Ön Raffaellocular: 500 Görsel Eşliğinde Yaşamları ve Eserleri 9786052959480

Citation preview

••

ON RAFFAELLOCULAR 500 GÖRSEL EŞLİGİNDE YAŞAMLAR! VE ESERLERİ

EN ÖNEMLİ ESERLERİNDEN 290'1 AŞKIN ÖRNEKTEN OLUŞAN GALERİ İLE ÖN RAFFAELLOCULARIN YAŞAMLAR! VE SANATLARININ RESİMLİ AÇIKLAMASI

MICHAEL ROBINSON ÇEVİREN: SELİN DİNGİLOGLU

TÜRKiYE $BANKASI

Kültür Yayınları

ÖN RAFFAELLOCULAR 500 GÖRSEL EŞLİCİNDE YAŞAMLARI VE ESERLERİ

Michael Robinson Adı:

Orijinal

THE PRE-RAPHAELITES THEIR LIVES AND WORKS iN 500 IMAGES

YAYINCININ NOTU Yayımlandığı tarih itibanyla kitabın içeriğindeki tüm yorum ve bilgilerin hatasız ve doğru olduğu düşünülse de, yazar ve yayı nevinin muhtemel hata ve noksanlarla ilgili hiçbir yasal sorumluluğu ve bunlardan doğabilecek mali yükümlülüğü yoktur. RESiMLER s 1 Yasaklı Kralcı, 1651, JE Millais, l SS2-3; s2 Çit Ôrücü, John Brett, l S60; s3 Sha/ott Leydisi, JW Waterhouse, 1SS4.

© Anness Publishing Ltd 201 1 Türlere 1854'te Kudüs'teyken başlamış ve sadece Sami ~ o~ enli modeller kullanmakta ısrar etmiştir. Resim, lsa' nın ünlü vaazı nı verdiği /eyti ndağ ı manzarası dahil , lsa'nın hayatına ve dirilişine dair sembollerle doludur.

164 GALERi

jeanne d'Arc Hüküm Kılıcını Öpüyor, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1863, Musee des Beaux Arts de Strasbourg, Fransa, 72 x 66 cm Jeanne d'Arc'ın dindarlığı ve manevi gücü, uzun yıllar boyunca sanatçılara ilham kaynağı olmuştur. Rossetti'nin bu resmi, 15. yüzyıldaki Yüzyıl Savaşlan'nda Fransa'nın

kurtancısı olan Jeanne'ı çatışmaya hazırlanırken

betimler. jeanne, çarmıhtaki ayağın ucundan göründüğü

küçük bir mihrapta diz çökmüş, kurtuluş için dua

etmektedir. Resimdeki zambak sadece onun saflığının bir simgesi değil, aynı zamanda uğruna savaştığı Fransız krallannı sembolize

eden

fieur de /ys'tir.

Denizden Eve, Arthur Hughes, panel üzerine yağlıboya , 1856-62, Ashmolean Museum, Oxford, İngiltere, Si x 65 cm

no~nda

Kariyerinin bu Hughes Ön Raffaellocu doğaya sadakat ilkesine

bağlılığını sürdürse de, ahlaki mesajın olmadığı bu resimde izleyici yalın bir tür resm iyle karşı karşıya bırakılmıştır. Bu

yaklaş ımı n faydas ı , resmin

daha geniş bir al ı cı kitlesine hitap etmesi ve aynca röprodüksiyona uygun olmasıdır. Eser, Hughes'un

l 855'teki evliliğinin ardından düzenli bir gelir elde etmek için ressamlıktan illüstratörlüğe geçişini imler.

i Ki N C

i O ALGA Ö N RAF FA E L L O C U L U K 1 8 6 1 · 1 8 7 O 165

İlk Vaazım, JE Millais, tuval

üzerine yağlıboya , 1863, Guildhail A r t Gailery, Lond ra, İngiltere ,

92 x 77 cm Sir Joshua Reynolds'ın çocuklara yer verilen duygusal tür resimlerine yakıştırdığı tabirle, "süslü resimler"inden biri kabul edilen bu eserde Mi llais'in küçük kızı Effıe modellik yapm ı ştır. Resmin sevimli görünüşüne rağmen, Millais aslında ilham aldığı Charles D ickens romanlarında değinilen çocukluğun yitirilişi temasını

betimlemek istemiştir.

Troialı

Helen, DG Rossetti,

panel üzerine yağlıboya, 1863, Hamburger Kunsthalle, Almanya, 33 x 28 cm

l{ossetti bu resmin arkasına, MÖ 5. yüzyılda Aiskhylos tarafından kaleme alınan

/\gamemnon

tragedyasından

l ııı a l ıntıyı hem Yunanca hem İngilizce yazar: "Gemileri yok eden, erkekleri yok eden, şehirleri yok eden 1rn ialı Helen." Homeros'un çok daha eski tarih li İlyada ve Odysseia'sına dayalı lııkaye, T roia antik şehrinin mitolojide Zeus'un kızı olan Helen yüzünden zapt edilmesini anlatır.

166 GALERi

Leylaklı Lady, Arthu r Hughes, panel üzerine yağlıboya , 1863, Art Gallery of Ontario, Kanada, 45 x 23 cm

Bu resim, daha sonradan Lewis Carroll (Alice Harikalar Diyannda'nın yazan) adıyla ünlenen, Oxford matematik hocası Charles Dodgson

tarafından satın alınmıştı.

Çogu Ön Raffaellocunun tanıdıgı Dodgson fotograf tutkusunu bu kişileri gelecek kuşaklara aktarmak için kullandı. Hughes'un bu resme ait bazı ön çizimlerini görmüş ve en sevdigi resimlerden biri olarak kalan bu eseri kendisi için yapmasını rica etmişti .

Mısır'da Günbatımı Kızıllığı,

WH Hunt, tuval üzerine yağlıboya, 1854-63, Southampton Art Gallery, İngilte re, 185 x 86 cm Hunt üzerinde Giza'da çalışmaya başladıgı bu resmi

yıllar sonra İngiltere'de Resim bir çizgiyle ortadan ikiye bölünmüş ve üst kısmı Mısır'da, alt kısmıysa Hunt tuvale yeni bir parça ekledikten sonra İngiltere'de boyanmıştır. Pek çok kadının peçeli ya da çarşaflı

tamamladı.

olmasından dolayı sanatçı

Kutsal T opraklar'da model bulmakta zorlanmıştır.

iKiNCi DALGA ÖN RAFFAELLOCULUK 1861 - 1870 167

Benim Yeşil Yenli Leydim, DG Rossetti , panel üzerine yağlıboya , 1863, Fogg Art Museum, ABD, 33 x 27 cm Rossetti bu resim iç:in, bir parçasını da resmin arkasına

yazdığı bir balad kaleme aldı: " Migferime bağladı yeşil yenini, Aşkın tatlı şarabının tatlı yeminini." Resim

ilham kaynağını, ortaç:ağda şövalyelerin aşkını ifade etmek iç:in sevgilisinin yenini miğferine bağlamasından alır. Resimde, Rossetti'nin

stüdyo asistanının eşi Bayan Knewstub modellik yaptı .

Borgia Ailesi, DG Rossetti, suluboya, 1863, Victoria and Albert Museum, Londra, İngiltere, 52 x 54 cm

rarihte

adı en kötüye çıkmış

femmes fatale figürlerden biri, Valencia'nın en nüfuzlu .ıık~l erinden birinin gayrimeşru ~ ızı Lucrezia Borgia'dır ( 1480-

15 l 9). Aile, papalık düzeyine kadar uzanan ah l aks ı z siyasi ve cinsel entrikalanyla bilinirdi . Rossetti, grubu, 16. yüzyıl Rönesans portrelerini anımsatan bir pozla resmetmişti r. Yine bir Rönesans motifi olan maymun, erkeğin en temel arzulanndan biri olan hazzı temsil eder.

ı

168 GALER i

Merhametli Şö valye, E Bu rn eJones, suluboya ve guvaş , 1863, Bi rmingham Museum and Art Gallery, İngiltere, 100x69cm

Bu eser tamamlandığında, Burne-Jones'un eşi Georgiana resmin sanki "Edward Oxford'a gittiğinden bu yana geçen on yılın bir özeti ve sonucu" o l duğunu söyler. Resim, sanatç ı n ı n üslubunun dönüştüğü yeni bir çağın habercisidir. Sahnenin ilham kaynağ ı , 11. yüzy ıl Floransa şövalyesi Giovanni Gualberto'nun, dua ettiği s ı rada ahşap İsa figürü tarafından m ucizevi bir şekilde kucakl anmasıdır.

Ophe/ia, JE M illais, gravür, 1864, özel koleksiyon,

53 x 86 cm Lo n dralı baskıc ı

ve yayı n c ı Henry Graves, Ophe/ia' n ı n telif haklannı satın alır ve resmin çelik gravürünü yapması için dönem in en iyi gravürcülerinden James Stephenson ' ı seçer. O rtaya ç ı kan eser o kadar güzeldir ki, 1866 Akadem i sergisinde yer alır ve böylece Millais'in kamuoyu nezdindeki popülerl iği daha da artar.

i Ki N C i DALGA ÖN RAF FA EL L O C ULU K 1 8 6 1 · 1 8 7 O 169

Aziz George'un

Düğünü ,

DG Rossetti, suluboya,

1864, Art Gallery of New South Wales, Sydney, Avust ralya, 29

x 35 cm

Bu suluboya, dogrudan Rossetti'nin l 862'de Yorkshire'daki Harden Hail ıçi n vitray üretirken kullandıgı bir taslaktan alınmıştır. Aziz George ve ejderha efsanesini resimleyen altı panelden lııri dir. Orijinal cam paneldeki "Aziz George ile Prensesin dügünü insanlan nasıl da mutlu etti" sözlerine burada yer verilmemiştir.

Şadrak, Meşak,

Abed-nego,

Simeon Solomon, suluboya,

1863, özel koleksiyon, 33 x 23 cm Bir Yahudi olan Solomon, resimlerinde İncil'deki Eski Ahit hikayelerinden ilham a l ıyordu. Resim, koruyucu bir melegin "Üç Genç Adam"ı Kral Nebukadnessar tarafından içine atıldıklan ateşten kurtanşını anlatır.

Üç adam, kralın şehirdeki imgesi önünde boyun egmeyi reddederek onu kızdırmıştır.

altından

170 GALERi

Çocukların

Tatili: Bayan Fairbairn ve Çocukları , WH Hunt, tuval üzerine yağlı boya, 1864, T orre Abbey, Devon , İngiltere, 214 x 147 cm Victoria dönemi sanatseveri ve koleksiyoncusu Thomas Fairbairn, Hunt'a, ailesinin Sussex Petworth'teki kır evlerinde bir portresini resmetme siparişi vermişti. Siparişin boyutları nedeniyle, resmin Burton Park'taki büyük salonda merdivenlerin üzerine asıldıgı düşünülür. Fairbairn daha sonra babasının baronet payesini miras almış ve günümüzde pek çok Ön Raffaellocu esere ev sahipligi yapan, Manchester'daki bagımsız bir galerinin kuruluşunda etkin rol oynamıştır. \

iKiNCi DALGA ÖN RAFFAELLOCULUK 186 1- 18 7 0 171

Mavi Özel Oda, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1865, Barber lnstitute, Birmingham, İngiltere, 84 x 71 cm Model Fanny Cornforth'un, alttaki beyaz kürkü görülecek şekilde önü açık bırakılmış yeşil üstlüğüyle

Morgan Le Fay: Ava/on Kraliçesi, Frederick Sandys, panel üzerine yağlıboya , 1863-4, Birmingham Museum and Art Gallery, İngiltere, 62 x 44 cm Arth ur efsanesinde Morgan Le Fay, Arthur'un üvey kız

kardeşidir

resmedilmesiyle sağlanan dokusal nitelik yoğun duvar kağıdı, sıra dışı bir tel li enstrüman ve dağınık saçlarla daha da pekiştirilmiştir. Masadaki peygamberçiçekleri, Rossetti'nin modeline du yduğu aşkı temsil ediyor olabilir.

ve kralın gücünü

kıskandığı için ona büyü

yapar. Sandys'in resminde, Arthur'u ateşler içinde yakacak büyülü bir giysi örmüştür. Kostümü, entrikalannı ima eden leopar derisi gibi, farklı sti llerin zengin bir bileşimidir. giyindiğinde

Kral Rene'nin Balayı , Ford Madox Brown, tuval üzerine yağlıboya , 1864, National Gallery of Wales, Goller, 62 x 44 cm Bu eserin, Madox Brown mimar JP Seddon için resimli bir etajerin paneli için üretilmiş bir taslağı

tarafından

vardır. "Şirket"in diğer

üyeleri de, her biri güzel ve uygulamalı sanatlara birer örnek teşkil eden etajer panelleri resmetmiştir. Konsept, panelini "mimariyi" temsil etmek üzere üreten Madox Brown'a aittir. Buradaki resim, etajer versiyonundan iki yıl sonra tamamlanmıştır.

ı

1

172 GALERi

Sevgili, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya, 1865-6, T ate Gallery, Londra, İngiltere,

83 x 76 cm Bu resim Eski Ahit'ten Ezgiler Ezgisi'ni temel alır, fakat aynı zamanda bir dizi egzotik öge içermesiyle dikkat çeker. Gelin bir Japon kıyafeti giyer, ön plandaki kız ise Afrika kökenlidir. Muhtemelen o dönem piyasada çok sayıda baskısı dolanan ukiyo-e (gündelik yaşamı gösteren) resimlerin bir sonucu olarak geniş ölçeklerde can l ı renk

alanlarının kullanılması Japon

etkisini gösterir.

Cupido ve Psykhe, E BurneJones, guvaş ve suluboya, y. 1865, Yale Centre for British Art, ABD ,

70 x 48 cm Bu resim, Cupido ve Psykhe efsanesine dayanır. Tanrıça Venüs, ölümlü Psykhe'nin güzelligini kıskan ı r ve onu uyurken a ltın bir okla vurması için oglu Cupido'yu gönderir. Venüs'ün planı, Psykhe uyandıgında yanında çirkin bir yaratıgın olmasıdır; zira Cupido'nun okuyla vuruldugu anda gördügü ilk varlıga aşık olacaktır. Fakat oklardan biri

Cupido'yu sıyırır ve Cupido, Psykhe'nin güzel ligine vuru lur.

İ Ki N C İ O ALGA ÖN RAF FA EL L O C ULU K 1 8 6 1 · 1 8 7 O 173

il Ramoscel/o, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1865, Fogg Art Museum, ABD, 19 x 16 cm

Bu resimde poz verenin kim tam olarak bilinmez, fakat Rossetti'nin hamisi William Graham'ın kızı olabileceği iddia edilmiştir. Görıünüşe göre Graham eserin son halinden memnun kalmaz ve elden geçirmesi için onu sanatç ı ya iade eder. Graham'ın diğer kızı daha sonra bu resmin kardeşine ait olmadığı nı söylemiş olsa da, bunun nedeni portreden memnun ka l ınmaması olabilir. olduğu

Azize Cecilia, E Burne-Jones, seramik fayans, y. 1865, Fitzwilliam Museum, Cambridge, lngiltere, boyutlar bilinmiyor Bu fayansı Burne-Jones olsa da, imal eden

ı,ısa rlamış

l ışi " Şirket"in kurucularından C harles'ın kız kardeşi Kate 1a ul kner'dır. Kilise müziğinin koruyucu azizi Azize Cecilia elinde bir elyazmasıyla betimlenmiştir. Azizenin şehit olması hakkındaki

efsaneye göre idamı ölmeden hemen önce Tanrı 'ya şükrettiği

es nasında,

şarkılar söylemiştir.

