Sultanlar Şehri İstanbul [3 ed.] 9789944886529

Citation preview

•

SUL TANLAR ŞEHRI •

ISTANBUL

•

TORKIYE

$BANKASI

Kültür Yayınları

Julia Pardoe

SULTANLAR ŞEHRi İSTANBUL Özgün Adı

The City of the Sultan and Domestic Manners of the Turks, in 1836 (Londra, 1837) Özgün Çizimler

W. H. Bartlett (İlk baskısı Londra'da 1840 civarında yapılan Beauties of the Bosphorus kitabından) Özgün nüshalar Gazanfer İbar, Ahmet Salcan ve Ayşe Yetişkin Kubilay tarafından sağlanmıştır. ©Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2010 $ertifika No: 29619 Çeviren

M. Banu Büyükkal Editör

Emre Yalçın Görsel Yönetmen

Birol Bayram

Grafik Tasarım Uygulama

TÜRKİYE İŞ BANKASI KÜLTÜR YAYlNLARI Redaktör

Nurkalp Devrim Düzeltmen

Esen Güray Dizin

Bora Bozatlı Görsel malzeme restorasyonu

Deniz Üstündağ

1. Baskı, Ocak 2010, İstanbul 3. Basım, Kasım 2017, İstanbul ISBN 978-9944-88-652-9 Genel Yayın Numarası: 1825 Bu kitabın tüm yayın hakları saklıdır. Tanıtım amacıyla, kaynak göstermek şartıyla yapılacak kısa alıntılar dışında gerek metin, gerek restorasyondan geçmiş görsel malzeme hiçbir yolla yayınevinden izin alınmadan çoğaltılamaz, yayımlanamaz ve dağıtılamaz. Baskı

Umut Kağıtçılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Keresteciler Sitesi Fatih Caddesi Yüksek Sokak No: 1111 Merter Güngören 1 İstanbul Tel: (0212) 637 04 11 Faks: (0212) 637 37 03 $ertifika No: 22826

CİLT Derya Mücellit Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. Tel: (0212) 501 02 72 Faks: (0212) 480 09 14 Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları İstiklal Caddesi, Meşelik Sokak No: 2/4 Beyoğlu 34433 İstan bul Tel. (0212) 252 39 91 Faks (0212) 252 39 95 www.iskultur.com.tr

•

SULTANLAR ŞEHRI •

ISTANBUL J ulia Pardoe Çeviren: M. Banu Büyükkal Çizimler: W. H. Bartlett

Kağıthane mesiresi

Bu kitabı, açıksözlülüğü ve iltifatı aynı ölçüde lüzumsuz gören, Şark 'taki gurbet günlerirnde ilk defa ayrı kaldığım sevgili ve sevgi dolu annerne ithaf ediyorum. JULIA PARDOE

İçindekiler

EJitörün Notu

.

. . . . . . . . . . . . . .

.. ... .......... ..

. . . . . .

.

. .

. .

.. . . . . . XXVII

. . . . . . . .

. . .

. . .

.

.

.

