Sosyal Bilgiler 6 (Tarih)

Citation preview

Yazı ve Araştırma Kurulu Başkan Dr. İsmail Ertunç Özatenç

Üyeler Uzm. Duygu Geylan Nazife Uçar Aysun Candan Özada

Resimleyen Celal Deniz

Grafik Tasarım Aziz Ener Düzeltme Meltem Tekin

Okuyucular Yrd. Doç. Dr. Ali Eftal Özkul Uzm. Altan Esmer

Baskı 1. Baskı Ağustos 2005

Bu kitabın Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Talim ve Terbiye Dairesi tarafından ortaokullarda (Temel Eğitim İkinci Kademe) ders kitabı olarak denenip geliştirilmesi uygun bulunmuştur.

KKTC MİLLİ EĞİTİM VE KÜLTÜR BAKANLIĞI YAYINIDIR Her hakkı saklıdır ve KKTC Milli Eğitim Bakanlığı'na aittir. Kitabın metin, soru, şekil ve resimleri kısmen de olsa hiçbir surette alınıp yayımlanamaz.

İSTİKLÂL MARŞI

Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak, O benimdir, o benim milletimindir ancak.

Bastığın yerleri "toprak!" diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı. Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.

Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl... Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklâl!

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda? Şüheda fışkıracak toprağı sıksan, şüheda! Canı, cananı, bütün varımı alsın da Huda, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.

Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım. Hangi çılgın bana zincir vuracakmış? Şaşarım! Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner, aşarım. Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.

Ruhumun senden, İlahi, şudur ancak emeli: Değmesin mabedimin göğsüne namahrem eli. Bu ezanlar -ki şahadetleri dinin temeliEbedi yurdumun üstünde benim inlemeli.

Garbın âfâkını sarmışsa çelik zırhlı duvar, Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var! Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar, "Medeniyet!" dediğin tek dişi kalmış canavar?

O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerihamdan, İlahi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır rûh-ı mücerred gibi yerden na'şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım.

Arkadaş! Yurduma alçakları uğratma, sakın. Siper et gövdeni, dursun bu hayâsızca akın. Doğacaktır sana va'dettiği günler Hakk'ın... Kim bilir, belki yarın, belki yarından da yakın.

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl! Olsun artık dökülen kanlarıının hepsi helâl. Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl: Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet; Hakkıdır, Hakk'a tapan, milletimin istiklal!

Mehmet Âkif ERSOY

YENİ SOSYAL BİLGİLER 6 (TARİH) KİTABI HAKKINDA 21. yüzyılda dünyada olduğu gibi ülkemizde de eğitim kavramı ve anlayışında sürekli değişimler yaşanmaktadır. Dolayısıyla eğitim alanındaki yeniliklerin sürekliliği de kaçınılmazdır. Bu anlayış doğrultusunda yapılması gerekenlerden biri de ders kitaplarının çağdaş bakış açısıyla yazılması ve çağdaş ögretim yöntemlerinin kullanılmasıdır. Bu doğrultuda hazırlanan Sosyal Bilgiler 6 (Tarih) yeni program ve kitabı çoklu zeka kuramı da dikkate alınarak konu anlatımları resim, fotoğraf, grafik, harita, ve çeşitli etkinliklerle desteklenmiştir. Öğrenci merkezli eğitim anlayışı dikkate alınarak hazırlanan kitaptan, öğrenci ve öğretmenlerimizin en iyi şekilde yararlanabilmesi için kitaptaki konular işlenirken soru cevap, tartışma, araştırma, buluş vb. yöntemlere düz anlatıma göre daha fazla yer vermeleri gerekmektedir. Milli Eğitimin genel amaçları çerçevesinde Sosyal Bilgiler 6 (Tarih) yeni program ve ders kitabının başlıca hedeflerini şöyle sıralayabiliriz. KKTC öğrenci ve gençliğine; 1- Dünya uygarlıklarını tanıtarak evrensel değerler kazandırmak, 2- Hoşgörülü ve farklılıklara saygı duyan bireyler olmalarını sağlamak, 3- Tarihsel olguları aktarırken eleştirel ve analitik öğrenme becerisi kazandırmak, 4- Düşünen, sorgulayan ve sorumluluk sahibi vatandaşlar olmalarını sağlamak, 5- Yurt, ulus, insan ve toplum sevgisini geliştirmelerine yardımcı olmak, 6- Uygarlık tarihini Kıbrıs'la bağlantılı bir şekilde öğrenmelerini sağlamak, 7- Geçmiş olaylarla günümüz olayları arasındaki tarihsel bağlantıyı kavratmak, 8- Tarihsel bir bakış açısı ve araştırma becerisini kazandırmak, 9-Evrensel kültür mirasına sahip çıkmayı öğretmektir. Kitapta yeni Sosyal Bilgiler 6 (Tarih) programında bulunmayan ve öğrencilerin sorumlu tutulmayacağı “Meraklısı İçin” başlığı altında ek bilgiler de verilmiştir. Kitapla ilgili her tür yapıcı eleştiri kitabın ileriki yıllarda daha iyi hale getirilebilmesi için gerekli olduğundan yapıcı eleştirileriniz bizleri memnun edecektir. Komisyon

