Uygarlığın Peşinde "Latif Mutlu Kitabı" [1 ed.] 9789944887885

Citation preview

Genel Yayın: 1 8 39

BEYHAN SUNAL 1963 yılında Ankara'da doğdu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü'nü bitirdi. 1983 yılında Yarın aylık gençlik, kültür sanat edebiyat dergisinde çalışmaya başladı. Patika dergisinin kurucuları arasında yer aldı. TRT Ankara Televizyonu ve Kanal D program müdürlüklerinde metin yazarı olarak, HBB, Kent TV ve TVS haber merkezlerinde editör olarak çalıştı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Kültürel İncelemeler programında yüksek lisans yaptı. Halen İstanbul Bilgi Üniversitesi'nde öğrenci danışmanı olarak çalışıyor.

NEHİR

SÖYLEŞi

-39UYGARLIGIN PEŞİNDE LATİF MUTLU KİTABI SÖYLEŞİ

BEYHAN SUNAL ©TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYINLARI, 20IO

Sertifika No: 1 1213 DİZİ EDİTÖRÜ

LEVENT CİNEMRE GÖRSEL YÖNETMEN

BİROL BAYRAM DÜZELTİ

ŞÖHRET BAITAŞ DİZİN

ASLI GÜNEŞ GRAFİK TASARIM UYGULAMA

TüRKİYE İŞ BANKASI KÜITüR YAYINLARI I. BASKI: rooo ADET, OCAK 20IO

!SBN 978-9944-88-788-5 BASKI

YAYLAC!Iilgi Üniversitesi on yılını doldur­ du. 2007

Kağıt paranın kaldırılmasını önerdi. Uygarlığın Yolu Üniversitelerden Geçiyor kitabı yayımlandı.

19 Aralık'ta Bilgi Üniversitesi yönetiminde farklı düşüncelerin olduğu görüldü.

422

2008

Devlet üniversitelerinde rektör seçimi için yeni bir sistem önerdi. İ stanbul Bilgi Ü niversitesi yönetimindeki anlaşmazlık sulhen halledildi. Kapitalizmin Evrimi adlı makaleyi yazdı. "Uzak Mesafeler Arası Ulaşım Sistemi" patent alarak onaylandı. 2009

Torunu Güneş'in oğlu dünyaya geldi. " İstanbul Bilgi Üniversitesi Nasıl Kuruldu" isimli kitabını ta­ mamladı.

LATİF MUTLU'NIN PATENTLERİ Petrol Ofisi Boru Hadan İşletmesi Doğu Bölgesi Müdürü iken: 1

-

2

-

Akaryakıt depolama tanklarında firenin kontrolü ve yangın­ dan korunma sistemi. Irmak suyunun akışıyla çalışan otomatik sulama pompası.

Bursa Gaz Kimya A. Ş. Yönetim Kurulu Başkanı iken: 3

4 5 6 7

-

-

-

-

-

Doğal karbondioksitlerin kalsinasyonu için özel fırın. Endüstriyel fırınların baca gazlarının temizlenmesi sistemi. Termik santralların baca gazlarının temizlenmesi. "Karbondioksit ve kuru buz" (Karbogaz) için marka tescili. Kentler Arası Hızlı Ulaşım Sistemi

423

AD DİZİNİ

il. Mahmut 9 8

Aren, Sadun 203 Arif Nihat ( bkz. Asya, Arif

Acar, Hasan 2 6 8

Nihat) Aristoteles 143

Ağaoğlu, Gültekin 320 Akarcalı, Bülent 3 3 3 , 3 3 6 , 352 Akarcalı, Hakan 3 1 6-1 9 Akat, Asaf Savaş 333-34 Akçağlılar, Necati 169 Akçapar, Ziya 250 Akın, Kenan 33 1-32 Akıntürk, Turgut 399 Aksay, Hasan 3 8 8 Aktan, Gündüz 299 Alacakaptan, Emre 3 1 7 Alacakaptan, Uğur 3 1 7 Albay Türkeş (bkz. Türkeş, Alparslan) Ali (Amcası) 22 Ali Hoca ( bkz. Aydemir, Ali) Alighieri, Dante 143 Alisbah, Hulki 2 1 9-20 Alp, Hülya 353 Alpsoylu, Rauf 252 Altınöz, Raziye 31 O Ansen, Yenal 337 Anter, Mehmet 144-45, 147, 200, 203 Aral, Olcay 275-76 Arbay, Halit 1 6 1 Arda, Ferit 1 62