·ı;, kdim ............................................................................... X X XI BlRİNCİ KiTAP I. I .imanda . . .. .. . . ............... .. .... . ..... . 3 Haliç-Karlar altında İstanbul-Sarayburnu-Üsküdar-Galata­ İstanbul'u ilk görüşüm-Ayasofya ve Süleymaniye-Pera-Elıli su kuşlan-Denizdeki sesler-Kayıklar-Şark'ta gruplaşma­ Ermeni kıyafeti-Sultan Mahmut'un ıslahatları-Dervişler­ Şarklı Yahudiler-Akşam-lşıklandırılmış minareler-Mantık ve romantizm-Ayrılık acısı-Galata gümrüğü-Garp ve Şark­ Frenk mahallesi-Diplomatik atmosfer-Hasır kulübeler­ Türklerin hayvan sevgisi-Shakespeare'den bir sahne ll. Türk Kadınlarıyla Evde ve Çarşıda . . . . . . . . ... 1 8 Türk evlerine girmenin zorluğu-Dik yokuşlar-Harem-Tandır ve mangal-Aile-Kadın giyimi-Lüks alışkanlıklar-Ramazan sofrası-Dul kadın-Akşam yemeği-Midelerine düşkün olmayan Türkler-Şark misafirperverliği-Masalcı haremde­ Alarm-Namaz-Akşam ikramları-Çocuksu sualler-Afyon­ İptidai resimler-Gösterişli yataklar-Bir Türk hanımının meşgaleleri-Şark koketliği-Alışveriş-Satıcılarla cilveleşme­ Hibetullah Sultan-Türk arabası-Çarşılar-Ermeni tüccarlar ve vurguncu Rumlar-Esanslar ve işlemeli kumaşlar lll. Galata Mevlevihanesi'nde............. .... . . ..... ................. . 37 Dönen dervişler-Tekkenin görünüşü-Türbe-Dervişlerin vazifeleri-Semahane-Tekke şeyhi-Tarikat elbiseleri-Hüzün müziği-Semanın ağırbaşlılığı-Modern bir seyyahın hataları-Merasirnin izahı-ibadet-Sulh öpücüğü-Semahanenin görünüşü-Türklerin dini müsamahası-Fransız dönme­ Tekkenin kurucusu Halet Efendi hakkında . . . . .

. . .

. . .

. . . .

. .

. .

.

. . . . . . . . .

.

.

.

. . .

.

.

.

.

. . . .

. . . . . . . . . .

.

. .

. .

. . .

. . . . .

. . . . .

. .

. . .

. . .

.

. . . .

VIII Sul tan lar Şehri İstan bul

IV. Beyoğlu'nun Frenk Muhiti 44 Galata tüccarları-Pera "palas"ları-Pitoresk yapı üslubu­ Peralılar-İçtimai mevzular- Rumlar, Avrupalılar ve Ayrılıkçılar-Sefaret binaları-Sefaretlere giriş imtiyazı­ Karnaval-Soirees dansantes-Avusturya sefiri-Madame la Baronne-Rus sefiri-Madame de Buteniyev-Maskeli balo­ Rus üstünlüğü-Prusya'nın tam salahiyedi temsilcisi-Sardinya maslahatgüzarı-Evinden atılan diplomasi-Pera sosyetesi V. Fenerli Rumlada 52 Rum karnavalı-Kasımpaşa-Bahriye kışlası-Bahriye Divanhanesi-Kaptan Paşa'nın konağı-Türk gemileri ve denizcileri-Gene yanılgılar-J üstinyen Sukemeri-Kervansaray­ Tersane-"Tatlı Sular"-Fener-Bir Rum evinin içi-Nazik kabul­ Pederşahi adetler-Ev muhitinde Rum hanımlar-Şekerlemeler ve kahve-Bir Rum akşam yemeği-Eski ve modern Rumlar­ Maarife dair birkaç söz-Ulusal kibarlık-Logotet Aristarki­ Politikası- Babasına dair birkaç söz-Şahsi geçmişi-Bir Rum kahvaltısı-Balo ertesi sabah-Rumların medeniyete doğru ilerleyişi-Türkler ile Rumlar arasındaki benzerlik VI. Türk Karakteri 66 Türk karakterini idrak etme güçlüğü-Tercümanların yarattığı meseleler-Seyyahların hataları-Avrupalıların cehaleti­ Efsaneler ve efsane tellalları-Mevzii ve manevi taraflarıyla Türkiye-Ağır suçların yokluğu-İstanbul zabıtası-Sessiz sokaklar-Sakin şenlik-Türklerin pratik felsefesi-Milli gıpta­ İnkilabın imkansızlığı-Mahmut ve tebaası-Sevilmeyen padişah-Rus müdahalesi-Türklerin kibri-Rus altını­ Türklerin hayvaniara şefkati-Bir köpek öldürmenin cezası-İngiliz sporcu-Türklerin çocuklara düşkünlüğüReis Efendi'ye dair bir anekclot-Evlat edinilmiş çocuklar­ Müslümanların anne sevgisi-Türklerin ölüme karşı lakaydileri-Türk mezarlıkları- Oruç-Camideki Türkler­ Yerliterin Avrupalıları hor görmesi- Türk kadınların serbestliği-Haremin masuniyeti-Harem hiyerarşisiTürk halayıklar-Ahmet Paşa'nın bir kölesine dair anekdot-Türk evlerinin temizliği-Şark'ın hakiki romantizmi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

