Gökyüzü Mavi Kaldı [7 ed.] 9754330174

Citation preview

SABAHAITIN EYÜBOGLU •

YAŞAR KEMAL •

GökyOzO

Mavi Kaldı

© Yayın Hakkı: Yaşar Kemal Türkiye'de Yayın Hakkı: Görsel Yayınlar A.Ş. Yedinci Baskı Görsel Yayınlar, İstanbul1994 Kapak Resmi: Devrim Erbil Kapak Düzeni: Sait Maden Baskı: Yazır Matbaaalık 142 ISBN 975-433-017-4

GÖRSEL YAYlNLAR ANSİKLOPEDİK NEŞRİYAT A.Ş. Ankara Caddesi Görsel Han No: 40 34440 Cağaloğlu-İstanbul Tel: 5221717

SABAHATTiN EYUBOOW YAŞAR KEMAL Gökyüzü Mavi Kaldi (Türk Halk Edebiyatı Anlolojisi)

n

GÖRSELYAYlNLAR

SABAHATI1N EYUBOGLU ILE YAŞAR KEMA� BU KITABA NEDEN VE NASIL ÇALlŞTlLAR İmeceden hoşlanırdı Sabahattin Eyuboğlu. Başka türlü çalışmaya aklı ermez, gönlü yatmazdı. Dostları, öğrencileri ile çok gezdiği, binlerce fotoğrafla saptadığı, yıllarca derslerine konu ettiği Anadolu s�natı üstüne Eyuboğlu'nun bir kitap yaz­ ması beklenirdi. Kim olsa bunu yapar, kaldı ki içe.-den ve dışardan birçok yayıncılar bunu istemişlerdir kendisinden. Yap­ madı, neden yapmadı? Bence bir tek yanıtı var: tek başına ça­ lışmaktan hoşlanmazdı da ondan. Öyle ki, telif kitap yazmak­ tan çok çeviri yapmaya özen göstermesi, çeviridE: yalnız ol­ madığı, bir başka insanla, yazarla durmadan hesaplaşmak, öl­ çüşmek, söyleşmek zorunda kalışındandır. İkili ya da çok ki­ şili ilişki kurmaya bayılırdı, yaratıcılığı da başkalarında ürün verme hevesi uyandırıp _aynı coşku içinde hep birlikte kay­ naşarak ortaya bir şey çıkarmak diye anlardı. Anadolu Sanatı kitabını yazınadı tek başına, masa başında oturarak, ama bir­ çok filmler çevirdi o konuda. Neden, çünkü filmin hazırlanma­ sı da, oluştuktan sonra görülüp algılanması da bir imeceyi,

hep birlikte bir alma verme cümbüşünü gerektiriyordu. An­ cak o hava içinde mutluluk duyardı Sabahattin Eyuboğ'l.u, göz­ lerinde küçücük ışınlar parlar söner, gülümseyeh yüzü dört köşe yayılır, büyük işler yürütürdü sessizce. Yaşarinn içinde bir yaratmaydı bu, insanca alış verişi öz kaynağına ulaştıran. Böylesi yaratıcılığı anlayan anlar, anlayamayacak olan da fı­ rıldak döndürüyor der geçerdi. Bu imece çalışmaları ile başı derde girerdi çok kez.

O çev­

resinde insanların, dostların arılar bala nasıl gelirlerse öyle ·

üşüştükleri Sabahettin Eyuboğh.i imece çalışmalarının çoğun­ da yaya bırakılmıştır: işin gerektirdiği uzman kişileri bul­ makta güçlük çeker, onlardan beklediği derin ilgiyi, kapsayı­ cı eaşkuyu bulamaz, kısacası düş kırıklığına uğrar, ama hiç­

bir şey belli etmedl:!n aynı inanç ve güvençle sarılırdı yeni

baştan işine. Kaç kez yaşadım: belli gün, belli saatta herhan-

. gi bir imece için gelmesi beklenen dost gecikir ya da gelmez; Sabahattin ise. başını acı bir gülüşle sallayarak, «bizim ülkE­ mizde üç kişi bir araya gelemez» gibi nesnel bir yakınmadan 5

