Tishbites: Opusculum recens Hebraicum 9781463231118

Citation preview

Tishbites

Kiraz Historical Dictionaries Archive

28

The difficulty of locating historical dictionaries has long been a source of frustration for scholars. Gorgias Press seeks to address this difficulty by the introduction of a series of historic dictionaries.

Tishbites

Opusculum recens Hebraicum

By

Elijah Levita Translated by

Paulus Fagius

Gorgias Press LLC, 954 River Road, Piscataway, NJ, 08854, USA www.gorgiaspress.com G&C Kiraz is an imprint of Gorgias Press LLC Copyright © 2013 by Gorgias Press LLC Originally published in 1541 All rights reserved under International and Pan-American Copyright Conventions. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, scanning or otherwise without the prior written permission of Gorgias Press LLC. 2013

O

ISBN 978-1-61143-294-7

ISSN 1935-3189

Reprinted from the 1541 Isny im Allgau, Germany edition.

Printed in the United States of America

A D l - L E - C - T -Q R

E

M.

V A N D O Q . V I D E M iam ab annis ali' q u o t in hoc i n c u m b o , optíme lector,ut, fi quar funt in Hebracorum fcriptis, & p e n e tralibus alicuius m o m e n t i , ( u t certe multa funt,modo adfìt qui tuditio felígat, quicg adfacrae icripturac n o r m a m ritèapplicet) quae Chriftianis líominíbus,maxime T h e o l o g i s , a d in t e i ' lígendas íatíras literas ufuí eiìè poíTunt,in lucem profera. F a c t u m eft benigna uoluntate D e i Ó p t . M a x . ut ad h o c meuiji ínftítutummíhi duo comqdiTsíma &T. pptatiTsima media cornigere. Prímum, líberalífsímus M c e c e n a s , qui pro inftituenda officinà typographica,eaq} Hebrara^fum' ptus liberalifsime e x p o n i t h è m p e D . P e t r u s B'ufflerus,ci' uis Ifnenfis,&: honeftífsímus BCr pijfsimus,qui ob fingula> re ftudíG,quo.proíequitur omnes dotflos, 8C in ipfarri p i e tatem promouendam totus incumbit,a:ternarn laudem a^ pud òmnèm meretur pofteritatem. Nefcio cnim uerè an facile fímílem altcubiterrarum opulentum aliquem i n u c nías,qui tanta liberalitate fua profundit b o n a , u b i uel d o ' tìi^lendi jUel pauperes iuuan&Vuèl etiani Euattgeliutn Chrifti prouehendum,ut n o n uerear dicere,tantum illum hac in rèéffeciflè,quantum multi d ò d i fcribendo S i do-cendo. Alterum eft , quód doc^íísímus Hebrarus, qua>l e m u i x iècundum habet orbis , Helias i n q u a m , gene> relfraelites , 6C c o g n o m e n t o Leuites G e r m a n u s , p a £ fus eft le e x Italia,inclyta urbe Venetorurti, i S N A i l uocarirut ad iftos meos conatus auxiliatrices pr^beret ma> n u s . Q u o certe dubito ntim toia Iudccorirgens ,iynergoii

AD L B C T O ' R f i Ä fciihi in propaganda lingua Hebraea/ùppeditare p o t u t i fet,& mei io rem, commodiorem.Rei enim Grammatik ccs,quod rarum eft apud Iudaeos, prarfertim Germanos, omnino peritiTsimus èft, ut in qua omném aetatem, ue! ab ipià contriuit pueritia. V n d c qui^uid ulpiam eft pr w b Hiscei^ tè non paruüm pondus adtjrit hominis ueneranda Cene? ¿lus,qùx erudii ionemcomrnendat,utpote à multisannis i^m confìrmatam,ut non fini nuper nata, quse illé nobis ex

P R ÀE P A T I O e x a r m a r i o fiio d e p r o n u t ^ d bene m e d i t a t a ^ t j m i n a t a , di fcuiTa/olida & f i r m a . E t talem fane utriim,a q u o diTcere c o n t e n d a s ^ u a i t m d u m d o c è n t H e b r a j o r t i m fapientes, c u t l e g i t u r i n pa& qn® ' c a p . 4 . ( q i r c m libelhiin S i i p i è L a t i ' nurn feci) p» PT»D» ßiölp ciD» hifcvnn f»v vri> owpo p .-mAp . p - p pjiißi p6)03 p ^ l ) Spitt pnn. p»5 d w p p "5»'öp> ipm I d e f t . Q u t diicit à iuriioribiis^cuf fìmiìis eitiTei n e m p e , q u i edit uuas immaturas,& bibit muftu detorculari fuo, ...Qui uero difcit à fenioribus,cui fimilis eft C E i n i m i r u m , qui c dit uuas matura s,8£ bibit uinum uetiis. S e d iam ùenfo ad hominis fidemrreligione quidem adhiic Iudaeus eft,fed q u i u e r e n o i n i q u u s e f t i n fidem n o f t r a m , n e c m a l i g n e fen tsens de Chrifto unico redemptore n o f t r o , ut plxricp ali) ludxirmulta uidet,multa mtelligit,quie alt) n o n uident,8£ imclligunt,ut iucundu admodum lit cum homine de mul t i s c o n i ' e r r e . N o n r e f e r a m h i c quàm facilis fìt in d o c e n d o ,

'

_ 4

quàm item BC fìdelis,ut hominem dicàs omnium horaru, de ad feruiendu omnibus natumrqualem, per H e r c u l e m , n o facile inuenies inter omnes I u d x o s . Q u à m fìdeliter erri Chrifh'anos doceat, multos f u m m o s u i r o s , m a g n i s ium^ ptibusexpèrtos arbirror. Pleriqj enim piaculum efle d u cunt,hominemCliriftianum l a n c ì a m d o c e r e l i n g u a m . i d quodteftatur uulgò apud illosiadata ièntentia nròi Ttoft Klüt ptp Ìd e f t , P r o h i b i t u m e i t d o c e r e I e g e m e t h n i c u m . I d quod colh'gunt ex ifto loco Pfalmi cusedw »4 bb p ovv 53, id e f t , N o n fecit talire rulli gen ti ( n e q j genres) c c gnouerunt iuditia eorum, Sed quàm u e r è h o c dicant.Sd' quàm.dextrèintefpretentur:uide hac de re,fi placet,Heli£ I i b e l l u m , c u i n o m e n è f t M a f o r e t h Hamaforeth, ubi dilùit calumft^is quorundam IudaeorUm, q u i e i uitio uertunt, quòd cófuetudinem cum Chnfh'anishabeat,iIIosq3-iànc f ìa doceat l/i lam.Habuit cnim e x Chriftiam'sno uulgares difcipulos,ted fummosuiros, Cardinales,inqua,Epifconris SC multos doc r èos:0 qirèm optandu effettui anni illiu & 3

AO Li ELC TO R E Pilliti Aquilae fenetfus renouarentur. Quantum cmm liinc commodu redituru eilct adomnes ftudiofos linguae fan¿ix,ca Chriftianos, tu Iud^os.Fermidandu em,ne quadp occidua ièneÀus hominem-nobis de improuifo è mediò abripiat. Sed gratias agamus Deo immortali, qui tanto tempore ilium nobis fuperftitem reliquit,nec pafius eft la nifìcas fòrorculas ftamina'Ìua cjtius abrumpere.quin u o ' luit ilium prius talentulum fib i in Hebraea lingua concrc ditum,iion fine magno foenorè reddere; pro quo fine be' nefìtió,ego in primis Deo meo indefinenter gratias agere teneor,utpote,cui mihi no tanta (cripta illius uidere,&: le gere licvit/ed &C uiru coram habere,hoipitio excipere,c5 uerfari,&: ut Hebraeus dicit, cu jllo n=ì>6TOuarijs de reb. colloqui,eiusqjconfilio,mutuaq3 opera, nouaquam paro typographiam, eamcp Hebr^am,auipicari.Is inquani H e lias,uir tametfi Judacus,tamenob infìgnem eruditions, dC mirifìcam humanitatem o«nni 1 aude dignus,inter czete rdslibros,quosiècum ex Italia adduxit, mecumqj. ilnpri" mere ftatuit, nouum libeirum,antea non ùiium, nec^ ex^ cufum,attulit:cuititulum war fecit, quod in eo r i i . u o / ces.totidemenim »aor» in numero facit, partim Hebraras, partim Chaldaicas, Arabica«, Grafcas dC Latinas,quar5cp «era ufu in nullo Lexico facile inuemes.fii tame iubinde à Rabbinis Hebraiorum ufurpantur, lepide explicat,eà' rumcp onginentjetymon, retfumqj ufum,tdcp iuxta ordì nem alphabeticum,pulchrèoftendit.Quemlaborem quii uiderim non parum prodeilè omnibus ftudiofìs lingua: HebracaEjpraeièrtim Commentarla legentibus, ut in quibus iftiufmodi uocabula faepe occurrant,qux non inteliigere ufq? faftidioium eft. Atq* mei etiam lab ores precipue co tendunt.ut quibus ad legenda Commentari! Rabbino rum,quaglili, o w d uocan£,animuseft,aditum 5C auxilifl praebeaftynquibuSjtametfi multa fintludaicà^iriterim ta «nen

P R ÁE F A T I O men & multa bona , acutilià: quae ad perdi/ccndam linguam Hebraeam,&:ad íntellígcnda facra Biblia, muU turn conferuntrfícut nonnihil hac de re diilèro in Praefa^ tionemea/uperlibrum Radicum R . D . K.quem totum latinum factum, breui(annuente Chrifto) typis euul' gabt'mus.Neício enim uere,an unquam liber in Hebras» lingua,á qúoquá mortalíum ícriptus fit,qui eo plus prtv deiièpofsit omnibus folidehebfaicaricupiétibus, Quum inquá ad hoc meu inftitutum multum commodare uide> retur nouusifteHeliae libellus, nolui ego ilio ab idiò mi hiexhibito folus frui,neque apud me ilium fupprimere, ièd àmeuteunep latínitate donatum >=psinibu5 quoque candidatisHebraeae linguai utendum impertire. .Qua-re omnes,qui (anftam linguam amant, admonitos uolo, ut Helie Leuitx,opt.uiro gratias agant,deqj illìus aduen^ tu in GermaniajUbi feeturas fuas(no ingratus erga patria) sedereftatuit,multu gratulent; qui tametfì multis premii annis,eoqj merito iam rude donandus, nondum tamen ceiTàt nocitescp díesqjá laboribifs hebraicis. Dein rogo,ut hant meam opera,qua latinam uerfìonem è regione,lie,ut pagina paginae refpondea^adieci,acqui bonicp eonfulant. Non eft,ut hic elegantia latini ièrmonis, quam difficulter fert lingua Hebraea, praiièrtim in tali materia fpecfcetur, Srudui itaque modo uerbum uerbo reddere , quo h e braíímus eòmelius cernatur. modo negle&is uerbis^ ad uitandam obicuritatem,iènfum ut potui,reddidi:in id in.' cumbens,ut quae in Hebraeo breuifsimè diéìa Íutít, maxi me ubi RabbinorS citant authorities, Tic reddere, ut aliq| intelligi poiIènt.Maluiflent fortafsis quidà,ièmótis hebreis,latina tanta habere,eaqj elegantiora 6C terfiora,eo etia ordine &T modo digefta, quo latinis aurib.magis acce pta et grata effènt,Sed maluiipiè nunc hebrea adíjeere, ut in ipo autore,rang in fóté (unde femp purior aqua haurit) quoinodo

qtromodò fingulasuoculas hebmcèpxplicét,uidea$ : atqj inde etiam tàiotifmoshebraicos,8£jfcicquidad iinguam attinetluculentius perfpitias,ac percipias, Quod fi aiicubi Hebrsea non aflequeris, iuiiabit te fortafsis latina: uerfio, imillatibi uel obicurior,uel breuior uidebitur, apertiora libi fòrte erunt Hebrxa.Coniuxi ergo xitranqj linguam, ut ficubi difficultas appareat,utraqj iuuefis. Interini 8C hopadderelibet,candideLe tafsis inuenias,qui hac in rejnanem gloriam^munera, aut neicio quid aliud magis,quàm patrócinium sdito labori quaerant.Hinc alius regem,alius principem, alius Epiico' oim.alius opimum aliquem Abbatem,Prelatura, autopu entum aliquem ciuei^qui fpem non fallat, 8£ uoto egre iè refpondeat,quarritat. Ego certe quum nihil horum ha^ eam,aut pofsim,ut qui à puero uicp, nec in principu, aut «piicoporum aulis, nec in aedibus diuitum SC magnatu^ fèd. in humilibus cafulis OC mappis , ab humilibus pa' rentibus , &C inter humiles iemper fortuna: homines, educatus , 5C conuerfatus fuertm , hum ilia fané (ièd quaeDeo Opt.Max.&T aeterno eiusfìlio, fummo princi' pi,unico faluatori noffro^nó dilplicere iciam ) quaerere co gor, Quunqj. unicum hoc meum uotum fit,omniumcp meorurru:onatuum unicus icopus, non ut inde ditefcam, non utmanem aliquam gloriolam aucuper,fed ut fanftä linguam pro mea paruitate,moduIo^ mei ingenioli apud 2 omnes

Ì §

N V N C V P A T O R I A. omnesftudiofoseiuspromoueam3utfum eft miliitalem quaerendum elTe a m i c u m d i p a t r o n u m , c u i liunc m e u m lab or em qual'emcunc^ dedicem,qui Hebrxx linguae n o n o m n i n o n u l l a m habeat c o g n i t i o n ? , q u i q j intclligat q u a n turn ea ad inteHigendas facras literas habeat m o m e n t i , q u i dentque earn unice m e c u m c o l a t , amet,'8£ ueneretur. T a lis certe tu mihi uifus es o p t i m e Iacobe,idcp multis de c a u fis. Prima,fingularis a m o r tuus, q u o flagras in l i n g u a f a n

