Feodalizmden Kapitalizme, Osmanlı'dan Türkiye'ye [1 ed.] 9786051721606

Citation preview

Yordam Kitap: 278 Oğuz Oyan

•

•

Feodalizmden Kapitalizme, Osmanlı'dan Türkiy e'y c

ISBN 978-605- l 72-160-6

Kapak ve iç Iimırmı: Savaş Çekiç

•

•

Diizeltmc: Erkan Küçük

Sayfa Diizeııi: Gönül Göner

Biriııci Basım: Ekim 2016

@Oğuz Oyan, 2016 (i) Yordanı Kitap. 2016 Yordam Kitap Basın ve Yayın Tic. Ltd.

Şti. (Scrtifıka No: 10829)

Çatalçcşnıe Sokağı Gendaş Han No: 19 Kal:334110 Cağaloğlu - İstanbul Tel: 0212 528 19 10

•Faks: 0212 528 19 09

W: www. yordanıkitap.com

• E: info@yordanıkitap. coın

,.,.-w,..·.faccbook.com/YordamKitap • www.twitter.com/Yord�mKitap

Baskı: Yazın Basın Yayın Matbaacılık Turizm Tic.Ltd.Şti. (Serıifıka No: 12028) l.O.S.B. Çevre Sanayi Siıcsi 8. Blok No: 38-40-42-44 llaşakşehir - İstanbul Tel: 0212 5650122

a,� Ş

sr

FEODALİZMDEN KAPİTALİZME . OSMANLI'DAN TÜRKİYE'YE

Oğuz Oyan

İ Ç İ N D E K İ LER

YAZAR iN TÜRKÇE ÇEVİRİYE ÖNSÖZÜ

.9

Çeviri Üzerine

17

Kaymıkça ve dipnot kullanımı üzerine

18

ithaf.

20 21

ÖNSÖZ.

GİRİŞ

FEODALİZMDEN KAPİTALİZME GEÇİŞ HAKKINDA..

25

B İ RİNCİ BÖLÜM 1 6. YÜZYIL ORTASI ÖNCESİNDE OSMANLI TOPLUMUNDA HAKİM ÜRETİM TARZI ÜZERİNE GİRİŞ: ÖN SAPTAMALAR

I

37 39

il OSMANLI TARIM REJİMİNİN BAZI ÖZELLİKLERİ

44

1- Tımar Sistemi Üzerine İlk Yaklaşım

44

2- Reayanın Konumu

53

3- Bazı Sorular v e Asya Üretim Tarzı

60

III

ÜSMANLI TOPLUMUNDA SOSYAL FARKLILAŞMANIN TARİHSEL BİÇİMİ

64

1- Sosyal İlişkilerin Çerçevesi: Üretim İlişkileri

64

2- Sistemin Ekonomik İşleyişinde Devletin Yeri

101

3 - Miri Sistemin İstisnaları

111

4- Ara Sonuç: "Doğu Despotizmi" v e Osmanlı Devleti

.

122

IV İŞBÖLÜMÜ VE OSMANLI TOPLUMU: TARIM-TİCARET-ZANAAT fARKLILAŞMASI

128

1- Kent-Kır Farklılaşmasının Düzeyi

128

2- Osmanlı Kırsalında ve Kentlerinde Değişim Değeri Üretimi

137

3- Loncaların, Ticaretin Örgütlenmesi ve Devlet Müdahalesi

148

v BİRİNCİ BÖLÜMÜN SONUCU: ÜRETİM TARZI TARTIŞMALARI VE BAZI YAKLAŞIM ÖGELERİ

156

1 - 16. Yüzyıl Ortasından Önceki Dönem: Durağan mı Yoksa Çok Evrilmiş Ekonomi mi? Çifte Risk

156

2- Tartışmalarda Farklı Konumlanmalar

159

3- Bu Çalışmanın Yaklaşım Öğeleri ve Osmanlı'ııın Evr i m Aşaması

163

İKİNCİ BÖLÜM OSMANLI TARIM REJİMİNİN ÇÖZÜLMESİ VE DÖNÜŞÜMÜ: KAPİTALİZME EVRİLMENİN YAPIS AL SINIRLARI 175

( 16. YÜZYIL SONU-19. YÜZYIL BAŞI) TOPRAK REJİMİNİN ÇÖZÜLMESİ VE Bozucu ETKENLER

179

1- Çözülme Sürecine Toplu Bakış

180

2- Merkezi İktidarın Tepkileri

187

3- Hakim Sınıfların Tepkileri

197

4- Köylü Tepkileri

208

Il SOSYAL VE EKONOMİK DÖNÜŞÜMLERİN SINIRLARI

212

1 Tımar Sisteminden Çiftliklere: Bir İkame Sorunu

212

2- Sistemin Tıkanması: Ayakbağlarından Kurtulamamak

217

-

3- Kararsız Kırsal Ekonomi, Düşük Verimlilik, Yetersiz İşbölümü

Ill YENİ TOPLUMSAL SINIFLARIN ORTAYA ÇIKIŞI VE DÖNÜŞÜMÜ 1- İltizamdan Ayanlık Düzenine

229 .

237 237

2- Sened-i İttifak: Yeni bir Devir mi, Eski Devrin Kapanması mı?

246

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM D I Ş ETKİLER ALTINDA OSMANLI TARIMINA KAPİTALİZMİN GİRİŞİ VE SONUÇLARI ( 1 9. YÜZYIL BAŞI - 20. YÜZYI L BAŞI)

255

BATI'YA EKONOMİK BAGIMLILIGIN TARİHSEL ÇERÇEVESİ

259

1 - Kapitülasyonlardan 1 838 Ticaret Anlaşmasına

259

2- Batılılaşmanın Senede Kavuşması:

Tanzimat Fermanı ( 18 39)

27 1

3- 19. Yüzyılın İkinci Yarısı:

Bağımlı Ekonomiye Dönüşümün Tamamlanması

273

.

il FİİLİ MÜLKİYET DÖNÜŞÜMÜNDEN ARAZİ KANUNNAMESİNE.

293

1- 1 858 Arazi Kanunnamesi ve Getirdikleri

293

2- Arazi Kanunnamesinin Bazı Sonuçları ve

Yabancılara Mülkiyet Hakkı III

306

ÇİFTLİK HAREKETİ, NÜFUS KITLIGI, SERMAYE YoKSUNLu