Deipnosophistae: Volumen I Libri I-III.73 9783110567335, 9783110558500

Citation preview

ATHENAEVS NAVCRATITES DEIPNOSOPHISTAE VOLVMEN I INTRODUCTION LIBRI I–III.73 EDIDIT

S. DOUGLAS OLSON

DE GRUYTER

B I B L I O T H E C A SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORVM

T E V B N E R I A N A BT 2032

CONSILIATORES TEVBNERIANI GIAN BIAGIO CONTE MARCUS DEUFERT JAMES DIGGLE DONALD J. MASTRONARDE FRANCO MONTANARI HEINZ-GÜNTHER NESSELRATH OLIVER PRIMAVESI MICHAEL D. REEVE RICHARD J. TARRANT

ISBN 978-3-11-055850-0 e-ISBN (PDF) 978-3-11-056733-5 ISSN 1864-399X Library of Congress Control Number: 2019936569 Bibliographic information published by the Deutsche Nationalbibliothek The Deutsche Nationalbibliothek lists this publication in the Deutsche Nationalbibliografie; detailed bibliographic data are available on the Internet at http://dnb.dnb.de. © 2024 Walter de Gruyter GmbH, Berlin/Boston Greek font: Orthos by Ralph Hancock Printing: CPI books GmbH, Leck www.degruyter.com

Preface I became interested in Athenaeus in the late 1990s, when I was at work on my editions of Aristophanes’ Peace and (with Alex Sens) of the fragments of Archestratos of Gela and Matro of Pitane. These projects led me back again and again to the Learned Banqueters, which at that point was available only in the editions of Kaibel (for the full Greek text), Peppink (for the Greek text of the Epitome) and Gulick (for an English translation). My bilingual Loeb edition was published in 2006–2012. It was based on an improved version of Kaibel, my main interest with the Greek at that point being to bring what was read in the thousands of comic and ­tragic fragments Athenaeus preserves into conformity with the new standard editions of Kassel–Austin, on the one hand, and Radt and his team, on the other. Already at that point, however, I was at work on the massive task of collating the manuscripts and building a new critical apparatus for the text, including the Epitome. As the Introduction that follows makes clear, my approach to this p ­ roject has been different from Kaibel’s. The Learned Banqueters is a difficult text, and a difficult bundle of texts. As a consequence, no edition of it can fully serve every reader. My aim has nonetheless been to produce a far more useful version of Athenaeus than what was previously available. I gratefully acknowledge financial support for my research at various points from the Grant-in-Aid and Scholar of the College programs at the University of Minnesota, the National Humanities Center, the Humboldt Foundation, the Heidelberg Academy, the Freiburg Institute for Advanced Studies, the Helsinki Collegium, and a grant from the federal budget of the Russian Federation in the form of subsidies No. 075-15-2021-571, project “Digital commentaries to classical texts: Greek comedy” (IWL RAS, Moscow, Russia). Of the many friends and colleagues who contributed in one way or another to the completion of this edition, particular thanks are due ­ otaro, and Bernto Rachel Bruzzone, Benjamin W. Millis, Pietro T hard Zimmermann. Minneapolis, October 2023

Hoc volvmine continentvr Introduction ·················································································· IX I. The work and its sources························································ X II. The Contents···································································· XXII III. The Manuscripts and the Text ······································ XXXI IV. This edition ·································································· XLVIII Sigla ····························································································· LIII Liber I ·························································································· 293 Liber II ························································································· 463 Liber III 1–73 ··············································································· 475

Introduction The Deipnosophistai (“Dinner-sophists”, i.e. “Learned Banqueters”) of Athenaeus of Naucratis is arguably among the most important works to have come down to us from classical antiquity. This judgment has to do not with the author’s own literary gifts or philosophical depth – in regard to which modern scholarship is deeply divided – but with the material his work preserves. The Deipno­ sophistai consists almost entirely of quotations and paraphrases of thousands of otherwise mostly lost Greek texts, many of which would have been entirely unknown to us, had it not survived. Our knowledge of the Greek lyric, comic and tragic poets in particular is enormously enriched by Athenaeus’ work, as is our understanding of the Hellenistic historians. In addition, the Deipnosophistai preserves hundreds of fragments of epic poets and elegiac poets, cookbook authors, medical writers, philosophers, grammarians, lexicographers and the like, along with large quantities of pointed, amusing and sometimes historically significant anecdotes regarding kings, politicians, courtesans, musicians, actors and artists. Athenaeus was not writing for us, and the Deipnosophistai does not appear to have been conceived primarily as a historical and literary Noah’s Ark. This is nonetheless the most significant role it plays today and the most obvious reason for reading it. In passing on this material, Athenaeus draws on dozens of Hellenistic and Roman era scholarly treatises, extensive portions of which he has seemingly taken over into own work, sometimes with explicit acknowledgment, more often without. This earlier work has been carefully cut up, reworked and reorganized to produce a hybrid product of enormous learning that serves to honor Larensius, the wealthy Roman who hosted the dinner parties the Deipnosophistai celebrates and nominally reproduces, and who likely provided support for the expatriate Greek scholar who produced the text. These lost treatises have a far more shadowy existence today than the authors Athenaeus quotes directly, although we can often see them lurking vaguely behind the words we have. Here, at any rate, we get much closer to Athenaeus’ own purposes with the work and to its intended audience.

X Introduction

Finally, the Deipnosophistai represents an extended meditation on the role of luxury in the Roman world, on the place of the long tradition of Greek learning within that world in the late 2nd century CE, and on what it meant for educated people of the period to be inevitably, if in varied ways both Greek and Roman at the same time. Everything Athenaeus offers in the text must be intended to contribute to that argument, and making it must have been his larger driving purpose in producing his book. But this is not the same as saying that it is easy to identify what he and his characters are asserting about the interlinked perils and attractions of luxury, or about much of anything else for that matter. I. The work and its sources According to the speaker at 11.480d, as well as Suda α 731, Athenaeus was from the old Greek city of Naucratis in Egypt.1 This affiliation is recognized again at 3.73a (from the Epitome; see below), where Athenaeus is said to have referred to the inhabitants of Naucratis as his own people; at 7.301b–c, where the external narrator (see below) speaks of “my Naucratis”; and at 7.312a, where the speaker (whoever he may be) lists a number of Egyptian fish but notes that he has difficulty remembering their names, given that he has been out of the country for so long. Intriguingly, Naucratis also produced Julius Pollux, who was Athenaeus’ rough contemporary and similarly made his way to Rome, before he was appointed by his student, the emperor Commodus, to a professorship in rhetoric in Athens. The Suda further describes Athenaeus as γεγονὼς ἐπὶ τῶν χρόνων Μάρκου, which more likely means that he “lived” than that he “was born” in the time of Marcus Aurelius (reigned 161–180 CE). This roughly matches the reference at 1.13b to the didactic poet 1

For Athenaeus himself, see most recently C. Jacob, The Web of Athenaeus (Washington, 2013) 9–12, with wide-ranging remarks elsewhere in the book about what he takes to be the intellectual project of the Deipnosophistai and the ways it should be read; Murray, in J. Wilkins and R. Nadeau (eds.), A Companion to Food in the Ancient World (Chicester, 2015) 31–2, with useful comments throughout.

Introduction XI

Oppian of Cilicia, whose Halieutica is dedicated to Marcus Aurelius and Commodus during the period of their joint rule in 177–180 CE, as having lived “shortly before our time”. The Suda may well know nothing more of Athenaeus’ dates than we do and may simply be drawing its bearings from the reference to Marcus’ appointment of Larensius to some sort of office at 1.2c (see below). The latest reference to external events in the text is in any case a disparaging mention of Commodus (reigned 180–192 CE) at 12.537f;2 as he seems to be treated as no longer alive there, the composition of the Deipnosophistai is generally set in the reign of Septimius Severus (193–211 CE). The external narrator of the text is called Athenaeus (PIR2 A 1285) – literally “the Athenian”. Athenaeus also figures as a minor character in the story he reports, the action of which is dominated by other figures. Whether the historical author of the text bore the same name as these two associated characters is impossible to say. If he did, this might offer a hint as to his family’s general intellectual and cultural orientation, as also reflected in the fine Athenocentric philological education he seems to have got in his home town. If Athenaeus is instead a nom de plume, it signals even more precisely and emphatically the author’s sense of what was most important to the character he created. At 5.211a, one of the dinner guests refers to a history of the kings of Syria written by “our companion Athenaeus” (FGrH 166 F 1), while at 7.327c the external narrator mentions that he has composed a treatise on the fish known as the thraitta, the high points of which he goes on to summarize by quoting three fragments of 4th-century comedy and one of the grammarian Dorotheus of Ascalon. These might again be either references to real works by the historical author of the Deipnosophistai or part of a fictional biography created for him by the characters to whom he gives words. In either case, the treatises in question sound like early philological, historical and literary studies of a sort that might have laid the groundwork for or later

2 Contrast the outspoken praise of the ardently philhellene Hadrian (reigned 117–138 CE, and thus the emperor of Athenaeus’ youth?) at 3.115b; 8.361f; 13.547f.

XII Introduction

have been incorporated into the much more substantial work preserved for us. The action of the Deipnosophistai is set in Rome, in the house of a wealthy man named Larensius, whom the Epitomator (1.1a) treats as the central character in the text, although he speaks only occasionally, rarely at great length and most often on topics having to do with his native city and its empire (2.50f; 4.160b–d; 5.221f; 6.272d–5b; 9.372d, 381f–3f, 398b–f; 10.448c–59b; 13.555b-9e).3 The guest-list for the event – discussed by the Epitomator at 1.1c–f (cf. below) – consists of at least twenty-three individuals, the most important of whom are the deeply learned Ulpian and Theodorus. Ulpian is a Syrian grammarian and the symposiarch, nicknamed Κειτούκειτος because of his refusal to eat anything before asking κεῖται ἢ οὐ κεῖται;, “Is this item attested [sc. in ancient authors] or is it not?” In an extraordinary moment near the end of the text (15.686c), the narrator notes Ulpian’s departure from the party slightly before the other guests and comments: “A few days later, as if he himself had foreseen the silence that settled over him, he died an easy death, having wasted no time on sickness, but bringing considerable grief to those of us who were his friends”. This sounds like a reference to a real historical person whose identity ought to be obvious to the original readers of the text, although it remains mysterious to us. Theodorus, a Cynic philosopher referred to throughout as Cynulcus (“the Dog-master”; cf. 4.160c–d; 15.669e, 692b), is Ulpian’s chief verbal sparring partner. The two men are constantly at one another’s throats throughout the meal and the drinking party that follows (e.g. 3.96f, 97b–f, 121e–f, 126a; 4.159e; 7.275c; 8.347c–e; 13.571a). Whether they are really supposed to be enemies, or this is merely caustic sympotic banter, is impossible to say, particularly since Cynulcus is regularly abusive to the other guests as well (e.g. 4.159e, 164d–5b) and they just as regularly pay him back in kind (e.g. 4.160d–e; 13.571a–b). The other guests at Larensius’ party include grammarians, musicians, physicians and philosophers, who bear a mix of Greek and 3 For Larensius (discussed at greater length below), see recently also Braund in D. Braund and J. Wilkins (eds.), Athenaeus and his World (Exeter, 2000), pp. 3–22, esp. 3–12.

Introduction XIII

Roman names. These men generally speak less frequently than Ulpian and Theodorus/Cynulcus do, often when specialist knowledge of some sort seems called for. Many of their names recall great figures from Greek literary and cultural history (e.g. Democritus, Galen and Plutarch), and Georg Kaibel – editor of the great three-volume late 19th-century Teubner edition of the text – attempted to match a number of them to specific historical individuals, arguing in particular that Ulpian was to be identified with the famous jurist Domitius Ulpianus of Tyre (PIR2 D 169), who died in 228 CE.4 But this is a generation too late for what would otherwise appear to be the setting of the work and the time of its author (above);5 Ulpian of Tyre – unlike the Syrian symposiarch of the Deipnosophistai – did not die peacefully; and Athenaeus invests so little effort in defining most of these figures that they are probably better all regarded as literary and historical amalgams intended to create the impression of an extraordinary depth of culture and learning, but without being confined to representations of individual historical persons. Thus the dinner guest Philadelphus of Ptolemais may well recall King Ptolemy II Philadelphus of Egypt (reigned 285–246 BCE), the famous sponsor of the Museum and the Library in Alexandria (referenced already at 1.3a–b), but the specific connection need not go much deeper than that. Characterization of individual speakers is generally limited in any case, and none of them – including Ulpian and Theodorus/Cynulcus – has a distinctive voice, a unique set of citation practices, or the like. What matters is what they have to say, i.e. the ancient texts they are able to quote; beyond this, Athenaeus devotes only limited and passing attention to creating a sense of who individual dinner-guests are or why they choose to cite the texts they do. The only other characters are the mute and anonymous slaves who bring the various dishes in and out of the dining room, along with a sophisticated cook whose speeches and behavior recall those of the comic practitioners of his trade whom he repeatedly quotes and references (9.376c–81f, 402d–6b; 14.622e–3c). 4 5

In the introduction to his first volume (Leipzig, 1887), pp. vi–vii. Thus already Stein in PIR2, although he leaves open the possibility that Athenaeus’ Ulpian might be the father of the jurist.

XIV Introduction

The opening sections of the Deipnosophistai are preserved only in the Epitome, which seems to have tacked on a section of preliminary material (1.1a–f), part of which is specifically attributed to Athenaeus (1.1c–f) but is not merely a condensed version of the original, as the Epitome’s version of the text routinely is elsewhere. Most of what looks to have been the actual beginning of the work (1.2b–3d) is devoted to extensive praise of Larensius, who is said to have been “put in charge of offerings and sacrifices by the most excellent emperor Marcus (sc. Aurelius)” and who later (9.398d–e) refers to his service as a procurator in Mysia. Larensius is also said (1.2c–d) to have been equally at home in Greek and in Latin; to be a brilliant conversationalist and guide for conversations conducted by others; and to have a reputation as a devoted antiquarian with (14.620b) a taste for Homer in particular. Much more important for Athenaeus, he (1.3a) owns an enormous library and (1.3b–c) opens up his house to learned guests, who (1.4b; 8.331b–c) attend his dinner parties and discuss the literature (or memorized citations of literature) they bring with them as their contributions to the meals. Larensis is a genuine if very rare Roman name, and the Historia Augusta, Commodus 21.1 refers to a procurator patrimonii Livius Laurensis (sic) who turned over Commodus’ body to the consul designate Fabius Cilo after the emperor was murdered,6 and who would thus appear sufficiently distinguished (i.e. rich and well connected) to be Athenaeus’ Larensius. There is also inscriptional evidence (CIL VI 2126 = ILS 2932; undated) for the existence of a P. Livius Larensis, whom Dessau, Hermes 25 (1890) 156–8, followed by PIR2 L 297, identified with both Athenaeus’ host and the procurator referred to by the Historia Augusta. But P. Livius Larensis is described in his epitaph as only a pontifex minor, making him much less distinguished than the Larensius of the Deipnosophistai, and the Historia Augusta is not to be trusted in matters of detail.7 It is thus better to assume that P. Livius Larensis was another member 6 Cf. D.S. 73.1.2 for the detail, but with no personal name. 7 See in general R. Syme, Ammianus and the Historia Augusta (Oxford, 1968), who begins by stating outright that (p. 1) “the whole compilation is permeated by fraudulence”; pp. 167–8 on the author’s fondness for rare names slightly altered in order to create an illusive air of truth.

Introduction XV

of the family to which Athenaeus’ Larensius belonged, and that nothing certain can be said of the latter beyond the fact that he invited his client (whatever his name) to wonderful dinner parties attended by important intellectuals resident in Rome and gave him access to his library. That is enough, however, for us to understand the Deipnosophistai as both a flattering report of supposed events in Larensius’ house and a token of honor and appreciation for his support. The connection may also offer hints as to the contents of Larensius’ library, on which Athenaeus’ work must be at least in part dependent, and thus to the nature of his project. In his introduction to the Deipnosophistai, the Epitomator (1.2a) claims that the work is modeled on Plato, perhaps referring in particular to the Symposium, where a framing dialogue is similarly used as a device to present an account of events that took place earlier and are known to only one partner in the conversation, or to the Phaedo, which is set up in the same way. In this case, the knowledgeable partner is a certain Athenaeus, who participated in a dinner-party now being discussed everywhere in Rome, and who is asked by his interlocutor, Timocrates, to provide an account of what was said there. Brief reference is made to this frame at the beginning and end of most Books, although no substantial further information is offered about either Athenaeus (who remains talkative, if occasionally apologetic about the length of his narrative) or Timocrates (who seemingly never tires of the report, even as it fills up day after day of his time). That Timocrates shares his name with the renegade Epicurean philosopher mentioned in passing at 7.280a is likely significant, although the point of the echo is today obscure. He must also recall Echecrates, the name-character’s interlocutor in the Phaedo (Nails p. 139).8 As in Plato’s Symposium, the vast majority of the text is devoted to a report of the conversation at Larensius’ dinner and the drinking bout (symposium) that followed it, although it gradually emerges that a single party is not in question but a combination of events somewhat inconsistently treated as one. An account of an elite symposium focused more on the conversation than on the actions and personalities of the guests was 8

Indeed, this is the name the Epitome gives him at 1.1a.

XVI Introduction

a well-established genre by Athenaeus’ time. Plato and Xenophon had each produced such a text; Athenaeus, quoting Herodicus, makes numerous references to a Symposium by Epicurus, in which philosophical topics were discussed; and Athenaeus’ rough contemporary Lucian wrote a Symposium or Lapiths that tells the story of a wedding feast at which the guests quote a considerable quantity of literature. Perhaps the most striking parallel, however, to Athenaeus’ description of Larensius’ great dinner and the drinking party that followed is a fragment of a letter of Parmeniscus (1st century BCE or later) preserved at 4.156d–7d, 157f–8a. Parmeniscus addresses a certain Molpis and describes a meal that he attended but Molpis did not. The other guests are a half-dozen Cynic philosophers, including a Cynic master (kynoulkos), who are joined by a pair of courtesans. The meal is simple, but Parmeniscus is more concerned in any case to report the conversation, which is repeatedly sparked by the arrival (or failure to arrive) of various menu items. Most of the discussion consists of quotations or parodies of quotations from tragic and lyric poetry or from various philosophers and historians. The Cynics are learned and witty, while the courtesans are raucously abusive but no less well-versed in literature than their hosts. Since there is no obvious reason to think that the text is a hoax or a forgery, it may suggest that Athenaeus had other specific models (now lost) for his work than the various Symposia noted above. If so, his innovation may have been primarily to expand the form to enormous length and to turn it to purposes rooted in his own time and situation. The Deipnosophistai represents what is presented as the transcript of an extended series of conversations, with occasional reference to the movements and behavior of the guests, the arrival of particular dishes in the banquet room, and the like. Although individual Books routinely cover a variety of topics, collectively the topics trace the course of a standard Greek dinner party and symposium in rough sequential order, documenting and commenting on the objects, implements and personnel involved, from the seating arrangements at the beginning of the event to the songs sung at the end and the torches the guests demand to help them find their way home once the party is over. But all of this essentially antiquarian inquiry is on another level only superficially the

Introduction XVII

point and purpose of the Deipnosophistai. The real banquet is one of texts and words – which the guests occasionally complain is all they are being allowed to eat or drink, as one long speech segues into another (e.g. 4.156a–b; 6.270a–b; 7.275c; cf. 8.354d; 9.386e–f, 398b, 402d) – and the various topics taken up are above all else a means of putting on display the extraordinary quality and diversity of the Greek cultural and literary tradition. The reader is offered an amazing selection of items, including extraordinary delicacies that are otherwise almost unobtainable. The chaotic, quarrelsome conversation among the guests, meanwhile, is recapitulated in a more complex way in the discussion that goes on among the quoted texts themselves, which duel with and contradict one another constantly, and which rarely reach any substantial conclusions regarding the matters under discussion. These nested homologies – texts as food, authors and readers as dinner guests, a display of the wealth of Greek culture embedded in, funded and imperfectly controlled by an implicitly inferior Roman empire as a great banquet – are central to the organizing intellectual structure of the work.9 But although the Deipnosophistai immerses the reader in a complex literary, social and aesthetic world, it simultaneously offers no single argumentative thesis or point of view on what it puts on display, but is instead fundamentally inconclusive and multi-vocal. To the extent there is a central topic to the work, it is luxury in all its forms and manifestations. But whether luxury is good or bad, if it is a new arrival on the cultural scene or has always been with us, and how we should respond to the opportunities and perils it poses, is never decided. The text is thus a conversation rather than a statement, and while its purposes are patently didactic on some level, it is far more interested in posing questions than in offering definitive answers to them. This point leads directly to the problem 9 For a revealing small-scale example of this general tendency, note 9.398b–9a, where Larensius first poses the question of what a tetrax is; then describes his own philological efforts to answer it, which culminated in an encounter with an actual tetrax (an exotic bird) in the course of his service as a procurator in Mysia; and finally – horrifyingly, from a modern perspective, although seemingly not from an ancient one – has the rarity butchered, cooked and served, in order that his guests can appreciate it fully.

XVIII Introduction

of Athenaeus’ sources, on the one hand, and of what we are to make of the material he preserves for us, on the other. The individual guests at Larensius’ dinner party (or dinner parties) repeatedly claim to have read the works they cite (esp. 8.336d, where Democritus says he has read “over 600 so-called Middle Comedies and compiled extracts from them”) and quote them seemingly from memory, although occaisonal reference is also made to texts they bring with them, sc. to read from or at least consult (e.g. 1.4b). This does not mean that all the material Larensius’ guests know was necessarily available to Athenaeus in Rome in the late 2nd century CE or, assuming that it was, that he personally read and excerpted all of it in order to produce the raw material that lies behind the highly specialized discussions of individual historical, philological, cultural and culinary points that fill his text. Nor is there any reason why he should have done so, for enormous amounts of such research had already been conducted by Athenaeus’ time in the Library at Alexandria and similar institutions, and numerous specialized studies of this sort appear to have been available to him. The Deipnosophistai is full of references to such works, which have patently been excerpted at length at certain points in the text: large portions of the roughly alphabetic catalogue of fish in Book 7, for example, appear to go back to Dorion, while work by Asclepiades of Myrlea is expressly said to lie behind some of the similarly alphabetic catalogue of cups in Book 11 and is likely the source of much if not all of it. These cases in turn suggest that similar practices should be suspected elsewhere, and thus e.g. that the treatises by Aelius Asclepiades, Apollodorus and Galene of Smyrna on wreaths and perfumes mentioned in passing in Book 15 are in fact significant sources there. That conclusion gains further support from the fact that e.g. Pollux (slightly earlier) and Aelian (a contemporary) both appear to rely on occasion on the same, now otherwise vanished sources as Athenaeus does.10 10 For Aelian, see Vol. 5 pp. 475–93 of this edition. Echoes of Athenaeus’ sources can be detected throughout e.g. Pollux’ discussion of music in his Book 4 (e.g. 4.55 ~ Ath. 14.619e–20a; 4.59 ~ Ath. 4.183d) and in the opening sections of Book 6 (e.g. 6.16 ~ Ath. 1.31b; 6.22 ~ Ath. 10.425a–b; 6.48–9 ~ Ath 3.119b), but are rarely clear and extensive enough to allow us to go any further in terms of reconstructing lost exemplars.

Introduction XIX

That so little survives of Hellenistic and Roman era scholarship of this sort, except to the extent we know it at second hand from the Deipnosophistai and similar sources, makes it easy to underestimate how much work like this must have been available in Rome in the late 2nd century CE, and how obvious it must have been that the logical course for a historian or philologist should refer to it rather than returning to the far more difficult and scattered original sources to repeat basic research that had already been carried out. Comparison with the practices of the great polymath Galen – another almost exact contemporary of Athenaeus, and similarly resident in Rome – is instructive. At the time of the terrible fire that destroyed many major libraries in the city in 192 CE, Galen reports, he was working on Attic vocabulary, and he calls the loss of a treatise he had produced on words in Old Comedy the most important one he suffered in the conflagration. But he says expressly that he was working not with the texts of the comic poets themselves, but with Didymus, “who had earlier managed to explain both the common and all the rare words in fifty books, of which I had composed an epitome in six thousand lines” (Peri alypias 5–6). The actual size and quality of Larensius’ library is unknown. Despite Athenaeus’ flattering description (1.3a–b), however, it represented the private collection of a man of seemingly substantial but nonetheless limited means and cannot have borne any real resemblance to the enormous stores of rare and diverse material assembled by the kings of Pergamum or in the Library at Alexandria. Everything we see, moreover, of Athenaeus’ scholarly practices and of the scholarly and literary practices of his contemporaries suggests that Larensius’ collection contained a large number of what we today would call secondary authorities, along with a few late classical and Hellenistic rarities such as Macho’s Chreiai, the letters of Lynceus of Samos, and Matro of Pitane’s Attic Dinner Party, which are pointedly excerpted at length because readers might otherwise have no access to and thus be impressed by them. Put another way, the extensive portions of the Deipnosophistai which look like they might easily be adapted and excerpted portions of longer treatises by other authors on a variety of subjects are most likely precisely that. This has two important consequences.

XX Introduction

The first is that there is no single authorial point of view responsible for the selection of texts passed on in the Deipnosophistai, identification of and compensation for which might allow us to get closer to the primary texts quoted within it. Instead, Athenaeus seems to represent the final step in a long, multi-stage process of collecting and excerpting the works of earlier authorities, which we cannot fully understand but which has decisively shaped the material preserved for us. 4th-century Athenian comedy (the socalled “Middle Comedy”), for example, has traditionally been seen as marked by a strong interest in prostitutes, parasites, cooks and dinner parties. This may be partially correct. But this seeming tendency is also due at least in part to the fact that Athenaeus is one of the most basic sources for this material, and that he is concerned above all else with such topics and has thus shaped our understanding of the comic genre in this period. The distorting effects of this process are apparent in a different way in Athenaeus’ versions of authors also transmitted separately, such as Herodotus, Xenophon and Plato, whom the Deipnosophistai – probably taking such peculiarities over from its sources – often quotes selectively or misleadingly, reworking the original texts with no overt indication of what it is up to, or excerpting or epitomizing them in ways that disguise their full import. This means that we must assume that similar problems exist in quotations from other authors for whom we have no such control.11 In the case of metrical texts, our attempts to recover the original form of the material are assisted by the fact that lines that do not scan cannot be original. But the fact is that much of the poetry Athenaeus transmits is corrupt in one way or another, and there is no way to be sure where we have mended the lines correctly as opposed to where the problems go deeper than we have any way of recognizing. No obvious way of escaping this dilemma presents itself, beyond acknowledging that everything we have in Athenaeus is best read in the first instance not as direct and unambiguously reliable evidence for the text of the putative source author but as part of the argument of the Deipnosophistai, while simultaneously reflecting the interests, anxieties and eccentricities of its generally unknown and untraceable sources. 11 See Olson, AJP 139 (2018) 423–50.

Introduction XXI

The second consequence of a recognition that Athenaeus has mostly declined to engage in what we might call original research with primary materials is that the intellectual and artistic significance of his work must be located elsewhere, in his conversion of a wide range of diverse, mostly technical philological and historical treatises into something far more entertaining and – he himself must have thought – more significant. Regardless of what we make of the text by Parmeniscus referenced above, the brilliance of the Deipnosophistai consists above all else in its cognate use of the standard progressive structure of a dinner party and symposium to turn its catalogue-style raw materials into a story with an inherent narrative logic featuring intermittently amusing and engaging characters. That Athenaeus’ patron Larensius was himself a devoted, careful, scholarly reader of books cannot be taken for granted, although he patently saw the point of acquiring a large personal library and opening it up to men who valued it and were more capable of taking full advantage of its resources than he may have been. But the description of Larensius at 1.2b–3b suggest that he was above all else a marvelous host, a man who enjoyed learned company, thoughtful conversation and fine dinners. It is accordingly not difficult to believe that he was pleased and honored by Athenaeus’ work when it was presented to him – a scroll of two at a time, like the individual Books of Pollux’ Onomasticon with their individual dedications to Commodus? – and that he is on some level to be identified with the ideally curious and patient Timocrates, who constitutes the internal audience for the narrative and is always waiting for the next installment. The Deipnosophistai combines straightforward praise of Larensius’ personal interests, abilities and accomplishments with more complicated celebrations of the books his library contained (or might be imagined to contain) and – even more richly and ambiguously evaluated – the cultural complexities of the Graeco-Roman world of his time. There was and is no simple way to sum the latter subject up, or to spell out its significance and implications in the hope of establishing precisely what the historical Athenaeus thought about such matters, or how he thought he might appeal to Larensius or other readers by means of the texts he quotes and the stories he passes on. This ambiguity can be seen as the most sub-

XXII Introduction

stantial intellectual and literary failing of the work, but also, more productively, as its greatest strength. What the Deipnosophistai preserves for us some two thousand years after its composition is in any case an extraordinary treasure house of material that we too are free to put to our own uses, whatever they may be. II. The Contents The Deipnosophistai is divided into fifteen Books, whose contents are discussed in more detail below. Occasional notes in the margins of A (the main manuscript; see § III) refer to a division into thirty parts. Kaibel (followed by Desrousseaux) took this to mean that the text we have is a heavily epitomized version of something originally about twice as long.12 But almost all the individual Books as we have them begin or end with references to the framing dialogue; there are no similar references stranded in the middle of the existing Books, and sometimes no obvious place for them; and the simplest conclusion is that the A-marginalia refer to thirty scrolls into which the fifteen original Books were divided (two scrolls per Book) early on.13 We thus likely have the work in more or less its original form, although with substantial damage at both its beginning and its end. As discussed in more detail in § III, the full text of the Deipnosophistai (in A) is accompanied by an Epitome seemingly made not from A itself but from a closely related manuscript. Books 1 and 2, along with the initial portion of Book 3 (to 73e) and a number of pages in Book 11 (within what is on the standard numbering of the text 11.466d) have been lost from A and are accordingly known primarily from the Epitome, as is a smaller section later on in the same Book (in the middle of 11.502b). In addition, the Suda preserves a number of quotations or paraphrases of brief portions of Books 12 Thus Kaibel in the introduction to Vol. I of his edition (pp. xxi–xxxix), assuming that the fact that Macrobius (5th c. CE) occasionally offers better versions of material also found in Athenaeus means that he must have had access to a more complete version of the Deipnosophistai. 13 Letrouit (1991) 38–40 offers detailed discussion of all these points.

Introduction XXIII

1–2, most of them seemingly borrowed from Hesychian-style biographies. Unlike previous editors of the text, I have not attempted to integrate the latter material into what is preserved in the Epitome, and have instead presented it separately in Volume V pp. 465–72. Because the Epitome routinely drops the titles of the works it quotes, the portions of the Deipnosophistai preserved only there contain numerous fragments known to us by the author’s name alone, although in the full version of the text Athenaeus must have identified the material more fully. In addition, the Epitome eliminates much of the banter among the dinner-guests, making it difficult to know who is speaking at any particular point and what the speaker’s argumentative intentions are. The very end of the Deipnosophistai (beginning most emphatically at 15.700e) is also defective in A. In this case, the parallel material preserved in the Epitome is too abbreviated to be of much help in recovering what has been lost. Book 1 begins with a general introduction to the work (1.1a–f) that includes identification of the main figures at the banquet. Athenaeus is spoken of here in the third person, but a number of the assertions made about the characters are simultaneously attributed directly to him by the epitomator. The source of this material – some of it also preserved in the Suda – is unclear. Perhaps it represents a form of authorial preface or has been transferred here (contrary to the epitomator’s normal practice) from later in Book 1 (e.g. 1.4b) to provide a synthetic, abbreviated initial catalogue of the guests at Larensius’ party. The true beginning of the Deipnosophistai, at any rate, is found instead at 1.2a, the opening exchange between the framing characters Athenaeus and Timocrates, where Timocrates asks if Athenaeus participated in the now-famous dinner party and requests a detailed report of the conversation there. “Shortly after this”, the epitomator reports (1.2b), Athenaeus offered an extended eulogy of Larensius, praising not only his learning and generosity but also the size of his library. This eulogy is followed by brief discussions of hospitality (1.3c–4a) and of learned guests (1.4a–5a); by a catalogue of literary descriptions of dinner-parties (1.5a–b) that might be taken to represent one type of literary antecedent to the present work; and by an extended set of anecdotes involving gluttons and epicures, including a number of stories about various

XXIV Introduction

individuals named Philoxenus (1.5b–8e). Much of the rest of Book I, however, consists of what appear to be excerpts from three Hellenistic or Roman-era documents that debate the degree to which the Homeric lifestyle involved luxury. The first of these (1.8e–11b; said by the Suda, which seemingly had access to the full version of these Books, to be drawn from Dioscurides, On Homeric Law) argues that Homeric characters led lives of conspicuous moderation intended to teach the poet’s readers the value of an orderly, self-disciplined existence. Within the text, these remarks are assigned at 1.11b to Myrtilus, whose speech appears to end at this point. The second source (~ 1.11b–19a) argues that epic characters ate a wider range of foods than is acknowledged by the first source (which claimed that the Homeric diet was largely restricted to roasted meat, and noted in particular an absence of explicit reference to consuming fish) and is interested in how ancient banquets were organized and in the differences between Homeric and contemporary practices. The source in question here may well be Herodicus of Babylon, given similar material seemingly drawn from him in Book 5. The quotation of Pindar fr. 241 at 1.24b is used at 6.248c as a transition to a new speaker, as may also be the case here with the move to the third source (~ 1.24b–6c), which insists that Homer’s characters led lives of considerable luxury, the poet having been convinced that human existence is hard and that “pleasure makes misery more bearable” (1.24c). The final section of Book I is devoted to wine. The physician Galen of Pergamon is assigned the discussion of Italian wines that begins at 1.24c, and the remnants of another transition between speakers appear to be preserved at 1.33c, although whether all the preceding material (which also treats a wide variety of Greek regional wines) belongs to Galen is unclear. At 1.20b, the mysterious notice ὄρος (“a division”) appears, probably referring to the division of the Deipnosophistai into 30 units (i.e. papyrus rolls) noted above. The same passage (1.20b–c) includes extravagant praise of Rome as “an epitome of the inhabited world”, a cosmopolitan “heavenly city”. Although the epitomator attributes these remarks to Athenaeus himself, they are just as likely to have been made by one of the dinner-guests as a preface to his remarks, perhaps the musician Alceides of Alexandria (cf. 1.1f), given that the general topic of what follows is dance.