ÜNİTE 1.Tarih Bilimine Giriş TARİH BİLİMİ Tarih Nedir? Tarihi Olayların Özellikleri Tarih Biliminin Metodu Tarihe Yardımcı Bilimler ÇAĞLAR Tarih Öncesi Çağlar Tarih Çağları TAKVİM Takvimin Ortaya Çıkışı ve Tanımı Yüzyıl (Asır) Kavramı ÜNİTE 2.İlkçağ Uygarlıkları MEZOPOTAMYA UYGARLIKLARI Sümerler Akadlar Babiller Asurlar MISIR UYGARLIĞI ANADOLU UYGARLIKLARI Tarih Öncesi Devirlerde Anadolu Anadolu'da Tarih Devirleri Hititler Urartular Frigyalılar Lidyalılar İonlar DOĞU AKDENİZ UYGARLIKLARI Fenikeliler İbraniler EGE UYGARLIKLARI Yunan PERS İMPARATORLUĞU BÜYÜK İSKENDER İMPARATORLUĞU ROMA UYGARLIĞI ASYA UYGARLIKLARI Çin Hint AMERİKA'NIN KEŞFİNDEN ÖNCE ORTA VE LATİN AMERİKA UYGARLIKLARI Mayalar İnkalar Aztekler ÜNİTE 3. Orta Asya Türk Tarihi TÜRKLERİN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI Türklerin İlk Anayurdu Neresidir? Ve Büyük Göç Başlıyor Nasıl ve Nerelere Göç Ettiler? BÜYÜK GÖÇ SONRASI İLK TÜRK DEVLETLERİ Asya (Büyük) Hun Devleti Kavimler Göçü ve Avrupa'nın Yeni Çehresi Avrupa Hun Devleti Göktürk Devleti II.Göktürk (Kutluk) Devleti Uygur Devleti Diğer Türk Toplulukları ve Devletleri ORTA ASYA TÜRK DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK

1-16 1 1 2 3 6 8 8 12 13 13 16 17-49 18 18 19 20 20 21 26 26 27 28 30 30 31 32 34 34 35 36 36 39 40 41 45 47 47 48 49 50 50 50 50 52 53 53 55 56 56 56 57 58 59