174 GALERi

Astroloji, E BurneJones, guvaş , 1865, özel koleksiyon, 55 x 47 cm

Kökeni eski çağlara uzanan, Güneş Sistemi'ne ve diğer dizgelere bakarak geleceği tahmin etme teknikleri, 19. yüzyılda yaygın olarak kullanılırdı. Merkezinde kristal

bir topa bakan gizil güçlere sahip figürün yer aldığı bu resimde Burne-jones, astroloji ile falcılığı yan yana getirir. Figür için Augusta jones modellik yapmıştır.

Hesterna Rosa, DG Rossetti, suluboya, 1865, Delaware Art Museum, ABD,

27 x 38 cm Bu eser için yapılmış 1853 tarihli bir hazırlık çalı şmas ı, Kardeşlik üyesi Frederic Stephens'a verilmiştir. Çizimin

alt kenarına, 19. yüzyıl oyun yazarı Sir H enry Taylor'dan şu dizeler eklenir. "Burada neşeli bir hayat sürmüyor muyuz, lşığın ve gölgenin ortasında?" Sonrasında

çizimden hareketle geliştiri l en resim, Rossetti'nin kariyeri boyunca taslak halindeki fikirlerine dönme eğilim inin bir göstergesidir.

i K i N C İ DALGA Ö N RAF FA E L L O C U L U K 1 8 6 1 · 1 8 7 O 175

Ça lışma , Ford Madox

Brown, tuval üzerine yağlıboya ,

1852-65,

Manchester Art Gallery,

İ ngi lte re, 137 x 197 cm Bu başyapıt, çalışma ahlakının Hıristiyan değerlerinin

bir yansımas ı olduğuna inanan, din konusunda bir hayli tutucu ve ateşli olan koleksiyoncu Thomas Plint için l 865'te tamamlanır. Yol yap ım ında çalışan İ rl andalı "ameleler"in ve Thomas Cariyle ile FD Maurice gibi onlara kaldınmdan bakan soyluların dahil edilmesiyle resim, kendi dönemine pek çok gönderme yapar.

Regina Cordium, DG Rossetti, tuval üzerine 1866, Glasgow

yağlıboya ,

Art Gallery, İskoçya , 60 x 50 cm

Rossetti'nin bu dönemde mütemadiyen kullandığı model lerden biri, sokakta yanına yaklaşarak tanıştığı

A lexa Wi lding'dir. Sanatçıdan aldığı ücret karşılığı, pek çok ünlü resmi için poz vermiştir. Bu resmin teması, "Kupa Kızı" , daha önce başka resimlerde de ele alınmıştır. Rossetti sağ üst köşeye Cupido'yu eklemiştir; fakat pembe güller aşktan ziyade hayranlığı simgeler.

176 GALERi

Christina Rossetti, DG Rossetti, renkli tebeşir,

1866, Fitzwilliam Museum, Cambridge, İngiltere,

49 x 43 cm Sanatçının kız kardeşinin

bu portresinde, dinsel konularda anlaşamadığı bir damat adayını yakın zaman

önce reddetmiş olmasının kederi gözlenir. Son derece dindar biri o lan Christina hiç evlenmeyecek, kardeşlerinin sosyal çevresine hiç dahil olmadan zamanın ı evde geçirecektir. En ünlüleri Cin Pozan ve Noel ilahisi Kasvetli Kışın Ortasında olan dinsel şiirleri , bu ruh halini yansıtır.

Prenses Sabra Ejderhaya Götürülüyor, E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya , özel koleksiyon,

108 x 97 cm Bu resimde Burne-Jones, Aziz George ve ejdertıa hikayesin in pek çok birini

çeşitlemesinden

Korunan Mahrem Alan, Arthur Hughes, tuval üzerine yağlıboya , 1866, Bristol City Museum, İngiltere, 118 x 70 cm

Bu resmin adında bahsedilen "mahrem alan" bir hanımefendinin özel mekanı ya da odasıdır. Böyle bir mekanın seçilmesi, ortaçağ göndermeleriyle beraber,

cinsel ve gizli bir ili şki izlenimi uyandırır. Adamın çektiği kılıç, kadını

bir temas kurar gibi göründüğü izleyicilerden korur ve bir sahiplenme işareti gibidir. Resmin sağ alt köşes ind eki güvercinlerin anlamı muğlaktı r; Venüs resimlerindekine benzer şekilde hazzı ya da iffet ve masumiyeti an ı ştı rıyor olabilir.

betimler. Ejdertıa, bir şehrin tek su kaynağı olan göle yerleşmiştir. Gölü kullanabilme karşılığında, ejdertıaya her gün bir insan kurban edilir. Kurban edilecek kişi kurayla belirlenir; o gün, seçilen kiş i şehrin prensesi Sabra'dır.

iKiNCi DALGA ÖN RAFFAELLOCULUK 1861 - 1870 177

Mücadele: Aziz George Ejderhayı Öldürüyor, E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya , 1866, Art Gallery of New South Wales, Sydney, Avustralya, 105 x 131 cm Efsanenin bu tasvirindeki ufak tefek ejderha, üzerine

binerek onu etkisizleştiren şövalye için nispeten kolay bir lokma gibi görünür. Resimdeki renk kullanımı hikayeye uhrevi bir duygu katar. Burne-jones'un en incelikli eserlerinden biri kabul edilen çalışmayı Miles Birkett Foster, evi için sipariş etmiştir.

178 GALERi

Aspeaa Medusa , DG Rossetti, renkli tebeşir, özel koleksiyon, 55 x 51 cm

Rossetti'nin bu güzel tebeşir çizimi, Medusa temal ı pek ç:ok eserinden biridir. l 86S'te başlanan esere Rossetti'nin aynı adlı şiiri eşlik eder. Andromeda figürü iç:in Alexa Wilding poz vermiştir ve bu çizimde sadece başı ve omuzlan görünmektedir. Resmin ilk sahibi, Rossetti'nin hamisi Frederick Leyland'dır.

Perdita, Frederick Sandys, panel üzerine yağlıboya , y. 1866, özel koleksiyon, boyutlar bilinmiyor

Shakespeare'in Kış Masa/ı'ndaki kadın

kahramandan ilham alan bu resimde Perita, on altı yaşında güzel bir genç: kız olarak betimlenir. Oyunda Perdita, aslında prenses olduğundan haberi olmayan, saf ve basit bir kızdır. Taliplisi Prens Florizel de onun kraliyet kanı taşıdığından habersizdir ve babası evliliklerine karşı ç:ıkar. Çift Sicilya'ya sığınır; Perdita'nın asıl kimliği yıllarca aç:ığa çıkmaz.

iKiNCi DALGA ÖN RAFFAELLOCULUK 1861-1870 179

il Dolce Far Niente, WH Hunt, tuval üzerine yağlıboya, 1866, Forbes Koleksiyonu , New York, ABD, 100 x 82 cm Bu resmin "hiçbir şey yapmamanın güzelliği"

anlamına

gelen adı, Hunt'ın resim tarzından hareket eder ve Rossetti'nin -aralanndaki tüm farklara rağmen- bu eserin resmedildiği dönemde onun üzerinde bir nebze etkisi olduğunu gösterir. Resimde kul l anılan ilk model Annie Miller'dır, fakat sanatçı Fanny Waugh ile tanışıp ona aşık olunca, figürün yüzünü tekrar resmetmiştir. Yine de saçlar Annie'nindir. alışıldık anlatısal

Aziz Oswald Aziz Aidan 'ı Kabul Ediyor, Ford Madox Brown, tuval üzerine yağlıboya, 1864-6, Lady Lever Gallery, Liverpool, İngiltere, 57 x 52 cm Madox Brown "Şirket"ten Durham'daki bir kilise için bir dizi vitray tasarlama siparişi almıştı. Bu ön hazırlık resminde, tebasına Hıristiyan inancını aşılayan, Northumbria'nın

eski kralı Aziz Oswald görü lür. Vitrayla eşzamanlı yapılan bu eseri muhtemelen sanatçının son derece yetkin kızlanndan biri resmetmiştir.

180 GALERi

Aşk Fincanı,

DG Rossetti, y. 1867, Art Gallery of South Australia, Adelaide, Avustralya, guvaş ,

53

x

36

cm

Rossetti'nin aynı yıl içinde bu resmin, biri hamisi Frederick Leyland için yağlıboya, diğer üçü suluboya olmak üzere

dört kopyasını üretmesi, resmin popülerliğini gösterir. Yağlıboya için Alexa Wilding, diğer üçü içinse Ellen Smith poz vermiştir. Figür "Arts and Crafts" tarzı bir sahne içine yerleştirilmiş olsa da, sanatçı bir ortaçağ temasına geri dönmüştür.

lsabel/a ve

Fesleğen Saksısı,

WH Hunt, tuval üzerine yağlıboya , 1867, Delaware Art Museum, ABD, 61 x 39 cm Hunt, Keats'in /sobe/la şiirini temel alan bu resme

l 866'da, Floransa'dayken başlar. italya'da oluşu Hunt'a

otantik bir sahne ve oralı bir model kullanma olanağı vermiştir. Şiir, müteveffa sevgilisi Lorenzo'nun yasını tutan l sabella'nın hikayesini anlatır. Lorenzo'nun başı, lsabella'nın baktığı fesleğen saksısındadır ve derin acılar içindeki kız, bitkiyi gözyaşl anyla sulamaktadır.

Hunt da ayn ı yıl eşini kaybetmesinin yasını tutacaktır.

iKiNCi DALGA ÖN RAFFAELLOCULUK 1861- 1870 181

joli Coeur, DG Rossetti, panel üzerine yağlıboya, 1867, Manchester City Art Gallery, İngiltere, 38 x 30 cm Rossetti'nin önceki pek çok olarak bu nefis resmin edebi bir metinle bağlantısı yoktur. Eserin adı, modelin taktığı kalp şeklindeki kolyeye bir göndermedir. Rossetti'nin daha eski tarihli Sevgili resminde de modellerden biri aynı kolyeyi takar. Genç kızın giysisinin düğmelerini açıp kombinezonunu göstermesi, resmi şehvetli ve bir miktar erotik kılar. Modelin işveli bakışı da resmin erotizmini pekiştirir. çalışmasından farklı

Braunschweig Gönüllüsü, JE Millais, suluboya, 1867, Whitworth Art Gallery, Manchester, İngiltere, 38 x 30 cm Bu, orijinali l 860'ta olan eserin suluboya versiyonudur. Millais burada, çifti yakından gösterebilmek adına arka plandaki anlatısal detaylan kurban etmiştir. Askerin başlığındaki vernikli kurukafa, korkusuz bir muharip güç olan Braunschweig Gönüllüleri'nin sembolüdür. Grup, özellikle Napoleon'un nihai yenilgiye uğratıldığı Quatre Bras ve Waterloo muharebelerinde zaferde önemli rol oynamıştır. resmedilmiş

182 GALERi

Venus Verticordia, DG Rossetti, kağıt üzerine tebeşir, 1867, özel koleksiyon, 98 x 70 cm Alexa Wi lding'in model lik yaptıgı bu tebeşir çizim, büyük boy bir yaglıboyanın hazırlık çalışmasıdır. Başlık bir Roma festivalinden alınmadır ve "kalpleri değiştiren" Venüs'e gönderme yapar. Festivalde kadınlar, erkeklerle ilişkileri üzerine düşünmeden önce tannçanın heykelini y ı kar ve çiçeklerle süslerlerdi.

Paolo ve Francesca da Rimini, DG Rossetti, suluboya, 1867, National Gallery of Victoria, Melbourne, Avustralya, 44 x 36 cm Rossetti'nin beş yıl önce yaptığı daha büyük bir

resminden alınmış bir kesit görülür. Fakat orijinaliyle arasında bazı farklar vardır. Resmin çerçevesine, ölümsüzlüğün sembolü olan sarmaşık işlenmiş ve Dante'nin Cehennem'inden bir metin eklenmiştir. Paolo ve Francesca'nın hikayesi lngres, Cabanel ve elbette şaire duyduğu ilgiyle bu temaya yönelen Rossetti gibi pek çok sanatçıya ilham kaynağı olmuştur.

1K1 N C 1 O ALGA ÖN RAF FA EL L O C ULU K 1 8 6 1 - 1 8 7 O 183

Aşkın

Gölgesi, Frederick

Sondys, panel üzerine yoğlıboyo, 1867, özel

koleksiyon, 41 x 32 cm

Sandys l 866'da Rossetti ile beraber Chelsea'de yaşıyordu ve sonbaharda onunla beraber uzun bir yürüyüş tat iline çıkm ı ştı. Bu eserde Rossetti'nin onun üzerindeki etkisi kolaylıkla fark edilebilir. Aslında Rossetti bu resmi görünce Sandys'i intihalle suçl am ı ş ve dostl ukl arı bu nedenle bitmişti . Resimdeki model, Sandys'in sevgilisi olan ve birlikte on çocuk sahibi olduğu Mary Jones'tur.

Romeo ve juliet, Ford Modox Brown , suluboyo, 1867, Whitworth Art Gollery, Monchester, İngiltere,

48 x 33 cm Madox Brown, Shakespeare'in oyunundan bu ünlü balkon sahnesine ve onun iki kahramanına, Verona şehrini arkas ın a alan bir renk cümbüşüyle hayat verir. Siyah kargalar, iki genç: sevgilinin gelecek umudunu sembolize eder. Fakat ön plandaki ladenler, Victoria döneminde ö lümün uzakta o l madığının simgesidir.

Çiçek Demeti, Ford Madox Brown, suluboya, y. 1867, Ashmolean Museum, Oxford, İngiltere,

47 x 32 cm Millais gibi Ford Madox da "hoş bir şeyler isteyen" sanat hamilerini cezbetme arzusundaydı. Bu resim, her ikisinde de kızı Catherine'in modellik yaptığı iki çalışmadan biridir. Bu dönemde Madox Brown, katı bir Ön Raffaellocu estetikten tür resimlerine ve portrelere doğru kaymaktadır. l 860'1ar ve l 870'1erin başlan, sanatçının en üretken dönemi olacaktır.

İ Kİ N C

Yeşil

Yaz , E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya , 1868, özel koleksiyon, 65 x 106 cm

Burne-Jones l 864'te bu bir suluboya versiyonunu yapmıştır. Tema Venedik sanatından , özellikle de Burne-Jones'un İtalya ziyaretlerinde hayran yağlıboyanın

kalacağı

1 O ALGA Ö N RAF FA E L L O C U L U K 1 8 6 1 - 1 8 7 O 185

Giorgione'nin

Fete Champetre eserinden oldukça etkilenmiştir. Resmin adı, Sir Thomas Malory'nin Arthur efsanelerini derlediği

Le Morte d'Arthur

kitabından

alınmadır.