Introduction XXV

Book 2 begins with a short section of highly condensed material (2.35a) that appears to represent the remnants of another framing discussion between the narrator Athenaeus and Timocrates, who describes having been kept awake the previous night by thoughts of the dinner guests’ conversations. More material having to do with wine, here with attention to the history of drinking and its benefits and dangers, follows. A new speech appears to begin at 2.40f, where the topic of discussion switches to water and water-drinkers (in particular after the speaker – perhaps the same man who began at 2.40f – pauses to refresh himself at 2.43f–4a). Traces of other interruptions in the conversation are preserved at 2.47a (a question posed by Ulpian?), at which point the topic shifts to vocabulary for being hungry and eating, and at 2.47e, where the guests finally recline on the couches in order to begin the banquet. A discussion of banquet furniture follows (to 2.49d). The Book closes with a long, loosely organized catalogue of appetizers. A final remark by the narrator Athenaeus, bringing the conversation to an end for the moment, is preserved at 2.71e. The Epitome’s version of Book 3 begins with what appear to be remains of a self-effacing comment by the author and narrator Athenaeus, quoting Callimachus (fr. 465) to the effect that a big book is a bad one. It continues with discussions of lotus beans and cucumbers, with A (i.e. the full text) picking up in the middle of the latter, and then with a long treatment of figs (3.74c–8f), which is assigned to Magnus at 3.79a. In what follows, various speakers consider apples, peaches, citrons, shellfish, boiled meats and sow’s womb. Discussion of the latter is interrupted (3.96f–100b) by a quarrel between Ulpian and Cynulcus, in the course of which Cynulcus offers a series of anecdotes about a certain Pompeianus of Philadelphia, whose clumsy Atticizing Greek is strikingly reminiscent of that of Lucian’s Lexiphanes. After this, seafood appetizers are again discussed, until the topic shifts at 3.108f to bread and cakes (with material seemingly drawn at least in part from Chrysippus of Tyana’s Breadmaking, cited at 3.113a), then to saltfish, and finally to water, various puddings and the spoons with which they are eaten (setting up the beginning of Book 4). Book 4 begins (4.128c–30d) with a long excerpt from a letter by Hippolochus of Macedon (early 3rd century BCE) addressed to Lyn-

XXVI Introduction

ceus of Samos and describing an elaborate wedding feast put on by Caranus of Macedon. The external narrator Athenaeus, speaking directly to Timocrates (4.128c; cf. 4.130e, at the end of the passage), calls the text rare and therefore deserving of extensive citation. A number of long comic fragments – most of them cooks’ speeches (cf. 3.102a–3b, and below on Book 9) – discussing banquets follow (to 4.132f), along with another extended citation, in this case from Matro of Pitane’s Attic Dinner Party (4.134d–7c), which is also described as a rarity (4.134d). Plutarch (of Alexandria) is mentioned as the man who quotes Matro; this is the first indication in the Book that one of the dinner guests rather than Athenaeus himself is speaking, and Plutarch appears to go on until 4.156a. Consideration of dining practices in other places, with the material organized by locality, follows the passage from Matro and includes an extended discussion of Sparta and Spartan mess-groups (4.138b–43a). This discussion, divided among a number of speakers, segues gradually into treatments of gluttony and greed on the individual level, and of vocabulary associated with cooking, dining and serving food (to 4.174a), and finally moves on to an extended consideration of musical instruments (to 4.185a). A large section of the text of Book 5 (5.177a–82b) is transmitted in the manuscripts within Book 4. The error – corrected in the late 16th century by Isaac Casaubon, who dropped the misplaced passage into the middle of 5.187b – is found in both A (where it occurs in the middle of folio 53v) and the Epitome manuscripts, and is apparently to be traced to a number of leaves falling out of the common exemplar of all surviving witnesses to the text and a botched repair, in which the lost pages were re-inserted in the wrong place, a few pages after where they should have been; see § III.A. The narrator Athenaeus begins Book 5 by announcing that its topic will be symposia. This includes a lengthy comparison (5.186d–93c) of Homeric symposia with those of Plato and Epicurus, with particularly sharp criticism offered of Plato; at least some of this material seems to be drawn from Herodicus of Babylon. Much of the rest of the Book is only vaguely related to this theme and instead consists of lengthy excerpts from Polybius regarding the behavior of the Seleucid king Antiochus IV (5.193c–5f); from Callixeinus of Rhodes’ On Alexandria (5.196a–203b) on an

Introduction XXVII

enormous festival and procession organized by Ptolemy II Philadelphus of Egypt, and (5.203e–6d) on the great river boat constructed by Ptolemy IV Philopator; from an unspecified source (5.206e–9e) on the enormous ship built by Hieron of Syracuse; and from Posidonius (5.211d–5c) on the colorful career of the 1st-century BCE Athenian dictator Athenion, along with a scattering of material from other sources treating various kings and the parties they hosted. The Book closes with additional material seemingly drawn from Herodicus’ To the Man Who Likes Socrates, which includes a devastating attack on the chronology and prosopography of Plato’s treatment of his philosophical master. Book 6 begins with a long address in which the narrator Athenaeus nominally defends his account of the dinner guests’ conversations by citing three substantial fragments of 4th-century comedy on the differences between tragedy and comedy, and the effect of the former in particular on the theatrical audience. A large number of comic fragments discussing fish-sellers (6.224c–8c) are then offered, followed by discussion of dining, serving and drinking vessels, particularly those made of gold and silver, allowing for a transition to discussion of gold and silver generally (to 6.234c). The rest of the Book consists of a long treatment of parasites and flatterers (to 6.262a), followed by one of slaves that includes Nymphodorus’ account of the fugitive slave-general Drimacus of Chios (6.265c–6e), a set of long comic fragments dealing with the Golden Age (6.267e–70a), and a collection of what are at least presented as hard numbers regarding ancient slave populations (6.272b–e). Book 7 lacks any opening reference to the framing conversation between Athenaeus and Timocrates, although there is one at the end (7.330b–c). The Book is almost exclusively concerned with fish, and much of it (from 6.284f on) consists of a long alphabetical catalogue most likely drawn from Dorion’s otherwise lost On Fish, which is cited throughout, although always as if it were merely one original text out of many rather than a secondary source from which the other material has been mined. Book 8 begins with more elaborate praise by the external narrator Athenaeus of Larensius, who is said to have made Rome into Lusitania – i.e. a place where food is available in extraordinary quantities – for his guests (8.330d–1c). Most of the rest of the Book

XXVIII Introduction

consists of discussion of fish and notorious fish-eaters, and of gluttony and gluttons generally (to 8.359d), including a long series of wonderful anecdotes about the citharode Stratonicus (8.348c–52d). This discussion is interrupted first by a brutal attack on the intellectual depravity of Aristotle, sparked by a claim regarding the dubious character of his ichthyological observations (8.352d–4c), and then by a substantial tranche of diaetetic material having to do with the digestibility of various types of seafood (8.355a–8c). After a brief section on begging-songs (8.359d–60d) that somehow transitions into a discussion of oracles involving fish, and then another oracle (8.360d–1e), the Book concludes with a treatment of vocabulary having to do with festivals and dinner parties. This topic is sparked (8.361e–2a) by the intrusion into the banqueting hall, almost exactly halfway through the text of the Deipnosophistai, of music from the street outside associated with the Romaia festival, which celebrated Rome’s foundation. The interruption is in one sense gratuitous and must be read as a deliberate attempt to invoke the fundamentally Roman character of the imperial city, and thus the Roman context of the events Athenaeus is describing, despite their consistent focus on the Greek language, Greek texts and Greek customs. Cf. 1.20b–c (discussed above) for a similarly pointed reference to Rome’s greatness. Book 9 begins with a brief address of Timocrates by Athenaeus and is then largely devoted to a catalogue of food items, beginning with ham and moving on at 9.369a to e.g. various vegetables, chicken, pigs, geese, birds of all kinds (material drawn from Alexander of Myndus?), udder, hare and wild boar. The fiction of reporting a conversation among the dinner guests is briefly abandoned at 9.369a–72f for the discussion of the vegetables. The catalogue of foods is interrupted at 9.376c–80d, 380f–1e, 382a–3f and 403d–6b by a series of speeches by Larensius’ cook that include a number of long comic fragments discussing his trade (from the same source as the similar collection of fragments in Book 4?). The Book closes with a discussion of hand-washing and related themes that ends with stories of Heracles’ murder of several servants (9.408b–11a). Book 10 begins with a reference to Timocrates and with Athenaeus speaking in his own voice rather than assigning the material that follows to one of his characters; an anonymous symposiast

Introduction XXIX

takes over only at 10.421a. The narrator follows up on the mention of Heracles at the end of Book 9 by discussing the hero’s characteristic over-eating, and then segues into further discussion of gluttons generally (cf. Book 8). The meal is now complete (10.422e), and – as the symposium begins – the topic of conversation turns first to wine and drunkenness and associated vocabulary, and then (at 10.448b, seemingly drawing on Clearchus) to riddles. The material quoted here includes a number of poetic passages referring to individual letters and the process of reading (11.453c–4f) that have substantial implications for our assessment of the extent and character of literacy in 5th- and 4th-century Athens. The same passage preserves everything known of Callias’ Literal Review, which allegedly featured a chorus of personified syllables and influenced both Sophocles’ Oedipus the King and Euripides’ Medea (very dubious claims). Book 11 begins with a passing mention of Timocrates and is almost entirely devoted to discussion of drinking cups. This includes a long, alphabetically organized catalogue of vessels that begins at 11.782d, from a portion of the text (in the middle of what on the standard numbering of the text is 11.466d) where pages have fallen out of A and we are momentarily thrown back on the Epitome. An extensive excerpt from Asclepiades of Myrlea’s On the Nestoris (referring to the elaborate drinking cup belonging to Nestor described at Il. 11.632–7), representing one of the best preserved examples of extended ancient literary analysis of Homer, is offered at 11.487f–93c; it is tempting to believe that much of the rest of the material in the catalogue is drawn from the same author. The Book concludes with a bitter attack on ­Plato seemingly drawn once more (cf. Book 5) from Herodicus (11.504e–9b) and with another mention of Timocrates (11.509e). Book 12 opens with the claim that Timocrates had repeatedly requested a catalogue of individuals addicted to luxury. The topic was already announced at 11.509e, and the external narrator speaks in his own voice throughout Book 12, addressing Timocrates again at 12.550a and making no reference to Larensius’ party or his guests. The impression created is of a pre-existing treatise on the topic, likely by Athenaeus himself, incorporated wholesale into the Deipnosophistai. At 12.541a the speaker appears to refer

XXX Introduction

to his “native city of Alexandria”; whether this is a remark taken over from the source being quoted or serves to complicate the question of Athenaeus’ origins (see § I) is unclear.14 The discussion of luxury begins with a general theoretical treatment of pleasure (12.510b–3e) followed by consideration of the hedonism of whole peoples (to 12.528e) and then of individuals, including ­Alexander the Great and his entourage at 12.537c–40a. This gradually leads to brief discussions of obesity and thinness (12.550b–2f) and of ancient displays of luxury (12.552f–4f). Book 12 does not close with a reference to the conversation between Athenaeus and Timocrates, nor does Book 13 begin with one, although the narrator is present at 13.555a–b, where he begins in his own voice and then turns the discussion over to his characters, beginning with Larensius. Book 13 is mostly devoted to love and lovers, and discusses wives, courtesans and prostitutes, on the one hand, and pederasty, on the other. Primary materials quoted include the story of Odatis and Zariadres, taken from Chares of Mitylene and reminiscent of a short romance novel (13.575a–f); a set of long comic fragments offering details of day-to-day business of brothel prostitution (13.568a– 9f); extensive selections from Macho (13.577d–83d); a long passage from Hermesianax of Colophon (13.597b–9b); and Ion of Chios’ first-hand report of an encounter with the tragic poet Sophocles – a notorious lover of boys (13.603e–4d). In contrast to Book 14, where it is expressly said many times that musical entertainers of all sorts were present at the party (e.g. 14.613c–d, 616e, 617f, 623d), there is no hint that Larensius’ guests enjoyed the services of prostitutes. The Book ends with an attack on Cynulcus and the Cynics generally, without reference to Athenaeus and Timocrates. Book 14 begins with an address to Timocrates and a brief denunciation of the deleterious effects of wine. But it rapidly turns into a long discussion of comedians, musicians and the like, including various Doric performance traditions reminiscent of Athenian comedy (14.621d–2d), and of music and dancing (with discussion of individual musical instruments in 14.633f–7e). The “second tables” bearing symposium snacks are brought into the dining room at 14 Cf. 13.583d, where Myrtilus of Thessaly refers to “my” – literally “our” – “Athens”.

Introduction XXXI

14.639b, and discussion of cakes, fruit and other snacks occupies most of the rest of the Book, with the exception of another interruption by a cook at 14.658e–62d (cf. Book 9). Book 15 begins with a valedictory description of the conversation at Larensius’ parties (sic) generally that anticipates the approaching end of the work. The material preserved in the Book deals first with the symposium game of kottabos (to 15.668f) and then with flowers and garlands (to 15.686b, with a long fragment of Nicander’s Georgics at 15.683a–d) and perfume (to 15.692f). The customs of offering libations to the Good Divinity and of singing skolia are then discussed, with a large collection of Attic skolia and related texts offered at 15.694c–6d. Vaguely connected with this is a body of material at 15.697f–9c, drawn at least in part from Polemon of Ilium, which has to do with the history of literary parody and includes a substantial fragment of Hegemon of Thasos (late 5th century) that describes his own travails as a performer. The final portion of the main text of the Deipnosophistai had suffered damage already in the early 15th century and some sections of it are preserved only in the Epitome. It is nonetheless clear that as the end of the evening neared, the guests called for torches to take with them on their way home, and that in the course of doing so they discussed words for related objects. Hymns were sung, and the work ends with a quotation from Dionysius Chalcous (fr. 6): “What is finer, as we begin or end, than what we desire the most?” III. The Manuscripts and the Text A. Main text and Epitome

As already noted briefly in § II, the complete text of the Deipnosophistai is preserved in a single parchment manuscript: Venice, Marcianus 447 (late 9th/early 10th c. CE), conventionally referred to since Dindorf’s time as A.15 A is elegantly and clearly written in 15 For a more expansive general introduction to A and its history and descendants, although one limited in its specific understanding of relationships among the witnesses, see Arnott, in D. Braund and J. Wilkins (eds.),

XXXII Introduction

minuscule, and contains various marginal notes (mostly nominal section headings and the like) in capital letters. There are very few scholia and a handful of late corrections. At some point, the initial portions of A, containing Books 1 and 2 and a bit of the beginning of Book 3, were lost. The manuscript consists of quaternia (fascicles of eight folios apiece), and comparison with the amount of space taken up by what survives of the text suggests that the first eight quaternia (= sixty-four folios) have disappeared. Of the surviving fascicles, one ends at folio 214, with the next beginning at folio 215. A portion of the text has been lost here, in the middle of what is on the traditional numbering 11.466d; the gap must represent a complete quaternion that fell out when the manuscript was rebound at some point.16 A second gap in the text appears in the middle of 11.502b, between folios 239 and 240; this quaternion consists of only seven folios (239–45), making it clear that one of the original eight has been lost. None of these gaps appear in the Epitome manuscripts’ version of the text, which means either that the Epitome was produced from A before A suffered this damage or (as argued below) that A and the Epitome represent separate textual traditions of the Deipnosophistai. In addition, A has suffered damage, some of it in the pre-Modern period, but some of it occurring instead within the last 150 years, to its final pages, portions of which are now either missing or blackened and unreadable. In addition to A, the Deipnosophistai is known through an ancient Epitome, a copy of which belonged to Eustathius of Thessalonica (d. ca. 1194 CE), and which accordingly dates no later than the second half of the 12th century CE. That Eustathius was himself the epitomator, as Maas believed,17 is exceedingly unlikely, given that he cites the Dei­pno­sophistai hundreds of times but never refers to the full version of the text even where it might have been useful to Athenaeus and His World (Exeter, 2000) 42–50, esp. 42–7; also Gamba, Italia Medioevale e Umanistica 61 (2020) 230–3. 16 Unfortunately, the manuscript is too fragile to allow for close inspection of the binding. But the damage likely antedates A’s arrival in Italy in 1423, since the paper facing-pages date to the middle of that century or so. 17 Maas, Byz.Z. 35 (1935) 299–307, with further remarks at Byz.Z. 36 (1936) 27–31. Peppink offered a detailed response to Maas in Vol. II.2 pp. ix–xiv of his edition of the Epitome.

Introduction XXXIII

his purposes.18 Two complete copies of the Epitome, both dating to the 14th century or so, are known: Paris, Supp. Grec. 841, conventionally known as C, and Florence, Laur. Plut. 60.02, conventionally known as E. Both manuscripts include a brief text On the Sources of the Nile at the very end that is organized much like Athenaeus but seems to be by a different author. The Epitome consistently removes the titles of cited works and much of the back-and-forth among the guests, and also condenses the text in other ways, reducing most of it to a long series of bullet points headed ὅτι (“[It is said] that …”). Particularly difficult material, such as the fragment of Hermesianax of Colophon in Book 13, is often dropped entirely, while points at which the version of the text transmitted in A is corrupt are frequently omitted. The general order of the material as it appears in A tends to be respected in the Epitome, although the Epitome sometimes leaps ahead in a section and then gradually works his way back through it; this is of particular significance for attempts to make sense of its version – the only one that survives – of Books 1–2 and the beginning of Book 3. That the Epitome itself has a complicated history is apparent from the presence in both C and E (in the same order, but at different points in the manuscripts) of collections of material belonging to Books 2 and 13 but omitted from them. In addition, C contains some material (often in red ink or added in the margin) not found in either E or D B (for which, see below). Nothing further is known of the earlier stages of the Epitome text, including why supplemental material for only two of the fifteen Books is preserved, although see below on their archetype z. C and E are both heavily abbreviated, and editors generally rely on A to make sense of portions of the text where readings they contain are ambiguous. Both manuscripts have been corrected and contain numerous superlinear notes of variants (discussed for their stemmatic significance below). In addition to C and E, two other manuscripts, both late 15th-century, supplement a version of the text of the Deipnosophistai found in A with a version of the Epitome’s text of Books 1–2 and the missing portion of Book 3: Paris, Grec 3056 (conventionally known as D and preserving Books 1–9 only; produced by Ermolao Barba18 See Volume V pp. 293–461.

XXXIV Introduction

ro) and Florence, Laur. Plut. 60.01 (conventionally known as B and preserving all fifteen Books). As with the other descendants of G (discussed in III.B below), the version of Athenaeus in D B seems to have been conceived as a two-volume edition of a complete combined text of the Deipnosophistai, although the second volume of D has been lost. Efforts are made throughout to shorten the text by trimming titles, repeated material and the like. These omissions are not found in the Q M P text (discussed below) – the source of the Early Modern Athenaeus – which also goes back to G. B appears to represent an improved version of the text found in D; neither manuscript includes the Nile material or the extra material in Books 2 and 13 preserved in C E. Eustathius’ copy of the Epitome, as known through his Commentaries on the Iliad and the Odyssey, is referred to below and in the apparatus to the text as Eust. Marcus Musurus (the editor of the first printed edition of the text, Aldine) also had access to a version of the Epitome referred to hereafter as Mus. The fundamental stemmatic problem in the history of the text of the Deipnosophistai is the relationship between A and the Epitome. If the Epitome – i.e. the now-lost original version of the Epitome from which C E D B Eust. Mus are all descended, referred to hereafter as z – was based on A before A was damaged, the copies of it that we have (C E D B) or know of indirectly (Eust. Mus) have no independent value as witnesses except in Books 1–3.73e and in those portions of Books 11 and 15 where A is defective.19 In that case, the z-readings can generally be ignored, and the many points at which they appear superior to those in A must be taken to represent clever conjectures by the epitomator.20 If z was not based on A, 19 Thus Cobet in his epistula ad Gaisfordum de edendo Atheneo (1845), followed in this regard by Maas, (n. 15 above, with similar views expressed already at Gnomon 4 (1928) 570–1). 20 There are so many such readings, some of them involving complicated corrections, that this thesis strains credulity. It nonetheless cannot be disproven, the fundamental problem being that we have no objective means of assessing the epitomator’s competence and thus no way of saying precisely what he could and could not have done. Collard, RFIC III.97 (1969) 158–64, who believes that the Epitome is independent of A, nonetheless illustrates how weak such arguments are through the multiple qualifiers

Introduction XXXV

or not exclusively on A, on the other hand, it represents a second tradition for the text, and the Epitome variants must be treated as at least potentially authoritative. Kaibel and Simon Peppink, editor of the 1936–1937 editio princeps of the Epitome, were both of the latter opinion,21 as was A. M. Desrousseaux, whose premature death meant that only the first volume of his Budé edition of the

he builds into his conclusion: “I believe, then, there does seem enough evidence to suggest as a strong possibility that in a few places the Epitomator had a source fuller than A”. Here are some examples from a single book of the Deipnosophistai where the Epitome reading is distinctly better than that in A; the reader will immediately see how complicated the situation is: 4.129b κοτυλιαίας C E : κοτυλίαις A  4.129e χοαῖον C E D B : χυαῖον A  4.129f κενὸν C E D B Q M P Mus : καινὸν A  4.132e δεῦσον C E B Mus : δεῖξον A  4.135e κάρη C E : κακῆς A  4.135f ὀπταλέος C E B : ὀπτάνεος A  4.135f Ποσειδάωνος C E B Q M P Mus : Ποσιδάωνος A  4.136b δαίονται C E B : δέονται A  4.136b δειρήν C E B Mus : δῆριν A  4.136c οὓς C E : ἧς A  4.138e φύσκαι C E B Eust. : φύσται A  4.141e τόπους C E B Mus : τόποι (structura mutata) Eust. : τρόπους A  4.145b λευκὰς C E : καλὰς A  4.148c Διόνυσον C E Q M Eust. : Διονύσιον A  4.148e ἐγκρασιχόλους C E : ἐγκρασιλόχους A  4.154c αὐτῶν C E B Q M P Eust. : αὐτὸς A  4.154d τούτων C E : τούτου A  4.158e ἡμᾶς C E D B P Eust. et Stob. 3.40.9 : ὑμᾶς A  4.159a ὄλβῳ C E Mus et Eur. : ὄλβων A  4.159b δεξίωμα C E B : δεξίαμα A  4.159e στόματος C E D B P Mus : στόμαχος A Ds  4.162a ῥινεγκαταπηξιγένειοι C E B Mus : † ρεῖν ἐνκαταπηξειγενειοι † A  4.163a Χάρισιν C E Dmg B Qmg M Mus : χερσίν A  4.163a θύσας C E D B Q M Mus : θύσαις A  4.166b πλεῖν C E Qmg M Mus : πλὴν A  4.167b ἀριστίνδην C E B P Mus : ἀριστήνδην M : ἀριστήδην A  4.168d συναναστρέφεσθαι C E : συναναστρέφειν A  4.171b ἡμῖν C E : ἡμῶν A  4.171b εἰλέατροι C E : † ειλαιατροι † A  4.171b ἐλεόν C E Eust. Mus : ἔλαιον A  4.174a Δία Εἰλαπιναστήν C E B Eust. : Διελαπιναστήν A  4.184b τοὺς C E Dpc B Mus : τοῦ A : τοὺς τοῦ P 21 Kaibel, Observationes criticae in Athenaeum (1883) 4, describing the Epitome as “facta … ad exemplum Marciano simillimum”; Peppink in Vol. I of his edition, Observationes in Athenaei Deipnosophistas (Leyde, 1936) 12–14. See also the extensive remarks of Vollgraff, REG 53 (1940) 172–92. I have misrepresented Kaibel’s opinion on this matter elsewhere (e.g. in my preface to Vol. II.1). In my own defense, I can only observe that – as noted below – Kaibel’s apparatus is constructed precisely as one would construct an apparatus, if one regarded the Epitome as dependent on A rather than as an independent witness to the tradition, and that as I worked my way backward through the text, his understanding of the issue appeared obvious, even though that judgment was wrong.

XXXVI Introduction

text appeared, along with a collection of notes on Books 3 and 4.22 Kaibel nonetheless pays only limited attention to the Epitome in his apparatus, consistently reporting either the reading in C or that in E, but never both (except of course in Books 1–2 and the beginning of Book 3, where A is defective). As he acknowledges in his preface, this was a practical rather than a scientific decision: he had neither the time nor the inclination to collate both manuscripts of the Epitome after Book 3 (“quod quam arduum sit negotium et molestum sciunt periti”), and he therefore allowed one to stand for the other.23 This was an unfortunate decision, since (as noted below) both C and E in fact contain large numbers of independent errors, and Kaibel’s apparatus makes it impossible to determine whether a reading reported in one of them is eccentric or faithfully represents the Epitome tradition. At the same time, Kaibel’s failure to systematically record the Epitome’s readings meant that later scholars lacked access to detailed information of the sort on which the discussion that follows is based, and were instead largely thrown back on anecdotal references to a handful of passages in the text that might be regarded as revealing. That A and z were closely related to one another is apparent inter alia from the displacement (noted in § II) in both of material 22 For what it is worth, this means that the last four editors to have worked on the text in a comprehensive fashion agree against Cobet on the basic character of the stemma. For Desrousseaux’s views on the relationship between A and the Epitome manuscripts, see pp. xli–xliii of his 1956 edition of Books 1–2 (somewhat obliquely expressed). The notes on Books 3–4 can be found in Observations critiques sur les livres III et IV d’Athénée (Paris, 1942). 23 Kaibel, vol. I pp. xiv–xv. Kaibel’s haste perhaps reflects a view of his work on the Deipnosophistai as primarily preparation for an edition of the comic fragments as part of what his almost exact contemporary and close friend Wilamowitz had envisioned as a comprehensive Poetarum graecorum fragmenta. Kaibel died in 1901, in his early 50s, having completed only the volume on the Doric poets (1899; = Vol. VI.1 of Wilamowitz’ series); the only other volume in the series published was Hermann Diels’ Poetarum Philosophorum Fragmenta (1901; = Vol. III.1). Kaibel was one of the great philologists of his generation, but his early death meant that he had no students and that his career was cut off before he had a chance to offer a full display of his powers.

Introduction XXXVII

that belongs in Book 5 into Book 4. That the problem occurs in the middle of a page in A means that this is not a matter of a set of displaced pages there and thus a unique error that can be treated as diagnostic for identifying A’s descendants.24 Instead, the confusion must go back at least to A’s exemplar, referred to hereafter as a, and perhaps even further, but in any case to a codex which felt apart and was incorrectly put back together in a way a subsequent copyist failed to notice. The fact that the same problem occurs in the Epitome manuscripts tells us that z shared a common ancestor with a. This does not mean that z was produced directly from a, and there is considerable evidence (treated in detail below) that it was not; all that can be said in any case on the basis of this point is that A and the Epitome manuscripts ultimately descend from the same source. In addition to the large number of good readings in the Epitome not found in A (inconclusive as proof of z’s independence but suggestive nonetheless, as already noted), and the inclusion in the Epitome of abbreviated versions of the material contained on the pages lost from A in Book 11 (showing that the Epitome’s exemplar, whatever it was, had that material), the following points make it clear that the Epitome should be treated as a separate witness to the text of the Deipnosophistai. 24 The situation is misunderstood by Letrouit, Maia 43 (1991) 34, who takes the presence of the error in both A and the Epitome manuscripts to demonstrate the dependence of the latter on the former. Letrouit (pp. 34– 7) also argues that a number of points at which A is corrupt and the Epitome manuscripts offer something more comprehensible show that the epitomator was attempting to make sense of what appears in A. But the epitomator may just as easily have been responding to a similar mess in his own, separate exemplar, which likewise went back to the common ancestor of A and z referred to below as b. The same is true of Maas’ claim (echoed at Letrouit p. 34) that the epitomator’s reference at 12.525e to a scholion in his exemplar shows that he was dependent on A, since the same scholion appears there. Cobet (echoed by Letrouit p. 37) took a trivial variant at 7.283a (Παγκράτης in A, Κράτης in C E) to demonstrate that the Epitome was dependent on A, suggesting that the epitomator missed Παγ- at the end of one line in A and began with -κράτης = Κράτης at the beginning of the next. But the Epitome abounds in such minor absurdities, and this is an insufficient basis for an argument of this significance; cf. the preceding note.

XXXVIII Introduction

First, an important subset of the errors in the text most easily diagnosed as misreadings of capital letters indicate that z was not made from A or even from A’s examplar, a. A and the surviving z-manuscripts are all written in minuscule. Obvious uncial errors are found both in A alone at points where the Epitome omits the word or words in question,25 and in the consensus of A and the z-manuscripts elsewhere.26 More important for stemmatic purposes, in a number of ­places A and the Epitome manuscripts offer readings that can only be explained as derived from different copies of a text written in capitals. This shows not only that z was not made from A (which is in minuscule), but also that it was made not from a but from a separate uncial copy of the Deipnosophistai closely related to a and referred to hereafter as y. In the list that follows, the readings accepted in my text appear first. 25 e.g. (with the information in the order it appears in my apparatus, although the final reading generally appears to be correct) 5.213e δ᾿ ἐγώ, i.e. ΔΕΓΩ Casaubon : λέγω, i.e. ΛΕΓΩ A  6.230a ἁ οἰκία, i.e. ΑΟΙΚΙΑ Suda ψ 22 : † δοκια †, i.e. ΔΟΚΙΑ A  6.258c τέθλιφε, i.e. ΤΕΘΛΙΦΕ Herwerden : † τεθαιφε †, i.e. ΤΕΘΑΙΦΕ A  6.262d χολᾶν, i.e. ΧΟΛΑΝ Porson : † χοααιν †, i.e. ΧΟΑΑΙΝ A  6.267d ἴθι, i.e. ΙΘΙ Wagner : ἴοι, i.e. ΙΟΙ A  7.303c ἄναυδος, i.e. ΑΝΑΥΔΟΣ Musurus : ἂν λυδός, i.e. ΑΝΛΥΔΟΣ A  7.316a Ἀνθηδών, i.e. ΑΝΘ- Canter : † ανοηδων †, i.e. ΑΝΟA  7.321a θυννίδων, i.e. ΘΥΝΝΙΔ- Casaubon : θυννίλων (vox nihili), i.e. ΘΥΝΝΙΛ- A  7.327c † λονες †, i.e. ΛΟΝΕΣ A : ἀόνες, i.e. ΑΟΝΕΣ 7.321d  8.347b προσκλύσῃς, i.e. -ΚΛΥΣΗΣ A : προσκαύσῃς, i.e. -ΚΑΥΣΗΣ Schweighäuser  8.362a τάδε γ᾿ ἔτ᾿, i.e. v.ll. -ΔΕΓ et -ΔΕΤ in unam confusas A : τάδε γ᾿ Hom. et Musurus  11.461e ἀρῶν, i.e. ΑΡΩΝ Scali­ ger : † δρων †, i.e. ΔΡΩΝ A  13.569b μὴ κλίμακ᾿ αἰτησάμενον Musurus : † μηκαιμακαιτησάμενον †, i.e. -ΚΑΙΜΑΚΑ- A : καὶ μὴ C E : μὴ κλίμακα (i.e. -ΚΛΙΜΑΚΑ-) στησάμενον Meineke 26 e.g. (with the information in the order it appears in my apparatus, although the final reading generally appears to be correct) 5.219a καμήλων, i.e. ΚΑΜΗΛΩΝ Boissonade : καὶ Μήδων, i.e. ΚΑΙΜΗΔΩΝ A : καὶ Μήδοις C E  6.257e τἀμὰ, i.e. ΤΑΜΑ A C E : τἄλλα, i.e. ΤΑΛΛΑ D B  7.312f ὅλον τά τε, i.e. ΟΛΟΝ- A C E : καὶ ὀδόντας καὶ, i.e. -ΟΔΟΝ- Arist.  7.319e καινὴ, i.e. ΚΑ- A C E : κλεινὴ, i.e. ΚΛ- Casaubon  7.328f εἶδον, i.e. ΕΙΔΟΝ A : εἶδεν C E : εἷλον, i.e. ΕΙΛΟΝ Meineke  9.377f πέπαυται, i.e. ΠΕΠΑΥ- A C E : πέπλυται, i.e. ΠΕΠΛΥ- Porson  9.379e θρῖον, i.e. ΘΡΙΟΝ Casaubon : † οριον † i.e. ΟΡΙΟΝ A C* E*  13.568e φειδωλοὺς, i.e. -ΔΩΛ- A C E : φιλῳδοὺς, i.e. -ΛΩΔ- Dobree

Introduction XXXIX

3.86a μέ τις, i.e. ΜΕΤ- A : μέγας, i.e. ΜΕΓ- C E Ds B 3.103b ὅ γ᾿, i.e. ΟΓ A : ὅτ᾿, i.e. ΟΤ C E Mus 3.113b κλιβανίκιος, i.e. ΚΛΙΒ- C E D B Q M P Mus : καὶ βανίκιος, i.e. ΚΑΙΒ- A 4.131c φιάλην, i.e. ΦΙΑΛ- C E Ds B Eust. Mus : φίλην, i.e. ΦΙΛ- A 4.137c ποδώκεας, i.e. ΠΟΔ- A : πολύκεας, i.e. ΠΟΛ- C : ποσώκεας vel πολύκεας E 4.158a καὶ Ζηνώνιόν γε, i.e. ΓΕ A : Ζηνώνιόν τε, i.e. ΤΕ C E 4.163a τλάμων, i.e. ΤΛΑ C B Q M P Mus : τάμ(ων) E : ταλάμων, i.e. ΤΑΛΑ- A 5.178e γοῦν, i.e. ΓΟΥΝ C E : τ᾿ οῦν, i.e. ΤΟΥΝ A 5.213e συνεπισχύσητε, i.e. -ΗΤΕ C E Mus : συνεπισχύσῃ γε, i.e. ­‑ΗΙΓΕ A 5.222a γωνιοβόμβικες, i.e. ΓΩΝ- A : τωνιοβόμβικες, i.e. ΤΩΝ- C E 6.225d γ᾿, i.e. Γ C E : τ᾿, i.e. Τ A 6.248d ἀεὶ, i.e. ΑΕΙ C E B Mus : † δει †, i.e. ΔΕΙ A 6.256d κλιμακίδες C E Q M P Eust. Mus : κεμακίδες (i.e. ΚΕ < ΚΑΙ) A 6.259a Ὀρτύγης, i.e. ΟΡΤΥΓΗΣ C E Mus : Ὀρύττης, i.e. ΟΡΥΤΤΗΣ A 7.314e ἐπιφερούσης, i.e. ΕΠΙ- A : ἔτι φερούσης, i.e. ΕΤΙ- C E 7.315e διαλλάσσειν, i.e. ΔΙΑΛΛΑ- C E Q M P Mus : διαλάσσειν, i.e. ΔΙΑΛΑ- A 7.317f τὸ νῶτον, i.e. ΤΟ- C E Dpc Mus : τὸν νῶτον B : γονωτὸν, i.e. ΓΟ- A 7.324b τηνδὶ λαβοῦσα, i.e. -ΔΙΛΑΒ- C E Dpc B : τὴν διαλαβοῦσα, i.e. -ΔΙΑΛΑΒ- A 8.337e γε, i.e. ΓΕ C E : τε, i.e. ΤΕ A 9.388c τε, i.e. ΤΕ C E Q M P : γε, i.e. ΓΕ A 9.393f τε, i.e. ΤΕ C E : γε, i.e. ΓΕ A 10.412a ἀναλώσει, i.e. ΑΝΑΛ- C E Eust. : ἀναδώσει, i.e. ΑΝΑΔ- A 10.418b δεῖπνα, i.e. ΔΕΙΠΝΑ M P Mus et Plb. : † δειηνα †, i.e. ΔΕΙΗΝΑ A : δειλινὰ, i.e. ΔΕΙΛΙΝΑ C E B Eust. 10.426d τε, i.e. ΤΕ A : γε, i.e. ΓΕ C E Mus 10.428c ἀφράστοισι, i.e. -ΟΙϹΙ C E B M P Eust. Mus : ἀφράστοκι, i.e. -ΟΚΙ A 10.438f τε, i.e. ΤΕ C E B M P Mus : γε, i.e. ΓΕ A 10.442f καὶ γὰρ, i.e. -ΓΑΡ A et POxy. 1362 : αὐτὰρ, i.e. -ΤΑΡ C E 11.495d πελλίδα, i.e. -ΙΔΑ C E B Eust. Mus : πελλιάδα, i.e. -ΙΑΔΑ A

XL Introduction

11.506c καὶ Νικίαν, i.e. ΚΑΙ- C E : Κλεινίαν, i.e. ΚΛΕΙ- A 12.519e δὲ τῶν, i.e. ΔΕΤΩΝ C E M P Mus : λέγων, i.e. ΛΕΓΩΝ A 12.523c τραγικαῖς, i.e. ΤΡΑΓ- P Mus : † τρατικαις †, i.e. ΤΡΑΤ- A : στρατηγικαῖς, i.e. ΣΤΡΑΤΗΓ- C E B 13.582e ἄν γ᾿, i.e. ΑΝΓ C E Mus : ἀντ᾿, i.e. ΑΝΤ A 14.631d παρ᾿, i.e. ΠΑΡ A : γὰρ, i.e. ΓΑΡ C E 15.695a χαλᾷ τὸν, i.e. ΧΑΛΑΙ- C E Eust. : † χαλλιτον †, i.e. ΧΑΛΛΙA Second, the following points all again suggest z’s independence from A and in some cases from a as well: 4.135e θύννου C E B Mus : † θυηκυνου †, i.e. v.ll. ΘΥΗΝΟΥ ~ ΘΥΝΝΟΥ et ΚΥΝΟΥ in unam confusas A. A is dependent on a confused text that featured a majuscule Η-Ν error and combined two variant readings. The z-manuscripts offer only one of the two variants, spelled correctly. 4.173a Ἀρτυσίλεῳ vel Ἀρτυσίλεω C E B : † Ἀρτυσίλαοιεω †, i.e. v.ll. Ἀρτυσίλαοι et Ἀρτυσίλεῳ in unam confusas A. A has again combined two variant readings; the z-manuscripts offer only one of the two variants. 6.265f ταμιεῖα Schweighäuser : τιμιεῖα A : ταμεῖα C E. If Schweighäuser’s emendation is correct, A and the Epitome manuscripts both preserve part of the truth: these are two different, separate errors. 6.266d ⟨ἂν⟩ ὑφέλωνται Schweighäuser : ὑφέλωνται C E : ἀφέλωνται A Cs Es. If Schweighäuser’s emendation is correct, the main reading in z and the main reading in A (supported by the superlinear reading in z) both preserve part of the truth; these are thus separate errors. 6.269d οἴνῳ καπνίᾳ C E B : † οἴνωοικαπνιαι †, i.e. v.ll. οἴνῳ καπνίᾳ et οἶνοι καπνίαι A. A is again dependent on a confused text that combined two variant readings. The z-manuscripts offer only one of the two variants 7.293d ἅλις Porson : ἅλας A : εἴλησ᾿ C E. If Porson’s emendation is right, the readings in A and C E represent two separate, independent mishandlings of the original text.

Introduction XLI

7.310e κουφαττελεβώδη, i.e. -ΤΕ- Bentley : κούφαν γε (i.e. ΓΕ) λεβώδη A : κούφαν καὶ λεμβώδη C E*. καὶ in the Epitomemanuscripts is the epitomator’s reworking of τε, i.e. ΤΕ, in Bentley’s version of the text. A’s exemplar, by contrast, read γε, i.e. ΓΕ. 7.318b ὅ, ἐπεὶ ἔσφαλται, οὐ μετέγραψα C E. The epitomator notes a problem in his exemplar where one does not exist in A, making it clear that he is working with a different manuscript. 9.369a γαστέρας Ds B Qs M P Eust. Mus : γαστέας A : γάστρας C E et Hsch. γ 193. Assuming that the text as it appears in Ds etc. is right, A and the Epitome offer two separate, unrelated errors; the correct reading emerges when they are combined. 9.371e γηθυλλίδας, i.e. ΓΗ- Q M P Mus, cf. 9.371f : τηθυλλίδας ἢ γηθυλλίδας C E : τηθυλλίδας, i.e. ΤΗ- A. The Epitome offers two majuscule variants, only one of which is preserved in A, its exemplar likely already having chosen between them. 9.398a προᾴττουσα Casaubon : πράττουσα A Cs Es : πρόττουσα C E. If Casaubon’s emendation is right, the readings in A (supported by the superlinear note in z) and the main reading in z are two separate, unrelated errors, which must be combined to correct the text. 13.566d Ἰασίωνι M P Mus : Ἰάσωνι A : Ἰασίονι C E. If the reading in M P Mus is correct, the A and the Epitome offer two separate, unrelated errors; the correct reading emerges when they are combined. 13.568c τοῦτο Clem.Al. : † ταυτο † A : τοῦτ᾿ αὐτὸ (v.ll.) C E B. The reading in the Epitome manuscripts appears to represent two variants that have been miscombined in A and would be impossible to extract from it. 15.701a λοφνίδα Musurus : λοφίδα, i.e. -ΦΙΔΑ A : λοφνία, i.e. -ΦΝΙΑ C E Eust. The Epitome’s ‑ία for A’s -ίδα looks like a majuscule error. If Musurus’ emendation is correct, the witnesses offer unrelated errors, with the correct reading emerging only when they are combined, confirming reliance on two separate exemplars.

XLII Introduction

There can thus be little doubt that z was not made from either A or a, but from a different uncial copy of the Deipnosophistai (i.e. y). That C and E routinely omit portions of the text where the reading in A is difficult thus suggests not that A was z’s exemplar but that y had many of the same problems as a. This thesis finds additional support, finally, in the presence in the z-manuscripts of a large number of superlinear notes (ignored by Kaibel) recording readings not found in A, or agreeing with A at points where the main z reading is different (and sometimes correct), or on occasion offering a third option. The z-editor treats these not as conjectures but as variants: he seems to have encountered a number of points in y where multiple readings were available (as they are not in A), but declined to choose decisively between them, instead taking one into the text and preserving the other in superscript. z’s descendants generally follow z’s preferences in this regard, but occasionally make different determinations as to what ought to be read in the first instance (e.g. E at 4.135e). The clearest example of the connection between the z readings and those in A, but simultaneously of the independence of the two traditions, occurs at 11.467e Σκοτοδίνην C E Eust. : Σκοτοδείνην vel Σκοτοδεινὴν Cs Es B M P Mus : † Σκοτοιδεινην †, i.e. v.ll. Σκοτοδίνην et Σκοτοδείνην in unam confusas A. C and E in particular know both variants preserved in A here, but they also know that these are variants rather than a single obscure form of the word. In most other cases, a or A – unlike y and its epitomized descendant z – appears to have opted for one variant and ignored the other. The phenomenon is apparent throughout the text and again represents specific evidence that the Epitome must be treated as a tradition closely related to but separate from and in some ways richer than the one represented by A/a: 3.86a μέγας, i.e. ΜΕΓ- C E Ds B : μεστὰς Cs Es : μέ τις, i.e. ΜΕΤ- A 3.121e δηκόκταν E : δικόκταν A Es : δηϊκόκταν, i.e. v.ll. δηκόκταν et δικόκταν in unam confusas C 4.135e ἀπ’ Εὐβοίας C Es : ἐπ’ Εὔβοιαν A E 4.136c δείπνῳ A C E : δείπνου Cs Es B 4.138e μεταλαβεῖν A Cs Es : ἀπολαβεῖν E : ἀπολαύειν C 4.141e ματτύη As C D B Eust. : ματτύα A Cs : ματτύηα, i.e. v.ll. ματτύη et ματτύα in unam confusas E

Introduction XLIII

4.169c κοίλοις A E : κοίλης C Es 6.242c παραμασήτην A C : παραμάσητον Cs E 6.247d δυσάρεστον C E : δυσάριστον A Cs Es 6.258e ἐμπιεῖν C E : ἐκπιεῖν A Cs Es 6.266d ⟨ἂν⟩ ὑφέλωνται Schweighäuser : ὑφέλωνται C E : ἀφέλωνται A Cs Es 6.267b ἀθῶοι A : ἀθρόοι C Es : ἀθρῶοι E 7.281e κιρροειδεῖς C : κιρροδ E : κιρροί Eust. : κηροειδεῖς A Cs : κηρροδ Es 7.295c θύννοι A C : θύνοι E : γλαῦκοι Cs Es 7.298c γλοιῶδες Cs Es M P : γλινῶδες A C E 7.303f θυννίδος C E : θυννάδος A Cs Es 7.304f ἰοβόλον Cs Es Bs : ἰοβόρον A C E 7.311a Ἀμβρακίᾳ A C E : Ἀμπρακίᾳ Cs Es 7.320a ἀγκυλοκώλων A C E : ἀγκυλοτόξων Cs Es 7.320a Καρχηδόνι A Cs Es : Χαλκηδόνι C E 7.321f ἁλίζωοι C E : ἁλίζωνοι A Cs Es 7.325e ἐκπρεπεῖς A C E : εὐπρεπεῖς Cs Es 7.328f πρημνάδων C Mus : πρηνάδων E, sed μs : πρημάδων A 8.351a συνήσθη A C E : οὐ Cs Es 9.368f Ἑλλαδικόν A C E : Ἑλλαδικῶν Cs Es 9.398a πράττουσα A Cs Es : πρόττουσα C E 10.418e Νεόχαβιν A Cs Es : Νεόχαμιν C E 10.419a Μαίνιος A C E : Μάλιος Cs Es 10.421a ἀτελὲς A C E Eust. : εὐτελὲς Cs Es Mus 10.421c ἠκονημένα Cs Es Eust. : ἠκονημένοι A C E 10.426a συχνούς A C E : συχνά Cs Es 10.426d ὑδαρῆ C E : ὑδαρὴν A Cs Es : ὑδαρὴν ἢ ὑδαρῆ Eust. 10.432e λῆστις Cs Es : λῆσις A C E 10.450a ἀττελεβόφθαλμος A E : ἀττελεαβόφθαλμος, i.e. v.ll. ἀττελε­ βό­φθαλμος et ἀττελαβόφθαλμος C : ἀττελαβόφθαλμος Es 10.450d νῦν Cs Es : om. A 10.450f αὐτῆς vel ἀυτῆς A C E : αὐτοῖς Cs Es 10.456a Κινύρᾳ A E : Κινύρω Es : Κινύραω, i.e. v.ll. Κινύρᾳ et Κινύρῳ in unam confusas C 10.456a τε Cs Es : τοι A C E 10.456b φύσιν A C E : φυὴν Cs Es et AP 11.461f Κυλικρᾶνας C E : Κυλικρινας A Cs Es

XLIV Introduction

11.481d ὀρθῶν Cs Es Eust. : ὀρθὸν A C E 11.484b μικρὸν C E : μικρῶς A Es 11.501f τοὺς A Cs Es : τὰς C E 11.506e Εὐφραῖον A E : Εὔφρατον C γρ.Emg 12.519c ἔξωθεν A C E et Suda : ἕωθεν Cs Es 12.535a ξυνῳκείτην A : ξεινόκοιτιν C E : ξυνόκοιτιν Cs Es 13.568e λεπτοπήνοις C E : λεπτονήτοις A Cs Es 15.695a χαλᾷ τὸν C E Eust. : χηλῇ τὸν Cs Es : † χαλλιτον † A27 Wherever the variant readings in z are from, they are not from A, meaning that z must be dependent on another source.28 The stemma of the earliest portion of the manuscript tradition of the Deipnosophistai can thus be represented as follows. This stemma is extended in § III.B below to take account of later witnesses to the text.