öteye gitmE:zdi . Bu alanda yüzeye hiç çıkmayan yarasını ken­ di sarar. başarısızlıkla sonuçlanmış bir girişimin hemen ar­ dından bir başka girişime atılırdı . Sabahattin'in not tuttuğu, anımsama amacıyla bir yere bir şey yazdığı görülmemiş, duyulmamıştır. Yıllarca iki üni­ versitede verdiği derslerin yazılı bir tek sayfası değil, bir tek · sözü bile ne yaşamı süresince görülmüş, ne de öldükten sonra ortaya çıkan kağıtları arasında bulunabilmiştir. Oysa hazırlardı derslerini, hem de aylar, günler öncesinden, ka­ fasının içinde çok yönlü çabayı gerektiren bir oluşum ile. Dost meclisinde bir soru atar ortaya, dallı hudaklı bir tar­ tışmayı kızıştırır, amaç - kimse bilmez, kimseye sezdirmez bir dersini� daha tam aydınlığa kavuşmamış bir yanına ışık tutmaktı. Evet, yazmazdı, eski ku;;ak aydınının divan ede­ biyatını olduğu kadar halk geleneğini de belleğinde tutma. ya alışmış tutum ve davranışıyla sürdürürdü sohbetini. Tür­ külerin hepsini ezbere bilir, ç�vresini saran dostlara amınsatıp

söyletir, bir duraksama oldu mu '·tP � ucunu gene kendisi bu­ lur, sözü ondan ona hoplata hoplata, · güle oynaya tamamla­ tırdı. Ama, kim inanır, bir türkü defteri vardı Sabahattin Eyuboğlu'nun.

Onu

pek

az

kişi görmüştür, gümüşi keten

kap1ı bu defter hiç ortaya çıkmaz; sözü edilmezdi. Orada ya­ zılı bulunan türküleri bir zamanlar Hasanoğlan Köy Ensti­ tüsiiııde derlediğini bana kendi mi söylemiş, yoksa Magdi'den mi

dn�·mu�nımdur. bunu kesinlikle anımsayama m . Öylesine

g�çmi.;;e kan:şmıs bir ola�' ki, deftere eski türkçe yazılmış lliriOiu der �ündü�üm Taşlar alıp ,d�ündü�üm Arka verip .st�ındı�ım Koca çarnlar yerinde mi GOdOmen :

· ·2

Güdümen der karl ı da�lar Da�da çarnlar kara ba�lar Döne söyler Ayvaz a�lar A�laşırlar soluk solu k

•

Canım Kırat gözüm Kırat Kaç ı p çeki l i p gide l i m H e r yanında çifte kanat Uçup çekip g idel i m B u d u r K ı ratı n d u rağ ı B i l mez yakın ı ırağı Ab-ı kevserdi r su l ağı I ç i p çeki l i p gidel i m Köroğ l u söy l er eze l i Bağ l ar döküyor g aze l i S i l istireden g uzel i Alıp çeki l i p gidel i m •

Mert dayan ı r namert kaçar Meydan gümbür gümbürl en i r Şahlar Şahı d ivan açar D ivan gümbür g ü m b ü rl enir Yiğit kendi n i öğende O k l ar m enzi l i döğende K ı l ı ç kal kana değende Kal k�n gümbür g ürribürl eni r O k atı l ı r kal asından Hak sak l asın bel ası nd an Köroğlu'nun narasından Dağ l ar gümbür g ü m bü rl en i r •

83

Yol verin d u manlı dağlar Aşmaya Ayvaz geliyor Çağl asın soğu k pınarlar I çmeye Ayvaz gel iyor · Bu dağlarda biten g üller K okusu IAI eder dil ler Dal ında cüda bül bül ler Ö tüşün Ayvaz gel iyor Bizim y ayianın yiğidi Beitnde g ümüş dividi Yayianın selvi söğüdü Gölg'ed i n Ayvaz geliyor B izim yayiaiar olukl u Akan sular bal ı k i l Al valalı m o r beli kli K ız gerek Ayvaz geliyor B izim yayianın uşağı Bel inde Ayd ı n kuşağı Yayianın türlü çiçeği Koşuşu n Ayvaz geliyor . Kö roğlu der ki tayalar Atl ı m ı z g ey i k koğalar S arptaki y üksek kayalar Yassılsın oğlum geliyor •

Yiğitler silkinip ata binende Derelerden bozkurtlara ün olur Yiğit olan döne döne döğüşür Kötüler kavgadan kaçar dön olur 84

Yiğit cıdası n ı almış atıyor Ak elleri kızıl kana batıyar . Bir kötü kavgadan dönmüş kaçıyclt Kaçma kötü kaçma şimdi h Q n olur '

.

