olur.

•

Etken maddeleri, mide suyu gibi asidik vücut sıvılarından korumak

•

Vücutta dağılım ve emilimini kontrol etmek

•

İstenilen şekilde çözünmesini sağlamak

kimyasal maddedir.

I

DAKLI SORULAR

•

10.

Hastalığın tanısı, tedavisi veya önlenmesi için vücuda

KAZANIM

II

İlaç

Yukarıdakilerden kaç tanesi ilaçların farklı formlarda kullanılmasının nedenleri arasındadır? Etken madde ve taşıyıcı

Vücuda yalnızca ağız

kısım olmak üzere iki

A) 1

yolu ile alınır.

bölümden oluşur.

III

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5

IV

Yukarıdaki kavram haritasında ilaç ile ilgili verilenlerden hangileri doğrudur? 11. A) Yalnız I

B) Yalnız IV

D) III ve IV

İlaç

C) I ve III I.

E) I, II ve III

II.

Şurup

İğne

8.

İLAÇ

Bilgi Konsantre çözeltiler halinde hazırlanan ve ağız yoluyla vücuda alınan sıvı ilaç formudur. Enjektör yardımıyla kas içine, damara, deri veya deri altına uygulanan ve diğer ilaç formlarından daha hızlı etki gösteren steril çözeltilerdir.

Cilt ve mukoza yoluyla vücuda alınan, III. Merhem etken maddenin dağıtıcı bir faz içinde bulunduğu ilaç formudur.

I. Hap

II. Şurup

III. İğne

Yukarıdaki ilaçlar ile ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

IV. Merhem

A) Yalnız II

Yukarıdaki ilaçlardan hangileri sıvı formdadır? A) Yalnız II

B) Yalnız IV

D) II ve III

D) I ve III

C) I ve IV

B) Yalnız III

C) I ve II E) I, II ve III

E) I, II ve III

12. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? 9.

Hap formundaki ilaçlar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)

Gereksiz veya reçetesiz ilaç alınmamalıdır.

B)

Hasta, tedaviyi belirtilen süreden önce veya sonra sonlandırmamalıdır.

A)

Sert ve sıkıştırılmış ilaçtır.

B)

Cilde dışarıdan sürülerek kullanılır ve emilim yoluyla vücuda alınır.

C)

Doktor tarafından belirtilen dozajın altına veya üstüne çıkılmamalıdır.

C)

Bir veya daha fazla dozda etken madde içerebilir.

D)

D)

Bileşenlerinin tadını gizlemek veya kolay yutulmasını sağlamak için kaplama veya kapsül uygulanabilir.

İlaçların yanlış veya gereksiz kullanımı, insan sağlığına, ülke ekonomisine ve çevreye zarar verir.

E)

İlaç, doktorun veya eczacının önerisi dışında farklı bir yolla kullanılabilir.

E)

Kolay tanınmaları için farklı renk ve şekillerde üretilebilir.

7.C 8.D 9.B

10.E 11.E 12.E

269

1. TEST KAZANIM

GIDALAR

DAKLI SORULAR

4.

1. Hazır Gıda

I. Şeftali

II. Sucuk

III. Konserve

IV. Margarin

Yukarıdaki kavram haritasında verilenlerden hangileri hazır gıda örneğidir? A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve II

A)

Gıdanın dayanıklılığını ve raf ömrünü azaltmak

B)

Gıdanın görünüşünü, lezzetini ve yapısını iyileştirmek

C)

Gıdalardaki bozulma ve mikrobiyal gelişmeleri önlemek

D)

Gıdanın besleyici değerini korumak

E)

Gıdanın bileşenlerine ayrılmasını engellemek

C) III ve IV E) II, III ve IV

5.

2.

Aşağıdakilerden hangisi hazır gıda katkı maddelerinin kullanım amaçlarından biri değildir?

Hazır gıdalar ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Bireylerin ev dışında geçirdiği zaman ve iş yerindeki çalışma süresi arttıkça hazır gıda tüketimi artar.

B)

Sürekli hazır gıda kullanımı; aşırı kilo alma ve sindirim sistemi problemlerine neden olabilir.