27 Cf. in the opening portion of the text, where A is not preserved, e.g. 1.2a ἀπομαξαμένοισι Cs D B Mus : ἀποδεξαμένοισι C E 1.4d Γελοῖος Cs D B : Γελοιῷ C : Γελοιῷος, i.e. v.ll. Γελῷος et Γελοῖος in unam confusas E 1.15e Σιτάλκαν Cs D B Mus : Σιδάλκαν C : Σιδάλοι(αν), τs E 2.41b καταιονᾷ C Es : καταιονεῖ Cs E D B Eust. Mus  2.58d μολόχας C E : μολόχης Cs Es D B Eust. Mus  2.58e ἀποκρίνουσα C E : κατακρίνουσα Cs Es D B Mus  2.61e πέζικας C E D B Mus : πέζιας Cs Es  2.65b αἰγιθαλῶν Cs Es Ds Bs : αἰγιθηλῶν C E D B  2.65e στρουθάριον Cs Es Mus : στρουθάρια C E D B  2.66d πεπέριδος Cs Es Mus : πεπέριος C E D B 28 Arnott (n. 15 above), impressed by the traditional arguments for a direct connection between A and z, but noting the large number of good Epitome-readings that seem to suggest a non-A source, concludes: “It may accordingly be wisest to assume that the Epitome is not derived from the Marcianus alone, but used at least one other manuscript that was not plagued with those errors characteristic of the Marcianus”. This is an uneconomical thesis, and the simplest course is instead to assume that z does not derive from A at all.

Introduction XLV

b a

y

A

(epitomized) z C

E

B. Later witnesses

The final set of witnesses to the text of the Deipnosophistai is a group of late 15th-/early 16th-century manuscripts: Paris, Grec 1833 (generally referred to as Q, and produced by Niccolò Leonico Tomeo); British Library, Royal MS 16 C XXIV (generally referred to as M); Heidelberg, Palatinus 47 (generally referred to as P, and produced by Paolo Canali and subscribed with dates of 1505 and 1506 CE); and Oxford, Holkhamensis gr. 104 (generally referred to as F, and produced by Sebastiano Ducci in the opening decades of the 16th century).29 These manuscripts offer a version of the portion of the text of Athenaeus preserved in A (i.e. excluding 1.1a–3.73e) similar although not identical to the one found in D B, and including some improvements30 but also a number of unique errors that 29 It is a fault of the current edition that it ignores the existence of F, which came to my attention too late to be included in my apparatus. This has no substantial significance for the text of the Deipnosophistai itself, but there may be a handful of readings assigned here to Casaubon in particular (see n. 30) that actually go back to an anonymous earlier editor or even to G. 30 Examples of G-improvements in A’s version of the text (some of them not accepted in the text as printed here, but superficially better than what A offers in any case) include 4.180f κυβιστητῆρες A C E : κυβιστῆρες D B Q M P  5.211a † ἀνοδονης † A : ἀναδοχῆς D B Q M P Mus  6.229f δ᾿ ἰπνὸς

XLVI Introduction

serve to identify its descendants. K. W. Dindorf noted long ago that this meant that D B, F and Q M P Mus are all descended from an improved (if simultaneously flawed) copy of A,31 which Gamba has recently identified as Ambrosianus L 118 Sup. + D 106 Sup. (= G).32 Q M P appear to have been produced in that order, with each manuscript partially dependent on the one that precedes it: M takes over numerous changes in the text from Q; P does so with M; and Musurus (see below) does so with P or a closely related copy of the text (Mus). Among the most substantial peculiarities of the Q M P Mus group is the omission of 15.674a–96a; this material was finally restored to the text of the Deipnosophistai by Casaubon, who found it in his famous codex Farnesianus, which must be F.33 The stemma beomes extremely complex at this point, but can be represented in simplified form as follows:34

31 32 33 34

B Q M P Mus et Ar. : δεῖπνος A  6.268c † λαικανίσικαισιδ᾿ † A : λεκάνισι καὶ σίδ᾿ D B Q M P Mus  7.275d ἥδιον B Q M P Mus : ἥδειον A  7.278a διατεταγμαμέναι A : διατεταγμέναι D B Q M P Mus  7.283a πηδαλίῳ B Qs M P Mus : † παιδαλιωι † A  7.285e κινεῖ A : κινεῖν B Q M P Mus 7.285e Ῥόδῳ D B Q M P Mus : Ῥόδνῳ A  8.349e καθὸ A : κάθ᾿ ὁ D B Q Mpc P Mus  8.361a κατὰ γαστρὶ αἴρωνται A : κατὰ γαστρὸς αἴρονται C E : κατὰ γαστρὶ αἴρονται D B Q M P Mus (a nice example of c incorporating a z-reading)  9.385e γίνεται B Q M P Mus : γείνεται A  10.427a ὑβριστιῶς † ανα † A : ὑβριστιῶσαν ἀνα- B M P Mus  11.461e † δρων † A : ἀνδρῶν B P Mus  11.497d † ηγομένου † A : ἠττομένου B M P Mus  12.513b ὁμοήθη Apc : ὁμοήθης B M P Mus  14.636b † κρεκουσαις † A : κρεμούσαις B M P None of these changes obviously suggest access to an additional authority, and the fact that one or more of the G-manuscripts sometimes chooses to retain A’s reading suggests that they may have been checking occasionally against it. Philologus 30 (1870) 75–6. Gamba (n. 15) 234–8, 245–7. Thus F. Vendruscolo, in A. Bravo García and I. Pérez Martín (eds.), The Legacy of Montfaucon: Three Hundred Years of Studies on Greek Handwriting (Bibliologia 31A: Turnhout, 2010), pp. 209–16. For additional details, see Gamma (n. 15) 271, who inter alia suggests the existence of a lost intermediary copy of the text between D and B; argues that Q M, on the one hand, and P Mus, on the other, represent separate traditions deriving from λ, a hypothetical descendant of G; and believes that Mus is not a descendant of P but a separate copy of μ, a hypothetical descendant of λ.

Introduction XLVII

b a

y

A

(epitomized) z

G

C

Q M

E

D F

B

P

Readings in Q M P that differ from those in A, on the one hand, or in C E, on the other, are all to be regarded in any case as Early Modern errors or conjectures. A text very similar to B’s version of Books 1–2 and the beginning of Book 3 (from the Epitome), combined with something approaching P’s version of the full text of the rest of Book 3 and of Books 4–15, became the basis for the first printed edition of the Deipnosophistai, by Marcus Musurus (Venice, 1514). Although modern editors tend to endorse Musurus’ own description of the situation by crediting him with numerous corrections in the text, the great majority of his improvements go back to either the D B or the Q M P tradition and were merely taken over from them by him.

XLVIII Introduction

IV. This edition This is the first full critical edition of the Deipnosophistai since Kaibel’s previous Teubner (3 vols.; 1887–1890), which presented the main text only. It is designed to simultaneously replace Peppink’s edition of the Epitome (2 vols. in 3; 1936–1939), and Volumes II–IV are accordingly divided into two fascicles apiece, to allow the reader to examine both versions of the text side by side. My edition is based on full collations of A, on the one hand, and of C and E, on the other, as well as of D and B for 1.1–3.73e. The later, stemmatically less significant manuscripts (D B Q M P) have been checked systematically in 3.74a–15.702c to determine where they agree with C and E against A, or with Musurus and later editors in introducing successful conjectures into the text. Beyond that, I have not analyzed all their individual or collective eccentricities, nor have I presented most of the information of this sort that I have collected in my apparatus, on the ground that these manuscripts preserve no independent information about what Athenaeus wrote. Throughout this edition, an asterisk after a manuscript siglum in the critical apparatus signals that the reading in question has been marked in one way or another as an error by what appears to be the original hand. My numbering follows the edition of Isaac Casaubon (Heidelberg, 1597); portions of the text in Books 11 and 15 not included in A due to the loss of individual pages or damage were omitted from that edition and have a separate numbering system drawn from the 1621 second edition of Casaubon’s Animadversiones. The text is properly cited following Casaubon, by combined Book- and page-numbers and an alphabetical section-indicator (e.g. 2.52b). Like Meineke and Kaibel, I have nonetheless also retained Dindorf’s section numbers within square brackets, since the text continues to be cited that way on occasion. Like most editors before him, Kaibel appears to have set himself a double task in his edition of the Deipnosophistai, by attempting to edit both Athenaeus and the material Athenaeus preserves. This made some sense in the late 19th century, when dramatic and lyric fragments, for example, had received far less sustained criti-

Introduction XLIX

cal attention than they have today.35 But the approach also has the unfortunate effect of obscuring what the Deipnosophistai offers us, which is not the text of numerous, generally lost works of ancient Greek literature but a witness to such texts. Put another way, Kaibel’s inclusion in his edition of countless improvements, both his own and those of previous generations of scholars, in Athenaeus’ quotations of e.g. the lyric, comic and tragic poets makes those texts appear far easier and more regular than they actually are in the form in which they have come down to us. At the same time, Kaibel’s corrections have the effect of locking in his own editorial preferences, or those of earlier scholars to whom he defers, in regard to what ought to be printed where the paradosis is troubled or can at least be thought to be troubled. My edition takes a different tack, made possible by the existence of full independent modern editions of almost all the authors the Deipnosophistai preserves. Unlike Kaibel, I treat Athenaeus as a source, and often an unreliable one. My goal has accordingly been not to print what Cratinus, Eupolis or Philoxenus of Leucas, for example, can be thought (with the insight of contemporary philological and historical methods of all sorts) to have written, but what the text of the Deipnosophistai seems to tell us that such authors wrote. Nor have I attempted to recover the precise words the historical Athenaeus in the late 2nd century CE claimed that his source authors wrote, since the limited evidence available to us makes this as well inaccessible. Instead, I have done my best to reconstruct something approximating the version of the Deipnosophistai found in manuscript b in the stemma offered in § III,36 in full awareness that much of what the text contained at that point – half a millennium or more after Athenaeus put reed or quill to papyrus – was garbled and confused in one way or another. When I print poetic fragments in particular, therefore, the text I offer is often different – on occasion radically so – from what appears in the 35 See n. 23. 36 The sole exception is the material transmitted in Book 4 which belongs in Book 5, which I have restored to where it should be. The error must have been found in b, and in this sense I have pushed the reconstructed text back one further step, to some hypothetical, properly ordered exemplar.

L Introduction

standard modern editions of these works. So too when Athenaeus (i.e. our reconstructed Late Antique text of Athenaeus) quotes a single passage in different ways at different points, I make no effort to reconcile these contradictions. I have generally attempted to avoid printing nonsense, and attention to the apparatus will make it clear that, following in the footsteps of earlier editors, I have corrected, regularized and improved the text throughout. That what is printed remains in some respects strikingly philologically “dirty” is nonetheless a deliberate, considered feature of this edition. Where what I take the Deipnosophistai to offer, or to have offered in b, differs from the text of quoted authors as printed in specialized modern editions of them, my apparatus records the corrections and conjectures accepted in the standard edition. In order to keep the apparatus as tightly focused on Athenaeus as possible, I do not record possible alternative restorations of the text, for which the reader must turn to the standard edition in question.37 In addition to the main text and the Epitome of the Deipnosophistai, therefore, the engaged reader may want to have e.g. Poetae Comici Graeci or Poetae Melici Graeci at hand, to make better sense of the relationship between what appears in my text and what the quoted authors are today generally taken to have written. The reader may also find it useful to consult an edition such as my Loeb, which presents something more like a consensus text of embedded fragmentary authors in particular, along with a translation. These complications make the new Teubner of Athenaeus superficially more difficult to understand than Kaibel’s edition of the text. But it is also intended to be far more transparent and helpful for the serious 21st-century student of Greek literature. In 1.1a–3.73e (the portions of the text preserved only in the Epitome), I cite C E D B and Musurus throughout, along with Eustathius where relevant. All these witnesses are full of minor errors and difficulties of various sorts; I generally ignore such problems 37 Although I have made a few improvements in the assignment of such improvements and conjectures, I have generally accepted the reports of my source editors in this regard. Reports of what the manuscripts of Athenaeus have, by contrast, are my own and therefore not infrequently differ from what scholars dependent on Kaibel in particular report.

Introduction LI

when they are confined to a single authority and the other witnesses are in agreement about what is to be read. In the main text of 3.74a–15.702c, I cite the descendants of G (= D B Q M P Mus) only when they both (1) disagree with A and (2) either agree with C E or offer an independent improvement of the text that deserves to be printed. As already noted in § III.B, variants of the latter sort should be regarded as conjectures with no more authority than those by any Early Modern or modern scholar. To put the first point another way, readings recorded in my apparatus as found in A should be assumed to be found also in the G-manuscripts, except in places (left unnoted) where one or more of those manuscripts is in independent error or attempts a conjecture I have not accepted into the text.38 Variants in the Epitome are recorded in the main apparatus only when they represent plausible alternatives to what appears in A. The text of the Epitome is thus considerably wilder than consultation of the main apparatus alone might suggest, but most of these variants are of no help for reconstructing what Athenaeus wrote. Quotations of poetry have been set as verse; when lines are incomplete, including at the beginning, I have nonetheless set them full left with no indications of gaps. Use of these conventions is intended for the modern reader’s convenience and ignores the fact that the manuscripts themselves do not feature such divisions. A separate citation apparatus above the critical apparatus identifies quotations of or seeming allusions to Athenaeus or his sources in other authors, primarily Eustathius. This material is collected separately in Volume V; I have not attempted to trace Athenaeus’ sources more broadly in Pollux and the lexicographers.

38 Problems of these sorts are common enough that recording them would add enormously to the size of the apparatus, without telling us anything more about the early history of the text and thus about what Athenaeus wrote. An omnibus Early Modern edition of the Deipnosophistai may eventually be produced and will be of great interest to some readers. But that is not my project, and attempting to carry it out simultaneously with my own would have meant that neither project was performed in a satisfactory manner.

LII Introduction

In the Epitome text of 3.74a–15.702c, I cite both C and E thoughout (along with Eustathius where relevant).39 A is cited in the Epitome apparatus only when I print its version of the text in place of that in C E because the latter seems impossible, or where A’s readings are helpful to make sense of an obscure word or phrase in C E. Other manuscripts are cited on rare occasions in these fascicles, most often when they support the Epitome manuscripts against A. C and E are both full of numerous independent errors; I ignore these variants where the other manuscript agrees with A and the text they offer is obviously superior. The resulting text is considerably smoother than the one preserved in either witness independently. But this is the magic of the stemmatic method at work and does not suggest that any of the philological noise thus filtered out is relevant to reconstituting the Epitome as originally found in z. With rare, self-explanatory exceptions, I use LSJ’s abbreviations for authors and works. Fragments are cited throughout by reference to what I take to be the best available edition of the material available at the time this edition appeared;40 when a fragment consists of a single line, only part of which is quoted by Athenaeus, I signal this by citing it in the form “fr. 00.1”.

39 D B follow A (via G) throughout this portion of the Deipnosophistai and thus (unlike in 1.1a–3.73e) cannot serve as witnesses to readings in the Epitome, except when they deliberately abandon A in favor of a reading otherwise attested only in the z-manuscripts. 40 I regret that Neri’s edition of Sappho appeared too late to be taken account of here.

SIGLA A

Venice, Marcianus 447 (late 9th / early 10th c. CE)

C

Paris, B.N.F. Supp. Grec 841 (14th c. CE)

E

Florence, Laurentianus Plut. 60.02 (14th c. CE)

D

Paris, B.N.F Grec 3056 (15th c. CE)

B

Florence, Laurentianus Plut. 60.01 (15th c.)

Q

Paris, B.N.F Grec 1833 (late 15th / early 16th CE)

M

London, British Library Royal MS 16 C XXIV (late 15th / early 16th CE)

P

Heidelberg, Palatinus 47 (1505–1506 CE)



ante correctionem



post correctionem

ac pc s



γρ

supra lineam

varia lectio vocabulo γρ(άφεται) vel sim. notata



in margine

mg

rubr.



per atramentum rubrum scripta

*

conscius falsam lectionem profert

ΑΘΗΝΑΙΟΥ ΝΑΥΚΡΑΤΙΤΟΥ ΔΕΙΠΝΟΣΟΦΙΣΤΩΝ ΕΚ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

5

10

15

[1] Ἀθήναιος μὲν ὁ τῆς βίβλου πατήρ, ποιεῖται δὲ τὸν λόγον 1a πρὸς Τιμοκράτην· Δειπνοσοφιστὴς δὲ ταύτῃ τὸ ὄνομα. ὑπόκειται δὲ τῷ λόγῳ Λαρήνσιος Ῥωμαῖος, ἀνὴρ τῇ τύχῃ περιφανής, τοὺς κατὰ πᾶσαν παιδείαν ἐμπειροτάτους ἐν ἑαυτοῦ δαιτυμόνας ποιούμενος. ἐν οἷς οὐκ ἔσθ᾿ οὗτινος τῶν καλλίστων οὐκ ἐμνημόνευσεν· ἰχθῦς τε γὰρ τῇ βίβλῳ ἐνέθετο καὶ τὰς τούτων χρείας καὶ τὰς τῶν ὀνομάτων ἀναπτύξεις καὶ λαχάνων γένη παντοῖα καὶ ζῴων παντοδαπῶν καὶ ἄνδρας ἱστορίας συγγεγραφότας καὶ ποιητὰς καὶ φιλοσόφους καὶ ὄργανα μουσικὰ | καὶ σκωμμάτων εἴδη μυρία καὶ 1b ἐκπωμάτων διαφορὰς καὶ πλούτους βασιλέων διηγήσατο καὶ νηῶν μεγέθη καὶ ὅσα ἄλλα οὐδ᾿ ἂν εὐχερῶς ἀπομνημονεύσαιμι ἢ ἐπιλίποι με ἡ ἡμέρα κατ᾿ εἶδος διεξερχόμενον. καί ἐστιν ἡ τοῦ λόγου οἰκονομία μίμημα τῆς τοῦ δείπνου πολυτελείας καὶ ἡ τῆς βίβλου διασκευὴ τῆς ἐν τῷ λόγῳ παρασκευῆς. τοιοῦτον ὁ θαυμαστὸς οὗτος τοῦ λόγου οἰκονόμος Ἀθήναιος ἥδιστον λογόδειπνον εἰσηγεῖται κρείττων τε αὐτὸς ἑαυτοῦ γινόμενος, ὥσπερ οἱ Ἀθήνησι ῥήτορες, ὑπὸ τῆς ἐν τῷ λέγειν θερμότητος πρὸς τὰ | ἑπόμενα τῆς 1c βίβλου βαθμηδὸν ὑπεράλλεται. [2] οἱ δ᾿ ἐν τῷ δείπνῳ δῆθεν ἐπιδημήσαντες δειπνοσοφισταὶ ἦσαν Μασούριος, νόμων ἐξηγητὴς

1a, e  Suda δ 359 (cf. α 731) Tit. βίβλος ἡ λεγομένη δειπνοσοφιστής praefix. C E B ‖ 2  Τιμοκράτην Musurus, cf. 2a : ἐχεκράτην E D B : ἐχικράτην C | Δειπνοσοφιστὴς C D B Mus : Δειπνοσοφιστὴ E : Δειπνοσοφισταί Suda(1–2) e versione plena 3  Λαρήνσιος Bedrot, cf. 2.50f C Es Mus : Λαρίνσιος C E D B Mus ‖ 4  ἐν τοῖς C E D B Mus : τοῖς del. Herwerden : ἐν τοῖς ἐμπειροτάτους Desrousseaux ἑαυτοῦ D B Mus : αὐτοῦ C E ‖ 9  φιλοσόφους Wilamowitz, cf. 1.1d : ὅλους σοφοὺς C D B : ὅλως σοφοὺς E Mus ‖ 10  διαφορὰς E Mus : διαφόρ(ων) C : διαφορ D B ‖ 11  ἄλλα οὐδ᾿ ἂν C E D B Mus : ἄλλα ἂν οὐδ᾿ Desrousseaux 12  με C E D B Mus : μ᾿ 〈ἂν〉 Kaibel ‖ 14  λόγῳ C E D B Mus : δείπνῳ Kaibel 19  Μασούριος E Mus, cf. 4.185a, 14.634c : Μανσούριος C Es D B : Μασσούριος Emg

2

deip nosop histae

καὶ πάσης παιδείας οὐ παρέργως ἐπιμέλειαν ποιούμενος, μόνος ποιητής, ἀνὴρ καὶ κατὰ τὴν ἄλλην παιδείαν οὐδενὸς δεύτερος καὶ τὴν ἐγκύκλιον οὐ παρέργως ἐζηλωκώς· ἕκαστον γὰρ ὧν ἐπεδείκνυτο ὡς μόνον τοῦτο ἠσκηκὼς ἐφαίνετο, τοιαύτῃ πολυμαθείᾳ ἐκ παίδων συνετράφη· ἰάμβων δὲ ἦν ποιητὴς οὐδενὸς δεύτερος, φησί, τῶν μετ᾿ Ἀρχίλοχον ποιητῶν. παρῆν δὲ καὶ Πλούταρχος καὶ Λεωνίδης ὁ Ἠλεῖος καὶ Αἰμιλιανὸς ὁ Μαυρούσιος καὶ Ζωίλος, γραμ1d ματικῶν οἱ χαριέστατοι. | φιλοσόφων δὲ παρῆσαν Ποντιανὸς καὶ Δημόκριτος οἱ Νικομηδεῖς, πολυμαθείᾳ πάντας ὑπερηκοντικότες, Φιλάδελφός τε ὁ Πτολεμαεύς, ἀνὴρ οὐ μόνον ἐν φιλοσόφῳ θεωρίᾳ τεθραμμένος ἀλλὰ καὶ κατὰ τὸν ἄλλον βίον ἐξητασμένος. τῶν δὲ κυνικῶν εἷς ἦν ὃν Κύνουλκον καλεῖ, ᾧ οὐ μόνον (Od. 2.11)

5

10

δύο κύνες ἀργοὶ εἵποντο, ὡς τῷ Τηλεμάχῳ ἐκκλησιάζοντι, ἀλλὰ τῶν Ἀκταίωνος πολὺ πλείονες· ῥητόρων τε ἦν ἄγυρις τῶν κυνικῶν κατ᾿ οὐδὲν ἀπολειπομένη, ὧν κατέτρεχε μετὰ καὶ τῶν ἄλλων, ὅσοι τι ἐφθέγγοντο, Οὐλπιανὸς ὁ Τύριος, ὃς διὰ τὰς συνεχεῖς ζητήσεις ἃς ἀνὰ πᾶσαν 1e ὥραν ἐποιεῖτο ἐν ταῖς ἀγυιαῖς, περιπάτοις, | βιβλιοπωλείοις, βαλανείοις, ἔσχεν ὄνομα τοῦ κυρίου διασημότερον Κειτούκειτος. οὗτος ὁ ἀνὴρ νόμον εἶχε μηδενὸς ἀποτρώγειν πρὶν εἰπεῖν· “κεῖται ἢ οὐ κεῖται;”, οἷον εἰ κεῖται ὥρα ἐπὶ τοῦ τῆς ἡμέρας μορίου, εἰ μήτρα κεῖται ἐπὶ τῶν ἐδωδίμων βρωμάτων, εἰ σύαγρος κεῖται τὸ σύνθετον ἐπὶ τοῦ συός. ἰατρῶν δὲ παρῆσαν Δάφνος 〈ὁ〉 Ἐφέσιος, ἱερὸς τὴν τέχνην καὶ κατὰ τὰ ἤθη, τῶν Ἀκαδημαϊκῶν λόγων οὐ παρέργως ἁπτόμενος, Γαληνός τε ὁ Περγαμηνός, ὃς τοσαῦτα ἐκ-

1a, e  Suda δ 359 (cf. α 731) | 1a, 3d–f, 4a, d–e, f  Suda α 731 | 1e  Suda κ 1482 (cf. δ 359) 1  μόνος C* D B : μόνιος E Mus : δαιμόνιος Harrison : fort. μονῳδιῶν 13  εἵποντο C E D B Mus : ἕποντο Hom. ‖ 15–16  ἀπολειπομένη Musurus : ἀπολειπόμενος E : ἀπολειπόμεν C : ἀπολειπομν D B ‖ 18  ἐποιεῖτο scripsi : ποιεῖται C E D B Mus | βιβλιοπωλείοις Musurus : βιβλιοπώλοις E* : βιβλιοπόλοις C : βιβλιοπόλ D B ‖ 20  εἶχε C E D B Mus : εἶχεν ἴδιον Suda e versione plena ‖ 21  〈εἰ ὁ μέθυσος ἐπὶ ἀνδρός,〉 post μορίου praeb. Suda e versione plena ‖ 22  ἡ μήτρα C E D B Mus : ἡ delevi | τῶν ἐδωδίμων βρωμάτων C E D B Mus : τοῦ ἐδωδίμου βρώματος Suda e versione plena 23  〈ὁ〉 addidi

15

20

25

i 1c–2d

5

10

3

δέδωκε συγγράμματα φιλόσοφά τε καὶ ἰατρικὰ ὡς πάντας ὑπερβαλεῖν τοὺς πρὸ αὐτοῦ, καὶ κατὰ τὴν ἑρμηνείαν οὐδενὸς ὢν τῶν ἀρχαίων ἀδυνατώτερος, | Ῥουφῖνός τε ὁ Νικαεύς. μουσικὸς δὲ 1f παρῆν Ἀλκείδης ὁ Ἀλεξανδρεύς. καὶ ἦν ὁ κατάλογος οὗτος στρατιωτικός, φησί, μᾶλλον ἢ συμποτικός. [3] δραματουργεῖ δὲ τὸν διάλογον ὁ Ἀθήναιος ζήλῳ Πλατωνικῷ (cf. Phd. 57d; Smp. 172a–3b)· οὕτω γοῦν ἄρχεται· ‖ αὐτός, ὦ Ἀθήναιε, μετειληφὼς τῆς καλῆς ἐκείνης συνουσίας 2a τῶν νῦν ἐπικληθέντων δειπνοσοφιστῶν, ἥτις ἀνὰ τὴν πόλιν πολυθρύλητος ἐγένετο, ἢ παρ᾿ ἄλλου μαθὼν τοῖς ἑταίροις διεξῄεις; — αὐτός, ὦ Τιμόκρατες, μετασχών. — ἆρ᾿ οὖν ἐθελήσεις καὶ ἡμῖν τῶν καλῶν ἐπικυλικίων λόγων μεταδοῦναι — τρὶς δ᾿ ἀπομαξαμένοισι θεοὶ διδόασιν ἄμεινον, |

15

20

25

30

ὥς πού φησιν ὁ Κυρηναῖος ποιητής (Eratosth. fr. 30, p. 65 Powell) 2b — ἢ παρ᾿ ἄλλου τινὸς ἡμᾶς ἀναπυνθάνεσθαι δεῖ; [4] εἶτα εἰσβάλλει μετ᾿ ὀλίγον εἰς τὸν τοῦ Λαρηνσίου ἔπαινον καὶ λέγει· ὃς ὑπὸ φιλοτιμίας πολλοὺς τῶν ἀπὸ παιδείας συναθροίζων οὐ μόνον τοῖς ἄλλοις ἀλλὰ καὶ λόγοις εἱστία, τὰ μὲν προβάλλων τῶν ἀξίων ζητήσεως, τὰ δὲ ἀνευρίσκων, οὐκ ἀβασανίστως οὐδ᾿ ἐκ τοῦ παρατυχόντος τὰς ζητήσεις ποιούμενος ἀλλ᾿ ὡς ἔνι μάλιστα μετὰ κριτικῆς τινος καὶ Σωκρατικῆς ἐπιστήμης, ὡς πάντας θαυμάζειν τῶν ζητήσεων | τὴν τήρησιν. λέγει δ᾿ αὐτὸν 2c καὶ καθεσταμένον ἐπὶ τῶν ἱερῶν εἶναι καὶ θυσιῶν ὑπὸ τοῦ πάντα ἀρίστου βασιλέως Μάρκου καὶ μὴ ἔλαττον τῶν πατρίων τὰ τῶν Ἑλλήνων μεταχειρίζεσθαι. καλεῖ δὲ αὐτὸν καὶ Ἀστεροπαῖόν τινα, ἐπ᾿ ἴσης ἀμφοτέρων τῶν φωνῶν προϊστάμενον. λέγει δ᾿ αὐτὸν καὶ ἔμπειρον εἶναι ἱερουργιῶν τῶν νομισθεισῶν ὑπό τε τοῦ τῆς πόλεως ἐπωνύμου Ῥωμύλου καὶ Πομπιλίου Νουμᾶ καὶ ἐπιστήμονα νόμων πολιτικῶν· πάντα δὲ ταῦτα μόνον ἐξευρεῖν ἐκ παλαιῶν ψηφισμάτων καὶ δογμάτων | τηρήσεως, ἔτι δὲ νόμων συναγωγῆς 2d

9–10  πολυθρύλητος Dindorf : πολυθρύλλητος C Epc Mus : πολυθύλλητος Eac D B ‖ 10  ἑταίροις Casaubon : ἑτέροις C E D B Mus ‖ 13  ἀπομαξαμένοισι Cs D B Mus : ἀποδεξαμένοισι C E ‖ 16  Λαρηνσίου Bedrot : Λαρινσίου C E D B Mus ‖ 18  μόνον Conti (non cibis solum) : μόνοις C E D B Mus 28  Πομπιλίου Musurus : Πομπηίου C E D B

4

deip nosop histae

οὓς οὐκέτι διδάσκουσιν, ὡς τὰ Πινδάρου ὁ κωμῳδιοποιὸς ‖ 3a Εὔπολίς (fr. 398) φησιν ἤδη κατασεσιγασμένα ὑπὸ τῆς τῶν

πολλῶν ἀφιλοκαλίας. ἦν δέ, φησί, καὶ βιβλίων κτῆσις αὐτῷ ἀρχαίων Ἑλληνικῶν τοσαύτη ὡς ὑπερβάλλειν πάντας τοὺς ἐπὶ συναγωγῇ τεθαυμασμένους, Πολυκράτην τε τὸν Σάμιον καὶ Πεισίστρατον τὸν Ἀθηναίων τυραννήσαντα Εὐκλείδην τε τὸν καὶ αὐτὸν Ἀθηναῖον καὶ Νικοκράτην τὸν Κύπριον ἔτι τε τοὺς Περγάμου βασιλέας Εὐριπίδην τε τὸν ποιητὴν (test. 49) Ἀριστοτέλην τε τὸν φιλόσοφον καὶ τὸν τὰ τούτων διατηρήσαντα βιβλία 3b Νηλέα, | παρ᾿ οὗ πάντα, φησί, πριάμενος ὁ ἡμεδαπὸς βασιλεὺς Πτολεμαῖος, Φιλάδελφος δὲ ἐπίκλην, μετὰ τῶν Ἀθήνηθεν καὶ τῶν ἀπὸ Ῥόδου εἰς τὴν καλὴν Ἀλεξάνδρειαν μετήγαγε· διόπερ ἐκεῖνα τῶν Ἀντιφάνους (fr. 272) ἐρεῖ τις εἰς αὐτόν· ἀεὶ δὲ πρὸς Μούσαισι καὶ λόγοις πάρει, ὅπου σοφίας ἔργον ἐξετάζεται.

5

10

15

ἀγλαΐζεται δὲ καὶ μουσικῆς ἐν ἀώτῳ, οἷα παίζομεν, φίλ᾿, ἄνδρες ἀμφὶ θαμὰ τράπεζαν, 3c κατὰ τὸν Θηβαῖον μελοποιόν (Pi. O. 1.14–17). | καὶ ἐπὶ τὰς ἑστιά- 20

σεις δὲ παρακαλῶν πατρίδα, φησί, τὴν Ῥώμην πᾶσιν ἀποφαίνει· τίς γὰρ τὰ οἴκοι ποθεῖ τούτῳ ξυνὼν ἀναπεπταμένην ἔχοντι τοῖς φίλοις τὴν οἰκίαν; κατὰ γὰρ τὸν κωμικὸν Ἀπολλόδωρον (fr. 15)· εἰς οἰκίαν ὅταν τις εἰσίῃ φίλου, ἔστι θεωρεῖν, Νικοφῶν, τὴν τοῦ φίλου εὔνοιαν εὐθὺς εἰσιόντα τὰς θύρας. ὁ θυρωρὸς ἱλαρὸς πρῶτόν ἐστιν, ἡ κύων

1  οὐκέτι Kaibel : ἔτι C E D B Mus | ὁ D B Mus : om. C E 2  κατασεσιγασμένα Schweighäuser : κατασεσιγασμένων C E D B : κατασεσιγασμένους Musurus ‖ 9  〈καὶ Θεόφραστον〉 post τὸν φιλόσοφον add. Adam, = Thphr. test. 40 ‖ 17  μουσικῆς C E D B Mus : μουσικᾶς Pi. ‖ 18  φίλ᾿ C E D B : φίλαν Pi. et Musurus ‖ 21  πᾶσιν Es Musurus : πᾶσαν C E D B 22  ἔχοντι Musurus : ἔχοντα C E D B ‖ 23  κωμικὸν C D B : κωμῳδιοποιὸν E Mus ‖ 25  ἔστι C D B : ἔστιν E Mus

25

5

i 2d–3f

ἔσανε καὶ προσῆλθεν, ὑπήντησέ τις, | δίφρον εὐθέως ἔθηκε, κἂν μηδεὶς λέγῃ μηδέν. 5

5 3d

[5] τοιούτους ἔδει καὶ τοὺς λοιποὺς εἶναι πλουσίους, ὡς τοῖς γε μὴ τοῦτο ποιοῦσιν ἐρεῖ τις· “τί μικρολογεῖς; πλεῖαί τοι οἴνου κλισίαι· δαίνυ δαῖτα γέρουσι θάλειαν· ἔοικέ τοι.” (Il. 9.71, 70)

10

15

20

τοιοῦτος ἦν τῇ μεγαλοψυχίᾳ ὁ μέγας Ἀλέξανδρος. Κόνων δὲ τῇ περὶ Κνίδον ναυμαχίᾳ νικήσας Λακεδαιμονίους καὶ τειχίσας τὸν Πειραιᾶ ἑκατόμβην τῷ ὄντι θύσας καὶ οὐ ψευδωνύμως πάντας Ἀθηναίους εἱστίασεν. Ἀλκιβιάδης δὲ Ὀλύμπια | νικήσας ἅρματι 3e πρῶτος καὶ δεύτερος καὶ τέταρτος, εἰς ἃς νίκας καὶ Εὐριπίδης (test. 91; cf. PMG 755) ἔγραψεν ἐπινίκιον, θύσας Ὀλυμπίῳ Διὶ τὴν πανήγυριν πᾶσαν εἱστίασε. τὸ αὐτὸ ἐποίησε καὶ Λεώφρων Ὀλυμπίασιν ἐπινίκιον γράψαντος τοῦ Κείου Σιμωνίδου (cf. PMG 515). Ἐμπεδοκλῆς δ᾿ ὁ Ἀκραγαντῖνος ἵπποις Ὀλύμπια νικήσας, Πυθαγορικὸς ὢν καὶ ἐμψύχων ἀπεχόμενος ἐκ σμύρνης καὶ λιβανωτοῦ καὶ τῶν πολυτελεστάτων ἀρωμάτων βοῦν ἀναπλάσας διένειμε τοῖς εἰς τὴν πανήγυριν ἀπαντήσασιν. | ὁ δὲ Χῖος Ἴων (TrGF 19 T 3) 3f τραγῳδίαν νικήσας Ἀθήνησιν ἑκάστῳ τῶν Ἀθηναίων ἔδωκε Χίου κεράμιον. τοῦδε † γάρ τις ἄλλου πρὸς θεῶν οὕνεκα εὔξαιτο πλουτεῖν εὐπορεῖν τε χρημάτων ἢ τοῦ δύνασθαι παραβοηθεῖν τοῖς φίλοις 3d–f  Eust. p. 1454.18–19, 20–4 = i.109.11–12, 13–18 | 1a, 3d–f, 4a, d–e, f  Suda α 731 1  ἔσανε C E D B Mus : ἔσηνε Toup | προσῆλθεν C D B Mus : προσῆλθ E : προσῆλθ᾿ Meineke | ὑπήντησέ Cs D B : ὑπάντησέ C E Mus : ὑπαντήσας δέ Grotius ‖ 4  πλουσίους Adam : πλείους C E D B Mus ‖ 5  μικρολογεῖς C E D B Mus : μικρολογεῖ (rectius) Schweighäuser : μικρολόγος εἶ Kaibel ‖ 14  πᾶσαν C E D B Eust. : ἅπασαν Suda e versione plena et Musurus | Λεώφρων Casaubon : Λεόφρων C E D B Mus et Suda e versione plena : Κλεόφρων Σ Pi. P. 2. 38 ‖ 20  τραγῳδίαν Musurus et Suda e versione plena : τραγῳδί(αν) C : τραγῳδ() E D B : τραγῳδίᾳ Eust. | Χίου Casaubon : Χῖον C E D B Eust. Mus et Suda e versione plena ‖ 21  κεράμιον Eust. et Suda : κεράμειον C E D B Mus

6

deip nosop histae

σπείρειν τε καρπὸν Χάριτος, ἡδίστης θεῶν; τοῦ μὲν πιεῖν γὰρ καὶ τοῦ φαγεῖν τὰς ἡδονὰς ἔχομεν ὁμοίας, οὐχὶ δὲ τοῖς λαμπροῖσι † γὰρ δείπνοις τὸ πεινῆν παύεται, Ἀντιφάνης φησίν (fr. 226). ὅτι Ξενοκράτης ὁ Χαλκηδόνιος (fr. 49 Isnardi Parente) καὶ Σπεύσιππος ὁ Ἀκαδημαϊκὸς (test. 47 Tarán) καὶ Ἀριστοτέλης (fr. 4a 466 Gigon) βασιλικοὺς νόμους ἔγραψαν. ‖ ἀλλὰ μὴν καὶ ὁ Ἀκραγαντῖνος Τελλίας φιλόξενος ὢν καὶ πάντας πολυωρῶν, πεντακοσίοις ἱππεῦσιν ἐκ Γέλας ποτὲ καταλύσασιν ὡς αὐτὸν χειμῶνος ὥρᾳ ἔδωκεν ἑκάστῳ χιτῶνα καὶ ἱμάτιον. [6] ὁ τρεχέδειπνος, φησί, σοφιστής. Κλέαρχός (fr. 90 Wehrli) φησι Χάρμον τὸν Συρακούσιον εὐτρεπίσθαι στιχίδια καὶ παροιμίας εἰς ἕκαστον τῶν ἐν τοῖς δείπνοις παρατιθεμένων· εἰς μὲν τὸν ἰχθύν· ἥκω λιπὼν Αἰγαῖον ἁλμυρὸν βάθος (E. Tr. 1),

5

10

15

εἰς δὲ τοὺς κήρυκας· χαίρετε κήρυκες, Διὸς ἄγγελοι (Il. 1.334), 4b εἰς δὲ τὴν | χορδήν·

ἑλικτὰ κοὐδὲν ὑγιές (E. Andr. 448), εἰς δὲ τὴν ὠνθυλευμένην τευθίδα· σοφὴ σοφὴ σύ (E. Andr. 245), εἰς δὲ τὸ ἐν τοῖς ἑψητοῖς ὡραῖον· οὐκ ἀπ᾿ ἐμοῦ σκεδάσεις ὄχλον; (Cypr. fr. 16, p. 54 Bernabé = Bion of Borysthenes fr. 25.4 Kindstrand), 4a  Eust.p. 1471.57–9 = i.132.30–2 | 1a, 3d–f, 4a, d–e, f  Suda α 731 | 4a, d  Suda χ 132 2  τοῦ φαγεῖν C Es D B : τοῦ om. Eac, del. Musurus ‖ 6–8  ὅτι Ξενοκράτης ... ἔγραψαν praeb. C : om. E D B Mus ‖ 9  Τελλίας, i.e. ΤΕ- C E D B Eust. Mus et Suda e versione plena : Γελλίας, i.e. ΓΕ- Casaubon ex D.S. 13.83 (ubi Τελλίας Dindorf) | πολυωρῶν Turnebus : πυλωρῶν C E D B Mus ‖ 10  ἐκ Γέλας, i.e. ΕΚ- Musurus, cf. D.S. 13.83.2 : εἰς Γέλα, i.e. ΕΙϹ B : ε (i.e. πέντε) ἀγέλας C E D ‖ 12  Συρα- Suda e versione plena et Musurus : Συρρα- C E D B

20

i 3f–4d

7

εἰς δὲ τὴν ἀποδεδαρμένην ἔγχελυν· οὐ προκαλυπτομένα βοστρυχώδεα (E. Ph. 1485).