Bir yiğit c ıdasın almış eline B aşını koymuş d a yiğit yolu n a Kalkan paralana z ı rhlar deline Kan l ı gömlek koçyiğide don olur Köroğ lu çağ ı rır figan ağıtlar l man ehli birbiri n i �ğ ütler Boydan boya dem i r dolu yiğitler Vurur cıdas ı n ı kahraman olur •

Bizim el ierin beyleri Yakar kand i l i kandili I ç i p aslana dönerler Kadeh döndürü döndürü Hem içerler hem kanarlar Düşmana meydan ararlar A_rap atlara binerler Boynun sündürü sünd ü rü Ç ü rüdü gönlüm ç ü rüdü I çerde y ü rek eridi Beyterin kolu yaru ldu Kılıç döndürü döndürü Beyler neyleyip nedeJim Güzellerle göç edeli m Meydanda a t aynatalım Boynun döndürü döndürü 85

Köro{ll u der ki kandım I htiyar oldum ç ü rüdüm At yarul d u ben yoruldum G ü ze l b i n d i ri b i ndiri •• Din leyin hey ağalar ata binmeli Kekl i k öten eli ister_ bu gönü l Ç aml ı bel'de mor kırmızı çiçekten Koku salan yeli ister bu gönül ' Ouyun beyler sözüm vard ı r Hasan a B i r kız alıp gelmek ister bu gönül O sol böğre ki rmen kılıç asana Düğün kurup vermek i ster bu gönül Bey şeh rinde vermiş idim sözünü Hak sakl�sın sü rmelenmiş gözünü Arzulum elinden emmim kızını Şimdi al ıp gelmek ister bu gönül Hamaylı taşırım, cevahir kabı Kimya i m i ş Çam l ı bel'in turabı Kamalak altında Kı brız şarabı Teh i n tehin içmek ister bu gön ü l B e n koç Köroğl u'yum düşmenem şandan Meydanlar boyarım al kızıl kandan Döne gibi yari aldım zamandan Çaml ı bel'e gitmek ister bu gönül

86

KARACAOCLAN

Dinle sana pir nasihat edeyim Hatırdan gönülden geçici olma YiOidi n başına bir iş gelince Onu yadailere açıcı olma Mecliste Arif ol ketarnı dinle El iki söylerse sen birin söyle El inden geld i kçe iyi l i k eyle Hatıra doku nup yı kıcı olma . Dokun u r hatıra kendisin bilmez Asılzadelerden hiç kem l i k olmaz Sen iyi l i k et de o zayi olmaz Darı l ı p da başa kakıcı olma El Ariftir yoklar senin fendini Dağıtırtar tuzağ ı n ı bend ini · Alçaklarda otur gözet kend ini Kattı yükseklerde uçucu olma Muradı m nasihat bunda söylemek Size lAyık olan onu d i nlemek Sev seni seveni zay etme emek Sevenin sözü nden geçici olma 87

KaracoOian söyler sözün başırır Aşkın deryasını boydan aşırır . Seni bir mecliste hacil düŞürür Kötülerle kon u p göçücü olma •

Kadir MavlAm bir d i leO im var sana Kaldır dalgaların sel ver sen bana Yüz ell i kesel ik malım olsa da Gönül eOieyecek yAr ver sen bana S ü rü lerle erkeçlerim yayılsa Dokuz yerde davullarım döOülse Kol kol olsa atiliarım daOılsa Yüz bin atl ı ile yol ver sen bana Beş yüz atlım olsa IAhuri şal l ı G ümüşten reşmeli kadife çullu MavlAm bana verse bir tutu dilli Sarmaya bir i nce bel ver sen bana KaracoOian der ki gönlüm çilede Yüz bin topun varsa eOer kalade Yarın mahşer günü Cennet AIAda El atıp tutmaya dal ver se� bana •

88

Ak kuğular sökün etti . y u rdundan Koçyiğitler yatamıyor derdinden Sabah namazında bel in ardından Saydı m altı güzel indi pınara Oçü orta boylu gayetle güzel Oçü uzun boylu gözlerin süzer Dedim akça 'ceren gölde ne gezer Al kınalı kekl i k indi pınara Karacoğlan gene coştu bulandı I n ip aşkın deryasını dolandı Güzel gitti diye pınar ağladı Acıdı yüreğim yandı pınara •

Ilk akşamdan vardım gavil yerine

önce gördüm köm ü r gözl üm gelmedi Bilmem gaflet bastı yattı uyudu Bilmem o yAr bize küstü gelmed i Benim yArim gide g ida donandı l krar verdi cah il gön lüm inandı Ay geldi de orta yeri dolandı Seherin yelleri esti gelmedi Unuttu m u ahdı amanı netti Başın alıp gayrı d iyara g itti Benim mecbur olduğumu farketti Zalım garaz etti kaçtı gel medi Karacoğlan der ki devranım döndü Gönlüm yücedeydi engine indi Seherin yelleri şafağı n bendi Hani usu l boylu sunarn gelmed i 89