Kent'teki Abbey Woods'ta yapılan resmin modelleri Burne-Jones'un eşi ve kız kardeşleridir.

Lady Lilith, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya, 1864-8, Delaware A rt Museum, ABD, 98 x 85 cm Fanny Cornforth'un modellik yaptığı bu resme 1864'te başlanır. Eser Frederick Leyland tarafından sipariş

Bayan William Morris , DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1868, Kelmscott Manor, Oxford, İngiltere, 111x90 cm Resmin tepesinde, şu tercüme edilebilecek Latince bir yazı vardır: " Bir şair olan kocası ve en çok da yüzüyle ünlüdür; o

şekilde

halde bırakalım, bu resmim onun ününe ün katsın." Bu yazı, Rossetti'nin o esnada Jane Morris'e duyduğu aşkı gösterir ve aynı zamanda dönemin kadınlarının itaatkarlığına dair çok şey anlatan bir yakınmadır. Portre, Rossetti'nin Portre adlı şiiriyle beraber ikili bir eser vücuda getirir.

edilmiştir

ve l 868'de Fakat Rossetti l 872'de resmi geri alarak, figürün yüzü üzerinde tekrar çalışmış ve bu kez Alexa Wilding'i kullanmıştır. Lilith, Adem'in ilk eşi olduğu varsayılan bir Yahudi mitolojisi figürüdür.

tamamlanır.

186 GALE Ri

Hymenaios, E Burne-Jones, panel üzerine yağlıboya , 1868, Delaware Art Museum, ABD, 83 x 56 cm

Hymenaios, Yunan evlilik tannsıdır ve adı aynı zamanda düğünde söylenen şarkılara verilmiştir.

Burne-Jones tannnın bu iki boyutunu da buradaki evlilik sahnesine katmayı başanmıştır. Sanatçının bu temaya ilgisi, o dönemde Maria Zambaco ile yaşadığı tutkulu ilişkiyle başlamış olabilir.

Delphoi'li Sibylla, E Burne-Jones, panel üzerine yağlıboya, 1868, Manchester Art Gallery,

İngiltere, 153 x 60 cm

Delphoi'li kahinin en ünlü Roma'daki Sistina Şapeli'nde yer alan Michelangelo versiyonudur.

canlandınması,

Burne-jones, kahini bir büyücü kadın olarak sunduğu bu resminde temaya yeniden hayat verir. Kahin, zanaatini Delphoi'deki kutsal Apollon T apınağı'nda icra eden bir kadındır. T roia Savaşı'nın sonucu hakkında kehanetleri olduğu söylenir.

1K 1N C 1 O ALGA Ö N RAF FA E L L O C U L U K 1 8 6 1 · 1 8 7 O 187

Dertli Yürek , Arthur Hughes, tuval üzerine yağlıboya , 1868, özel koleksiyon, 94 x 110 cm

Bu tür resminin Ön Raffaellocu üslupla pek ilgisi yoktur; daha ziyade, estetizmin ilk formu olarak görülen Millais'in geç: dönem eserleriyle uyum halindedir. Hughes, Ruskin'in "patetik yanılgı " olarak adland ı rdıgı, duygusallık dolu "süslü" resimlerin tedarikçisi haline gelmiştir. Fakat Hughes resmin arkasına, Ön Raffaelloculukla paralel bir motif olan, Shakespeare'in Kum Gürü/tüsü'sünden alınma "Ah ile vah ile saranp solma" sözlerini düşer.

Venus Verticordia, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1864-8, Russell Coates Art Gallery, Bournemouth, İngiltere, 82 x 69 cm

Bu resmi l 864'te Bradford'lu john Mitchell sipariş eder. Resmin ilk halinde yüz, kim oldugu bilinmeyen bir ahçıya aittir, fakat Rossetti l 867'de Alexa Wilding'in yüzünü kullanarak resmin üzerinden geçer. Arka plan güller ve hanımelleriyl e şaşaalı bir şekilde süslenmiştir; hem çiçekler hem de Venüs'ün elinde tuttugu altın ok, aşkın sembolüdür. Venüs'ün başındaki hale ve normalde Diriliş'i anıştıran kelebek gibi Hıristiyan sembol lerinin nedeni bir muammadır.

188 GALERİ

İyi Geceler Memleketim , Ford Madox Brown, oymabaskı, 1869, özel koleksiyon, boyutlar bilinmiyor Öncesinde de bir göç: resmi -İngiltere 'ye Vedaüzerine çalı şmış olan Madox Brown'un bu oymabaskıdaki ilham kaynagı , " Gece rüzgarları üfler, dev dalgalar kükrer" dizelerinin yer aldıgı Lord Byron şiiri Elveda, Elveda Memleketim'dir. Brown daha sonraları bu tema üzerine şu keskin yorumu yapacaktır. "Egitimli insanlar kendi ülkelerine, başlıca kaygısı yemek ve fiziksel konfor olan egitimsiz insanlardan ç:ok daha farklı baglarla baglıdır. "

Emma Madox Brown, Ford Madox Brown, pastel, 1869, Bolton Museum, İngiltere,

77 x 53 cm Bu harika pastel portre, sanatçının eşi Emma'yı kırk yaşındaki haliyle betimler. Bu resmin yapıld ı gı tarihte Madox Brown Emma'yı yirmi yılı aşkın süredir model olarak kullanmaktadır. İlk eşinin ölümünden sonra, l 853 'te onunla evlenir; çiftin üç: çocukları olur. Emma eşinden sekiz yaş küçük olsa da ondan üç: yıl önce, l 890'da ölür.

i Ki N C i O ALGA ÖN RAF FA EL L O C ULU K 1 8 6 1 · 1 8 7 O 189

Calliope Coronio,

imparatorluğunun parçasıydı;

DG Rossetti, 1869, özel koleksiyon, 72 x 50 cm

hamiliği Rossetti ve BurneJones'un yanı sıra Whistler ve George Frederick Watts gibi estetizm haraketine mensup sanatçılara da uzanmıştı. Calliope'nin annesi ve lonides'in kızı Aglaia da Rossetti'nin hamisi ve arkadaşıydı.

Calliope Coronio, bu resim için poz veren on üç yaşındaki modelin adıydı. Büyük sanat koleksiyoncusu ve hamisi Alexander lonides'in torunuydu. lonides büyük bir ithalat-ihracat

İlyas

Dulun Oğlunu İyileştiriyor, Ford Madox Brown, suluboya, 1868, Victoria and Albert Museum, Londra, 94 x 62 cm

l 863'te Madox Brown ve diğer bir dizi Ön Raffaellocu sanatçı, 188 1'de Dalziel kardeşler tarafından basılacak

olan The Bible Gal/ery için ill üstrasyon sipari şi aldı. Madox Brown, bu çizimlerin bir kısmını resme dönüştürmeye karar verdi. Bunlardan biri olan bu resim, İlyas peygamberin ölümün eşiğindeki bir çocuğu hayata döndürüşünü anlatır.

190 GALERi

Pandora, DG Rossetti, kağıt üzerine tebeşir, 1869,

Faringdon Koleksiyonu, Oxford, lngiltere, 101 x 73 cm

Bu uhrevi tebeşir çizimin modeli Jane Morris'ti. Aralanndaki ilişkinin cinsel bir boyut taşıyıp taşımadığı

bilinmese de, eser Rossetti ile Jane arasında son derece yoğun bir bağın başladığı zamanlarda yapılmıştı. Eserin konusunun Pandora o lm ası manidardır. Resimdeki kadın figür, kutuyu açıp erkeğin tüm günah l annı ifşa etmiş, ardından umudu saklı tutmak için kapağı kapatmıştır.

Don Juan'ın Haidee Tarafından Bulunuşu, Ford

Madox Brown, suluboya, 1869, National Gallery of Victoria, Melbourne, Avustralya, 48 x 58 cm

Resmin ilham kaynağı, Byron'ın l 824'te yayımlanan epik şiiri

I Due Foscari, Ford Madox Brown, oymabaskı , 1869, özel koleksiyon, 11 x 7 cm

Brown'un, İki Foscari adlı Byron oyunundan ilham alan Verdi operası I Due Foscari'nin Nisan l 847'deki İngiltere prömiyerini görmüş

olması

muhtemeldir. Hikaye 15. yüzyılda Venedik'te geçer. Jacopo Foscari cinayetten hüküm giymiştir. Bu resim, Jacopo'nun sürgüne gönderilmeden önce kansının onu hapiste ziyaret edişini ve ona sanlışını tasvir eder.

Don Juan'dır.

Şiirin

ikinci kantosunda, kötüye ç ı kmış Don Juan, Cadiz'den denize açılır, fakat fırtınaya yakalanan gemi batar. Haidee, hizmetçisi Zoe ile beraber, onu bulur ve iyileştirir. Ancak ona aş ı k olunca hikaye trajik bir biçimde sonlanır. çapkınlığıyla adı

iKİNCi DALGA ÖN RAFFAELLOCULUK 1861-1870 19 1

Bianca, WH Hunt, tuval üzerine yağlıboya , 1868-9, Worthing Museum, İngiltere, boyutlar bilinmiyor Hunt, Amerikalı Bayan Lydiard'ın modellik yaptığı

bu resme, 1868 yılında Floransa'dayken başlar. Resmi yaparken, yeni modeliyle evlenmeye niyetlenir. Fakat kadın onunla beraber Kutsal T opraklar'a gitmeye hazır değildir. Bunun üzerine Hunt evlilik fi kri üzerine tekrar düşünür. Resim, İtalyan ve İngiliz et kisinin tuhaf bir karışımıdır.

192 GALERi

Beata Beatrix, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1864-70, Birmingham Museum and Art Gallery, lngiltere, 87 x 61 cm

Rossetti, eski eşi Lizzie anısına yaptığı bu esere, elindeki Lizzie çizimlerinden hareketle başlar ve resmi "şiirsel bir eser" olarak tanımlar. l 870'e kadar tamamlanamayacak olan resmi, siyasetçi William Cowper-Temple sipariş etm i ştir. Çerçeveye bir dizi yazı işlenir; bunlardan biri de Beatrice'nin ölüm tarihi olan 9 Haziran l 290'dır. Anlaşılan Rossetti, Lizzie'yi hala kendi Beatrice'si olarak görmektedir.

Şövalyeler

ve Yaban Gülleri,

E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya, 1869, özel

koleksiyon, 60 x 128 cm

l 869'da Burne-Jones, eserlerinin izleyicideki dönüştürücü ve duygusal boşalma yaratan etkisinden rahatsı zl ı k duyuyordu. Resimlerinin herhangi bir siyasal ya da toplumsal değerle yüklü olmaması için, temalann metafizik anlamlar taşıması gerektiği kanısındaydı. Bu resim, müşkül durumlar karşısında azimle direnmenin bir alegorisi olarak Uyuyan Güzel hikayesine dayanan bir dizi resimden biridir.

iKiNCi DALGA ÖN RAFFAELLOCULUK 1861-1870 193

İsa

Vaaz Ediyor, DG Rossetti,

vitray, 1870, Christ Church, Londra, İngiltere, boyutlar bilinmiyor

Rossetti ve Morris'in bir serinin parçası olan bu vitray paneli, l 867'de William Butterfield

tasarladığı

Sonbahar, E Burne-Jones, guvaş, 1869-70, özel

koleksiyon, 123 x 45 cm

Bu eser, Burne-Jones'un

Dört Mevsimin Maskesi

adıyla

bilinen ve her parçanın farklı bir mevsimi betimlediği dört

panellik serisinden biridir. Eserin ilham kaynağı, Wi ll iam Morris'in Sona Eren Yıl şiiridir. Sanatçı, Sonbahar figürünün üzerinde durduğu kaideye, şiirden uygun bir dize eklemiştir. "Yüklü sonbahar, işte buradayım."

tarafından gotik uyanış

üslubuyla yenilenen neo-klasik bir kiliseye koyuldu. Kilise cemaati arasında Rossetti'nin kız kardeşi Christina da yer alıyordu. Paneller topluca İsa'nın Dağdaki Vaaz' ını betimler.

194 GALERi

Merhametli

Kadın,

DG Rossetti, pastel, 1870, Brodford Art Gollery, İngiltere, 85 x 72 cm

Buradaki motifin Dante'nin Vita Nuova'sıdır. Başlık, sevgili Beatrice'sinin yasını tutan kalbi kınk Dante'yi kaynağı,

izleyen "penceredeki kadına" gönderme yapar. Çizimin modeli, Lizzie'nin ölümünden sonra benzer şekilde Rossetti'yi teskin

etme rolü üstlenen Jane Morris'tir. Rossetti'nin Jane'e karşı duygulan güçlendikçe, onu da Beatrice olarak betimlemeye başlar.

iKiNCİ DALGA ÖN RAFFAELLOCULUK 1861 - 1870 195

Beatrice, E Burne-

Kapıdan ona bakan üç:

Jones, guvaş , 1870, özel

kişiden biri de sanatçının

koleksiyon, 67 x 49 cm

eşi Georgiana'dır. İlahi

Komedyo'da oldugu gibi, Bu Beatrice tasviri için Burne-Jones'un sevgilisi Maria Zambaco poz vermiştir. Elinde banş sembolü olan bir zeytin dalıyla görülür.

Akşam Yıldızı,

E Burne-

Jones, guvaş, 1870, özel koleksiyon, 79 x 56 cm

Eserin betim ledigi şey düşünüldügünde, başlık

tuhaf görünür, zira Yunan mitolojisinde akşamlan Venüs'ü temsil eden Akşam

Dante'yi Araftan Cennet'e ugurlamak için onunla buluşmaya giden Beatrice'yi izlerler.

Yıld ı zı

Hesperos, eril bir figürdür. Erkek kardeşi Eosphoros Sabah Yıldızı, anneleri Eos ise Şafak Tanrıç:ası'dır. Görünüşe göre sanatçı efsaneleri birbirine katmıştır. Figürle neyin temsil edilmek istendigi belli degildir.

jane Morris , DG Rossetti, kurşunkalem ,

1870,

Kelmscott Mano r, Oxford,

İ ngi ltere, boyutla r bilinmiyor Bu çizimin tamamlandıgı 1870 yılında Rossetti zaman zaman Jane Morris ile yazışıyordu. Giderek daha tutkulu bir hal alan mektuplannın birinde şöyle der: "Art ı k başka hiç: kimse bana yaş ı yor gibi görünmüyor ve senden yoksun her yer hayattan da yoksun."

196 GALERi

Kral Rene'nin

Düğünü,

E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya, 1870, özel koleksiyon, boyutlar bilinmiyor

Burne-Jones 1860'1ann başl an ndaki bir etajer panel i ve kimi vitray tasanmlan dahil, bu temayı kullandığı bir dizi resim üretmiştir. Tuval üzerine resmettiği bu eserde yine aynı temaya döner. Anjou'lu Rene henüz on yaş ı ndayke n , dokuz yaş ın daki lsabel ile evlenir. Fakat gerçek hikayeden ziyade ortaçağ romantizmine odaklanmayı tercih eden sanatçı, resimde bu unsuru dikkate almaz.