5

10

15

τοιούτους πολλούς φησι τῷ Λαρηνσίου παρεῖναι δείπνῳ ὥσπερ συμβολὰς κομίζοντας τὰ ἀπὸ τῶν στρωματοδέσμων γράμματα. φησὶ δὲ καὶ ὅτι ὁ Χάρμος εἰς ἕκαστον τῶν παρατιθεμένων ἔχων τι πρόχειρον, ὡς προείρηται, ἐδόκει τοῖς Μεσσηνίοις πεπαιδευμένος | εἶναι, ὡς καὶ Καλλιφάνης ὁ τοῦ Παραβρύκοντος κληθεὶς ἀρχὰς 4c ποιημάτων πολλῶν ἐκγραψάμενος ἀνειλήφει μέχρι τριῶν καὶ τεσσάρων στίχων πολυμαθείας δόξαν προσποιούμενος. πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι διὰ στόματος εἶχον τὰς ἐν τῷ Σικελικῷ μυραίνας, τὰς πλωτὰς ἐγχέλεις, τῶν Παχυνικῶν θύννων τὰς ἠτριαίας, τοὺς ἐν Μήλῳ ἐρίφους, τοὺς ἐν Σκιάθῳ κεστρέας· καὶ τῶν ἀδόξων δὲ τὰς Πελωρίδας κόγχας, τὰς ἐκ Λιπάρας μαινίδας, τὴν Μαντινικὴν γογγυλίδα, τὰς ἐκ Θηβῶν βουνιάδας | καὶ τὰ παρ᾿ Ἀσκραίοις 4d τεῦτλα. Κλεάνθης δὲ ὁ Ταραντῖνος, ὥς φησι Κλέαρχος (fr. 89 Wehrli), πάντα παρὰ τοὺς πότους ἔμμετρα ἔλεγε, καὶ Πάμφιλος δὲ ὁ Σικελός, ὡς ταῦτα· ἔγχει πιεῖν μοι καὶ τὸ πέρδικος σκέλος. ἁμίδα δότω τις, ἢ πλακοῦντά τις δότω.

20

τὸν βίον, φησίν, εὐσταθεῖς, οὐκ ἐγχειρογάστορες. γυργάθους ψηφισμάτων φέροντες, Ἀριστοφάνης (fr. 226.1–2) φησίν.

4c  Suda κ 243 | 4c*  Eust. p. 1348.61 = IV.900.10–11 2  βοστρυχώδεα Musurus : βοστρυχώδ() C E D B : βοστρυχώδεος Eur. MSS : βοτρυχώδεος Porson ‖ 3  Λαρηνσίου Bedrot : Λαρινσίου E Mus : Λαρίνσου C D B ‖ 6  Μεσσηνίοις Musurus : Μεσηνίοις C E D B ‖ 8  πολλῶν C E D B Mus : πολλῶν καὶ λόγων Suda e versione plena | ἐκγραψάμενος C D B : ἐνγραψάμενος E : ἐγγραψάμενος Musurus : συγγεγραμμένων Suda e versione plena | μέχρι C E D B Mus : ἄχρι Suda e versione plena 12  Σκιάθῳ Gesner vel Casaubon ex Clem. Al. Paid. 2.1.3 : Συμαίθῳ C D B Mus : Συ[1]αίθῳ E

8

deip nosop histae

[7] ὅτι Ἀρχέστρατος ὁ Συρακούσιος (test. 2 Olson–Sens) ἢ Γελῷος ἐν τῇ ὡς Χρύσιππος (xxviii fr. 6, SVF iii.199) ἐπιγράφει | 4e Γαστρονομίᾳ, ὡς δὲ Λυγκεὺς (fr. 21a Dalby) καὶ Καλλίμαχος (fr. 436) Ἡδυπαθείᾳ, ὡς δὲ Κλέαρχος (fr. 79a Wehrli) Δειπνολογίᾳ, ὡς δ᾿ ἄλλοι Ὀψοποιίᾳ — ἐπικὸν δὲ τὸ ποίημα, οὗ ἡ ἀρχή (Archestr. fr. 1 Olson–Sens = SH 132)·

5

ἱστορίης ἐπίδειγμα ποιούμενος Ἑλλάδι πάσῃ — φησί (Archestr. fr. 4 Olson–Sens = SH 191)· πρὸς δὲ μιᾷ πάντας δειπνεῖν ἁβρόδαιτι τραπέζῃ· ἔστωσαν δ᾿ ἢ τρεῖς ἢ τέσσαρες οἱ ξυνάπαντες ἢ τῶν πέντε γε μὴ πλείους· ἤδη γὰρ ἂν εἴη μισθοφόρων ἁρπαξιβίων σκηνὴ στρατιωτῶν.

10

4f ἀγνοεῖ δ᾿ ὅτι οἱ ἐν τῷ Πλάτωνος συσσιτίῳ ὀκτὼ | καὶ εἴκοσι ἦσαν.

οὗτοι δὲ τὰ δεῖπνα τῶν ἐν τῇ πόλει ἀφορῶσι καὶ πέτονται δεξιῶς ἐπὶ ταῦτ᾿ ἄκλητοι,

15

Ἀντιφάνης φησί (fr. 227.1–3). καὶ ἐπάγει (fr. 227.4–7)· 5a

οὓς ἐκ κοινοῦ ἔδει τρέφειν τὸν δῆμον, ‖ ἀεί θ᾿, ὥσπερ Ὀλυμπίασί φασι ταῖς μυίαις ποιεῖν, βοῦν τοῖς ἀκλήτοις προκατακόπτειν πανταχοῦ.

5

[8] τὰ μὲν θέρεος, τὰ δὲ γίνεται ἐν χειμῶνι, φησὶν ὁ Συρακούσιος ποιητής (Theoc. 11.58). οὐχ ἅμα μὲν οὖν πάντα παρασκευάζεσθαι δυνατόν, λέγεσθαι δὲ ῥᾴδιον.

4d–e  Eust. p. 1376.42–4 = IV.991.5–8 | 1a, 3d–f, 4a, d–e, f  Suda α 731 | 4a, d  Suda χ 132 | 5a  Eust. p. 1454.24 = i.109.18–19 2  Γελῷος Musurus : Γελοῖος Cs D B : Γελοιῷ C : Γελοιῷος (v.ll. Γελῷος et Γελοῖος in unam confusas) E ‖ 3  Λυγκεὺς Musurus : Λυγγεὺς C E : Λυγγὲς D B ‖ 4  Κλέαρχος C E D B Mus : Κλέαρχος … ὁ Σολεὺς Suda ‖ 9  μιᾷ C E D B Eust. Mus : μιῇ Brandt ‖ 13  συσσιτίῳ C E Mus : συσιτίῳ D B : Συμποσίῳ Suda e versione plena ‖ 16  ταῦτ᾿ Schweighäuser : ταῦτα C E Mus : ταῦτ D B

20

i 4d–5c

5

10

15

20

9

ὅτι δείπνων ἀναγραφὰς πεποίηνται ἄλλοι τε καὶ Τιμαχίδας ὁ Ῥόδιος (SH 769) δι᾿ ἐπῶν ἐν ἕνδεκα βιβλίοις ἢ καὶ πλείοσι καὶ Νουμήνιος 〈ὁ〉 Ἡρακλεώτης (SH 596), ὁ Διεύχους τοῦ ἰατροῦ (fr. 1 Bertier) μαθητής, καὶ Μητρέας ὁ Πιταναῖος ὁ παρῳδὸς καὶ Ἡγήμων ὁ Θάσιος (test. 1) ὁ ἐπικληθεὶς | Φακῆ, ὃν τῇ ἀρχαίᾳ κω- 5b μῳδίᾳ τινὲς ἐντάττουσιν. ὅτι Ἀρτεμίδωρος ὁ Ψευδαριστοφάνειος ὀψαρτυτικὰς λέξεις συνήγαγε. τοῦ Φιλοξένου δὲ τοῦ Λευκαδίου Δείπνου Πλάτων ὁ κωμικὸς (fr. 189) μέμνηται· (Α.) ἐγὼ δ᾿ ἐνθάδ᾿ ἐν τῇ ἐρημίᾳ τουτὶ διελθεῖν βούλομαι τὸ βιβλίον πρὸς ἐμαυτόν. (Β.) ἐστὶ δ ̓, ἀντιβολῶ σε, τοῦτο τί; (Α.) Φιλοξένου καινή τις ὀψαρτυσία. (Β.) ἐπίδειξον αὐτὴν ἥτις ἐστίν. (Α.) ἄκουε δή. 5 “ἄρξομαι δ᾿ ἐκ βολβοῖο, τελευτήσω δ᾿ ἐπὶ θύννον.” (Β.) ἐπὶ θύννον; οὐκοῦν τῆς τελευτῆς πολὺ | κράτιστον ἐνταῦθα τετάχθαι τάξεως. (Α.) “βολβοὺς μὲν σποδιᾷ δαμάσας καταχύσματι δεύσας ὡς πλείστους διάτρωγε· τὸ γὰρ δέμας ἀνορθοῖ. 10 καὶ τάδε μὲν δὴ ταῦτα· θαλάσσης δ᾿ ἐς τέκν᾿ ἄνειμι.” εἶτα μετὰ μικρόν· “οὐδὲ λοπὰς κακόν ἐστιν· ἀτὰρ τὸ τάγηνον ἄμεινον,

5a–b, d–f  Suda τ 599 | 5b  Suda ο 1072 | 5b  Eust. p. 1164.24–5 = IV.260.20–262.1 | 5c  Eust. p. 1283.33–4 = IV.668.1–2 | 5c*  Eust. p. 1862.20–1 = ii.199.13–14 3  〈ὁ〉 add. Wilamowitz | καὶ Νουμήνιος ὀψαρτυτικόν post Ἡρακλεώτης praeb. Suda e versione plena ‖ 4  Μητρέας E Dpc B Mus : Μητραίας Dac : Μετρέας C : Ματρέας Suda e versione plena : Μάτρων Schweighäuser, cf. 4.134d, 183a, etc. | ὁ παρῳδὸς om. Suda ‖ 7–8  ὅτι Ἀρτεμίδωρος ... λέξεις συνήγαγε praeb. C : om. E D B Mus : καὶ Ἀρτεμίδωρος ὁ Ψευδοαριστοφάνειος ὁ ὀψαρτυτικὰς λέξεις συναγαγὼν intra ὁ ἐπικληθεὶς Φακῆ et καὶ Φιλόξενος ὁ Λευκαδίου Suda e versione plena ‖ 9  κωμικὸς C Emg D B : κωμῳδιοποιὸς E Mus ‖ 14  ἐστίν C E D B Mus : ἔστ᾿ Meineke ‖ 15  δ᾿1 del. Casaubon 17  ἐνταῦθα C E D B Mus : ἐνταυθὶ Dindorf ‖ 19  ἀνορθοῖ C E D B Eust. Mus : ἀν〈έρος〉 ὀρθοῖ Dindorf, ducente Casaubon (〈ἀνδρὸς〉 ἀνορθοῖ) | ἡ ψωλ(ὴ) δέμας ἐστί post ἀνορθοῖ add. C

5c

10

deip nosop histae

οἶμαι.” καὶ μετ᾿ ὀλίγα·

5d

“ὀρφὼν αἰολίαν συνόδοντά τε καρχαρίαν τε μὴ τέμνειν, μή σοι νέμεσις θεόθεν καταπνεύσῃ, | 15 ἀλλ᾿ ὅλον ὀπτήσας παράθες· πολλὸν γὰρ ἄμεινον. πολύποδος πλεκτὴ δ᾿, ἂν ἐπιλήψῃ κατὰ καιρόν, ἑφθὴ τῆς ὀπτῆς, ἢν ᾖ μείζων, πολὺ κρείττων· ἢν ὀπταὶ δὲ δύ᾿ ὦσιν, ἑφθῇ κλαίειν ἀγορεύω. τρίγλη δ᾿ οὐκ ἐθέλει νεύρων ἐπιήρανος εἶναι· 20 παρθένου Ἀρτέμιδος γὰρ ἔφυ καὶ στύματα μισεῖ. σκορπίος αὖ —” (Β.) παίσειέ γε σου τὸν πρωκτὸν ὑπελθών.

[9] ἀπὸ τούτου τοῦ Φιλοξένου καὶ Φιλοξένειοί τινες πλακοῦντες | 5e ὠνομάσθησαν. περὶ τούτου Χρύσιππός (xxviii fr. 10, SVF iii.200) φησιν· ἐγὼ κατέχω τινὰ ὀψοφάγον ἐπὶ τοσοῦτον ἐκπεπτωκότα τοῦ μὴ ἐντρέπεσθαι τοὺς πλησίον ἐπὶ τοῖς γινομένοις, ὥστε φανερῶς ἐν τοῖς βαλανείοις τήν τε χεῖρα συνεθίζειν πρὸς τὰ θερμὰ καθιέντα εἰς ὕδωρ θερμὸν καὶ τὸ στόμα ἀναγαργαριζόμενον θερμῷ ὅπως δηλονότι ἐν τοῖς θερμοῖς δυσκίνητος ᾖ· ἔφασαν γὰρ αὐτὸν καὶ τοὺς ὀψοποιοῦντας ὑποποιεῖσθαι ἵνα θερμότατα παρατιθῶσι 5f καὶ μόνος καταναλίσκῃ αὐτὸς τῶν λοιπῶν | συνακολουθεῖν μὴ δυναμένων. τὰ δ᾿ αὐτὰ καὶ περὶ τοῦ Κυθηρίου Φιλοξένου ἱστοροῦσι καὶ Ἀρχύτου καὶ ἄλλων πλειόνων, ὧν τις παρὰ Κρωβύλῳ τῷ κωμικῷ (fr. 8) φησιν· (Α.) ἐγὼ δὲ πρὸς τὰ θερμὰ ταῦθ᾿ ὑπερβολῇ τοὺς δακτύλους δήπουθεν Ἰδαίους ἔχω καὶ τὸν λάρυγγ᾿ ἥδιστα πυριῶ τεμαχίοις. (Β.) κάμινος, οὐκ ἄνθρωπος. 5c  Eust. p. 1321.40 = IV.804.6–7 | 5d  Eust. p. 1283.30–2 = IV.667.19–21 5a–b, d–f  Suda τ 599 | 5d  Suda φ 398 6  πολύποδος C E D B : πουλύποδος Musurus ‖ 8  ὦσιν C E D B : ὦσ᾿ Musurus ‖ 17  θερμῷ C E B Mus : θερμῷ ὕδατι Suda e versione plena ‖ 21  καὶ C D : om. E B Mus | Κυθηρίου D B Mus : Κηθυρίου C : Κυθησίου E ‖ 24  ταῦθ᾿ Suda e versione plena et Musurus : ταῦτα C E D B ‖ 26  πυριῶ Suda e versione plena et Musurus : πυρειῶ C E D B | τεμαχίοις Suda e versione plena: τεμμαχείοις B C : τεμμαχίοις E Mus : τεμμαχείῳ D

5

10

15

20

25

i 5c–6c

5

10

15

20

11

Κλέαρχος (fr. 57 Wehrli) δέ φησι Φιλόξενον προλουόμενον περιέρχεσθαι τὰς οἰκίας ἀκολουθούντων αὐτῷ παίδων καὶ φερόντων ‖ ἔλαιον, οἶνον, γάρον, ὄξος καὶ ἄλλα ἡδύσματα· ἔπειτα εἰσιόντα εἰς 6a τὰς ἀλλοτρίας οἰκίας τὰ ἑψόμενα τοῖς ἄλλοις ἀρτύειν ἐμβάλλοντα ὧν ἐστι χρεία, εἶθ᾿ οὕτως ἀνακάμψαντα εὐωχεῖσθαι. οὗτος εἰς Ἔφεσον καταπλεύσας εὑρὼν τὴν ὀψόπωλιν κενὴν ἐπύθετο τὴν αἰτίαν· καὶ μαθὼν ὅτι πᾶν εἰς γάμους συνηγόρασται, λουσάμενος παρῆν ἄκλητος ὡς τὸν νυμφίον. καὶ μετὰ τὸ δεῖπνον ᾄσας ὑμέναιον, οὗ ἡ ἀρχή (Philox. Cyth. PMG 828)· Γάμε θεῶν λαμπρότατε, πάντας ἐψυχαγώγησεν· ἦν δὲ διθυραμβοποιός. καὶ | ὁ νυμφίος, 6b “Φιλόξενε,” εἶπε, “καὶ αὔριον ὧδε δειπνεῖς;” καὶ ὁ Φιλόξενος, “ἂν ὄψον”, ἔφη, “μὴ πωλῇ τις.” [10] Θεόφιλος (fr. 6, FHG iv.516) δέ φησιν· οὐχ ὥσπερ Φιλόξενον τὸν Ἐρύξιδος· ἐκεῖνος γάρ, ὡς ἔοικεν, ἐπιμεμφόμενος τὴν φύσιν εἰς τὴν ἀπόλαυσιν ηὔξατό ποτε γεράνου τὴν φάρυγγα σχεῖν. ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον ἵππον ὅλως ἢ βοῦν ἢ κάμηλον ἢ ἐλέφαντα δεῖ σπουδάζειν γενέσθαι· οὕτω γὰρ καὶ αἱ ἐπιθυμίαι καὶ αἱ ἡδοναὶ πολλῷ μείζους καὶ σφοδρότεραι· πρὸς γὰρ τὰς δυνάμεις ποιοῦνται τὰς ἀπολαύσεις. Κλέαρχος (fr. 55 Wehrli) δὲ Μελάνθιόν | φησι τοῦτ᾿ εὔξασθαι λέγων· Τιθωνοῦ Μελάνθιος 6c ἔοικε βουλεύσασθαι βέλτιον· ὁ μὲν γὰρ ἀθανασίας ἐπιθυμήσας ἐν θαλάμῳ κρέμαται πάντων ὑπὸ γήρως ἐστερημένος τῶν ἡδέων, Μελάνθιος δὲ τῶν ἀπολαύσεων ἐρῶν ηὔξατο τῆς μακραύχενος 5f–6b, 6e–f  Suda φ 395 (cf. φ 398) 1  ἐν τῇ πατρίδι κἀν ἄλλαις πόλεσι post. προλουόμενον praeb. Suda e versione plena ‖ 2  καὶ φερόντων C E D B Mus : καὶ om. Suda ‖ 3  γάρον C et Suda e versione plena : γάρ E D B : om. Musurus ‖ 5  ἐστι C E D B Mus : ἦν Suda e versione plena : ἐστι/ἦν del. Desrousseaux | εἶθ᾿ οὕτως ἀνακάμψαντα C E D B Mus : κἆθ᾿ οὕτως εἰς ἑαυτὸν κύψαντα Suda e versione plena 5–6  οὗτος εἰς Ἔφεσον καταπλεύσας] οὗτος οὖν ὀψοφάγος ὢν καὶ πλεύσας εἰς Ἔφεσον Suda e versione plena ‖ 6  ὀψόπωλιν Suda e versione plena : ὀψοπώλ(ην) C : ὀψόπλην B : ὀψόπλ() D : ὀψοπλ E : ὀψοπωλίαν Musurus : ὀψοπώλιδα Kaibel ‖ 12  δειπνεῖς C E D B Mus : δειπνήσεις Suda e versione plena ‖ 13  Θεόφιλος] Θεόφραστος Wilamowitz ‖ 15–16  γεράνου τὴν φάρυγγα σχεῖν C E D B Mus : γεράνου τράχηλον ἔχεῖν, ἵν᾿ ἐπὶ πολὺν χρόνον καταπίνων ἥδηται Suda e versione plena ‖ 18  πολλῷ Musurus : πολλαὶ C D B : πολλ E ‖ 22  θαλάμῳ C E D B Mus : ταλάρῳ Eust.

12

6d

6e

6f

7a

deip nosop histae

ὄρνιθος τὸν τράχηλον ἔχειν, ἵν᾿ ὅτι πλεῖστον τοῖς ἡδέσιν ἐνδιατρίβῃ. ὁ αὐτός φησι Πίθυλλον τὸν Τένθην καλούμενον οὐ περιγλωττίδα μόνον ὑμενίνην φορεῖν, ἀλλὰ καὶ προσελυτροῦν τὴν γλῶσσαν πρὸς τὰς ἀπολαύσεις· | καὶ τέλος ἰχθύᾳ τρίβων ἀπεκάθαιρεν αὐτήν. μόνος δ᾿ οὗτος τῶν ἀπολαυστικῶν καὶ δακτυλήθρας ἔχων ἐσθίειν λέγεται τὸ ὄψον, ἵν᾿ ὡς θερμότατον ὁ τρισάθλιος ἀναδιδῷ τῇ γλώττῃ. ἄλλοι δὲ φίλιχθυν αὐτόν φασιν· Ἀριστοτέλης (fr. 83 Rose = fr. 793 Gigon) δὲ φιλόδειπνον ἁπλῶς, ὃς καὶ γράφει που ταῦτα· δημηγοροῦντες ἐν τοῖς ὄχλοις κατατρίβουσιν ὅλην τὴν ἡμέραν ἐν τοῖς θαύμασι καὶ πρὸς τοὺς ἐκ τοῦ Φάσιδος ἢ Βορυσθένους καταπλέοντας ἀνεγνωκότες οὐδὲν πλὴν εἰ τὸ Φιλοξένου Δεῖπνον οὐχ ὅλον. | [11] Φαινίας (fr. 13 Wehrli = FGrH 1012 F 2) δέ φησιν ὅτι Φιλόξενος ὁ Κυθήριος ποιητής (PMG 816) περιπαθὴς ὢν τοῖς ὄψοις, δειπνῶν ποτε παρὰ Διονυσίῳ ὡς εἶδεν ἐκείνῳ μὲν μεγάλην τρῖγλαν παρατεθεῖσαν, ἑαυτῷ δὲ μικράν, ἀναλαβὼν αὐτὴν εἰς τὰς χεῖρας πρὸς τὸ οὖς προσήνεγκε. πυθομένου δὲ τοῦ Διονυσίου τίνος ἕνεκεν τοῦτο ποιεῖ, εἶπεν ὁ Φιλόξενος ὅτι γράφων τὴν Γαλάτειαν βούλοιτό τινα παρ᾿ ἐκείνης τῶν κατὰ Νηρέα πυθέσθαι, τὴν δὲ ἠρωτημένην οὐκ ἀποκεκρίσθαι, διότι νεωτέρα ἁλοίη, | διὸ μὴ παρακολουθεῖν, τὴν δὲ τῷ Διονυσίῳ παρατεθεῖσαν πρεσβυτέραν οὖσαν εἰδέναι πάντα σαφῶς ἃ βούλεται μαθεῖν· τὸν οὖν Διονύσιον γελάσαντα ἀποστεῖλαι αὐτῷ τὴν τρῖγλαν τὴν παρακειμένην αὑτῷ. συνεμέθυε δὲ τῷ Φιλοξένῳ ἡδέως ὁ Διονύσιος. ἐπεὶ δὲ τὴν ἐρωμένην ἐφωράθη διαφθείρων, ‖ εἰς τὰς λατομίας ἐνεβλήθη, ἐν αἷς ποιῶν τὸν Κύκλωπα συνέθηκε τὸν μῦθον εἰς τὸ περὶ αὑτὸν γενόμενον πάθος, τὸν μὲν Διονύσιον Κύκλωπα ὑποστησάμενος,

6c–d  Suda π 1591 | 5f–6b, 6e–f  Suda φ 395 (cf. φ 398) 4  ἰχθύᾳ Condos : ἰχθῦν C E D B Mus : ἰχθύαν anon. ap. Kaibel ‖ 7  φίλιχθυν αὐτόν] φιλιχθ αυτὸν γρ.Emg : φίλιχθυν τὸν Φιλόξενόν C D B : φίλιχ καὶ αὐτὸν Φιλόξενόν E : φίλιχθυν καὶ αὐτὸν Φιλόξενόν Musurus : τὸν Φιλόξενόν ut glossam delevi | φασιν Conti (dicunt) : φησιν C E D B Mus ‖ 12  Φαινίας C Es Ds Bs Mus : Φανίας E D B ‖ 14  Διονυσίῳ C E D B Mus : Διονυσίῳ τῷ τυράννῳ Suda e versione plena ‖ 19  δὲ C et Suda : δεσπτ() E : δεσπότην D* : δεσπότιν B* : δέ ποτε Musurus | οὐκ ἀποκεκρίσθαι, διότι C E D B Mus : ἀποκεκρίσθαι ὅτι Suda | νεωτέρα C E D B Mus : νεωτέρα οὖσα Suda ‖ 21  εἰδέναι E Mus et Suda : ἰδέναι C D B ‖ 24  τὴν ἐρωμένην Γαλάτειαν C E D B : τὴν ἐρωμένην Γαλάττειαν Mus : Γαλάτειαν ut glossam delevi

5

10

15

20

25

i 6c –7d

5

10

15

20

13

τὴν δ᾿ αὐλητρίδα Γαλάτειαν, ἑαυτὸν δ᾿ Ὀδυσσέα. [12] ἐγένετο δὲ κατὰ τοὺς Τιβερίου χρόνους ἀνήρ τις Ἀπίκιος πλουσιώτατος τρυφητής, ἀφ᾿ οὗ πλακούντων γένη πολλὰ Ἀπίκια ὀνομάζεται. οὗτος ἱκανὰς μυριάδας καταναλώσας εἰς τὴν γαστέρα ἐν Μιντούρναις (πόλις δὲ Καμπανίας) διέτριβε τὰ πλεῖστα καρίδας ἐσθίων πολυτελεῖς, | αἳ γίνονται αὐτόθι ὑπέρ γε τὰς ἐν Σμύρνῃ μέγισται 7b καὶ τοὺς ἐν Ἀλεξανδρείᾳ ἀστακούς. ἀκούσας οὖν καὶ κατὰ Λιβύην γίνεσθαι ὑπερμεγέθεις ἐξέπλευσεν οὐδ᾿ ἀναμείνας μίαν ἡμέραν. καὶ πολλὰ κακοπαθήσας κατὰ τὸν πλοῦν, ὡς πλησίον ἧκε τῶν τόπων, πρὶν ἐξορμῆσαι τῆς νεὼς (πολλὴ δ᾿ ἐγεγόνει παρὰ Λίβυσι φήμη τῆς ἀφίξεως αὐτοῦ), προσπλεύσαντες ἁλιεῖς προσήνεγκαν αὐτῷ τὰς καλλίστας καρίδας. ὁ δ᾿ ἰδὼν ἐπύθετο εἰ μείζους ἔχουσιν· εἰπόντων δὲ μὴ γίνεσθαι ὧν ἤνεγκαν, ὑπομνησθεὶς | τῶν ἐν 7c Μιντούρναις ἐκέλευσε τῷ κυβερνήτῃ τὴν αὐτὴν ὁδὸν ἐπὶ Ἰταλίαν ἀναπλεῖν μηδὲ προσπελάσαντι τῇ γῇ. Ἀριστόξενος δ᾿ ὁ Κυρηναῖος φιλόσοφος, ὁ ὄντως μετελθὼν τὴν πάτριον φιλοσοφίαν, ἀφ᾿ οὗ καὶ κωλήν τις καλεῖται Ἀριστοξένειος ἰδίως σκευαζόμενος, ὑπὸ τῆς ἀνυπερβλήτου τρυφῆς καὶ τὰς ἐν τῷ κήπῳ γινομένας θριδακίνας οἰνομέλιτι ἐπότιζεν ἑσπέρας, καὶ ὑπὸ τὴν ἕω λαμβάνων χλωροὺς ἔχειν ἔλεγε πλακοῦντας ὑπὸ τῆς γῆς ἀναπεμπομένους αὐτῷ. [13] Τραιανῷ | δὲ τῷ αὐτοκράτορι ἐν Παρθίᾳ ὄντι καὶ τῆς θαλάσ- 7d σης ἀπέχοντι ἡμερῶν παμπόλλων ὁδὸν Ἀπίκιος ὄστρεα νεαρὰ διεπέμψατο ὑπὸ σοφίας αὐτοῦ τεθησαυρισμένα, καὶ οὐχ ὡς Νικο7a–c  Suda α 3207 | 7a  Suda κ 387, 1649 | 7c  Eust. p. 868.18 = IΙΙ.271.17–19 7c  Suda α 3928 | 7c–d  Suda ο 720 | 7d–e  Suda α 4660 4  μυριάδας C E D B Mus : μυριάδας ἀργυρίου Suda ‖ 4–5  Μιντούρναις C D B Mus, cf. 1.7e : Μιντούρνοις E : Κιντούροις τῆς Γαλατίας Suda ‖ 5  πόλις δὲ Musurus : πόλ δὲ E D B : πόλει δὲ C : πόλει δὴ Desrousseaux | πόλις δὲ Καμπανίας fort. ut glossa delenda ‖ 6  αὐτόθι Musurus : αὐτθ C E : αὖθις D B ὑπέρ γε τὰς] ὑπέρ τε τὰς Dindorf : rectius ὑπὲρ τάς τε | μέγισται] fort. μέγεθος ‖ 7  οὖν D B Mus et Suda : om. C E | κατὰ Λιβύην C E D B Mus : ἐν Λιβύῃ Suda ‖ 12  καρίδας Casaubon : ἀκαρίδας C Epc D B Mus : ἀκρίδας Eac εἰ C E D B Mus : εἰ ⟨μὴ⟩ Porson ‖ 14  ἐπὶ Ἰταλίαν C E D B Mus : αὖθις ἐπὶ Ἰταλίαν Suda ‖ 15  προσπελάσαντι C E D B : προπελάσαντι Mus : προσπελάσας Suda ‖ 17  κωλήν C Mus : κωλίν E D B | Ἀριστοξένειος Casaubon : Ἀριστόξενος C E D B Mus ‖ 21  Παρθίᾳ C E Mus : Παρθύᾳ D* B : Πάρθοις Suda ‖ 22  Ἀπίκιος C E D B Mus : Ἀπίκιος ὁ ὀψοφάγος Suda | ὄστρεα Suda et Mus : ὄστρα C E D B

14

deip nosop histae

μήδει τῷ Βιθυνῶν βασιλεῖ ἐπιθυμήσαντι ἀφύης (μακρὰν δὲ καὶ οὗτος ἦν τῆς θαλάσσης) μάγειρός τις μιμησάμενος τὸ ἰχθύδιον παρέθηκεν· ὁ γοῦν παρ᾿ Εὔφρονι τῷ κωμικῷ (fr. 10) μάγειρός φησιν·

7e

7f

(Α.) ἐγὼ μαθητὴς ἐγενόμην Σωτηρίδου, ὃς ἀπὸ θαλάσσης Νικομήδει δώδεκα | ὁδὸν ἀπέχοντι πρῶτος ἡμερῶν ποτε ἀφύης ἐπιθυμήσαντι χειμῶνος μέσου παρέθηκεν ἡδείας, ὥστε πάντας ἀνακραγεῖν. 5 (Β.) πῶς δὲ δυνατὸν τοῦτ᾿ ἐστι; (Α.) θήλειαν λαβὼν γογγυλίδα ταύτην ἔτεμε λεπτά, τὴν ὄψιν αὐτῆς τῆς ἀφύης μιμούμενος, ἀποζέσας, ἔλαιον ἐπιχέας, ἅλας δοὺς μουσικῶς, μήκωνος ἐπιπάσας ἄνω 10 κόκκους μελαίνης τὸν ἀριθμὸν δισχιλίους, περὶ τὴν Σκυθίαν ἔλυσε τὴν ἐπιθυμίαν. | καὶ Νικομήδης γογγυλίδα μασσώμενος ἀφύης τότ᾿ ἔλεγε τοῖς φίλοις ἐγκώμιον. οὐδὲν ὁ μάγειρος τοῦ ποιητοῦ διαφέρει· 15 ὁ νοῦς γάρ ἐστιν ἑκατέρῳ τούτων τέχνη. [14] ὅτι περὶ Περικλέους φησὶν Ἀρχίλοχος ὁ Πάριος (fr. 124a West2) ποιητὴς ὡς ἀκλήτου ἐπεισπαίοντος εἰς τὰ συμπόσια Μυκονίων δίκην.

7d–e  Suda α 4660 1  τῷ Βιθυνῶν βασιλεῖ Suda : τῷ Βιθυνῷ τῷ βασιλεῖ C E D B Mus 2  μάγειρός τις C E D B Mus : Ἀπίκιος ὁ ὀψοφάγος Suda ‖ 3  παρέθηκεν ὡς ἀφύας C E D B Mus et Suda : ὡς ἀφύας ut glossam del. Kaibel ‖ 6  θαλάσσης C E D B Mus : θαλάττης Dindorf ‖ 9  παρέθηκεν ἡδείας C E D B : παρέθηκεν ἡδεῖς Musurus : παρέθηκε νὴ Δί᾿ Meineke ‖ 11  λεπτά C E D B : εἰς μακρὰ καὶ λεπτὰ Suda : εἰς λεπτὰ σφόδρα Musurus : λεπτὰ καὶ μακρὰ Porson 12  αὐτῆς D B Mus : αὐτ() E : αὐτοῦ C ‖ 13  ἀποζέσας C E D B : ἀποζέσαι Musurus : ἐπιζέσας Suda ‖ 15  βους, i.e. δισχιλίους C : μους E D B : δώδεκα Musurus ‖ 17  μασσώμενος C E D B Mus : μασώμενος Porson 19–20  οὐδὲν … τέχνη (vv. 15–16) fort. ex poeta alio

5

10

15

20

15

i 7d–8c

δοκοῦσι δ᾿ οἱ Μυκόνιοι διὰ τὸ πένεσθαι καὶ λυπρὰν νῆσον οἰκεῖν ἐπὶ γλισχρότητι καὶ πλεονεξίᾳ διαβάλλεσθαι· ‖ τὸν γοῦν γλίσχρον 8a Ἰσχόμαχον Κρατῖνος (fr. 365) Μυκόνιον καλεῖ· πῶς ἂν Ἰσχομάχου γεγονὼς Μυκονίου Φιλόδωρος ἂν εἴης; 5

ἀγαθὸς πρὸς ἀγαθοὺς ἄνδρας ἑστιασόμενος ἧκον· κοινὰ γὰρ τὰ τῶν φίλων (E. Or. 735 ~ Men. fr. 13).

10

πολλὸν δὲ πίνων καὶ χαλίκρητον μεθύων, οὔτε τῖμον εἰσήνεγκας, οὐδὲ μὲν κληθεὶς ἦλθες οἷα δὴ φίλος, ἀλλά σευ γαστὴρ νόον τε καὶ φρένας | παρήγαγεν εἰς ἀναιδείην,

5

8b

Ἀρχίλοχος (fr. 124b West2) φησίν. Εὔβουλος ὁ κωμικός (fr. 117) φησί που· 15

20

25

εἰσὶν ἡμῖν τῶν κεκλημένων δύο ἐπὶ δεῖπνον ἄμαχοι, Φιλοκράτης καὶ Φιλοκτήτης· ἕνα γὰρ ἐκεῖνον ὄντα δύο λογίζομαι μεγάλους, μᾶλλον δὲ τρεῖς. ὅν φασί ποι κληθέντ᾿ ἐπὶ δεῖπνον ὡς φίλου αὐτοῦ τινος εἰπόντος αὐτῷ τοῦ φίλου, ὁπηνίκ᾿ ἂν | εἴκοσι ποδῶν μετροῦντι τὸ στοιχεῖον ᾖ, ἥκειν, ἕωθεν αὐτὸν εὐθὺς ἡλίου μετρεῖν ἀνέχοντος, μακροτέρας δ᾿ οὔσης ἔτι πλεῖν ἢ δυοῖν ποδοῖν παρεῖναι τῆς σκιᾶς· 10 ἔπειτα φᾶναι μικρὸν ὀψιαίτερον δι᾿ ἀσχολίαν παρόνθ᾿ ἥκειν ἅμ᾿ ἡμέρᾳ·

5

7f–8a*  Eust. p. 1828.8–9 = ii.155.32–4 | 7f–8a  Suda μ 1400 | 8a  Eust. p. 1148.36 = IV.196.3–4 1  νῆσον C Dpc Eust. : νῆσσον E Mus : νηῶν Dac* B* ‖ 7  μεθύων C E D B Mus : μέθυ Casaubon ‖ 8  εἰσήνεγκας C E D B : εἰσενεγκών Eust. : εἰσενείκας Kaibel ‖ 10  σευ C E B : σε D Mus : σεο West ‖ 15  Φιλοκτήτης C E D B Mus : Φιλοκράτης Turnebus ‖ 18  ποι C E D B : om. Musurus : παρα- Bedrot : ποτε Meineke | ὡς φίλου αὐτοῦ τινος C : ὡς φίλου κ(αὶ) τῶ τινος E* : ὡς φίλου [. 4–5 .] τινος D B : πρὸς φίλου / τινος Musurus ‖ 19  ὁπηνίκ᾿ C Mus : ὁπηνήκ᾿ E D B ‖ 25  παρόνθ᾿ ἥκειν C E D B Mus : ἥκειν παρόνθ᾿ Canter

8c

16

deip nosop histae

ἀσυμβόλου δείπνου γὰρ ὅστις ὑστερεῖ, τοῦτον ταχέως νόμιζε καὶ τάξιν λιπεῖν, Ἄμφις φησὶν ὁ κωμικός (fr. 39). Χρύσιππος (xxviii fr. 15, SVF iii.200) δέ φησιν· 8d

ἀσύμβολον κώθωνα μὴ παραλίμπανε. | κώθων δ᾿ οὐ παραλειπτὸς ἀσύμβολος, ἀλλὰ διωκτός.