Yıkılası şu dağların ardına Aşıp gider bir gözleri sürmeli Cenneti AIAda bir gül açılmış Kokup gider bir gözleri sürmeli Kuru kütük yanmayınca tüter mi Ak memede çifte benler biter m i Vakti gelmeyince bülbül öter m i Otüp g ider _bir gözleri sürmeli 1

Deniz kenarında yerler h urmayı Kılavuz gönderd im tel l i tu rnayı Ak göğsün üstünde i l i k d üğmeyi Çözüp g ider bir gözleri sürmeli Karacoğlan kalem al ı r destine SelAm verir yArenine dostuna Sandal turnan beyaz topuk üstüne Döküp gider bir gözleri sürmeli •

Incecikten bir kar yağar Tozar Elif Elif deyi Deli gönül abdal olmuş Gezer Elif Elif deyi Elifin uğru nakışlı Yavru balaban bakışl ı Yayla çiçeği kokuşlu Kokar Elif Elif deyi Elif kaşların çatar Gamzesi sinerne batar Ak elleri kalem tutar Yazar Elif Elif deyi

90

Evlerin i n önü çardak Elifin eli nde bardak Yavru yeşil başlı ördek Yüzer Elif Elif deyi Karaco{Jian e{Jmelerin Gönül sevmez de{Jmelerln I l i klemiş dü{Jmelerin Çözer Elif Elif deyl •

Ardıma düşüp de yorma kendini Var git ölüm bir zaman da gene gel Akibet alırsan komazsın beni Var g it ölüm bir zaman da gene gel Şöyle bir zamanlar yiyip içerken Yiyip içip yaylalarda gezerken Gene m'geldin ben de senden kaçarken Var git ölüm bir zaman da gene gel Çıkıp bozkurtlayın ulaşamad ım Yalan dü nya sana çı kışamadım Eşi mle dostu mla bul uşamadım Var git ölüm bir zaman da gene gel Karacoğlan der de derdim çok beter Bahçede bülbü ller şakıyıp öter Anayı babayı d ü n aldın yeter Var git ölüm bir zaman da gene gel •

91

Aşa� ıdan gelen ceren cereni Akça ceren sana de�meli de�il Iki eli bo�u m bo�um kınalı Karadı r gözleri sürmeli değ i l B i r delice turnam yüceden - uçar I ner engine de bir dolu içer Sabah seherind e ak gö�sün açar Gö�üs koşar koşar d ü�meli değil Bizim elde bal kayma�ı yemezler El sırrı n ı yadellere demezler Sen güzel ben garibe vermezler Sizin elden g üzel sevmali de�il Karaco�lan der de yiyip içmedim Yiyip içip ak gö�sün ü açmadım Fırsat elde iken alıp kaçma.dım Oldürmeli beni dö�meli değil •

G üzel n e güzel olmuşsun Görülmeyi görül meyi Siyah zülfün h al kalanmış Orülmeyi örülmeyi Bahçede g ü l ü n g ü l lanmiş Şeyda bülbülün di llenmiş Koynunda memen kirlenmiş Emil meyi emjlmeyi Mend i l i n yudum anttım G ü l ü n dal ında kuruttum lsmim ne idi u nuttum Sorulmayı sorulmayı 92

Benim yArim bana küsmüş Zülfü nü gerdana dökmüş M uhabbeti benden kesmiş Sevilmeyi sevilmeyi

.

Çağır Karacoğlan çağır Taş düştüğü yerde ağır Yiğit sevdiğinden soğur Sarılmayı sarılmayı •

Nedendir de kömür göztüm nedendir Şu geeeki ben im uyumadığım Çetin derler ayrılığın derdini Ayrı l ı k derdine doyamad ığım Dostun bahçesine yadaller dolmuş Gülünü toplarken fidanı kırmış Şurda bir kötünün koynuna g irmiş Şu benim sevrneğe kıyamadığım Kömür göztüm seni sevd im sakındım Indim has bahçene gü ller sokundum Bilmiyorum yAr nerene dokundum

· Bir belli haberin atamadığım

Karacoğlan der de yandım ben öldü m Her b i r deliüği kendimde buldum Dolanıp da gavil yerine geldim ·

Gavil yerlerinde bulamadığım •

93

Bre ağalar bre beyler Ol meden bir dem sürel im Gözümüze kara toprak Dolmadan bir d em sürelim '

Aman hey Allahım aman Ne aman b i l i r ne zaman üstümüzde çayır çimen Bitmeden b i r d em sürelim Buna felek derler felek

Ne aman ·bi l i r ne d i lek Ahır ömrümüzü heiA k Etmeden bir dem sürel im Karacoğlan der de canan Güzel im sözüme inan Bu ayrı lık bize hemen Ermeden bir d em sürelim •

