Macbeth

Citation preview

ÇAN YAYlNLAR I

Bu kitap, GUN Basımevinde

1962 Yılında Basıl.mııjtır.

12

W. SHAKESPEARE

MACBETH

ç

e

v

r

e

n

Sabahatt i n EYUBOGLU

Çan Yayınları İs ta nbul ı 9 6 z

K İ Ş İ L E R

DUNCAN, İskoçya kıralı MALCOLM oğull an DONALBAİN MACBET H ,Kıral ordusunun komutanları BANQUO MA C DUFF LENNOX İskoçya soylu kişileri ROSS MENTEİTH ANGUS CAITHNESS FLEANCE, Banquo'nun oğlu SIW ARD , Northumberland kontu ve İngiliz ordusu komutanı. GENÇ SİWARD, Siward'ın oğlu BEYTON , Macbeth'in subayı MACDUFF'IN OGLU BİR İNGİLİZ HEKİMİ BİR İSKOÇYALI HEKİM BİR HABERCİ BİR KAPICI BİR İHTİYAR LADY MACBET H LADY MACDUFF LADY MACBETH'İN HİZMETiNDE BİR KADIN HEKATE VE ÜÇ CAD! BANQUO'NUN HAYALETİ ve başka hayaletler Beyler, soylukişiler, subaylar, askerler, katiller, uşaklar ve haberciler.

Perde 1

SA H N E

I

Kırda ıssız bir yer. Gök gürültüsü, §İm§ek parıltısı. üç c adı sahneye girer. BİRİNCİ CAD! Gelecek üçler toplantımız ne zaman peW? Gök gürler, şimşek çakarken mi? Yoksa yağmur yağarken mi?

İKİNCİ CAD! Gürültü patırtı bitsin de öyle; Savaşı kazanan kaybeden bilinsin hele. 5

MACBETH ÜÇÜNCÜ CADI Gün batınadan her �ey biter.

BİRİNCI CADI Bulu�acağımız yer?

İKİNCİ CADI Fundahk.

ÜÇÜNCÜ CADI Macbeth'i göreceğiz ya orda!

BİRİNCİ CADI Dur geliyorum, kara kedi, bağırma !

İKİNCİ CADI Beni de çağıran ye�il kurba�:"a.

ÜÇÜNCÜ CADI A�ama.

ÜÇÜ BİRDEN İyi demek kötü demek, kötü demek Iyi demek; Sisll puslu havalarda kanatlanıp uçmak gerek.

malımuzları kı>.dar keskin olmalı, Yetişemedik. Güzel ve soylu bayan, Sizde misafiriz bu gece.

27

MACBETH LADY MACBETH Biz kullarınızın van yoğu, adamları, hatta canları, Sizin bir cnıanetinizdir bizde. ller an, her şeyimiz efendimizin emirlerinde.

DUNCAN Verin elinizi; Şatonun beyine götürün beni. Kendisine sevgimiz büyük, vereceklerimiz de bitml� değil. İzin verdinizse, girmemize, buyurun . . .

orlar; gece mi sabah mı belli değil.

MACBETH Macduff kulak asmıyor bizim çağrımıza Ne diyorsun buna?

LADY MACBETH Adam yollamış mıydınız kendisine?

MACBETH Başkasından öğrendim durumunu. Ama adam da yolhyacağım ayrıca. Her birinin evinde bir gözcüm var, HizmeteHer arasında, benden para alan. Yarın cadı karde!)lerc gideceğim. Daha çoğunu söylesinler. Bilmeliyim çünkü ; En kötü yoldan da olsa, en kötüyü bilmeliyim. Engel dinlemem artık kendi çıkarırnın önünde. Öylesine kan içinde yüzüyorum ki artık. Geri git�m de bela, ileri gitsem de. Neler kuruyorum kafamda, hiç beklenmedik Kimseler sezinlemeden yapmam lazım bunları.

LADY MACBETH Size lazım olan uyku, Her caniıyı dinlendiren uyku.

MACBETH Haydi, gidip uyuyalım. Benimkisi delilik İlk ağızda insanı saran korku b u ; 74

PERDE III, SAHNE V Alışmak ister buna: Acemiyiz henüz kan d ökmede.

( Çıkarlar.)

S A H N E

V

Bir ç alılık. Gök gürüL tüleri. üç cadı girer ve Hekate ile ka�ıl�ırlar.

BİRİNCİ CADI Ne var, Hekatc? Hayır ola? Kızgın görünüyorsun.