V dosacleones fortitudine acquabo, obfìrmabo cer' tè f r o n t e m m e a m a u d a t i a , ueluti d u r i f s m u m faxum, a d e x e q u e n d a m fciltcet p a t r i s m e i coeleftis d i u i n a m u o > lutate. Q u a diu e m fpiritus h o s regit artus.nullla defatiga t i o , n u l l a q j l a f s i t u d o a b i l l u f t r a d a dC c e l e b r a d a l e g e i m p e - dire m e poterit3quo m i n u s reco dito s fenfus^'ntimascp ani m i mei cogitationes omnesprofera.in hoc uidelicet,utlin g u £ fan t e r l a b a t t j r . O m n e e n i m ftudium m e u m , q u a n t u m &C p o p fu m

f u m ftidl&eOjillis praeftabo. 5C fcun Biblíacas,quám T h a i raudicas uoces,Graccas, A r a b í c a s , R o m a n a s , ltalicas, 6¿ G e r m á n i c a s : quae p e r o t n n e s pafsirn a u t h o r e s difperfae ftxntjOrdine d í g e f t a s í n t e r p r e t a b o r : q u a r u m etíam u o í u m b o n a pars in l e g e , p r o p h e t í s , 3¿ hagíograplu's r e p e r í t u r , d e h í s q u í c q u i d b o n t i n m e d i u m a d f e r r e p o t e r o / a c í a m pa rato a n í m o ^ Q u o d u b i m ' d e b í t f a p i e n S j d o d n n a m a d í j c i e t : díícípulís íquocp praeceptorís loco e r i t : íiera e n / m &C certa f u n t quae í c r i b o , q u o d fi cuí d í u e r f u m u í d c b í t . A g e 3 m e c u m in h a r e n a m defcendat,aedito a l i q u o i n h o c o p e r e , c o a r g u a t : u e r u m maturec h o c o p u s íuurn ,,príufquam ipíe m o r í a r , q u j e n í m m o r t u u s i l i í r e í p o n d e r e p o t e r o í" a u t í i tfiul m e c u m e x uita entugreí, a u t r e d i t u s m e í t e m p u s ex-' pecflet.Sí t u m d e m i i m acríter c u m eo d e c e r t a b o , íuftiísim o q j t r i u m p h o o r n a t u s veiflov díícedam. N u n c í t a q j e x urge ó carmen meum,ex u r b e í n urbem peruola,totumcp círcumcuría o r b e m . A d a q u i l o n e m te c o n f e r ,inde ad m e rídíem, o r t u m pete folís, íímúl fii o c c a f u m . E d u m e a m qüoqj,Grartíam}Arabiam,S£ terram Iírael,ínmedtjs pialéis attolle u o c e m t u a m : 8 ¿ h u n c l i b r u m humeri's t u í s í n v p o f í t u m , t e c u m (uelutí p r i n c i p e n ! g e f t a n s ) o í l e n t a n d o cir c u m f e r . A d n u m e r u m g r e í l i w m t u o r u m p r a d e n t i a m illíus o m n i b u s m o r t a l í b u s a n n u n t i a : o m n í b u s inquam,in> fpítiedi f a c c o p i a m . N e c e f t q u o d uérearís,ut Uel l u d i b r i o fiaste! i g n o m i n i a alíqua affítiarís. q u a n d o q u i d e m d¿ líb e r ipíe talis e f t , q u e m íuimet ipfíus n o n pudeatrtam e n í m certa íunt q u a e d i c i t , q u á m p r o p h e t a r u m oracuía. Cáete" r u m , t u liber m e n s o m n i b u s e x aequo, c u m I u d a e i s , t u m Chriílíanís q u o q j tu i copiam facías, i n t e r r o g a r o s d e a u t h o r e , r e f p o n d e b í s Eliam L e u í t a m efle, q u i m i h í í n q u í a s ide n o m é , q u o ípíegaudet,índídít,&:*cognoment:ó "2VJ:n appellauít.cuius uocis e x p l í c a t í o n e í n radíce ultima i n u e nies,Sunt aút o m n e s radices,quae in h o c líbello c o n t i n e n t ' 7 i ¿ . q u e r n n u m e r ó tibiconftítuíít l i t e r » n o c í s ^ s ^ j n

i m w a

laz&Q

nrñT

-to •* tiftnBK • •*vün « r a S ^ g • n w p ç n ritte? rrn -«r " * rrm « n^s 'rs? urfc D^Ï T'a") » T»? -mN -ftaNi « írfiQtf? 1 iras«? w r ó i nB") • dp inn w n mís^n®? • TPÒ wife rrn irra wap ' Y? ^J? 1 tf-rçp/ain r n n g fcw V73 "3 VËT ¡nN o ^ n ^ ff^Ég íirn ' » D^an T ï p nsrrç • wftrn oyn bs ttí ' • ion tfë trsrñ n*hj » inasròp . nnN • n^rKpTQ Tats? "a^'nio«^ • ini? n^.nng Tb.TÏJS niBn «'^sn Tntç »g ifcnn Nfrn1 TINTO ns¿ -i^n ícwi ra S ? : » n w ftfc "VOT « ntra^'a Tip-îï "iQN'i • v?"qfcAinyinn > ©yin ZSüftni« tvfàrh cnw mari? p i • n r ^ n - n V ^ IN ' • iwn n r « •tcá • TïWîtJi ^ y m lïTnn^i • 1 •nc-n^a*? ïT'sgris ü^n'7 tjovi < ïrçç? •q nçr> • nïifc bas* • ç ^ g g Vtrç " r ó ? « n¿? rrc w w * XH$ •rua '•yntWQ "a ' f? f ï ' n p « ^ 'Tbc T S W "Tssns TO ' P^t* lYrfc . q j Tfen: 1?? » n w : iyn < 'rtitfftÄi n^ha*» , n g - r ' -votig n t ^ f s ? • "ìnTTETS!nÌJW. » inf?t< nö f i rr© • mnjpK'np nipwrç • rms9?a.rqs? iS rfr« w r ^ t w i t n h ^ ' ' • Tvtt? Nog Vaan W l - Trräfai Td3 "roefyg

yvpfy

1^

i?yô

^raitoi nyncss? -vers? VNI » ^ ¿ ^ n ^hrn IN ^nsnj

rwttìr-

t t ó i W

• " J i ^ niv: tHpn rtsnjn - r f a s : ; 1 n^TQ"? ' n p i c n i n - t q ^ n r i n a s f t r a n tfàirab n V r j " t h u a " s c r o " ' » " w n ? r.ts »sèi • ' by&i trino c ^ ' n ^ f r ? » a i p n f n Vg é"© 1 ? "a5? Tfi^riii • n a p n ^ n E f l a n o r n i r a ^ • a-^iBia

ima •rato*!"Tyw

va xssrn » -ai nrs

. Tjtì¿3©' t i s i . raTpVn N ^ r a r t na-n m p i r j ? tc-ni ^ a i o i r ' " n a i u a T r ^ l ^ V i 1 ài"1 i ^¡¿173 «f? 0 3 ™ DWBWi 1 BTOSflVi »' - ' *ti$!E DETTOTI m i ^ g i 1 "irósig "S1? DIPTQ 42Ì? tfpralsn ^ T T H ? • ' i r p w n o r ? ! orra 1 » ti^iè *? ^ r r rni n y n ? "7 UT' p i p n ? 3rvtf 1 "naiè« rsts: isV?* to * • rnn ^ © n n ^ -ITÌH • ^ r m t f a t r g r a o n • T r a i p n •Hgn n r r n s m V n n ì o • "»ITO?. nbc-n n-nnrin ip^n 1 "iryg "isqh pfc cobum Velocianum,

A

Periam in parabola osmeiJ,qua awdnxi in dtébusiu' uentutismeàCjnempe q> altcubi locoruartifex quida pitì:or f uerit,qui imagine quanda,uiri eiFigiem pulchrè re ferentem,in membrana depinxeraf,egregia fcilicet forma jnirtt'ocp circumlim'ta,qua tgftie^ tabulai àffixa/onliuS do jntisTuae appeiidit^uo pulchritudiné eius omnibus, tum

rwttìr-

t t ó i W

• " J i ^ niv: tHpn rtsnjn - r f a s : ; 1 n^TQ"? ' n p i c n i n - t q ^ n r i n a s f t r a n tfàirab n V r j " t h u a " s c r o " ' » " w n ? r.ts »sèi • ' by&i trino c ^ ' n ^ f r ? » a i p n f n Vg é"© 1 ? "a5? Tfi^riii • n a p n ^ n E f l a n o r n i r a ^ • a-^iBia

ima •rato*!"Tyw

va xssrn » -ai nrs

. Tjtì¿3©' t i s i . raTpVn N ^ r a r t na-n m p i r j ? tc-ni ^ a i o i r ' " n a i u a T r ^ l ^ V i 1 ài"1 i ^¡¿173 «f? 0 3 ™ DWBWi 1 BTOSflVi »' - ' *ti$!E DETTOTI m i ^ g i 1 "irósig "S1? DIPTQ 42Ì? tfpralsn ^ T T H ? • ' i r p w n o r ? ! orra 1 » ti^iè *? ^ r r rni n y n ? "7 UT' p i p n ? 3rvtf 1 "naiè« rsts: isV?* to * • rnn ^ © n n ^ -ITÌH • ^ r m t f a t r g r a o n • T r a i p n •Hgn n r r n s m V n n ì o • "»ITO?. nbc-n n-nnrin ip^n 1 "iryg "isqh pfc cobum Velocianum,

A

Periam in parabola osmeiJ,qua awdnxi in dtébusiu' uentutismeàCjnempe q> altcubi locoruartifex quida pitì:or f uerit,qui imagine quanda,uiri eiFigiem pulchrè re ferentem,in membrana depinxeraf,egregia fcilicet forma jnirtt'ocp circumlim'ta,qua tgftie^ tabulai àffixa/onliuS do jntisTuae appeiidit^uo pulchritudiné eius omnibus, tum

qui cxpla^e.tiitiii qui ex pfimattbtjs cr^ft^conipiricndaiii pradberet;tota era d e c o r a ^ formoià erat. Àccidi't ant, quii, nemo no imagine illa contemplare?, ut firnal cu alifs tieni entibus accederei fotor quida icnex, bacillo ilio innixus, qui qua dC ipiè pitfìura infpiceret ac cotemplaret,tandem in haec uerba,prupit.En no fine admiratione adfto,cófide rans.qui fatìu fit quod picconile errauerit in re tam ina^ nifefta.Nu,nquidemuidetis. quomodo ligula calceamenti inuerterit ? Q u o audito pidk>r,hu hoc ita iè haberet,cóipe ciurus ,pdibat,inlpec?ia pic!ìura,caputmouit,erroréc^libe rè fateri nequaq erubeicens,ièni refpondit: R c f l è ludica' ftip iènex,hac ipfa ,pfecuiiiiö eftis» ' G - A D . Q ApudRabbinosfaépelegiturMídraích A . gadah, Aeadath Helek .uocabulúhoc t r a z i o n e fí & - • • ^ T ^ *i:Tfiar gum habet, rrjji »deft,&: traxeront.Vocantur autera colloquia,quaedam Rabbinorum A g a d ó t h , co quòdaiv trahunt cor diícipulorum. Nonnunquam uerò dC pnjci dícút,quòd ab run d e d i t o eft, dequibus íterum loquar •m radice mjo A G A s J frudíus eft,qui Germanice pyren noixrinatur Italici Pyre Rabbini Agafim uocant. D 3 feftunvquod idoloru cultores celebrare folent Ed uocant,ficutpatet ex eo q> Rabbini dicunt, T r e s dies ante fefta eorum.Itejn ex eo quòd Thargum Hiero-Efther i. folymftanS habet in fiuc locai Cu federet rex Ahaíuerus füper folíüí regni fui Thairgu, Dies feftus erat ei.Signifi* cat autemEd contrúionem,íiue perditioné,ut,Perditi0 pa ì»k 18. rata eft lateri eius.Simili modo ¿C in Hebraeo perditio ue> ait appellatione fiun fìcut declarabo in radice eius. v A Z.J apud Rabbinos noftros, mf> &¿ cum duobus uau¿mi£pítur,ab vé uenit numerusplura lis .-orni» dC abfcitrfV,j w ¡ magís tarnen conueniret dicexe piftntfr idep propter líteram Aleph.Eftautem mf> atiis quae Latine anfer,GermaniceGañís,Italice. papíra uocacur,cuius generis eli dC Uri -53 Germanicé ein Ent, Italicè Ànira. dak."] apud Rabbinoslegiturpßra pnfr id eft,adhae rens praeceptis,i'dem ualet hoc uocabulG quod rrtfv td eft,appraehenlus.örw id eft, coniuntìus, Adhaefit . eatis oisieorum.ibi Thargum habet pnf>. Et in hac fìgni" fkatione ego ufusfum in Pracfatione mea, fupér libra Sichronotk

E

A

A

•won I m i r a i irosa

*

¥ ^ h ^

• » ^ t í i ^ m r a Bffllfs j r r r i "M

ttw^

TUS

'ftjNw

TfiöV? 3-nr?

fcnni.i-ris ismV xajg^ls Traft I 'tjb nç&i bs fitfnn? «^oj rra tftg lÄSTioVin ^¿tiaoi HIN frontì rm raí ta"? V^aç*? • mm« afri msriNi n^rai i oiwflm jtstín -crtswt» T A i ^ w w •mgNyflq rrafrnra

on-ninK raro «tova

Tír«S

TftK

roo**

T«? 1 ' J I T T T O ^ l ? 1 ^ PTT JfFhftSi T3\ « cosa 'ßTONi psrvfj'ìtrrstfs ri^an Y r a ^ g i K wbrn ropy ''trte'rrnjr¿ r T W * nia PÎIÊKÔ m T33ŒN TOfrtfê

&tyx\ xim

tt^W -rn i k î t o

a™?rçtrçstyf? y&Sa impari"

n ^

behübe : ~ '

jyy - infr

ggyfrgpai. cris? T ¿ try* osvin? to r M ih"

^ ^ ' vSS

S

T H I $ B I T E S.

c h r o n o t j u M dico, O m n i b u s diebus m e i s adhatfi Pafuc

fli

Dikduk. A Gen.i,

V

A

A V E

N

radice

Gilaion ] explicaturiii

R]Iniuperficie

nrmamenti

p5i.

cceli,ibi

Tharg®

H i e r o i o l y m i t a n u m h a b e t -rift q u o d i p f u m a m p l i u s

non

i n u c n i o in t o t o T h a r g u m j G e r m a m ' c e lufft, Italice q u o d a f f i n e e f t u o c i -nift h J Aleph^BethjGimel Sic.unaqir^qj uocatur V ^ / e o q u d d n o t a dC

fignum

e f t , u o c i s p r o l a t e SC

nuntiatac. I n p l u r a l i numerodiGtturp)'|(i6

Si non

a d d i f t i n g u e d u i n t e r i p f u m 6C pipHS q u o d

figna

A

c h o r J J fic u o c a t u r I o c u s 3 u n d e

pli g r a t i ä ,

'

E t percufsit hoftes in

pip^

fignificat.

exit,

Exem'

pofterioribus,

id eit,percufsione,fiue plaga in pofterioribus,intelligit a u tem ulcer a :eandem

l.Reg.7.

ftercus

yrf» pro"

fteriora

fignificatione

h a b e t et i n h o c l o c o . P o

autemeorum erantintrorium.Vulgus

rnp

appellat.