Ala gözlü m ben i m ilen g idersen Eğlen g üzel yaz gelsin de gidelim Dağlar almış ı l kı m ı n ı karını Yollar çamu r kurusun da gidelim Erisin dağları n karı erisin I n iş seli d üz ovayı bürüsün Türkmen eli yayiasma yürüsün Mor koyunlar malesin d e gidelim 1

Mathaderler Karamanı n elini Köprüsü yok geçernedim selini Karvan yayiasının perçem bel ini Lale sümbül bürüsün de gidelim 94

Karacoğlan der ki buna ne fayda l ra{Jbet kalmadı yoksula bayda Bu ayda olmazsa gelecek ayda On bir ayın birLsinde g idelim •

Birem birem devşiri rler odunu Bilem dedim bi ternedi m adinı Erzurum yanakl ı kürtter kadını Bir kız bana emmi dedi nideyim Bizim eller U ru m olur uç olur Sızıtaşır bozkurtları aç olur B i r yi{Jide emmi demek güç olur Bir kız bana emmi dedi nideyim Karacoğl an der ki nidip niderim Akan sularınan bile g iderim Sakat seni naktabı nan yolarım Bir kız bana emmi dedi nideyim . •

Dostum niçin beni zar incidirsin Verdi{Jim ikrardan dönen de{Jilim Senden gayrisine meylimi vermem Uçup daldan data konan değilim Dostum gönüllenme g iden tez gel i r �erkes sevdiğine cilve naz g elir Yar yüzüne yüz yıl baksam az g e l i r Bin yıl dahi baksam kanan değilim

95

Elifi mim yazılmıştır meşkine Yoksa yarim yad mı çıktı köşküne Ben yandı m kül oldum seni n aşkına Beyhude yerlere yanan de� i l i m Karaco�lan bilir benim halimi Kadir mevlam açı k etsin yolunu Senden gayrısına vermem meylimi Valiahi bi llahi veren de�ilim •

Vara vara vard ı m ol kara taşa Hasret ettin beni kavim kardaşa Sebep ne gözden akan kan l ı yaşa Bir ayrı l ı k bir yoksulluk bir ölüm Nice sultanları tahttan indirdi N icesinin gül benzlni soldu rdu Nicelerin gelmez yola gönderdi Bir ayrıl ı k bir yoksulluk bir ölüm Karaco�lan der de kondum göçülmez Acıdır ecel şerbeti içilmez · Oç derd i m var birbirinden seçilmez Bir .ayrı l ı k bir yoksu lluk bir öiOm •

Şu yalan dünyaya geldim geleli Tas tas içtim a�uları saO iken Kahpe Felek vermez ben im muradım Viran oldum mor sümbüllü ba� i ken 96

Arad ılar bir tenhada buld ular Yesiandılar şıvgalarım kırdılar Yaz bahar ayında bir od verdiler Yandım gittim ala karlı daO iken Fsrımaz da del i gönlüm farımaz Akar gözlerimin yaşı kurumaz Şimden geri ben im h ükmüm yürümez Azil oldum güzel lere bey i ken KaracoOian der ki bakın gel ine . Omrümün yarısı gitti talana Su al eylen . bizden evvel gelene Kim var imiş biz burada yoO iken •

Hey aOalar böyle m'olur Hali yArdan ayrı lan ı n I ner ummana dökü l ü r ·

Seli yArdan ayrılanın Gökten turnalar çeki l i r Iner yerlere dökül ü r On beş yaşında bükülür Beli yArdan ayrı lanın Turnalar havadan geçer Mah yüzlere nurlar saçar Ah ile vah ile geçer Gjj n ü yArdan ayrılanın

Ak koll arın sala sala yüıüyen Nasıl getireyim seni ele ben Ben şahi n olsam da sen bir balaban Alsarn ç ırnai:)ıma d üşsam yola ben Elinizde var mı idi kad ılar . Ak elierin altı n tasta yudular Seni bana güvel ördek dediler Onun içi n . dolan ı pm göle ben YükJettim yecle{l im. deste katarım Yüküm kumaş ben alana satarırtı I ki bülbül bir kafeste öterim Konmaz � ıyım yeni açmış güle ben Hemane de Karacoi:)lan hemane Çan l ı karvan indi rmişim Yemane Sevdi m ise ben yari mi kime ne Nettim ola şu ko�laşan eie ben •

•

Y ü rü bre yalan dünya Sana. konan. göçer bir gün l nsen bir e kin misall Seni eken biçer bir gün Ai:)alar içmesi hoştur O d a .zQğü rtlere güçtür Can kafeste d u ran kuştur Elbet uçar gider brr gOn Aşıkler cier ne olacak Bu dünya mAmur olacak HaJeb' Osmanlı aJacak O&Qı taşa katar bir gün