HAKATE Nasıl kızmam? Sizi cadı karılar, sizi! Sizi yüzsüzler, Sizi başından biiyük işlere kalkışanlar! Siz nasıl Macbeth'le anlaşır, Ölüm alış verişine girerseniz de Bana anlatmazsınız bu şeytanhklan? Ben ki başıyım bu işlerin, Sanatımızın sırlarını, b üyü yapmasını Benim öğreten size. İşin kötiisii. bütün yaptığınız da ne? Bir azgın, bir dik kafalı insanoğluna, Sizi değil, kendi çıkannı d üşünen, 75

MACBETH İçi kin dolu bir insanoğluna hizmet etmek. Temizleyin şimdi yediğiniz haltı Gidin şimdi ve gün doğarken, Akheron kıyısında bulun beni. Macbeth oraya gelecek, Falına baktırmaya. Kap, kazan, büyü, müyü, Hazırlayın nenlz varsa. Ben uçuyorum karanlıklara, Bir lşim var plşlrilecek bu gece, Yarın öğleye, bir karışık, Bir belalı büyük Iş. Ayın kıyısında sarkan, Bir damla var büyülü, duman duman. Onu kapacağım yere düşmeden O damla girdi ml bizim tezgaha Öyle cinler çıkacak ki Içinden Girip beynine, düşlerine Belaya salacaklar başını. Kaderi saymaz, ölüme aldırmaz olacak Aklın, korkunun sınırlarını aşıp Tanndan ötelert" gidecek umutları. Oysa hep bilirsiniz nedir, Ölümlülcrln başını yiyen Kendine fazla giiven. ( Içeriden çalgı ve şarkı duyulur « Gelin, gelin». . . diye bir şarkı ) Durun! Beni çağırıyorlar. Bakın perl kızıma Oturmuş bekliyor beni sisler Içinde.

( Çıkar.) BİRİNCİ CADI Gelln, çabuk olalım : Birazdan gelir yine.

( C adılar çıkar. > '76

S A H N E

VI

Fores. Sarayda bir oda. Len­ nox ve bir başka bey girerler. LENNOX Bu sözlerim seni uyarmak için sadece Ötesini sen düşün, kendin yorumla. Benim dediğim şu yalnız : Bu işclrin içinde bir Iş var gibi. 1\'Iacbeth babacan Duncan'a ya�dı Nasıl yanmasın? Adam öldü gitti. Yiğit Banquo da fazla geeikti karanlıkta. Oğlu öldürdü diyelim kaçtı çünkü. O kadar geç kalmamalı insan dışarda. Malcolm'la Donalbain'in yaptıklarıysa Herkesin canavarca bulacağı bir şey O canım babayı öldürmek, olur melunluk deği l ! Macbeth a z mı yandı bu işe? Yürekten gelen bir öfkeyle Ilemen delik deşik etmedi mi O üçü de sarhoş, uykulu kaatilleri? Ylğitce bir davranış değil mi bu? Akıllıca hem de Çünkü herifler yaptıklarını inkar edip Milleti çileden çıkaracaklardı. Evet, herşeyi yolunca yaptı doğrusu. llattıi, öyle geliyor ki bana, Duncan'ın oğuUarı eli altında olsalardı 77

MACBETH Onlar da görürdü ne demek olduğunu Baba öldürmenin. Felance da öyle. Ama, susalım! Çünkü, duyduğuma göre Macduff ileri geri konuştu diye, Ziyafete de gelmediği için gözden düşmüş. Sizin bir haberiniz var mı? Macduff nerdeymiş? BE Y

Duncan'ın oğlu İngiltere Sarayında yaşıyor, Doğuştan hakkı olan tahtmda bu zorba oturu rken. Dini bütün Edward öyle iyi bakıyor ki ona, Bahtsızlığı soyunun şanını azaltmıyor hiç değilse. Macduff da oraya gitti : Kırala yalvaracak Northumberland'ı ve yiğit Siward'ı ayaklandırsm da, Onların ve Tannnın yardımıyla Yeniden sofralanmızı kurabilelim, Gecelerimize uykuyu getirebiielim diye. Kanlı bıçaklardan kurtaralım diye Şölenlerimizi, şenlikelrimizi. Büyüklere saygımız yürekten olabilsin GördüğÜmüz saygıdan utanmıyalım diye. Nasıl hasretiz şimdi bütün bunlara! Kıral haberi alınca kudurdu: Savaşa hazırlanmaya başladı bile.

LENNOX Macduff'u çağırttı mı?

BEY Çağırttı ; ama yolladığı adam, Kesin bir «Hayır, bayınt» cevabı almış, Suratını asıp dönerken de saraya Şöyle bir şeyler homurdanımuş kendi kendine Yanına kalmaz bu cevap senin, Ne diye benim başımı da derde sokarsın? '78

PERDE III, SAHNE I V LENNOX Desenize Macduff'ın koruması gerek kendini, Ne kadar uzak durursa o kadar Iyi eder. İngiltere Sarayına bir melek ondan önce gitse de Açıklasa götürdüğü yaman haberi. Bir an önce rahat etse bu memleket, Kurtolsa o lanetli ellerden.

BEY Benim de dielğim duam ondan yana.

79

Perde IV

S A H N E

I

Bir mağara. Ortada bir kaynar kazan. Gök gür­ ler ve üç cadı girer.

BİRİNCİ CAD! 'feklr ked.l tam üç kez miyavladı.