Devlet Yönetimi Ordu Hukuk Sosyal ve Ekonomik Hayat Din ve İnanış Yazı, Dil ve Edebiyat Bilim ve Sanat Orta Asya Kültüründen Günümüze Taşınan İzler ÜNİTE 4. İslam Tarihi ve Uygarlığı İSLAMİYETİN DOĞUŞU SIRASINDA DÜNYANIN DURUMU İSLAMİYETTEN ÖNCE ARAP YARIMADASI (CAHİLİYE DEVRİ) İSLAMİYETİN DOĞUŞU VE YAYILIŞI Hz. Muhammed Dört Halife Devri Emeviler Devri Abbasiler Devri Endülüs Emeviler Devri İSLAM KÜLTÜR VE UYGARLIĞI Devlet Yönetimi ve Ordu Sosyal ve Ekonomik Hayat Bilim ÜNİTE 5. Türk İslam Devletleri Tarihi TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABUL ETMESİ Karahanlılar Gazneliler Diğer Türk İslam Devletleri BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ Tuğrul ve Çağrı Beyler Dönemi Alparslan Dönemi Melikşah Dönemi İLK TÜRK İSLAM DEVLETLERİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK Devlet Yönetimi Ordu Din ve İnanış Sosyal ve Ekonomik Hayat Hukuk Dil ve Edebiyat Bilim Mimari ve Sanat ÜNİTE 6. Türkiye Tarihi ANADOLU'DA KURULAN İLK TÜRK BEYLİKLERİ ANADOLU (TÜRKİYE) SELÇUKLU DEVLETİ Kuruluş Dönemi Yükselme Dönemi Yıkılış Dönemi ANADOLU'DA İKİNCİ TÜRK BEYLİKLRİ DÖNEMİ ANADOLU SELÇUKLU DEVLETİ VE BEYLİKLER DÖNEMİNDE KÜLTÜR VE UYGARLIK Devlet Yönetimi Ordu ve Donanma Sosyal ve Ekonomik Hayat Yazı, Dil ve Edebiyat Mimari ve Sanat SÖZLÜK KAYNAKÇA

59 60 62 62 62 63 64 65 67-82 67 68 69 69 74 77 78 80 81 81 81 82 83-95 83 84 85 86 87 87 88 90 91 91 92 92 93 94 94 95 95 96-104 96 97 97 98 99 100 101 101 101 101 102 104 105 106

Anahtar Kelime

Tarihi olayların geçtiği yer ve zaman mutlaka belirtilmelidir.

4

1- Tarih Bilimine Giriş

5

???

0

Çivi Yazısı

8

9

10

11

1789

14

...... 2000 1500 1000 500

... 3 2 1

1 2 3 ...

500 1000 1500 2000 ......

0

Milat (Doğum) Milattan Sonra (MS)

Milattan Önce (MÖ)

0

...... 2000 1500

500

... 3 2 1

623 ... 1000 1500 2000 ......

1 2 3 ...

0

622

15

1- Tarih Bilimine Giriş

MS II. yy.

MÖ I. yy.

......-201

301-400

101-200

100-1

1-100

200-101 MÖ II. yy.

MS IV. yy.

MS I. yy.

0

201-300 MS III. yy.

401-.....

Yazının henüz icat edilmediği devirlerde Anadolu'daki gelişmiş bazı yerleşim merkezleri.

İskender’in Lahdi

41

Din

Bilim ve Sanat

A B

C

D

Çin atasözü

us İnd

Hindistan

Hint Okyanusu

Kast Grupları

Paryalar(Köleler).......Kast Grupları dışında kabul edilen sınıf

47

Anahtar Kelime

51

İnsan eli ile yapılmış aydan bile görülebilen seddin uzunluğu 1845 km, yüksekliği 15m genişliği 9 metredir.

53

57

3- Orta Asya Türk Tarihi Yavuklumu düşünüp Kaygılanıyorum Kaygılandıkça kaşı güzelim, Kavuşmak istiyorum!

Gideyim desem Güzelim sevgilim Gidemiyorum da Merhametlim!

Nurlu tanrılar Lütfedip buyursunlar Yumuşak huylum ile Birleşip hiç ayrılmayalım! İlk Türk şairi Aprınçur

Şiirde Mani ve Buda dinlerinin izleri özellikle hangi kelimelerde göze çarpmaktadır?