5

Ἀντιφάνης (fr. 252) δέ φησι· βίος θεῶν γάρ ἐστιν, ὅταν ἔχῃς ποθὲν τἀλλότρια δειπνεῖν μὴ προσέχων λογίσμασι. καὶ πάλιν (fr. 253)·

10

μακάριος ᾦ βίος, ᾧ δεῖ μ᾿ ἀεὶ καινὸν πόρον εὑρίσκειν † ὡς μάσημα ταῖς γνάθοις ἔχω. ταῦτα οἴκοθεν ἔχων εἰς τὸ συμπόσιον ἦλθον καὶ προμελετήσας, ἵνα κἀγὼ τὸ στεγανόμιον κομίζων παραγένωμαι· 8e

ἄκαπνα γὰρ αἰὲν ἀοιδοὶ | θύομεν (Call. fr. 494).

15

ὅτι τὸ μονοφαγεῖν ἐστιν ἐν χρήσει τοῖς παλαιοῖς. Ἀντιφάνης (fr. 291)· μονοφαγεῖς ἤδη τι καὶ βλάπτεις ἐμέ. Ἀμειψίας (fr. 23)· ἔρρ᾿ ἐς κόρακας, μονοφάγε καὶ τοιχωρύχε. περὶ τοῦ τῶν ἡρώων καθ᾿ Ὄμηρον βίου. [15] ὅτι Ὄμηρος ὁρῶν τὴν σωφροσύνην οἰκειοτάτην ἀρετὴν οὖσαν τοῖς νέοις καὶ πρώτην, ἔτι δὲ ἁρμόττουσαν καὶ πάντων τῶν 8e–9c  Suda ο 251 (pp. 526–7) 2  καὶ C E D B Mus : κἂν Meineke ‖ 3  Χρύσιππος Musurus : Χρύσιππ E : Χρύσιππον C D B ‖ 11  ᾦ C E D B : ὁ Musurus ‖ 13  καὶ del. Desrousseaux 17  τοῖς παλαιοῖς Musurus : τῆς παλ() C E D B ‖ 23  ὅτι Ὄμηρος C E D B Mus : ὅτι Διοσκορίδης ἐν τοῖς Παρ᾿ Ὁμήρῳ Νόμοις φησὶν ὡς ὁ ποιητὴς et quae usque ad 9c sequuntur longe aliter Suda

20

i 8c–9b

5

10

15

20

17

καλῶν χορηγὸν οὖσαν, βουλόμενος ἐμφῦσαι πάλιν αὐτὴν ἀπ᾿ ἀρχῆς καὶ ἐφεξῆς, ἵνα τὴν σχολὴν καὶ τὸν ζῆλον ἐπὶ | τοῖς καλοῖς 8f ἔργοις ἀναλίσκωσι καὶ ὦσιν εὐεργετικοὶ καὶ κοινωνικοὶ πρὸς ἀλλήλους, εὐτελῆ κατεσκεύασε πᾶσι τὸν βίον καὶ αὐτάρκη λογιζόμενος τὰς ἐπιθυμίας καὶ τὰς ἡδονὰς ἰσχυροτάτας γίνεσθαι περὶ ἐδωδὴν καὶ πόσιν, τοὺς δὲ διαμεμενηκότας ἐν εὐτελείᾳ εὐτάκτους καὶ περὶ τὸν ἄλλον βίον γίνεσθαι ἐγκρατεῖς. ἁπλῆν οὖν ἀποδέδωκε τὴν δίαιταν πᾶσι καὶ τὴν αὐτὴν ὁμοίως βασιλεῦσιν, ἰδιώταις, νέοις, πρεσβύταις ‖ ὀπτὰ παρατιθεὶς πᾶσι κρέα καὶ 9a ταῦτα ὡς ἐπὶ τὸ πολὺ βόεια ἔν τε ἑορταῖς καὶ γάμοις καὶ ἄλλῃ συνόδῳ. καὶ οὐ θρῖα καὶ κάνδυλον καὶ ἄμητας μελίπηκτά τε τοῖς βασιλεῦσιν ἐξαίρετα παρατίθησιν Ὄμηρος ἀλλ᾿ ἀφ᾿ ὧν εὖ ἕξειν ἔμελλον τὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχήν. Αἴαντα οὖν μετὰ τὴν μονομαχίαν (Il. 7.321) νώτοισι βοῶν γέραιρεν ὁ Ἀγαμέμνων. καὶ Νέστορι δ᾿ ἤδη ὄντι γηραιῷ καὶ Φοίνικι κρέας ὀπτὸν δίδωσι (Il. 9.206–17; Od. 3.32–3) | καὶ Ἀλκίνῳ δὲ τῷ τὸν 9b τρυφερὸν ᾑρημένῳ βίον ἀφιστῶν ἡμᾶς τῶν ἀτάκτων ἐπιθυμιῶν. καὶ Μενέλαος δὲ τοὺς τῶν παίδων γάμους ποιῶν (Od. 4.3–4) Τηλεμάχῳ νῶτα βοὸς παρέθηκεν ὀπτά, τά ῥά οἱ γέρας πάρθεσαν αὐτῷ. (Od. 4.65–6)

25

καὶ Νέστωρ δὲ βόας θύει Ποσειδῶνι παρὰ τῇ θαλάσσῃ διὰ τῶν φιλτάτων καὶ οἰκειοτάτων τέκνων βασιλεὺς ὢν καὶ πολλοὺς ἔχων ὑπηκόους· ὁσιωτέρα γὰρ αὕτη ἡ θυσία θεοῖς καὶ προσφιλεστέρα ἡ

8f, 9a, b–c*  Eust. p. 1724.49–53 = ii.28.6–11 2  ἐπὶ E D B Mus : ἐν Suda : om. C ‖ 3  κοινωνικοὶ Kuster : κοινοὶ C E D B Mus et Suda ‖ 11  κάνδυλον Suda : κανδύλην C E Mus : κανδύλα B : κανδώλην D ‖ 13  Αἴαντα οὖν E D B Mus : Αἴαντι οὖν C : καὶ Αἴαντα Suda : Αἴαντα γοῦν Dindorf ‖ 15  βοῶν om. Suda et Hom. (νώτοισι … γέραιρεν) : fort. ut glossa delendum ‖ 16  καὶ Φοίνικι δὲ C E D B Mus : om. Suda : δὲ del. Kaibel : καὶ Φοίνικι fort. ut glossa delenda ‖ 21  παρέθηκεν C E D B Mus et Suda : παρὰ πίονα θῆκεν Hom. ‖ 22  γέρας C E D B Mus : γέρα Suda et Hom. 25  ὁσιωτέρα, i.e. ὁσιωτρ Kaibel : ὁσιωτάτη, i.e. ὁσιωττ C E D B Mus

18

deip nosop histae

διὰ τῶν οἰκείων καὶ εὐνουστάτων ἀνδρῶν. καὶ τοὺς μνηστῆρας δὲ 9c ὑβριστὰς ὄντας καὶ πρὸς ἡδονὰς ἀνειμένους | οὔτε ἰχθῦς ἐσθίοντας

ποιεῖ οὔτε ὄρνιθας οὔτε μελίπηκτα περιελὼν παντὶ σθένει τὰς μαγειρικὰς μαγγανείας καὶ τά, ὡς ὁ Μένανδρός (fr. 351.11) φησιν, ὑποβινητιῶντα βρώματα

5

καὶ τὸ παρὰ πολλοῖς λασταυροκάκκαβον καλούμενον βρῶμα, ὥς φησι Χρύσιππος (xxviii fr. 9, SVF iii.199–200), οὗ ἡ κατασκευὴ περιεργοτέρα. [16] Πρίαμος δὲ παρὰ τῷ ποιητῇ καὶ ὀνειδίζει τοῖς υἱοῖς ἀναλίσκουσι τὰ μὴ νενομισμένα (Il. 24.262)· ἀρνῶν ἠδ᾿ ἐρίφων ἐπιδήμιοι ἁρπακτῆρες.

10

Φιλόχορος (FGrH 328 F 169a) δὲ ἱστορεῖ καὶ κεκωλῦσθαι Ἀθήνησιν 9d ἀπέκτου | ἀρνὸς μηδένα γεύεσθαι ἐπιλειπούσης ποτὲ τῆς τῶν

ζῴων τούτων γενέσεως. Ἑλλήσποντον δὲ Ὄμηρος (Il. 9.360) ἰχθυόεντα προσαγορεύων καὶ (e.g. Od. 6.270–2) τοὺς Φαίακας πλωτικωτάτους ποιῶν καὶ (cf. Od. 1.185–6; 2.391; 9.22–4; 13.96–101) ἐν τῇ Ἰθάκῃ εἰδὼς λιμένας πλείους καὶ νήσους προσεχεῖς πολλάς, ἐν αἷς ἰχθύων ἐγίνετο πλῆθος καὶ ἀγρίων ὀρνίθων, καὶ (Od. 19.113) εἰς εὐδαιμονίαν δὲ καταριθμῶν τὸ τὴν θάλασσαν ἰχθῦς παρέχειν, ὅμως τούτων οὐδὲν οὐδένα ποιεῖ προσφερόμενον. καὶ μὴν οὐδ᾿ ὀπώραν παρατίθησί τινι καίπερ οὖσαν πολλὴν καὶ 9e ἥδιστα | ταύτης μνημονεύων καὶ πάντα χρόνον παρασκευάζων ἀθάνατον (Od. 7.120)·

15

20

ὄγχνη (γάρ, φησίν,) ἐπ᾿ ὄγχνῃ καὶ τὰ ἑξῆς. ἀλλὰ μὴν οὐδὲ στεφανουμένους οὐδὲ μυρουμένους ποιεῖ ὥσπερ οὐδὲ θυμιῶντας, ἀλλὰ πάντων τούτων ἀπολύων τοὺς ἀνθρώπους εἰς ἐλευθερίαν καὶ αὐτάρκειαν ἐξαιρεῖται τοὺς πρώτους. καὶ θεοῖς δὲ ἁπλῆν ἀποδίδωσι δίαιταν νέκταρ καὶ ἀμβροσίαν. καὶ 8f, 9a, b–c*  Eust. p. 1724.49–53 = ii.28.6–11 | 9c  Suda λ 140 | 9c–d  Eust. p. 1348.58–60 = IV.900.6–10 6  λασταυροκάκκαβον Eust. et Suda : λασταυροκάκαβον C E D B Mus 7  Χρύσιππος C E D B Mus : Χρύσιππος ἐν τῷ Περὶ Καλοῦ καἰ Ἡδονῆς Suda ‖ 12  ἐπιλειπούσης C E D B Mus : ἐπιλιπούσης Eust. ‖ 25  θυμιῶντας C Mus : θυμιῶνας D B | ἀπολύων D B Mus : ἀπολυμν C : ἀπολυομένους Kaibel 24–6  ἀλλὰ μὴν … πρώτους om. E : [. 8–9 .] pro πρώτους D B

25

19

i 9b –10c

5

τοὺς ἀνθρώπους δὲ ποιεῖ τιμῶντας αὐτοὺς ἀπὸ τῆς | διαίτης 9f ἀφελὼν λιβανωτὸν καὶ σμύρναν καὶ στεφάνους καὶ τὴν περὶ ταῦτα τρυφήν. καὶ τῆς ἁπλῆς δὲ ταύτης διαίτης οὐκ ἀπλήστως ἀπολαύοντας παρίστησιν, ἀλλ᾿ ὡς οἱ κράτιστοι τῶν ἰατρῶν ἀφαιρεῖ τὰς πλησμονάς· αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο. (e.g. Od. 1.150)

10

15

καὶ τὴν ἐπιθυμίαν πληρώσαντες οἱ μὲν (cf. Od. 4.625–7) ἐξώρμων ἐπὶ μελέτην ἀθλητικὴν δίσκοισι ‖ τερπόμενοι καὶ αἰγανέαις τῇ 10a παιδιᾷ τὰ πρὸς σπουδὴν ἐκμελετῶντες, οἱ δὲ (cf. Od. 1.325–7) κιθαρῳδῶν ἠκροῶντο τὰς ἡρωικὰς πράξεις ἐν μέλει καὶ ῥυθμῷ ποιούντων· [17] διὸ οὐδὲν θαυμαστὸν τοὺς οὕτω τεθραμμένους ἀφλεγμάντους εἶναι τὰ σώματα καὶ τὰς ψυχάς. ἐνδεικνύμενος οὖν καὶ τὴν εὐταξίαν ὡς ὑγιεινόν ἐστι καὶ εὔχρηστον καὶ κοινόν, τὸν σοφώτατον Νέστορα πεποίηκε (Il. 11.638–41) Μαχάονι τῷ ἰατρῷ τετρωμένῳ τὸν δεξιὸν ὦμον προσφέροντα οἶνον ταῖς φλεγμοναῖς ἐναντιώτατον ὄντα, καὶ τοῦτον Πράμνειον, ὃν ἴδμεν | παχὺν καὶ 10b πολύτροφον (οὐ δίψης ἄκος, ἀλλ᾿ ἐμφορήσεως ἕνεκα· πεπωκότι γοῦν παρακελεύεται συνεχῶς τοῦτο ποιεῖν (Il. 14.5)· σὺ μὲν (φησί) 〈πῖνε〉 καθησόμενος),

20

25

καὶ (Il. 11.639–40, 630) ἐπιξύοντα τυρὸν αἴγειον, ἐπὶ δὲ κρόμυον ποτοῦ ὄψον, ἵνα πλεῖον πίνῃ, καίτοι ἀλλαχοῦ λέγων τὸν οἶνον ἐκλύειν τὴν ἰσχὺν καὶ ἀπογυιοῦν. περὶ δὲ τοῦ Ἕκτορος Ἑκάβη (Il. 6.258–60) οἰομένη μενεῖν αὐτὸν τὸ καταλειπόμενον τῆς ἡμέρας παρακαλεῖ πιεῖν σπείσαντα προτρεπομένη εἰς θυμηδίαν, ὁ δ᾿ (esp. Il. 6.280) ὑπερτίθεται πρὸς πρᾶξιν ἐξιών· καὶ ἡ μὲν (Il. 6.260–2) ἀπερισπάστως | ἐπαινεῖ τὸν οἶνον, ὁ δὲ (Il. 6.264–5) μετὰ ἄσθματος 10c

9f–10a  Eust. p. 872.27–9 = III.289.3–9 ΙΙΙ.268.19–269.4

|

10a–b  Eust. p. 867.37–42 =

4  ἀφαιρεῖ Musurus : ἀφαιρ() E* : ἀφαιροῦσι C D B : ἀφῄρουν Eust. ‖ 16  τοῦτον E Mus : αὐτὸν Eust. : τοῦτο vel τοῦ τὸ C : τούτων D B | παχὺν C Eust. Mus : παχὴν E D B ‖ 17  δίψης Desrousseaux : διψήσεως C E D B Mus 18  παρακελεύεται συνεχῶς τοῦτο ποιεῖν] om. E ‖ 19  καθησόμενος C E D B : 〈πῖνε〉 καθήμενος Kaibel ex Hom., ducente Musurus (καθήμενος 〈πῖνε〉) 21  ποτοῦ C E D B : ποτῷ Hom. et Musurus ‖ 22  ἀπογυιοῦν Musurus : ἀπογυοῦν C E D B ‖ 23  μενεῖν Dindorf : μένειν C E D B Mus

20

deip nosop histae

ἥκων ἀπωθεῖται· καὶ ἡ μὲν (Il. 6.259–60) ἀξιοῖ σπείσαντα πιεῖν, ὁ δὲ (Il. 6.266–8) καθῃμαγμένος ἀσεβὲς ἡγεῖται. οἶδε δὲ ὁ Ὄμηρος καὶ τὸ ὠφέλιμον καὶ τὸ σύμμετρον τοῦ οἴνου, ὃς (Od. 21.293–4) τὸν χανδὸν ἕλκοντα αὐτὸν βλάπτεσθαι φησί. καὶ κράσεων δὲ γένη διάφορα ἐπίσταται· οὐκ ἂν γὰρ Ἀχιλλεὺς (Il. 9.203) τὸ ζωρότερον κεραίρειν διέστειλε μὴ οὔσης τινὸς καθημερινῆς κράσεως. ἴσως οὖν οὐκ ἐγίνωσκεν αὐτὸν εὐδιαφόρητον ἄνευ στερεμνίου σιτίου μίγμα10d τος, ὃ τοῖς ἰατροῖς διὰ τὴν τέχνην ἐστὶ δῆλον· | τοῖς γοῦν καρδιακοῖς μετὰ οἴνου σιτῶδες ἀναμίσγουσί τι πρὸς κατοχὴν τῆς δυνάμεως. ἀλλ᾿ ἐκεῖνος (Il. 11.639–40) τῷ μὲν Μαχάονι μετ᾿ ἀλφίτου καὶ τυροῦ δέδωκε τὸν οἶνον, τὸν δ᾿ Ὀδυσσέα ποιεῖ συνάπτοντα τὴν ἀπὸ τῶν σιτίων καὶ οἴνων ὠφέλειαν (Il. 19.167)·

5

10

ὃς δέ κ᾿ ἀνὴρ οἴνοιο κορεσσάμενος καὶ ἐδωδῆς. τῷ δὲ κωθωνιζομένῳ δίδωσι τὸν ἡδύποτον οὕτω καλέσας αὐτόν (Od. 2.340)·

15

ἐν δὲ πίθοι οἴνοιο παλαιοῦ ἡδυπότοιο. 10e [18] ποιεῖ δὲ Ὄμηρος καὶ τὰς κόρας καὶ τὰς γυναῖκας | λουούσας

τοὺς ξένους, ὡς οὔτε φλεγμονὴν οὔτε ἀκρασίαν τῶν εὖ βεβιωκότων καὶ σωφρόνως ἁπτομένας. ἀρχαῖον δὲ τοῦτο ἔθος· λούουσι γοῦν καὶ αἱ Κωκάλου θυγατέρες, ὡς νενομισμένον, τὸν Μίνω παραγενόμενον εἰς Σικελίαν. τῆς μέθης δὲ κατατρέχων ὁ ποιητὴς (cf. Od. 9.515–16) τὸν τηλικοῦτον Κύκλωπα ὑπὸ μικροῦ σώματος διὰ ταύτην ἀπολλύμενον παρίστησι καὶ (Od. 21.295–302) Εὐρυτίωνα τὸν Κένταυρον· τούς τε παρὰ Κίρκῃ λέοντας ποιεῖ (cf. Od. 10f 10.212–13) καὶ λύκους ταῖς ἡδοναῖς ἐπακολουθήσαντας. τὸν | δὲ Ὀδυσσέα σῴζει (Od. 10.277–304) τῷ Ἑρμοῦ λόγῳ πεισθέντα· διὸ

10c*  Eust. p. 1398.1 = i.29.39–40 | 10d  Eust. p. 1182.5–7 = IV.321.6–8 1  ἀπωθεῖται Schweighäuser : ἀπωθεῖαν E D B : ἀποθεῖτ(αι) C : ἀποθεῖ Musurus ‖ 2  ἡγεῖται Kaibel : ἡγεῖτο C E D B Mus ‖ 3  ὃς Desrousseaux : οἷς C E D B Mus : 〈ἐν〉 οἷς Kaibel ducent Schweighäuser ‖ 4  βλάπτεσθαι ἐν Ὀδυ(), i.e. ἐν Ὀδυσσείᾳ C : ἐν Ὀδ() ut glossam add. rubr.Bs : ἐν Ὀδ(υσσείᾳ) om. E D Mus ‖ 6  διέστειλε Dindorf : διέστε C* : διέστετ E : διε D* B* : δεῖν ἔλεγε Musurus : διεκέλευε Schweighäuser ‖ 12  σιτίων D B Mus : σίτων C E | οἴνων (more epitomatoris) C E D B Mus : οἴνου Kaibel ‖ 14  κωθωνιζομένῳ C Mus : κωθωνιζοιμένῳ E : κώθωνιζ[. 5–6 .] D B

20

25

i 10 c– 11b

21

καὶ (Od. 10.318–22) ἀπαθὴς γίνεται· Ἐλπήνορα δὲ (Od. 10.552–60) πάροινον ὄντα καὶ τρυφερὸν κατακρημνίζει. καὶ Ἀντίνοος δὲ λέγων πρὸς Ὀδυσσέα (Od. 21.293)· οἶνός σε τρώει μελιηδής, 5

10

αὐτὸς οὐκ ἀπείχετο τοῦ πώματος· διὸ καὶ (Od. 22.8–20) τρωθεὶς ἀπώλετο ἔτι κρατῶν τὸ ποτήριον. ποιεῖ δὲ καὶ (Od. 3.136–50, esp. 139) τοὺς Ἕλληνας ἐν τῷ ἀπόπλῳ μεθύοντας, διὸ καὶ στασιάζοντας· ὅθεν καὶ ἀπόλλυνται. ‖ ἱστορεῖ δὲ καὶ (cf. Il. 20.83–5) τὸν 11a δεινότατον τῶν Τρώων ἐν τῷ βουλεύεσθαι διὰ τὴν ἐν τῇ μέθῃ παρρησίαν καὶ τὰς ἀπειλὰς ἃς Τρωσὶν ὑπέσχετο οἰνοποτάζων ὑπομείναντα τὴν Ἀχιλλέως ὁρμὴν καὶ μικροῦ παραπολλύμενον. καὶ Ἀγαμέμνων δὲ λέγει που περὶ αὑτοῦ (Il. 9.119–19a)· ἀλλ᾿ ἐπεὶ † ἀκοκὴν † φρεσὶ λευγαλέῃσι πιθήσας ἠ᾿ οἴνῳ μεθύων ἤ μ᾿ ἔβλαψαν θεοὶ αὐτοί,

15

εἰς τὴν αὐτὴν τιθεὶς πλάστιγγα τὴν μέθην τῇ μανίᾳ. οὕτω δὲ τὰ ἔπη ταῦτα προηνέγκατο Διοσκουρίδης | ὁ Ἰσοκράτους μαθητής. 11b καὶ ὁ Ἀχιλλεὺς δ᾿ ὀνειδίζων τῷ Ἀγαμέμνονί φησιν (Il. 1.225)· οἰνοβαρές, κυνὸς ὄμματ᾿ ἔχων.

20

ταῦτ᾿ εἶπε τὸ Θετταλὸν σόφισμα ἤτοι ὁ ἐκ Θετταλίας σοφιστής. παίζει δ᾿ ἴσως πρὸς τὴν παροιμίαν ὁ Ἀθήναιος. [19] ὅτι τροφαῖς ἐχρῶντο 〈οἱ〉 ἥρωες παρ᾿ Ὁμήρῳ πρῶτον μὲν τῷ καλουμένῳ ἀκρατίσματι, ὃ λέγει ἄριστον· οὗ ἅπαξ μέμνηται ἐν Ὀδυσσείᾳ (16.1–2)·

11a–b  Eust. p. 1198.21–8 = IV.375.19–25 | 11a–b  Eust. p. 1176.10–12 = IV.300.13–15 | 11b*  Eust. p. 331.36 = I.517.27–8 | 11d–e*  Eust. p. 1791.32–48, 51–4 = ii.111.6–14, 16–18 8–9  τὸν δεινότατον Αἰνείαν τῶν Τρώων C E D B Mus : ὁ δεινότατος τῶν Τρώων Αἰνείας (structura mutata) Eust. : Αἰνείαν (glossam) del. vel post βουλεύεσθαι transpos. Kaibel ‖ 13  ἀκοκὴν C* : ἀκοκ vel sim. E* : ἀκο[. 3–4 .] D B : ἀασάμην Hom. et Musurus, cf. Eust.(1) ἀάσατο ‖ 15–16  τὰ ἔπη E D B Mus : καὶ τὰ ἔπη C ‖ 19  ἤτοι C : ἤ() E : η[. 2–3 .] D B : om. Eust., del. Musurus 20  παίζει δ᾿ κτλ] verba epitomatoris ‖ 21  〈οἱ〉 vel ⟨τρισὶν οἱ⟩ add. Kaibel 21–2  sic Musurus : πρῶτ μὲν τῷ καλουμένῳ ἀκρατίσματι D : τῷ καλουμένῳ ἀκρατίσματι B C : δεκὰ τα ακρατίσματι Eac : πρῶτον μὲν τῶ καλουμν Emg

22

deip nosop histae

Ὀδυσσεὺς καὶ δῖος ὑφορβὸς ἐντύνοντ᾿ ἄριστον κειαμένω πῦρ, | 11c καὶ ἅπαξ ἐν Ἰλιάδι (24.124)·

ἐσσυμένως πένοντο καὶ ἐντύνοντ᾿ ἄριστον. λέγει δὲ τὸ πρωινὸν ἔμβρωμα, ὃ ἡμεῖς ἀκρατισμὸν καλοῦμεν διὰ τὸ ἐν ἀκράτῳ βρέχειν καὶ προσίεσθαι ψωμούς, ὡς Ἀντιφάνης (fr. 271)·

5

ἄριστον ἐν ὅσῳ ὁ μάγειρος ποιεῖ. εἶτ᾿ ἐπάγει· συνακρατίσασθαι πῶς ἔχεις μετ᾿ ἐμοῦ;

10

καὶ Κάνθαρος (fr. 10)· (Α.) οὐκοῦν ἀκρατισώμεθ᾿ αὐτοῦ. (Β.) μηδαμῶς· ἐν Ἰσθμῷ γὰρ ἀριστήσομεν. Ἀριστομένης (fr. 14)· | 11d

ἀκρατιοῦμαι μικρόν, εἶθ᾿ ἥξω πάλιν ἄρτου δὶς ἢ τρὶς ἀποδακών.

15

Φιλήμων δέ φησιν ὅτι τροφαῖς τέσσαρσιν ἐχρῶντο οἱ παλαιοί· ἀκρατίσματι, ἀρίστῳ, ἑσπερίσματι, δείπνῳ. τὸν μὲν οὖν ἀκρατισμὸν διανηστισμὸν ἔλεγον, τὸ δ᾿ ἄριστον 〈…〉 δορπηστόν, τὸ δὲ δεῖπνον ἐπιδορπίδα. ἔστι δ᾿ ἡ τάξις καὶ παρ᾿ Αἰσχύλῳ τῶν ὀνομάτων, ἐν οἷς ὁ Παλαμήδης πεποίηται λέγων (fr. *182)· καὶ ταξιάρχας καὶ στρατάρχας καὶ ἑκατοντάρχας ἔταξα, σῖτον δ᾿ εἰδέναι διώρισα, | 11d–e*  Eust. p. 1791.32–48, 51–4 = ii.111.6–14, 16–18 p. 1832.58–9, 1833.4 = ii.161.24, 32–3

|

11d–e  Eust.

1  Ὀδυσσεὺς C E D B : Ὀδυσεὺς Hom. et Musurus ‖ 2  κειαμένω C E D B Mus : κηαμένω Hom. ‖ 4  πένοντο C E D B : τε πένοντο Musurus : ἐπένοντο Hom. | ἐντύνοντ᾿ Hom. : ἐντύνοντο C D B Mus : ἐντύνοντ E ‖ 12  ἀκρατισώμεθ᾿ Casaubon : ἀκρατισώμεθα D B : ἀκρατισώμθ C E : ἀκρατισόμεθα Musurus 13  ἐν Ἰσθμῷ C E D B Mus : Ἰσθμοῖ Cobet ‖ 15  ἀκρατιοῦμαι C E Eust. Mus : ἀκρατιοῦμεν D B ‖ 19  ἄριστον ⟨δεῖπνον, τὸ δ᾿ ἑσπέρισμα⟩ Kaibel

20

i 11b–12a

23

ἄριστα δεῖπνα δόρπα θ᾿ αἱρεῖσθαι τρίτα.

11e

τῆς δὲ τετάρτης τροφῆς οὕτως Ὄμηρος μέμνηται (Od. 17.599)· σὺ δ᾿ ἔρχεο δειελιήσας, 5

10

15

20

ὃ καλοῦσί τινες δειλινόν, ὅ ἐστι μεταξὺ τοῦ ὑφ᾿ ἡμῶν λεγομένου ἀρίστου καὶ δείπνου. καὶ ἄριστον μέν ἐστι τὸ ὑπὸ τὴν ἕω λαμβανόμενον, δεῖπνον δὲ τὸ μεσημβρινόν, ὃ ἡμεῖς ἄριστον, δόρπον δὲ τὸ ἑσπερινόν. μήποτε δὲ καὶ συνωνυμεῖ τὸ ἄριστον τῷ δείπνῳ· ἐπὶ γὰρ τῆς πρωινῆς που τροφῆς ἔφη (Il. 8.53–4)· οἳ δ᾿ ἄρα δεῖπνον ἕλοντο, ἀπὸ δ᾿ αὐτοῦ θωρήσσοντο· | μετὰ γὰρ τὴν ἀνατολὴν εὐθὺς δειπνοποιησάμενοι προέρχονται εἰς 11f τὴν μάχην. [20] εὐωχοῦνται δὲ παρ᾿ Ὁμήρῳ καθήμενοι. οἴονται δέ τινες καὶ ἑκάστῳ τῶν δαιτυμόνων κατ᾿ ἄνδρα παρακεῖσθαι τράπεζαν· τῷ γοῦν Μέντῃ, φασίν, ἀφικομένῳ πρὸς Τηλέμαχον τῶν τραπεζῶν παρακειμένων (cf. Od. 1.111–12) ξεστὴ παρετέθη τράπεζα (Od. 1.138). οὔκ ἐστι δὲ τοῦτο ἐμφανῶς τοῦ προκειμένου κατασκευαστικόν· δύναται γὰρ ἡ Ἀθηνᾶ ἀπὸ τῆς Τηλεμάχου τραπέζης δαίνυσθαι. παρ᾿ ὅλην δὲ τὴν συνουσίαν παρέκειντο ‖ αἱ 12a τράπεζαι πλήρεις, ὡς παρὰ πολλοῖς τῶν βαρβάρων ἔτι καὶ νῦν ἔθος ἐστί, κατηρεφέες παντοίων ἀγαθῶν, κατὰ Ἀνακρέοντα (PMG 435). μετὰ δὲ τὴν ἀναχώρησιν αἱ δμωαὶ (Od. 19.61–2)

25

ἀπὸ μὲν σῖτον πολὺν ᾕρεον καὶ τράπεζαν καὶ δέπα. ἰδιάζον δὲ τὸ παρὰ Μενελάῳ εἰσάγει συμπόσιον· δειπνήσαντας γὰρ ποιεῖ ὁμιλοῦντας (Od. 4.54–67), εἶτ᾿ ἀπονιψαμένους (Od. 4.216–17) ποιεῖ πάλιν δειπνοῦντας καὶ δόρπου ἐξαῦτις μεμνημέ-

12a*  Eust. p. 1401.47–8 = i.35.26–7 18  δαίνυσθαι E : δαίννυσθαι C Es D B Mus ‖ 24  καὶ τράπεζαν C E D B Mus : ἠδὲ τραπέζας Hom.

24

deip nosop histae

νους μετὰ τὸν κλαυθμόν (Od. 4.213, 218). τῷ δὲ μὴ αἴρεσθαι τὰς τραπέζας ἐναντιοῦσθαι δοκεῖ τὸ ἐν Ἰλιάδι (24.476)· | 12b

ἔσθων καὶ πίνων· ἔτι καὶ παρέκειτο τράπεζα. ἀναγνωστέον οὖν οὕτως· ἔσθων καὶ πίνων ἔτι· καὶ παρέκειτο τράπεζα, ἢ τὸν καιρὸν αἰτιᾶσθαι τὸν παρόντα δεῖ· πῶς γὰρ ἦν πρέπον τῷ Ἀχιλλεῖ πενθοῦντι παρακεῖσθαι τράπεζαν καθάπερ τοῖς εὐωχουμένοις παρ᾿ ὅλην τὴν συνουσίαν; παρετίθεντο δὲ οἱ μὲν ἄρτοι σὺν τοῖς κανοῖς, τὰ δὲ δεῖπνα κρέα μόνον ἦν ὀπτά. ζωμὸν δὲ οὐκ ἐποίει Ὄμηρος θύων βοῦς,

12c

5

10

οὐδ᾿ ἧψε κρέα | οὐδ᾿ ἐγκέφαλον· ὤπτα δὲ καὶ τὰς κοιλίας. οὕτω σφόδρ᾿ ἦν ἀρχαῖος, Ἀντιφάνης (fr. 248) φησί. [21] καὶ τῶν κρεῶν δὲ μοῖραι ἐνέμοντο· ὅθεν ἐίσας φησὶ τὰς δαῖτας ἀπὸ τῆς ἰσότητος· τὰ γὰρ δεῖπνα δαῖτας ἔλεγον ἀπὸ τοῦ δατεῖσθαι οὐ μόνον τῶν κρεῶν διανεμομένων ἀλλὰ καὶ τοῦ οἴνου·

15

ἤδη μὲν δαιτὸς κεκορήμεθα δαιτὸς ἐίσης (Od. 8.98). καί (Il. 9.225)· χαῖρ᾿, Ἀχιλλεῦ· δαιτὸς μὲν ἐίσης οὐκ ἐπιδευεῖς.

20

12d ἐκ τούτων δ᾿ ἐπείσθη Ζηνόδοτος δαῖτα ἐίσην τὴν | ἀγαθὴν λέγε-

σθαι· ἐπεὶ γὰρ ἡ τροφὴ τῷ ἀνθρώπῳ ἀγαθὸν ἀναγκαῖον ἦν, ἐπεκτείνας, φησίν, εἴρηκεν ἐίσην· ἐπεὶ οἱ πρῶτοι ἄνθρωποι, οἷς δὴ οὐ παρῆν ἄφθονος τροφή, ἄρτι φαινομένης ἀθρόον ἐπ᾿ αὐτὴν ἰόντες βίᾳ ἥρπαζον καὶ ἀφῃροῦντο τοὺς ἔχοντας, καὶ μετὰ τῆς ἀκοσμίας

12a–b*  Eust. pp. 1359.64–1360.1 = IV.936.1–3 | 12c–f  Eust. p. 1401.55–63 = i.35.36–45 2  Ἰλιάδι ω̄ C E D B : ω̄ del. Musurus ‖ 11  ἧψε C E D B Mus : ἧψεν Dindorf 13  σφόδρ᾿ Musurus : σφόδρ C : σφόδρα E D B Mus ‖ 18  δαιτὸς2 C E D B Mus : θυμὸν Hom. ‖ 20  Ἀχιλλεῦ C E D B : Ἀχιλεῦ Musurus et Hom. ‖ 22  ἀγαθὸν E Eust. : ἀγαθὴ C D B Mus ‖ 24  ἰόντες E Eust. Mus : ἰόνες C D B

25

25

i 12a– 13b

5

10

ἐγίνοντο καὶ φόνοι· ἐξ ὧν εἰκὸς λεχθῆναι καὶ τὴν ἀτασθαλίαν, ὅτι ἐν ταῖς θαλίαις τὰ πρῶτα ἐξημάρτανον οἱ ἄνθρωποι εἰς ἀλλήλους. ὡς δὲ παρεγένετο αὐτοῖς πολλὴ ἐκ τῆς Δήμητρος, διένεμον | ἑκάστῳ ἴσην, καὶ οὕτως εἰς κόσμον ἦλθε τοῖς ἀνθρώποις τὰ δόρπα· 12e διὸ ἄρτου τε ἐπίνοια πέμματός τε εἰς ἴσον διαμεμοιραμένου καὶ τοῖς διαπίνουσιν ἄλεισα· καὶ γὰρ ταῦτα ἐς 〈τὸ〉 ἴσον χωρούντων ἐγίνετο. ὥστε ἡ τροφὴ δαὶς ἐπὶ τῷ δαίεσθαι λέγεται, ὅ ἐστι διαμοιρᾶσθαι ἐπ᾿ ἴσης· καὶ ὁ τὰ κρέα ὀπτῶν δαιτρός, ἐπεὶ ἴσην ἑκάστῳ μοῖραν ἐδίδου. καὶ ἐπὶ μόνων ἀνθρώπων δαῖτας λέγει ὁ ποιητής, ἐπὶ δὲ θηρίων οὐκέτι. ἀγνοῶν δὲ ταύτης τῆς φωνῆς τὴν δύναμιν Ζηνόδοτος ἐν τῇ κατ᾿ | αὐτὸν ἐκδόσει γράφει (Il. 1.4–5)· 12f αὐτοὺς δ᾿ ἑλώρια τεῦχε κύνεσιν οἰωνοῖσί τε δαῖτα,

15

20

τὴν τῶν γυπῶν καὶ τῶν ἄλλων οἰωνῶν τροφὴν οὕτω καλῶν μόνου ἀνθρώπου χωροῦντος 〈ἐς〉 τὸ ἴσον ἐκ τῆς πρόσθεν βίας· διὸ καὶ μόνου τούτου ‖ ἡ τροφὴ δαίς, καὶ μοῖρα τὸ ἑκάστῳ διδόμενον. οὐκ 13a ἔφερον δὲ οἴκαδε παρ᾿ Ὁμήρῳ οἱ δαιτυμόνες τὰ λειπόμενα, ἀλλὰ κορεσθέντες κατέλειπον παρ᾿ οἷς ἦν ἡ δαίς· καὶ ἡ ταμία λαβοῦσα εἶχεν ἵνα, ἄν τις ἀφίκηται ξένος, ἔχοι δοῦναι αὐτῷ. [22] καὶ ἰχθύσι δὲ Ὄμηρος ποιεῖ χρωμένους τοὺς τότε καὶ ὄρνισι· κατὰ γοῦν τὴν Θρινακίαν οἱ Ὀδυσσέως ἑταῖροι θηρεύουσιν (Od. 12.331–2) ἰχθῦς ὄρνιθάς τε φίλας θ᾿ ὅ τι χεῖρας ἵκοιτο γναμπτοῖς ἀγκίστροισιν·

25

οὐ γὰρ ἐν τῇ Θρινακίᾳ ἐκεχάλκευτο τὰ ἄγκιστρα, | ἀλλ᾿ ἐπεφέρον- 13b το ἐν τῷ πλοίῳ δηλονότι· ὥστε ἦν αὐτοῖς θήρας ἰχθύων ἐπιμέλεια

12e–f  Eust. pp. 19.45–20.1 = I.32.25–6 ii.28.11–15

|

13a–b*  Eust. p. 1724.53–7 =

1  ἐγίνοντο D B Eust. : ἐγένοντο C E Mus ‖ 6  〈τὸ〉 add. Kaibel, cf. 1.12f : ἴσον 〈τι〉 Desrousseaux | χωρούντων Wilamowitz : χωροῦντα C E D B Mus 9  δαῖτας (more epitomatoris) C E D B Mus : ἡ δαὶς (structura mutata) Eust. : δαῖτα Kaibel ‖ 12  δ᾿ C E D B Mus : δὲ Hom. | κύνεσιν C E D B Mus : κύνεσσιν Hom. ‖ 13  δαῖτα] πᾶσι Hom. ‖ 15  〈ἐς〉 add. Kaibel (〈εἰς〉 scripsit), cf. 1.12e 18  κατέλειπον Desrousseaux : κατέλιπον C E D B Mus ‖ 22  θ᾿ C E D B Mus : om. Hom. ‖ 24  ἄγκιστρα D B Mus : ἄγγιστρα C E ‖ 25  πλοίῳ Desrousseaux : πλῷ C E D B Mus

26

deip nosop histae

καὶ τέχνη. εἰκάζει δὲ (Od. 12.251–5) καὶ τοὺς ὑπὸ Σκύλλης ἁρπαζομένους Ὀδυσσέως ἑταίρους ἰχθύσι προμήκεϊ ῥάβδῳ ἁλισκομένοις καὶ θύραζε ῥιπτομένοις. οὕτω καὶ ταύτην τὴν τέχνην ἀκριβοῖ μᾶλλον τῶν τοιαῦτα προηγουμένως ἐκδεδωκότων ποιήματα ἢ συγγράμματα, Καίκαλον λέγω τὸν Ἀργεῖον (SH 237) καὶ Νουμήνιον τὸν Ἡρακλεώτην (SH 568), Παγκράτην τὸν Ἀρκάδα 13c (SH 601), Ποσειδώνιον τὸν Κορίνθιον (SH 709) καὶ τὸν ὀλίγῳ | πρὸ ἡμῶν γενόμενον Ὀππιανὸν τὸν Κίλικα· τοσούτοις γὰρ ἐνετύχομεν ἐποποιοῖς Ἁλιευτικὰ γεγραφόσι, καταλογάδην δὲ τὰ Σελεύκου τοῦ Ταρσέως καὶ Λεωνίδου τοῦ Βυζαντίου. οὐ μνημονεύει δὲ τοιαύτης ἐδωδῆς ἐπὶ τῶν δείπνων, ὡς οὐκ οἰκείας νομιζομένης τοῖς ἐν ἀξιώμασιν ἥρωσι κειμένοις, ὡς οὐδὲ τῆς τῶν νεογνῶν ἱερείων. οὐ μόνον δὲ ἰχθύσιν ἀλλὰ καὶ ὀστρείοις ἐχρῶντο, καίτοι τῆς τούτων ἐδωδῆς οὐ πολὺ ἐχούσης τὸ ὠφέλιμον καὶ ἡδὺ ἀλλὰ 13d κἀν τῷ βυθῷ | κατὰ βάθος κειμένων. καὶ οὐκ ἐστὶν εἰς ταῦτα ἄλλῃ τινὶ τέχνῃ χρήσασθαι ἢ δύντα κατὰ βυθοῦ·

5

10

15

ἦ μάλ᾿ ἐλαφρὸς ἀνήρ, ὃς ῥεῖα κυβιστᾷ (Il. 16.745), ὃν καὶ λέγει (Il. 16.747) πολλοὺς ἂν κορέσαι τήθεα διφῶντα. [23] ἑκάστῳ δὲ τῶν δαιτυμόνων παρ᾿ Ὁμήρῳ παράκειται ποτήριον· 〈Δημοδόκῳ〉 γοῦν παρατίθεται κάνεον καὶ τράπεζα καὶ δέπας (Od. 8.69–70)

13b–c  Suda κ 1596 | 13c–d  Eust. p. 1084.36–9 = III.924.11–14 2  ἰχθύσι Eust. Mus : ἰχθυ() E D B : ἰχθῦς C ‖ 2–3  ἁλισκομένοις Eust. Mus : ἁλισκομένους C Es D B : ἁλισκομένῳ E ‖ 3  ῥιπτομένοις Musurus : ῥιπτομένους D B : ῥιπτομν C E ‖ 5  Καίκαλον Meineke : καικλ C E D B : και κλ Musurus : Καίκλον Bedrot : Καικίλιον Schweighäuser : Κικίλιος (structura mutata) Suda ‖ 9  δὲ E Mus et Suda : ωδὲ D B : οδὲ C ‖ 9–10  τὰ Σελεύκου Desrousseaux : τῷ Σελεύκου C E D B Mus : τοῖς Σελεύκου Kaibel 10  Ἀγαθοκλῆς Ἀτράκιος (structura mutata) post Βυζαντίου praeb. Suda, unde καὶ Ἀγαθοκλέους τοῦ Ἀτρακίου add. Schweighäuser : om. C E D B Mus ‖ 11  νομιζομένης τῆς τροφῆς Musurus : νομιζομένοις τῆς τροφῆς C E D B : τῆς τροφῆς (glossam) delevi ‖ 13  ἱερείων Musurus : ἱρείων C E D B 15  βάθος C E D B Mus : βάθους Eust. ‖ 19–20  ποτήριον Schweighäuser, ducente Casaubon (ποτήρια) : ποτ() E : πολ΄ C* D B : . παντὶ Musurus 20  〈Δημοδόκῳ〉 add. Schweighäuser

20

27

i 13b–13f

πιεῖν ὅτε θυμὸς ἀνώγοι.