A

Charaioth ] V f i t a t u m eft hoc u o c a b u l u

Rabbints.

ut,Diuitias quas habent oppignoratae i u n t . I t e m , R e

c e p i t f u p e r ie o p p i g n o r a t i o n e m . l n exponitur,»pTp m ?

Aruch(Thalmudico)

i d eftjdiuitiaCjieu b o n a f u n d i : G e r m a

nice,ligende gueter b o n a ( u t u o c a t ) i m m o b i l i a . interpretamur l a v o Italice o b l i g a t i o ,

Nosuero

Germanice ver-

f p re c h u n g f u r i c h a d e n ,

I

Talia

Ezeb.i7.

faSofi

uo

cant,Germanice Vuelfchland,qua uoceufuseft&"

"]

t e r r a i n , q u $ a l i a s r»)5 n o m i n a t u r

Io

n a t h ä C h a l d ^ u s D e I n i u l i s E l i f a , D e prouintia.Italiae.Ite.

NHm.24 . E t n a u e s u e n i e n t d e ( p a r t i b u s ) K i t t h i m , K i t t h i m 8C D c v Gen. 10.

d a n i m ' i n his duob.locis T h a r , habet u o c e Italia. I t e , Q u i e

Tfcrw.4.

habitas in terra V z / T h a r g u h a b e t , q e x t r u d e es i n Italia. B Porro

ta®n

»

TS • rratìna Trrn rran < ngn--frWW ^ ^ Knrcìn iin^rj ^ni^-r-n^n mbtj 1i r ^ N ^ N i tìnto ngifltf NT"!^ ?? . 1. _ . , , Vfi 5f>m \ naa *K W rn^igfcc-nrnrN na? te P7S73 -tcSSK "N nW? tai • T? ^ \ miwuh Km "g TO« "nig- "K onigiKEl, riTtoi .»0^ 07:113 owst* enpéB finnrosiKm TK npii iraì-r . ÌT«Q3Ì 1 •Mgo rpv^i Dna? ^^ptii^gg isr ^trtr.ffpa} 1 rsia-Kji 3?} JTOQsn usa wsj^trn^nnpi onTSB

Ji-K^,1?® tygnn iK. roiapt

nH»? ^n^a ivp K^cqK 03«: n.3^? %

TO3R

TOKTW* 13 OS K^Wt ' ' I "ÈHOTK 1 7$ ik mi». 0» "flap

ror

tappa taf. WJTt o£ T^ÈC Trezza in? • rrfjKio ÌN rwr»^ ' wjn nS&o o^inosn "Era VfcP"!WJ«? KVjjice:?^

T H I S Ì l f E S. Porrò in JSrefchith Rabba in hunc uerium,Vbertatester Gtn.17. rx crii habitatio tua. Expofìtio ile habet : Haec eft Italia Graettae.Et Cardinalis quidam dixit mihi quod fit regio, quae Calabria uòcatur,terra ualde fértilis,

1

3 idem ualet quod pf>, 8C punftaturcum Hxrec. E x empii grada i t o *f>, ideft, Noti eft gloria, »f» 155»» id eft,Buadetetiam non innocens.Sic quoqj dicendu eft, morhtf>,ideft, N o n eft poisibile.qui enim diciinc npsfc * errant, cum fi habeat Z e r e idem fignificet quod tiff " fd eft,ubi. C h J inlibris prophanis dicere folent r»o*f>, id eft, qualitas, ro» quidditas, parafi^ quantita^qu^idem u alent,ac fi dicerent,quale eft, quid eft, quantum eft. A d hunc moduni ego ufus fum in Praefatione libri Capituli Cantici, quum dico, Liber quidem paruus eft quanti' tate,fed magnus qualitate,ob id q> cotinet res necelTarias. T h J Thargumquod refpondet uèrbo hébraico g» eft jrft quo uti folent Rabbini, quum dicunt,ut eft in tracia tu ifto,ueI,ut eft in Capitulo ilio,idem ualet, ac fi diceretur c w , ideft,fìcuteft. Chfan 3 apud Rabbinos legitur. N o n mutetho' rao hoipitiu iuum, ibi favib idem figm'ficat quod gw» ideft,dtuerroriu,Germanicè,Herberg,Italice trnSft Et hoipes ¿pie fnsmft uocatur.qui 3C alio nomine ftfcoif» dicitur. de quo uide in radice fua. Lia 3 dich'o Grafcaeft,idem ualens quod o6 v, uel p uel f>, id eft/ed.duntaxat, ueruntamen.

E

I

E Ì

7 L a f ^ Q - u a n d o recipit M e m feruile àprincipio hoc .vmodo ròbn idem ualet quod mas» id'eft,à ièmetipfo. ine quoqp dicit {nW»,rW»j ¿ aasm.msm. id eft,à femetip* iis,afemettpfa, dC tantum inuenitur in tertijs iftis perio* ® * ni*

i

D

* T b t f à

1

^

n

^

T

a

-rar? ( Q v t f r

T O C T Ö ? m a ^ i n r ï r i s n

t ö T r s n

t n n r o p ^ T r r ç ^ ¡ S V f ? Hjû .ra is^raN a t ì i b i b ¿jfyffiS"

ffow trn tfyta TO^

1TQ3

OT

ittp étrj " ^ N TONtf i

tf-jtfa

ifrran

^ ï ' » W a l

••V»1?«

"": EJ^N3 a i f i a n N ^ ^ N

ITTI

1 ^ 0

\

YWfr? « b d n

tih rjnTgî

fenutac

n V w

ftnjn

nam

i

¿ N a ^ a

b i w ï t û i

N r IN

s î r r g

«ifccmn njuai

ttbvss^

ripassa jairjg

• l o - m t n u - r s l y b a i

^ r e â ^ t s

^

^

.

atìrH? i n

TviNa-ini?

- n y v i y ^ N n s s i k t l é ^ g

B i j i n Nis-p i t o n

. i ? oyrirra n j ç r ç ^

-rag

^ N - i T ^ a r

r r a i n ^.nia n ! ^

rHJïos^N r n ^ i n x

•n^a.

T i ^ a

TS K g r s *

l i o p ^ N n j ^

151

npa-yna

ngÄn

^ a i

VT«3 t n Ñ t ^ H

irarç? in

ra

r a i

n ^ a n f j ninis ciuitatum terrae Ifrael. Rabbi Schelomo 34. fic exponit, &T pertingit ab Aquilone ad Meridie per ob liquu. iènfus eft, Omriis Imea o quod in Hier^nia legitur in Thargum per Alexandria redditur^ocatur a« B 9 lem

I I

A

E

A

•Etti tf^Ti agrafe ngrao fcrrn oi^n -rç? ¡ rrrtrna oWraoa^ riniK rrçatf o ^ n

»?

T $ v -»3* o^fcfr nrjTfari «na-ia ö^p^K nning^ v » ^ n^t pTffi m ma T5?? o ^ . t n w ! tDJT orsi» ^irrg-t Vafre ortygi tn?n ^ »DK» wfyst mfe in Thargum exponuntur per iS*»sfS quod ínmultislocísaddere folet Thargum, ubi textus Bibliaibidem h. cusnonhabet.ut,Claudi dirípueruntpraedam:ibi Thargum habet fra nfíjr®\ fritf» quód ueró ad origínem huíus dí&íonís attínet,compofíta eft ex duabus dídíoníbus QC 5f». C Aphiko-

A

I!

«rö-FÖ natr^N rrasn v^vpç v¡* 'pgTpHjfci ÎTÉJÏTl ' ÏTÔ-iTfl jc^pqj i ^ a .wflfw n ^ . - i r a rhmvTrro&a ^"D^tìfcS

E

T H I S B I T E S.

Zba 3 V b i abfolute ppnitur in B i b l i a , d/gíttim fignifícat,qui proxínraseíl p o l l i c i J n plurali n u m e i o dicitur r»sn3í». q u o nomine 8C pedum, digiti uo cantor: Similiter 8£ pudibundamaículi, ut cumdícunt, N o n omnium digiti funtacquales.

A

R a s 3 Cuílos horti,necnon 8¿ q u i c o l i t c u m vrh nominator,qua ùocc ufus eiì Chaldaeus interpres Cant,8. Viiiea fait S o l o m o n i , 8 i c . T h a r g u m y S i c u t cuftos qui cuftpdit uineam fuam, Germanice, Gertner, Italicc Hortulano. Pietas 5C ueritas fibi obuiam fa&x Cunt: rg. habetjBenignitas 8C ueritas iibi obuiaue runt.Item,Accfditcpeieuentus. T h a r g u m frpsnft snlht id eft,Et accidit ei cafus. Similiter o m n e np» quod in Hagiographislegitur in T h a r g u per transfertur cum Aleph incapite:quod uero in L e g e dC prophetis icri bitur,in.Thargum per an» quod duo A i n h a b e t red ditur.Videfn Radice an». -

A

Schmai 3 Senex culpabilis. ubi abiblute ponitur Cjpi id eftjieneSjintelliguntur iapientes:Senex uero qui non eft fapiens, fpj . uocatur. E t quidam interpretesderiuantauocabulo ocfc, id eft,culpa,deli-' «51 urn. Alt] a vmu quod deuailationem fignificat. M i ' hi ante magis firmum uidetur dicere quodueniatabillo quodlegitur z. R e g . 17-fmfi pf) ids ubiSimiam {ignificat: ficut Italice Simia uocatur,Et ienex,qui n o n pollet fapientiaj fimiliseil Simiae. atque hinc uocatur ie^ n e x Aichmai;

A

Schmadi"] I n uerfuquiextat in Ecclefi.cap.i,,Egp Koheieth fui tcx,S>Cc. I b i T h a r g . h a b e t , A f c h ' m c dai rex daemonum. Et dicunt ( R a b b i n i ) N a e m a h foro-

ir

t a t t i

fcjçTOT r p a t f g CK TTTÇKÔ ntfK n r m T!P Vain r u n s ^ níra •« r r V ? as. nxrtí w r ó n^ts Mtfntfa, t t ì g ^ « a o TS. nLbnja t e n par?", a i s ngi?1? a r r a ? w m s i ISflüK tip^i " n-ísn^ to rüsg ^»ítmin w TKÖTO t T02N rntwr^N xnfi raía "-teg ^ ^ •Tttò r&m • t N ^ t t i n ® mcj« .ïorfïQ 'Tflfygn*. worçro ï r ç i r o f t n n t q ig!? ih*«! t c t ï ^ T O T n ^ q i 1 en

vpygrhx

nna

n ^ i - u "B-a p^s» "sj K-JB? p w -5»! i ^ W a i - a S T s i n i g f B ^ p " *"

t f j f c O TOQÄrt » T O « 13TÖ3 tf?Kn

ni«

Taranti»

32 p r • rra« r N n y f t n n£F33 tjppa 'wp?? n^fcn o ^ g - i "

* J***

M T H l î l I TE S fororé Thubal Kaîn,qu:ec£ uxor fuit Schinurott matrém fuifie Aichmeda ,&fcxea natos eflc daemones„qua deré ampîiuskjqiiàï in Radiée ïtàS Aiquemihtuidetur Afchmedai; àlid%omiae Samael appcllatttmfîiiilê,!!' çut declarabo in Radice fua. À S c l î P a s 3 ÀpudRabbiflosîcgitxiirjHoino cmatab jT^hofpite ut utilitatê abeo habçat hoipitiQ. Et deiûm> ptum cil hoc uocabulum à Latinis, apud quos,cum ài' uerforium,tum conuiua hofpiiis appellatione ucnit, de quo uidèlatius inRaçlice pdb Schkenaz J Omnes terram AïemaniaeAichke naz uocarefolent,GermanicèTeù'tich land. Etui dfetui; htihi,qudd defumpièrintfioc ex Tbargum Hiero' fûlymitano quod Gomer 5C Magog per Aphrica dC Gar mania reddidit. In linguaitem Romana, terra Aichke* naz Germaniarg ièilicet leniter p'rolato uoeatur: atque in Axuch Thalmudiço Garman, qui nimium candidu$ eft, exponiturrfiÇ talis eft Afchkenaz,id eft, Germanus^ Porro circa hune V'eriûm,Qui font cum Chanançis,uf(Ç ad Zarphafe Aben Ezra KcribiCyieex ore magnorum ( ui* rorum) ai^iuiffèjtçrramAlemaniaCjeflè Chananaeos, qui fugerintà facie filiorumïfrael.