Uygurların Genel Özellikleri

Yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğudur. Tarımsal faaliyetlerde bulunarak su kanalları yaptılar. Türk Tarihinde ilk defa kent ve kasaba kurarak mimari eserler yaptılar. Çeşitli dinleri benimsediler. Çinlilerden etkilenerek kağıt ve matbaayı kullandılar. Kendilerine ait Uygur Alfabesi'ni kullandılar.

Diğer Türk Toplulukları ve Devletleri Hun, Göktürk ve Uygurların dışında da pek çok Türk devleti ve topluluğu vardır.

Asya'da Devlet Kuranlar

Asya'dan Avrupa'ya Göç Edenler

Akhunlar

Avarlar

Türgişler

Bulgarlar

Karluklar

Macarlar

Sibirler

Peçenekler

Hazarlar

Oğuzlar

Kırgızlar

Kumanlar

Avrupa'ya göç eden Türkler, büyük oranda Hıristiyanlığı benimsediler.

58

62

66

KUTLUK DEVLETİ

BİZ

AN

Sİ

MP .

SASANİLER

(TEDMÜR) GASSANİ

MAİN (SABA) HİMYERİ HABEŞİSTAN

Hira Dağı

Hira Dağı

Hicret'in Kısa Süreli Sonuçları:

Hira Dağı

Hira Dağı

Tebük Hayber Medine Mekke Taif

ARABİSTAN

Hz. Ömer Cami

76

Hira Dağı

............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................

Muaviye halifeliğin Emevi ailesinden gelenlerde kalmasını istediği için, oğlu Yezid'i halife tayin etti. Muaviye'den sonra yerine Yezid geçti. Böylece halifelik, babadan oğula geçen bir saltanat haline dönüştü.

Hira Dağı

Hira Dağı

........................................

........................................

Her yıl devlete veya ihtiyacı olan kimselere zekat veririm.

Hira Dağı

Hira Dağı

CEND

Bizans İmparatorluğu

87

Romen Diyojen

Vezir mi? O da kimdir?

Büyük Selçuklu Devleti neden yıkıldı?

Vali

İslamiyetin cihat (gaza) anlayışı Türklerin fetih geleneği ile uyuşuyordu. Türkler, Müslüman olmayan ülkelere yönelik savaşlar ile önemli fetihler gerçekleştirdiler.

Hoca Ahmet Yesevi'nin Türkçe yazdığı Divan-ı Hikmet de bu dönemde yazılmış önemli eserler arasındadır.

Miryokefalon Savaşı (1176) Bizans'ın Türkleri Anadolu'dan çıkarma ümitleri son buluyor...

99

6 - Türkiye Tarihi

Beyliklerden bazıları da denizcilik faaliyetleri yürütmüştür. Bunlar arasında Karesioğulları'nın ve Aydınoğlu Umur Bey'in faaliyetleri önemlidir.