İçi ndekiler IX

VII. Bir Türk Konağında Arife ve Bayram Sabahı 89 Mustafa Efendi'nin haremi-Haremdeki hanımlar-Haremde adab-ı muaşeret kaideleri-Selamlık merasimleri-Türk kadınları arasında takaddüm kavgası-Efendinin dairesi­ Şarklıların elmas merakı-Mustafa Efendi'nin görünüşü­ Küçük halayık-Türkiye'de kölelik-Şık hediye-Akşam yemeği-Türk mutfağı-Işıklandırılmış camiler-Bohçalık­ Hamamdan sonra süslenme-Bir odalığın hikayesi-Aptal kocalar-Karşılıklı teselli-Modern bir Fransız seyyahın hataları-Kadın dairelerinin mahremiyeti-Kahya Bey'in karısı-Bayram bohçalığı-Yatak odam-Tedbirli Türk misafirperverliği-Fatma Hanım'a veda-Kalabalık-Türk avarnı-Türk subayları-Askeri bir mesele-" Alt tabaka" Şarklıların yabancılara müsamahası-Ehven çare VIII. Harnarnda 100 İşkodra Paşası'nın hamamı-Türk kadınlarının hamam iptilası-Camekan-Hamamcı kadın-Kadın grupları­ Soğukluk-Büyük salon-Kurnalar-Y ıkanan kadınlar­ Akşam yemeği-Türk kadınları için mazeret IX. İstanbul'un Mezarlıklarında Hayat .106 Şen mezarlıklar-Küçük Kabristan-Türk mezarlıklarının üstünlüğü-Serviier-Garip batıl irikatlar-Grand Champ­ Rum mezarlığı-Sultan Selim kışiası-Aya Dimitri köyü­ Prenk mezarlığı-Mezar taşları-Kameriye-Asil manzara­ Kız Kulesi efsanesi-Türklerin veba hastanesi-Veba kayığı­ Ermeni mezarlığı-Dikkate değer mezar yazıları-Türk mezarlığı-Farklı mezar taşları-Yeniçeri mezarları-Çılgın batıl inanç-Üsküdar Kabristanı-Muhteşem serviler-Tarihi kehanet-Mezarlığın büyüklüğü-Başsız ölüler-Hususi mezarlar-Hibetullah Sultan'ın yazlık sarayından mezarlığın görünüşü- Mahalli batıl irikat-Lanetli ruhlar X. Fenerli Rumlar Arasında .124 İstanbullu Rumların karakteri-Fener'deki Rum kolonisi­ Vogoridi, Logotet ve Ancelopulo-Siyasi hassasiyet-Rovigo Dükü'nün evinde Chateaubriand-Sert tenkit-Rumların yatak odaları-"Bir isim nedir ki?"-Tütsü yakma adeti-Saray akidesi-Türk güzellik mahsulleri-Şark güzelliği . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