C)

Raf ömrünü aşan hazır gıdaların paketi açılarak gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra tüketilmesi gerekir.

D)

Hazır gıdalarda, bilimsel araştırmalarla saptanan ve yasal izni bulunan katkı maddeleri kullanılmalıdır.

E)

Hazır gıdalar, doğal gıdaların bir takım fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilmesi ile elde edilir.

Hazır gıdalar ile ilgili, I.

Tüketilmesi kolay, raf ömrü uzun ve içerisinde çeşitli katkı maddeleri bulunan besin ürünleridir.

II.

Ketçap, hamburger ve pastörize süt örnek olarak verilebilir.

III. Bozulma süreleri; sıcaklığa, basınca, gıdanın cinsine ve gıdanın hava ile temas edip etmemesine bağlıdır. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III

6.

3.

B) Renklendiriciler

C) Ağartıcılar

D) Emülgatörler

Ucuz ve kolay ulaşılabilir olması

II.

Sağlıklı olması

III. Uzun süre saklanabilmesi

Aşağıdakilerden hangisi gıda katkı maddelerinden biri değildir? A) Koruyucular

I.

Yukarıdakilerden hangileri hazır gıdaların doğal gıdalara göre avantajları arasındadır? A) Yalnız I

E) Tatlandırıcılar

D) II ve III

1.E 2.E 3.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 4.A 5.C 6.C

270

1. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

7.

GIDALAR

Aşağıdakilerden hangisi insanları hazır gıda tüketmeye yönlendiren faktörlerden değildir? A)

Hızla artan nüfus ve yaşam koşulları

B)

Pratik, ucuz ve kolay ulaşılabilir olması

C)

Yoğun iş temposu ve seyahatler

D)

Evde yemek yapacak birisinin olması

E)

Hazırlamak için zahmet gerektirmemesi

KAZANIM

DAKLI SORULAR

10. Pastörizasyon ve UHT işlemi ile ilgili; I.

Genellikle süt ve süt ürünlerinin raf ömrünü uzatmak ve hastalık yapıcı mikroorganizmalardan arındırmak için uygulanan işlemlerdir.

II.

Pastörizasyonda ısıya dayanıklı bazı bakteriler yok olmazken UHT işleminde tamamı yok olur.

III. UHT işlemi uygulanmış sütlerin raf ömrü pastörize edilmiş sütlerden daha kısadır. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III 8.

E) II ve III

Gıda katkı maddelerinden biri olan “koruyucular” ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

9.

C) Yalnız III

Gıdaların mikroorganizmalar tarafından bozulmasını önlemek için kullanılır.

B)

Gıdaların raf ömrünü uzatır.

C)

Gıdaya homojen bir görünüm kazandırır.

D) E)

11. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Son tüketim tarihi geçmiş gıdalar kesinlikle kullanılmamalıdır.

Koruyucu madde olarak kullanılan benzoik asit, nitrit, nitrat gibi kimyasallar kanserojen etkiye sahiptir.

B)

Hazır gıda alırken ambalajının sağlam olup olmadığı kontrol edilmelidir.

Gıdanın doğal rengini ve aromasını korur.

C)

Kaynağından elde edildiği gibi kullanılan, herhangi bir işlemden geçmemiş gıda maddelerine hazır gıda denir.

D)

Aspartam ve sakarin gibi yapay tatlandırıcıların aşırı kullanımı hastalıklara yol açabilir.

E)

Koruyucu olarak kullanılan SO2, ciddi alerjik reaksiyonlara ve astım ataklarına neden olur.

Aşağıdaki gıda katkı maddeleri için verilen kullanım amaçlarından hangisi yanlıştır? Gıda Katkı Maddesi

Kullanım Amacı

A)

Antioksidanlar

Oksitlenmeyi engelleyerek bozulmasını önler.

B)

Renklendiriciler

Gıdanın görünümünü daha çekici hale getirmek için kullanılır.

C)

Emülgatörler

Besinlerin asitliğini veya bazlığını istenilen düzeyde tutmak için kullanılır.