A

QUdùi,

FINÎT

L I T E R A A t'E P H, E T incipit IiteraBeth

IAH ] ApudRabbinoslegitur,Mulkrnon fit graui'da primo coitu. Item, Tabus rebus mulicr acquiritur ; Argento t Literis, QC Coitu, Eft

M T H l î l I TE S fororé Thubal Kaîn,qu:ec£ uxor fuit Schinurott matrém fuifie Aichmeda ,&fcxea natos eflc daemones„qua deré ampîiuskjqiiàï in Radiée ïtàS Aiquemihtuidetur Afchmedai; àlid%omiae Samael appcllatttmfîiiilê,!!' çut declarabo in Radice fua. À S c l î P a s 3 ÀpudRabbiflosîcgitxiirjHoino cmatab jT^hofpite ut utilitatê abeo habçat hoipitiQ. Et deiûm> ptum cil hoc uocabulum à Latinis, apud quos,cum ài' uerforium,tum conuiua hofpiiis appellatione ucnit, de quo uidèlatius inRaçlice pdb Schkenaz J Omnes terram AïemaniaeAichke naz uocarefolent,GermanicèTeù'tich land. Etui dfetui; htihi,qudd defumpièrintfioc ex Tbargum Hiero' fûlymitano quod Gomer 5C Magog per Aphrica dC Gar mania reddidit. In linguaitem Romana, terra Aichke* naz Germaniarg ièilicet leniter p'rolato uoeatur: atque in Axuch Thalmudiço Garman, qui nimium candidu$ eft, exponiturrfiÇ talis eft Afchkenaz,id eft, Germanus^ Porro circa hune V'eriûm,Qui font cum Chanançis,uf(Ç ad Zarphafe Aben Ezra KcribiCyieex ore magnorum ( ui* rorum) ai^iuiffèjtçrramAlemaniaCjeflè Chananaeos, qui fugerintà facie filiorumïfrael.

A

QUdùi,

FINÎT

L I T E R A A t'E P H, E T incipit IiteraBeth

IAH ] ApudRabbinoslegitur,Mulkrnon fit graui'da primo coitu. Item, Tabus rebus mulicr acquiritur ; Argento t Literis, QC Coitu, Eft

Ta

"ü'vön tSrt i t s TSS nçisn ^ttprçîîfj "i « ' TV3 ^Trcbtfigfcrcîtas nirspa*?

« fiòn

wifrc ^rça Vö HÖSTS? -I3 1 ntfte^p^K ?^ ro « Is? t t s í ü rfc ^njTtrrrq T^a. lïras1?*! Wim 1313 TÖTVS Kin ^ÈTGft'apft •vían "«Tú niivàn ^rrç mqfcwJräa"ni? wBrr; prraTWí1?? ta®?^ raí w p ? .i»? Nini ^ j a *h i rpaìvnVvT ana

V i a ^ m3fn

nj tJ-Jö? rónab o r a nrrrfan ^ t p

nrrna DTêni • nq^w p^wbwin,"H^.pv • ysé. i brça Tisaa tfi la r¿« '

mv ì w A oaiwc^a - !^?-?? •ntf^Tmfrnrn nj^Ta^p^Ta rnrra

fnp>¡

44

THISBITES*

Eliautem ofa d i f f e r e n t i a l'nter Radice ha

lobtu

honefta periphraiis a t f u s uenerei:eitc£ cifrai dC xma, fìcutdedaraboin

" O A d a i 3 H a e c efi: p o e n a homi'm's m c n d a c i s . u t fi q u a ' 1 3 d o o c c e p e r i t u e r u m d i c e r e , h a u d facile a d h i b e t u r c i fi des. V t n o d i c e r e n t , M o i è s m e n d a x eft.ibi tfrn idem iìgmfìcat,quod prc, id eft, m e n d a x , q u a in lignifica^ t i o n e u f u r p a t u r dC i n I o f e , c a p . 11. M e n d a t i a t u a u i r o s t a c e r e faciline . I n d e n o m e n u e n i t >m, i d e f t , m e n d a tiS fìcut u f u r p a t u r à R a b b i n i s , q u u m d i c u n t , T a r n m a g n a r e s eft p a x , u t p r o p t e r e a m l c r i o t u r a i n t e r d u m d i c a t . q u o d n o n u e r u m eft. A d e l 3 V r n t ì ^ i b e n e fit p r o p t e r t e . T h a r g u m 5m • J u ^ 1^3 awi i a e f t ^ t b e n e m i h i fit p r o p t e r t e , u e l tui gratiaridem ualet q u o d id eft,propter,netB uiurpari d e b e t abscp B e t h I i t e r a ( p r a e f i x a . )

Gen.i Zi •prou z ì

B

A d a k r . 3 R a b b i n i b a n c R a d i c e m p r o f c r u t a t i o n e 8C mquifittone ufurpare f o I e n t , G e r m a n i c è / u c h e n , Ital1C€>21Ì*ar>uf H u u m dicunt,Scrutanturfer.mentum. Item, i r i q u t f i e r u n t a D a n ufcp B e e r f c h e b a . C r e b e r q u o c p u f u s e i u s eft i n lifor / s i n e d i c i n a l i b u s , i n p a r t i c i p i o p r s e t e r i t o . u t q u u m d i c u n t , P r o b a t u m OC t e n t a t u m e f t . I n d e & n o m e n deriuatur ppm inquifitiorneque u f u r p a t u r nifi in coniugatone Kal,

B E HED IA

B

3 inuenies in R a d i c e

F>NP3

A h a k 3 S i g n u m e u i d e n s . V e l , R a b b i e i u s illu> {tris: fìgnifìcata eius e f t , C a n d i d u s dC c l a r u s . Eftc» d e d u d t S a b i l i o q u o d i n L e u i t i c o l e g i t f»p pronubi p l a g a

FIGNI'

"urti rap* Tflôw

flW

la,

^

13 TW ni« tfnrç &W tcv nia TN li

k-VQ i

^

frrna.fcon

trenn -naisi • rrtw ai« TK "3 mos? *rr®n Nini tígtüig Trap -n . raapn nyjaS dïtctïOTtsn•na-ra rea ^Kiia W " ^ í ¿»ima "«ir T^ct, hx m la l ' o i n g ri*? » ^a^saa WS7TS3 n-ntrf? rtîT' ' rmtiierç'frtis* ïTra^ fût?; ^OTsrçô?-

yV}3

irayps a^á'üü"? •Win* "1 n%a ngra l i ^ a i ^úa oteni

OTt

TWfcja 70*3?*? 03r^-nrifö*i; ta rtrgpç-^ ra o^n T5 TtÇ F? tjnp^a n?nn rçrr TJJ; IK TH; rçn? "fiûfimg- mfg

™ ^

^

±6 T H I S B - I f ES. fignificat.qtra? multum candet» Germanice* lauter k Ita' lice, Kàiaro. V r 2 Nullusfatuus timet peccatum. Homo,qui aeque in Lege,neque in ciuiiibüs rebus ucrfatus eft, Vrou.ii. uocatur Bur, td eft, ftultus 8>C fatuus. Qui odit corrptio' nem ftultus eftibi Thargum Ha habet. Item, ibidem 5 o. Stultiör quidem fum>quàm uir ullus.Thaf^um, f>">6 fofr to t t j , id eft, Stultiör ego fum, quam ullus fili'us hominis. tcdef.j. TT) Izbcr 3 V i d i itaq},quód non eilet melius,quam I ) quòd hömogaudeatin operibus fuis, Äfc.ibi Thar* gum habet, Nedicathomo,adquid ego expendofub' itantiam mc^m? ÄTc.Haec uox nimiarn expenfionem fi' gnjfìcat,ficut OC Rabbini ufurpant,quum dicürnt, Qui exy pendit,nonplus quam quinram partem expendat, &Tc. Et tantum hoc uerbum in Coniugarione Piel uiiirpatur. Ecclef.u. T ) Atel J Et inutiles factae fuerint molentes, NuP l ) quam hocuocabulum arnplius in Biblia legitur,pr£ ; Ezrt.h terquam in libro Ezrae,qui Thargum eft.ut,Tunc impe^ ditum eft opus domus Dei,&c.Et fignificat ceiTationem. ceti.io. ut,Dies 8C nox non ceflàbirnt.Thargnm, i t e tt No ceilàbunt. Caeterum Rabbini ufurpant ipfum etiam iti Coniugatone Pjcl.ut in Capitulis patrum dicunt, Difsi' pa uoluntatem tuam propteruoluntatém eius,a:c. Inde uenit nomcn formale/eu adiecfiiuum crrfS id eft, Homo otiofus idem jSdx Et in plurali Uuméro poSm otiofi". Item nomen fubftantiuum 5©3 otium,öi in foerninino genere p5d3. En 3 Rabbini utuntur ut habeatüimuerr bi fubftantiui , hoc modo", Siue unus, fiue multi; fiue uir , fiue mulier , quod idem eft , ac fi diceretur, Siue fit u n u s , fiue fint multi , Siue: fit uir, fiue D % mulier

B

B!

Z7 "•¡¡TOSI •ragtf ì$ TW^rn L'IRA orsa 1OT rug* TÈ* in trg 'KûtçrçS RSORP T? c-rafca irjN nVqia D^SV) • wgipTO2*3 F! oi^íí? its "ay. rrrr iros ^an nm1? reni "Ptfy. "in¡s •KJ-ÌU Tyíál l'jN TN TV "ÖSTfflX TRÖ®J3 ìTìT? I W

« W fcw?. «^i sj^ms^ ìk Ytì TOïçxp ro-ia^DSTO ^trta-n » irroga M W t ^ ano a r s nana TW$®?313 j " r à l t f * WW

cmi

tri FZ M w w r r o g g » Pira? t * • ^ p ^ f f g rffcfiw* • 13 PT¿TO' jtàfln s r o r a i k Tfö^ Hog tfrrtn « e r a s e n on -ü^.n^i narcn pi. mNyns T ^ I ctf ïttc?^ c-TNH »sa1? inveri aircig KTOH f f 1 ? I1? rnj? NQsn fra Nnp? Harry • I CFJD3 niDp "ifcc 3¿tP I AT? ^"vreJa

q-ffi^ m i r

'W3 -nfr? owng ^ a dtö TTMFC V^pp. V¿ niabmr^n r a ^ n isöia rg'w.ts iöipq? nana1? omat w t a - n • ^ P up bpbv

¿9 THISBITES muiier.& Id geftus multa font, Germanicé, E? feyfc, Ifa* Ìtalicc Siah. Interdum limili modo utuntur uocula p quum di'cunt.Siue multum/iue param iìt. -Non* nunquam dizione nvfr ut,Vnuspaupèr,unus di' ues. fenlùs efì,Totirm unum eft/iue pauper,fiue diues fuerit, Germanicé . Es ift alles eins. ìtalicc, To< ito uno. neut.iu " O te 3 Oua,aut pullos : Singulare eius non inue< X J n i i u r i n Biblia. Rabbini ulurpant etiam in foc minino geniere. ut, Ouum quodnaicitur in die fello.» Et ih regimine ; Ouùm ^llinac. Et in plurali numero di-* citur pia OC non -oda. Eth din p Nequaquam Iocus ubi Iudices fèdent Bethdinuocatur. quin póttus congregatio ipià Itidicum ficnuncupatur., habef piane eandem uim, quam Mttrejt, £C iftac loquutiones, Domus liraél, Domùs Xehudah, Germanicé: gefind, Itak'cè Brigadah. Similis Iocutio eft. Deus iàncfìus.éc domus l'uditi) éius: ubtintelligun' tur angeli.

B

B

Gol ti

Eth Hakiflfe ] Locus deftinatus filffsliominum, ut fatiant ibi necefsitatem fuam uocatur Beth Ha-kiiTè, Quidam uocanteum locum 3C>» uel cip»' abfolutè. b a i e t h o s 3 Zadok SiBaiethosinueniesinRa dice1 pi3. T3Ilbel 3 Quia ibiconfuditDojninus. Thargu. rh I) fDji gemmatur in eo prima Radicis inter iècundam dC tertianv'uxta formarci Spip quod à 55p uè-'« nit.Eftcp fregues ufus eius, uerùm in Coniugatione Pici. Inde dC nomen uenit 5)353 id eil,cómixtio OC perditio. D ? * .Bai"

fcinpsn rp ¿i'n© tr®@pri trnplN trfcs B^V^ajni1? MMa oraria irnN ' tsqn© "É n£ì< ^in dì?fròKirfci » ' -rig ffipj: -npttc rW djtw? rm DN-Tyair «Vi na^n "^in orniate? "mvai • ora^aa v®»^ ^ ifc< fcww? i iiéi n^haiNip tfr. "Ti®5'^ WS, lurw^ KTJ3 natila TO rq^-n fa

:

• '

i «ìwo*» ^ afcwbaiv&h min' /ttytfpgn wsnigffn«ft wfisfjrig • Tsam rwftafròratà isìa^a tif aio 'flhi-frwi 1 ^

N? ir^fermatanV^a TI®1?