X Sul t a n l a r Şehri İsta n bul

Xl. Kurban Bayramı 131 Kurban Bayramı-Mustafa Efendi'nin kibarlığı-Boğucu hatıralar-Gürültülü gece-Gece yarısı yürüyüşüTürk kahvesi-Kafesli araba-Sultan Ahmet'in camisiGüzel coup-d' oeil-Türk çocuk-Elbiseleri yerinde duramayan Frenkler-Kurban kesme-Eski Yahudi merasimi-Evli bir Türk kadını-Gündoğumu-Askeri kıtaların görünüşüTürk hanımlar-Bir grup zabit-Padişah'ın aygın-Muhteşem kuşam-Serasker Paşa-Devlet erkanı-Alay-Padişah­ Padişah'ın meraklılığı-Şeyhülislam-Padişah'ın kıyafeti­ Japon batıl itikadı-Sultan Mahmut'un kendini beğenmişliği­ Halil Paşa'nın herberi-Hızlı yükseliş-Şark tarzı selamiaşma­ Halil Paşa-Said Paşa-Azgın atlar-"Tatlı Sular" vadisi-Pera XII. Mekteb-i Harbiye'yi Ziyaret 141 Mekteb-i Harbiye-Ahmet Paşa ve Azmi Bey-Azmi Bey'in çalışma odası-İngiltere'ye ve İngilizlere dair minnet dolu hatıralar-Mektebin nizamı-Taşbaskı makineleri-Ayaküstü yazılan şiir-Etüt dershaneleri-Talebderin sayısı-Matematik dershanesi-Hünkar mahfeli-Mescit-İmam-Türk itikadı­ Hünkar mahfili-Hünkar katı-İstirahat odası-Matbaa­ Hastane-Yemekhane-İstihkam muallimi-Zenci zabitler­ Mektebin moral vaziyeti-Zabitlerin nezaketi-Muallimlerin eksiklikleri-Türklerin okuma seviyesi-Müessesenin gayesi­ Muvaffakiyetsizliğin sebepleri-Y üze gülen düşmanlar­ Uzak ümitler-Rus nüfuzu-Sadık Ağa-Ahmet PaşaAzmi Bey-Sözü uzattığım için özür XIII. İşkodra Paşası'nın Konağını Ziyaret .151 İşkodralı Mustafa Paşa'nın daveti-Kayık ve kayıkçılar­ Kayıkta yolculuk-Kaçamak bakışlar-Sessiz şükran duası-Üsküdar-Padişah'ın batıl itikadı-Sarayburnu­ Dolmabahçe-Beşiktaş-Dönen dervişler-Beylerbeyi­ Saraylar-Kıyas-ı mukassem (ikilem)-Viran bir konakBir tanışma-Bir Türk güzeli-Bir keşif-Yeni bir tanıdık­ Büyük Hanım-Yorucu yürüyüş-Mustafa Paşa'nın konağı­ Harem-Türklerin saç boyaları-Huzura kabul-Türk evi­ Büyük Hanım-Türk tespihleri-Padişah fermanı-inciler, yakutlar ve zümrütler-Gözde odalık-Emine hanım. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

İçi ndekiler XI

Politika üzerine bir sohbet-İşkodra Paşası-Garip tesadüf­ Türk mutfağının rahatlığı-Lüks sofra-Çubuğun cilveleri­ Türklerin daireleri tenvir şekli-Kölelere gösterilen şefkat­ Alakaya layık hatıralar-Evle teferruat -Dilara Hanım­ İnciler üzerine bir paragraf-Bir Türk aynası-Resmi bir davet-Asıl İşkodra Paşası-İsyanın sebepleri-Padişalı elçisi­ Boyun eğme-Paşa oğlunun hazırcevaplığı-Kabul odası­ İşkodra Paşası'nın bizzat teşrifi-Rahatsız edici nezaket­ İngiltere üzerine sohbet-Felsefe-Hoş hayaller-Vebalı XIV. Saltanat Düğünü Şenliklerinde .. . . .17 5 Düğün alayı-İlk merasimler-Peygamber'in hırkası-Serasker Paşa'nın konağı-Konak avlusu-Pitoresk gruplar-Bir evin içi­ Türk çocukları- Şark merakı-Türk çocuklarının kıyafeti­ Askeri müzik alayı-Kalabalığın hızla dağılması-Serasker Kulesi-Yangın gözcüsü-Saraylı geline namzetler-Sarayın bulduğu çare-Said Paşa-Serasker'in siyaseti-Huzura kabul­ Ava giden avlanır-Dahice dalavere-Yüce ekonomiPırlanta trafiği-Gecikmenin tehlikesi-Düğün hediyeleri­ Dikkate değer bir görüşme XV. Selimiye Kışiası'nda .. . . .. . . .. . . . . 191 Güzel manzara-Asya sahili-Türk mezarlıklarıPadişah sarayı-Haliç-Keşiş Dağı-Arabacı-ArabaAcem Köşkü-Üsküdar Kışlası-Selimiye CamisiValide Sultan'ın terliği-Hassa muhafızı-Ordunun hammaddesi-Erişte fabrikası-Yüce hedefler-Hassa muhafızlarının binbaşısı-Faydacılığın zaferi­ Bağlarbaşı-Mübarek mezar-Vebalıların kamplarıBaran güneş-Avrupa'ya geri gidiş-Tophane Meydanı XVI . Nazar, Fal ve Büyü . . . ..205 Türklerin batıl itikatları-Kehanetler-Saray müneccimi­ Nazar-Mavi gözlerin tehlikesi-Padişalı fermanıBabalık-Tören-Falcı kadın-Büyücülük XVII . Esma Sultan'ın Sahilsarayı .. . . .209 Saray'dan davet-Tatsız macera-Asılan mücrim-Halka açık idamların tesirleri-Gecikmiş ihtidalar-Yanılan insanlık­ Kısa yoldan infaz-Esına Sultan'ın sahilsarayıHaremin girişi- Halayıkların kıyafeti-Nazif Hanım. . . . . . . . . . . . . . .