Tatlandırıcılar

Gıdanın lezzetini ve aromasını daha çekici hale getirmek için kullanılır.

Stabilizatör

Ayrışmaya eğilimli maddelerin ayrışmasını engelleyerek istenilen kıvamda kalmasını sağlar.

D)

E)

12. Hazır Gıda Etiketi

Üretim ve son kullanma tarihleri

İçerdiği besin değerleri

Üretici firmanın adı

Saklanma koşulları

Üretildiği yer

Yukarıdaki kavram haritasında verilenlerden kaç tanesi hazır gıda etiketlerinde bulunmalıdır? A) 1

7.D 8.C 9.C

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5 10.C 11.C 12.E

271

2. TEST KAZANIM 1.

GIDALAR

DAKLI SORULAR Yağlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Yağ asitlerinin gliserinle oluşturduğu esterlerdir.

B)

Saf haldeyken renksiz, kokusuz ve tatsızdır.

C)

Anorganik maddelerdir.

D)

Aşırı tüketimi sağlık için zararlıdır.

E)

Bitkisel veya hayvansal kaynaklardan elde edilebilir.

4.

Yenilebilir yağlar ile ilgili, I.

Kızartmalık için kullanılacak bir yağın tutuşma sıcaklığının yüksek olması gerekir.

II.

Yapılan tıbbi çalışmalar trans yağ içeren sıvı yağların daha sağlıklı olduğunu göstermiştir.

III. Riviera yağlar; rafine yağın hafifliği ile sızma yağın koku ve tadını bir arada sunan yağlardır. IV. Ham yağa uygulanan rafinasyon işlemi ile yağdaki mumsu yapılar uzaklaştırılır ve yüksek asit oranı düşürülür. yukarıda verilenler sırası ile doğru (D) ve yanlış (Y) olarak değerlendirildiğinde nasıl bir sonuç ortaya çıkar?

2.

Çeşitli bitkisel ve hayvansal yağların hidrojenle doyurulması ile elde edilen katı yağ türü aşağıdakilerden hangisidir? A)

B)

Tereyağı

A) D, D, D, D

B) D, Y, D, D

C) D, Y, D, Y

D) Y, D, D, D E) Y, D, Y, Y

C)

Margarin

Ayçiçek yağı

E)

D)

Zeytinyağı

5.

Mısır özü yağı

•

Doğrudan yemeye uygun olmayan yağlar kimyasal işlemlerden geçirilerek asitlik derecesinin düşürülmesi ile ……I…… yağ elde edilir.

•

Donmuş yağ asitlerinin süzülerek yağdan uzaklaştırılması sonucunda elde edilen bulanıklığı giderilmiş yağa .….II…… yağ denir.

Yukarıdaki cümlelerdeki boşluklara gelmesi gereken uygun ifadeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? 3.

Aynı yağın defalarca kullanılması, I

II

A)

Rafine

Vinterize

III. bağışıklık sisteminin zarar görmesine

B)

Riviera

Sızma

yukarıdakilerden hangilerine neden olur?

C)

Rafine

Sızma

D)

Sızma

Vinterize

E)

Riviera

Rafine

I.

kanserojen madde oluşmasına,

II.

zararlı yan ürünlerin oluşmasına,

A) Yalnız I D) II ve III

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

4.B 5.A

1.C 2.C 3.E

272

2. TEST

Önce Konuyu Tanımak Lazım

6.

GIDALAR

Zeytinyağı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Zeytin ağacının meyvesinden elde edilen sıvı yağ türüdür.

B)

Saf zeytinyağı en yoğun yağdır.

C)

Güçlü aromaya sahiptir.

D)

Doymuş yağ oranı yüksektir.

E)

Yüksek oranda E vitamini içerdiğinden dolayı güçlü bir antioksidandır.

9.

KAZANIM

Aşağıdaki yenilebilir yağ türleri ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? Yağ Türü

I.

Katı yağ olma

II.

Sıvı yağların hidrojenlenmesinden elde edilme

Bilgi

A)

Tereyağı

Hayvansal kaynaklı yağ olup ağızda eriyen bir dokusu vardır.