Yelpazeli

Kadın ,

DG Rossetti, mum boya, 1870, Birmingham Museum and Art Gallery, İngiltere, 96 x 71 cm

Bu çizimin yapıldığı yıl Rossetti ilk şiir kitabını yayımladı. Pek çok eseri daha

önce dergilerde yayımlanmış olsa da, şiirleri ilk defa bir kitapta toplandı. Kitap öncesinde görme sorunlan yaşamış ve hem gözlerini dinlendirmek hem de bu yeni projesine odaklanmak için resme ara vermişti. Mum boyayla yapılan bu eser, Rossetti'nin resme ve çizime geri dönüşünü müjdeler. Model, Fanny Cornforth'tur.

i Ki N C i DALGA Ö N RAF FA E L L O C U L U K 1 8 6 1 - 1 8 7 O 197

Gezgin

Şövalye, JE Millais,

taşbaskı, 1870, özel

koleksiyon, boyutlar bilinmiyor

Bu resim, Millais'in tamamen ç ı plak bir kadın figüre yer verdiğ i

tek resim olması itibariyle önemlidir. Sanatçı, Victoria dönemi ahlakıyla

Sibyl/a Palifera, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1865-70, Lady Lever Art Gallery, Liverpool, İngiltere, 98 x 85 cm

1864'te başlanan ve Alexa Wilding'in modellik yaptığı bu eserin bir dizi ön hazırlık çizimi mevcuttur. l 870'te tamamlanan resmi, Rossetti'nin hamilerinden banker George Rae sipariş eder. Figürün bir kahin kadın olmasından dolayı palmiye dünyevi bir gönderme olmalıdır ve zaferin işaretidir. Resimde, ruha gönderme yapan kelebekler ve uykuyu anıştıran gelincikler gibi sembolik mağlaklıklar da vardır.

uyum içinde, çıplak figürü eski Ön Raffaellocu eserlerine benzer bir şekilde mitolojik ya da efsanevi bağlama yerleştirir. Millais'in ölümünden sonra resmin, şövalyelik konulu bir kitap için illüstrasyon mahiyetinde renkli taşbaskı sı yapılmıştır.

198 GALERi

Bir

Hanımefendinin

Portresi,

DG Rossetti, kağıt üzerine tebeşir, 1870, özel koleksiyon, 49 x 39 cm Uzun y ıl lar boyunca bu portrenin Yunan varis Anglaia Coronio'ya ait olduğu düşünülmüştür. Fakat son araştırmalar, buradaki kadının aslında BurneJones'un modeli ve bir zamanlar sevgilisi olan, aynı zamanda Anglaia'nın kuzeni Maria Zambaco olduğunu gösterm i şti r. İ ki kuzenin portreleri karşılaştınlırsa bu hatanın nedeni anlaşılır, zira iki kadın dış görünüş itibariyle birbirne çok benzemektedir.

La Donna De/la Fiamma, DG Rossetti, pastel, 1870, Manchester Art Gallery, İngiltere, 86 x 66 cm Mitolojide ateş , tannça Venüs'ün simgesidir; bu nedenle sözcük sevgili bağlamında kullanılmıştır.

l 870'1erin başlannda Rossetti bu örnekte o l duğu gibi, bir metne gönderme yapmadan, mahrem bir aşkın soyut boyutlannı tasvir ettiği pek çok resminde Jane Morris'i model kullanmıştır. Kullanılan malzemen in uhrevi etkisi sayesinde daha da güçlü bir ifade elde edilmiştir.

1Ki N C i O ALGA Ö N RAF FA E L L O C U L U K 1 8 6 1 - 1 8 7 O 199

Phyllis ve Demophoon, E Burne-Jones, suluboya, 1870, Birmingham Museum and Art Gallery, İngiltere,

92 x 46 cm Bu resim Suluboya Cemiyeti'nde ilk kez sergilendiğinde, bir erkeği önden tamamen çıp l ak göstermesi nedeniyle

tartışmalara yol açar. Resmine dönük eleştirel tepkilerden çok sarsılan Burne-Jones, yıllar boyunca kamuya açık sergilere hiçbir eserini göndermez. Cemiyet başkanı ile yaptığı hararetli bir tartışmada, baskıya boyun eğmeyi ve resmi değiştirmeyi reddederek Cemiyet üyel iğinden istifa eder.

Sessizlik, DG Rossetti,

bu sembol, kalp ile dil

kı rmızı ve siyah tebeşir,

arasındaki bağı anı ştı rmak

1870, Brooklyn Museum,

için ku l lanı l ıyor ve ikisinin birliğinden çıkan hakikati temsil ediyordu. Rossetti,

N ew York, ABD, 106 x 77 cm

Elinde şeftali ağacından bir dal tutan bu kadı nı n tasviri için jane Morris modellik yaptı. Rönesans'ta

Jane'e mektuplannda duygulannı açıkça di le geti rd iğ ind en , as lınd a baş lı k

bir tür ironi içerir.

••

On Raffael locu Estetizm

1870 1880

Bu on yıl boyunca sanatta ahlaki, toplumsal ya da siyasal mülahazalara karşı estetik değerleri vurgulayan diğer sanatçıların etkisiyle, resmin hakim değerleri de değişti. Bu ressamlar arasında, Fransa'da Theophile Gautier

( 181 1-72) ve İngiltere' de Walter Pater ( 1839-94) gibi yazarların dekadans ve sembolizmine Keats ya da T enn yson'ın eserlerinden daha çok ilgi duyan Frederic Leighton, George Frederick Watts ve JM Whistler yer alıyordu. Estetizm Japon kültüründen de etki l enmiş ve tasarım kültüründe bir et ki

yaratmıştı . Ön Raffaellocu ressamlar arasında özellikle Burne-Jon es ve Rossetti 'nin eserlerinde derin bir iz bırakmıştı.

Solda: Pan ve Psykhe, E Burne-jones, tuval üzerine yağ/ıboya, 1872-4, özel koleksiyon, 60 x 53 cm. Yukanda: Kış, E Burne-jones, guvaş, 1869-70, özel koleksiyon, 123 x 45 cm.

202 GALERi

"Mahrem Bahçe" Etüdü, DG Rossetti, 1871 -2, Fitzwilliam Museum, Cambridge, İngiltere, 80 x 67 cm

Rossetti 1871 'de, büyük bir resim - Mahrem Bahçe- için ön çizimler ve taslaklar yapmaya başladı. Bunlardan bazılannda tek bir figür, buradaki gibi bazılanndaysa grup içinde figürler bet i mlenmişti. Yüz ifadelerini aydınlatmak ya da yumuşatmak için bir dizi farklı malzeme kullandı. Her iki yetişkin figür için jane Morris, çocuk için ise onun kızı May poz vermiştir.

Çıplak Kadın

Etüdü,

DG Rossetti, pastel, l 870'1er, özel koleksiyon, 76x61 cm

Bu çizimin tam tarihi bilinmese de, l 867'de Aşk Fincanı resmi için ön çalışma maiyetinde bir versiyonu yapılmıştır. Fakat bu imge, l 870'1erin başlarındaki eserlerinde görüldüğü üzere, doku itibariyle daha zengindir. Model büyük ihtimalle, resmin yaglıboya orijinalinin suluboya röprodüksiyonlannda da kullan ıl an Ellen Smith'tir.

Ö N RAF FA E L L O C U E S T ET 1Z M 1 8 7 O- 1 8 8 O 203

Sir Galahad: Kutsal Kôse'nin Peşinde, Arthur Hughes,

tuval üzerine yağlıboya, 1870, Walker Art Gallery, Liverpool, İngiltere, 113 x 168 cm Kral Arthur'un en saygın şövalyesi olan Sir Galahad,

efsaneye göre,

Tann

tarafından Kutsal Kase'yi

aramakla görevlendirilir. Yolculugu tehlikelerle dolu geçer; genelde yalnız seyahat eden şövalye pek çok macera yaşar, fakat koruyucu melekler onu her zaman gözetir. Eski ekol Ön Raffaelloculardan Hughes, meleklerin tasvirinde BurneJones'tan ilham almış gibidir.. v

March Marigold, E BurneJones, tuval üzerine yağlıboya , 1870, özel koleksiyon, boyutlar bilinmiyor adı büyük ihtimalle, İngiliz adalannda

March Marigold

yaygın olan çuhaçiçeginden

(marsh marigold) gelmektedir. Bu çiçek ortaçagda Paskalya Yortusu'nda Bakire Meryem anısına, "Meryem'in a ltın ı"

(Mary's gold) olarak kiliseye getiri lirdi; bu nedenle mart ayında toplandıgı varsayıl ırdı. Çiçege

Shakespeare'in Cymbeline oyununda da deginilir.

204 GALE RI

IO Yaşındaki jenny Morris, DG Rossetti, pastel, 1871 , Kelmscott Manor, Oxford, İngiltere, 44 x 39 cm Rossetti ve William Morris 1871 'de, Londra'daki hayattan uzak kalmak için, Oxfordshire'daki Kelmscott Manor'da ortak bir konut kiraladı. Aynı yıl Morris, eşi Jane ve iki çocuğunu, yazı orada geçirmeye karar veren Rossetti ile birlikte bırakarak, İzlanda'ya seyahat etme karan aldı. Rossetti, Morris ailesinin pek çok portresini yaptı. Bu da o dönemde yaptığı bir Jane Oenny) Morris portresiydi.

Korsanın

Geri Dönüşü, Ford Madox Brown, suluboya, 1870-1 , Delaware Art Museum , ABD, 28 x 38 cm Ortaçağda

korsanlar, Fransız yetkiyle düşman gemilerine baskın yapar, savaşlara kaynak yaratmak için yüklerini çalar ve ma l lannı satarlardı. Genelde aylarca evden uzak kalırlardı. Resimdeki korsan eve geri döndüğünde, yatağa serpiştirilmiş afyon çiçeklerinin ima ettiği üzere, sevgilisini derin uykuda bulur. Güvercinler, yokluğunda kadının ona sadık kaldığının bir simgesidir. kralının verdiği

Ö N RAF FA E L L O C U ESTET 1 Z M 1 8 7 O· 1 8 8 O 205

Dante'nin Rüyası, DG Rossetti, tuval üzerine 1871 , Walker Art Gallery, Liverpool, İngiltere, 216 x 312 cm yağlıboya,

Rossetti henüz l 856'da bu tema etrafında dönen bir suluboya resmetmiştir. Motifin bu daha sonraki yorumu çok daha büyük boyutludur ve yağlıboya tercihi, ciddi bir tarihsel resim yaratma niyetini gösterir. Modeller de bir önceki versiyondan farklıdır, Annie Mi l ler' ın yerini Jane Morris alır, A lexa Wilding ve Marie Spartali eklenir. Resmi Rossetti'nin hamisi William Graham sipariş etmiştir.

9

Yaşındaki

May Morris,

DG Rossetti, pastel, 1871, Kelmscott Manor, Oxford, İngiltere, 44 x 39 cm Bu, Rossetti'nin 187 1 Kelmscott Manor'da kalırken yaptığı, Morris ailesi çocuklanna ait portrelerden bir diğeridir. Resim, William ve jane çiftinin en küçük kı zı Mary (May) Morris'i tasvir eder. May Morris, küçük bir kızken teyzesi Bessie Burden'dan nakış öğrenir. Önce National Art T raini ng School, ard ı ndan Royal Col lege of Art'ta

yazında

nakış eğitimi alır. Sonrasında babasının şirketinde nakış

müdürü olur ve bu el işini sonraki kuşaklar için daha da değerl i kılan bir ilham kaynağına dönüşür.

206 GALERi

Proserpina, DG Rossetti, renkli tebeşir, 1871 , Ashmolean Museum, Oxford, İngiltere, 22 x 11 cm

Bu, Rossetti'nin l 870'1erin ortasında giriştiği, yeraltı tannç:ası Prosperina'yı

betimleyen büyük bir yağlıboyanın küçük boyutlu

bir ön çalışmasıdır. Rossetti sonrasında da figür üzerinde düşünmeye devam etmiş, motifin birkaç: versiyonunu yapmış ve temayla ilgi li bir de sone yaz mıştır. Yeraltı teması bu dönemde, belki de Burne-Jones'tan a ldığı ilhamla, Rossetti'yi büyülemiş gibi görünür.

Sardanapalus'un

Rüyası, Ford

Madox Brown, kağıt üzerine tempera, 1871 , Delaware Art Museum, ABD ,

47 x 56 cm Byron'ın

Sardanapalus ilham alan Madox Brown da, görünüşe göre, şair gibi son Asur kralı efsanesini yanlış anlamıştır. Byron, yan kurmaca bir karakteri doğruluktan uzak şekilde betimlemesi nedeniyle eleştirilmiştir. Aslında son Asur kralı Sardanapalus, krallığını çevreleyen son savunma hattı çökünce intihar etmek zorunda kalmıştır. İtibannı kaybeden kral, haremağalan ve cariyeleriyle beraber kendini odun ateşine atmış ve hepsi yanarak ölmüştür. hakkındaki şiirinden

ÖN RAFFAELLOCU ESTETiZM 1870-1880 207

Uyuyan Güzel, E BurneJones, guvaş ve suluboya, 1871 , Manchester C ity Art Gallery, İngiltere,

26 x 36 cm Burne-Jones bu resmi yaptığı dönemde "kimsenin tanımlayamadığı ya da hatırlayamadığı, sadece arzulayabildiği bir ülkede ...

hiçbir zaman varolmamış ve varolmayacak bir şey hakkında güzel bir romantik nüya" olarak özetlediği, olgun bir resim üslubu geliştirmiş durumdaydı. Bu, Ruskin'in "doğaya sadakat" ilkesinden köklü bir kopuştur ve estetizmle bütünleşen ikinci dalga Ön Raffaelloculuğun belirgin özelliğidir. Bu yaklaşım, bir peri masalı prensesinin bu imgesinde vücut bulur.

Pandora, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1871 , özel koleksiyon, 128 x 77 cm

Bu resim, alışılmadık bir şekilde, ilk olarak Glasgow'da

sergilendi. Siparişi veren kişi, Glasgowlu zengin varis Jane Gilbert ile evlenince Graham-Gilbert adını alan, Akademi sanatçısı John Graham'd ı. jane Gilbert, Glasgow'da pek çok sanat kurumunun tesisinde etkili rol oynamıştı. Bu kurumlardan biri de, bu resmin ilk kez serg il endiği lnstitute of Fine Arts'tı. Graham, Eski Ustalar'ın bazı resmlerine de sahipti.