. . . . .

. . . . . . . . . . .

. .

. . . . . . . .

. .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . .

. .

. . . . .

.

. . . . . . . . . . . . . . . . .

. . .

. . .

.

.

. . . .

. .

. .

.

. .

. . . . . .

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

XII Sul t anlar Şehri İstan bul

Merasimli karşılama-Evlatlık kız-Konak hanımlarının kıyafeti-Halayıkların güzelliği-Fevkalade teşrifat-Reddedilen teklifler-P adişah'ın aşkı-Türkiye' de evlatlıkların kursiliği­ Romantik yazışma-Evin hanımları-Halayıkların annesi Firuze Hanım-Kalabalık seyirciler-Padişah'ın odalığı­ Harem müziği-Yeni maskot-Kızlarağası-" Haremin nuru"­ Şair Sultan-Sultan'ın rahatsızlığı-Konak bahçeleri- Konak daireleri-Rakkase-Gönülsüz ayrılış-Firuze Hanım'ın şarkısı XVIII. Kağıthane Mesiresi 220 Kağıthane-Kağıthane Deresi-Tatlı Sular Vadisi-Padişah alayı­ Milli yasak-Pitoresk manzara-Saliha Sultan ve bebeği­ Padişah'ın sabrı-Okçular-Padişah'ın inhisarı -Padişah'ın okçuluk merakı-Nişan taşlan-Odalığın mezarı-Kaybedilen sevgili-Esma Sultan-Saray nezaketi-Vadicle bir gezinti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

İKİNCİ KiTAP I. Rumların Paskalyası 235 Rumlada beraber Paskalya-Pera'daki Rum kilisesi­ Kadınlar mahfeli-Bir Rum kilisesinin içi-ibadet yeri­ Paravan-Patcik'in tahtı-Mukaddes kabir-Garip bir cemaat­ Hanımların canlı sohbeti-Meyit Yokuşu-GemilerKayıklar ve kayıkçılar-Fener Kilisesi-Tarihi paravan­ Hazine sandıkları-ibadet yeri-Hususi şapeller-Dini mum gösterisi-Rahiplerin evi-Zindan-Müslümanlığa karşı çare-Gece yarısı ayini-Yorucu selamlaşma-Patrik-Logotet­ Rus katipier-Türkiye'de Rus üstünlüğü-Rumlar ile Ruslar arasındaki din kardeşliği-İman ikrarı-Dini kargaşaPatcik sarayı-Güzel gece manzarası-Gece yarısı alayıHuşu dolu intibalar-Boğucu sıcak-Şafak Il. Rum Patriğinin Huzurunda 247 Perbizden sonra ziyafet-Patrik'i ziyaret-Muhteşem alay­ Rahatsız edici coşku-Patrik'in rahatsızlığı-Cüppe çıkarma merasimi-Hazırlıksız panayır-Patrik kendi evindeAltın yumurtalar III. Mezarlıkta Şenlik 250 Pera'nın ana caddesi-Tehlikeler ve eşekler-Bir arabada yolculuk-Şarklıların mezarlık sevgisi-Garip manzara. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