B)

Zeytinyağı

Sızma, rafine ve riviera olmak üzere üç çeşittir.

Ayçiçek yağı

Tutuşma sıcaklığı 225°C olduğundan kızartmalar için uygundur.

D)

Mısır özü yağı

Tutuşma sıcaklığı düşük olduğundan kızartmalar için uygun değildir.

E)

Fındık yağı

Doymamış yağ oranı ve maliyeti yüksek bir yağdır.

C)

7.

DAKLI SORULAR

III. Hayvansal kaynaklı olma IV. Amorf katı olma Yukarıdaki özelliklerden hangileri margarin için doğru, tereyağı için yanlıştır? A) Yalnız II D) III ve IV

B) Yalnız III

10. Yağlar üretim şekline göre sızma, riviera, rafine ve vinterize olarak adlandırılır.

C) I ve II

Buna göre, bu kavramlar ile ilgili,

E) I ve IV

Kavram I.

8.

Sızma yağ

temizleme,

II.

nemlendirme,

Yağın yapısını değiştirmeden mekanik yöntemler ve ısı uygulaması ile elde edilen yağlardır.

II. Rafine yağ

Yağın yapısını değiştirmeden ağartma, koku, asitlik ve reçine giderme gibi işlemlere tabi tutulması ile elde edilen yağlardır.

III. Riviera yağ

Rafine yağa belirli oranlarda sızma yağ karıştırılması ile elde edilen yağlardır.

Yağlı bitkisel tohumlardan yağ elde edilmesi sırasında, I.

Bilgi

Donmuş yağ asitlerinin süzülerek IV. Vinterize yağ yağdan uzaklaştırılması sonucunda elde edilen yağlardır.

III. presleme, IV. özütleme yukarıdaki işlemler hangi sıra ile uygulanmalıdır?

yukarıda verilen bilgilerden hangileri doğrudur?

A) I, II, III, IV

A) I ve III

D) I, III, IV, II

B) II, III, I, IV

C) IV, I, II, III

B) II ve IV D) II, III ve IV

E) II, I, IV, III

6.D 7.A 8.A

C) I, II ve III E) I, II, III ve IV

9.D 10.E

273

Orta

Ort aZ

Kola y

KİMYA HER YERDE

Kişisel temizlik ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Yağ + KOH ¾® X + Gliserin

4.

Yukarıdaki tepkime sonucu oluşan X maddesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A)

Vücudun temizlenmesi ve bakımı anlamına gelir.

B)

Katı ve sıvı sabunlar, şampuan ve diş macunu kişisel temizlik maddeleri arasındadır.

A)

Deterjandır.

B)

Hidrofil ve hidrofob grup içerir.

C)

Kişisel temizlikte kullanılan maddeler asidik karakterlidir.

C)

Doğada kolayca parçalanır.

D)

Kişisel temizlikte kullanılan maddelerin faydaları yanında zararları da vardır.

D)

Yüzey aktif maddedir.

E)

İnsan vücuduna zarar verecek etkisi yoktur.

E)

Kişisel temizlik; el ve ayak temizliği, diş temizliği, saç temizliği ve vücut temizliği olarak sınıflandırılır.

5.

2.

Aşağıdaki deyimlerin hangisinde halk arasında alınan tüm katı ilaçlar için kullanılan bir sözcük bulunmaktadır? A)

Ödü patlamak

B)

Gözden düşmek

C)

Çam devirmek

D)

Hapı yutmak

E)

Damarına basmak

Aşağıdaki kozmetik ürünlerinden hangisini kullanan birisinin amacı vücudunun o bölgesini temizlemektir? A) Parfüm

B) Saç boyası

C) Şampuan

D) Saç jolesi E) Kalıcı dövme boyası

6.

3.

Zor

1 1.

or

Ko l

rta -O ay

Kozmetik Malzeme

Sabun ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Bitkisel ve hayvansal yağlardan elde edilir.

B)

Organik bileşiktir.

C)

Sert ve soğuk sularda etkili değildir.