102

Hira Dağı

SÖZLÜK Analiz: Çözümleme. Barbar: Uygarlaşmamış. Biz: Kösele gibi sert bir şeyi dikerken, iğne geçirilecek yeri delmek için kullanılan araç. Devlet: Toprak bütünlüğüne bağlı olarak siyasal örgütlü bir ulusun veya uluslar topluluğunun oluşturduğu varlık. Efsane: Destan. Halkın hayal gücünden doğarak, ağızdan ağıza dolaşan ve konusu genellikle olağanüstü nitelikte olaylar olan hikaye. Feodalite: Ortaçağ'da Avrupa'da görülen yönetim şeklidir. Krallar ülkelerini yalnız başlarına idare edemeyeceklerini anlayınca, sınırları içinde bulunan toprakları cesur ve kuvvetli kimselerin idaresine bıraktılar. Onlar da kralın kendilerine verdiği toprakları bölümlere ayırarak bazı nüfuzlu kişilere verdiler. Böylece Avrupa'da büyüklü küçüklü beylikler kuruldu. Bu beyliklere derebeylik, derebeyliklerin başında bulunanlara da derebey dendi. Fethetme: Bir yeri düşman elinden savaşla ele geçirme. Ganimet: Savaşta kılıcının hakkı olarak askerin eline geçen mal veya para. Hac: Kutsal yerlerin ziyaret edilmesi. Haçlı Seferleri: Ortaçağ'da papanın çağrısıyla Katolik Hıristiyanların Kudüs ve diğer kutsal toprakları Müslümanlardan geri almak için yaptıkları seferler. Hafız: Kur'an-ı Kerim'i tamamen ezberinde tutan kimse. Hanedan: Hükümdar veya devlet büyüğü gibi bir kişiye dayana soy. Büyük aile. Feth Etme: Tanrı emirlerini yerine getirme, yapınma. İmarethane: Yoksullara ve öğrencilere yiyecek dağıtmak için kurulmuş hayır kurumu. İmparatorluk: Kendi topraklarında oturan çeşitli ulusları egemenliği altında toplayan devlet biçimi. İmparatorlukların başında bulunan hükümdarlara da imparator denir. İstila: Yabancı bir devletin veya düşmanın başka bir milletin topraklarını savaş yolu ile ele geçirmesi. İttifak:Uyuşma. Kavim: Halk. Kervan: Uzak yerlere yolcu ve eşya taşıyan deve, katır gibi yük hayvanı dizisi. Kuşatma: Çevresini sarma. Kutsal: Tapınılacak veya yolunda can verilecek derecede sevilen.

Lahit: Ölülerin içine konduğu taş, maden, kil veya ağaçtan yapılmış sandık. Mescit: İçinde bayram ve Cuma namazı kılınmayan küçük cami. Mezhep: Bir dinin birbirinden ayırımlı görüşlerine sahip kolları. Minyatür: Kağıt, parşömen, fildişi gibi şeyler üstüne yapılmış suluboya resim. Müşrik: Tanrıya ortak koşan, birden fazla tanrıya tapan. Sefer: Genellikle yurt dışına yapılan askeri harekat.Savaşa gidiş. Sömürge: Koloni. Bir devletin başka bir milletin topraklarını ticaret yapmak veya yerleşmek amacıyla işgal etmesi. Sur: Kale duvarı. Şato: Çevresi hendek, sur ve kulelerle çevrili derebeyi konutu. Şehit: Yüksek bir ideal uğruna savaşta ölen. Tablet: Üzeri yazılı balçık veya kilden yapılan levhalar. Tanrı Kral: Ülkeyi tanrı adına idare etmek üzere, tanrı tarafından gönderildiği kabul edilen, kendisinde ilahi güçler olduğu varsayılan kral. Tarikat: Aynı dinin içinde, değişik ilkelerle birbirinden ayrılan Tanrı'ya ulaşma yollarından her biri. Tekerrür: Tekrar Üç Aylar: Müslümanlar tarafından kutsal sayılan Recep, Şaban ve Ramazan ayları. Vahiy: İnsanların uyması için PeygamberlereAllah tarafından gönderildiğine inanılan emir. Veliaht: Bir hükümdarın tahtına geçmeye aday olan kimse. Zemzem: Kabe civarındaki meşhur kuyunun suyuna verilen isim.