İçindeki ler XIII

Ermenilerin manevi esnekliği-Nubar Bey-Panayır-Ermeni dansı-imtiyazsız cemiyet-Su satıcıları-Alafranga olmak­ Güreş ringleri-Mezhep savaşı IV. Tebdil-i Kıyafet Cami Ziyareti 256 Gece yarısı camiler-Baron Rothschild-Fermanlar ve huyruhular-Bir teklif-Tebdil-i kıyafet-Kandillerin ışığında Ayasofya-Cemaat-Sultan Ahmet Camisi-Devasa sütunlar­ Harerne dönüş-Şeyhülislam-Kont Bathiany-Gezi grubu­ Gün ışığında Ayasofya-Yanlış intibalar-Türk cennetiTürk kadınların dindarlığı-Öfkeli seyyah-Hayal kırıklığı­ Mimari hercümerç-Terleyen taş-Kadınlar mahfili­ Mahfiiden görünüş-İstanbul'daki Yecüc ve Mecüc-Geçit vermeyen kapı- Eski anane-Caminin kurşun levhaları­ Kubbe galerisi- Güvercinler-Atmeydanı-Vakvak ağacı­ Sultan Ahmet Camisi- Antika vazolar-Tarihi minherİç avlu-Altı minare- Süleymaniye Camisi-Vitraylı pencereler-Mühim camiierin planları-Süleymaniye hazinesi-Muhteşem Süleyman'ın türbesi-Mekke'deki caminin modeli-Umumi olarak türbeler- Vazgeçilmez aksesuarlar-Medrese-Tophane'deki Sultan Mahmut Camisi V. Yer Altındaki İstanbul 289 İstanbul'un antik eserleri-İsmail Efendi-Atmeydanı-Dikilitaş-Delfi Sütunu-Konstantin Sütunu-Çemberlitaş-Binbirdirek Samıcı-BodrumRoma zindanları-Yerebaran Sarayı-Kayıp seyyahSarnıcın büyüklüğü-Jüstinyen Sukemeri-Konstantin Sarayı­ Heraklios'un mezarı-Yedikule-Hakikatİn peşinde bir sefir­ Zindandaki işkenceler-Yedikule efsanesi V I. Balıklı Hikayeleri 313 Balıklı-Yeni Kilise-Sevimli yol-Eyüp-Mezarlık-Asinin mezarı­ Kanlı Mescid-Kabristan tepesi-İkiz kuleler-Belisarios Sarayı­ Şehir surları-Paskalya şenlikleri-Türk arabası-Ermeni arabası-Seyyahlar-Türk kadınları- Sürücüler-Acemier­ Başıbozuk askerler-Balıklı düzlüğü- Komik hata-Sıra dışı dikkat-Balıklı Kilisesi-Ayazına-Saçına efsane-Şapelin mahzeni-Rumların ateşliliği-Ferahlatıcı bir yudumRumların çan yerine kullandıkları makine-Şiddetli fırtına . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