^sg?» T?i1 «TOT n^.frcfrqnpi,' nn^jgi rr^K Karj ito?te ^jK nTnaa tr^a ^otjtytrt '¿èteri » 133 le 3Sa-cro '^.ian rrats^ vna 0^5 nix^ B^airò^a tj^n ^

B

Exod.14.

T H I S. B r

rE

s.

Almas 3 A p u d Rabbinos lcgitur,Siquemapk prxhenderit B o l m o s . Stolidi homines dicunt e«e genus.herbai, quae B a l m o s u o ce t u r , in qtiam fíinádát quíípíam .affitiatur m a g n a fame,adeò,ut fi n o n habeat q u o d edat, ftatim moriatur. S e d hoc n o n eft u e r u m : S i ' gnificat enim B a l m o s j n o r b u m quendam., q u i fi h o m i ' nem inuadat, facit ut m u l t u m edat, dC n u n q u a m f a t u r c t u r . Q u ò d fi uerum eflèt,tit Ali loquuntur,debebant R a b bini dícere,Quí inuenerit B o l m o s . V e l , C u í obuíauerít Bolmos.- I n A r u c h T h a l m u d i c o e x p o n i t u r B a l m o s id effe,quod in Grseca lingua guttur b o u i s u o c a t u r , eo q u o d h o m o qui ( laborat hac í n f í r m í t a t e ) multum ey datjinftar bouis, " J 3 E l à f t a r ] E t p r o f e d a eft columba nubís.,8¡rc.ExpO' X j n i t R a b b i Schelomojut fepararet íntercaftra segiptÍQ r u m 8¿ ínter caftra Ifraelítarum ad recipiendum fagíttas &C íacula argíptíorum,ín lingua latina uoeant arcum B a l i ' ftá Italíce Balíftra.

" O Alfam J M a n d r a g o r a dederunt odbrem> ,an ì7• f y r h a r g u m . Suauis odor fuit coram me,,fícut odor balíamí.unguenturh eft ualde dulce, neq$ ínuenítur odor ipfo metí or. Similiter uocatur S¿ G e r m a n i c e , Italíce b a l ' famo. Nuncupatur ítem alio nomine [wcrtíh quemad' m o d u m declaraui in R a d i c e íua. A a l J O m n e B a a l q u o d ín Biblia e x t a t , f u b a g í t a ' t í o n e m , quae in propríam u x o r e m fit íignífícat, uult dícere,quum marituseoíteum u x o r e íua. E x e m p l i g r a ' Veut.n. tía.Etpofteaintrabísadeam^marítabíscp eám.Item, C u m ibidem 24. recepent uir uxorem,8£marítauerít e a m . I t e m , E t in u x o Makeh.2. r e m a c c c p i t fili'u Deíalíenúubí propheta íncrepat, quòd duxiilènt uxores alienígenas. Cxtetü R a b b i n i uocant etíá ubi quis curri aìrjsnujlier ib. rem habet. ut cú d i ' cut,Qui fubagitat mulíerem fyríacam aemulantur, 8¿ ir jruunt in eú.Item, Septé uicibus fubagítaiíit earn ímpíus Itenij"

B

nVjra ra ^.çrj tófl '. rari-fera T i r f p ^ g Pi n^n r i nN^.frorafcò-q n^f? 1M3 rrftrâ W ? n^iiin1fefcvhl n^K tf latfo I NÇ^ÏI] mi ) ttq*? HTM? ^snn H-PN -fr "Y? fcCî?3 a'Nro ""O^H T I Nirç? rqfcftp "VPK3 Pß^ro rß A r 3 Quid fili mi,quid inquam fili uteri mei, idem j ) Lialet quod B e n , id eft,filius:nec amplius in Hebraeo extat .fut tamê qui in hac fignificatione exponut illud pfal pfal .2. mi "o ipos Ofculamini filiS.Itc omne p in Chaldço reddif per 73 autfro ÔC in T h a r g . Hierofolymitano per -ro.ut, /ra 65 id iob 1. N o erit ei filius, necp nepos.Thar. h-n ro f>5> eft,nec filius ei5nec filius filij. Idê quoqj plerunqj fieri i A r 3 Prêter paruulos. T h a r g u m habet, fee fn -a l ) i d eft , exceptis paruulis Similiter omne Tai T h a r g u m reddit per Item , N e m o eft praeter te.Thar, ipn ra ptf.lté,Nemo eft praeter m e . T h a r . w n pi E onv

rstìn » tf-tön üj? TSS3 cnnTJ crn -ra1? V^h o*j3 i narsyo ivrat TteVT^nraTHGN wi®» T31 "n^t ws-an • •nnns. man? •a M'i -hTO pt ' vsjVi? -CT mt» niîViQ -a_ o^rai -n&ra Vnj tiT? wn rqzv vrsn rafifrtf ©ijörr TO?» on oyyffTOi fani^o Van n^naatffc'TNJ*?? «nsNS TN^'a {flagra s^a tronó •TSHa tFiinn 'tívih yrfi irfi«? xsi^p~ 1; ~ trro® 157 '.nÈPnsna w i g wgrfflwy1 i5?f? ^ tb® rnri nN-na^aia iraò trß?ton©c-nplK o^aN >h ^ i, nr Vga rtótì TQ*?« V? nriKïiaj ^n.riK Trr3t! ^rt nrr? Jfe ^Ttm^'W]. -J^B^'Ä^P ... ~ nbisp niyp t?E r@ T» 8ft TT£ ratfjg? T&fflfn JnçjfeçTOnaa "vam • roña'? Œin3T wrta-i •naia' fQ 1 ï^-Hsg Tai Sto rig? i t ^ ^ e rH w • SIP ^ m't^'Wré w t r W O^IQÌKI Miaípp - ü t ^ S la T 9 W 5 tq nfreasn npogtè^yr bipfi&ipsnnnfc rrrq W'Sip n W cr-wfcc n^aprr timis'frfoo

^

54 T H I S B I T E S. Omnia idem «aient quod ti5 Gerrr.aniçè fonder, ne! on, Italie e iènzah. p/^-î®'

TTVAr J Apud Rabbinoslegirur,Bos agreftisJumen jTjtainmoritibus mille.ib Tharguhabet,Etbos iîluc liris,qui depafctt fingulis diebfcs mille montes, Item, -a ficuocatur autsquaîdamuaîde magna, Haec O' mnia ueniunt appellaiione ~a quod reipondet Hebraeo nio quod agrum fîgnifïcat. ÔC in T argum per frn transfertunuelfontde lignificatione fin ideft, extra,de quo fopra diximus. Exponitur aute -53 Ger mantec vuild.Italicè fyluatico.

Arbar 3 De populo Loes. Thargum, De populo barbaro. Et Gen. io. ubi textus hebraicus habet UO' cem, Thogarma : Thargum Hícrofolymítanum habet i.Reg,4. Barbaria, huius generis eft o^oaft onera ubidicunt quod fit auis pinguis,ueniens e Barbaria, quaeqj cotidie fuper menfam Solomonis appoftebatur.

B

Ath 3 Apud Rabbinos legitur, Egrefla aft Bath FCol.Item, Non curamhabentBath Kol,fif ifto m c doufurpatuminueniturinmultislocis, EtdicuntBath Kol, non effe ueram fìue fòlidam uocem, ièd filiam u c cis:Cuius ufus olim fuit pofteaquam ceflauiflèt prophetia. Caeterum qui periti font artis Cabalifticac dicunt quod fit uox cuùifdam uirtutis diuinac,qu^uoce tur 5>p, dC fortafsis itaeft. E * FI NIT

man fOC

rn»

rrnViia

\fihrf?

1Ü3

win « rrra? ^n ovTfy? rsa ^ n --en? ÜTSfä 1 « tiro ifc 1513laatf N nö » •p-nn irvin ^tyyn ^o KTKÜ tötvb THSEH n r u tnNpnVi "îifôVfffl? raiù;? xtn rifeci. Ylfcft 'ï™*' Tîï^? Yfttf? a n i 131N? 31^51 t?î " íü%sm *itfì lag rrçn1? tôt) Ttfcn^aro tas^N rníD raiu ? ^..W? fc^sTöloipSyi tnsin "rjptóí " rrypg •« navjS ^Amfeq^taQ-iito) .turf? J-s Tnv? ba ^nn ba HN-H > ffi&fc. -«töü JTIÄCS ^ nr.53 w s n ir.rs nipiT rsnia lansNi nNin osi barri CTö.tSijtj 15^1 nfcWl.OÖ T^S và TTTOÏT) ' "nna .wggHn ns7> toi • njj ••nfi^rr^o iitö.fcnrvip anTöa trait«? TO^n triorn T!tú Töjga is ^npa« "TI^TOOI .1 fronu^ra rtfsj 1 nin;c:3 ïrçrç? cntf

T H I S J I N I T

B I T E S .

BETH, ET, cipit litera G i m e l .

I N '

j I G i t H 3 R a b b i n i d i c u n t j n c u r u a u i t furper cos ] m o n t e , u e l u t i t i n l . ( u a f c u l u e f t ) q u o d alio n o m i I ne »towiS uocatur G e r m a n i c e e i n Butt, uel C u p •-pajtalice T i n a J n A r u c h T h a l m u d i c o e x p o n i ' t u r q u o d fit i p o r t u l a f a d a c u m multiö f o r a m i n i b . m i h i ta^ m e n u i d e t u r p r i m u m interpretamentum f o l i d i u s efle. / ^ f Ä o n 3 E f t u b i u o c a b u l u m h o c in b o n a m partem ac V J T d p i t u r . u t , I n magnificetiam &C decorem.Item, E t i n Ex i ' multitudine magnificentlaetuze S i c . E t fi q u i funt fimiles loci,ubi d o m i n i u m fignificat, G e r m a n i c e herichafft, Itali ce finieria,Eft öC u b i i n m a l am partem accipitur.ut,PraeCc Vrott. 16. d i t f U perbia c o n t r t t i o n c m , S u p e r b i a m ÄTarrogantiam dC

E/rf.4

ff.d. 95. Ep.z8.

p;F>j m o d o i n b o n a m m o d o i n m a l a m partem accipitur. u t , D o m i n u s regnauit 8C ueftiuit iè magnificentia. V ^ c o r o n e fuperbiae,ebitys E p h r a i m . E t afoice o m n e m i i i p e r ' b u r n i t i T h a r g u r n habet fpM Jo. e f t c p n o m e n adiecfti-' u u r o p r o q i i § n o s dicerè i b l è m u s f p u G i m é l habente Pathah. E t m i r o r ego q u o m o d o è fify factum fìt no> Ukzti adiecSiuum c u r i tarnen fìt n o m è n rei ficut i l l u d i t i p r a pofìtum. H i n c e f t q u o d dC fapientum quidam q u i poft A m o r a i m uenerunt coifq u o c a n t u r . ut, R a b b i Scheira G a o n , R a b b i Seadiah G a o t ì : & f auditii fic appella tos fuiiTè,eo quodexercitati fuerint i n T h a l m u d , i n q u o iìmt ièxaginta T r a c i a t u s ff>4 emm in Geometria ièxagmta facit. E % Gab

*

WEM

23 • V " ç r a i î S ^ • -rrr

^TS^-'T«^

rwfos o n T O ^sag DÌ? rh-a bi • W J W t a s bu-JÖ? 3? ngngfr tgrcw irrnan-i ' -¿rcn "3113? rrgs mann "vníN Kw^p atipa? ^yN 1 W 3 T3 n w p * i WHBK-Tfan rascia TNÄ? • - o b "33 T?? cö TU-ab tflinp-i nrirön TOT3 D-TfflNa rnis?fccnnTng itfrrççfa • r ó tc?T3] msspetf rrrrajn i r o nptr» Tr^N $ *33fc< 'JWW n ^ - r n Nn c? isbfc tg-trH ^pfre rnrcss® "^ttm i wÌeq n"va?3 rra TT? rwj?? tnpsn 0*1

r^in nartwj

TTftfflnsi

o ^ r a n v o i r a i yuy TP miN tìnsra I T33ŒK

b?* trçrçjfcôrç^ n^nai

'^3 tara

G

THIS

BITES.

A b 3 Apia, A l , G a b , í d e m ualct q u o d id eit,licet, q u a m u i s . Et fortafsís d i f f e r e n t i a e f t i n t e r eflyièd e g o i g n o r o e a m : e x p o f í t i o e o r u m i n f í n g t i a G e r m a n i c a eft. v u i e v u o l docbjltalieè B e n k í .

G

A b 3 u o c a b u l u m p » . q u o d uenit c u m prono/ m i n e affixo. I n T h a r g u t n H i e r o f o l y m i t a n o reddù urper t u , -pi, p ^ j , id eft, iècum,tecum,mecum,8 pter neceflè efivut Beth. in. cncua profetatile cum path ah,

G

V d g e d a n f o t h 3 Ita n o s f r u e f u m a p p e l l a m u s , qui Germanice kíríchen n u n c u p a t u r , Italicè ceraia. A * ruch T h a l m u d i c u m e x p o n i t p r o herba q u a d a m , q u a c a ^ meli uefeuntur. Et iunt q u i d í c u n t , q u o d f o r m a m has beat feminis G a d , Italice C o l i a n d r o , q u o n o m i n e 8C à G ermanis uocitatur.