5

ἐπιστέφονται δὲ ποτοῖο οἱ κρατῆρες (e.g. Il. 1.470), ἤτοι ὑπερχειλεῖς οἱ κρατῆρες ποιοῦνται, ὥστε διὰ τοῦ ποτοῦ ἐπιστεφανοῦσθαι, καὶ | ταῦτα ἔπρασσον πρὸς οἰωνοῦ τιθέμενοι. κοῦροι δὲ διανέμουσι 13e (Il. 1.471) πᾶσιν ἐπαρξάμενοι δεπάεσσι. τὸ δὲ πᾶσιν οὐ τοῖς ποτηρίοις ἀλλὰ τοῖς ἀνδράσιν· Ἀλκίνους γοῦν τῷ Ποντονόῳ φησί (Od. 7.179–80)·

10

μέθυ δὴ νεῖμεν πᾶσιν ἀνὰ μέγαρον. καὶ ἑξῆς ἐπάγει (Od. 7.183)· νώμησε δ᾿ ἄρα πᾶσιν ἐπαρξάμενος δεπάεσσιν.

15

εἰσὶ δὲ καὶ τοῖς ἀρίστοις κατὰ δεῖπνα τιμαί· Τυδείδης γοῦν (cf. Il. 8.161–2) καὶ κρέασι καὶ πλείοις δεπάεσσι τιμᾶται, καὶ | Αἴας 13f (Il. 7.321) νώτοισι διηνεκέεσσι γεραίρεται, καὶ οἱ βασιλεῖς δὲ τοῖς αὐτοῖς (Od. 4.65–6)· νῶτα βοὸς τά ῥά οἱ πάρθεσαν αὐτῷ.

20

καὶ Ἰδομενέα δὲ καὶ Ἀγαμέμνων πλείῳ δέπᾳ τιμᾷ (Il. 4.262–3). καὶ Σαρπηδὼν δὲ παρὰ Λυκίοις τοῖς αὐτοῖς τιμᾶται καὶ ἕδρῃ καὶ κρέασιν (Il. 12.310–11). ἦν δέ τις αὐτοῖς καὶ διὰ τῆς προπόσεως ἀσπασμός· οἱ γοῦν θεοὶ (Il. 4.3–4)

13d*  Eust. p. 1402.62–3 = i.37.28–9 II.467.11–18

|

13e–14a  Eust. p. 682.56–60 =

1  ἀνώγοι Musurus et Hom. : ἀνώγει C : ἀνω() E : ἀνωγ΄ D B ‖ 9  δὴ νεῖμεν C : δὴ ῥὰ D B : δὴ E Mus : νεῖμον Hom. ‖ 10  πᾶσιν] δεπάεσσι Emg. ‖ 12  νώμησε C E D B Mus : νώμησεν Hom. ‖ 19  αὐτῷ Μενέλαος δηλονότι C E : αὐτῷ Μενελάῳ δηλονότι D B Mus : Μενέλαος/Μενελάῳ δηλονότι ut glossam del. Kaibel ‖ 20  καὶ2 del. Kaibel | Ἀγαμέμνων Kaibel : Ἀγαμέμνονα C E D B Mus πλείῳ Schweighäuser : πλείονι C E D B Mus

28

deip nosop histae

χρυσέοις δεπάεσσι δειδέχατ᾿ ἀλλήλους, 14a ἤτοι ἐδεξιοῦντο προπίνοντες ἑαυτοῖς ταῖς δεξιαῖς. καί ‖ τις δὲ

(Il. 9.224) δείδεκτ᾿ Ἀχιλλέα,

5

ἀντὶ τοῦ ἐδεξιοῦτο, ὅ ἐστι προέπινεν αὐτῷ τῇ δεξιᾷ διδοὺς τὸ ποτήριον. ἐδωροῦντο δὲ καὶ ἀπὸ τῆς αὑτῶν μοίρας οἷς ἐβούλοντο, ὡς Ὀδυσσεὺς (Od. 8.475) νώτου ἀποπροταμὼν οὗ αὐτῷ παρέθεντο τῷ Δημοδόκῳ. [24] ἐχρῶντο δ᾿ ἐν τοῖς συμποσίοις καὶ κιθαρῳδοῖς καὶ ὀρχησταῖς, ὡς οἱ μνηστῆρες. καὶ παρὰ Μενελάῳ (Od. 4.17–19) ἐμέλπετο θεῖος ἀοιδός· δύο δὲ κυβιστῆρες μολπῆς ἐξάρχοντες ἐδίνευον·

10

15

μολπῆς δὲ ἀντὶ τοῦ παιδιᾶς. σῶφρον δέ τι ἦν τὸ τῶν ἀοιδῶν 14b γένος | καὶ φιλοσόφων διάθεσιν ἐπέχον. Ἀγαμέμνων οὖν τὸν

ἀοιδὸν καταλείπει τῇ Κλυταιμνήστρᾳ φύλακα καὶ παραινετῆρά τινα (Od. 3.267–8)· ὃς πρῶτον μὲν ἀρετὴν γυναικῶν διερχόμενος ἐνέβαλλέ τινα φιλοτιμίαν εἰς καλοκἀγαθίαν, εἶτα διατριβὴν παρέχων ἡδεῖαν ἀπεπλάνα τὴν διάνοιαν φαύλων ἐπινοιῶν· διὸ Αἴγισθος οὐ πρότερον διέφθειρε τὴν γυναῖκα πρὶν τὸν ἀοιδὸν ἀποκτεῖναι ἐν νήσῳ ἐρήμῃ (Od. 3.269–72). τοιοῦτός ἐστι καὶ ὁ παρὰ τοῖς μνηστῆρσιν ἀείδων ἀνάγκῃ, ὃς τοὺς ἐφεδρεύοντας τῇ |

14a–d*  Eust. pp. 1466.63–1467.9 = i.125.39–126.5 | 14a–b  Eust. p. 1466.47–8 = i.125.19–20 2  δειδέχατ᾿ C Eust. Mus et Hom. : δειδέχετ᾿ E D* B ‖ 3  ἑαυτοῖς Eust. Mus : ἑαυτοὺς C E D B ‖ 5  Ἀχιλλέα C E D B Eust. Mus : Ἀχιλῆα Hom. ‖ 7  τῆς Schweighäuser : τῶν C E D B Mus | ἐβούλοντο C : ἠβούλοντο E D B : ἢ βούλοντο Musurus ‖ 14  δύο C E D B : δύω Musurus : δοιὼ Hom. | κυβιστῆρες C E D B : κυβιτῆρες Mus : κυβιστητῆρε Hom. ‖ 17  ἐπέχον E D Bmg. Eust.(1) Mus : ἐπέσχον E : ἐπέχων C | οὖν C E D B Eust.(1) : γοῦν Musurus

20

i 13f–14e

29

Πηνελόπῃ ἐβδελύττετο (cf. Od. 22.351–3). κοινῶς δέ που πάντας 14c τοὺς ἀοιδοὺς αἰδοίους τοῖς ἀνθρώποις εἶναί φησι (Od. 8.480–1), τοὔνεκ᾿ ἄρα σφέας οἴμας Μοῦσ᾿ ἐδίδαξε φίλησέ τε φῦλον ἀοιδῶν. 5

10

15

20

25

ὁ δὲ παρὰ Φαίαξι Δημόδοκος ᾄδει Ἄρεος καὶ Ἀφροδίτης συνουσίαν (Od. 8.266–367) οὐ διὰ τὸ ἀποδέχεσθαι τὸ τοιοῦτο πάθος ἀλλ᾿ ἀποτρέπων αὐτοὺς παρανόμων ὀρέξεων, εἰδὼς ἐν τρυφερῷ τινι βίῳ τεθραμμένους κἀντεῦθεν ὁμοιότατα τοῖς τρόποις αὐτῶν τὰ πρὸς ἀνάπαυσιν προφέρων. καὶ τοῖς μνηστῆρσιν (Od. 1.326–7) ᾄδει πρὸς τὴν | αὐτῶν βουλὴν ὁ Φήμιος νόστον Ἀχαιῶν. καὶ αἱ Σειρῆνες δὲ 14d ᾄδουσι τῷ Ὀδυσσεῖ τὰ μάλιστα αὐτὸν τέρψοντα καὶ τὰ οἰκεῖα τῇ φιλοτιμίᾳ αὐτοῦ καὶ πολυμαθείᾳ λέγουσαι· “ἴσμεν γάρ”, φασί, “τά τ᾿ ἄλλα καὶ ὅσα γένηται ἐν χθονὶ πολυβοτείρῃ” (cf. Od. 12.189–91). [25] ὀρχήσεις δ᾿ εἰσὶ παρ᾿ Ὁμήρῳ αἱ μέν τινες τῶν κυβιστήρων (Il. 18.604/5; Od. 4.18–19), αἱ δὲ διὰ τῆς σφαίρας (Od. 6.100–1; 8.370–9)· ἧς τὴν εὕρεσιν Ἀγαλλὶς ἡ Κερκυραία γραμματικὴ Ναυσικάᾳ ἀνατίθησι ὡς πολίτιδι χαριζομένη, Δικαίαρχος (fr. 62 Wehrli = fr. 73 Mirhady) δὲ Σικυωνίοις, Ἵππασος (FGrH 589 F 1) δὲ Λακεδαιμονίοις ταύτην | τε καὶ τὰ γυμνάσια πρώτοις. 14e ταύτην δὲ μόνην τῶν ἡρωίδων Ὄμηρος παράγει σφαιρίζουσαν. διαβόητοι δὲ ἐπὶ σφαιρικῇ Δημοτέλης ὁ Θεοκρίτου τοῦ Χίου σοφιστοῦ ἀδελφὸς καί τις Χαιρεφάνης· ὃς ἀσελγεῖ τινι νέῳ παρακολουθῶν οὐ διελέγετο μέν, ἐκώλυε δὲ πράττειν τὸν νεανίσκον. εἰπόντος δὲ ὅτι· “Χαιρέφανες, ἐὰν παύσῃ ἀκολουθῶν, πάντα σοι ἔσται παρ᾿ ἡμῶν,” “ἐγὼ δ᾿ ἄν”, ἔφη, “σοὶ διαλεχθείην;” “τί οὖν”, 14d  Suda χ 398 | 14d  Suda α 1817 | 14f–15a, 14e, 15c*  Eust. p. 1601.51–3 = i.305.3–6 1  κοινῶς C Eust.(1) : κοινοὺς E D B Mus ‖ 3  τοὔνεκ᾿ C E D B Mus : οὕνεκ᾿ Hom. ‖ 4  τε C E D B Mus : δὲ Hom. ‖ 7  ὀρέξεων D B Eust.(1) Mus : ὀρέων C E | 〈ἢ〉 εἰδὼς Wilamowitz ‖ 8  τεθραμμένους Eust.(1) Mus : τεθραμμένον C E B : τεθραμμέν D ‖ 9  προφέρων E Mus : προσφέρων C D B Eust.(1) ‖ 10  αὐτῶν C E D B Eust.(1) Mus : αὐτὴν Wilamowitz ‖ 11  τέρψοντα Eust.(1) Mus : τέρψαντα C E D B ‖ 12  φασί Musurus : φησί C E D B ‖ 15  κυβιστήρων C E D B Mus et SudaAF : κυβιστητήρων Sudacett. ex Hom. ‖ 16  Ἀγαλλὶς C E D B Mus : Ἀναγαλλὶς Suda ‖ 18  Σικυωνίοις] vide 1.14f ‖ 21  Θεοκρίτου Jacobs : Θεόγνιδος C E D B Mus ‖ 23  οὐ διελέγετο C D B Mus : οὐκ ἐλέγετο E 24–5  σοι ἔσται σοι C* E D B : σοι2 del. Musurus

30

deip nosop histae

14f εἶπε, “παρακολουθεῖς;” “χαίρω σε θεωρῶν,” ἔφη, “τὸ δὲ ἦθος | οὐ

δοκιμάζω.” ὅτι τὸ φούλλικλον καλούμενον (ἦν δέ, ὡς ἔοικε, σφαιρίσκιόν τι) εὗρεν Ἀττικὸς Νεαπολίτης παιδοτρίβης γυμνασίας ἕνεκα Πομπηίου Μάγνου. τὸ δὲ καλούμενον διὰ τῆς σφαίρας ἁρπαστὸν φαινίνδα ἐκαλεῖτο, ὃ ἐγὼ πάντων μάλιστα ἀσπάζομαι. [26] πολὺ δὲ τὸ σύντονον καὶ καματηρὸν τῆς περὶ τὴν σφαιριστικὴν ἁμίλλης τό τε κατὰ τοὺς τραχηλισμοὺς ῥωμαλέον. Ἀντιφάνης (fr. 277)·

5

οἴμοι κακοδαίμων, τὸν τράχηλον ὡς ἔχω. διηγεῖται δὲ τὴν παιδιὰν οὕτως Ἀντιφάνης (fr. 231)· ‖ σφαῖραν λαβὼν τῷ μὲν διδοὺς ἔχαιρε, τὸν δ᾿ ἔφευγ᾿ ἅμα, τοῦ δ᾿ ἐξέκρουσε, τὸν δ᾿ ἀνέστησε πάλιν κλαγκταῖσι φωναῖς· “ἔξω, μακράν, παρ᾿ αὐτόν, ὑπὲρ αὐτόν, κάτω, ἄνω, βραχεῖαν † ἀπόδοσιν ἐγκαταστρέφει.”

15a

10

5

15

ἐκαλεῖτο δὲ φαινίνδα ἀπὸ τῆς ἀφαιρέσεως τῶν σφαιριζόντων, ἢ ὅτι εὑρετὴς αὐτῆς, ὥς φησιν Ἰόβας ὁ Μαυρούσιος (FGrH 275 F 80), Φαινέστιος ὁ παιδοτρίβης. καὶ Ἀντιφάνης (fr. 278)· φαινίνδα παίζων † ἤεις † ἐν Φαινεστίου. 15b ἐφρόντιζον δὲ εὐρυθμίας οἱ σφαιρίζοντες. Δαμόξενος (fr. 3) | οὖν

φησι· 14f–15a  Eust. p. 1554.34–5 = i.242.19–21 | 14f–15a  Eust. p. 1601.36–8 = i.304.32–4 3  φούλλικλον, i.e. ΦΟΥΛΛ- Porson : φουάλικλον, i.e. ΦΟΥΑΛ- C ‖ 3–5  ὅτι τὸ φούλλικλον … Μάγνου praeb. supra (1.14d) post Σικυωνίοις C : om. E D B Mus : huc transpos. Schweighäuser ‖ 5  fort. διὰ τῆς σφαίρας ⟨ἁρπαγῆς⟩ 6  φαινίνδα Musurus : φαίνινδα hic et alibi C E D B ‖ 8–9  Ἀντιφάνης … ἔχω praeb. C : om. E D B Mus ‖ 10  διηγεῖται Musurus : διηγεῖτο C E D B | τὴν φαίνινδα (φαινίνδα Mus) παιδιὰν C E D B Mus : φαίνινδα/φαινίνδα (glossam) delevi ‖ 13  ἀνέστησε C E D B : ἀνέστησεν Musurus ‖ 15–16  ἔξω … ἐγκαταστρέφει praeb. C : om. E D B Mus ‖ 17  ἀφαιρέσεως scripsi : ἀφέσεως C E D B Mus : ἄφεσιν (structura mutata) Eust. ‖ 18  αὐτῆς D B : αὐτ() C : αὐτοῦ E Mus ‖ 21  Δαμόξενος Dindorf, cf. 3.101f, 11.468f : Δημόξενος C E D B Mus οὖν C E D B Mus : γοῦν Dindorf

20

31

i 14 e– 15d

5

10

15

20

25

νεανίας τις ἐσφαίριζεν εἷς ἐτῶν ἴσως ἑπτακαίδεκα, Κῷος· θεοὺς γὰρ φαίνεθ᾿ ἡ νῆσος φέρειν. ὃς ἐπεί ποτ᾿ ἐμβλέψειε τοῖς καθημένοις ἢ λαμβάνων τὴν σφαῖραν ἢ διδούς, ἅμα πάντες ἐβοῶμεν. ἡ δ᾿ εὐρυθμία, τὸ δὲ ἦθος, ἡ δὲ τάξις ὅση ἐν τῷ τι λέγειν ἢ πράττειν ἐφαίνετο. πέρας ἔτι κάλλους, ἄνδρες. οὔτ᾿ ἀκήκοα | ἔμπροσθεν οὔθ᾿ ἑώρακα τοιαύτην χάριν. κακὸν ἄν τι μεῖζον ἔλαβον, εἰ πλείω χρόνον ἔμεινα· καὶ νῦν δ᾿ οὐχ ὑγιαίνειν μοι δοκῶ.

5

10

15c

ἐσφαίριζε δ᾿ οὐκ ἀηδῶς καὶ Κτησίβιος ὁ Χαλκιδεὺς φιλόσοφος (SSR III H 2= Antig. Car. fr. 31* Dorandi = p. 102 Wilamowitz)· καὶ πολλοὶ διὰ τὴν σφαιρικὴν αὐτῷ συναπεδύοντο τῶν Ἀντιγόνου τοῦ βασιλέως φίλων. συνέγραψε δὲ περὶ σφαιριστικῆς Τιμοκράτης ὁ Λάκων. [27] οἱ Φαίακες δὲ παρ᾿ Ὁμήρῳ καὶ ἄνευ σφαίρας ὀρχοῦνται. καὶ ὀρχοῦνταί που ἀνὰ μέρος πυκνῶς (τοῦτο γάρ ἐστι τὸ | ταρφέ᾿ ἀμειβόμενοι (Od. 8.379)) ἄλλων ἐφεστώτων καὶ ἐπικροτούντων τοῖς λιχανοῖς δακτύλοις, ὅ φησι ληκεῖν. οἶδε δὲ ὁ ποιητὴς καὶ τὴν πρὸς ᾠδὴν ὄρχησιν· Δημοδόκου γοῦν ᾄδοντος κοῦροι πρωθῆβαι ὠρχοῦντο (Od. 8.262–4), καὶ ἐν τῇ Ὁπλοποιίᾳ δὲ παιδὸς κιθαρίζοντος ἄλλοι ἐναντίοι μολπῇ τε ὀρχηθμῷ τε ἔσκαιρον (Il. 18.569–72). ὑποσημαίνεται δὲ ἐν τούτοις ὁ ὑπορχηματικὸς τρόπος, ὃς ἤνθησεν ἐπὶ Ξενοδήμου καὶ Πινδά14f–15a, 14e, 15c*  Eust. p. 1601.51–3 = i.305.3–6 | 15d*  Eust. p. 1602.15–16 = i.305.39–40 | 15d–e  Eust. p. 1596.17–22 = i.296.27–9 7  τὸ δὲ ἦθος, ἡ δὲ τάξις ὅση C E D B : τό τ᾿ ἦθος ἥ τε τάξις ὅση Musurus : τό τ᾿ ἦθος ἡ τάξις θ᾿ ὅση Porson ‖ 8  λέγειν ἢ πράττειν C E D B Mus : πράττειν ἢ λέγειν Casaubon ‖ 9  ἔτι C E D B Mus : ἐστὶ Casaubon ‖ 10  ἑώρακα C E D B Mus : ἑόρακα Tyrwhitt ‖ 13  ὁ D B Eust. : om. C E ‖ 15  πολλοὶ E Mus : πολλ` D B : πολλὰ C ‖ 18  ὀρχοῦνται Kaibel : ὀρχοῦντο C E D B : ὠρχοῦντο Musurus 20  ἀμειβόμενοι C E D B Mus : ἀμειβόμενω Hom. ‖ 22  ᾠδὴν D B Mus, cf. Hsch. λ 847 : ᾠδὸν C E ‖ 24  ἐναντίοι Schweighäuser : ἐναντίοισι C : ἐν μανίᾳ E Mus : ἐν[. 6–7 .] D B

15d

32

deip nosop histae

ρου. καί ἐστιν ἡ τοιαύτη ὄρχησις μίμησις τῶν ὑπὸ τῆς λέξεως 15e ἑρμηνευομένων πραγμάτων· ἣν | παρίστησι γινομένην Ξενοφῶν ὁ

καλὸς ἐν τῇ Ἀναβάσει (6.1.5–8) ἐν τῷ παρὰ Σεύθῃ τῷ Θρᾳκὶ συμποσίῳ. φησὶ γοῦν· ἐπειδὴ σπονδιακὰ ἐγένοντο καὶ ἐπαιώνισαν, ἀνέστησαν πρῶτοι Θρᾷκες καὶ πρὸς αὐλὸν ὠρχοῦντο σὺν ὅπλοις, καὶ ἥλλοντο ὑψηλά τε καὶ κούφως καὶ ταῖς μαχαίραις ἐχρῶντο. τέλος δ᾿ ὁ ἕτερος τὸν ἕτερον παίει, ὡς πᾶσι δοκεῖν πεπληγέναι τὸν ἄνδρα· ὁ δ᾿ ἔπεσε τεχνικῶς πως, καὶ πάντες ἀνέκραγον. καὶ ὁ μὲν σκυλεύσας τὰ ὅπλα τοῦ ἑτέρου ἐξῄει ᾄδων 15f Σιτάλκαν, ἄλλοι δὲ τῶν Θρᾳκῶν τὸν ἕτερον | ἐξέφερον ὡς τεθνηκότα· ἦν δὲ οὐδὲν πεπονθώς. μετὰ τοῦτο Αἰνιᾶνες καὶ Μάγνητες ἀνέστησαν, οἳ ὠρχοῦντο τὴν καρπαίαν καλουμένην ἐν τοῖς ὅπλοις. ὁ δὲ τρόπος τῆς ὀρχήσεως ἦν· ὁ μὲν παραθέμενος τὰ ὅπλα σπείρει καὶ ζευγηλατεῖ πυκνὰ μεταστρεφόμενος ὡς φοβούμενος, λῃστὴς δὲ προσέρχεται· ὁ δέ, ἐπὰν προΐδηται, ἁρπάσας τὰ ὅπλα μάχεται πρὸ τοῦ ζεύγους ἐν ῥυθμῷ πρὸς τὸν αὐλόν· καὶ τέλος ὁ λῃστὴς 16a δήσας τὸν ἄνδρα τὸ ζεῦγος ἀπάγει, ‖ ἐνίοτε δὲ καὶ ὁ ζευγηλάτης τὸν λῃστήν, εἶτα παρὰ τοὺς βοῦς δήσας ὀπίσω τὼ χεῖρε δεδεμένον ἐλαύνει. καί τις, φησί (An. 6.1.10–11), τὸ Περσικὸν ὠρχεῖτο καὶ κροτῶν τὰς πέλτας ὤκλαζε καὶ ἐξανίστατο· καὶ ταῦτα πάντα ῥυθμῷ πρὸς τὸν ῥυθμὸν ἐποίει. καὶ Ἀρκάδες δέ, φησίν, ἀναστάντες ἐξοπλισάμενοι ᾔεσαν ἐν ῥυθμῷ πρὸς τὸν ἐνόπλιον ῥυθμὸν αὐλούμενοι καὶ ἐνωπλίσαντο καὶ ὠρχήσαντο. [28] ἐχρῶντο δὲ καὶ αὐλοῖς καὶ σύριγξιν 〈οἱ〉 ἥρωες· ὁ γοῦν Ἀγαμέμνων αὐλῶν συρίγγων τ᾿ ἐνοπὴν (Il. 10.13) | 4  σπονδιακὰ C E D B : σπονδαὶ Musurus : σπονδαί τ᾿ Xen. ‖ 4–5  ἐπαιώνισαν C E D B Mus : ἐπαιάνισαν Xen. ‖ 5  ὠρχοῦντο C D B Mus : ὀρχοῦντο E : ὠρχήσαντο Xen. ‖ 8–9  καὶ πάντες ἀνέκραγον] οἱ συνδειπνοῦντες Παφλαγόνες add. rubr.Cs Emg rubr.Bs : καὶ ἀνέκραγον οἱ Παφλαγόνες Xen. 10  Σιτάλκαν Cs D B Mus : Σιδάλκαν C : Σιδάλοι(αν), τs E : τὸν Σιτάλκαν Xen. ‖ 11  τοῦτο Xen. : τοῦτον C E D B Mus ‖ 18  δήσας C B : ζεύξας Xen. 18–19  εἶτα παρὰ … ἐλαύνει om. E Mus ‖ 19–20  καὶ κροτῶν C E D B Mus : κρούων Xen. ‖ 21  ῥυθμὸν C E D B Mus : αὐλὸν Xen. ‖ 22  ᾔεσαν C D B Mus : ἤεσσαν E : ᾖσαν Xen. | ἐνόπλιον Musurus et Xen. : ἐνόπλ C E : ἐνόπλοις D B 22–3  αὐλούμενοι C E D B : ἀλούμενοι Musurus : αὐλούμενον Xen. 23  ἐνωπλίσαντο C E Dpc B Mus : ἐνωπλίσαντες Dac : ἐπαιάνισαν Xen. 24  〈οἱ〉 add. Kaibel ‖ 25  ἐνοπὴν C et Hom. : ἐνοπ D B : ἐνοπῆς Musurus : ἐν ὁπλοῖς E

5

10

15

20

25

33

i 15d–16d

5

10

ἤκουε. εἰς δὲ τὰ συμπόσια οὐ παρήγαγε· πλὴν ἐν τῇ Ὁπλοποιίᾳ 16b γάμων γινομένων αὐλῶν μνημονεύει (Il. 18.495). τοῖς δὲ βαρβάροις ἀποδίδωσι τοὺς αὐλούς. παρὰ Τρωσὶν οὖν ἦν αὐλῶν συρίγγων τ᾿ ἐνοπή. ἔσπενδον δὲ ἀπὸ τῶν δείπνων ἀναλύοντες καὶ τὰς σπονδὰς ἐποιοῦντο Ἑρμῇ (Od. 7.137–8) καὶ οὐχ ὡς ὕστερον Διὶ Τελείῳ· δοκεῖ γὰρ Ἑρμῆς ὕπνου προστάτης εἶναι. σπένδουσι δ᾿ αὐτῷ καὶ ἐπὶ ταῖς γλώσσαις ἐκ τῶν δείπνων ἀπιόντες (Od. 3.341)· προσνέμονται δ᾿ αὐτῷ αἱ γλῶσσαι διὰ τὴν ἑρμηνείαν. οἶδε δ᾿ Ὄμηρος καὶ ποικίλας ἐδωδάς· λέγει γοῦν· (e.g. Od. 6.76–7) ἐδωδὴν παντοίην, καί (Od. 3.480)· ὄψα, οἷα ἔδουσι διοτρεφέες βασιλῆες. |

15

20

οἶδε δὲ καὶ πᾶσαν τὴν νῦν πολυτέλειαν. οἴκων μὲν οὖν λαμπρότα- 16c τος ὁ Μενελάου (cf. Od. 4.45–6). τοιαύτην δέ τινα ὑφίσταται τῇ κατασκευῇ καὶ λαμπρότητι Πολύβιος Ἴβηρός τινος βασιλέως οἰκίαν· ὃν καὶ ἐζηλωκέναι λέγει τὴν τῶν Φαιάκων τρυφὴν πλὴν τοῦ τοὺς κρατῆρας ἐν μέσῳ τῆς οἰκίας ἑστάναι πλήρεις οἴνου κριθίνου ἀργυροῦς ὄντας καὶ χρυσοῦς. Ὄμηρος δὲ | τοπογραφῶν 16d καὶ τὴν Καλυψοῦς οἰκίαν ἐκπλήττει τὸν Ἑρμῆν (Od. 5.73–5). ἀπολαυστικὸς δέ ἐστι παρ᾿ αὐτῷ καὶ ὁ τῶν Φαιάκων βίος· αἰεὶ γὰρ ἡμῖν δαίς τε φίλη κίθαρίς τε (Od. 8.248) καὶ τὰ ἑξῆς. 〈…〉 ἃ ἔπη Ἐρατοσθένης (pp. 34–5 Bernhardy) οὕτω γεγράφθαι φησίν (cf. Od. 9.5–7)·

25

οὐ γὰρ ἐγώ γέ τί φημι τέλος χαριέστερον εἶναι

5

16b*  Eust. p. 1471.18–20 = i.131.28–30 | 16c  Eust. p. 1483.60–2 = i.148.23–5 16c  Suda οι 135 1  ἤκουε scripsi : ἀκούει C E D B Mus ‖ 3  οὖν C E D B Mus : γοῦν Dindorf 15  τοιαύτην Schweighäuser : τοιοῦτον C E D B Mus : τοιοῦτον … 〈οἵανπερ〉 Πολύβιος Kaibel ‖ 17  τρυφὴν Eust. Mus : τροφὴν C E D B ‖ 22  γὰρ C E D B Mus : δ᾿ Hom. ‖ 23  lac. indic. Schweighäuser ‖ 24  φησίν Musurus : φασίν C E DB

34

deip nosop histae

ἢ ὅταν εὐφροσύνη μὲν ἔχῃ κακότητος ἀπούσης, δαιτυμόνες δ᾿ ἀνὰ δώματ᾿ ἀκουάζωντες ἀοιδοῦ, | 16e κακότητος ἀπούσης φάσκων τῆς ἀφροσύνης· ἀδύνατον γὰρ μὴ

φρονίμους εἶναι Φαίακας, οἳ μάλα φίλοι εἰσὶ θεοῖσιν, ὡς ἡ Ναυσικάα φησί (Od. 6.203). [29] καὶ οἱ μνηστῆρες δὲ παρ᾿ αὐτῷ

5

πεσσοῖσι προπάροιθε θυράων (Od. 1.107) ἐτέρποντο, οὐ παρὰ τοῦ μεγάλου Διοδώρου μαθόντες τὴν πεττείαν οὐδὲ τοῦ Μιτυληναίου Λέοντος τοῦ ἀνέκαθεν Ἀθηναίου, ὃς ἀήττητος ἦν κατὰ τὴν πεττευτικήν, ὥς φησι Φαινίας (fr. 18 Wehrli = 16f FGrH 1012 F 8). Ἀπίων δὲ ὁ Ἀλεξανδρεὺς (FGrH 616 F 36) | ἀκηκοέναι φησὶ παρὰ τοῦ Ἰθακησίου Κτήσωνος τὴν τῶν μνηστήρων πεττείαν οἵα ἦν. ὀκτὼ γάρ, φησί, καὶ ἑκατὸν ὄντες οἱ μνηστῆρες διετίθεσαν ψήφους ἐναντίας ἀλλήλαις ἴσας πρὸς ἴσας τὸν ἀριθμόν, ὅσοιπερ ἦσαν καὶ αὐτοί· γίνεσθαι οὖν ἑκατέρωθεν τέσσαρας καὶ πεντήκοντα. τὸ δ᾿ ἀνὰ μέσον τούτων διαλιπεῖν ὀλίγον κενόν· ἐν δὲ τῷ μεταιχμίῳ τούτῳ μίαν τιθέναι ψῆφον, ἣν καλεῖν μὲν αὐτοὺς 17a Πηνελόπην, ‖ σκοπὸν δὲ ποιεῖσθαι εἴ τις βάλοι ψήφῳ ἑτέρᾳ· καὶ κληρουμένων τὸν λαχόντα στοχάζεσθαι ταύτης. εἰ δέ τις τύχοι καὶ ἐκκρούσειε πρόσω τὴν Πηνελόπην, ἀποτίθεσθαι τὴν ἑαυτοῦ εἰς τὴν τῆς βληθείσης καὶ ἐξωσμένης χώραν, ἐν ᾗ πρότερον ἦν· καὶ πάλιν στάντα ἐν ᾧ τὸ δεύτερον ἐγένετο χωρίῳ ἐντεῦθεν βαλεῖν τὴν ἑαυ-

16e–17b*  Eust. p. 1426.12–27 = i.71.20–30 1  ὅταν εὐφροσύνη C E Mus : ὅτε εὐφροσύνη D B : ὅτ᾿ ἐϋφροσύνη Hom. κακότητος ἀπούσης C E D B Mus : κατὰ δῆμον ἅπαντα Hom. 2  ἀκουάζωντες C D B : ἀκουάζονται E : ἀκουάζωνται Musurus et Hom. 4–5  ἡ Ναυσικάα Schweighäuser : ὁ Ναυσικράτης C E D B Mus ‖ 7  μεγάλου D : μεγλ C E B : Μεγαπολίτου Casaubon (Μεγαλοπολίτου iam Musurus) Διοδώρου ἢ Θεοδώρου C E D B Mus : ἢ Θεοδώρου ut v.l. del. Kaibel 9  Φαινίας Casaubon : Φαινείας C : Φανίας E D B Mus ‖ 10–11  ἀκηκοέναι E D B Eust. Mus : καὶ ἀκηκοέναι C ‖ 11  παρὰ Musurus : περὶ C E D B : πρὸς Eust. ‖ 17  βάλοι E Mus : βάλλοι C D B : τῷ βαλόντι Eust. ‖ 18  τύχοι Eust. Mus : τύχῃ C E B ‖ 19  ἑαυτοῦ C Eust. : αὐτοῦ B ‖ 21  στάντα τὴν Πηνελόπην C E D B Mus : τὴν Πηνελόπην del. Wilamowitz : fort. στήσαντα τὴν Πηνελόπην, cf. 1.19a (ἀνέστασαν pro ἀνέστησαν), e (ἀνέστασαν pro ἀνέστησαν) ‖ 21–35,1  ἑαυτοῦ C : αὑτοῦ Musurus : ἑτέραν B ‖ 18–35,1  καὶ ἐκκρούσειε … τύχοι om. E

10

15

20

35

i 16d–17d

5

τοῦ. εἰ δὲ τύχοι ἄνευ τοῦ μηδεμιᾶς τῶν ἄλλων ψαῦσαι, νικᾶν καὶ ἐλπίδας ἔχειν πολλὰς γαμήσειν αὐτήν. τὸν δὲ Εὐρύμαχον πλείστας εἰληφέναι | ταύτῃ τῇ παιδιᾷ καὶ εὔελπιν εἶναι τῷ γάμῳ. οὕτω 17b δὲ διὰ τὴν τρυφὴν τὰς χεῖρας οἱ μνηστῆρες ἔχουσιν ἁπαλάς, ὡς μηδὲ τὸ τόξον ἐντεῖναι δύνασθαι (cf. Od. 21.150–1). πολυτελεῖς δ᾿ αὐτοῖς καὶ οἱ διακονούμενοι (cf. Od. 15.330–3). δυνατωτάτη δὲ παρ᾿ Ὁμήρῳ καὶ ἡ τῶν μύρων εὐωδία· οὗ κινουμένου Διὸς ποτὶ χαλκοβατὲς δῶμα ἔμπης εἰς γαῖάν τε καὶ οὐρανὸν ἵκετ᾿ ἀυτμή (Il. 14.173–4).