Arndt, Fritz 2 1 0 Arrel (bkz. Arrel, David) Arrel, David 3 14-16, 320-21, 331. Artanı, Nurettin 75 Arzık, Şerif 75 Asimov, İsaac 179 Aslan Bey (bkz. Badi, Aslan) Asya, Ari f Nihat 9 1 , 94, 1 04, A şık Veysel 8, 72� 72, 1 67, 390 Ataç, Hilmi 1 05-6, 1 40, Atakol, Kenan 249 Atanur Bey ( bkz. Oğuz, Ata­ nur) Atatürk 3, 26-27, 32, 34-36, 3 9-4 1, 43, 52, 55, 59, 6 1 , 6 7-72 , 79, 9 7 - 9 8 , 1 1 0, 1 14, 132, 143, 1 6 7, 1 97, 2 8 1, 352, 400 Meş, Toktamış 333, 340-41 Atığ, Gülay 336, 3 3 8 Avcı, Gaye ( babaannesi) 1 3 , 1 7, 2 1 , 23, 77 Avcı, Musta fa (dedesi) 1 3 Aybar, Fehmi 335 Aybar, Süreyya 2 1 O

425

Aydemir, Ali 275-76 Aydın, Hızır 1 2 1 , 1 57 Aydıner, Gökhan 26 8 Aygün, Süreyya 25 1-52

Borçbakan, Cihat 224 Bose, Gülden 23 9-44, 246-47 Bose, Gülser 247 Bose, Gülseren 246-47

Ayla, Safiye 32 Aytemiz, İsmail 266-67, 270

Boyacıoğlu, Ahmet 132 Boyer, Charles 66

Badi, Aslan 334-35 Bahattin Bey (bkz. Genç, Bahattin) Bahçeli, Devlet 229 Bahri ( bkz. Mutlu, Bahri) Balcı, Mustafa 3 1 1 , Balzac, Honore d e 143 Başkaya, Turgut 1 52-53 Bay Bose 247 Bayar, Celal 1 99, 203 Bayar, Saliha 1 94 Baykal, Deniz 353 Bayraktar, Zerrin 120 Bedioğlu, Oğuz Vel i 249 Bedri (okul arkadaşı) 153 Beethoven 390 Bekir Hoca 57-58

Bozdağ, Hamdi 274 Brynner, Yul 296 Bush (ABD başkanı) 353-54 Caferoğlu, Ahmet 167 Cahide (yengesi) 1 85, 3 8 1 Can Bey (matematik hocası) 91 Cavidan (yeğeni) 369 Cem, İ smail 290 Cemile Hanım (edebiyat öğretmeni) 71 Cengiz Han 68 Cerit, Münir 259, 264, 273 Ch urchill, Winston 94-9 5, 1 03 , 129 Cordan, Bener 3 16

Belge, Burhan 75 Belge, Murat 406 Bengisu, Bülent 208 Benli, Şera fettin 1 6 1

Çakmak, Fevzi 27, 67 Çeki, Gültekin 162 Çelik, Hüseyin 399

Berker, Feyyaz 1 6 9 Berkman, Ziver 2 2 6 , 2 3 4 ,

Çetin, Hasan 292 Çetin, Hikmet 285-86, 290,

235, 248 Berksoy, Taner 350 Beşer Hanım (halası) 22 Binay, Hamdi 3 13 , 3 15 Binbaşı Bedri 207 Birgen, Lati fe 248