G

V d a l 3 M a x i m u s digitus , Gudaf nominator, cui i n l i n g u a hebraea fra n o m e n eft. Et uidetur m i h i ^ m a x i m u m d i g i t u m m a n u s G u d a f (blunt

T»? ^ Nrçp? , to^ VH^payfcn Pi bang wsiiSfci VNÄS ¿TSÏ .ysftjfrHTMj.i1? ^S-in '» i w ^ t a ly^ai w û t i rro^frn mn» a^ara orrcss Trina h^d "ot ¡nçfr? rraptî is wù ^fcróonjsiTnpÉ Pitxrr -ns in-a to TTC iV i&rjc 131 13 -ITS ' 13 n^önn "H3 » i r r r a t n T^sn 1Ö517 um H3131? tasín?-* wi-te? D3TTO T a ^ ^ V narys. oiTfia nnN o^tünn n'ís tintö otëtf tiawp ÈIPTO n;n Traçn can 1 ntb rrn tsh^Ü "B ? p trççjj ri^saVan-1?? n-Tioia to is.TOT*??narrò «y)?? WTQTm i ? nuj^baí nfcíttnfiijasn^ ryff? rrçÈ "rrngçn ' n^ii? I PÌ0Q3 N^ps ^ T Tis ^V TH-jP tyCÎ&TO 73 Tj^ frî-n H3P? o¿rj to Xinfn^iSg cfà ' nt*¡3 man riddai rris ^ ifrop I TflftaTSSJ?' « n i ^ n T? ^yh iihTa

-TI^WI

4O

THÌSBÌTES»

folum upcarijBohen uerò cum manus, turn, pedis digù tum.Tn Gomora - adhuc alio nomine (mi M3» nuncupatufjGermanicè daumenjtalice molicmo.

O

Eder in Dialettica cum breuifsima oratione, quidditatem dC qualitatem nominis^aut artis alicùius explicanr.id ipfum Geder uocant.ut.Qm'd eft Geder homiriisc'refpondent,Homo eft animal quodloìqui po> teft.Itaquum quaeritur, quae fit defìnitio medicinae, aut Mufìcesjtalicer de taliter reipondent,Italic« definition.

G

Ehinam 3 Rabbini noiiri loeum ubi imptj poli: mortem puniuntur Gehinam uocant.ab eo fcilicct, quod uallis Ben Hinom prope Hierofolymam locus immundus fuit,in quo exurebant fj'liós fuos idolù M e loch.Fuitautem locus ifte fìc denominatusà rugitu 8C clamore pueri,qui ibi exurebatur.Et in tribus locis inue-' nitìir Gehinam abscp adiundio Ben,de quo uide in M a ' iòreth magna. Porrò admiror ego qui fiat, quod n o s l c gimus owu cum pathah,uel cum Kamez quum in Bi' blia tantum cum Holem inùeniatur.

G

Oi 1 Omnem uirum qui non eft irraelita ,Iu^ dgi Goi appellai,quafi dicat, eft de alia gente.Mulie rem uero Goiah nominat, 6C in numero plurali dicQt jvu tametfi fìc diceré non congruat.

U

-—"Euiah 3 ^'Jt1 cfri membri uirilis. F

Expofitio eius eft. Caput Guph

^srcín

41

• ras ïiiSuriN-i biKtf nais n « rfß ^ ^ rorä 1 ^ 7 ? orratfi ¿ i r a s its? tesis rr oia-iií. v e r n i s nt_ nsrarn ntfw» ngka Ttf-tìrin tiîngfcç -ras unfëù u ^ p s n nFN 1 orrwa« V

f• •"

V

rrvim, j rhm i ö t s " ô ^ r t ? y? TO 'fP'Vst 'r ww» istsSÖ' os ' ny^ia -tgiöfc?irnfc o r ^ s p^oins w & d p rftäjaW rra T t ^ Tj&lBrç ^aoTi Vi I

rqtei mö Tö-yfc T t ^ T Ä f t *

N^ran rrar nartó? ïtîé< HB rrav tr t^'rçiaqjrHw n^y "g is Kjra?^ Q^io-î^n ra qHs 135; njiöb fi es maH nia öipp DtffrnrrçntiN r^Q traìà y ^ n ^ n ^ j i 1 n^iaa "inn^i' n r ^ s ? ^ ^ í q mas r ^ . r y 3 pS

fò

G Ep8.

T U-I S B;ÍF

E S.

qiri uerò rem habet cum alteriüs uxore,anima etásífl gfcmclum mígraiHinc eft(¿hquiat)qtiod Oauíd dícít. Cantabo Domino 'S» 5w v, hoc eft, Cantaba tibi ÒC confítebor tibí, quòd abftulifti peccatum meum, &C liberarti animam meam de gamelo. Allach ~J Quia facerdotes De^Chríftíanorirrii, detondent ángulos capitis fuíadeó uocantur OTÍU 6¡F in lingular! numero dícimr PSJ Lamed daggeílato ÒC camezato,qua forma dícíturetíam D^DJ 33j. Eft &C_ aliud genus facerdotö quòd onno uocatur.Et in Radice uro declarabo diicrimen quod eft inter ea, /"Sllaion J Sume tibi uolumen. Rabbi Schelomoex\ _ J p o n i t obu» id eft,uolumen.Et Rabbi Dauid Kim AI JTUÒ id eft, Epiftola. Verum Ionathan Chaldaeus r»5 quod tabulam fìgnifìcat transfert. Nos Iudaei 3 er ínterpretamur Germanice ein zettel,ltalice póliza. Hínc *ft quodÒC fupremum,&: infìmum foltj,necnon &:latera ríus ubi nulla eft feriptura rraria uocamus, Italíce mar" gíne. Porrò ÒC Chriftiani nouam legem fuam frà'jpuf» Euangelium Gimel leniter prolato nominant^quodip' fumín G r seca lingua bonú nuntíum fìgnifìcat. Sed au-» thor Aruch Thalmudici pro fuá libídine aliam adducit expofitionem, quem, fi lubet,uíde in Radice fua. Äm 3 Apud Rabbinoslegitur, V n g u n t facerdotem magnum eo modo quem prae fe fert Gamma gficcum. Expofítío, Litera una in feriptura graeca extat,quae Gamma uocatur : cuius figura fímilíseft Daleth inucríbjhoc modo P . Ä m J Nahum uír Gamfo. Aíutit Rabbini( uirum íftum)fíc appellata firíííé, eò quòd folitus fuít dicere quícquíd fíbt accideret. cnvS. n 04 id eft,etíá hoc bonú eft. In Aruchuerò Thalmudíco apparet, quail Gamzö una fit di«flio,öi nomenlocí,dequolegitur z.Paralip.cap.zß. Gimzo ÖL uiculos eius, Ego autem dico quòd fi hxc ita G z fe ha-

G

G

• w f t i

ft

B15TA3 01Bni: 1 3 1 ^ 3 ütäTQ V r l " ^ g QÏ1£0 n p : m n «JMÇ? 'TÌT Tiiü73 p u p i D i V p s T3 D; friipai c r a s i g fcopa

1« " T S ^ J TW1?

WQ

riva

i ' K y n ? « V i nriN

. S ^ U T Û ^ nr?iN

e n ^ y q ra-a*: o a r q r i r ï r t e i ^ n i 3 •. •'TTQ" 8 ^» o y t « mog

TlQB

ïtôtci T S - ^ tè< rrçWip « t g ^ . ^ j-rri« n y t ff^s p t o ë h - r a n n y i i K s t Mrç tSJTö; - i r r è T T Q ^ ^ o y f c * ! q r ^ ^ ^ t i t a ' r t H t à r fri'VTç? i t < D i e m fem«, ' 31«

r i V m1 Ii® »'

'"¿»i

^ ï i Tirria 01PTP3

tww? "ïptfffj n o w m b r « ^ten nkj 3 ^ $ "3 " p n ü l p ^ ¿6- • -moft? rng T?2 / 3 o n n 'i ••wn a ^ i ftwi P^nn t r c r s j "rotfTm • « t o Ñ^P3 "3\pn'pbrin| r â ^ a «3P.3 T* n j p ngibj « iTÄ^ri c « ^ ? crHMft

\

Thai

TH1S'BITE-S. fe haberentjdícendum effet roru id eft,uír GitazotGi m e i fcilicetdum H i r e c p r o l a t o , n o n G a m z o . ^ Y í m g e m J A p u d R a b b i n o s legituf, Balbutiens liti' V J T g i i a Tua . I n d e n o m e uenít ou»4 G i m g u m id eft^Baï buries.Expöfitio. Q u i n o n p o t e f t b e n e p r o i è r r e u e r b a fua M e g a m g e m uocatur « I d e m ÔC alio n o m i n e p i i w i d e f t , B a l b u s dici t u r . I t e m fopi sep id eft, q u i h a b e t í n c í f a m linguani.

G

Ematría 3 àiftio plané G r a e c a e f t , & f u p p u t a t í o i i € fiue n u m e r u m fígnífieat, ÔC r a p h á t u r in ea G í m e l , í n A r u c h T h a l m u d i c o in alia fígníficatíone exponitur,qu2c t a m e n n o n uídetur m i h i lucida efle.

G

Amar R a b b i n i in i è r m o n i b u s fuis q u ö citant i l i ' quem V e r f u m (ícri'pturae) q u e m t a m ê breuitatis caii fa n o n abíóluunt,réíécátes tres uel q u a t u o r dicfh'ones, ieri beseíolent :Eßcp u e r b û tranfitïuû.quafi dicant. Ver-» fus c o m p l e t u é r b a fua. Q u i iierò iènteritiâ a l i q u a m C x f e ù m o n i b u s fuis a d d u c u n t , q u a m t a m e n n o n integre citant t u m ícribere folent >5ói íd eft,S£ caetera. I n d e ÔC n o m ç n iîenit, m j uel

G

A m r e 3 S o i e n t R a b b i n i plu rimú uti uoee loco S a f e » i d e f t , o m n f t i o , f i u e totaliter,uel i n ú t i l ' •üeríum, G e r m a n i c é g a n t z v n d gar.Italicè I n t o t o p e r t o ro, E t fortaflìs differentia e f t í n t e r e a de q u o uide peruich R a b b i S c h e l o m o iji h u n ç uerfum : N o n ahoimriaberis Deut. 23. A e d o m í e u m quia frater t u u s c í l . N o n a b o m í n a b e r i s A e gyptíum,&'c.

C

T E m a r a 3 T h a l m u d dáiídít in duas p a r t e s . P r i m a T p a r s uocatur M i í c h n a h , A l t e r a pars Geittara ap> pelIatur.Etambxfìmul Thalmud nominanfur,de quo ampliti« l'oquar in d i z i o n e T h a l m u d . G 5 Gan

•Wtín n mm dip« oTggtJ WE ^T®^ ^ C®r! 1TÖN "tfr " Y^y lionato "" "in;? njirn oirían i i à n n c^N is rrarrç riyi » TlV T* jwnn ro^nn las13b nso" n^iyn "733^ N"3J?3n ynsa jsinn Dimané Tiistf nrifcia D^Nitf qs^ 60 TÈ< D^PTQ NinyJ trirao is Tirisi rü n ^ r i n »tonnfërnaiwan rsN nis^i dtö rrrre? o-tn Bfr rrSs b3 VgN ' 0*31 d® laSn«? nso té? fj35ö «-in "T? dç? Nïtç?^ jisppin am "asa"» tow^ n^s^n «ViNi i otf trn&ps 'ran ÈÒK "a rNiotf r s ? icntf nssniron TS^fvrh^ssm ini : osanV^artp " T M

y

*n!?sn rsm ^iran l t é tías Twfra JTC3Í i« -tos* oéTj ' iéprs^ivtai nss-a i èpottoti ly'w TTSJTO.'rflPllwrSB' * 033? on fóto» ngn?1?. esrqr w r ö n •nena^Nrórri 0311? r m m "TQ tdt « rrn Tfr* tstök tí¿^3 ' .nés nigra rara, t ^ a i i Türis « N W ^ T K iriina "jssfr-ÉHiR vnto m D^nç? -ntf téj ~

fy

T H H ' B I T E S. An Eden 3 Sapíétesíocü ubí^ejííííafttíuft^liecliq acceptionem mèrcedis ípíbrü jGan Edenirocaue> runt,eò quòd hortus ille,quem Deus plantauit, in Eden fuitpn quo collocanti primum hominé,Ef|qcus itìeeligv bílíorefltfoto mudo procul dubio: idcirco nominaucrflt íftasdelítíasGanEden;Et'ítóf'quííntc^C fígna prodít (icriptura) quod fìt in Eden uerius Òrienteni : qui fìat quòd no extiterit irlltrs homo,qui eo in loco fuerít.uíderitqj hunc locÍTs8C i n l i n g u a G e r m a n i c a ble ter,5C in Italica folia.

67

'fimafii

niticat uena&pulfatiles, quas medici palpant, quoniam cas medici cpTi» appellant, Cwiusùocisuius eft etiani in l o b cap.30.Et nerai mei n o n q m'efe un t: fen fu s eft, uenç xnex in qiribus pulilrsagi'tatur non quieicunt, (ed mouen* tiir iugitér abfcp ceflàtione propter multum calo-rem alie> num qui eft in corde meo , V o c a t u r q j apud Ethnicos pulfs. Et in lingua iàn, ter exquirit in lege Jtc, Sub tilitateslegis. I t e m , Sub" tilitates fcribaram. omnia fubtilitatem iìgnificanr.hoc eft eiim, qui confiderai rem iubtiliter, Germanie è dina, Ita' lice Subtyl, Hinc ÔC dikduk deriuatur,quOd fìgnifìcatdi' ligentem ÔC fubtilem confìderationetìi circaliteras, p u i v eia,coniugation.es> operationes a f e . qua de cauià ÔC p ^ n îïoeant, de quo & antealoquutusium in radice pn uide in radice Tua. A k d a k 3 T h a r g u m eft qirod reipondet hebraex noci pp id eft, paruum,uide in radice pnp. A r 3 V b i peregrinatusfirit^Thargum m v? Gcfir-yf. pjji id eft j in qua peregrinatus fait ôic.Inde uenie I $ nome»

D D

D

D

'^TWitcWj w^wr-? ytähz n i c - r n - n ' n$3 n ^ N ' ' n a - o f i d s t o t i r r r c n t r a n TKÖ1»'» rrwaficço l y ' r a i xnsifciYnsa^fc« í i l i " a n ynrrm

faim

rrarñp 5 ? i r v r n ib ra:??..TOH t*TPf Jlmfa nnaia T r i t i l a . T W tfTvs 'rhtsji Ü 3 & Í V H S 1 3 N ET-npifrî 131 W K T n a 17*721 riVbs •o ' TWöfaS r n TC3ÖK traft m o 1 3 ^ 3 ^ nnn^ m y y -nyj < n h m n nfrnpj 4 ÍMSJ3 • ra PITTO .Tilt* ^

)TIW)

irsa r ç i

^ÌT^B T ^ T O r ^ T g n i a r c ? ^ V n f c m û ^ a -pn^ tfwt' oixiria r/rosga t Tlrrao 13? T i n ^ i f i i g

tifatospro? •r s j

ttmsn

r^ratîby..