İKİNCİ CAD! Kirpi üç kez fısladı, bir kez tısladı. 80

PERDE IV, SAHNE I ÜÇÜNCÜ CADI Guguk ku!ju

Vakittir vakit, dedi.

BİRİNCİ CADI Kayna kazan, biz dönelim çevrenede Kokınu!j işkembeyi attım içine. Soğuk soğuk ta!j altında kurbağa, Otuı bir gün, otuz bir gece Zehim zehim zehirini toplaya, Kazanımda ilk önce o kaynaya.

HEPSi BIRDEN Acı üstüne acı, kan üstüne kan, Kayna kazanım kayna, yan ateşim yan.

İKİNCİ CADI Kara yılan kıtır kıtır kesilsin, At kazana fıkır fıkır kaynasın. Senıendcr gözü, kurbağanın ba!j parmağı, Köpek dili, yarasanın kıkırdağı, Yılan dişi, çiyan kuyruğu, Puhu kanadı, kcrtenkele budu, Fokordayıp pişsin kazanda, Bir cehennem yemeği acılığında.

HEPSi BİRDEN Acı üstüne acı, kan üstüne kan, Kayna kazanım kayna, yan atcşim yan.

ÜÇÜNCÜ CADI Pul pul ejderha derisi, kurt dişi, Bir cadı kemiğinin çürümüşü, Köpek balığının kursağı, tuzlu tuzlu, Baldıran kökü, gece koparılmış, gizli gizli. Bir parça Yahudi ciğeri, kara kara, P. l

MACBETH Biraz keçi safrası, san san. Porsuk yaprağının kurumuşu, Ay tutulduğu zaman toplanmışı. Türk burnu, Tatar dudağı, Bir oruspudan doğmuş, Doğar doğmaz boğulmuş. Bir çocuğun parmağı. At hepsini kazana, kayna.sın: Bir az kaplan işkembesi de katmalı ki Koyulaşsın çorba, kıvamına gelsin.

HEPSİ BIRDEN Acı üstüne acı, kan üstüne kan, Kayna kazanım kayna, yan ateşim yan.

İKİNCI CADI Bebek kanıyla da soltuttun mu biraz, Tamamdır büyü, önüne durulınaz. ( Hekate girer. )

HEKATE İyi, aferi n : Böyle çalışmalı cadılar! Kazançtan hepinize pay var. Şimdi dönün, cinler, perller gibi Türkü söyleyip kazanın çevresinde Büyülensin ne varsa kazanın Içinde.

( Müzik ve 'Türkü : ı Gelsin karanlık ruhlar... Bu kazanda dert kaynar. Gün batıp ay doğunca, Cin çalar, peri oynar. İKİNCİ CADI B�'l parmakL'lrımın kaşındığına bakılırsa 82

PERDE IV, SAHNE I Sütü bozuk biri geliy(olr bu yana. Açıl killdim, açıl kapıyı vurana.

( Macbeth girer.) MACBETH Kolay gele, cadılar; gecenin kara kızlan ; Nedir yine yaptığınız, gizli kapaklı?

HEPSi BİRDEN Kendi var adı yok bir iş.

MACBETH Gördüğünüz iş adına, dinleyin beni : Nerden geliyorsa gelsin bildikleriniz, Cevap verin soracaklanma. ister bırakın rüzgarların başını Saldırsınlar kiJiselerin üstüne; İster dalgalar şahlansın, Parçalayıp yutsun bütün gemileri ; Ham başaklar, ulu ağaçlar serilsin yere ; Kaleler yıkılsın içindekilerin başın a ; Saraylar, ehramlar yerle bir olsun ; Batsın bereket hazinesi tabiatın, Bütün tohumlarıyla birlikte ; Yıkılsın herşey yıkılmaktan bıkasıya; Ne isterseniz olsun, tek cevap verin bana.

BİRİNCİ CADI Sor.

IKİNCİ CADI Söyle.

ÜÇtNCU CADI Sor, söyliyellnı.

MACBETH BİRİNCİ CADI Bizden mi duymak Istersin dilediğini Yoksa bizim ustalarımızın ağzından nu?

MACBETH Çağırın görelim onları.

BİRİNCİ CADI Dokuz yavrusunu bir günde yemiş Bir dişi domuzun kanı döküle Bir katilin çarmıhından süzülmüş İnsan yağı ateşlerde yakıla.

HEPSi BİRDEN İster aşağıdan gel, ister yukardan Göster kendini, bütün gücünü kullan! ( Gök gürler, ilk hayalet gözükür: miğferli bir ba§. i

MACBETH Söyle, ey bilinmez güc . . .

BİRlNCİ CADI Aklından geçeni bilir o senin, Sen konuşma, bırak o söylesin.

BlRİNCİ HAYALET Macbeth ! Macbcth ! Macduff'dan koru kendini ! Fife beyine göz kulak ol! Yeter, bırakın beni ! ( Hayalet yere iner, kaybolur. )

MACBETH Kim olursan ol, verdiğin öğüt yerinde, eksik olma! Tam korkularımin üstüne bastın. Ama bir söz daha!