T-e r i m i seri n Buca�a Suy u m u koyun oca{Ja Kafamı al m kuca{Ja G ar i b a n am a{Jiar bir g ü n Yer ü stünde yeşU y aprak Yer altmda kefen yı rtmak Yastı� ı mız kara toprak

O da bizi atar b i r gün B i n d i r i rl e r canı ata Indi r i rler tuta tuta Var d ü nyadan yol ah rete YE!I g i n gider ·sal ı n b i r gün Karaco�lan der nAşıma Çok i şl er geldi başıma Mezarı m ın baş taşına · Be:.ykuş konar öter bir g ü n •

Sultan S ü l eyman

almayan dünya

Bu d e � l ar yeri (jen ay rıl ı r b i r gün Nice bin s e n dir çOrüyen canlar

�

Hak k ı n em r-

l l e -d i ri l i r bir gün

Ne g üze yap ı l d ı c�nnet yapısı -

·

Çok E ra

ı m görünmedi kapısı

B6n l m

rktl:lca�ım S ı rat Köprüsü

�

Cehenn m üstünde ku ru l u r bir gün

.

Karş k daOiar da k3rlı d a� olsa Çevr yan ı mor sümbüllü b&O olsa AOa lsa paşa olsa bey olsa Yak ız göml* scuıhr bir gün 99

Bu dü nyada adem oğluyum dersin HelAli hararnı d u rmayıp yersin Yeme el mal ını er geç verirsin Iğneden ipliğ e sorulur bir gün Gökte yıld ızların önü terazi Ülker ile aşar gider birazı Yarı11 mahşerde de sorarlar bizi Hak mizan terazi kuru l u r bir gün Karacoğlan der de konup göçersin Ecel şerbetini bir gün içersin Sen Sı rat köprüsün bir gün geçersin Arne l i n arkana veri lir bir gün •

Gam çekme haline divane gönül Sana da bulunur elde Reler var Ayva m'eksik t u runç m'eksik yoksa nar Sun elini beri d alda neler var Sak ı n ı n ağalar beyler küçü kten Yanağ ı gsmze l i eğri buçaktan Arı lar bal alır bi nbir çiçekten '

Nezaket arıda balda neler var Yiği't olan yiğit dağdır kaled ir Sevmeyin çirkin i başa . belad ı r B ü l b ü l ü n feryadı gonca g üledir Takı n ı n güzel ler dalda neler var Bunu ben demed im aşıklar d iyen Şu dertli sinerne hançerler vuran

. B i lmem boz geyiktir bilmem ak ceren Yüce yüce sarp kayada meler var

'11 0 0

Karacoğlan der ki yaralı sinem Elimden aldırdım gül yüzlü sunarn Kimi cennet ister kimi cehennem CennGtten beride yolda neler var •

Çukurova bayramlığın g iyerken Çıplaklığın üzeri nden soyarken Şubat ayı kış yel i n i koğarken Cennet dense sana yakışır dağlar Ağacınız yapraklarla donanır Taşları nız bir birl iğe inanır Hep çiçekler bağrı nızda gönenir Pınarınız çağlar akışır d ağlar RüzgAr eser dal ları nız atışır Kuşlarınız birbiriyle ötüşür Oren yerler bu bayramd a çok üşür Sümbül niçin yaslı bakışır dağlar ,·

Karacoğlan size bakar sevi nir Sevinirken kalbi yanar gövünür Kımıldanır hep dertlerim devinir Yas ile sevincim yıkışır dağlar •

Uryan geld i m �ne uryan g iderim Olmemeğe e lde ferman ım mı var Ezrail gelmiş de can talep eyle.r Benim can verrneğe derman ım mı var

101

Dirilirler d i ri l i rler gel i rler H uzuru mahşerde divan du rurlar Harami var d iye korku veri rler Beni m ipek yüklü kervan ı m mı var Er isen erliğin meydana getir Kadir MeviAm noksanımı sen yetir Bana derler g am yükünü sen götür Ben im yük götü rür derman ı_m mı var Karacoğ lan der de ismiriı öğerler Ağı oldu yediğimiz şekerler Güzf;l sever diye isnad ederler Ben im Haktan özge sevdiğim mi var •