10

15

20

καὶ στρωμνὰς δὲ οἶδε διαπρεπούσας. τοιαύτας οὖν Ἀρήτη Ὀδυσσεῖ ὑποστρωννύειν κελεύει (Od. 7.335–8), | καὶ Νέστωρ αὐχεῖ πρὸς 17c Τηλέμαχον πολλῶν τοιούτων εὐπορεῖν (Od. 3.351). [30] τῶν δ᾿ ἄλλων ποιητῶν ἔνιοι τὰς καθ᾿ αὑτοὺς πολυτελείας καὶ ῥᾳθυμίας ἀνέπεμπον ὡς οὔσας καὶ κατὰ τὰ Τρωικά. Αἰσχύλος οὖν ἀπρεπῶς που παράγει μεθύοντας τοὺς Ἕλληνας, ὡς καὶ τὰς ἁμίδας ἀλλήλοις περικαταγνύναι· λέγει γοῦν (fr. *180)· ὅδ᾿ ἐστίν, ὅς ποτ᾿ ἀμφ᾿ ἐμοὶ βέλος γελωτοποιόν, τὴν κάκοσμον οὐράνην, ἔρριψεν οὐδ᾿ ἥμαρτε· περὶ δ᾿ ἐμῷ κάρᾳ πληγεῖσ᾿ ἐναυάγησεν ὀστρακουμένη | χωρὶς μυρηρῶν τευχέων πνέουσ᾿ ἐμοί.

5

καὶ Σοφοκλῆς δὲ ἐν Ἀχαιῶν Συνδείπνῳ (fr. 565)·

25

ἀλλ᾿ ἀμφὶ θυμῷ τὴν κάκοσμον οὐράνην ἔρριψεν οὐδ᾿ ἥμαρτε· περὶ δ᾿ ἐμῷ κάρᾳ κατάγνυται τὸ τεῦχος οὐ μύρου πνέον· ἐδειματούμην δ᾿ οὐ φίλης ὀσμῆς ὕπο.

17c–d*  Eust. p. 1828.27–31 = ii.156.10–14 1  τύχοι Musurus : ἐπιτύχοι Eust. : τύχῃ C D B ‖ 2  γαμήσειν Eust. : γαμη(ειν) C E D B : γαμήσει Musurus ‖ 6  δὲ C E Mus : om. D B ‖ 8  οὗ κινουμένου C E D B : οὗ καὶ κινουμένοιο Musurus : τοῦ καὶ † κινυμένου Hom. | δῶμα C E D B : δῶ Musurus et Hom. ‖ 10  οὖν C E D B Mus : γοῦν Dindorf ‖ 14  οὖν C E D B Mus : γοῦν Dindorf ‖ 19  ἥμαρτε Eust. et Musurus, cf. Soph. fr. 565.2 infra : ἥμαρτεν C D B : ἥμαρτ E

17d

36

deip nosop histae

Εὔπολις (fr. 385) δὲ τὸν πρῶτον εἰσηγησάμενον τὸ τῆς ἁμίδος ὄνομα ἐπιπλήττει λέγων·

17e

(Α.) μισῶ λακωνίζειν, ταγηνίζειν δὲ κἂν πριαίμην. (Β.) πολλὰς δ᾿ οἶμαι νῦν βεβινῆσθαι. | (Α.) ὃς δὲ πρῶτος ἐξεῦρεν τὸ πρῶτ᾿ ἐπιπίνειν. (Β.) πολλήν γε λακκοπρωκτίαν ἐπίσταθ᾿ ἡμῖν εὑρών. (Α.) εἶἑν· τίς εἶπεν “ἁμίδα” πάμπρωτος μεταξὺ πίνων; 5 (Β.) Παλαμηδικόν γε τοῦτο τοὐξεύρημα καὶ σοφόν σου. παρ᾿ Ὁμήρῳ δὲ οἱ ἀριστεῖς κοσμίως δειπνοῦσιν ἐν Ἀγαμέμνονος. εἰ δ᾿ ἐν Ὀδυσσείᾳ φιλονικοῦσιν Ἀχιλλεὺς καὶ Ὀδυσσεύς, καὶ Ἀγαμέμνων

5

10

χαῖρε νόῳ (8.78), ἀλλ᾿ ὠφέλιμοι αἱ φιλοτιμίαι ζητούντων 〈εἰ〉 λόγῳ ἢ μάχῃ αἱρεθῆ17f ναι δεῖ τὸ Ἴλιον. ἀλλ᾿ οὐδ᾿ ὅτε | μνηστῆρας εἰσάγει μεθύοντας, οὐδὲ τότε τοιαύτην ἀκοσμίαν εἰσήγαγεν ὡς Σοφοκλῆς καὶ Αἰσχύλος πεποιήκασιν, ἀλλὰ πόδα βόειον ἐπὶ τὸν Ὀδυσσέα ῥιπτούμενον (Od. 20.299). [31] καθέζονται δ᾿ ἐν τοῖς συνδείπνοις οἱ ἥρωες, οὐ κατακέκλινται. τοῦτο δὲ καὶ παρ᾿ Ἀλεξάνδρῳ τῷ βασιλεῖ ἐνίοτε ἦν, ὥς φησι Δοῦρις (FGrH 76 F 49). ἑστιῶν οὖν ποτε ἡγεμόνας εἰς ἑξακισχιλίους ἐκάθισεν ἐπὶ δίφρων ἀργυρῶν καὶ κλιντήρων, ἁ18a λουργοῖς περιστρώσας ἱματίοις. ‖ Ἡγήσανδρος (fr. 33, FHG iv.419) δέ φησιν οὐδὲ ἔθος εἶναι ἐν Μακεδονίᾳ κατακλίνεσθαί τινα ἐν δείπνῳ, εἰ μή τις ἔξω λίνων ὗν κεντήσειεν· ἕως δὲ τότε καθήμενοι ἐδείπνουν. Κάσανδρος οὖν πέντε καὶ τριάκοντα ὢν ἐτῶν ἐδείπνει 17e*  Eust. p. 1586.37–9 = i.284.9–12 ii.212.30–5

|

18a, 17f  Eust. p. 1872.55–60 =

1  εἰσηγησάμενον Conti (qui primum introduxit) : εἰσηγησάμην C E D B : εἰσηγησάμενος (et πρῶτος pro τὸν πρῶτον) Musurus ‖ 5  ἐξεῦρεν D B : ἐξηῦρεν C : ἐξεῦρον E : ἐξεῦρε Musurus : ἐξηῦρον Elmsley | τὸ πρῶτ᾿ ἐπιπίνειν C E D B Mus : τὸ πρῲ ᾿πιπίνειν Elmsley ‖ 6  ἐπίσταθ᾿ ἡμῖν E D Bpc Mus : ἐπίσταθ᾿ ἡμῶν C : ἐπίσταθ᾿ ἡμ*ν Bac : ἡμῖν ἐπίστασ᾿ Elmsley ‖ 7  ἁμίδα πάμπρωτος C E D B Mus : “ἁμίδα παῖ” πρῶτος Porson ‖ 10  φιλονικοῦσιν scripsi : φιλονεικοῦσιν C E D B Eust. Mus ‖ 13  ⟨εἰ⟩ add. Eust. : om. C E D B Mus | λόγῳ] δόλῳ Schweighäuser ‖ 19  οὖν C E D B Mus : γοῦν Dindorf 24  Κάσανδρος C E D B Eust. Mus : rectius Κάσσανδρος | οὖν C E D B Eust. Mus : γοῦν Dindorf

15

20

i 17 d– 18c

5

10

15

37

παρὰ τῷ πατρὶ καθήμενος, οὐ δυνάμενος τὸν ἆθλον ἐκτελέσαι καίπερ ἀνδρεῖος γεγονὼς καὶ κυνηγὸς ἀγαθός. ἐς τὸ πρέπον δὲ Ὄμηρος ἀφορῶν τοὺς ἥρωας οὐ παρήγαγεν ἄλλο τι δαινυμένους ἢ κρέα, καὶ ταῦτα ἑαυτοῖς σκευάζοντας· οὐ γὰρ ἔχει γέλωτα οὐδ᾿ αἰσχύνην ὀψαρτύοντας αὐτοὺς | καὶ ἕψοντας ὁρᾶν· ἐπετήδευον γὰρ 18b τὴν αὐτοδιακονίαν καὶ ἐκαλλωπίζοντο, φησὶ Χρύσιππος (fr. 708, SVF iii.177–8), τῇ ἐν τούτοις εὐστροφίᾳ· Ὀδυσσεὺς γοῦν δαιτρεῦσαί τε καὶ πῦρ νηῆσαι οἷος οὐκ ἄλλος δεξιὸς εἶναί φησι (Od. 15.321–4, esp. 322–3), καὶ ἐν Λιταῖς δὲ Πάτροκλος πάντα εὐτρεπίζει (Il. 9.201–17), καὶ Μενελάου δὲ τελοῦντος γάμους ὁ νυμφίος Μεγαπένθης οἰνοχοεῖ (Od. 15.141). νῦν δὲ ἐπὶ τοσοῦτον ἐκπεπτώκαμεν, ὡς κατακεῖσθαι δαινύμενοι. [32] προσφάτως δὲ καὶ τὰ βαλανεῖα παρῆκται | τὴν ἀρχὴν οὐδὲ ἔνδον τῆς πόλεως ἐώντων 18c εἶναι αὐτά, ὧν τὸ βλαπτικὸν Ἀντιφάνης (fr. 239) δηλοῖ· εἰς μακαρίαν τὸ λουτρόν, ὡς διέθηκέ με. ἑφθὸν κομιδῇ πεποίηκεν· ἀποκναίσειεν ἂν καὶ ὁστισοῦν μου λαβόμενος τοῦ δέρματος. οὕτω στερεὸν πρᾶγμα θερμόν ἐσθ᾿ ὕδωρ. Ἕρμιππος (fr. 68)·

20

μὰ Δί᾿ οὐ μέντοι μεθύειν τὸν ἄνδρα χρὴ τὸν ἀγαθὸν οὐδὲ θερμολουτεῖν, ἃ σὺ ποιεῖς.

18b  Eust. p. 1179.40–2 = IV.313.2–6 | 18b–c*  Eust. p. 1481.54–6 = i.145.19–22

18b  Eust. p. 1402.43–5 = i.37.5–7

1  τὸν Meineke : τὸ C E D B Eust. Mus ‖ 3  δαινυμένους E Mus : δαιννυμένους C D B ‖ 4  σκευάζοντας D B Mus : σκευάζονται C E ‖ 7  τούτοις C E D B Mus : τοιούτοις Eust. ‖ 8  νηῆσαι E Mus : νῆσαι C D B : ὀπτῆσαι Eust. 9  Πάτροκλος καὶ Ἀχιλλεὺς C E D B Mus : Πάτροκλος καὶ Ἀχιλλεὺς καὶ Αὐτομέδων Eust. : καὶ Ἀχιλλεὺς ut glossam delevi ‖ 11  Μεγαπένθης om. Eust.(1–2) : fort. ut glossa delendum ‖ 15  εἰς C E D B Mus : ἐς Meineke 16  πεποίηκεν D B : πεποίη() E : πεποίηκε C : πεποίηκ᾿ Musurus ἀποκναίσειεν D B Mus : ἀποκναιίσειεν (v.ll. ἀποκναίσειεν et ἀποκνίσειεν in unam confusas) E : ἀποκνίσειεν C ‖ 16–17  ἂν καὶ C E D B Mus : ἂν / κἂν Porson ‖ 21  θερμολουτεῖν D Eust. : θερμολουτεῖ B : θερμολουτ() C E : θερμολουτρεῖν Musurus

38

deip nosop histae

ηὔξηται δὲ καὶ ἡ τῶν ὀψοποιῶν περιεργία καὶ ἡ τῶν μυρεψῶν· ὥστ᾿ 18d

οὐδ᾿ ἂν κολυμβᾶν εἰς κολυμβήθραν | μύρου

ἀρκεῖσθαί τις ἂν δύναιτο, φησὶν Ἄλεξις (fr. 301). ἀνθοῦσι δὲ καὶ αἱ τῶν περὶ τὰ πέμματα δημιουργίαι καὶ αἱ περὶ τὰς συνουσίας περιεργίαι, ὥστ᾿ ἐπιτεχνᾶσθαι σπόγγους ὑποτίθεσθαι· ἐπακτικὸν γὰρ εἶναι τὸ τοιοῦτο πρὸς ἀφροδισίων πλῆθος. Θεόφραστος (HP 9.18.9) δ᾿ οὕτω φησί τινας ὀχευτικὰς δυνάμεις εἶναι, ὡς καὶ μέχρι ἑβδομήκοντα συνουσιῶν ἐπιτελεῖν καὶ τὸ τελευταῖον αὐτοῖς αἷμα ἀποκρίνεσθαι. Φύλαρχος (FGrH 81 F 35b) δὲ Σανδρόκοττόν φησι 18e τὸν Ἰνδῶν βασιλέα Σελεύκῳ μεθ᾿ ὧν ἔπεμψε | δώρων ἀποστεῖλαί τινας δυνάμεις στυτικὰς τοιαύτας ὡς ὑπὸ τοὺς πόδας τιθεμένας τῶν συνουσιαζόντων οἷς μὲν ὁρμὰς ἐμποιεῖν ὀρνίθων δίκην, οὓς δὲ καταπαύειν. ηὔξηται δὲ νῦν καὶ ἡ τῆς μουσικῆς διαστροφή, καὶ ἡ περὶ τὰς ἐσθήσεις καὶ ὑποδέσεις ἐπήκμασε πολυτέλεια. [33] Ὄμηρος δὲ τὴν τοῦ μύρου φύσιν εἰδὼς οὐκ εἰσήγαγε μύροις ἀλειφομένους τοὺς ἥρωας πλὴν τὸν Πάριν ἐν οἷς φησί (Il. 3.392)·

5

10

15

κάλλεϊ στίλβων, ὡς καὶ Ἀφροδίτη κάλλεϊ τὰ πρόσωπα καθαίρει (Od. 18.192–4). | 18f ἀλλ᾿ οὐδὲ στεφανουμένους εἰσάγει, καίτοι τῷ ἐκ τῆς μεταφορᾶς 20

ὁμοιώματι σημαίνεται ὅτι ᾔδει τὸν στέφανον· φησὶ γοῦν (Od. 10.195)· νῆσος, ἣν πέρι πόντος ἀπείριτος ἐστεφάνωτο, καί (Il. 13.736)·

18c–d, e  Eust. p. 1842.19–24 = ii.173.37–9 III.715.5–8

|

18f  Eust. p. 1010.10–12 =

1  περιεργία Musurus : περιεργ E : περιεργεία C D B ‖ 8  τινας vel τινὰς C E D B Mus : τισι τὰς Desrousseaux ‖ 14–38,8  εἶναι, ὡς καὶ … δυνάμεις om. Eac, add.mg ‖ 10  Σανδρόκοττόν Emg : Σανδρόκυττόν C D B Mus ‖ 12  στυτικὰς Casaubon : στυπτικὰς C E D B Mus | τιθεμένας Musurus : τιθέμενος C E D B 23  νῆσος … ἐστεφάνωτο] sic C E D B : νῆσος, ἣν πέρι πόντος ἀπείρητος ἐστεφάνωται Eust. : νῆσον, ἣν πέρι πόντος ἀπείρητος ἐστεφάνωτο Musurus : νῆσον, τὴν πέρι πόντος ἀπείριτος ἐστεφάνωται Hom.

i 1 8c– 19b

39

πάντῃ γάρ σε στέφανος πολέμοις δέδηε.

5

10

παρατηρητέον δὲ καὶ ὅτι ἐν μὲν Ὀδυσσείᾳ (e.g. 1.136–8) ἀπονιζομένους τὰς χεῖρας ποιεῖ πρὶν μεταλαβεῖν τροφῆς, ἐν Ἰλιάδι δὲ τοῦτο ποιοῦντας οὐκ ἔστιν εὑρεῖν· σχολαζόντων γὰρ βίος ὁ ἐν Ὀδυσσείᾳ καὶ διὰ τὴν εἰρήνην τρυφώντων· διὸ οἱ ἐνταῦθα ἐθεράπευον τὸ σῶμα διὰ ‖ λουτρῶν καὶ κατανιμμάτων. διὰ τοῦτο καὶ 19a ἀστραγαλίζουσιν ἐν ταύτῃ τῇ πολιτείᾳ καὶ ὀρχοῦνται καὶ σφαιρίζουσιν. Ἡρόδοτος (1.94.3–4) δὲ οὐ καλῶς εἴρηκεν ἐπὶ Ἄτυος διὰ λιμὸν εὑρεθῆναι τὰς παιδιάς· πρεσβεύει γὰρ τοῖς χρόνοις τὰ ἡρωικά. οἱ δ᾿ ἐν τῇ Ἰλιακῇ πολιτείᾳ μονονοὺ βοῶσι (Pi. fr. 78.1–2)· † κλῦσθ᾿ ἀλλά †, Πολέμου θύγατερ, ἐγχέων προοίμιον.

15

20

[34] ὅτι Ἀριστόνικον τὸν Καρύστιον τὸν Ἀλεξάνδρου σφαιριστὴν Ἀθηναῖοι πολίτην ἐποιήσαντο διὰ τὴν τέχνην, καὶ ἀνδριάντα ἀνέστησαν· | τὰς γὰρ βαναύσους τέχνας Ἕλληνες ὕστερον περὶ 19b πλείστου μᾶλλον ἐποιοῦντο ἢ τὰς κατὰ παιδείαν γινομένας ἐπινοίας. Ἑστιαιεῖς οὖν καὶ Ὠρεῖται Θεοδώρου τοῦ ψηφοκλέπτου ἐν θεάτρῳ χαλκῆν εἰκόνα ἀνέθηκαν ψῆφον κρατοῦσαν, ὡς δ᾿ αὕτως Μιλήσιοι Ἀρχελάου τοῦ κιθαριστοῦ. ἐν δὲ Θήβαις Πινδάρου μὲν οὐκ ἐστὶν εἰκών, Κλέωνος δὲ τοῦ ᾠδοῦ, ἐφ᾿ ἧς ἐπιγέγραπται (anon. FGE 1532–5)· 19a  Eust. p. 1401.41–2 = i.35.20–1 | 19a  Eust. p. 994.59 = III.669.20–1 19a  Eust. p. 1601.40–1 = i.304.41–2 | 19a  Suda χ 398 | 19b*  Eust. p. 1601.47–50 = i.304.46–305.2 1  σε στέφανος C E D B : σε om. Musurus : σε περὶ στέφανος Hom. et Eust. πολέμοις C E D B : πολέμοιο Hom. et Eust. Mus ‖ 2–3  ἀπονιζομένους Schweighäuser : ἀπονιζομενν E : ἀπονιζομεν D B : ἀπονιζομ(έν)ου C : ἀπονιζόμενον Musurus (qui ὅταν Ὀδυσσέα pro ὅτι ἐν μὲν Ὀδυσσείᾳ legit) 5  τρυφώντων E Mus : τρυφόντων C D B ‖ 7  πολιτείᾳ Musurus : πολιτεία C : ποτ E D B ‖ 10  πολιτείᾳ Musurus : πολιτεία C : ποτ E D B ‖ 11  κλῦσθ᾿ (vox nihili) C E D B : κλῦθ᾿ Eust. Mus et Plut. Mor. 483d | ἀλλά, i.e. ΑΛΛΑ C E D B : Ἀλαλά, i.e. ΑΛΑΛΑ Emg Eust. Mus et Plut. Mor. 483d ‖ 13–14  Ἀλεξάνδρου σφαιριστὴν C E D B Mus : Ἀλέξανδρον … σφαιριστὴν Eust. : Ἀλεξάνδρου τοῦ βασιλέως συσφαιριστὴν Suda ‖ 14  ἐποιήσαντο Coraes : ἐποίησε C E D B : ποιησάμενοι (structura mutata) Eust. : ἐποίησαν Musurus ‖ 15  ἀνέστησαν Schweighäuser : ἀνέστασαν C E D B Mus : ἀναστήσαντες (structura mutata) Eust. ‖ 17  οὖν (more epitomatoris) C E D B Mus : γοῦν Dindorf

40

19c

deip nosop histae

Πυθέα υἱὸς ὅδ᾿ ἐστὶ Κλέων Θηβαῖος ἀοιδός, ὃς πλείστους θνητῶν ἀμφέθετο στεφάνους | κρατὸς ἐπὶ σφετέρου· καί οἱ κλέος οὐρανόμηκες. χαῖρε, Κλέων, Θήβας πατρίδ᾿ ἐπευκλεΐσας.

ὑπὸ τούτου τὸν ἀνδριάντα, ὅτε Ἀλέξανδρος τὰς Θήβας κατέσκαπτε, φησὶ Πολέμων (fr. 25 Preller), φεύγοντά τινα χρυσίον εἰς τὸ ἱμάτιον κοῖλον ὂν ἐνθέσθαι· καὶ ἀνοικιζομένης τῆς πόλεως ἐπανελθόντα εὑρεῖν τὸ χρυσίον μετὰ ἔτη τριάκοντα. Ἡρόδοτος δὲ ὁ λογόμιμος, ὥς φησιν Ἡγήσανδρος (fr. 13, FHG iv.416), καὶ Ἀρχέ19d λαος ὁ ὀρχηστὴς παρὰ Ἀντιόχῳ τῷ βασιλεῖ | μάλιστα ἐτιμῶντο τῶν φίλων. ὁ δὲ πατὴρ αὐτοῦ Ἀντίοχος τοὺς Σωστράτου τοῦ αὐλητοῦ υἱεῖς σωματοφύλακας ἐπεποίητο. [35] ἐθαυμάζετο δὲ παρ᾿ Ἕλλησι καὶ Ῥωμαίοις Ματρέας ὁ πλάνος ὁ Ἀλεξανδρεύς, ὃς ἔλεγε καὶ θηρίον τι τρέφειν ὃ αὐτὸ ἑαυτὸ κατεσθίει· ὡς καὶ ζητεῖσθαι μέχρι νῦν τὸ Ματρέου θηρίον τί ἐστιν. ἐποίησε δ᾿ οὗτος καὶ παρὰ τὰς Ἀριστοτέλους ἀπορίας καὶ ἀνεγίνωσκε δημοσίᾳ· διὰ τί ὁ ἥλιος δύνει μέν, κολυμβᾷ δ᾿ οὔ, καί· διὰ τί οἱ σπόγγοι συμπίνουσι 19e μέν, συγκωθωνίζονται | δ᾿ οὔ, καί· 〈διὰ τί〉 τὰ τετράδραχμα καταλλάττεται μέν, ὀργίζεται δ᾿ οὔ. Ἀθηναῖοι δὲ Ποθεινῷ τῷ νευροσπάστῃ τὴν σκηνὴν ἔδωκαν ἐφ᾿ ἧς ἐνεθουσίων οἱ περὶ Εὐριπίδην (test. 224). Ἀθηναῖοι δὲ καὶ Εὐρυκλείδην ἐν τῷ θεάτρῳ ἀνέστησαν μετὰ τῶν περὶ Αἰσχύλον (test. 10). ἐθαυμάζετο δὲ καὶ Ξενοφῶν ὁ θαυματοποιός, ὃς μαθητὴν κατέλιπε Κρατισθένη τὸν Φλιάσιον· ὃς πῦρ τε αὐτόματον ἐποίει ἀναφύεσθαι καὶ ἄλλα πολλὰ

19c*  Eust. p. 1467.10–12 = i.126.6–8 | 19d  Eust. p. 1580.16–17 = i.276.24–5 20a, 19d*  Eust. p. 1382.38–41 = i.6.22–6 | 19e, 20a, 19e–f  Eust. p. 1503.30–3 = i.175.2–5 4  πατρίδ᾿ Musurus : πατρίδα C E D B ‖ 5  ὅτε D Mus : ὅτ E B : ὅτι C 5–6  κατέσκαπτε (epitomatoris more) Musurus, rectius κατέσκαψε : κατασκαπτ C E D B : κατασκάπτοντος (structura mutata) Eust. : post κατασκάπτ(ων) lac. stat. Kaibel ‖ 7  ἀνοικιζομένης Wilamowitz : συνοικιζομένης C E Eust. Mus : συνοικιζόμενον D B ‖ 8  χρυσίον Eust. Mus : χρυόν C D B : χρυ() E | λʹ, i.e. τριάκοντα C E D B : τριάκοντα Eust. Mus : κʹ, i.e. εἴκοσιν Casaubon ‖ 14  τι C Eust. : om. E D B Mus ‖ 18  〈διὰ τί〉 add. Desrousseaux ‖ 20  ἐφ᾿ Schweighäuser : ἀφ᾿ C E D B Mus ‖ 21–2  Ἀθηναῖοι δὲ καὶ Εὐρυκλείδην … Αἰσχύλον om. E Mus ‖ 22  ἀνέστησαν Casaubon : ἀνέστασαν C D B | Αἰσχύλον] Αἰσχυλ D B : Αἰσχιλ C

5

10

15

20

i 19b–20b

5

10

15

20

41

φάσματα ἐτεχνᾶτο, ἀφ᾿ ὧν ἐξίστα τῶν ἀνθρώπων τὴν διάνοιαν. τοιοῦτος ἦν καὶ Νυμφόδωρος | ὁ θαυματοποιός, ὃς προσκρούσας 19f Ῥηγίνοις, ὥς φησι Δοῦρις (FGrH 76 F 57), εἰς δειλίαν αὐτοὺς ἔσκωψε πρῶτος. Εὔδικος δὲ ὁ γελωτοποιὸς ηὐδοκίμει μιμούμενος παλαιστὰς καὶ πύκτας, ὥς φησιν Ἀριστόξενος (fr. 135 Wehrli). Στράτων δ᾿ ὁ Ταραντῖνος ἐθαυμάζετο τοὺς διθυράμβους μιμούμενος, τὰς δὲ κιθαρῳδίας οἱ περὶ τὸν ἐξ Ἰταλίας Οἰνώναν, ὃς καὶ ‖ Κύκλωπα εἰσήγαγε τερετίζοντα καὶ ναυαγὸν Ὀδυσσέα σολοικί- 20a ζοντα, ὁ αὐτός φησι. Διοπείθης δὲ ὁ Λοκρός, ὥς φησι Φανόδημος (FGrH 325 F 9), παραγενόμενος εἰς Θήβας καὶ ὑποζωννύμενος οἴνου κύστεις μεστὰς καὶ γάλακτος καὶ ταύτας ἀποθλίβων ἀνιμᾶν ἔλεγεν ἐκ τοῦ στόματος. τοιαῦτα ποιῶν ηὐδοκίμει καὶ Νοήμων ὁ ἠθολόγος. ἔνδοξοι δ᾿ ἦσαν καὶ παρ᾿ Ἀλεξάνδρῳ θαυματοποιοὶ Σκύμνος ὁ Ταραντῖνος, Φιλιστίδης ὁ Συρακούσιος, Ἡράκλειτος ὁ Μιτυληναῖος. γεγόνασι δὲ καὶ πλάνοι ἔνδοξοι, ὧν Κηφισόδωρος καὶ Πανταλέων. | Φιλίππου δὲ τοῦ γελωτοποιοῦ Ξενοφῶν (Smp. 20b 1.11–16) μνημονεύει. [36] ὅρος. οἰκουμένης δῆμον τὴν Ῥώμην φησί. λέγει δὲ καὶ ὅτι οὐκ ἄν τις σκοποῦ πόρρω τοξεύων λέγοι τὴν Ῥώμην ἐπιτομὴν τῆς οἰκουμένης, ἐν ᾗ συνιδεῖν ἐστιν οὕτω πάσας τὰς πόλεις ἱδρυμένας, καὶ κατ᾿ ἰδίαν δὲ τὰς πολλάς, ὡς Ἀλεξανδρέων μὲν τὴν χρυσῆν, Ἀντιοχέων δὲ τὴν καλήν, Νικομηδέων δὲ τὴν περικαλλῆ, προσέτι τε τὴν λαμπροτάτην πόλεων πασῶν ὁπόσας ὁ Ζεὺς ἀναφαίνει (adesp. com. fr. 100),

8  ναυαγὸν C E : ναυσαγὸν Es : ναυαν(ὸν) D* B* : ναυκὸν ναυσικάᾳ Musurus* 12–13  τοιαῦτα ποιῶν ηὐδοκίμει καὶ Νοήμων ὁ ἠθολόγος om. E Mus 12  Νοήμων Schweighäuser : Νοημ C : νοη[. 3–4 .] D B ‖ 13  ἠθολόγος Bergk : ἠθαλόγος C : ἠθ[. 5–6 .] B : ἠει[. 3 .] D ‖ 17  ὅρος C E D B : ὅτι Musurus : fort. ὅρα ‖ 18  σκοποῦ C Mus : σκοπῆ, i.e. σκοπῇ D Bpc : σκοπ* Bac : σκοπεῖ E τοξεύων λέγοι E : τοξεύων λέγει C D B : τοξεύοι, λέγων Musurus ‖ 18–19  τὴν Ῥώμην πόλ ἐπιτομὴν D B : τὴν Ῥώμην πόλ ἐπιτμὴν C : τὴν Ῥώμ πόλ ἐπιτμ(ὴν) E : τὴν Ῥωμαίων πόλιν ἐπιτομὴν Musurus : πόλιν ut glossam delevi ‖ 20  δὲ C Mus : μὲν E D B ‖ 22  περικαλλῆ Musurus : περικαλ(ήν) E : περικαλέα B : περικαλ C : περικαλ[. 2 .] D ‖ 23  λαμπροτάτην πόλεων πασῶν Musurus : λαμπροτάτην πόλιν πᾶσαν C E B : λαμπρότητα πόλεων πᾶσαν E

42

deip nosop histae

20c τὰς Ἀθήνας λέγω. ἐπιλείποι δ᾿ ἄν με οὐχ ἡμέρα | μία ἐξαριθμού-

μενον τὰς ἐν τῇ Ῥωμαίων οὐρανοπόλει ἀρθμουμένας πόλεις ἀλλὰ πᾶσαι αἱ κατὰ τὸν ἐνιαυτὸν διὰ τὸ πλῆθος· καὶ γὰρ ὅλα ἔθνη ἀθρόως αὐτόθι συνῴκισται, ὡς τὸ Καππαδοκῶν καὶ Σκυθῶν καὶ Ποντικῶν καὶ ἄλλων πλειόνων. οὗτοι οὖν πάντες, ὁ σύμπας δῆμος τῆς οἰκουμένης, τὸν ἐφ᾿ ἡμῖν, φησί, φιλόσοφον ὀρχηστὴν Μέμφιν ἐκάλεσαν ἀπεικάζοντες τὴν διὰ τοῦ σώματος αὐτοῦ κίνησιν τῇ τῶν πόλεων ἀρχαιοτάτῃ καὶ βασιλικωτάτῃ, περὶ ἧς Βακχυλίδης 20d (fr. 30) | φησί· τὰν ἀχείμαντόν τε Μέμφιν καὶ δονακώδεα Νεῖλον. οὗτος τὴν Πυθαγόρειον φιλοσοφίαν ἐπιδείκνυσιν ἥτις ἐστί, μετὰ σιωπῆς πάνθ᾿ ἡμῖν ἐμφανίζων σαφέστερον ἢ οἱ τὰς τῶν λόγων τέχνας ἐπαγγελλόμενοι διδάσκειν. [37] τῆς δὲ κατὰ τοῦτον ὀρχήσεως τῆς † τραγικῆς † καλουμένης πρῶτος εἰσηγητὴς γέγονε Βάθυλλος ὁ Ἀλεξανδρεύς, ὅν φησι μίμους ὀρχήσασθαι Σέλευκος (fr. 81 Müller = FGrH 341 F *5 = 634 F 1). τοῦτον τὸν Βάθυλλόν 20e φησιν Ἀριστόνικος (fr. 43 Razzetti) καὶ Πυλάδην, | οὗ ἐστι καὶ σύγγραμμα περὶ ὀρχήσεως, τὴν Ἰταλικὴν ὄρχησιν συστήσασθαι ἐκ τῆς κωμικῆς ἣ ἐκαλεῖτο κόρδαξ, καὶ τῆς τραγικῆς ἣ ἐκαλεῖτο ἐμμέλεια, καὶ τῆς σατυρικῆς ἣ ἐλέγετο σίκιννις (διὸ καὶ οἱ σάτυροι σικιννισταί), ἧς εὑρετὴς Σίκιννός τις βάρβαρος· οἱ δέ φασιν ὅτι 20c–d  Eust. p. 864.21 = III.258.22 | 20d–e  Eust. p. 1942.6–8 = ii.300.12–15 1  ἐπιλείποι Musurus : ἐπιλείπ E D B : ἐπιλείπη C : ἐπιλίποι scripsit Ath. | με Dindorf : γε C E D B Mus ‖ 2  τῇ Ῥωμαίων οὐρανοπόλει Ῥωμῇ C D B Mus : τῇ Ῥώμη οὐρανοπόλει Ῥώμη E : ̔Ρωμῇ ut glossam del. Bothe | ἀρθμουμένας Desrousseaux : ἀριθμουμένας C Mus : ἀριθμουμένη (i.e. -ῃ) D : ἀριθμουμν E B ‖ 3  ἐνιαυτὸν ἀριθμούμεναι C E D B Mus : ἀριθμούμεναι del. Bothe 5  Ποντικῶν C E D B Mus : Ποντίων Kaibel ‖ 7  ἀπεικάζοντες Desrousseaux : ἀπαρχαΐζοντες C E D B Mus ‖ 8  ἀρχαιοτάτῃ καὶ βασιλικωτάτῃ Madvig : ἀρχαιοτέρᾳ καὶ βασιλικωτέρᾳ C D B : ἀρχαιοτ() καὶ βασιλικωτρ E : ἀρχαιοτέρῳ καὶ βασιλικωτέρῳ Musurus ‖ 13  σαφέστερον ἢ Musurus : σαφῶς ἢ C E D B : σαφῶς ᾗ Desrousseaux ‖ 15  εἰσηγητὴς] εὑρετὴς Jacoby ‖ 16  ὁ E Mus : om. C D B Eust. | μίμους (more epitomatoris) scripsi : rectius παντομίμους Herwerden : νομίμως C E D B Eust. Mus ‖ 18  Ἀριστόνικος Musurus : Ἀριστό C E : Ἀριστ[. 4–5 .] D B ‖ 22  Σίκιννός C Eust., cf. infra : Μίκιννός E D B Mus

5

10

15

20

43

i 20b– 21b

5

10

Κρὴς ἦν ὁ Σίκιννος. ἦν δὲ ἡ Πυλάδου ὄρχησις ὀγκώδης παθητική τε καὶ πολύκοπος, ἡ δὲ Βαθύλλειος ἱλαρωτέρα· καὶ γὰρ ὑπόρχημά τι τοῦτον διατίθεσθαι. Σοφοκλῆς (test. 28) δὲ πρὸς τῷ καλὸς γεγενῆσθαι τὴν ὥραν ἦν καὶ ὀρχηστικὴν | δεδιδαγμένος καὶ 20f μουσικὴν ἔτι παῖς ὢν παρὰ Λάμπρῳ· μετὰ γοῦν τὴν ἐν Σαλαμῖνι ναυμαχίαν περὶ τρόπαιον γυμνὸς ἀληλιμμένος ἐχόρευσε μετὰ λύρας· οἱ δὲ ἐν ἱματίῳ φασί. καὶ τὸν Θάμυριν διδάσκων αὐτὸς ἐκιθάρισεν, ἄκρως δὲ ἐσφαίρισεν ὅτε τὴν Ναυσικάαν καθῆκε. τῆς δὲ Μέμφιδος ὀρχήσεως ἤρα καὶ Σωκράτης ὁ σοφός, καὶ πολλάκις καταλαμβανόμενος ὀρχούμενος, ὥς φησι Ξενοφῶν (Smp. 2.17), ἔλεγε τοῖς γνωρίμοις παντὸς εἶναι ‖ μέρους τὴν ὄρχησιν γυμνάσι- 21a ον· ἔταττον γὰρ τὸ ὀρχεῖσθαι ἐπὶ τοῦ κινεῖσθαι καὶ ἐρεθίζεσθαι. Ἀνακρέων (PMG 390)· καλλίκομοι κοῦραι Διὸς ὠρχήσαντ᾿ ἐλαφρῶς.

15

Ἴων (TrGF 19 F 50)· ἐκ τῶν ἀέλπτων μᾶλλον ὤρχησε φρένας.

20

[38] Ἕρμιππος (Hermipp. Hist. fr. 51 Wehrli = FGrH 1026 F 35) δέ φησι Θεόφραστον (fr. 12) παραγίνεσθαι εἰς τὸν Περίπατον καθ᾿ ὥραν λαμπρὸν καὶ ἐξησκημένον, εἶτα καθίσαντα διατίθεσθαι τὸν λόγον οὐδεμιᾶς ἀπεχόμενον κινήσεως οὐδὲ σχήματος | ἑνός· καί 21b ποτε ὀψοφάγον μιμούμενον ἐξείραντα τὴν γλῶσσαν περιλείχειν τὰ χείλη. ἔμελε δὲ αὐτοῖς καὶ τοῦ κοσμίως ἀναλαμβάνειν τὴν ἐσθῆτα, καὶ τοὺς μὴ τοῦτο ποιοῦντας ἔσκωπτον. Πλάτων ἐν

20e–f, 20f–1a  Eust. p. 1596.27–34 = i.296.32–5 p. 1942.3–5 = ii.300.9–11 | 21b, c–d  Suda α 1898

|

21a, 20d–e  Eust.