PERDE IV, SAHNE I BİRİNCİ CADI Kimsenin buyruğunu dinlemez o, çağırma. Ama bak bir başkası geliyor, daha da güclü. ! Gök gürültüsü ve ikinci Hayalet. Kanlar içinde bir çocuk. ) İKİNCİ HAYALET Macbeth! Macbeth ! Macbeth!

MACBETH Üç kulağım olsa da, üçüyle dinlesem seni !

İKİNCİ HAYALET Elini kana bula, yılma, yolundan şaşma! Ana karnından çıkmış hiç kimseden korkma. ( Hayalet yerde kaybolur.)

MACBETH Öyleyse, yaşa Macduff! Ne diye korkayını senden? Ama yok, yine de güvenmiyellm, Yazılı bir senet alalım Kader'den: Sağ kalma ki, yufka yürekli Korkuya, Yalan söylüyorsun deyip uyuyablleyim, Gök gürledikçe. ( Gök güler. üçüncü Hayalet gelir Bir çocuk, başında taç, elinde bir ağaç . ) Bu gelen d e kim? Bir kıralın oğlu m u ne Altın kırallık tacı var başında ..

HEPSi BİRDEN Konuşma, dinle.

ÜÇÜNCÜ HAYALET Aslan yürekli ol! Gururlu ol! Düşme ardına Dil uzatan, baş kaldıran, tuzak kuranlann. 85

MACBETH Kimse Macbeth'in hakkından gelemez Koca Birnam ormanı kalkıp üstüne gelmedlkce, Donsinane tepelerine kadar yürümedikce ( Hayalet yerde kaybolur. )

MACBETH Hiç bir zaman desenize ! Kim yürütebilir ormanı? Kimin sözü geçer ağacın toprağa perçinli köklerine? Falıma diyecek yok doğrusu ! Ne güzel ! Ey bana baş kaldıranlar, indirin başlarınızı, Birnam Ormanı yerinden kalkıncaya dek. Macbeth yaşayacak yücelerde, Tabiat yeter demedikçe, Eceliyle son nefesini vermedikce. Ama bir şey daha var, bilrneğe can attığım: Söyleyin bana, söyliyebilirseniz : Banquo oğullan Kıral olacak mı bu ülkede?

HEPSi BİRDEN Daha fazlasını Öğrenmeye çalışma.

MACBETH Ben ne dilersem yerine ge tirilmeli. Yoksa lanet yağdırırım iistünüze. Bilmek istiyorum . . . Nedir bu ı:ürültü? Kazan niçin batıyor yere?

( Obua sesleri ) BİRİNCİ CADI Gösterin kendinizi!

İKİNCI CADI Gösterin kendinizi!

ÜÇÜNCÜ CAD! Gösterin kendinizi ! 86

PERDE IV, SAHNE I HEPSİ BİRDEN Görsün gözleri, kanasm yüreği! Gelin, geçin önünden gölgeler gibi! ( Sekiz kıral görünür, en arkadakinin elinde bir ay­ na vardır. Banquo•nun hayaleti peşlerinden yürür. )

MACBETH Ah, tıpkı Banquo'nun hayaleti! Sen yık.ıl karşımdan ! Gözlerimi yakıyor başındaki taç. Şuna bak! Senin de altın çevrili başın: Saçların tıpkı öndekinin saçları ! Üçüncü? O da öyle, ötekiler gibi. İğrenç cadılar! Nedir bu bana gösterdikleriniz? Bir dördüncü ! Gözlerim, kör olunda görmeyin! Nedir bu? Kıyamete kadar A rdı gelmlyecek mi bunların? Bir daha! Bu yedincisi ! Yeter, istemem artık ! Sekizinci de geliyor. Bir ayna var elinde Ve aynanın içinde bir sürü başlar daha ! Kiminin elinde iki altın top, Kiminin elinde üçüzlü asa! Ne korkunç görüntü bu! Ama bak, b u gördiiklerim doğru demek : Bak işte Banquo, kandan yapış yapış saçlanyla Gülüyor bana, oğullarını gösteriyor. ( Hayaletler kaybolur. ) Demek doğru?

BİRİNCİ CAD! Evet, hepsi doğru, Efendimiz. Ama neden, Böyle dona kaldı Macbeth'imiz? Haydi, bacılar, eğlendiretim onu, En hoş oyunlarımızı gösterelim ona. Siz oynayın periler gibi döne döne,

MACBETH Ben büyüyle çalgı çaldırayım esen yele. Bu yüce kıral da şanına layık Bir kabul töreni görmüş olsun aramızda. ( Çalgı Cadılar dans eder, sonra Hekate ile birlikte .

kaybolurlar. ) MACBETH Nerdeler? Gittiler mi? Bu uğursuz saat Silinsin takvimlerden kıyamete kadar! Hey, dışardakller, Içeri gelin!