KAYNAKÇA AKDAĞ, M., Türkiye'nin İktisadi ve İçtimai Tarihi, C. I, 1995, Cem Yay., İstanbul. AKURGAL,E., 1998., Anadolu Kültür Tarihi, Tübitak Popüler Bilim Kitapları. Ankara. ALPKAYA, G; Alpkaya, F. 2005., 20. Yüzyıl Dünya ve Türkiye Tarihi, Tarih Vakfı İstanbul ALTAN, Z., 1998., Kuzey Kıbrıs'ı Tanıyalım Görelim, Ateş Matbaası, Lefkoşa. ALTINOK, B., 2005., Özel Para Koleksiyonu, Kıbrıs Türk Flateli Derneği . ASLANAPA, O, Anadolu'da İlk Türk Mimarisi, 1991, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yay, Ankara. BANARLI , S. N., 1971., Türk Edebiyatı Tarihi İstanbul, Meb. Yay. Ankara. BESALEL, Y., 1999., Ünlü Yahudiler., Maraton Grafik Baskı., İstanbul. BAYKAL, 2000., Tarih Terimleri Sözlüğü, Türk Dil Kurumu, Ankara. BESALEL, Y., 1999., Osmanlı ve Türk Yahudileri, Gözlem Gazetecilik Basın Yayın., İstanbul CERAM.W.C. 1986., Tanrılar Mezarlar ve Bilginler, İstanbul. Remzi Kitabevi. CLEMANT, C, 1998., Theo'nun Kutsal Yolculuğu, Telos Yay. İstanbul. DİLEK D., 2001., Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi, Pegem Yayıncılık., Ankara. ERGİN, M., 1986., Orhun Abideleri, İstanbul. ERHAT, A., 1983., Heredot Tarihi, Remzi Kitabevi., İstanbul. ERMİŞ, K., 1996., Tarihi Fıkralar, Gül Yay., İstanbul. ERMİŞ, K., 1999., En Güzel Osmanlı Fıkraları, İstanbul. HİZMETLİ, S.1991., İslam Tarihi, Ankara Ü. Basımevi., Ankara. İNAN, A., 1987., Eski Mısır Medeniyeti, Türk Tarih Kurumu Basımevi., Ankara. KAFESOĞLU, İ., 1997., Türk Milli Kültürü, Ankara. Ötüken Yayıncılık. KOCA, S., 1990., Türk Kültürünün Temelleri, Damla Yay., İstanbul.. KOMİSYON, Tarih Öğretiminin Yeniden Yapılandırılması, 2000., Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı., Ankara. KÖSEOĞLU, İ., 1991., Türk Dünyası ve Türk Medeniyeti Üzerine Düşünceler, İstanbul KÖYMEN, M. A.,1989., Büyük Selçuklu İmparatorluğu Tarihi, C I., Türk Tarih Kurumu Basımevi., Ankara. KÖYMEN. A ve Diğerleri., 1995., Tarih I, Meb Yay. Ankara. KUYAŞ, A ve Diğerleri., 2004., Gençler İçin Çağdaş Tarih. İstanbul, Epsilon Yayınevi. Saltanatın İki Yüzü, Yapı Kredi Yay. KÜKEN, G., 2003., İlkçağda Eğitim Felsefesi, İstanbul. MANSEL. A.M., 1988., Ege ve Yunan Tarihi,Türk Tarih Kurumu Basımevi., Ankara ÖLÇER, C., 1986., Osmanlı Madeni Paraları, İstanbul., C VI 1986., Osmanlı Madeni Paraları, İstanbul., C VII. 1986., Osmanlı Madeni Paraları, İstanbul.,C XI PÜSKÜLLÜOĞLU, A., 1996., Çağdaş Türkçe Sözlük, Arkadaş Yay., Ankara. SAKAOĞLU, N., 1985., Tanzimattan Cumhuriyet'e Tarih Sözlüğü, İletişim Yay. İstanbul. SELÇUK, Z ; Kayılı, H, Okut L. 2004., Çoklu Zeka Uygulamaları, Ankara SERTER, V.Z., 1971., Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Halkın Sesi Basımevi., Lefkoşa. ŞİMŞEK, M. Ahilik, 2002, Hayat Yay., İstanbul. TOGAN, Z. V., 1985., Tarihte Usul, Enderun Kitapevi., İstanbul. UÇANKUŞ, H T., 2000., Arkeoloji, Türk Tarih Kurumu Basımevi., Ankara. DERGİLER Arkeo Atlas, 2002. “Tarih Öncesi Anadolu”, S I, Doğan Burda Rizzoli Yay., İstanbul. Arkeo Atlas, 2005. “Doğunun Demir Çağı, Geç Hitit, Urartu, Asur, Tuşpa, İran”, S 4, Doğan Burda Rizzoli Yay., İstanbul. Atlas, Nisan 2004. “Kızılderililer”, Doğan Burda Rizzoli Yay., İstanbul. Focus, Şubat 1995. “Prehistorya”, Hürgüç Yay., İstanbul. Focus, Mart 1995. “Paleantropoloji”, Hürgüç Yay., İstanbul. Focus, Haziran 1995. “Dinozorlar”, Hürgüç Yay., İstanbul. Focus, Ocak 1996. “İskenderiye Feneri”, Hürgüç Yay., İstanbul.