D)

Cilde deterjandan daha fazla zarar verir.

E)

Ucuz olmalarının yanında kalıcı kirliliğe neden olmaz.

Şampuan

Çamaşır suyu

Nemlendirici

Parfüm

Saç jölesi

Yukarıdaki kavram haritasında verilenlerden kaç tanesi kozmetik malzemedir? A) 1

1.C 2.D 3.D

B) 2

C) 3

D) 4

E) 5 4.A 5.C 6.D

274

1 7.

İlaç ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

10. Aşağıdakilerden hangisinin mutfakta yemeklik yağ olarak kullanılması sakıncalıdır?

A)

Doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanılmamalıdır.

B)

Kullanılmayan ilaçlar doğrudan çöpe atılmalıdır.

A) Tereyağı

B) Zeytinyağı

C)

Son kullanma tarihi geçmiş ilaçlar kullanılmamalıdır.

C) Ayçiçek yağı

D) Gres yağı

D)

Ambalajı açılmış ya da yırtılmış ilaçlar satın alınmamalıdır.

E)

İlaçlar çocukların ulaşamayacakları yerlerde muhafaza edilmelidir.

E) Mısır özü yağı

11. Aşağıdaki besin maddelerinden hangisi hazır gıda sınıfında yer almaz? A) Domates

B) Bisküvi

D) Dondurma

8.

I.

CH2 = CH2

II.

CH3 – CH3

C) Ketçap E) Çikolata

III. CH2 = CHCI Yukarıdaki moleküllerden hangileri bir polimerin monomeri olabilir? 12. A) Yalnız I D) I ve II

B) Yalnız II

C) Yalnız III

I.

Gıdanın besleyici değerini azaltmak

II.

Gıdayı renklendirmek ve tatlandırmak

III. Gıda çeşitliliği sağlamak

E) I ve III

Yukarıdakilerden hangileri hazır gıda katkı maddelerinin kullanım amaçları arasındadır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

9.

C) I ve II E) I, II ve III

Aşağıdaki maddelerden hangisi polimer malzemeden üretilmez? A)

Ameliyat eldiveni

B)

Plastik bardak

C)

Cam şişe

A) Zeytinyağı

B) Ayçiçek yağı

D)

Su borusu

C) Mısır özü yağı

D) Margarin

E)

Naylon poşet

13. Aşağıdakilerden hangisi sıvı yağ sınıfında değildir?

E) Fındık yağı

7.B 8.E 9.C

10.D 11.A 12.D 13.D

275

Orta

Ort aZ

Kola y

KİMYA HER YERDE

Sabun veya deterjan için çizilen aşağıdaki şematik gösterimdeki I. ve II. kısım ile ilgili,

3.

F

F

F

F

n C

C

C

C

F

F

F

F n

Monomer I. kısım

II

I.

Adı politetrafloretilen (teflon)’dur.

II.

Farklı tür monomerlerin tekrarından oluşur.

III. Kapı, pencere, su borusu ve tıbbi malzeme yapımında kullanılır.

A)

Hidrofob

Hidrofil

B)

Suda çözünmez Suda çözünür

yargılarından hangileri doğrudur?

C)

Kuyruk

Baş

A) Yalnız I

D)

Su ile etkileşir

Kir ile etkileşir

E)

Apolar

Polar

Aşağıda formülü verilen maddelerden hangisinin yaygın adı yanlış verilmiştir? 5. Formül

B) Yalnız II

D) II ve III

4.

2.

Polimer

Yukarıdaki tepkime sonucu oluşan polimer ile ilgili,

II. kısım

aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? I

Zor

2 1.

Yaygın adı

C) I ve III E) I, II ve III

Aşağıdakilerden hangisi polimerlerin olumsuz özelliklerinden biri değildir? A)

Kimyasal maddelere karşı dirençli olma

B)

Güneş ışığı ve ısı etkisiyle zamanla bozunma

C)

Çevre kirliliğine neden olma

D)

Üretiminde kullanılan fosil yakıtların yenilenemez kaynak olması

E)

İmha etmek için yakıldıklarında zehirli dumanlar oluşması

Çamaşır suyu ile ilgili, I.