XVI Sul tanlar Şehri İst a n bul

XVI. Rufai Ayininde .. . . . . . 389 Rufai dervişlerinin tekkesine girişin zorluğu-Harerne davet­ Tekke-Tarikatlar ve zanaatlar-Dervişlerin içeri girişi- Elbiseler­ Dua-Mevleviler-Fanatik çilecilik-İnlemeler ve hu sesleri­ Tasvir zorluğu-Tarikat ayini-Delilik ve müzik-Mevlevi tekkesi XVII. Dağın Zirvesinde . .394 Geveze berber-Gafil yolcular-Keşiş Dağı-Erken kalkış­ Şafakta kırların görünüşü-Köylüler ve yolcularGüzel manzara-Şark şehirlerinin tuhaflığı-Güdük minareler­ Düzlükler ve sarp kayalıklar-Mola yeri-Dağa çıkmanın zorluğu-Manzara değişiyor-Çölde yemek-Sivil kılavuz­ Dağın görünüşü-Karlar ve güneş-Yorucu yatır ziyareti­ Kesif sis-Dondurucu soğuk-Kuşbakışı manzara-Tütün çubuğu-Dev mezarı-Damsız kulübe-Apolyont GölüYabani güller-Tehlikeli iniş-Felsefeye meraklı kılavuz­ Dağlarda fırtına-Kılavuz yanılınca-Mesut keşif-Fırtına XVIII. Bursa'nın İpekçiliği 402 Bursa'nın Ermeni mahallesi-Katolikler ve Ortodokslar­ Ermeni kilisesi-Çirkin azizler-Piskopos mezarlığı-Kemerli yollar-Hususi okul-İpekböceği yetiştiriciliği-Avrupa ve Asya sistemleri arasındaki farklar-İstihsal edilen malın rengi ve miktarı-Dut korularının görünüşü XI X. Loğusa Evinde . 405 Kadı zevcesi -Garip adet-Haize Hanım-Odalık-Kadı­ Gürültülü eğlence-Tantanalı yatak-Kaşmirler-Kıyafet­ Varlıklı Türklerin sınırsız misafirperverliği-Rakkase kız­ Zerrio Hanım-Tezat X X. Bursa'dan Dönüş . . 410 Çekirge-Telaşlı ayrılış-Taşra Türkçesi-Hizmetçiler ve uşaklar-Kendine has süvari alayı-Aksilikler üzerineDeve katan-Kervan molası-Şiddetli fırtınaBursa Başpiskoposu-Eski konak-Kabul salonuPapazvari alçakgönüllülük-Rum papazlarıDünyevi ve ruhani keşişler-Papazların ahlak değerleri­ Asya çakılları-Mudanya-Halkın tembelliği-Şehrin yıkık dökük hali-Türk devletinin siyaseti-İstanbul'a gidiş . . . . . . . . . . . .

.

. . . .

. . . . . . . . . . . . . . . .

. .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . .

. . .

. . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

İçi ndekiler XVII

XXI. Hanım Sultan'ın Mutsuz Aşkı 416 Ziyafet sofrasında ölüm-Mihrimalı Sultan'ın eviiliğiAsil kurban-İlk sevgili-Saray entrikaları-Serasker'in siyaseti-İkinci damat adayı-Mioyatür-Son hediyePadişalı ile Mustafa Paşa arasındaki görüşme XXII. Yangın Kulesi 424 Yeniköy-Ateş bayramı-Gösteriler-Şarklıların ateşe düşkünlüğü-İstanbul'da yangınların sıklığı-Tehlikeli itiyatlar­ Tulumbacılar-Serasker kulesi-Sevimsiz işaret-Namık Paşa­ Tahclidi şenlik-Veronika-Şenlik ateşi-Tarabya ve Büyükdere­ Acayip ışık oyunu-Ermeni kadın kahraman-Çılgın bir hayal XXIII. İstanbul'un Çeşit Çeşit Kayıkları 432 Kayıklar üzerine-Saltanat kayığı-Sultanlar ve paşalarPaşa karısı-Donanma kayığı-Meyve kayığı-Sefaret kayığı­ Dolmuş kayık-Türk kayıkçılar-Azmi Bey'in kayığıHoş hatıralar-Şövalye Hassuna de Ghies-Türklerin doğuştan kibarlığı-Türkiye ve Rusya-Sultan Mahmut­ Diller kargaşası-Arif Bey-Padişah'ın ihsanı-İstanbul meyveleri-İki bayrak-Harem-Azime Hanım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Cl