Ok ve Yay Hakkında Bir Araştırma [1 ed.] 9786054944323

Citation preview

-- SAXTON T. POPE

--

OK ve YAY·

HAKKINDA BİR ARAŞTIRMA

f

V'I

;

-

o :z -ı

ı

..,, o ..,,

m

. \

Çeviren ve Notlandıran:

Recep Efe Çoban

�\

N

OK VE YAY HAKKINDA BiR ARAŞTIRMA •

SAXTON T. POPE

SAXTON T. POPE 4 Eylül 1875 yılında ABD Texas Eyaleti'nin Fort Stockton şehrinde doğdu. Çocukluk ve gençlik yıllan, askeri cerrah olan babasının yanında karargah ve sınır kasabalarında geçti. Bu süreçte, doğada hayatta kalmak için gereken temel yetkinlikler ile okçuluk, binicilik, ahcılık gibi becerileri edindi. 1899 yılında Kali­ fomiya Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden mezun oldu. Pratisyenliğini Watsonvil­ le'de yaph. Tıp Fakültesi'nden sınıf arkadaşı olan Emma Wightman ile evlendi ve 4 çocuğu oldu. 1912 yılında, Tıp Fakültesi'nde cerrah eğitmenliği yapmaya başladı. Yahi kabilesinin yaşayan son üyelerinden İshi ile tanışması, hayatının dönüm noktalarından birini teşkil etti. Tanıştıklarında İshi, Kalifomiya Üniversi­ tesi yakınlarındaki bir müzede müstahdem olarak çalışıyordu. İshi ile çok zaman s.eçiren Saxton T. Pope, Yahi kabilesinin kültürüne dair önemli bilgiler edindi. Ozellikle Yahi geleneğine göre ok ve yay yapımcılığı, avcılık gibi uygulamaları bizzat İshi'den öğrendi. Dostlukları ve arkadaşlıkları, İshi'nin 1916 yılında tüber­ küloz hastalığından vefat etmesine kadar sürdü. 1918 yılında İshi'nin kendisine aktardıklarından hareketle, Amerikan yerlisi Yahi kabilesinin okçuluğunu konu edinen Yahi Archery (Yahi Okçuluğu) isimli kitabı yayımlandı. İshi'nin hastalığı süresince yaşadıklarını, tedaviden ölümüne dek geçen süreci tıp doktoru kim­ liğiyle ele aldığı The Medical History of Ishi (İshi'nin Tıbbi Geçmişi) isimli kitap 1920 yılında yayımlandı. Bu kitabın ardından 1923 yılında çeşitli kültürlere ait yay ve okları birbirleriyle karşılaştırdığı, testlere tabi tuttuğu A Study of Bows and Arrows (Ok ve Yay Hakkında Bir Araştırma) isimli kitap yayımlandı. Aynı yıl ok ve yay ile avcılığın farklı taraflarını ele aldığı, yaşadığı tecrübeleri aktardığı kült eser Hunting with the Bow and Arrow (Ok ve Yay ile Avalık) isimli kitap yayım­ landı. 1926 yılında Afrika safarisi sırasında yaşadıklarına dair notları ihtiva eden The Adventurous Bowmen (Bir Okçunun Maceraları) isimli kitap yayımlandı. Af­ rika'daki safariden döndükten kısa süre sonra geçirdiği şiddetli zatürre (pnömo­ ni) sebebiyle 8 Ağustos 1926 yılında hayatını kaybetti. Ölümünden sonra yaptığı çalışmalar pek çok kişiye ilham verdi. Özellikle ABD içerisinde "ok ve yay ile avcılığı dirilten kişi" olarak nitelendirildi. Adını ve bıraktığı mirası yaşatmak için Kuzey Amerika avcılığında ok ve yayın kullanımı üzerine faaliyet gösteren bir Pope & Young Club isimli dernek kuruldu. Bu dernek, elinizdeki kitabın hazır­ landığı 2021 yılı itibariyle faaliyetlerine devam etmektedir.

RECEP EFE ÇOBAN 1991 yılında İzmir'?. e doğdu . İlk, orta ve lise e ğitimini İzmir'de tama�ladı. 2009 yılında Sakarya Universitesi, Bilgisayar ve Oğretim Teknolojileri Oğret­ menliği Bölümü'nü kayıt yaptırdı ve bu bölümden 2013 yılında mezun oldu. 2014 yılında Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, Türk Ta­ rihi anabilim dalına kayıt yaptırdı. 2016 yılında "Orta Asya ile Bereketli Hilal Arasında Bileşik Yayın Keşfi ve Gelişim Aşamaları (MÖ 3000 MÖ 500)" baş­ lıklı tezini savundu. 2016 yılında yine aynı anabilim dalında doktora eğitimine başladı. 2018 yılında Ege Üniversitesi, Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, -

Türk Dünyası Sosyal, Ekonomik ve Siyasal İlişkiler anabilim dalında araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladı. İlgi alanlarını İslamiyet Öncesi Türk Tarihi, Okçuluk, Erken Ortaçağ Silahları oluşturmaktadır.

OK VE YAY HAKKINDA BiR ARAŞTIRMA •

SAXTON T. POPE

Çeviren ve Notlandıran Recep Efe

Çoban

İstanbul, 2021

SELENGE YAYINLARI

No: 139 1 Tarih Serisi: 110 1 Mayıs 2021, 1. Baskı ÖZGÜN ADI

A Study of Bows and Arrows, 1923. GENEL YAYIN YÖNETMENi

Kadir Yılmaz YAZAR

Saxton T. Pope ÇEViREN VE NOTLANDIRAN

Recep Efe Çoban EDiTÖR

Erkan Göksu REDAKSiYON

Mustafa Kara KAPAK TASARIMI

Şevket Dönmezoğlu KAPAK GÖRSELi

Japon Okçusu, Kağıt üzerine mürekkeple çizim, 1878, ABD Kongre Kütüphanesi. SAY FA DÜZENi

Hilal Yazlık BASKI-CiLT

Repar Dijital Matbaası ISBN

978-605-4944-32-3 SERTiFiKA NO.

40675 Selenge Yayınları,

Mimar Sinan Mah.,

Repar Tasarım

Selami Ali Efendi Cad., No:

Matbaa ve Reklamcılık Ticaret Limited Şirketi'nin tescilli markasıdır.

34672 Üsküdar/İstanbul Tel: O (212) 522 48 45

5

www.selenge.com.tr e-posta: selenge