426

Çağlar, Behçet Kemal 72

Çiller, Tansu 3 1 7, 3 1 9, 333 Çölaşan, Emin 244 Dalan, Bedrettin 305, 3 07-09, 3 1 6, 3 1 8-20, 3 33-34 Dalokay, Vedat 222

Dante (bkz. Alighieri, Dante) Daudet, Alphonse 143 Demirağ, Nuri 43, 1 97 Demirel, Süleyman 22 1 , 232, 252-53 Demirkent, Nezih 1 9 1 , 250 Demirkök, Kemal 1 3 6 Deniz (torunu) (bkz. Mutlu, Deniz) Deniz, Derviş 25 1 Deniz, Kemal 248-49, 251 Denktaş, Rau f 249-50 Descartes, Rene 143 Develi, Hilmi 1 93 Dinçkök, Ali Rai f 334 Dino, Abidin 89 Dino, Güzin 8 9 Doğan Dede 6 1 Doğan, İzzettin 6 1 Doğan, Melahat 69, 74 Doğan, Nebahat (bkz. Mutlu, Nebahat) Doğan, Nihat (kayınbiraderi) 74, 148, 1 57, 1 84, 2 1 7, 252, 3 8 1 Doğan ( Ö zsarı), Yıldız 74, 148 Dostoyevski, Fyodor 143 Dursun Ali (dayısı) 22 Duruiz, Lale 340 Ebül Ala el-Maari 143 Ecevit, Bülent 1 9 1 -92, 24447, 252 Edison 146 Einstein, Albert 212 Ekmekçi, Yiğit 3 1 6, 321, 333

Ekrem Bey ( fizik hocası) 1 09 Eli foğlu, Hilmi 3 1 7 Emin (istasyon şefi) 1 3 3 , 135, 136, 140 Emir (torununun oğlu) 3 7475 Emir, Raif 262, 268-69 Erbak, Mehmet 259 Erdin, Kadir 4 1 0 Erel, Aydın 1 2 0 Ergin, Hüseyin 226 Ergin, Nevit Oğuz 406 Ergün, Hüseyin 266 Ertem, İlhami 232-33 Eser, Nevzat 223, 226, 239 Esin, Numan 1 9 1 Evren, Güngör 120 Faik, Bedii 203 Falay, Selahattin 89, 93 Faraday 44 Faruk ( bkz. Sağın, Faruk) Fatih Sultan Mehmet 98, 401 Ferhat Bey (dedesinin babası) 9 Feyzioğlu, Turhan 249 Fikret Hoca ( bkz. Korte!, Fik­ ret) Franklin, Benjamin 2 1 , 28788 Füsun ( bkz. Ö zatav, Füsun) Genç, Bahattin 257-59, 309 Genç, Kamer 19, 333 Gezgiç, Sime! 275-76 Gezmiş, Deniz 237-38

427

Gide, Andre 143 Giray, Fethi 1 5 8 Giray, Safa 264 Giray, Sırrı 262 Girik, Fatma 3 3 6 Goethe 1 3 9 G o g o l , N i kolay Vas i l yeviç 143 Gorbaçov, Mihail 3 85-87 Gökçen, Sabiha 27, 67 Gökyiğit, Nihat 1 6 9 Göle, Altan 1 6 9 Gölpınarlı, Abdülbaki 1 15 Groucho Marx ( bkz. Palabıyıkyan, Arşak) Gülden (bkz. Bose, Gülden) Gülek, Kasım 1 2 1 Gülizar 100 Gültekin, Edip 24 Günaltay, Şemsettin 1 59 Gündüz, Müslüm 3 5 8 Güneri, Sait 294 Güra, Oğuz 86, 8 9 Gürdal, Ö mer Galip 24 1 Gürpınar, Hüseyin Rahmi 50 Gürsel, Cemal 206 Haberal, Mehmet 309 Hacı, Rukiye 346, 348 Hafız Burhan 32 Hakim Baykara 9 Halepli Molla Musta fa 400 Halıcı Agop 96-97 Halis, Şerafettin 1 9 Hamdi Bey (bkz. Binay, Ham­ di) Hammurabi 359