208 GALERi

Yakup ve Yusufun

Gömleği,

Ford Madox Brown, panel üzerine yağlıboya, 1871, özel koleksiyon, 56 x 52 cm

Madox Brown'un "Şirket" için üstlendiği eserler, l 870'1erde resim üslubunu değiştirerek tarihsel anlatılara geri dönmesine yol açtı. Bu resimde Madox Brown, en sevdiği oğlu Yusufa renkli bir göm lek vererek diğer oğu ll arını kıskand ı ran

Yakup menkıbesini betimler. Kardeş l er bir kumpas kurarak, Yusufu köle olarak satmaya karar verirler. Yusufu vahşi hayvanların öldürdüğüne inandırmak için de babalarına onun kanlı gömleğini götüreceklerdir.

Mahrem Bahçe, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1871 , Manchester City Art Gallery, İngiltere, 83 x 62 cm

Rossetti arka planı resmetmeye, Kent Sevenoaks'ta Hunt ile beraber vakit geçirdiği 185 1'de başlar. Baştaki niyet, Dante'den bir temayı ele almaktır, fakat Rossetti tuvale farklı bir açıdan tekrar bakar ve aşkın edebi bir kaynağa dayanan tasvirinden ziyade gerçek itkilerini aktarmaya karar verir. Bu dönem için sıra dışı bir şeki ld e, model olarak, favorisi Jane Morris yerine Alexa Wilding ve Marie Spartali'yi kullanır.

Ö N R A F FA E l l O C U ES T ET i Z M 1 8 7 O- 1 8 8 O 209

Söğü t, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1871 , Delaware Art Museum, ABD, 33 x 27 cm

1871-73 yılları arasında birkaç: versiyonu yapılan bu resmin, yağlıboyayla çalışılan tek örneği görülmektedir. Resimde Jane Morris, muhtemelen Kelmscott (arka planda malikane görülür) arazisinden bir söğüt dalı tutar. Rossetti 1871 'de bu evde bir yer ki ral am ı ş ve yazı burada geçirmiştir.

Nekahet Dönemindeki Hasta , Ford Madox Brown, renkli te beşir, 1872, Birmingham Museum and Art Gallery, İngiltere, 48 x 44 cm Rossetti'nin bir sinirsel çöküntü yaşaması üzerine Madox Brown, l 872'de onun işlerine göz kulak olma sorum l uluğunu üstlenir. Maalesef gut hastalığından mustarip Madox Brown'u n sağlığ ı da iyi değildir. Madox Brown'un eşi Emma gizemli bir hastalık nedeniyle yatağa düşünce, her şey daha da içinden çıkılmaz bir hal alır. Burada Emma, soluk benziyle ve elinde tuttuğu, tefekkürü simgeleyen bir demet hercaimenekşeyle betimlenir. Sanatçının eşi, uzun süren bir diğer hastalığın ardından l 890'da ölür.

May Morris, DG Rossetti, 1872, özel koleksiyon, boyutlar bilinmiyor

Bu çizim yap ılı rken sadece on yaşında olmasına rağmen May Morris, annesi jane gibi, bir hayli olgun ve kadınsı görünür. Resmin yapıldığı yıl inşa edilen Kraliyet Nakış İşleri Okulu'nun kurucusu, Kraliçe Victoria'nın beşinci çocuğu

Prenses Helena'dır. Hem William hem de May Morris, nakışın endüstrileşerek

ticarileşmesine katkıda bulunmuştur.

ÖN RAFFAELLOCU ESTETiZM 1870-1880 211

Veronica Veronese, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya, 1872, Delaware Art Museum, ABD, 105 x 86 cm Bu resimde, yeşil elbiseyi Jane Morris'ten ödünç alan Alexa Wilding modellik yapmıştır. Eserin alışılmadık

Bataklık Alevi, Arthur Hughes, tuval üzerine yağlıboya , 1872, özel koleksiyon, boyutlar bilinmiyor

Hughes kariyerinin ilerleyen yıllannda kitap illüstrasyonlanna odaklanmış, fakat bu örnekte görü ldügü

başlıgı , sanatçının 16. yüzyıl Venedik ressamı Paolo Veronese'yi andıgı izlenimi uyandırsa da, Rossetti bu adın, resme eklenen kemanın ima ettigi üzere, müzikal bir dehaya aitmiş gibi oldugunu iddia etmiştir. Resim, Frederick Leyland'a satılmıştır.

gibi, kimi zaman çizimi tam bir resme dönüştürmüştür. Bu resim, Hughes'un John Milton'ın Comus'u için ürettigi bir illüstrasyona dayanır. Resimde bataklıga dogru bakan iki çocuk, bataklık gazlannın yanmasıyla ortaya çıkan esrarengiz ışıgı görmektedir.

Cordelia 'nın Payı, Ford Madox Brown, suluboya, 1866-72, Lady Lever Art Gallery, Liverpool, İngiltere, 71 x 107 cm

Shakespeare'in Kral Lear oyununu temel alan bu eser, l 840'1ardan itibaren oyunla yatıp kalkan Madox Brown'un bu tema hakkındaki son resmidir. Kariyerinin ilk yı l lannda oldugu gibi ince detaylarla resmedilen bu eser, Lear'ın Cordelia'yı mirastan men ettigi açılış sahnesini betimler. Fransa kral ı şu sözlerle ona evli lik teklif eder. "Güzel Cordelia, bu yoksullugu nla daha zenginsin."

212 GALERİ

La Ghirlandata , DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1873, Guildhall Art Gallery, Londra, İngiltere,

116 x 88 cm Wil liam Graham bu resim için 840 pound (günümüz parasıyla 55.000 pound) ödemiştir. Başlığın tercümesi "çelenklerle süs l enmiş kadın" dır ve kad ı n için Alexa Wilding, iki meleğin başı içinse May Morris modellik yapmıştır. Rossetti, William Beli Scott'a coşku l u ifadelerle bu resimden ve daha önceki eserlerinin temel ilkesi o lan, resimdeki "itinayla doğadan resmedilmiş çiçekler ve yapraklar"dan bahseder.

Siren Ligeia, DG Rossetti, renkli tebeşi r, 1873, özel koleksiyon , 42 x 34 cm

Sirenler, denizcileri büyüleyip kayalık kıyılara çekerek ölüme sürükleyen mitolojik deniz yaratıklarıdır. Sayıları hakkında çeşitli söylenceler olsa da, ortak kanaat sadece birkaç tane oldukları doğrultusundadır ve Ligeia da bun lardan biridir. Edgar Ailen Poe, Ligeia efsanesini temel alan kısa bir hikaye yazmıştır; Rossetti'nin buradan ilham almış olması muhtemeldir. şarkılarıyla

ÖN RAFFAELLOCU ESTETİZM 1870-1880 213

Ölümün Gölgesi, WH Hunt, tuval üzerine yağlıboya , 1870-3, Leeds Museum and Art Gallery, İngiltere, 94 x 74 cm

Bu, Hunt'ın daha sonraki yağl ıboya resminin, taslak

mahiyetindeki daha küçük versiyonudur. Hunt, resmi farklı yerlere taşıyabilmek ve üzerinde boya denemeleri yapabilmek için onu bu boyutlarda üretmiştir. Her iki versiyonu da beraberinde Kudüs'e götürmüş ve üzerlerinde eşzamanlı olarak çalışmıştır. Günlüğünde resimlerde büyük değişiklikler ve düzeltmeler ya ptığından bahseder; resmin tamamlanması bu nedenle uzun s ü rmüştür.

Hesperidlerin Bahçesi, E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya, 1870-3, özel

koleksiyon, 1 14 x 77 cm

T annç:a Hera Zeus'la ona, yiyenlere ölümsüzlük bahşeden a ltın elmalarla dolu bir ağaç: verilir. Ağacın koruyucu lan Hesperidlerdir, fakat Hera onlann sadakatine

evlendiğinde,

güvenmediğinden, ağacın

etrafına Ladan denilen bir yılan yerleştirir. Resimde

Hesperidler, elmadan tadabilmek için yılanı şarkılanyla büyülemeye çalışırken betimlenir.

214 GALERi

Psykhe'nin İşleri, John Roddam Spencer Stanhope, panel üzerine tempera, 1873, özel koleksiyon, 79 x 31 cm

Bu paneller Venüs'ün, oglu Cupido'ya aşık olan Psykhe'ye verdigi i şleri anlatır. Venüs, Psykhe'nin güzelligini kıskanır. Sagdaki panel, görevlerin en tehlikelisini, içinde güzelligi banndıran bir kutuyu yeraltı kraliçesi Proserpine'den alma görevini betimler. Psykhe

sonunda Cupido tarafından ölümsüz kılınır.

Nimue'nin

Başı

Etüdü,

E Burne-Jones, suluboya, Delaware Art Museum, ABD, 76 x Si cm

Bu suluboya, BurneJones'un baş lı ca eserlerinden Merlin'in Aldatılması için bir hazırlık çalışmas ıdır. 1861 'de temayı büyük bir suluboyada ele almıştır; fakat o, Arthur efsanesinin bir illüstrasyonudur. Sonraki ça lı ş m a ise, san atç ının sembolizm yönelimiyle uyumlu şekilde , daha uhrevi ve süreksizdir. Nimue'nin giysisi de bir hayli degişmiş, estetizm üslubuna daha uygun bir form kazanmıştır.

ÖN RAFFAELLOCU ESTETiZM 1870-1880 215

Blanzifıore , DG Rossetti,

tuval üzerine yoğlıboyo,

1873, özel koleksiyon, 41 x 33 cm Bu resmin baskın sembolik elinde tuttuğu, baharın ilk ç:iç:eklerini anıştıran kardelen demetidir. Efsanevi kardelen, Adem ve Hawa Cennet Bahç:esi 'nden kovulduğunda tomurcuklanan ve böylece umudu n sembolüne dönüşen ilk ç:iç:ektir. Kardelenler, Noel'den sonra kiliseye ilk getirilen ve Hazreti Meryem Yortusu'nda Bakire Meryem ikonalarının yerine koyulan ç:iç:ektir. öğesi, kadının

Bayan William Morris Etüdü, DG Rossetti, kurşunkolem, y. 1873, Fitzwilliom Museum, Combridge,

İngiltere, 30 x 27 cm

Rossetti, 187 1-74 yı l lan Kelmscott Manor'da, Jane Morris ve iki kızının ç:ok sayıda taslağını yaptı ve resmini tamamladı. Bu esnada ağır bir bunalıma girdi ve intihara kalkıştı. 1873 'te, Jane Morris'i model olarak kul l andığı Proserpine resmine başladı. Resim ilerlerken, bu taslak gibi biraz daha erotik ya da cüretkar bir dizi çalışma yaptı.

arasında

216 GALERi

Lut ve Kızları, E BurneJones, suluboya ve tebeşir, 1874, Cecil Higgins Gallery, Bedford, İngiltere, 76 x 59 cm Hindistan valisi Lord Mayo l 874'te suikaste uğrar ve Kalküta'daki katedrale onun anısına bir renkli

cam yapılması planlanır. Sodom'dan kaçan Lut ve Kızları'nın görüldüğü bu tasarımı, Morris & Co. şirketi adına Burne-Jones üstlenmiştir. Soldaki figür, yanan şehre dönüp baktığı için tuz kesilen Lut'un karısıdır.

Romalı Dul, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1874, Museo de Arte de Ponce, Porto Riko, 105 x 93 cm

Venedikli güzelleri resmettiği çalışmalardan bir diğeri olan büyük boyutlu bu yağl ıboya, Rossetti'nin hamisi Frederick

Byron'ın Rüyası, Ford Madox Brown, tuval üzerine yağlıboya , 1874, Manchester Art Gallery, İngiltere, 72 x 55 cm

Edward Moxon, 1870'te Byron şiirlerini yeniden basar. Kitabın başındaki

resimli sayfada, 1874 tarihli bu resmin vinyeti olan bir Madox Brown illüstrasyonu yer alır. Resim, l 816'da yazılan Rüya şiirinin bir yorumudur ve yazarı, baba ocağı Misk Hills'e yukarıdan bakarken betimler.

Leyland için ya pılmıştır. Resmin tamamlanmasından iki yıl sonra Leyland, JM Whistler'a, "Tavuskuşu Odası " olarak bilinen bir iç mekan tasarım ı sipariş etmiştir. Oda, estetizmin habercisi Anglo-Japon üslubun bir örneğidir.

ÖN RAFFAELLOCU ESTETiZM 1870-1880 217

Aşk

Figürü Etüdü ,

DG Rossetti, kırmızı mum boya, 1874, özel koleksiyon,

58 x 37 cm Rossetti'nin 1871 tarihli Rüyası resmindeki merkezi figür, Aşk'ın vücut bulmuş haliydi. Sanatçı resmin bir önceki versiyonunu l 856'da yapmış, l 880'de de büyük boyutlu versiyonunu tamamlamıştı. Tüm bu yıllar boyunca burada olduğu gibi farklı malzemeler kullanarak bir dizi çizim daha gerçe kleştinmiş ve aynı yıl, Aşk'ı Beatrice'yi öperken gösteren yeni bir resim üretmişti .

Dante'nin

2 18 GALERi

Çuhaçiçekleri, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya, 1874, Nottingham Castle Museum and Art Gallery, 114x74cm

Bu resimde poz veren o esnada Kelmscott Manor'da hizmetçilik yapan "Küçük Annie" oldugu düşünülür. Sahne, kı şın sonlannda geçer; kız, şömine rafına koymak üzere bahçeden çuhaçiçegi topl amıştır. Alevler şöminen i n yan ı ndaki masaya yansır. Bir kedi yün yumagı yla kişinin,

oynamaktadır.

William Morris Bir Duvar Halısı Üzerinde Çalışırken, E Burne-Jones, kurşunkalem , tarih bilinmiyor, Fitzwilliam Museum, Cambridge, İngiltere, 14 x 9 cm

William Morris'in tasanm şirketinin yarattıgı endüstri yogun bir t empo gerektirse de, sanatç ıl arın daha hafif işlerle meşgul olabildigi anlar da vardı. Hem Rossetti hem de Burne-jones, bazıları müstehcen olan, çogu ise Morris'le alay eden bu tür karikatürler üretmekten keyif al ı yordu. Morris'in duvar halı l arı merakı, ortaçag duvar resimlerinin röprodüksiyon l arını

yapma girişiminde bulundugu l 856'dan beri devam ediyordu .

ÖN RAFFAELLOCU ESTETiZM 1870-1880 219

Çi~liğinde, Ford Madox Brown, tuval

Cromwel/

üzerine yağlıboya, 1873-4, Walker Art Gallery, Liverpool, İngiltere, 143 x 104 cm

Madox Brown ilk yağlıboya eskizini l 853'te yaptığı eserin bu büyük boy versiyonunu yirmi yıl sonra resmetti.

Merlin'in

Aldatılması,

E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya, 1870-4, Lady Lever Art Gallery, Liverpool, İngiltere, 186 x 111 cm

Frederick Leyland tarafından sipariş edilen bu resmin tamamlanması dört yıl sürer. Merlin'in Nimue'ye sevdalanmasını ve trajik sonunu betimleyen bu eser, muhtemelen sanatçının Maria Zambaco ile tutkulu ilişkisini temel al maktad ı r. Merlin'in tutkusu resimde açıkça görülür ve gözleri onu baştan çıkartan kadına kilitlenmiştir.

Dekadan yazar Oscar Wilde bu resmi " sihir dolu" sözleriyle betimler.