(Lennox girer ) LENNOX Buyurun,Haşmetlim.

MACBETH Cadıları gördün mü?

LENNOX Hayır, efendimiz.

MACBETH Yanmdan geçmedller mi?

LENNOX Hayır, geçmediler, efendimiz.

MACBETH Binip gıttıkleri yellere lanet! Cadıya inananın canı cehenneme. At sesleri duydum: Kirndi gelen?

LENNOX İki üç kişi haber getirdi Macduff İngiltere'ye kaçmış. 88

PERDE IV, SAHNE II MACBETH ingiltereye kaçmıış ha? LENNOX Evet, kıralım.

MACBETH Alı zaman ! Hançerimden önce davranıyorsun? Düışündüğümle yaptığım bir araya gelmedikce Vuracağım yok uçup giden hedefimi. Bundan böyle içime ilk doğan ne olursa Elimc ilk alacağım iş de o olacak. Bugünden tezi yok, düışün ve hemen yap : Diiışündüklerin donaıısın yapacaklarınla. Gidip basacağım 1\lacduff'ın ışatosunu. Fife'ı a lır almaz, kılıçtan geçireceğim Macduff'ın karısını, çocuklarını, Onun kanından olan bütün mutsuzları. Görsün neymiış o böbürlenmek sersemce. Düşüncem soğumadan bitirıneliyim bu lıji. Ama kimseler yok ortada! Nerde bu beyler? Haydi, nerdeyseler oraya götürün beni.

S A H N E

II

Fife. Macduff'ın liatosu. Lady Macduff, o ğlu ve Ross girerler. LADY MACDUFF Ne yaptı? Ne diye kaçsın memleketten?

MACBETH ROSS Sabırlı olmalısınız, Lady Macduff.

LADY MACDUFF O sabırlı olılu mu? Çılgınlık böyle kaçması. Bir !$1'Y yapmadan, yalnız korku yüzünden Hain durumuna sokmuş oluyoruz kendimizi.

ROSS Korktu mu, akıllılık mı etti? Bilmiyorsunuz.

LADY MACDUFF Akıllılık ha! Akıl mı kendi kaçtığı yerdi', Karısını, çocuklannı, varını yoğ·unu bırakmak? Sevmiyor bizi. insanca sevgiler yok onda. Çit kuşu, kuşların en küçüğü bile Yuvasını, yavrularını korur baykuşa karşı. Korku var yalnız, sevgi yok bu kaçmada : Akla da sığamıyor ki akıllılık diyelim.

ROSS Dayım kızı, canım kardeşim, tut kendini, ne olur! Senin kocan soylu, akıllı, duygulu adamdır. En iyi o bilir neler olup bittiğini günümüzde. Fazla konuşmaya varmıyor dilim Ama öyle kötü günler yaşıyoruz ki şimdi, insan ne yaptığını bilmeden hain oluveriyor, Neden korktuğumuzu bilmeden kuşkular içindeyiz. Azmış kudurmuş bir denizin ortasında Sağa sola boşuna yalpa vurup Olduğumuz yerde sayar gibiyiz. Bana izin ver gideyim, yine gelirim. işler sarpa sardı mı ya olacağına varır, 98

PERDE IV, SAHNE II Ya da eski duruma döner her şey. Haydi, güzel kardeşim, Allaha emanet ol

LADY MACDUFF Babası sağ, ama oğlu yetlm!

ROSS Benim sersemllğim üstümde, fazla kalınayım, Yoksa hem sizi üzeceğim sonunda Hem de kt>ndimden utanacağım. Hemen gideylm. ( Ross çıkar.)

LADY MACDUFF Yumurcak, baban öldü senin Ne yapacaksın şimdi? Nasıl yaşayacaksın?

ÇOCUK Kuşlar gibi, anne.

LADY MACDUFF Ne demek? Kurt, böcek yiyerek ml?

ÇOCUK Ne bulursam onunla, demek istedim.

LADY MACDUFF Vah yavru kuş! Peki, ökseden, ağdan, Kapaııdan, tuzaktan Iwrkmuyor musun?

ÇOCUK Ne diye kork.-ı. yım? Onlar yavru kuşlar Için değil Hem babanı ölmedi ki, sen ne dersen de.

LADY MACDUFF Öldü, öldü. Babasız ne olacak senin halin?

91

MACBETH ÇOCUK Ya senin halin, kocasız?

LADY MACDUFF Ben mi? Ben istesem çarşıdan Yirmisini birden satın alırım.

ÇOCUK Alırsın ama, satarsın hepsini sonra.

LADY MACDUFF Dillerine de diyecek yok doğrusu, Bu yaşta bu kadar zeki biraz fazla.

ÇOCUK Babam şimdi bir hain mi oldu, anne?

LADY MACDUFF Oldu ya !

ÇOCUK Hain ne demek, peki?