428

Hanağası, Hayrettin 2 1 8 Harmanyeri, Çetin 334 Hayworth, Rita 66 Heredotos 68 Hikmet Bey (bkz. Savaş, Hikmet) Hitler 82-83, 3 8 3 Hugo, Victor 143 Hulki Bey ( bkz. Alisbah, Hul­ ki) Huntington, Samuel P. 405, 412 Hülya (yeğeni) 3 70 Hürkuş, Vecihi 1 96-97 Hz. Musa 359, 401, 4 1 2 İ brahim Bey (bkz. Revizör İ brahim) İ laslan, Ali 1 5 1 İ nan, Afet 55 İnönü (bkz. İ nönü, İsmet) İnönü, Erdal 285, 287-90, İ nönü, İsmet 71, 95-97, 1 66, 1 98-99, 205 İskenderi Zülkarneyn 72 İ smet Paşa ( bkz. ( İ nönü, İ s­ met) Jefferson, Thomas 3 59, 401 Kahveci, Adnan 286 Kakınç, Halit 333 Kanuni Sultan Süleyman 359, 400-01 Kardeş, Adnan 1 2 8 Karlof (Fransızca Hocası) 88, 90

Kazgan, Gülten 333, 341 Kemal, Mehmet 1 5 7-60 Kendir, Mehmet 206 Kılıç, Salih 320 Koç, Veh bi 2 1 9 , 294, 299, 310 Konukman, Suphi 222 Kortel, Fikret 209, 2 1 1 Kozakçıoğlu, Hayri 325 Körmükçü, Hazım 38 Kruşçev, Nikita 3 8 8 Kublun, Kurt 1 71 -72 Kuyaş Paşa ( bkz. Kuyaş, Tev­ fik Kuyaş, Tevfik 1 14 Küçük Mu sta fa ( bkz. Avcı, Musta fa) Külebi, Cahit 72 Kürem, Saim 163-64, 169 Kürkçüoğlu, Nusret 3 99, 402 Lati f Bey (Fransızca hocası) 1 04 Latif Cem (bkz. Mutlu, Lati f Cem) Laurel-Hardy 66 Le fkonuklu, Musta fa 257 Leibniz. Gottfried Wilhelm 143 Lengerli, Orhan 34 Lenin, Vladimir İ lyiç 1 04, 108, 3 8 6 Lincoln, Abraham 2 1 Livaneli, Zül fü 339, 3 64 Makarios 248 Malraux, Andre 143

Mardinli Şehmuz 1 1 7 Marşoğlu, Müzeyyen 120 Marx, Kari 200 Mehmet Ali (dayısı) 22 Melahat Abla ( bkz. Doğan, Melahat) Menderes, Adnan 1 99, 203, 205-06 Menemencioğlu, Numan 130 Mertoğlu, Münevver 327 Mimaroğlu, Sair Kemal 223 Moğultay, Mehmet 286 Montesquieu 132 Mr. Car 1 73, 1 78 Musa Rıza Bey (bkz. Doğan, Musa Rıza) Musta fa Bey (bkz. Balcı, Mus­ ta fa) Musta fa Kemal ( bkz. Atatürk) Mutlu, Bahri (kardeşi) 1 7, 30, 370-72 Mutlu, Cenani ( babası) 6, 91 2, 1 5- 1 8 , 22-25, 29-30, 47-49, 33, 45, 52, 63, 7374, 77, 79, 82-85, 94, 991 0 1 , 103, 1 06, 1 1 0; 1 12, 1 25-26, 128, 1 3 1-32, 1 353 7, 1 4 9- 5 1 , 1 6 0, 1 8 4, 1 89, 3 64-67, 369 Mutlu, Deniz (torunu) 3 73-75 Mutlu, Gaye (annesi) 1 5 - 1 8 , 22, 44-46 Mutlu, Güneş (torunu) 3 5 8 , 3 64, 371 -72, 374-75, 3 8283, 389 Mutlu, Lati f Cem { toru n u ) 374