Resimde Oliver Cromwell, İngiliz İç Savaşı'nda bir milli kahramana dönüşmeden hemen önce, çiftliğindeki çal ı şmaları denetlemektedir. Cromwell, etrafındaki hummalı faaliyete rağmen, ülkenin ve monarşinin hali üzerine derin düşünceler içindedir.

220 GALERi

Sirenler, E Burne-Jones, pastel, y. 1875, South African National Gallery, Cape T own, Güney Afrika, boyutlar bilinmiyor

Burne-jones, sirenlerin kandırdığı denizcilerin kayalıklara çekildiği bu karanlık yerde, kendine has bir alem yaratmayı başanr. Sanatçı siren motifini kullanırken izleyiciye ürkütücü ve inandıncı gönünen bir fantezi dünyas ı yaratmak için, ilham al d ığı edebi kaynağa gönderme yapmaktan kaçınır. Yumuşak renkler, 20. yüzyıl modernizminde betimlenen (tipik örneğini Picasso'nun Mavi D önemi'nde gördüğümüz) kasvetli dünyalann habercisidir.

Mayıs Anıları,

Ford Madox Brown, tuval üzerine

yağlıboya , 1869-84, özel

koleksiyon , 43 x 30 cm

Hem bir portre hem de yüklü bir eser olan bu resimde Madox Brown'un ikinci eşi Emma betim lenir. İmzada tarihin "69-84" o larak belirti lmesi, s ı ra dışı uzunlukta bir tamamlanma süreci olduğunu gösterir. Emma bütünüyle manzannın içine gömülmüştür; ağaç ile saçlannı aynştırmak çok zordur. Pozu bir hayli tuhaftır ve geleneksel Ön Raffaellocu "afet" tasvirinden ziyade

düşünce

kadınsı mizac ı na

vurgu yapılmış gibidir.

ÖN RAFFAELLOCU ESTETiZM 1870-1880 22 1

Laus Veneris, E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya , 1873-5, Laing Art Gallery, Newcastle upon Tyne, İngiltere, 122 x 183 cm Thomas Carlyle'ın 1827 tarihli Alman Romansı eseri, Avrupa ortaçagcılıgı efsanelerini Birleşik Krallık'a taşır. Kardeşlik üyeleri, özellikle efsaneye göre Venüs'ün yeraltındaki evi Venusberg'i keşfeden şövalye ve şair T annhauser hakkındakiler olmak üzere, bu hikayelerden ilham alır. Algernon Swinburne bu tema üzerine Laus Veneris şiirini yazar ve şiir de bu resme ilham kaynagı olur.

Cordelia 'nın Payı, Ford

Madox Brown, tuval üzerine yağlıboya , 1867-75, Southampton Art Gallery, İngiltere, 80 x 112 cm

Madox Brown bu resmin ilk suluboya versiyonunu tamamladıktan sonra, yeni hamisi Albert Wood'dan bu kez yaglıboya versiyonu için sipariş alır. Sanatçı bu mali olarak en kazançlı döneminde birden çok eser üzerine çalıştıgı için, resmin tamamlanması sekiz yıl sürer. Oglu Oliver'ın l 874'teki trajik ölümünden önce resmin yapılışına yardım etmiş olması

muhtemeldir.

222 GALERi

La Be/la Mano, DG Ross etti, tuval üzerine yağlıboya , 1875, Delaware Art Museum, ABD, 163 x 117 cm

May Morris ve Alexa Wilding'in modellik yaptığı bu resim, aşkın hem fiziksel hem manevi dışavurumlannı keşfetmeye yöneliktir. Rossetti'ye göre, Dante'nin Beatrice aşkında simgeleştiği gibi, bu iki boyutun birlikteliği, kusursuz bir ruhsal aşk yarat ır. Rossetti bu resme eşlik eden bir de sone yazm ıştı : " Müziğin dudaklan, sözün ölçüsü oldu."

Ruh

Kavuşur, E Burne-Jones,

tuval üzerine yağlıboya , 1875-8, özel koleksiyon, 66 x 51 cm

Burne-jones l 875'te, Ovidius'un Dönüşüm/er'ini temel alan dört resimlik Pygmolion ve İmge serisine başlar. Bu resimde, yapt ığı heykelin güzelliğine vurulan mitolojik kral Pygmalion'u betimlenmiştir. Venüs ona acır ve mermer heykele can verir. Burne-Jones, bu hikayenin hayal gücü ve eylem aynmının ötesine geçen alegorik anlamına değer verir.

ÖN RAFFAELLOCU ESTETiZM 1870-1880 223

Suların Sesi, JE Millais, tuval üzerine yağlıboya, 1876, National Trust for Scotland, Fyvie Castle, İskoçya , 148 x 214 cm

Bu resmin konusu, Millais'in yirmi yıl önce resmettiği bir Ruskin portresine benzer. Millais şelale ve kaya detaylannda doğaya sadık kalır, fakat resim eski Ön Raffaellocu eserlerinde görülen, ufak aynntıların bire bir taklidinden yoksundur. Eser 1877 Akademi sergisinde gösterilir ve 3000 pound (günümüz parasıyla 200.000 pound) karşılığı yün tüccan David Price'a satılır.

Lady Macbeth'in Ölümü, DG Rossetti, mürekkep, y. 1875, Ashmolean Museum, Oxford, İngiltere, 31 x 36 cm Kurmaca Lady Macbeth ile Rossetti arasında, kaygılan itibariyle benzerlikler kuru labi lir. Rossetti, uykusuzluk sorununu çözmek için kullanılan fakat aynı zamanda hipnotik bir etki yaratan kloral bağımlısı olmuştur. Lady Macbeth'in çıldırmasını tetikleyen şey, Kral Duncan'ın ö lümünde oynadığı rolün uyandırdığı suçluluk duygusudur. Rossetti de benzer şekilde, Lizzie'nin ölümünden kendisini sorumlu tutarak suçluluk hissetmiştir.

224 GALERi

Gece, Simeon Solomon, suluboya, mürekkep ve guvaş , 1890, Royal Albert

Solomon, toplum içinde ahlaka aykın cinsel eylemler nedeniyle tutuklandığı 1873

Memorial Museum,

yılı sonrasında hayatı n ı

Exeter, İngiltere, boyutlar

gizlenerek sürdürür. İki yıl önce, Yahudi ve Hıristiyan

bilinmiyor

antik yazınını vesile ederek cinsel arzulan konu alan nesir şiiri Uykuda İfşa Olan Aşk Hayali'ni yazmıştı r. Medusa benzeri bu yan kadın yan hayvan varlığın

tasviri, sembolist hareketin ve Fernand Khnopff gibi sanatçılann on yıl sonraki doğuşunu haber verir.

ÖN RAF FA EL L O C U ESTET 1Z M 1 8 7 O- 1 8 8 O 225

"Kutsanmış

Genç

Kız"

Etüdü,

DG Rossetti, kağıt üzerine tebeşir, 1876, Manchester City Art Gallery, İngiltere, 55 x 57 cm William Graham Kutsanmış Genç Kız resmini 1871 'de sipariş eder, fakat Rossetti

Gürültücü İnsanlarla Dolu Sinagogda Konuşma­ Fısıldaşma,

WH Hunt,

mürekkep, y. 1876, özel koleksiyon, 15 x 14 cm Bu çizimin daha büyük bir resim için eskiz mahiyetinde olduğunu gösterir herhangi bir kayıt yoktur; dolayısıyla sadece keyif için çizildiği

l 875'e kadar eserin başına oturmaz ve l 875'te, buradaki çalışmanın da bir parçası olduğu çizim serisi ne başlar. Model, Alexa Wilding'dir. Rossetti'nin niyeti, portrelere has bir benzerlik yakalamak değil, güzellik ve aşkı n vücut buluşunu tasvir etmektir.

varsayılabilir. Hunt' ın

187578 yıllan arasındaki üçüncü Kutsal Topraklar ziyareti esnasında yap ılmıştır.

Otobiyografisinde çizime değindiği ve 191 O'daki ölümünden sonra eserin uzun süre ai lede kaldığı düşünülürse, sonuçtan memnun gibidir.

Masumların

Zaferi,

WH Hunt, tuval üzerine yağlıboya, 1876-87, Walker Art Gallery, Liverpool, İngiltere, 158 x 248 cm Hunt bu sahnenin tasvirinde doğaya sadık kalmamıştır.

Bunun yerine ön planı sadakatten uzak ele almış ve fonda ışıl ışıl bir gökyüzü yaratmıştır. Grubun tasvirinde detaylara gösterdiği özen hayret verici olsa da, figürleri suni bir ış ı ğın altında vermeyi tercih etmiştir.

226 GALERi

Otoportre, Ford Madox Brown, tuval üzerine 1877, Fogg Art Museum, ABD, 76 x 64 cm yağlıboya ,

Sanatçının bu kendinden emin pozu, aynı zamanda melankolik bir portredir. Eser, yazar Theodore WattsDunton'a, muhtemelen yazann arkadaşlanna ve meslektaşlanna gösterdiği

nezaket karşılığında hediye edilmiştir (Watts-Dunton, ruhsal çöküntü yaşayan Rossetti'ye ve alkolizmle mücadele eden Algernon Swinburne'a yardımcı olur). Madox Brown da cömert ve nazik bir adamdır. Hali vaktinin yerinde olduğu l 870'1er boyunca evinin kapısı dostlanna açık olmuştur.

Petrus'un

Ayaklarını Yıkayan

İsa, Ford Madox Brown,

tuval üzerine yağlıboya, 1876, Manchester Art Gallery, İngiltere, 49 x 55 cm Bu resmi, işadamı ve sosyal reformcu Charles Rowley sipariş eder. l 852'deki Akademi sergisinde, özellikle İsa'yı çıplak tasvir ettiği için yerden yere vurulan eserin ikinci versiyonudur. Eser sonrasında tekrar resmedilmiştir. Bu versiyonda Madox Brown özgün kompozisyona geri dönmüş, fakat eleştirmenleri hoşnut etmek için İsa'yı belden aşağısı giyinik göstermiştir.

ÖN RAF FA E LLOC U EST ETiZ M 1870-1880 227

Yaradılış Günleri (Beşinci Gün), E Burne-Jones, guvaş,

1870-6, Fogg Art Museum, ABD, 102 x 36 cm

Tek bir resim olarak ç:erç:evelenmiş altı panelden oluşan ve Yaradılış günlerini betimleyen bu eser, BurneJones'un sadık hamisi İskoç:

Astarte Syriaca, DG Rossetti, tuval üzerine yoğlıboyo ,

1877, Monchester Art Gollery, İngiltere,

49 x 55 cm Rossetti'nin (emme fata/e figürü, klasik aşk tannç:ası Venüs ile Ortadogulu cinsellik ve savaş tannç:ası

Astarte'nin bir bileşimidir. Figür, mahrem yerlerini elleriyle örten ve tam da bu şekilde bakanın dikkatini gögse ve genital bölgeye çeken geleneksel "pudica" pozuna bürünmüştür. Yine de güller ve nar tanelerinden oluşan kuşagı, aşkı ve iffeti sembolize eder.

asıllı liberal parlamento üyesi William Graham tarafından sipariş edilmiştir. Ön plandaki deniz kabuklannın ve meleklerin kuşand ı gı tüylü giysilerin sembolize ettigi üzere, Tann'nın "denizler ve gök canlılarla dolacak" diye hükmettigi beşinc i gün görülür.

228 GALERi

Mecdelli

Meıyem ,

DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya, 1877, Delaware

ve defnedilmesinde yanı başında olan sadık bir müridi olarak beli rir. Rossetti onu

Art Museum, ABD,

kad ın kutsal l ığ ı n ı n örneği

78 x 66 cm

olarak betimler. Elinde iffeti simgeleyen bir nar tutar ve İsa'nın çarmıhtaki

Pek çok resimde tövbekar bir fahişe olarak resmedi len, ağır iftiralara uğramış Mecdelli Meryem, burada İsa'nın çarmıha gerilişinde

Cumaeli Sibylla, E BurneJones, panel üzerine yağlıboya , 1877, özel

koleksiyon, 153 x 60 cm

Yeni kurulan Grosvenor Gallery'de sergi düzenleyen diğer sanatçılann etkisi bu resimde açıkça görülür. Grup aynı estetizm üslubunu ve uzun kabank kollarla nispeten sade giysiler kuşanmış ötedünya varlıklarına dönük ortak bir merakı paylaşır. Bu "sanatsal giysi" üslubu, 19. yüzyılın son çeyreğinde gerek sanat camiasında gerekse de entelektüel çevrelerde popülerlik kazanmıştır.

ıstırabına gönderme yapan çarkıfeleklerin

önüne

yerleştirilmiştir.

Ö N R A F FA E L L O C U ESTET 1 Z M 1 8 7 O- 1 8 8 O 229

Bir Deniz Büyüsü, DG Rossetti, tuval üzerine yoğlıboyo,

1875-7, Fogg Art Museum, ABD,

112 x 93 cm Rossetti'nin biyografi yazan Evelyn Waugh, nezaketten uzak bir eleştiriyle, bu resmi "vakitsizce bocalayan bir zihnin eseri" diyerek

küçümsemiştir.

Bu gerçekten de doğru olabilir, fakat eser, kimi sembolik öğeleri anlamdan yoksun olsa da, narin bir dokunuş içerir. Model Alexa Wilding'dir ve eser Kent'teki Broadstairs'da, resmi satın alan koleksiyoncu Frederick Leyland'in kır evinde resmedilmiştir.

Baştan Çıkarılan

Havva , John

Roddom Spencer Stanhope, panel üzerine tempera, y. 1877, Manchester City Art Gallery, İngiltere,

49 x 55 cm Stanhope Floransa'yı çok severdi; ömrünün büyük kısmını da burada, kentin sanatını içselleştirerek ve ondan et kilenerek geçirdi. Eser, Piero della Francesca gibi quattrocento sanatçılannın kullandığı geleneksel bir malzemeyle, temperayla resmedilmiştir. Hawa figürü de Floransa sanatını anıştınr, fakat yılanın ilham kaynağı, daha genç olmasına rağmen Stanhope'a akıl hocalığı yapan Burne-Jones'tur.

l

230 GALERi

Frederick Leyland, DG Rossetti, pastel, 1879, Wilmington Society of Fine Arts, Delaware, ABD, 46 x 39 cm

19. yüzyılın en büyük sanat hamilerinden Frederick Leyland'ın bu resmi, Fanny Cornforth'a aitti. Leyland, Theodore Watts-Dunton'ın

romanı

Aylwin'de

şık

giyimli bir züppe olarak betimlenmiştir, fakat gerçek hayatta, sadece birkaç insanın sevdigi, taş kalpli bir işadamıydı. Aynca çapkınlıgıyla da ünlüydü ve l 892'deki ölümüne kadar birlikte yaşadıgı sevgilisinden gayrimeşru iki çocugu vardı.