.

vv

:v/

to ^ aio ; raNVrai n-yinog p o j a j fcòn n ç i a n T z s ï è r i l i i n n ú ^ n i j f i ty r n i n -rraSö nrósc1"ìBi 1 TT3 ¡ n i è ^ i j TÏ r r a n a näs

Sipof»

ExoLis

» T ^ Y ^ r d á J g 3 Makre dárdekí»,Éxpofítto erns eft, D o j / d o r p u e r o r n , q u a uoce ufus eft Chaldacus ín íílo lo-' co,RÍdent íiiper me júniores me Tharg.Rídient Ííiper me pueríXxponít ítem 6< ín Aruch Thalmud.per onro quod pueros fígníficat. Etuídetur míhi quod etíam foemellas c5ple -ra ira * . rap ». "Míráni ¿nen ytâ —

V

'

»

., ;

.,

I

..

.

71 T H I S E T T E S< E g o autèm interpres addoì'Ilis q u a r t u m iigftificatu 3 qirod e f f , q u o d in Bibita fìgnificat m o r t e m , quae m a n e t omnes t.Reg.2. mortales.fìcutdicit D a u i d rexflfaper c u m iìt p a x ) E g o ua> d o per uiam vniuerfx terra?. i.Varl 15. | ~ \ Araich 3 I n i n v e n t a r i o I d d o ^ j p h e t ^ r I n Inuentario ìbidem IA j J libri regii: E x p o f ì t i o , L i b e r in q u o i c r i b u n t u e r b a / i ue gefta r e g u m OC p r o p h e t a r u m u o c a t u r j ^ i ' d r a i c h , ab eo idlicet,quod q u i c u n q j quaerit eas res,inueniet ibi;Hinc eft q u o d M i d r a i c h n u n c u p a t u r , & puncffótur M e m cum H i r e c . A d m i r o r e n t m c u r n o s i ò t e m u s dicere M e d r a i c h , M e m c u m Saegol p r o l a t o . I t e m d o m u s , uel eonclaue q u o d ftudio legis d e f t i n a t u m eft, B e t h H a m i d r a i c h uoca t u r . V o c a n t item M i d r a i c h o m n e c o m m e n t a r i u m , quod n o n iuxta fimplicem, fiue literalem i e n i u m i c r i p t u m eft; u t M i d r a i c h A g a d a h r u e l M i d r a i c h R a b b i n o r a m lioftrò r u m . I d e m Si alio n o m i n e D r a f c h a , uel Draicli n o m i n a cur. ¡¡¡¡¡¡Ipio-r item Hamidraicfcuuel q u i peritiam habet prcaedi^mai D a r f c h a n u o c a t u r , u t R a b b i M o i è s H a d a r ' fchan.

m

:A eft

FI N I X D A L E T H , incipit litera H e ,

EX

J T h a r g u m q u o d r é l p o n d e t osn BC ftn, q u o etiam R a b b i n i uti iblent,ut. En

I didicifti. Ecce i c r i p t u m e f t , dC f i m i l i a , Viur> pant etiam p r ò rt fìcut df f>r> quod. fequitur, A ] V t , H o c ab ilio p e n d e i . 5C id g e n u s fi' m i l e . H u i u i m o d i e f t , I f t e e f t cibus p a u p e r u m : idem ualet q u o d q u o d m o d o ièquitur. A i 3 « t j f t e uir, Haéc eft d o m u s C o r i , idem ua> letquod w &C n u l l u m d i f c r i m e n e f t i n t e r fa eofo.

H H

K

Hofl

71 T H I S E T T E S< E g o autèm interpres addoì'Ilis q u a r t u m iigftificatu 3 qirod e f f , q u o d in Bibita fìgnificat m o r t e m , quae m a n e t omnes t.Reg.2. mortales.fìcutdicit D a u i d rexflfaper c u m iìt p a x ) E g o ua> d o per uiam vniuerfx terra?. i.Varl 15. | ~ \ Araich 3 I n i n v e n t a r i o I d d o ^ j p h e t ^ r I n Inuentario ìbidem IA j J libri regii: E x p o f ì t i o , L i b e r in q u o i c r i b u n t u e r b a / i ue gefta r e g u m OC p r o p h e t a r u m u o c a t u r j ^ i ' d r a i c h , ab eo idlicet,quod q u i c u n q j quaerit eas res,inueniet ibi;Hinc eft q u o d M i d r a i c h n u n c u p a t u r , & puncffótur M e m cum H i r e c . A d m i r o r e n t m c u r n o s i ò t e m u s dicere M e d r a i c h , M e m c u m Saegol p r o l a t o . I t e m d o m u s , uel eonclaue q u o d ftudio legis d e f t i n a t u m eft, B e t h H a m i d r a i c h uoca t u r . V o c a n t item M i d r a i c h o m n e c o m m e n t a r i u m , quod n o n iuxta fimplicem, fiue literalem i e n i u m i c r i p t u m eft; u t M i d r a i c h A g a d a h r u e l M i d r a i c h R a b b i n o r a m lioftrò r u m . I d e m Si alio n o m i n e D r a f c h a , uel Draicli n o m i n a cur. ¡¡¡¡¡¡Ipio-r item Hamidraicfcuuel q u i peritiam habet prcaedi^mai D a r f c h a n u o c a t u r , u t R a b b i M o i è s H a d a r ' fchan.

m

:A eft

FI N I X D A L E T H , incipit litera H e ,

EX

J T h a r g u m q u o d r é l p o n d e t osn BC ftn, q u o etiam R a b b i n i uti iblent,ut. En

I didicifti. Ecce i c r i p t u m e f t , dC f i m i l i a , Viur> pant etiam p r ò rt fìcut df f>r> quod. fequitur, A ] V t , H o c ab ilio p e n d e i . 5C id g e n u s fi' m i l e . H u i u i m o d i e f t , I f t e e f t cibus p a u p e r u m : idem ualet q u o d q u o d m o d o ièquitur. A i 3 « t j f t e uir, Haéc eft d o m u s C o r i , idem ua> letquod w &C n u l l u m d i f c r i m e n e f t i n t e r fa eofo.

H H

K

Hofl

^inpi • ns? TT?-™ v w ^Rin tnn nensV "fcgig fSrrftpitati151 tftfvrs p i i'ip is-!* TP'W n Vm n "rasati THÖ^T nNawtf rasenta «srq vr» • tt3 W •ip ntfia Vtfin v¿1 X* ^ stoz? Won PTOBn^nrin rrerçrn TJXW rrsn TN^ wnrçi 1 ^sin ^-©«tf "Bb T3i: irigtf? -100 ID by tvsrçrrj • » ^rcrç i-vqirrç ngn -raiS çr m tnô? rrçitoa

ta ron '^Ta© 'verdi favai w

n1^;

hotîti

^

^

ptfil

w-çfttj ri^iKn r^ho Vfeçtn-tas- VTi "fltypri 'h om* T3 ; ' Tj^infeqnanlía rrèia Hîtn ^ais te55 myúfcintfWÊ? aTOi niaric-ian ^aa Wjisj nrtfann nnoisa Rabbí Schelomo exponít íllúd f>z pxi pro p'm id eft,uoluí,cítans iftúlocú PB» W»P- Et ín Pare Deaf.i. icha.ElIe Hadebarím exponítronS^P per ÍT>PP id eft, in cepít.ñícítatlocíí ex Genefí 'rifttp b panfiecerte ínueni in omnibus exemplarib. Mí hi uero £ certo habeí, error eííc,qui irrepíerú in prm i um Exemplar. & C debere fcríbi ExoJ'j. TOJJ bñm im ijílSip,ficutdCipíe Rabbí Schelomo, uit reddidit Thargum per id efi^uolu ítjíbídem exponít, "Abaí 3 Rabbíni dícúnt, Loquitur Iex hyperbolíf íem ualetquod guzma,ficdícúthyperbolícam Hrnv» nominant,fìcut SC ego ufus ium in Cantico meo.ubi dicotili flint decern Reges, qui régnât. i3 ift Qjh 'u PT3:a id eftjSunt decem punfla Ägadah j N o â e m P l ^ c h uocant Hagadah, qux nomenclaturam accepit ab eo quòd (in Lege) dici' X04.J5- tur,t't annuntiabisiìlio tuo, Sic Germ anice uocatur los. K i Mihi

H

H

H

.t33©M I -rçK

nbta Ttth OTflÇ nt^sf ra

1

îTTiianôori t w t f m i t f ? ^ r y i n HTOn tara TN] nnjn ri&np? ' n ^ n r a Tflôffinrrç rattfrnnïi 4c$3 n^on m i r r i a -vfcra i n «mt? nrss arre»! p i ^•^•an riinjn nsg nrgn T®cgn imx iN ^ i f t n miK i •arroniK .m Tto^n « m w • ^ ^•jan - i ^ ^ moas ^ b t f TT mr^ra ' "^no TBgfccy' ' * naS^n nnow^

; r

> ^ '».irfh

wqskï

trtfree pifcopo nominatur. • • " ; ' . ' , Agon J Apud Rabb. Iegitur, Decetregem.Irciri, Oifcipcrli idonei,MuIier honefta.figruftcat hoc uoca. bulit recfh'tudine & decentia.Ejtfunt quiinhac fignifica' tioeexponutillud Ezech.ca.^j.ri^Jo ptuu xssa id eft,Peri boli deceter fadae Jnde QC nome deriuat fj>r> Meff, Dece tia.ut,N6 fecit fetudu deeentia(id eft,at deeet) uideturc^ iriilri non ufurpandu efle abscp Caph litera ieruilijGerma nice zimlich,ltalicegratioia. Odaa'h j Rabbini die Or, Cum latrde SL cofefsione, fiue grati'ai-uaciionerdeduifiu eft ab illo, Confkemi ni Dorfiino Radixeius eft pt> 8>C Aleph pofitum eft loco He Radicis, poftremuracp He nova eft foeminini generis, Thargum quod reipondet huic Hebraro, Et da ei confefsiohem, eft, pfniD 30) ideft/Etda ei coniefsioaem : idem'que^ ualet c^uod >m nifi quod.

H

E/rf.?. Eflher $>.

E^cel?.42

Tjxl.io?

dice vw.' T TEdia 3 Apud Rabbinos legitur, Eccé manifefto rlfcriptmn eft^itemjTextus elicit man ifeft o, Senfuseft clare Hue aperte,Gerjnanicèbeicheidenlich, Italice kijaro Neqj ufurpari debet abicp Beth litera . Tanietfl uideor mihi alicubi inuenifle fSnni fed ignoro quo in loco, TTJEdtoth 3 Sacerdos vulgarisu'dem ualet quod pa JnL °!E® iâcerdosfimplex.Hoceft, qui non eft facerdos rnagnus. Ego Turn uir pauper ÔC defpertus, ibiThargum habet,Egoijjm uirpauper &fvulgaris, lté, Poftpulicem unum:Thargum, poft âbiecflum icu uilem unum. item, Non eft ipicnifi Üömüs peirThar^m,ISJô eft iftelocus vulgaris. Eft autem idiota uocabulum grazeum GermaniA ce ein ichlechter Italic è priuato, Adar 3 Solêtfcriberein Gomora in fineeuiusep .Capituli TSspir» Hoc eft,redeas uel répétas apud te,

H

Daniel. 4.

cat autem mei reditum ièù reueriionem,inde eft,quod in Daniele legitur. Et ad dignitàtem regni reuerfus ium ubi idem ualet quod 'jnrn id eft,redi),reuerfus fum. Aieno 3 Oidio éft u-fitata apud Rabbinos,ut. cumdicunt p iì«o Item, "p pro,id eft,Eftq) defumptum à uerbo r^n cumfuper addito nun.&uau cum Holem, quod refert pronomen tertiae perfona?, qua forma etiam dicitur od1 Et idem ualet ac fi diceretur nn far» ecce hoc ipium eft. Et pleruncp ufurpant tantu cu Da' leth in capite quae feruit locò Sehin uel nab quemadmev dum icripfi in dizione n Germanica dasift,latine id eft, Eàch ] Vttìnt Rabbini hac dizione prò id eft, quomodo,fìcutexplicat Rabbi Schio. alibi in Tuo eh ubi de Joièpta mentiofìt. Et quomodo ego poi-' L fum

H

H

TNn TO TH TO^rr wnrxem oa*? nn 1? " K Í ? f-TTn T W T O «71 ^ OTtSE» TH] ^v? , 1 wrij "¿pg ? Trnprri ri^n ^saS r o w TN TOS rn Tis •rçvfra itti th. io aanro m nVffl? nañaS orra nriitri ntiw TOibiTOb Treçn rrtppftsg . 1 $ V^sa rtvh Ivin&n ntf'a ? Èojrn tdt ia ,t nv-a TTH n^y ^ .tantf •? rrçrai TITÜ f'nN TTH ina nrN ro^TVi aerina TKÜ *nTOa^rra trois n -rt f» »'-««ft

- ©TIW) T » MX3 nTO

TT*

wri'; : Ä

Ti^a ft ovfcï'pri m iiáig in 12*75 i nKT itea -jn tops l a ^ pi Nan 3V t»ffwnnría .«na toTH w-jim^ fcon -Tannf nsn

fTF

* ïncfr»

^ff. ~ fcÖTT X^6"» r r ' • ;s

toni WH "p^ nhrs *an iSsi* Sgj-j ci-prta? "NzN^j ir^trirn'îap -ma ' "" IT^n T?? "Wfi^ass "i&'tivv. o'trçlrçn . _ . '¡nppfr nîs->3") ; yrsn ts-vffipffisfcqTia ^a*] 'an 15. i Tr^rrpaTOTTI7TI-TOayyrá bon©. " îiïzqzh tai ' n'^n Tag. on "tû • I^Vft r^N nSn ira nvrcn

T ri i : s B i r * E s. lob.ii. vfttl.n.

gum S u n t i t e T h a r g u m i m i n quibus p ^ l e g i t u r . t x t , Q u o m o d o dicitis ani'mae mcx : T h a r . p-tfnp p ^ a ukqS- e f t q j d u ' t i o c o m p o f i t a e x "|\-i&"fn q u a f i d i c a s pfpft.