429

Mutlu, Naili (kardeşi) 367-70 Mutlu, Naz (torunu) 3 73-75

Nizamoğlu, Süha 291 Novart 144-45, 147

Mutlu, Nebahat (eşi) 69, 74, 1 06, 1 3 6-40, 147-52, 242-

Nurettin Bey (müfettiş) 1 27 N ükhet Ha nım (TUB İ TAK Başkanı) 4 1 1

43, 272, 3 74, 3 8 1 M u t l u , Serdar ( oğ l u ) 1 8 0 , 1 83-89, 1 92, 1 94-95, 278, 3 3 0, 3 3 9 , 342, 3 73 -74, 3 8 1-82, 392, Mutlu, Za fer (oğlu) 1 1 1 , 1 64, 1 80-84, 1 87-93, 1 95, 229, 245, 278, 2 8 3 , 2 8 5-90, 3 05, 320, 325-26, 330-32, 3 3 7 , 3 4 1 -42, 3 6 3 , 3 74, 3 82-83, 392 Mutlu, Zeynep (torunu) 290, 361, 3 63-64, 3 73, Muvahhit, Bedia 3 8, 66 Muza ffer (okul arkadaşı) 53 Münir ( bkz. Cerit, Münir) Müren, Zeki 3 8 0 Nagehan (yeğeni) 3 69 Naile (yeğeni ) 369 Naili (bkz. Mutlu, Naili) Napoleon 359, 401 Nazım Hikmet 1 08 , 388, 3 90 Nebahat Hanım ( bkz. Mutlu, Nebahat) . Necip Bey 1 89-90 Nermin ( istasyon şefinin kızı) 1 33-36, 140 Neruda, Pablo 8 Nesin, Aziz 1 99 Nevzat 407-08 Nihat (bkz. Doğan, Nihat)

430

Oğuz (bkz. Ö zerden, Oğuz) Oğuz, Atanur 305-6 Okutan, Hasan 136 Oral, Cavit 1 57, 160 Orhan Veli 8 Ortaç, İ brahim 300 Oykut, Ziya 392-93 Öcalan, Abdullah 345 Ömer Çavuş 3 6 Ö mer Hayyam 143 Örs, Fahri Halil 1 32, 2 1 7- 1 8 , 223, 226 Ö rs, Halil 2 1 8 Ö z, Cevdet ( kurmay albay) 1 14 Ö zal, Turgut 263-64 Özatav, Füsun 343, 346 Özcan, Yusuf Ziya 399 Özerden, Oğuz 3 1 6-20, 326, 333-34 Palabıyıkyan, Arşak 66 Parlak, İsmail 273, 320 Pascal 143 Pekşen, Yalçın 324-26 Pen, William 357 Penhas, Alberto 2 1 3 Pir Sultan Abdal 8 Platon 143

Puşkin, Aleksandr Sergeyeviç 143

Serdar (bkz. Mutlu, Serdar) Seviğ, Vasfi Reşit 230-3 1 , 399 Seyrek, Hayrettin 1 1 7- 1 8

Rauf Bey (bkz. Alpsoylu, Rau f)

Sezer, Ahmet Necdet 352 Simavi, Erol 1 8 9, 250 Sirer, Reşat Şemsettin 198 Sivrioğlu, Muhlis 9 1-92 Snelman, Johan Wilhelm 29495

Rembrandt 3 8 9 Revizör İ brahim 1 06-7 Roosevelt 129 Rossi, Tino 74 Rukiye Hanım ( bkz. Hacı, Rukiye) Sadık Bey (dedesi) 9 Sadıkoğlu, Kahraman 363 Sa fiye Hanım ( bkz. Tü fekçiyaşar, Sa fiye) Sagan, Cari 1 79 Sağın, Faruk 1 12, 1 1 5 Sağlam, Mehmet 3 3 1 Sağlar, Fikri 3 0 1 Salihoğlu, Nadi 208-09 Samarciç, Radovan 407 Samime Hanım (müzik öğretmeni) 86 Sarıgül, Mustafa 125, 2 8 8-89,