Venüs'ün

Aynası ,

E Burne-

Jones, tuval üzerine yağlıboya ,

1870-6, özel

koleksiyon, 79 x 122 cm

Bu, Londra'da yeni açılan Grosvenor Gallery'de sergilenen ve büyük begeni toplayan resmin iki versiyonundan ilkidir. İmge, Botticelli tarzı bir Venüs ile estetizm üslubuyla betimle n miş

Bruna Brunel/eschi, DG Rossetti, guvaş , 1878, Fitzwilliam Museum, Cambridge, İngiltere,

34 x 31 cm Şubat 18/8 tarihli bir mektupta Rossetti Jane'e, onu model alarak yaptıgı bu resimden bahseder. Resim on yıl önceki bir başka eserle benzerlik taşır, fakat Rossetti bu imgenin bir önceki eserin basit bir tekran olarak görülmemesi konusunda çok hassastır. Mektupta bu nedenle eseri, kumral bir kurmaca karaktere göndermeyle, Bnına Bnınel/eschi olarak adlandırdıgını söyler.

genç kızlan başanyla birleştirir. Ancak BurneJones'ta pek alışılmadık bir şeki l de Arkadyan manzara içine yerleştirilmiş sahne, onun eserlerinde görülen dinamizmden yoksundur. Yazar Henry James, "keşif dogurganlıgını" ve "yetenekli bir renkçi" olmasını takdir ederek, Burne-Jones'un eserleri önünde saygıyla egilir.

Ö N RAF FA E L L O C U ESTET i Z M 1 8 7 O- 1 8 8 O 231

Kutsanmış

Genç Kız,

DG Rossetti, tuval üzerine yoğlıboyo, 1875-8, Fogg Art Museum, ABD, 137 x 97 cm

Rossetti'nin hamisi William Graham, ana resmin alt kenanna eklenecek, daha küçük boyutlu bir anlatısal resim talep eder. Ortaçag ve erken Rönesans altarlarında resmin alt kenanna, Vatikan protokollerine uyması gerekmeyen bir üslup la İ nci l hikayeleri betimleyen eklemeler yapmak, yaygın bir uygulamaydı. "Genç kız"ın altındaki figür, bir kır manzarası içine uzanmış onu bekleyen sevgi lisidir.

232 GALERİ

La Donna De/la Finestra, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya, 1879, Fogg Art Museum, ABD, 1O1 x 74 cm Başlığın bir karşılığı da "merhametli kadın"dır ve figürde Jane Morris model a l ınmıştır. Resmin çerçevesine Dante'nin

Vito

Nuova'sından satırlar

eklenmiştir. "Kutsal merhametin filizlenişini görür gözlerim . .. ve ağlayışımı görüp hakir bilirsin diye titrerim." Eseri, Morris'e Kelmscott Press'i kurmasında yardım eden, antika kitap satıcısı Frederick Ellis satın alır.

Oğlu , Ford Madox Brown, tuval üzerine

Tel/'in

yağlıboya, 1880, özel

koleksiyon, 41 x 37 cm

Wilhelm Teli efsanesi Avrupa'da, Rossini'nin bu efsaneyi ele alan operasının l 829'da sahnelenmesinin ard ı ndan popülerl ik kazanır. Madox Brown'un bu resminde, babasının bir okla vurduğu elmayı gururla gösteren T ell'in oğlu görülür. Resim için modellik yapan çocuk, Madox Brown'un torunu Ford Madox Hueffer'dir. Hueffer daha sonra dedesinin biyografisini yazacakt ır.

ÖN RAFFAELLOCU ESTETiZM 1870-1880 233

Altın

Basamaklar, E Burne-

Jones, tuval üzerine yağlıboya, 1876-80, Tate Gallery, Londra, İngiltere, 269 x 117 cm

Bu bir hayli beğenilen ve modern resmin anlamı, pek çok tartışmaya konu olmuştur. şaşırtıcı şekilde

Beatrice'nin

Selamı,

DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1880-1 , özel koleksiyon, 134 x 81 cm

Rossetti'nin önceki Beatrice kompozisyonlanndan farklı olarak burada Dante ve onu koruyan "Aşk" figürleri arka plana gönderilmiş, bakışlar sadece Beatrice'ye yönlendirilmiştir. Beatrice Floransa' nın bir sokağında yürür; bir yanında gül, diğer yanındaysa yasemin vardır. Rossetti'nin son resimlerinden biridir ve öldüğünde stüdyosundaki şövalede durmaktadır.

Başı sonu belirsiz bir kız grubunun dolana dolana merdivenden inişi, esere, pek çok sanatçıya ilham vermiş rüya benzeri bir nitelik kazandınr. Bu sanatçı l ardan biri de, Burne-Jones'un eserlerine hayranlığı bilinen Picasso'dur.

23 4 GALERi

Değirmen ,

E Burne-Jones,

tuval üzerine yağlıboya , 1870-80, Victoria and Albert Museum, Londra,

İngiltere, 91 x 198 cm

Güneşi

Hareket Ettiren Aşk, E Burne-Jones, suluboya, y. 1880, özel koleksiyon, 217 x 107 cm

Bu, Burne-Jones'un bir duvar halısı tasanmının renkli versiyonudur. Duvar halısını işleyen kişi , hamisi William ' ın kızı Frances Graham'dır. Burne-Jones ona aşık olur ve kadın bir başkası yla evlenerek onu reddedince kalbi kı n lı r. Fakat ikili iyi birer dost olarak kalır ve Frances, yaşam ını n sonlannda sanatçının refakatçisi olur.

Constantine lonides bu resmi 1870'te sipariş etti ve "Üç: Güzeller" için aile fertleri poz verdi: Marie Spartali, Aglaia Coronio ve Maria Zambaco.

"Üç: Güzeller" aslen ve zerafeti simgeleyen, Zeus'un kızlan ve Musaların eşlikç:ileriydi. Rönesans'tan itibaren pek çok sanatçı onlan birlikte gençliği, neşeyi

zaman geçirirken ya da dans ederken bet i mlemiştir, fakat Burne-jones bu sahneye yeni bir maneviyat katar.

ÖN RAF FA E LLOC U ESTET IZM 1870 - 1 880 235

Mnemosyne, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya, 1881 , Delaware Art Museum, ABD, 126 x 61 cm Yunan mitolojisinde Mnemosyne belleğin simgesidir. Art arda on gece Zeus'la birlikte olur

Genç

Kız

Flamborough,

WH Hunt, tuval üzerine yağlıboya, 1882, özel koleksiyon, 133 x 88 cm H unt bu resmi l 882'de Grosvenor Gal lery'de sergiler. Sanatçı n ı n kı z ı Gladys bu portrede, Oliver Goldsmith romanı Wakefıeld Papozı'ndan

Flamborough ad lı genç kız karakterine bürünür. Hakiki Ö n Raffaelloculuğun tüm il kelerine sahi p bu resimde başanyla sergi lenen genç kızlann masum güze l liği, Millais gibi H unt'ı da büyülemiştir.

ve dokuz Musa yaratır. Resmin tasanm ı , Astarte Syriaca resmininkine bir hayli benzer ve Rossetti resme eşlik etmesi için birkaç dize kaleme alır: " Sen ruhun kanatl ı gonca kadehinden dolarsın, Senin kandilin, Ey Bellek, ateş li kanatlanyla gayesine uçar."

Son Yıllar: 1880 Ertesi

Rossetti l 882'de ölünce, yüzyılın son yirm i yılında Ön Raffaelloculuğa Burne-Jones hükmetti. Fakat Victoria dönemi İngiltere 'sinin zirve noktası olarak görülecek olan, üç: yüzyılın en radikal sanat hareketi son kez çiçek verirken, bu estetiğin John Wiliam Waterhouse ve Evelyn de Morgan gibi diğer

takipçileri de saflara

katıldı.

Solda: Ölüm Kayası, E Bume-jones, tebeşir, y. 1880, özel koleksiyon, 27 x 15 cm. Yukarıda: "Sirenler" için T asanm, E Bume-jones, guvaş ve suluboya, 1890'/ar, özel koleksiyon, 51 x 70 cm.

238 GALERi

Marie Spartali Portresi, E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya, y. 1880, özel

koleksiyon, 69 x 48 cm

Marie Spartali, Burne-Jones ve Rossetti'nin modeli olması bir yana, bizzat başanlı bir Ön Raffaellocu sanatçıydı. Ford Madox Brown kendi çocuklanyla beraber ona da resim yapmayı öğretmişti. Spartali 1871 'de Amerikalı gazeteci William Stillman ile evlendikten sonra ABD'ye gitti ve orada ressamlık yaptı. Bu resmin ilham kaynağı, Rossetti'nin bir şiirid i r.

"Uyuyan Prenses" Etüdü, E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya, y. 1881, özel

koleksiyon, 5 1 x 5 1 cm

Bu eskiz,

Uyuyan Güzel serisi

için yaptığı çok sayıdaki ön çal ı şmadan biridir. Seriye 1871 'de, Tennyson'ın söz konusu peri masalını merkeze alan Gündüz Düşü şiirinden ilhamla başlamıştı. Burnejones'un serisi, peri masalının hikayesini değil, aşkın zorluktan yenme gücünü aktarma amacındaydı.

SON Y 1L LA R : 1 8 8 O ERTE Si 239

Bağışlanma Ağacı, E Burne-

Jones, tuval üzerine yağlıboya , 1881-2, Lady

Lever Art Gallery, Liverpool, İngiltere, 191 x 107 cm

Burne-Jones, muhtemelen daha önceki eseri Phyliss ve Demophoon'un tam ç ı plaklık nedeniyle aldığı eleştirilerden kaçınarak.

konuyu ve kompozisyonu bu resimde yeniden ele alır. Demophoon evlenmek niyetiyle Phyllis'e geri döner, fakat Phyllis onun geri dönmeyeceği korkusuyla intihar etmiştir. T annlar onu bir badem ağacına dönüştürmüştür.

Pişman Demophoon ağacı kucaklayınca, ağaç tekrar

sevgilisine dönüşür.

Proserpine, DG Rossetti, tuval üzerine yağlıboya , 1882, özel koleksiyon, boyutlar bilinmiyor Bu resmin sekiz versiyonu bunlardan bazıları sanatçının l 882'deki ölümüne kadar tamamlanamamıştır. Jane vardır;

Morris'in modellik yaptığı figür, Pluto tarafından zorla kaçınlarak Yeraltı Kraliçesi olan Proserpine'dir. Kaçınldığında Pluto'ya ait dört nar tanesi yer ve o andan itibaren her yıl dört ayını Pluto'nun tutsağı olarak geçirmek zorunda kalır.

240 GALERi

Medusa 'nın Bulunuşu ,

E Burne-Jones, guvaş , 1882, Southampton Art Gallery, İngiltere, 153 x 137 cm

Perseus serisinden bu tamamlanmamış

eser, Perseus'un mağaraya girerek Medusa ile karş ı laşmas ını betimler. Perseus onun yerini tespit etmek ve doğrudan kendisine bakıp taşa çevirememesi için bir ayna ku ll an ı r. Medusa'nın başını kesip elindeki çuvala koymadan kendi yerini tespit edemesin diye de bir görünmezlik miğferi takar.

Modeline Scott, Ford Madox Brown, tuval üzerine 1883, Manchester City Art Gallery, İngiltere, 122 x 79 cm

yağlıboya,

Madox Brown kariyerinin sonlannda, yeni belediye sarayı için üstlendiği

Manchester Duvar Resimleri serisiyle meşguldü . Bu yerine getirebi lmek için Manchester'a taşındı ve şehir ahalisinin bir dizi portresini resmetme fırsatı buldu. Bun lardan biri de, Madeline Scott'u üçteker sürerken tasvir eden bu sevimli portreydi. Madeline, s i parişi

Manchester Guardian gazetesinin editörü CP Scott'un kız ı yd ı .

SON YILLAR: 1880 ERTESi 24 1

Çarkıfelek , E Burne-Jones,

tuval üzerine yağlıboya , 1875-83, Musee d'Orsay, Paris, Fransa, 199 x 100 cm Yaşam Çarkı ' nın

etrafındaki

figürler, açıkça Michelangelo'nun çıplak erkek tasvirlerinden ilham almıştır. Fortuna çarkı çevirirken, figürler kendi kaderlerini kontrol etmekten aciz şekilde ona baglıdır. Figürlerden birinin elindeki altın ok, onun hayatta bahtın ı n aç ı k o l acagını ima eder. Bu resim temelde estetizm hareketinin bir örnegidir, fakat yine de izleyiciye " (çarkıfelekte) sıramız geldiginde bizim de ona baglı olacagımız" mesaj ı n ı vererek, estetik dışı bir işlev taşır.

Hükmün İnfazı, E BurneJones, guvaş, 1882, Southampton Art Gallery,

İngiltere, 154 x 138 cm

1875 yılında hem siyasetçi ve sonraki yı l larda başbakan­ hem de büyük bir sanat hamisi o lan Arthur Balfour için başlanan on resimlik Perseus serisi on yılda tamamlanır. Seri, William Morris'in Kral Akrisios'un Hükmü şiirini temel alsa da, Yunan mitolojisinden derlenen bu hikayelerin öncüllerine Rubens ve Tiziano'nun Rönesans dönemi resimlerinde rastlanır.

242 GALERi

Kral Cophetua ve Dilenci

Kız ,

E Burne-Jones, tuval üzerine yağlı boya, 1880-4, T ate

Gallery, Londro, İngiltere,

293 x 136 cm Bu resimdeki dilenci kız için, Burne-Jones'un karşılıksız aşkı Frances Graham modellik yapar. Sanatçı, aşkta reddedilmenin bir sembolü olarak, figürün etrafına rengarenk dağ laleleri yerleştirir. Bir Elizabeth dönemi halk masa l ı olan ve T ennyson tarafından nakledilen hikaye, güzelliğinin esiri olduğu bir dilenciyle karşılaşana kadar aşkın soyluluğunu reddetmiş bir kralı anlatır.

Amaryllis, WH Hunt, panel üzerine yağlıboya , 1886, özel koleksiyon, 64 x 53 cm

Millais'in aksine Hunt henüz Akademi'ye seçilmemişti, fakat hala, sanat hamilerine hitap eden aynı "süslü" resim çizgisini sürdürmekteydi . Akademi yerine, Burne-jones gibi Grosvenor Gallery'de boy gösteren sergiciler çevresine dahil olmuştu. Yine de resimlerinde diğerlerinden farklı bir estetizm arayışı içindeydi.

SON YILLAR : 1880 ERTESi 243

Sha/ott Leydisi, JW Waterhouse, tuval üzerine yağlıboya , 1884, T ate Gallery, Londra, İngiltere, 153 x 200 cm

T ate'teki en popüler resimlerden biri olan bu eser, Sir Henry Tate tarafından satın alınarak mirasının bir parçası haline geldi. Bu büyük boyutlu resim, T ennyson'ın aynı adlı şiirini temel alır. Şiirde "Leydi", Sir Lancelot'a dogrudan bakması nedeniyle büyük bedel öder. Burada, onu ebedi istirahatgahına götüren sandalda görülür.

Al/eluia, E Burne-Jones, duvar halısı, y. 1885, Harris Museum, Preston, İngiltere, 175 x 95 cm

Bu eser, Morris & Co. için yap ılmış bir duvar halısı tasanmıdır.