LADY MACDUFF Ne ml demek? Ettiği yemini bozan demek.

ÇOCUK Hepsi hain mi olur bunu yapanlann?

LADY MACDUFF Kim yapsa hain olur, asılmayı da hakkeder.

ÇOCUK Ettiği yemini bozan herkesin asılması 92

mı

gerek?

PERDE IV, SAHNE II LADY MACDUFF Evet, hepsinin.

ÇOCUK Kim asar onları?

LADY MACDUFF Kim asacak, namuslu insanlar.

ÇOCUK Öyleyse yeminlerini bozanların hepsi budala O kadar çok ki öyleleri. Ne diye onlar tutup asmıyor namusluları?

LAYD MACDUFF Hey Allahım, sen koru bu küçük maymunu! Babasız ne yapacaksın sen?

ÇOCUK Babam gerçekten ölsl'ydi, ağlardın onun için. Ama ölmüş de ağlamıyorsun, o zaman da, Yakında yeni bir babam olacak demektir.

LADY MACDUFF Bak neler söylüyor, geveze yumurcak! ( Bir haberci girer)

HABERCİ Güzel bayanı m ! Allah yardımcınız olsun. Siz beni bilmezsiniz anıa ben şanınızdan bilirim sizi. Korkarım başınıza bir bela gelmek üzere. Halktan bir adamın sözünü dinlemek isterseniz, Alın çocuklarınızı, kaçın ; durmayın burada. Sizi böyle ürkütmekle kabalık ediyorum, biliyorum: Ama beterln beteri var, o da geldi gelecek. 93

MACBETH A llah korusun sizi! Benim daha fazla durmaya cesaretim yok, doğrusu. ( Çıkar . ) LA DY MACDUFF

Nereye kaçayım? Ben bir kötülük etmedim gerçi ; /\ma unutma ki bu aşağılık dünyadasm Çoğu zaman kötülüğü baş tacı edip, İylllği çılgmlık sayan dünyada. Ne diye güvenirsin öyleyse bu kadınca söze? Ben bir kötülük etmedim demek neye yarar? Bu suratlar da ne oluyor? ( Kaatiller girer. )

BİRİNCİ KAATİL Kocan nerde?

LADY MACDUFF Dilerim senin gibilerin bulamıyacağı Uğurlu bir yerde olsun.

BİRİNCİ KAATİL Senin kocan bir hain.

ÇOCUK Yalan söylüyorsun, ayı suratlı pis herlf!

BİRİNCİ KAATiL Şu piçe bak hele!

( Çocuğu bıçaklar.) Seni hain tohumu seni !

ÇOCUK Beni öldürdü anne. Sen kaç, yalvannm kaç! ( Ölı1r) ( L ady Macduff İmdat, kaatil var! diye ba­ ğırarak kaçar, k a atiller arkasından koşar. ) 94

S A H N E

III

İn giltere Kıralının sarayı önünde bir yer. Makolm girerler. ve Macduff MALCOLM Gel bir tenha yer bulalım da Dertli yüreklerimizi boşaltalım seninle.

MACDUFF Bırakalım dertleşmeyi de kılıçları çekelim, Yerde yatan anamızı, vatanı koruyalım erkekce. Her doğan gün yeni dullarm ahlanyla dolu. Yeni yetimler ağlıyor her sabah. Yeni acılar savruluyor göklere çığlık çığlık, Aynı sesle ağlıyormuş gibi bütün İskoçya.

MALCOLM Ben inandığıma yanar ,bildiğime lnanırım. Vakti gelince de ne yapabileceksem yapanın. Bana anlattıklannız doğru olabilir. Bugün adı bile dilierimize Bir diken gibi batan bu zorba Bir zamanlar iyi bir insan sayılırdı. Siz severdiniz onu, bir kötülük de etmedi size. Ben gencim, ama beni harcayıp gözüne girebilirsin. 95

MACBETH Bir tanrının öfkesini dindirrnek Için G ünahsız, zavallı bir kozuyu kurean etmek Hiç de fena bir akıl olmaz,

MACDUFF Ben kalleş değilim.

MALCOLM Macbeth kalleş ama. Bir kıral buyruğu En temiz insanlara bile neler yaptırmaz. Ama affedin beni Siz neyseniz osunuz, Benim kuşkularım sizi değiştirmez. Mele-klerin en pariağı gökten düşmüş, Ama melekler pırıl pırıldır yine de. Bütün kötüler iyi suratma da girseler İyiilk yine de iyilik olarak kalır.

MA C DUFF Ben umutlarımı yitirdim de geldim.

MALCOLM Ben de belki kuşkularımı Sizin umutlarınızı yitirdiğiniz yerde buldum. N asıl olur da çoluğunuzu çocuğunuzu Birelen bırakır gellrsinlz habersiz? En sağlam sevgi bağlarından nasıl kopuverlr Insan? Kuşkularımı bir hakaret saymayın rica ederim Kendimi koruma zoruyla düşüyoruro bunlara. Benim aklımdan geçen ne olursa olsun. Siz yine de temiz ve doğru bir insansınız belki.