Focus, Mart 1996. “Kudüs”, Hürgüç Yay., İstanbul. Focus, Şubat 1998. “Şimdi Mısır Zamanı”, Hürgüç Yay., İstanbul. Focus, Ağustos 1998. “ Arkeoloji”, Hürgüç Yay., İstanbul. Focus, Haziran 2000. “Antik Mısır”, Doğan Burda Rizzoli Yay., İstanbul. Focus, Temmuz 2000. “İnkalar, Mayalar, Aztekler”, Doğan Burda Rizzoli Yay., İstanbul. Focus, Ekim 2000. “Nededen Nereye”, “Ahlat Mezarları”, Doğan Burda Rizzoli Yay., İstanbul. Focus, Aralık 2004. “İskenderin Peşinde”. Doğan Burda Rizzoli Yay., İstanbul. Kültür ve Sanat, Şubat 1998 “Ya Hazreti Mevlana”, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul. Kültür ve Sanat, Nisan 1998, “Türk Çini Sanatı”, ”, Türkiye İş Bankası Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Ocak 2003 “Müzik ve Hat Sanatı”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Mayıs 2003. “Anadolu Uygarlıkları”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Ekim 2003. “ Eski Roma”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Kasım 2003. “ Urartu ” VakfıYay.İstanbul. VakfıYay.İstanbul. Toplumsal Tarih, Aralık 2003. “ Türklerin Anayurdu Orta Asya mıydı?”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Mayıs 2004. “Anadoluda Arkeoloji”, TarihVakfı Yay., İstanbul Toplumsal Tarih, Temmuz 2004. “ Babil'de Özgür Aşk”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Ağustos 2004. “Barış İçin Olimpiyat”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Ekim 2004. “Haçlı Seferleri”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Aralık 2004. “ İstanbul'da Latin İstilası”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Ocak 2005. “Kadeş'teki Büyük Savaş”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Şubat 2005. “ İslam Kültür Dünyası”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Toplumsal Tarih, Mart 2005. “İpek Yolu”, Tarih Vakfı Yay., İstanbul. Türk Dünyası El Kitabı, 1992, C. I, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay, Ankara. Türk Kültürü, Mayıs 1998. “Türk Cumhuriyetleri ile Türkiye”, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yay. Ankara. ANSİKLOPEDİLER Anadolu Uygarlıkları Ansiklopedisi, 1982, Yazır Basımevi, C.I, II, III, IV, V, İstanbul. Atlaslı Büyük Uygarlıklar Ansiklopedisi Eski Mısır,1986., İltişim Yay., İstanbul. Büyük Ansiklopedi, Nesa Yay., C. XIII, İstanbul. Görsel Ansiklopedisi, 1984, , Görsel Yay., C. I, X, İstanbul. İlk Ansiklopedim, 1992., Adam Yay., C. I-17, İstanbul. Junior Larousse Ansiklopedisi, 1994., Milliyet Yay., C. I, II, III. Kim Kimdir? Ansiklopedisi, 1983., Baskan Yay., İstanbul. Nasıl Yaşarlardı? Ansiklopedisi, 1983., Baskan Yay., İstanbul. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, 1971.,Meb Yay., İstanbul. Söyle Ne Zaman? Ansiklopedisi, 1983., Baskan Yay., İstanbul. Thema Larousse Ansiklopedisi, 1994., Milliyet Yay., C. I. Türk Ve Dünya Tarihi Ansiklopedisi, 1985., Gelişim Yay., C. I, VIII İstanbul. Türkçe Sözlük, 1992., Türk Tarih Kurumu Yay. Ankara.