Burne-Jones, diger Ön Raffaelloculann aksine, l 875'teki yeniden yapılanmadan sonra şirkette kalır. Özellikle büyük boyutlu çalışmayı sürdürdügünden, şirket için ürettigi eserler harikuladedir. Genelde dinsel kurumlan hedefleyen vitray ve duvar halısı üretimine dahil olur. Morris'in girişimi Kelmscott Press için grafik tasanmlar yapma işine de girer.

244 GALERi

Dani:ie ya da

Tunçtan Kule,

E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya, 18878, Glasgow Art Gallery, İskoçya , 231 x 113 cm

şekilde betimlerken

Rembrandt, onun a ltın saganagı kıl ıgına girmiş Zeus tarafından baştan ç:ıkanldıgı

yat ak odas ı sah nesini ku llanır. Burne-Jones'un

Danae, aşkla ilgili pek ç:ok

resminde Danae, babasının,

Rönesans resmine konu olmuştur. Örnegin, Tiziano

hamile kal maması iç:in onu

onu bir dizi resminde Cupido tarafından kandırı l m ı ş

kapatacagı tunçtan bir kuledeki tutsaklıgı üzerine

düşünürken görülür.

resminde kul l an ılm ak üzere

Hercu/es Hesperidlerin Bahçesinde, WH Hunt,

ya pılmıştı r. Orijinalinde,

boyalı alç ı,

Arthur efsanesindeki imgeyle

1887,

Manchester City Art Gallery, İngiltere, oval

69 x 52 cm

çelişmekte olan İsa figürü yer alır. Fakat bu resmin, kimsenin ölümsüz olmadıgı düşüncesini vurgulamak

Bu boyalı alç:ı Hercules resmi, Hunt'ın Shalott Leydisi

dışında, "Leydi"nin ö lümüyle

ç:ok az i li şki si vardır.

SON YILLAR : 1880 ERTESi 245

İsa Doktorlar Arasında, WH Hunt, tuval üzerine yağlıboya , 1887, New Walk Museum, Leicester, İngiltere, 64 x 126 cm

Hunt burada, daha önceki resmi Mesihin Tapınakta Bulunuşu'nda ele aldığı İncil hikayesine geri döner. Luka İncili'nden alınan ve her iki resme de temel teşkil eden pasaj, başka sanatç ılar tarafından da resmedi l miştir. Albrecht Durer'in İsa

Doktorlar Arasında ( 1506) ve Hunt'ın çağdaşı Heinrich Hoffman'ın İsa Tapınakta adlı eserleri buna örnektir.

Uğursuz Baş ,

E Burne-Jones,

tuval üzerine yağlıboya , 1887, Staatsgalerie, Stuttgart, Almanya,

155 x 130 cm Arthur Balfour tarafından sipariş edilen Perseus serisinin bir parçası olan bu resmin orijinal versiyonu guvaştır. Resimde Perseus, Andromeda'ya, taşa çevrilmekten kurtulmak için Medusa'nın başının yansımasına bakması gerektiğini anlatır.

Arka klasik dönemi hatırlatan eser, büyü k ihtimalle Burne-Jones'un İtalya seyahatlerinde hayran kaldığı Rönesans planıyla

manzaralarından

ilham almıştır.

l

246 GALE Ri

Yaratılış

Melekleri, E Burne-

Jones, vitray, y. 1890, Manchester College, Oxford, lngiltere, boyutlar bilinmiyor

Manchester College'ın tarihi 18. yüzyı lın sonlarına kadar uzanır. Faaliyetlerini önce Y ork, Londra ve Mancester'da sürdüren okul, nihayet l 893'te O xford'da kendisi için inşa edilmiş bir binaya taşınır. Bina, gotik mimar Thomas Worthington tarafından tasarl anmış ve Burne-jones'a ait bu vitray gibi harikulade detaylarla bezenm iştir.

SON YILLAR: 1880 ERTESi 247

Crabtree l 639'da Venüs'ün Geçişini İzliyor, Ford Madox

Brown, 1881-3, Manchester City Art Gallery, lngiltere, 26 x 56 cm Madox Brown, Manchester Belediye Sarayı için yaptığı duvar resimlerinden düşük bir ücret aldığı kanaatindeydi. Daha fazla para kazanmak için, resimlerin buradaki gibi küçük boyutlu örneklerini üretti. Burada bir manifaturacı, Venüs'ün Güneş'in önünden geçişini izlemekte, imge karanlık bir odadaki teleskopuna yans ımaktadır.

Ölüm Meleği, Evelyn de

Stanhope, onu sık sık kendi

Morgan, tuval üzerine

yaşadığı Floransa'ya davet

yağlıboya, 1890, De

Morgan Centre, Londra, lngiltere, 124 x 93 cm

ediyordu. Küçük yaşlardan itibaren sanata tutkundu ve Floransa sanatından

Evelyn de Morgan, Ön

- özellikle de favorisi Botticelli'den- büyük ilham

Raffaellocu üslubun üretken ressamlanndan biriyd i. Dayısı John Roddam Spencer

Sir Lancelot'un

Başarısızlığı,

E Burne-Jones, guvaş, y. 1890, özel koleksiyon, boyutlar bilinmiyor

oğlu Sir Galahad tarafından bulunur, fakat Lancelot zina yaptığından Kase'ye sadece bakmasına izin veri lir. Eser,

yeni inşa edilen Stanmore Kutsal Kase'yi bulamayan Sir Lancelot, hayal kınklığı içinde yere yığ ılır. Kase sonradan Lancelot'un gayrimeşru

Hall'deki devasa duvar halılanndan biri için tasarlanmıştır.

almıştı . Seramikçi William de

Morgan ile evlendi.

248 GALERi

Kirke Kadehi Odysseus'a İkram Ediyor, JW Waterhouse, tuval üzerine yağlıboya, 1891, Oldham Gallery, İngiltere,

146 x 90 cm Kirke, Homeros'un Odysseia'sında güneş tannsı

Helios'un kızı o larak belirir. Uzak bir adada yaşar ve sarayı vahşi hayvanlarla dolu

bir onmanla çevrelenmiştir. Ustalıkla yapt ı g ı bitki sel iksirleri, onmanı işga l eden yaratıklan uysallaştınmak ve kayıp denizcileri uyutmak

için kullanır. Bu sahnede Odysseus'a iksirlerinden birini ikram etmektedir, fakat Odysseus onun hilekarlıgı konusunda önceden uyan lm ıştır.

Konsül Odası, E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya, 1872-92, Delaware Art Museum, ABD,

124 x 264 cm

Uyuyan Güze/'den alınm a bu sahnede, tahtında oturan kral ve maiyeti sihirli bir derin uykuda, lanetlenmiş prensese yard ım etmekten aciz halde betimlenmiştir. Burne-

Jones uyuyanlann üzerini saracakmış gibi duran dalları, fi gürlerin kı vrım lı hatlarını vurgu lamak için kullanmıştır.

SON YILLAR : 1880 ERTESi 249

Da/ton Bataklık Gazlarını Topluyor, Ford Madox Brown, duvar resmi, 187993, Manchester Belediye Sarayı , İngiltere, boyutlar bilinmiyor

Kutsal Ateşin Mucizesi, WH Hunt, tuval üzerine yağlıboya, 1892-9, Fogg Art Museum, ABD, 92 x 116 cm İl k Ön Raffaelloculann kahraman ı , ressam ve

toplumsal eleştirmen William Hogarth'tan esinle Hunt, Kutsal T opraklar'da gördüğü bir sahneyi hicveder. Resimdeki Paskalya Yortusu ayininde, hacılar bir Yunan Ortodoks rahip tarafından üretilmiş kandi li n "mucizesine" tanık olmak için Kudüs'e gelirler. Kandil görünüşe göre ilahi bir yol la yakılmıştır ve Hunt, bu ilahiliği kutsamak için cemaatin kandili tuhaf bir şekilde elden ele dolaştırmasını betimler.

Bu eser, Madox Brown'un ölene kadar üzerinde çalıştığı ve her biri Manchester tarihinden bir kesiti anlatan on iki panelden biridir. Yeni açılan, neo-gotik üslupta inşa

edilmiş

belediye sarayının süslemek

duvarlannı

üzere s ipari ş edilmiştir. Burada, aşın basınç: ya da sıcaklık altında gazlann sıvıya dönüştürülebileceği

şeklindeki radikal teorisini destekleyecek deneyler için bataklık gazı toplayan kimyager John Dalton ( 1776- 1844) görülür.

250 GALERi

Güneş Şövalyesi, Arthu r

Hughes, mukavva üzerine yağlıboya , 1893, özel koleksiyon, 28 x 40 cm

Bu eser, 1860'ta yapılan bir resmin küçük boyutlu versiyonudur. Hughes resmi , William Beli Scott'un eşi Alice Boyd için yapar. Kal kanının armasında güneş

motifi olan ve ölmeden önce son kez güneşin batışını seyredebi lecegi bir yere taş ı nan bir şövalye betimlenmiştir. Güneş ufukta kaybolurken, şövalye son duasını eder.

Ophelia, JW Waterhouse, tuval üzerine yağlıboya , özel koleksiyon, 124 x 74 cm Waterhouse dogadaki detaylan, kırk yılı aşkın bir süre önce aynı temay ı ele alan Millais kadar özenle betimler. Bu, Ruskin'in ilkelerinin, en azından bazılan için 19. yüzyılı n sonlannda hala geçerli oldugunu gösterir. Bu versiyonda bir nehrin kı yı s ı ndaki O phelia kaderi üzerine düşünmektedir. Hamlet'e duydugu karşılıksız aşk. dengesini bozmuştur. Ona karşı hisleri hem aşk hem de nefrettir.

SON YILLAR: 1880 ERTESi 251

La Belle Dame Sans Merci, JW Waterhouse, tuval üzerine yağlıboya , 1893, Hessisches Landesmuseum, Darmstadt, Almanya, 112

x 81 cm

Resmin başlıgının tercümesi olan Merhametsiz Güzel, John Keats'in l 8 l 9'da yazdıgı ve resme ilham veren şiirin adıdır. Şiirde şu dizeler yer alır: "Çayırlarda bir kadına rastladım, Güzel mi güzel -sanki bir peri kız ı , Saçları

uzun, ayagına çabuk, Ve yabaniydi bakışlan." Geç dönem Ön Raffaelloculuga mensup pek çok sanatçı, benzer şekilde bu şiirden ilham almıştır.

Melek Cebrail, Bir Müjdeleme Parçası, E Burne-Jones, panel

üzerine yağlıboya , 1893, özel koleksiyon, 85 x 85 cm

Burne-Jones l 879'da Müjdeleme'nin bir versiyonunu resmetmiş, Melek Cebrail ile Bakire Meryem arasındaki anlaşmayı betimlemişti. Bu versiyonda arka plan, quattrocento resminden ilham alır, fakat Burne-Jones'u n vitray tasanmlannda sıkça görülen basitleştirilmiş yüz hatlarıyla figürün kim oldugu ilk anda çıkanlamaz. Bunun aslen bir diptigin parçası oldugu düşünülür.

252 GALE RI

Arthur'un Ava/on'da Son Uykusu , E Burne-Jones, tuval üzerine yağlıboya , 1881-98, Museo de Arte de Ponce, Porto Riko, 645 x 282 cm

Bu devasa resim, sanatçıyı l 898'deki ölümüne dek meşgul eden yirmi yıllık bir çalışmanın ürünüdür. Pek çok kişiye göre boyutlan ve

detayları

nedeniyle bu eser onun başyapıtıdır. BurneJones da resmi "en büyük hayalim" olarak nitelendirir. Kral Arthur maiyetinin hazır bulunduğu bir ortamda son nefesini vermektedir. BurneJones'un tüm eserlerinin özündeki , dinginlik ile hareketlilik arasındaki geçiş anını örnekler.

Shalott Leydisi, WH Hunt, panel üzerine yağlıboya , 1886-1905, Manchester Art Gallery, İngiltere, 44 x

34 cm

Hunt bu konuyu ilk kez l 857'de, Moxon Tennyson için bir çizim yaparken ele alır. Şair o dönem Hunt'ı,

Adonis'in Uyanışı, JW Waterhouse, tuval üzerine yağlıboya, 1899, özel

koleksiyon, 96 x 188 cm

Percy Shelley, şair arkadaşı john Keats'e bir ağıt olan Adonais'i yazar. Şiir, Aphrodite'nin, ölü bedenine nektar sürmesiyle yeniden doğan Adonis efsanesini temel alır. Yarasından dökülen her kan damlası, Waterhouse'un resmettiği gibi, bir dağ lalesine dönüşür.

figürü kendi metnindeki tasvirin ötesine geçerek ayrıntılandırmakl a e l eştirir.

Otuz yıl sonra Hunt, görme kaybına rağmen bu olağanüstü detaylı resmi yapar. Resim fantastik unsurlardan kaçınsa da, özgün çizimden çok daha fazla detay ve süsleme içerir.

SON Y 1L LA R: 1 8 8 O ERTE S 1 253

Şövalyelerin

Birmingham Museum and

serisinin parçasıdır. Bu panelde, Kutsal Kase'yi bulma amacıyla Camelot'tan yola çıkan Yuvarlak Masa

Art Gallery, İngiltere,

Şövalyeleri betimlenmiştir.

ve Yola

Silah

Kuşanışı

Çıkışı, E Burne-

Jones, duvar halısı, 1895-6,

360 x 244 cm Bu eser, Wolverhampton Compton Hail için alınan bir sipariş üzerine, Burne-jones'un Morris & Co.'ya tasarladığı bir duvar

yakınlanndaki

halısı

Detaylı armaların çoğu

William Morris tarafından tasarlanmıştır. Resmin solunda Kraliçe Guinevere, Sir Lancelot'a kalkan ın ı teslim ederlken görülür.

Modern estetiğe başkaldırma ve klasik sanat ülkülerine geri dönme arayışındaki Ön Raffaellocu Kardeşlik'in canlı bir anlatımı .

•

John Everett Millais, Dante Gabriel Rossetti ve Wiliam Holman Hunt gibi başlıca Kardeşlik

üyelerinin etkileyici biyografilerine yer verilen bir inceleme .

•

Tüm Ön Raffaellocuların en önemli eserlerini içeren, üsluba ve tekniğe dair derin analizlerin

eşlik ettiği kapsamlı

bir galeri.

•

Ön Raffaellocu hareketin dünya görüşünün, bunun sanat aracılığıyla nasıl temsil edildiğinin

ve dönemin

eleştirmenlerince nasıl algılandığının irdelendiği

bir kaynak.

• Harikulade 500 resimle zenginleştirilmiş zengin bir seçki.

•

EN ÖNEMLİ ESERLERİNDEN 290'1 AŞKIN ÖRNEKT~N .OLUŞAN GALERİ İLE ÖN RAFFAELLOCULARINİ YAŞAMLARININ VE SANATLARININ RESiMLi AÇIKLAMASI ;ı 1

·~

•••.• ,

·ıı

. ..

..

:~~·\.(''

~

1 111111