MACDUFF Kan ağla, zavallı memleketim, kan ağla! Güçlü zorbahk, oturt sapa sağlam temellerini İyiliğin yiireği yok sana ka�ı durmaya.

96

PERDE IV, SAHNE III Yap yapacağın kötülüğü Her hak senin artık. Allaha ısmarladık, Prens! Senin düııündüğün kalleıı olarnam ben, Zorba kıralın elindeki bütün ülkeleri, Şarkın bütün hazinelerini de verseler, olmam.

MALCOLM Alınmayın böyle Size hiç güvenim yok demedim. Memleketimiz boyunduruk altında ezillp kan ağ­ lıyor, Her gün yara üstüne yara alıyor ,biliyorum. Benim hakkımı arayacak yolar da var, biliyorum. İngiltere kıralı da binlerce yiğit veriyor bana. Ama ayağımı zorbanın kafasına bassam, Kesip kılıcıının ucuna da taksam Zavallı yurdumun dertleri artar, eksllmez. Belalar getirir başına yeni kıral.

MACDUFF Kimi ka:.tediyorsunuz?

MALCOLM Kendimi. Öy)(' kötülükler aşılandı ki bana Bunlar çiçek açıp meyve verdiği zaman, Kap kara Macbcth kar gibi beyaz kalır yanımda. Benim sonsuz kötülüklerimi görünce, «Macbeth bir kuzuymuş)) der zavallı İskoçya.

MACDUFF Cehennemin korkunç zebani alaylarında bile Macbeth'den daha Ianetiisi bulunamaz.

MALCOLM Biliyorum, kana susaml!jtır, azgındır; Gözü doymaz, yalancı, çılgın, taıı yüreklidir; 97

MACBETH Ne günah düşünebillrse insan hepsini işler. Ama benim azgınlığımın ne olduğunu bilemezsiniz: Kadın, kız, gelin ve bakireleriniz Dolduramaz benim şehvetimin kuyulannı. Hiç bir engel dinlemez olurum arzumun önünde. Inacbeth daha iyidir böylesi bir kıraldan.

MA C DUFF Şehvet düşkünlüğü bir tabiat zorbalığıdır. Nice mutlu tahtları vakitsiz boşaltmış, Nice kıralların başını yemiştir. Yine de korkmayın hakkınızı geri almaktan. Doyasıya zevkler, keyifler içinde yaşar, Soğuk bir yüzle de halkın gözünü boyarsıruz. Gel deyince gelen kadın mı yok memlekettc Akbaba gibi ete doymaz da olsanız, Yiye yiye bitiremezsiniz, Kıral gönlünüzü doyurmak isteyecek kadınları.

MAL C OLM Bir yanı da.tıa var benim bozuk yaradılışımın. Zenginliğe de öylesine düşkünüm ki, kıral olunca, Keser biçerim bütün beyleri yerlerini almak için. Kiminin incisine, elmasına göz dikerim, Kiminin evine barkına. İştahım yedikçe artar. Artınca da yok yere kavga çıkanrım En dürüst, en Iyi dostlarımla, Hepsini yok edip kendi varlığıını artırmak için.

MA C DUFF Bu zenginlik tutkusu, daha derin, daha zararlı Kökler salar dünyaya, şehvet gelir geçer bahar gibi. Nice kırallarınızın başını yiyen kılıçtır bu tutku. Ama korkmayın İskoçya öyle zengindir ki, Yalnız kendi varlığınız bile doyurur sizi. Bütün bunlara katlanır memleket, Elverir ki başka değerler olsun yanında.

PERDE IV, SAHNE III MALCOLM Bende değer aramayın. Kırallara yara:şan Doğruluk, dürüstıük, öl�ü. denge, Cömertlik, dayatma, acıma, inanma, Sabır, sağlam yürek, sarsılmaz istem, Bütün bunlann zerresi yoktur bende. Buna karşılık ne kötülük ararsan bende. Evet ya! Elimden gelse cehenneme dökerdim Tatlı sütünü bütün uzla:şmaların ; Barı:şık ya:şayanları birbirine katar, Tek dostluk bağı bırakmazdım dünyada.

MA C DUFF Ah! İskoçya ! Zavallı İskoçya!

MALCOLM Böyle bir insan kıral olmalı mı sence? Söyle. Çünkü ben bu adamım gerçekten.