Kalsiyum hipokloritin sulu çözeltisidir.

II.

Mikrop öldürücü ve ağartma işlemleri için kullanılır.

A)

NaCIO

Çamaşır suyu

B)

Ca(OCI)2

Kireç kaymağı

C)

C12H25 – OSO3Na

Sert sabun

D)

C12H25

Deterjan

ifadelerinden hangileri doğrudur?

E)

C17H35COOK

Yumuşak sabun

A) Yalnız I

SO3Na

or

Ko l

rta -O ay

III. Yüzme havuzlarının dezenfeksiyonunda ve mikropların şebeke sularından bertaraf edilmesinde kullanılır.

D) II ve III 1.D 2.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 3.A 4.A 5.D

276

2 6.

X ve Y ilaçları ile ilgili aşağıdaki bilgiler veriliyor.

9.

X: Katı formda olup ağız yoluyla vücuda alınan ve etkin maddenin vücutta çözünebilen bir kap içerisine doldurulmasıyla hazırlanan bir ilaçtır. Y: Sıvı formda olup doğrudan damara ya da kas arasına verilen ve vücuda etki süresi çok kısa olan bir ilaçtır.

7.

Y

A)

Tablet

Şurup

B)

Kapsül

İğne

C)

Draje

Damla

D)

Kapsül

Damla

E)

Tablet

İğne

I.

Yoğurdu marketten almak yerine evde kendisi yapması

II.

Sebzelerden yemek yapmak yerine konserve gıdalar kullanması

III. Yemeklerde hazır salça yerine ev yapımı salça kullanması

Buna göre, X ve Y ilaçları aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X

Ailesinin beslenme sağlığına dikkat eden bir annenin,

IV. Canı yemek yapmak istemediği zamanlarda dışarıdan pizza veya hamburger söylemesi yukarıdakilerden hangilerini tercih etmesi beklenir? A) Yalnız I

B) Yalnız IV

D) II ve IV

C) I ve III E) I, II ve III

10. Gıda katkı maddeleri kullanımının yasak olduğu bir ülkede aşağıdakilerden hangisinin doğru olması beklenmez?

PVC polimeri ile ilgili, I.

Vinil klorür monomerinin polimerleşmesi sonucu oluşur

II.

Kapı, pencere, çatı ve yer kaplaması yapımında kullanılır.

III. Geri dönüşüme uygundur.

A)

Çikolata heterojen görünümlüdür.

B)

Ekmek kısa zamanda küflenir.

C)

Şekerlemeler yeterince tatlı değildir.

D)

Dondurmanın rengi canlı ve albenilidir.

E)

Mayonezdeki sıvı yağ diğer maddelerden ayrı durur.

yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III E) I, II ve III 11.

8.

B) Kalp hastalığı

C) Kanda kolesterol düşüklüğü

D) Damar tıkanıklığı

Sütten tereyağı elde edilmesi

II.

Bitkisel ve hayvansal yağların hidrojenle doyurulması sonucu margarin elde edilmesi

III. Yağlı tohumların preslenmesi ile sızma yağ elde edilmesi

Yağların gereğinden fazla kullanılması aşağıdakilerden hangisine yol açmaz? A) Şişmanlık

I.

Yukarıdaki olaylardan hangileri fiziksel değişim sonucu gerçekleşir? A) Yalnız I D) II ve III

E) Karaciğer yağlanması 6.B 7.E 8.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

9.C 10.D 11.C

277

Orta

Kola y

KİMYA HER YERDE

Bahar temizliği yaparken annesine yardımcı olmak isteyen İclal markete gidiyor ve sodyum (Na) atomu içeren bir temizlik maddesi almak istiyor.

4.

5

9 Kauçuk Pet

Buna göre, İclal aşağıdaki temizlik maddelerinden hangisini alırsa yanlış yapmış olur?

Sabun

Cam

3 A)

Katı (sert) sabun

B)

Sıvı sabun (arap sabunu)

C)

Deterjan

D)

Çamaşır suyu

E)

Çamaşır sodası

Zor

3 1.