M

E c h a n 3 R a b b i n i u f u r p a n t h a n c u o c e m l o c o reft id eft,ubi,ut c u m di'cut, V b i uel u n d c didicerunt d i ' Exoci.T2. c e r e taiiter.Item i l l u d , E t u o c a u i t M o f e n 8£ A h a r o n é no^ «Su, R a b b i Schei o m o fic e x p o n i t , C l a m a u i t u b i M o i è s manetC u b i A h a r o n m a n e t f È t u i d e t u r m i h i c o m p o f i t u m effe e x ip 6C_ jfo ; N a m w i n T h a r g u m H i e r o f o l i m t t a ' n o i d é f i g n i f i c a t q u o d v r é .ut, E t 'dixit r e x A h a f u e r o s a d Efiber 9. E f t b e r r e g m a m 8 i c . T h a r g U m , D e q u o p o p u l o e s t u d t e i T i iob 58. Q u a e e f t uià q u a m i n h a b i t « l u x : T H a r g . '.firn^.p^- Eftcp Got.16. co m o d o d i t f u q u o Se i l l u d . V b i e f t l o c u s ifte ù n d e uenisC ficut e x p o n i t inibì R a b b i S c h é l o m Ò ,

H

A c h J ' I d t p f u m e f t , I d e m fìghìficat q a o d or qua f o r m a & in f e m i n i n o g e n e r e u i u r p a t u r . u t , hcec dos, li3cc d i c h ' o , idejn ualet q u o d pftr.

Gen.i9'

T T A c h a 3 Q u i s t i b i h i c e f t / T l i a r g u m fibr'fw,' Item, X . J _ R e u e r t a n t u r h u c . T h a r g u m fcpjaipi e f t item q u o d p e r traW> transfertur uide in T h a r g u m . A c h i 3 T a m e t i i ita eft : p e n n d e eft ac fi dicatur, Etiamfi ita Te res habeat, i i g n i f f c a t u m eius i d e m eft, q u o d oipnbn ficut d e c l a r a b o i n d i z i o n e o'p» E t in T h a r g u m H i e r o i o l imitano q u o d r e i p o n d e t liuic hebrseo Efiber 2. E t placuit res i n ocuh's r e g i s fecit f k / i t a l e g i t u i . ..»bina» S i m i l e u i m f i g n i i k a n d i h a b e t o m n e p q u o d iii l o b , proueib. p f a l m i s l e g i t u r . u i d e t u r q j m i h i c o m p o f i t u m eiìè e x j n p» & H uide in T h a r g u m . A l a l u 3 Q u i f u n i iftiYldem ualet q u o d rfftn qua f o r m a etiam in farmi,genere u f u r p a t u r u t , Lucernae. L 2, iftaepro

lbidemif.

H

Hi

•wtón i niara^o^gf? m j n •••"SET "Kfto Wang ^ ^ W - f f l T . ^ TVV TO TOHW & " W l "US^Nn ífrri í ^ a i ufotn ñyn-oastot

• ÍCÍJÍT $ ": ~ i®-«®?

" a t e rq^m • t d t ? ntó? rn^n TlsVn ffi^ii ÏTTI usura inni n r a "" "" : KJjrc*^ 'ïhjrtfnftn rirrNro^n? r n n ü b ^ s s ^ í TTTv7 w a n "fh lasuíN. irctei fcrgbna fcró'ffefr t m f t « f o r nsirnañ 13 INS "lSfl^ H^ ^

ó, A

^ ^

"Aff ; "~:

-.* i nb in. r ra t í i ^ a r n n ^ T y ^ i n a i . ^

.'••• «jff

«VranNT> «S Vjrim nicaTir^ irr^T- , - T ~ 3W pw fifcjrò ' T^jñ-q;- fltt^rai/T^rçsnwiïïï TOT: »'Í pdH •J23UÎH trefe

« .•

rv^na Nbjré

tits.

.1 nVwft i«, m m "rçfe* f a ' ifc* ümnt rvß Mitins'tanN^im

p ^ a ^ n ^ S H

np

^

T H I S B I T E S,

i f e , p r o rfft quod c o m m u n i eft maiculis 8C foemin/s. T T A l u a i J Vtiriampopulusmeusaudiretme:Thar- 1 jLXguiti, reliquaautem >5 inThargumredi' duntur per -ifi& inde in radice iua Germamee vuer viioli; Italicc kiuuoleicho.Latine utinam, Alacha J A p u d Rabinos legitur HatachaMofi (tradita e f t ) de S y n a i , Halacha eft fìcutille dixit^ Cuius trfus admodn frequés e f t , H o e irocabulu iudtciu fi' ue more cónilretudiné 8C lege lignificai unde ScThargS quod refpodet locutioni hebrseae wo dsdw:: ^eft, p n ftroico Eper.. 4. Et in Either ubi T e x t u s hebraicus dicit jtop«pk">) Tharg, habet F>P35rof'r»pD'JtaIiceIeciion>Germaniceeiiileer. Alàn 3 Rabbini dicum, A l i b i dicit taliter & taliter I t e m j d q u o d alil/i fie e f t , idem 8C in hoc loco ita eft; Significatio eius idem eft quod: od uél r»ff ibi illic Necp tridetur mihi uiurpandum efie abftp Lamed litera icruili Germanic^dort, Italice L i u e l L a . E n ^ Siuemultum. fiueparumfit j M e m i n i e i u s in radice p . Anaah j Aliquando utiTitatefignifi'catqua? proue 1. S:tm. 12. X J j i i t e x diuitiis.ut/Qira: prodefle non poterut : Targ. Hiere.23. in ijuibus nulla eft uriiitas,Item.Et nulla utilitateprofunt, T h a r g . fiwfórónf» Item Tharg.quod reipondèthuic hé' Gen.37. braco rdncm i d e f t ^ u e utilitas,eft.Quasdiuitiasinutilità' temnoftracapicmus&ic.Interduuero corporis UO' Hicrc.31. lirptaté fìgnificat.ut, Et ib-mnus meusdulcis fuit mihi : ibi Tharg.habet idddp >rD&? id eft. Et fomnus meus obletfauit Etck/,4.- me,feu iucundusmihi fuitJVlelioreft pugillus plenus cu requie :Tharg. Melior eft uiro pugillus plenus ciboculn uoluptateanimae, &"c. Germanica iànfftuel nutz Italicè bon pruuel utile. A n e Mille 3 Expofitio, Hsec uerba , Significatio eorum fimilis eft modo loquédi quo fubinde R a m ' bam uti folet cum dicit vntih c - m IHungat' Ppi-Su

H

H

H

sì tffl ^ T ^ H 2N1J3 Etrm D " ^ 3N1M3 "OTTI pg'n . ricwN jsftaì. ng^Ésis n ^ i p 'ijn rsarTÓ i^TTO trnjfrt rvatfr5? wip1? is^SN tronis d Ì t p ^ . onOTQ'n•nr»:^ D^N^nn o^niacfysj ^ Vfr n'i "3 on-ip is os ijoisn T» ilsa^ -naya "P . i -nj?"! nra? - n a ^ 8 « i a sin -np oh ppH Kai^nania o w i tf-o - m vrirra ' fcC^Jn 'h ^ofi fcrisn i m r ornfr nVfrin i^N p-j "" ' : ' '3 p>efn t fl^TOti T ^ T I ^ a N1T53 Di'fflN? nb-pn ntl 153? rnn ^3 TyC nomen uenit nr>c» quae in ter ie iunt oppofita. O i n n i s liquidem resunde peccatum ÖC poena redit ad eum qui facit eam,uocatur ->©f> fecus ue rò ipw appellator,Germanice erlaubt. Necp utieo fo' lent,praeter cp in Coniugai. Hitphil SC Hophal.ut,Permif fi fuerSt intrare in ccetü.&iteru loquar d e e o i n Rad.cnp. Athraah 3 C u m teftibus & praemonitione. Item, Proteftor SC graemoneo te. idem ualet quod fawft' id eft.praemonitio,tantum ufurpantin Coniugatone Hi* phil.Et quia non proteftantur homines, nifi adhibitistc ftibus.hinc eft quod hare phrafisloquendi,qua admonen' tur homines,non fit in icriptura., nifi per proteftatjonem, Deut / ut r Coteftatus' fum contra uos hodie coelG SC t e r r a n e e . Gen "V Item,Conteftando conteftatus eft nos uir iIle.ibi Thargg ' 4 2 ' habet uocabulum ftpnoo quaere & imjpiies. il NIT HE, E T I N C I P I T litera V a u ,

H

H

A d a i 3 Res,de qua n u l l u m eft dubium, uoca' l ^ l f i ^ ' t u r ^ f n . ) Vadai,ficut iàpiens quidam dicit, N i hil eft tam certu, de quo nullu adeò fit dubiu c&ss^Sgj q U O £ j tamen apparet effe d u b i u m , quum tamen reueranullum fit du&ium,ueluti mors. Idui 3 R a d i x huius uocabuli eft on idemcp ualet quod rrfvro id eft,cofefsio,fìue gratiaruac7io,nifi rfrup ufurpat,ubi praedicat dC collaudai deusbenediflus M 2 VM

V

90 T H l S B L-r E S . E/ifcer.j. E l l p o p u i u s u n u s . T h a r g . H i e r o f o l y m i t a n u m habet,Etfa tìEiìnt fìbi Hofthaena > &c.ufcjj ad iftum V e r f u t n ^ t circuì euni curri Hoichaena. ,, T T ÄfciKa 3 Amodio ÄTufcp ih feculum. Thargum. a * J t l » nx" ^ ^ Item,Et nunc filij. T h a r g u m foro» Pro«, 8. i n h u n c m o d u m crebro ufurpatur in J o b , P r e ucrb.&T Piàlmis. . ,, Ether "1 Prohibitum SC licitu, öic.Filiam Ietro qtris permifit tibiCinde 8>C nomen uenit nr>c» quae in ter ie iunt oppofita. O i n n i s liquidem resunde peccatum ÖC poena redit ad eum qui facit eam,uocatur ->©f> fecus ue rò ipw appellator,Germanice erlaubt. Necp utieo fo' lent,praeter cp in Coniugai. Hitphil SC Hophal.ut,Permif fi fuerSt intrare in ccetü.&iteru loquar d e e o i n Rad.cnp. Athraah 3 C u m teftibus & praemonitione. Item, Proteftor SC graemoneo te. idem ualet quod fawft' id eft.praemonitio,tantum ufurpantin Coniugatone Hi* phil.Et quia non proteftantur homines, nifi adhibitistc ftibus.hinc eft quod hare phrafisloquendi,qua admonen' tur homines,non fit in icriptura., nifi per proteftatjonem, Deut / ut r Coteftatus' fum contra uos hodie coelG SC t e r r a n e e . Gen "V Item,Conteftando conteftatus eft nos uir iIle.ibi Thargg ' 4 2 ' habet uocabulum ftpnoo quaere & imjpiies. il NIT HE, E T I N C I P I T litera V a u ,

H

H

A d a i 3 Res,de qua n u l l u m eft dubium, uoca' l ^ l f i ^ ' t u r ^ f n . ) Vadai,ficut iàpiens quidam dicit, N i hil eft tam certu, de quo nullu adeò fit dubiu c&ss^Sgj q U O £ j tamen apparet effe d u b i u m , quum tamen reueranullum fit du&ium,ueluti mors. Idui 3 R a d i x huius uocabuli eft on idemcp ualet quod rrfvro id eft,cofefsio,fìue gratiaruac7io,nifi rfrup ufurpat,ubi praedicat dC collaudai deusbenediflus M 2 VM

V

ORNO NRÇJI • T ^ WSW m ^Ö"» & ""HIN? LÍA V S W RN WA: ÈÒ NFCRIN TKZAP. ^ F 1 VYSÏIRT?- PI WT.FCÒTH; N © ^ ALIVI RRRTTN I ? TIITI ^T TTCJ73 OJJTRAQ. TNNRR) N013 -RAFT? NRFLIRN NA? FIAB ^J™ 'ORNA V » WEAN? TJRWI ' T W ^ IN TSYRRA LAATFN •H] CRRÇPR] IN 131 ;