Sonku, Cahide 66 Soylu, Seydahmet 327 Spinoza 143 Stalin, Josef 200 Stephan (müdür) 1 72-73 Sultan Abdülaziz 4 8 Sümer, Sacit 203 Süreyya Paşa (bkz. Aygün, Sü­ reyya) Şah İsmail 1 9 Şemsi Hoca (biyoloji öğretme­ ni) 109 Şen, Ali 3 8 5 Şeyh Sadi Şirazi 143

338, 341 Savalaş, Ahmet 248

Tacettin Bey 239, 241 Tagore, Rabi ndranath 245,

Savaş, Hikmet 259, 262 Schubert 67 Seçkin, Olcay 328 Selahattin ( bkz. Falay, Sela­ hattin) Selçuk, İ lhan 77, 86-9 1 , 93,

Talay, İstemihan 246 Talha Bey (tarih öğretmeni) 59-60, 71 Tanla, Bülent 2 8 8, 290 Tarancı, Cahit Sıtkı 377, 379

1 1 0- 1 1 , 230 Selçuk, Turhan 1 1 1 Serçe, Salim 99

247-48

Tazebay, Uygur 309 Tekin, Ata (yeğeni) 370 Tekin, Mete 371

431

Tekin, Zekiye (kızkardeşi) 1 7, 30, 370 Tha,les 3 08 Tınarlı, Şevket 5 1 Tınarsoy, Cevdet 5 1 Tok, Hayrettin 2 1 3 , 2 1 7 Toker, Metin 199 Tolstoy, Lev Nikolayeviç 143, 287 Tonguç, Hakkı 198 Tosun, Mustafa 285 Troçki, Lev 145 Truman, Harry S 200 Trump, Donald 354, 356 Tuncay, Nejat 120 Tunçay, Mete 406 Turan 3 8 1 Tüfekçiyaşar, Safiye 245, 344, 347-48 Tümer, Faruk 276 Türkeş, Alparslan 205 Uğur, Aydın 340 Ulukan, Lütfullah 209 Utku, İ lker 225 Ü mmü Gülsüm 39, 6 6 Ünal, Altan 237 Ünlü, Halil 82 Üresin, Yümnü 121 Vahap, Abdül 39, 66 Vahdettin 36, 56 Valery, Paul 3 1 3-14 Vardar, Ahmet 3 25 Verne, Jules 50, 143

432

Veysel ( bkz. Aşık Veysel ) Voltaire 132 Vuran, Ateş 3 1 7 Wayne, John 66 Weissmuller, Johnny 66 Willkie, Wendell 129-3 1 Yahya Kemal 8 Yalım, Tamer 309 Yaşar Kemal 77, 86-88, 9 1 , 111 Yavuz Sultan Selim 1 9, 23 Yekta, Ahmet 79-80 Yeltekin, Sertaç 321 Yener, Yücel 352 Y ı l d ı r ı m, H üseyin 224-25, 231, 234 Yılmaz, Ayfer 343 Yunus Emre 8, 8 6 Yücel, Hasan Ali 128-29 Yücer, Necdet 1 57, 160 Yüceses, Hamiyet 32 Yümnü Paşa ( bkz. Ü resi n , Yümnü) Za fer (bkz. Mutlu, Zafer) Zekeriya Öğretmen 4 1 -42 Zekiye (bkz. Tekin, Zekiye) Zekiye Harnm (komşusu) 1 8 Zeynep (bkz. Mutlu, Zeynep) 290, 3 6 1 , 363-64, 373, Ziver Paşa ( bkz. ( Berkman, Ziver) Ziya Paşa 3 8 1 Zülfikar Hoca (edebiyat hoca­ sı) 1 1 1