Ort aZ

or

Ko l

rta -O ay

7

Teflon

1

Yukarıdaki hedef tahtasında sadece polimer maddelere atış yapıldığında puan kazanılmaktadır. 2.

Minik Tuğçe oyun oynarken elbisesini kirletiyor. Bunu gören annesi “kirlenmek güzeldir güzel kızım” diyerek elbisesini çıkarıyor ve temizlemek için banyoya götürüyor.

Farklı bölgelere atış yapmak ve hedef tahtasını tutturmak şartıyla iki atış yapan bir öğrencinin alacağı en az ve en fazla puanlar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Buna göre, Tuğçe’nin annesinin kiri temizlemesi sırasında ortaya çıkan “ ” molekülü ile ilgili, I.

Sabun ya da deterjan molekülü olabilir.

II.

Kuyruk kısmı kir ile etkileşir.

III. Baş kısmı su ile etkileşir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

3.

C) I ve III

En fazla

A)

0

14

B)

0

16

C)

4

14

D)

4

16

E)

1

16

E) I, II ve III

Polivinil klorür (PVC), yapı sektöründe özellikle pencere ve kapı yapımında yaygın olarak kullanılan bir polimerdir. PVC ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

5.

A) Monomeri tetrakloroetilendir.

ÇIKMIŞ SORU

En az

B) Elektrik akımını iyi iletir. C) Düz zincirli bir polimerdir.

Satın aldığınız bir ilacın ambalajı üzerinde aşağıdaki uyarılardan hangisini görmeniz mümkün değildir? A)

Reçete ile satılır.

B)

Beklenmeyen bir etki görüldüğünde doktorunuza başvurunuz.

C)

Kullanmadan önce kullanma talimatını okuyunuz.

D)

Çocukların görebileceği ve erişebileceği yerlerde saklayınız.

E)

Kesilmiş ve açılmış ambalajlı ilaçları satın almayınız.

D) Doğada kısa sürede bozunur. E) Doğal polimer olarak sınıflandırılır. MSÜ - 2019

1.B 2.E 3.C

4.A 5.D

278

3 6.

Bir kuyumcu soygununda hırsızlar altınları çalıp kaçmaktadır. Hırsızları kovalayan bir polis memuru çıkan çatışmada göğsünden yaralanmıştır.

8.

KUYUMCU

Buna göre, bahsi geçen polis memuru hangi polimerden yapılmış kurşun geçirmez bir yelek giyseydi yaralanmazdı? A) Kauçuk

B) Polistiren

D) Kevlar

7.

9.

C) Teon

Marketten aldığı bir çikolatanın etiketine bakan Caner’in bu ürün ile ilgili aşağıdakilerden hangisini anlaması beklenmez? A)

Son tüketim tarihini

B)

Emülgatör kullanılıp kullanılmadığını

C)

Üretici firma adı ve adresini

D)

Tadının nasıl olduğunu

E)

Miktarını

Yağların doğru kullanımı ve sağlıklı yaşam için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A)

Yağların gereğinden fazla kullanılması şişmanlığın yanında kalp ve damar hastalıklarına davetiye çıkarır.

B)

Patates kızartması gibi gıdalardan mümkün olduğunca uzak durmalıdır.

C)

Yağların defalarca kullanılmasında herhangi bir sakınca olmadığı gibi ayrıca tasarruf da edilir.

D)

Margarin yerine zeytinyağı tüketmek sağlık açısından daha iyidir.

E)

Yağların yüksek sıcaklıklarda kullanılması, yağın yanarak zehirli hale gelmesine neden olur.

E) Dakron

Aşağıda bazı gıda katkı maddelerinin E kodları verilmiştir: Gıda katkı maddesi

E kodu

Koruyucular

E200 - E297

Renklendiriciler

E100 - E199

Antioksidanlar

E300 - E321

Tatlandırıcılar

E900 - E999

Emülgatörler

E322 - E500

10. Laboratuvarda deney yapmayı çok seven 12 / A sınıfı öğrencileri bu haftaki laboratuvar dersinde sabun yapacaklardır. Buna göre, bu öğrenciler sabun eldesinde,

Duyarlı bir tüketici olan İrem, aldığı bir gıdanın etiketindeki içindekiler kısmına baktığında,

I.