Nuhun gemisine bü htan ederler Yel ken açıp yel kadrini ne bilir O Sü leyman kuş dilini bil irdi Her Sü leyman dil kad rini ne bilir Arap atlarında olur fı rkalar Kimi sarhoş yürür kimi ırgalar Gübreliğe inip konan kargalar Has bahçed � g ü l kadri ni ne bilir . Düny& benim d iye zengi n l i k satan HeiAI ekmeğine haramtar katan Sonradan son raya beyliğe yeten Zal im olur el kadrini ne bilir Karacoğlan der de bel im büküldü A{Jzımın içinde d işim döküldü Nuh Nebin i n haddesinde.n çekildi Saz çalmayan tel kadrini ne bilir 102

Hazır ol vaktine Nernse kıralı Yer görünmez asker ile geliyor Patriklerin inmiş tahttan diyorlar Bir Halife kalmış o da gel iyor Yetmiş bin var siyah postal giyecek Seksen bin var Allah Allah diyecek Doksan bin var tatlı cana kıyacak Yüz bini dEt Tatar Handan gel iyor Gelen Ahmet Paşam kendidir kendi Altmış bin dal kılıç kusu ru cündü Kaçma kAfir kaçma ö l ü m ü n şimdi Hecı Bektaş Veli kal kmış geliyor Şevketll efendim sultanı vezir . Altmış bin kılıçlı yan ında hazır Deryalar yüzünden boz atlı Hızır ' Benliboza birimiş o da geliyor KaracoOian der de burda durulmaz Gü leç yüze tatlı söze doyulmaz GöktEıki yıldızdan çoktur sayılmaz )'edi iklim dört köşeden geliyor •

Insan oOiu yeryüzüne gelince Kur' aOaçtan meyve bitmiş gib'olur KAmil olup kendi kendi n billnce CevAhlrden yükün tutmuş g i b'olur Talana da deli gönül talana Gide gele orta yeri dolana Bir yi{ıit sevd iOi yakın olana G ünde düOün bayram etmiş g ib'olur 103

Bir yi{Jit yaslanıp d izine yatsa YAri n yağlığını yüzüne örtse Her dem sevdiğinin sesin işitse Gökyüzünde turna uçmuş gib'olur Yüce dağ başında yayılan ceren Avcılar gel iyor dört yanın dolan Her olur olmaza sırrın ı diyen Boz bu lan ık çaya akmış gib'olur. Kolde. götürürler şahini bazı Her daim severler gel ini kızı Yi{Jidin ikrarı g üzel in sözü Taze ya{Jı bsla katmış g i b'olur Karac·o {Jian der ki bizi kayıran I ki canı birbirinden ayıran Muhanet sofrasında karnı n doyuran Iki ellen ağ ı yemiş glb'o l u r •

Arap at üstünde kald ı postumuz l krarından döndü m'ola dostumuz Yarın bir gün kara toprak üstü müz

. Çürütü r hey ben li sunarn çürütü r Yükssk olur Arap atın kalta{Jı ıssız kalmaz koçyi{Jidin yata{Jı

Yektaşma kötüye değer ete{Ji Geri d u r hey ben li sunarn geri d u r Yağmur y8ğd ı yolların& sapayım Hak dinidir dost dinine tapayım Çeviriver al yanaktan ôpeyim Beri dur hey ben li sunarn beri dur

Şeşine de Karacoğlan şeşin e

Kurban olam yarin ablak döşüne Gök kır atınan da çakır kuşuna

Geri dur hey benl i sunarn geri dur •

Oç g üzel oğlu da şöyle bir yiğit Söylediği sözü yola getirir Yiğit olan sırrı n kimseye demez Kötü kalbindekin dile getirir Yal ı n ız git yoldaş olma yüzsüze Selam verme erkansıza yolsuza Komşu olma namussuza arsıza Akıbet üstüne hile ·getiri r Dilberin koynuna girse görmese Bir dil ber6 öğüt versem almasa Bir yiğit de m i ktarı n ı bilmese Akıbet başına bela g etirir Karacoğlan der ki her sözüm haktı r Yiğit olmayan ı n yalanı çoktur Cehennem yerinde hiç ateş yoktur Herkes ateşini burdan götürür •

l lr.i cere:n götürdüler bahçeye Girdim o bahçenin g ü l leri bir hoş Ycğar yeğmur serin serin bAd eser l rganan selvinin dallerı bir hoş 105

YAr oturmuş kur�:�ı � r nsz postuna

H iç bakmıyor yArenine dostuna Yaz gelince çayır çimen üstüne YAr bade doldurur elleri bir hoş Çıkmış yücesine avını avlar I n miş eng in i ne ceylAn kovalar ·

Değmen şu ceyiAna beyler ağalar Ş i ri n şirin söyler dil leri b i r hoş Karacoğlan der ki Aşı kım saza Dayanıl maz sunarn sendeki naza E l i nde kadehi dudakta meze Gerdana dökülen telleri bir hoş •