MA CDUFF Kıral olmalı mı ha? Ya:şamamalı böyle adam. Kara bahtlı millet! Yüzün ne zaman güler artık sc nin? Asası kana boyalı bir zorbanın elindesin . Tahtının öz sahibiyse kendi lanetliyor kendini, Kendi ağzıyla batınyor siihilesini ! Senin kıral baban kıralların en temiziydi. Seni karnında ta:şıyan kıraliçeyse, Rer ya:şadığı günü bir ölüm yaptı kendine Diz çöküp dua ettiği zamanlar Daha çoktur ayakta durduğu zamanlardan. Allaha ısmarladık, bir daha görüşmemek üzere ! Ben İskoçyayı bu yüzden b-ıraktım zaten, Bu senin kendinde gördüğün kötülükler yüzünden. Dayan yüreğim ! Son umutların da yıkıldı ! 99

MACBETH MALCOLM Macduff! Senin bu soylu, bu cömert öfken, Temiz bir yürekten doğup taşan bu öfke, Sildi içimdeki karanlık kuşkuları; İnandırdı beni doğruluğuna, şerefine. 1\lacbeth, o iblis, böyle � oyunlar yaptı bana Kandırıp, kazanmak, a vucuna almak için beni. Ama o kadar aklım var, Allaha şükur, Saflık edip inanıvermedim hemen. Şimdi gel, Tanrı şahit olsun ikimize Bundan böyle sana bırakıyorum dizginleri, Geri alıyorum kendime yüklediğim kötülükleri Siliyorum üstüme attığım çamuru, çirkefi, Benim daha kadın nedir bildiğim bile yok; Kimseye ihanet etmiş değilim henüz;· Kendi malımda bile gözüm yoktur beni m ; H i ç b i r sözümde durmazlık etmedim bugünedek; Kimseyi ele vermem, Şaytanı bile, Canımdan geçerim, doğrudan şaşmam İlk yalanı sana söyledim, kendime karşı. Şimdi gerçek benliğimle senin emrindeyim, Senin ve zavallı memleketimin emrinde. İşin doğrusu, sen daha gelmezden önce, Bizim koca Siward, yola çıkmak üzereydi, Savaşa hazır on bin kişiyle. Birlikte gideriz artık. Hak bizden yana, İnşallah talih de bizden yana olur. Susuyorsun, neden?

MACDUFF Kolay değil bir anda uzlaştırıvermek Öylesine acı ve böylesine tatlı şeyleri. ( Bir hekim girer. )

MALCOLM Neyse. Sonra konuşuruz. Kıral geliyor mu, dostum? lOG

PERDE IV, SAHNE III HEKİM Evet, Bayım. Bir alay dertli, deva bekliyor ondan. Bilim ne yaptıysa boşuna, bu lllete karşı. Ama onun eli değdi mi iyileşiyor hastalar, Bir evliya eli değmiş gibi.

MALCOLM Eksi!{ olma, doktor.

( Hekim çıkar. ) MACDUFF Nedir bu dediği illet?

MALCOLM Kıral İlieti dedikleri, sıraca, Kaç kez gördüm İngiltere'ye geleli : Bu iyi kıral mucizeler yaratıyor bu iUete karşı. Kendinden ba�ka bilen yok, Tanrının yardımını nasıl sağladığını. Ama hekimliğin umut kestiği hastaları, Şişler, çıbanlar içinde, yürekler acısı insanları İyi ediyor hemen hayır duasıyla Ve boyunlarına taktığı bir altın madalyonla. Dediklerine göre bu iyileştirme gücü Kendinden sonraki kırallara da geçermiş. Bu değerden başka Tann bir de Geleceği görme gücünü vermiş ona. Bu sevgili kulunun tahtına Tanrı nice rahmetler yağdırmış böylesine. ( Ross girer. )

MA C DUFF Kim o gelen, baksamza a ! 101

MACBETH MALCOLM Bir hernşerl, ama tanıyamadım.

MACDUFF Gel

kardeşim, sağlam yürekU kardeşim, hoş geldi n !

MALCOLM Şimdi tanıdım. Ne hale geldik; bakın Birbirimizi tanıyamaz olınuşuz. Hey Allahım ,kurtar bizi artık!

ROSS Amin, efendimiz!

MA C DUFF iskoçya hep o halde mi hala?

ROSS Ah zavallı memleket! Kendini tanımaktan Korkar oldu nerdeyse ! Anamız değil, mezarımız demeli artık iskoçyaya. Yüzü gülmez oldu kimsenin, Olan biteni bilmeyenden başka. Ahı gökleri tuttu milletin, duyan yok. En biiyük acılar gündelik kaygılam döndü. Ölüm çanlan çaldığı zaman kilisede, Kimin için çaldıklan sorulmuyor bile. Doğru insanların ömrü çabuk tükeniyor, Şapkalarına taktıkları çiçeklerden daha çabuk! Hasta olmadan ölüYeriyor insan.

MA C DUFF Ne gii z cl bir anlatış, ne acı bir gerçek! 102

PERDE IV, SAHNE III MALCOLM Son kara haber hangisi?

ROSS Kara haberler bir saat Içinde hayatlar oldu: Her dakika yeni bir kara haberle geliyor!

MACDUIn ya da

Çı•mb«-rllta:ıı. Boyacı Ahnıf't Sokağı, Nuribey

No. .f

-

Ilan

02'den

i:ı;teylnh\.

Fiy�!.-