Bitkisel ve hayvansal yağlar

E965, E232, E417, E180 kodlarını görüyor.

II.

Benzen ve benzenden türeyen bileşikler

Buna göre, İrem’in aldığı gıdada aşağıdaki gıda katkı maddelerinden hangisinin olması beklenmez?

III. NaOH ve KOH gibi kuvvetli bazlar

A) Koruyucular

B) Renklendiriciler

C) Antioksidanlar

D) Tatlandırıcılar

maddelerinden hangilerini kullanabilirler? A) Yalnız I D) II ve III

E) Emülgatörler 6.D 7.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III

8.D 9.C 10.C

279

Orıjinal

®

E MAD

BY

Sorular

1.

Emine rahatsızlanıp doktora gidiyor ve muayene oluyor. Muayene sonrası doktor aşağıdaki reçeteyi yazıp Emine’ye veriyor.

2.

Yalçın’ın bu sorununun kaynağı fast-food ürünlerinde fazla miktarda kullanılan bir gıda katkı maddesinden ileri gelmektedir. Bu gıda katkı maddesi,

REÇETE T.C. Standart Form No. 1.5.101 Hastanın Adı, Soyadı : ve TC Kimlik No. Hastanın Kurumu : Tabibin Kurumu

Fast-food restoranlarından çıkmayan Yalçın’ın çok yemeye bağlı obezite sorunu vardır.

Tarih : Dr. Dip. No. Adı Soyadı (Kaşesi)

: İLAÇLAR

Öksürük şurubu Yanık merhemi Antibiyotik tablet

•

katıldığı gıdaların tadını güzelleştirir.

•

doyma isteğini geciktirir.

Tutarı

Buna göre, Yalçın’ın obez olmasına neden olan bu gıda katkı maddesi aşağıdakilerden hangisidir? k Çiçe adir Dr. K 07 Doç. o: 1 2 N s 2 Te 7.04 Dip. e : 42.0 astan ka no l’lu H Setifi 2 No bul 1 n ta İs

Emine reçeteye bakıp kimya dersinden bu ilaçlarla ilgili hatırladıklarını doktora söylüyor:

A)

Askorbik asit

B)

Karamel

C)

Lesitin

D)

Monosodyum glutamat (Çin tuzu)

E)

Potasyum alümina sülfat (Şap)

Öksürük şurubu: İçerdiği şekerden dolayı içinde bakteri ve mantarlar üreyemez. Yanık merhemi: Etkin maddelerin vazelin veya lanolin gibi sıvı yağlar ile karıştırılması sonucu elde edilir. Antibiyotik tablet: Tadı ve kokusu hoş olmayan ilaçların pirinç unu ya da nişastadan yapılan koruyucular içinde sunulduğu ilaçtır. Buna göre, Emine’yi dinleyen doktor hangi ilaçlarla ilgili söylediklerine itiraz eder? 3. A)

Öksürük şurubu

B)

Yanık merhemi

C)

Antibiyotik tablet

D)

Öksürük şurubu ve yanık merhemi

E)

Yanık merhemi ve antibiyotik tablet

Eczacı Tuğba Hanım okulunuza gelerek “Yanlış ve Gereksiz İlaç Kullanımının Zararları” konulu konferansa katılıyor ve şunları söylüyor: I.

Gereksiz antibiyotik kullanımı mikropların direnç kazanmasına neden olur.

II.

İlaçların kullanım şekline ve dozuna dikkat edilmezse vücutta istenmeyen tepkimelerin oluşmasına neden olabilir.

III. İlaçların yanlış ve gereksiz kullanımının insan sağlığına, ülke ekonomisine ve çevreye verdiği zararlar unutulmamalıdır. Buna göre, eczacı Tuğba Hanım’ın söylediklerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız I D) II ve III 1.C

B) Yalnız II

C) I ve III E) I, II ve III 2.D 3.E

280