Ağiayı ağiayı düştüm yollara Karışayım boz bulanık seliere Adı sanı duyulmad ı k ellere G itmeyince gönül yArdan ayrılmaz Ahım kaldı şu gelinin ahtında Deremedim gülleri n i vakti nde Karanlık gecede kolum altında Yatmayanca gönül yArdan ayrılmaz Gö�üm kaldı şu kaplan ı n postunda Ezrail de can elmağın kastında Döne döne taneşirin üstünde YunmEyınca gönül yArdan ayrılmaz . Hadini de Karacoğlan hadini Aramezlar gurbet ele g ideni Ak göğsün üstünde çakır dikeni

B itmeyince gönül yArdan ayrılmaz

·ı os

DADALOCLU

N'olaydı da Kozanoğlu'm n'olayd ı S eli ölmeden bana ecel geleydi Bir _çıkımlık canımı da alayd ı ·Böyle rüsvay olmasaydı k cihanda . N€yledi k de H�kka büyük söyledik Ne akılla kahbeleri dinledik C&hi l idik n'ettiğimiz bilmedik · Aciz çıktı bak adım ız her yanda Beğim gelir arkasından b i n atl ı Cümleşi d e sanki kuştur kanatlı Ölürsek derdimiz olur bin katlı YAr yetim i kal ı r mıydı meydanda . Derviş Paşa gayri kına yakınsın Böb ü r böbür dört bir yana bakınSin Emme bizden g€ce g ündüz sakınsın Oç al ı rız ilk fırsatı bulanda D&dalo{Jiu söyler size adını Şimdiden yok bilsin hasım kendini Bağlasalar parçalarım bendimi Yat&cağım bilsem bile zindanda • 107

B�ket var toprağ ında taşında Kı rık kırık eser yelin Binboğa Seyfiterin döner yanıbaşında Faraz avcı i ster yerin Bi nboğa Binboğa'yı dersen ünlüdür ünlü Güz ak saya geyer yaz i pek donlu Sağ yanın Saracık solun Reyhan tı I t i n Avşar değil Cerit Binboğa Dadaloğlu'm der ki sen seni tanı Adam arap ata �ermez mi yem i Sana d erim sana dağlar sultanı Sana eş otur mu Berit Binboğa •

Bizim yaytamız rrieşeli Dibinde gütter döşeli Attı top top menekşett Kıztar get i r yaytamıza Bizim yaylamız otl'olur Sütü kaymağı tatt'otur Kız geti nden kutlu otur Kıztar get i r yaylamıza Bizim yaytamız kayatı Pı n&rları süt mayalı Kilerinde kar dayatı Kıztar get i r· yaytamıza Bizim yaytamız okulu Akar sular balıktı Dadetoğlu çift bel ikti Kıztar getir yaytsmıza 108

Şu yalan dü nyaya geldim geleli Severim kır atı bir de g üzeli Değip onbeşima kendim bileli Severim kır atı bir de g üzeli Atın beli kısa boynu uzu nu Kuru su rati ısı elma cözü nü Kızın i p l i k iplik süt beyazını Severim kır atı bir de g üzel i Atın höyük sağrı kalkan döşlüsü Kalem kulaklısı çekiç başiısı Güzelin dal boylu sarn ur saçiısı Severim kır atı bir de güzeli At koşu tutmal ı çıktığı zaman Yalı kavak gibi y ı ktığı zaman

At dört kız onbeşe yettiği zaman Severim kır atı bir de güzel i 9adaloğ lum hile yoktur işimda Yiğit olan yiğit görü r düşünde At dördü nde güzel onbeş yaşında �everim kır atı bir de güzel i •

Gönülden gön ü le yol gider derler Onu sürdürrneğe hoşça can gerek Doğru söyle yiğit işin doğrusun Hilebaz olursa yiğit �?ön JJerek

·

Buna kılıç derler aralar açar Püskürür meydana al kanlar saçar Bazı kötü ler de öğü n ü r geçer Yiğit bat_man döğer gözde hOn gerek 109

Yüksek kayalarda şahin ünlemez Kısırdır kıltı rlar kulun kunlamaz Bazı hocalar da. sazı dinlemez Nedir kuru �aç ona din gerek Dedeloğlu der ki belim bükülür Gözümün gevheri yere dökül ü r Yalnız taştan duvar ol maz yıkılır Koçyiğide emmi dayı ün gerek •

· Gele n geldi eıd e değil gaziler Akar çeşmim yeşı çağlar ne deyim Sağ selamet geçticeğim Binboğa Sual eyler benden