2  πολύκοπος C E D B Mus : πολυπρόσωπος Plu. Mor. 711e ‖ 7  ἱματίῳ Musurus : ἱματ E D B : ἱματίοις C | φασί Dalechamp (aiunt) : φη(σί) C E D B Mus ‖ 8  καθῆκε Casaubon : ἔθηκε C E D B Mus ‖ 10  ὀρχούμενος D Mus : ὀρχουμν(ος) E : ὀρχούμενον C : ὀρχούμεν B ‖ 11  μέρους Eust. : μέρ(ους) C : μερ D B : μρ() C E : μέλους Musurus ‖ 16  ὤρχησε C E D B Eust. Mus : ὤρχησαι Meineke ‖ 21  ἐξείραντα Kuster : ἐξάραντα C E D B Mus ‖ 22  ἔμελε Epc Mus : ἔμελλε C Eac D B et Suda | αὐτοῖς C E D B Mus : τοῖς φιλοσόφοις Suda

44

deip nosop histae

Θεαιτήτῳ (175e–6a)· πάντα δυναμένους ὀξέως τε καὶ τορῶς διακονεῖν, ἀναβάλλεσθαι δὲ οὐκ ἐπισταμένους ἐπιδέξι᾿ ἐλευθερίως οὐδ᾿ ἁρμονίαν λόγων λαβόντας ὀρθῶς ὑμνῆσαι θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων εὐδαιμόνων βίον. Σαπφὼ (fr. 57.1, 3) περὶ Ἀνδρομέδας σκώπτει· 21c

τίς δ᾿ ἀγροίωτις | θέλγει νόον οὐκ ἐπισταμένα τὰ βράκε᾿ ἕλκειν ἐπὶ τῶν σφύρων;

5

Φιλέταιρος (fr. 18)· ἀμφίβαλλε στέρνοις φᾶρος. οὐ καθήσεις, τάλαν, μηδ᾿ ἀγροίκως ἄνω γόνατος ἀμφέξει; Ἕρμιππος (Hermipp. Hist. fr. 78 Wehrli = FGrH 1026 F 86) δέ φησι Θεόκριτον τὸν Χῖον ὡς ἀπαίδευτον μέμφεσθαι τὴν Ἀναξιμένους περιβολήν (FGrH 72 T 12)· Καλλίστρατός τε ὁ Ἀριστοφάνειος (R. Schmidt, in A. Nauck (ed.), Aristophanis byzantii grammatici alexandrini fragmenta, p. 313) Ἀρίσταρχον ἐν συγγράμματι κακῶς εἴρηκεν ἐπὶ τῷ μὴ εὐρύθμως ἀμπέχεσθαι φέροντός τι καὶ τοῦ τοιούτου πρὸς παιδείας ἐξέτασιν· διὸ καὶ Ἄλεξίς (fr. 265) φησιν· | 21d

ἓν γὰρ νομίζω τοῦτο τῶν ἀνελευθέρων εἶναι, τὸ βαδίζειν ἀρρύθμως ἐν ταῖς ὁδοῖς, ἐξὸν καλῶς· οὗ μήτε πράττεται τέλος μηδεὶς ἡμᾶς, μήτε μὴν δόντας δι᾿ 21b–c  Eust. p. 1916.47–9 = ii.268.40–1 | 21c*  Eust. p. 1560.45–6 = i.250.42–3 | 21c–d  Eust. p. 1164.32–6 = IV.261.13–262.1 | 21b, c–d  Suda α 1898 1  ὀξέως τε καὶ τορῶς C E D B Mus : τορῶς τε καὶ ὀξέως Pl. ‖ 1–3  δυναμένους ... ἐπισταμένους ... λαβόντας Suda : δυναμένους … ἐπισταμένους … λαβόντα C E D B : δυναμένους … ἐπισταμένους … λαμβάνοντας Musurus : δυναμένου … ἐπισταμένου … λαβόντος Pl. ‖ 3–4  θεῶν τε καὶ ἀνθρώπων εὐδαιμόνων βίον om. E et Suda ‖ 6  βράκε᾿ Blomfield : βράκεα C E D B Eust. Mus | ἕλκειν C D B Eust. : ἕλκων E : ἕλκεν Musurus : ἔλκην Blomfield ‖ 8  ἀμφίβαλλε στέρνοις φᾶρος Eust. : ἀμφιβαλλ() vel ἀμφικαλλ() στέρν(ων) φάρ(ος) E : ἀμφὶ στέρνοις φάρος C D B : ἢ Ἄμφις καλλιστέρνων Musurus | καθήσεις E D B Mus : καθήσαις C : καθίσεις Eust. ‖ 9  ἀμφέξει C E D B : ἀμφέξῃ Eust. Mus ‖ 16  παιδείας Eust. Mus : παιδ E D B : παιδείαν C ‖ 18  ἀρρύθμως Eust. Mus et Suda : ἀρύθμως C D B : ἀρίθμως E ‖ 20  μηδεὶς ἡμᾶς C E D B Mus : μηδὲν γὰρ ἡμᾶς Suda 20–45,1  μὴν δόντας δι᾿ ἑτέρων λαβεῖν C E D B Mus : δι᾿ ἑτέρων λαβεῖν τιμὴν δόντας Suda : τιμὴν δόντα δεῖ / ἑτέρῳ λαβεῖν Dobree

10

15

20

45

i 21b–22a

ἑτέρων λαβεῖν, φέρει δὲ τοῖς μὲν χρωμένοις δόξης τιν᾿ ὄγκον, τοῖς δ᾿ ὁρῶσιν ἡδονήν, κόσμον δὲ τῷ βίῳ. τὸ τοιοῦτον γέρας τίς οὐκ ἂν κτῷτο αὑτῷ φάσκων νοῦν ἔχειν; 5

10

15

5

[39] καὶ Αἰσχύλος (test. 103) δὲ οὐ μόνον ἐξεῦρε τὴν τῆς στολῆς εὐπρέπειαν | καὶ σεμνότητα ἣν ζηλώσαντες οἱ ἱεροφάνται καὶ 21e δᾳδοῦχοι ἀμφιέννυνται, ἀλλὰ καὶ πολλὰ σχήματα ὀρχηστικὰ αὐτὸς ἐξευρίσκων ἀνεδίδου τοῖς χορευταῖς. Χαμαιλέων (fr. 41 Wehrli = fr. 44 Martano) οὖν πρῶτον αὐτόν φησι σχηματίσαι τοὺς χοροὺς ὀρχηστοδιδασκάλοις οὐ χρησάμενον ἀλλὰ καὶ αὐτὸν τοῖς χοροῖς τὰ σχήματα ποιοῦντα τῶν ὀρχήσεων, καὶ ὅλως πᾶσαν τὴν τῆς τραγῳδίας οἰκονομίαν εἰς ἑαυτὸν περιιστᾶν· ὑπεκρίνετο γοῦν μετὰ τοῦ εἰκότος τὰ δράματα· Ἀριστοφάνης (fr. 696) γοῦν (παρὰ δὲ τοῖς κωμικοῖς | ἡ περὶ τῶν τραγικῶν ἀπόκειται πίστις) ποιεῖ 21f αὐτὸν Αἰσχύλον λέγοντα· τοῖσι χοροῖς αὐτὸς τὰ σχήματ᾿ ἐποίουν. καὶ πάλιν·

20

25

(Β.) τοὺς Φρύγας οἶδα θεωρῶν, ὅτε τῷ Πριάμῳ συλλυσόμενοι τὸν παῖδ᾿ ἦλθον τεθνεῶτα, πολλὰ τοιαυτὶ καὶ τοιαυτὶ καὶ δεῦρο σχηματίσαντας. καὶ Τέλεσις δὲ ὁ ὀρχηστοδιδάσκαλος πολλὰ ἐξεύρηκε σχήματα ἄκρως ταῖς χερσὶ τὰ λεγόμενα δεικνύς. Φίλλις ὁ Δήλιος (fr. 3, FHG iv.476) μουσικὸς τοὺς ἀρχαίους φησὶ κιθαρῳδοὺς κινήσεις ἀπὸ μὲν τοῦ προσώπου μικρὰς φέρειν, ἀπὸ ποδῶν δὲ πλείους, ἐμβατηρίους καὶ χορευτικάς. ‖ Ἀριστοκλῆς (fr. 11, FHG iv.332 = A. test. 81) οὖν 22a 4  κτῷτο αὑτῷ C E D B : κτῷτ᾿ αὑτῷ Musurus : αὐτὸ κτῷτο Suda : αὑτῷ κτῷτο Morelius ‖ 9  οὖν C E D B : γοῦν Musurus ‖ 10  καὶ αὐτὸν C E D B Mus : καθ᾿ αὑτὸν Charitonidas ‖ 12  γοῦν C E D B Mus : rectius οὖν : γὰρ οὖν Desrousseaux ‖ 15  Αἰσχύλον del. Desrousseaux ‖ 16  σχήματ᾿ Dindorf : σχήματα C E D B Mus ‖ 19  συλλυσόμενοι E Mus : συλλησόμενοι C : συλλισσόμενοι D B | παῖδ᾿ Dindorf : παῖδα C E D B Mus ‖ 21  Τέλεσις δὲ ἢ Τελέστης (Τελεστὴς C D : Τελετὴς E) C E D B Mus : ἢ Τελέστης (v.l., cf. infra) del. Schweighäuser ‖ 22  δεικνύς Meineke : δεικνυούσας C E D B : δεικνυούσαις Musurus ‖ 22–5  Φίλλις … χορευτικάς praeb. C : om. E D B Mus ‖ 24  φέρειν] φέρ C : ἐκφέρειν Desrousseaux ‖ 25  οὖν C E D B : γοῦν Musurus

46

deip nosop histae

φησιν ὅτι Τελέστης ὁ Αἰσχύλου ὀρχηστὴς οὕτως ἦν τεχνίτης, ὥστε ἐν τῷ ὀρχεῖσθαι τοὺς Ἑπτὰ ἐπὶ Θήβας φανερὰ ποιῆσαι τὰ πράγματα δι᾿ ὀρχήσεως. φασὶ δὲ καὶ ὅτι οἱ ἀρχαῖοι ποιηταί, Θέσπις, Πρατίνας, Φρύνιχος, ὀρχησταὶ ἐκαλοῦντο διὰ τὸ μὴ μόνον τὰ ἑαυτῶν δράματα ἀναφέρειν εἰς ὄρχησιν τοῦ χοροῦ, ἀλλὰ καὶ ἔξω τῶν ἰδίων ποιημάτων διδάσκειν τοὺς βουλομένους ὀρχεῖσθαι. μεθύων δὲ ἐποίει τὰς τραγῳδίας Αἰσχύλος (test. 117b), ὥς φησι Χαμαιλέων (fr. 40b Wehrli = fr. 43b Martano). Σοφοκλῆς 22b (test. 52b) οὖν | ὠνείδιζεν αὐτῷ ὅτι εἰ καὶ τὰ δέοντα ποιεῖ, ἀλλ᾿ οὐκ εἰδώς γε. [40] ὀρχήσεις δὲ ἐθνικαὶ αἵδε· Λακωνικαί, Τροιζήνιαι, Ἐπιζεφύριοι, Κρητικαί, Ἰωνικαί, Μαντινικαί, ἃς προκρίνει Ἀριστόξενος (fr. 112 Wehrli) διὰ τὴν τῶν χειρῶν κίνησιν. οὕτω δ᾿ ἦν ἔνδοξον καὶ σοφὸν ἡ ὄρχησις, ὥστε Πίνδαρος (fr. 148) τὸν Ἀπόλλωνα ὀρχηστὴν καλεῖ· ὀρχήστ᾿ ἀγλαΐας ἀνάσσων, εὐρυφάρετρ᾿ Ἄπολλον.

5

10

15

καὶ Ὄμηρος ἢ τῶν Ὁμηριδῶν τις ἐν τῷ εἰς Ἀπόλλωνα ὕμνῳ (514–16) φησίν·

22c

Ἀπόλλων φόρμιγγ᾿ ἐν χείρεσσιν ἔχων χάριεν κιθάριζε | καλὰ καὶ ὕψι βιβάς. Εὔμηλος δὲ ὁ Κορίνθιος (Titan. fr. 6, p. 14 Bernabé) τὸν Δία ὀρχούμενόν που παράγει λέγων· 22a  Eust. p. 1596.24–7 = i.296.30–2 i.306.1–9

|

22c–d, b–c*  Eust. p. 1602.22–9 =

2  φανερὰ Eust. Mus : φανερ(οὺς) C : φανρ` D B : φᾶναι E ‖ 4  Θέσπις Casaubon : Θεσπίας C E B Mus : Θεσπείας D | Πρατίνας, Κρατῖνος C E D B Mus : Κρατῖνος ut v.l. del. Arnoldt : Πρατίνας, Καρκίνος Bentley | ὀρχησταὶ C : ὀρχηστικοὶ D B Mus : ὀρχηστρικοὺς E ‖ 9  οὖν (more epitomatoris) C E D B Mus : γοῦν Dindorf ‖ 10  Τροιζήνιαι Wilamowitz : Τροιζηνικαί C E Mus : Τροιζηνιακαί Eust. : Τροιζην` D B ‖ 11  Μαντινικαί Meineke : Μαντινιακαί C E Mus : Μαντινειακαί Eust. : Μαντικαί D B ‖ 14  Ἀπόλλωνα D B Eust., cf. infra : Ἀπόλλω C E Mus ‖ 15  ὀρχήστ᾿ Dindorf : ὀρχηστὰ C E D B Eust. Mus 16–20  καὶ Ὄμηρος … βιβάς praeb. rubr.Cmg D B Eust. Mus : om. Cac E 19  χάριεν κιθάριζε rubr.Cmg D B Eust. Mus : ἐρατὸν κιθαρίζων hAp. ‖ 21  ἢ Ἀρκτῖνος post ὁ Κορίνθιος praeb. B : intra δὲ et ὁ Κορίνθιος praeb. D Mus : add. rubr.Cs : om. Cac E

20

i 2 2a –22e

47

μέσοισι δ᾿ ὠρχεῖτο πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε.

5

10

15

Θεόφραστος (fr. 718) δὲ πρῶτόν φησιν Ἄνδρωνα τὸν Καταναῖον αὐλητὴν κινήσεις καὶ ῥυθμοὺς ποιῆσαι τῷ σώματι αὐλοῦντα, ὅθεν Σικελίζειν τὸ ὀρχεῖσθαι παρὰ τοῖς παλαιοῖς· μεθ᾿ ὃν Κλεόλαν τὸν Θηβαῖον. ὀρχησταὶ δὲ ἔνδοξοι Βολβὸς μὲν παρὰ Κρατίνῳ (fr. 425) καὶ Καλλίᾳ (fr. 30), Ζήνων δὲ ὁ Κρὴς ὁ πάνυ Ἀρταξέρξῃ | προσφι- 22d λέστατος παρὰ Κτησίᾳ (FGrH 688 F 31). Ἀλέξανδρος δὲ ἐν τῇ πρὸς Φιλόξενον ἐπιστολῇ μέμνηται Θεοδώρου καὶ Χρυσίππου. [41] ὅτι τὸ Μουσεῖον ὁ Φλιάσιος Τίμων ὁ σιλλογράφος (SH 786) τάλαρόν πού φησιν ἐπισκώπτων τοὺς ἐν αὐτῷ τρεφομένους φιλοσόφους, ὅτι ὥσπερ ἐν πανάγρῳ τινὶ σιτοῦνται καθάπερ οἱ πολυτιμότατοι ὄρνιθες· πολλοὶ μὲν βόσκοντο ἐν Αἰγύπτῳ πολυφύλλῳ βυβλιακοὶ χαρακεῖται ἀπείριτα δηριόωντες Μουσάων ἐν ταλάρῳ. ἕως ἂν τῆς λογοδιαρροίας | ἀπαλλαγῶσιν οὗτοι οἱ τραπεζο- 22e ρήτορες, οἳ ὑπὸ γλωσσαλγίας ἐπιλελῆσθαί μοι δοκοῦσι καὶ τοῦ Πυθικοῦ χρησμοῦ ὃν ἀναγράφει Χαμαιλέων (fr. 11 Wehrli = fr. 12 Martano = Delphic oracle L103 Fontenrose)·

20

εἴκοσι τὰς πρὸ κυνὸς καὶ εἴκοσι τὰς μετέπειτα οἴκῳ ἐνὶ σκιερῷ Διονύσῳ χρᾶσθαι ἰητρῷ.

22d*  Eust. p. 1488.60–3 = i.155.30–3 | 22d–e  Eust. p. 1470.61 = i.131.3–4 22d–e  Eust. p. 1632.18 = i.346.24 1  μέσοισι C E D B : μέσσοισι Eust. : μέσσοισιν Musurus | ὠρχεῖτο Mus : ὠρχεῖτ(ο) C D B : ὀρχεῖτ E : ὀρχεῖτο Eust. ‖ 2  Ἄνδρωνα Musurus : Ἄνδρωα C E D B ‖ 6  πάνυ C E D B Mus : πάντων Kaibel ‖ 9  τὸ Μουσεῖον E D B Eust. Mus : τὸ Ἀθήνησι τὸ ἐν πρυτανείῳ Μουσεῖον C : Ἀθήνησι τὸ ἐν πρυτανείῳ del. Schweighäuser ‖ 13  βόσκοντ(ο) C E : βόσκονται D B Eust. Mus πολυφύλλῳ C E D B Eust. : πολυφύλῳ Musurus ‖ 14  χαρακεῖται C E D B Mus : χαρακίται Eust. : χαρακῖται Wachsmuth ‖ 15  Μουσάων C E D B Eust. : Μουσέων Musurus

48

deip nosop histae

καὶ (Chamael. fr. [54] Martano) Μνησίθεος δ᾿ 〈ὁ〉 Ἀθηναῖος (fr. 42 Bertier) Διόνυσον ἰατρόν φησι τὴν Πυθίαν χρῆσαι τιμᾶν Ἀθηναίοις. φησὶ δὲ καὶ Ἀλκαῖος ὁ Μιτυληναῖος ποιητής (fr. 347.1–2)· 22f

οἴνῳ πνεύμονα τέγγε, τὸ γὰρ ἄστρον περιτέλλετο, ἀ δ᾿ ὥρη | χαλεπή, πάντα δ᾿ ἐδίψουν ὑπὸ καύματος.

5

καὶ ἀλλαχοῦ (fr. 352)· πίνωμεν, τὸ γὰρ ἄστρον περιτέλλεται. Εὔπολίς (fr. 158.1–2) τε τὸν Καλλίαν φησὶν ἀναγκάζεσθαι ὑπὸ Πρωταγόρου πίνειν, ἵνα πρὸ τοῦ κυνὸς τὸν πνεύμονα ἔκπλυτον φορῇ.

10

ἡμῖν δ᾿ οὐ μόνον ὁ πνεύμων ἀπεξήρανται, κινδυνεύει δὲ καὶ ἡ καρδία. καίτοι Ἀντιφάνης (fr. 228) λέγει·

23a

τὸ δὲ ζῆν, εἰπέ μοι, τί ἐστι; τὸ πίνειν φήμ᾿ ἐγώ. ‖ ὁρᾷς παρὰ ῥείθροισι χειμάρροις ὅσα δένδρων ἀεὶ τὴν νύκτα καὶ τὴν ἡμέραν βρέχεται, μέγεθος καὶ κάλλος οἷα γίνεται, τὰ δ᾿ ἀντιτείνονθ᾿,

15

5

οἱονεὶ δίψαν τινὰ ἢ ξηρασίαν ἔχοντα, αὐτόπρεμν᾿ ἀπόλλυται.

22e, 22f–3a  Eust. p. 1612.14–17 = i.318.28–32 1  δ᾿ ⟨ὁ⟩ Kaibel : δὲ C E D B ‖ 2  ἰατρόν E Mus : ἰατρ() D : ἰητρ() B : ἰατρός C 4  οἴνῳ πνεύμονα τέγγε C E D B Eust. Mus : τέγγε πνεύμονας οἴνῳ 10.430b περιτέλλετ(ο) C E D B : πυρὶ τέλλεται Musurus : περιτέλλεται 10.430b ‖ 5  ὥρη χαλεπὴ C E D B Mus : ὥρα χαλέπα 10.430b | δ᾿ ἐδίψουν C : δ᾿ ἐδί[. 4 .] D B : δὲ δι[. 5 .] Musurus : δὲ δίψαισ᾿ 10.430b | ὑπὸ C D B Mus : ὐπὰ Ahrens | πάντα δ᾿ ἐδίψουν ὑπὸ καύματος om. E ‖ 7  πίνωμεν C E D B Mus : πώνωμεν Meineke 11  πνεύμονα C D B Mus et Macrob. : πνεύμν E : πλεύμον᾿ Plu. Mor. 699a : 18  γίνεται C E D B Eust. Mus : γίγνεται Morelius

20

i 22e–23c

49

οὕτω τούτοις, φησί, κυνολογήσασιν ἐδόθη πιεῖν. εἴρηται δὲ τὸ βρέχειν καὶ ἐπὶ τοῦ πίνειν. Ἀντιφάνης (fr. 279)· δεῖ γὰρ φαγόντας δαψιλῶς βρέχειν. Εὔβουλος (fr. 123)· 5

10

(Α.) Σίκων ἐγὼ βεβρεγμένος ἥκω καὶ κεκωθωνισμένος. | (Β.) πέπωκας οὗτος; (Α.) πέπωκ᾿ ἐγώ, μὰ Δία τὸν Μενδαῖον.

23b

[42] ὅτι τὸ ἀναπίπτειν κυρίως ἐπὶ ψυχῆς ἐστιν, οἷον ἀθυμεῖν, ὀλιγωρεῖν. Θουκυδίδης πρώτῃ (1.70.5)· νικώμενοι ἐπ᾿ ἐλάχιστον ἀναπίπτουσι. Κρατῖνος (fr. 332) δ᾿ ἐπὶ ἐρετῶν χρᾶται τῇ λέξει· ῥοθίαζε κἀνάπιπτε.

15

καὶ Ξενοφῶν ἐν Οἰκονομικῷ (8.8)· διὰ τί ἄλυποι ἀλλήλοις εἰσὶν οἱ ἐρέται; ἢ ὅτι ἐν τάξει μὲν κάθηνται, ἐν τάξει δὲ προνέουσιν, ἐν τάξει δὲ ἀναπίπτουσιν; ἀνακεῖσθαι δέ φαμεν | ἐπὶ ἀνδριάντος· ὅθεν 23c τοὺς ἐπὶ κατακειμένων χρωμένους τῇ λέξει διέσυρον. Δίφιλος (fr. 124)· ἐγὼ δ᾿ ἕως μέν τινος ἀνεκείμην. πρὸς ὃν δυσχεραίνων ὁ ἑταῖρός φησιν·

20

ἀνάκεισο. Φιλιππίδης (fr. 31)· (Α.) καὶ δειπνῶν ἀεὶ ἀνακείμενος παρ᾿ αὐτόν. καὶ ἐπάγει·

23a–b  Eust. p. 890.49–50 = III.348.5–6 | 23b  Eust. p. 1641.5–8 = i.358.28–32 23b–c*  Eust. p. 1404.5–9 = i.39.11–15 | 23b–d  Suda α 1898 10  ὀλιγωρεῖν C E D B Mus : ὀλιγοδρανεῖν Kaibel ‖ 12  κἀνάπιπτε Musurus : καὶ ἀνάπιπτε C E D B : καὶ ἀναπίπτει Eust. ‖ 14  ἐρέται C E D B Eust. Mus : ἐμπλέοντες Xen. | προνέουσιν C E B Mus : προνέους D : προνεύουσιν Xen. et Eust. ‖ 18  μέν C Eust. Mus : μ() B : μ(ας) E D*

50

deip nosop histae

(Β.) πότερον ἀνδριάντα εἱστία; κατακεῖσθαι δὲ λέγεται καὶ κατακεκλίσθαι, ὡς ἐν Συμποσίοις Ξενοφῶν (e.g. 1.13, 14; 2.23) καὶ Πλάτων (e.g. 175a, 203c). Ἄλεξις (fr. 279)·

23d

ὡς ἔστι κατακεῖσθαι πρὸ δείπνου συμφορά· οὔτε γὰρ ὕπνος δήπουθεν οὐδέν᾿ ἂν λάβοι, | οὐδ᾿ ἃν λέγῃ τις οὐδαμῶς μάθοιμεν ἄν· ὁ νοῦς γάρ ἐστι τῆς τραπέζης πλησίον. ἔστι δὲ εὑρεῖν καὶ ἐπὶ τῆς ἐννοίας ταύτης σπανίως τὸ ἀνακεῖσθαι. σάτυρος παρὰ Σοφοκλεῖ (fr. 756) τοῦτό φησιν ἐπικαιόμενος τῷ Ἡρακλεῖ·

5

10

ἀνακειμένῳ μέσον εἰς τὸν αὐχέν᾿ εἰσαλοίμην. Ἀριστοτέλης ἐν Τυρρηνῶν Νομίμοις (fr. 607 Rose = fr. 472 Gigon)· οἱ δὲ Τυρρηνοὶ δειπνοῦσι μετὰ τῶν γυναικῶν ἀνακείμενοι ὑπὸ τῷ αὐτῷ ἱματίῳ. Θεόπομπος (fr. 65)· | 23e

15

ἐπίνομεν μετὰ ταῦτα κατακείμενοι μαλακώτατ᾿ ἐπὶ τρικλινίῳ, Τελαμῶνος οἰμώζοντες ἀλλήλοις μέλη. Φιλωνίδης (fr. 8)· κατάκειμαι, ὡς ὁρᾶτε, δεκαπάλαι. Εὐριπίδης Κύκλωπι (410)· ἀνέπεσε φάρυγγος αἰθέρ᾿ ἐξανιεὶς βαρύν.

23b–d  Suda α 1898 1  ἀνδριάντα C E Eust. Mus : ἀνδριάντ D B : ἀνδριάντας Meineke ‖ 6–8  οὔτε γὰρ … πλησίον om. E ‖ 6  ὕπνος D B Mus : δεῖπνος C ‖ 7  οὐδ᾿ C D B Mus : οὔθ᾿ Iacobs | μάθοιμεν D B Mus : μάθοιμ᾿ C ‖ 9  σπανίως C E D B Mus : πολλάκις Suda ‖ 10–11  σάτυρος … Ἡρακλεῖ om. E ‖ 10  παρὰ Musurus : πε D B : περὶ C ‖ 15  Τυρρηνοὶ Musurus : Τυρηνοὶ C E B* : Τυρην() D ‖ 21  ὁρᾶτε Musurus : ὁρᾶτ C E : ὁρᾶτ() D B ‖ 23  φάρυγγος C E D B Mus : φάρυγος Scaliger | ἐξανιεὶς C E D B Mus : ἐξανεὶς Porson

20

i 2 3c –24b

51

Ἄλεξις (fr. 295)· μετὰ ταῦτ᾿ ἀναπεσεῖν ἐκέλευον αὐτὴν παρ᾿ ἐμέ. 5

[43] ὅτι τὸ πάσασθαι ἐπὶ τοῦ ἀπογεύσασθαι τίθεται· φησὶ γοῦν Φοῖνιξ πρὸς Ἀχιλλέα· | οὐκ ἤθελον ἅμ᾿ ἄλλῳ ἐν μεγάροισι πάσα- 23f σθαι (cf. Il. 9.486–7). καὶ ἀλλαχοῦ (Od. 3.9)· εὖθ᾿ οἱ σπλάγχν᾿ ἐπάσσαντο· τῶν γὰρ σπλάγχνων ἀπογεύονται μόνον, ὡς ἂν ὀλίγων πολὺς ὅμιλος. καὶ ὁ Πρίαμος δὲ πρὸς Ἀχιλλέα φησί (Il. 24.641)· ‖

10

νῦν δὲ καὶ σίτου πασάμην·

24a

οἰκεῖον γὰρ τοῦ τηνικάδε ἀτυχήσαντος ἀπογεύσασθαι μόνον· εἰς κόρον γὰρ ἐλθεῖν οὐκ εἴα τὸ πένθος· διὸ καὶ ὁ τὸ σύνολον οὐ γευσάμενος τροφῆς (Od. 4.788) κεῖτ᾿ ἄσιτος, ἄπαστος. 15

ἐπὶ δὲ τῶν ἀποπληρουμένων οὐδέποτε λέγει τὸ πάσασθαι ἀλλ᾿ ὁπόσα δηλοῖ κόρον (Od. 6.99)· αὐτὰρ ἐπεὶ σίτου τάρφθεν, καί (e.g. Il. 1.469; Od. 1.150)· ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο.

20

οἱ δὲ νεώτεροι καὶ ἐπὶ τοῦ πληρωθῆναι τιθέασι τὸ πάσασθαι. Καλλίμαχος (fr. 476)· | μύθου δὲ πασαίμην ἥδιον. Ἐρατοσθένης (fr. 29, p. 65 Powell)·

25

ὀπταλέα κρέα 23e–4a*  Eust. p. 1178.17–20 = IV.306.22–307.6 7  σπλάγχν᾿ ἐπάσσαντο C E D B Mus : σπλάγχν᾿ ἐπάσαντο Eust. : σπλάγχν᾿ ἐπάσαντο vel σπλάγχνα πάσαντο Hom. ‖ 8  μόνον Eust. : μόνων C E D B Mus | fort. ὀλίγων ⟨ὄντων⟩ ‖ 10  δὲ C E D B : δὴ Musurus et Hom. : om. Eust.

24b

52

deip nosop histae

ἐκ τέφρης ἐπάσαντο τά τ᾿ ἀγρώσσοντες ἕλοντο. [44] ποτίκολλον ἅτε ξύλον παρὰ ξύλῳ, φησὶν ὁ Θηβαῖος μελοποιός (Pi. fr. 241). ἔτι Περὶ τοῦ τῶν ἡρώων βίου. ὅτι Σέλευκός (fr. 26 Müller) φησι τὴν παρ᾿ Ὁμήρῳ δαῖτα θάλειαν στοιχείων μεταθέσει δίαιταν εἶναι· τὸ δὲ ἀπὸ τοῦ δαίσασθαι λέγειν βιαιότερόν ἐστι. ὅτι Καρύστιος ὁ Περγαμηνὸς (fr. 14, FHG iv.359) ἱστορεῖ τὰς Κερκυραίας γυναῖκας ἔτι καὶ νῦν σφαιριζούσας ᾄδειν. σφαιρίζουσι δὲ παρ᾿ Ὁμήρῳ οὐ μόνον ἄνδρες ἀλλὰ καὶ γυναῖκες (Od. 6.100–1), καὶ δίσκοις δὲ καὶ ἀκοντίοις μετά τινος συμμετρίας ἐχρῶντο (Od. 4.626)· | 24c

5

10

δίσκοισι τέρποντο καὶ αἰγανέῃσιν ἱέντες· τὸ γὰρ τερπνὸν τὴν κακοπάθειαν κουφίζει. καὶ ἐπὶ κυνηγέσια δὲ ἐξίασιν οἱ νέοι πρὸς μελέτην τῶν πολεμικῶν κινδύνων καὶ ἐπὶ θήρας παντοίας· ἀφ᾿ ὧν ῥωμαλεώτεροι καὶ ὑγιεινότεροι διετέλουν, ὡς ὅτε (cf. Il. 12.43–4)

15

πυργηδὸν σφέας αὐτοὺς ἀρτύνουσι καὶ ἀντίον ἱστάμενοι ἀκοντίζουσιν. ἴσασι δὲ καὶ λουτρὰ ἄκη πόνων παντοία, κόπον μὲν θαλάττῃ λύοντες, ἣ μάλιστα τοῖς νεύροις ἐστὶ πρόσφορος, ἀναχαλῶντες δὲ 24d ταῖς ἐμβάσεσι τὰς τῶν μυῶν συντάσεις, | εἶτ᾿ ἐπαλείφοντες λίπα

24c–e*  Eust. p. 1481.56–63 = i.145.22–30 III.130.16–21

|

24c–d  Eust. p. 824.35–9 =

1  ἀγρώσσοντες Musurus : ἀγρώσοντες D : ἀγρώσσονες C B : ἀγρώσσον(ες) E 4  ἔτι Περὶ τοῦ τῶν ἡρώων βίου praeb. C rubr.Emg D B : om. Musurus 6  στοιχείων Musurus : στοιχ C E D B : στοιχείου Eust. ‖ 8–9  ὅτι Καρύστιος ... ᾄδειν praeb. C : om. E D B Mus ‖ 13  δίσκοισι C E D B : δίσκοισιν Musurus et Hom. ‖ 14  κυνηγέσια Casaubon : κυνηγεσίᾳ, κυνηγεσία vel κυνηγέσιᾳ C E D B Mus ‖ 17  ὡς ὅτε C E D B Mus : ὡς del. Wilamowitz : lac. post ὅτε stat. Desrousseaux ‖ 18  πυργηδὸν] ἐν π(αρα)βολῇ Ὁμηρικῇ Emg ‖ 21  λύοντες Eust.(1) et Musurus : λούοντες C E D B Eust.(2)

20

i 24b– 24f

53

πρὸς τὸ μὴ ξηρανθέντος τοῦ ὕδατος ἀπεσκληρυμμένα γίνεσθαι τὰ σώματα· οἱ γοῦν ἀπὸ τῆς σκοπιᾶς ἐπανελθόντες (Il. 10.572–3) ἱδρῶ πολλὸν ἀπενίζοντο θαλάσσῃ κνήμας ἰδὲ λόφον ἀμφί τε μακρούς. 5

καὶ οὕτως ἀναψύξαντες (Il. 10.576–8) ἐς ἀσαμίνθους βάντες ἐυξέστας λούσαντο· καὶ ἀλειψάμενοι λίπ᾿ ἐλαίῳ δείπνῳ ἐφιζανέτην.

10

ἔστι καὶ τρόπος ἕτερος καμάτων λύσεως ἐκ τῶν κατὰ κεφαλῆς καταιονήσεων (Od. 10.362)· θυμῆρες κεράσασα κατὰ κρατός τε καὶ ὤμων· |

15

20

αἱ γὰρ ἐμβάσεις περικεχυμένου πανταχόθεν τοῖς πόροις τοῦ ὕδα- 24e τος φράττουσι τὴν τῶν ἱδρώτων ἔκκρισιν καθάπερ ἂν εἴ τις ἠθμὸς εἰς ὕδωρ βληθῇ· διέξεισι γὰρ οὐθέν, εἰ μή τις αὐτὸν μετεωρίσας τοῖς πόροις ἀναψυχὴν καὶ διέξοδον εἰς τὸ ἔξω παράσχῃ, ὡς Ἀριστοτέλης εἴρηκεν ἐν τοῖς Φυσικοῖς Προβλήμασι (fr. 236 Rose = fr. 762 Gigon) ζητῶν διὰ τί οἱ ἱδροῦντες, ἐπὰν ἔλθωσιν εἰς θερμὸν ἢ ψυχρὸν ὕδωρ, οὐκέτι ἱδροῦσιν ἕως πάλιν ἐπανέλθωσιν ἀπὸ τῶν ἐμβάσεων. [45] παρετίθετο δὲ τοῖς ἥρωσι δειπνοῦσι καὶ λάχανα. | ὅτι δὲ οἴδασι τὰς λαχανείας δῆλον ἐκ τῶν (Od. 7.127) 24f παρὰ νείατον ὄρχον

24d–e  Suda α 1268 1  ξηρανθέντος Eust.(1) : ῥανθέντος C E D B Eust.(2) Mus | ἀπεσκληρυμμένα Musurus : ἀπεσκληρυμένα E D B : ἀπεσκληρημένα C : ἀπεσκληρύνθαι Eust.(1) : κατεσκληρυμμένα Eust.(2) ‖ 2  σκοπιᾶς Eust.(1–2) : σκοπῆς E : σκοπ C D B : σκοπιῆς Musurus ‖ 3  ἀπενίζοντο C E D B Eust.(2) Mus et Hom. : ἀπεννίζοντο Cauer ‖ 4  μακρούς C E D* B* : μηρούς Hom. et Musurus 7  ἀλειψάμενοι C E D B Eust.(2) Mus : ἀλειψαμένω Hom. ‖ 9  κεφαλῆς Eust.(1) Mus : κεφαλὴν C E D B ‖ 12  πανταχόθεν C E D B : πάντοθεν Eust.(1) et Suda ‖ 14  βληθῇ D Eust.(1) : βληθὴ B : βληθ() C E : βληθείη Musurus : βληθείς Suda ‖ 15  τὸ C D B Mus : τὰ Eust.(1) : om. E ‖ 17  ἐπὰν ἔλθωσιν Musurus : ἔλθωσιν (ἐπὰν om.) E : ἐπὰν ἐλαθῶ C* D B ‖ 18  ἕως 〈ἂν〉 Meineke 20  τὰς λαχανείας C E D B Mus : τὴν λαχανείαν scripsit Ath.

54

deip nosop histae

κοσμητῶν πρασιῶν. ἀλλὰ μὴν καὶ τοῖς κακοχυμοτάτοις ἐχρῶντο (Il. 11.630)· ἐπὶ δὲ κρόμυον ποτοῦ ὄψον. ἐπιμελουμένους δὲ αὐτοὺς εἰσάγει καὶ τῶν ἀκροδρύων (cf. Od. 7.120–1)· 25a

5

ὄχνη γὰρ ἐπ᾿ ὄχνῃ που γηράσκει, σῦκον δ᾿ ‖ ἐπὶ σύκῳ· διὸ καὶ τῶν δένδρων τὰ μὲν καρποφόρα καλὰ προσαγορεύει (Od. 7.114–15)· ἔνθα δένδρεα καλὰ πεφύκει, ὄγχναι καὶ ῥοιαὶ καὶ μηλέαι,

10

τὰ δ᾿ εἰς ξυλείαν εὔθετα μακρά, τοῖς ἐπιθέτοις τὰς χρήσεις διαστέλλων (Od. 5.238–9)· ἔνθα δένδρεα μακρὰ πεφύκει, κλήθρη τ᾿ αἴγειρός τ᾿, ἐλάτη τ᾿ ἦν οὐρανομήκης. ἀρχαιοτέρα δ᾿ ἦν καὶ τῶν Τρωικῶν ἡ τούτων χρῆσις. Τάνταλος 25b (cf. Od. 11.582–92) οὖν οὐδὲ θανὼν ἀπαλλάττεται τῆς | τούτων

ἐπιθυμίας, εἴπερ ὁ κολάζων αὐτὸν θεὸς προσείων, καθάπερ οἱ τὰ ἄλογα τῶν ζῴων τοῖς θαλλοῖς ἄγοντες, τοὺς τοιούτους καρποὺς 24f  Eust. p. 872.36 = III.289.20 | 25a  Eust. p. 1532.38–41 = i.211.20–4 25a–b  Eust. p. 1701.1–12 = i.437.14–16 1  τοῖς κακοχυμοτάτοις] κακοχυμωττ κρομύοις E : ἐγκακοχυμοττ κρομύοις C : τοῖς κακοχυμότητα τοῖς κρομύοις D : τοῖς κακοχυμοττ τοῖς κρομύοις B : τοῖς κακοχυμωτάτοις κρομύοις Eust. : (τοῖς) κρομύοις (glossam) delevi : καίτοι κακοχυμοτάτοις τοῖς κρομύοις Desrousseaux ‖ 3  ποτοῦ C D B : ποτ E : ποτῷ Hom. et Musurus ‖ 6  ὄχνη … ὄχνῃ C E Mus : ὄγχνη … ὄγχνῃ D B et Hom. που C E D B Mus : om. Hom. : ⟨φησί⟩ που Kaibel | γηράσκει D B Mus et Hom. : γηράσκων C : γηράσκουσι E ‖ 10  καλὰ πεφύκει C E D B Mus : μακρὰ πεφύκασι Hom. ‖ 14  ἔνθα C E D B : ἔνθεν E Mus : ὅθι Hom. ‖ 15  τ᾿2 Mus et Hom. : τε C E D B ‖ 17  οὖν C E D B Mus : γοῦν Dindorf | ἀπαλλάττεται C D B : ἀπαλλάττετο E : ἀπηλλάττετο Musurus ‖ 18  ὁ C E Eust. Mus : καὶ D B προσείων Casaubon, cf. Pl. Phdr. 230d : προσιών C E D B Eust. Mus ‖ 19  τοὺς τοιούτους καρποὺς Casaubon : τοῖς τοιούτοις καρποῖς C E D B Mus : τοιούτοις καρποῖς Eust.

15

55

i 24f–25d

ἀποκρούεται αὐτὸν τῆς ἀπολαύσεως ὅτε τῆς ἐλπίδος ἐγγὺς ἔλθοι. καὶ Λαέρτην δ᾿ Ὀδυσσεὺς ἀναμιμνήσκει ὧν ἔδωκεν αὐτῷ παιδὶ ὄντι (Od. 24.340)· ὄγχνας μοι δῶκας τρισκαίδεκα, 5

10

15

20

καὶ τὰ ἑξῆς. [46] ὅτι δὲ καὶ ἰχθῦς ἤσθιον Σαρπηδὼν δῆλον ποιεῖ ὁμοιῶν τὴν ἅλωσιν πανάγρου δικτύου θήρᾳ (Il. 5.487–8). καίτοι Εὔβουλος (fr. 118) κατὰ τὴν κωμικὴν χάριν φησὶ παίζων· | ἰχθὺν δέ που Ὄμηρος ἐσθίοντ᾿ εἴρηκε τίνα τῶν Ἀχαιῶν; κρέα δὲ μόνον ὤπτων, ἐπεὶ ἕψοντά γ᾿ οὐ πεποίηκεν αὐτῶν οὐδέν᾿, ἀλλ᾿ οὐδὲ μικρόν. οὐδ᾿ ἑταίραν εἶδέ τις αὐτῶν, αὑτοὺς δ᾿ ἔδεφον ἐνιαυτοὺς δέκα. πικρὰν στρατιὰν δ᾿ εἶδον, οἵτινες πόλιν μίαν λαβόντες εὐρυπρωκτότεροι πολὺ τῆς πόλεως ἀπεχώρησαν ἧς εἷλον τότε.

25c

5

οὐδὲ τὸν ἀέρα δ᾿ 〈οἱ〉 ἥρωες τοῖς ὄρνισιν εἴων ἐλεύθερον παγίδας καὶ νεφέλας ἐπὶ ταῖς κίχλαις καὶ | πελειάσιν ἱστάντες. ἐγυμνάζον- 25d το δὲ πρὸς ὀρνεοθηρευτικὴν καὶ τὴν πελειάδα τῇ μηρίνθῳ κρεμάντες ἀπὸ νηὸς ἱστοῦ καὶ τοξεύοντες ἑκηβόλως εἰς αὐτήν, ὡς ἐν τῷ Ἐπιταφίῳ (Il. 23.852–6) δηλοῦται. παρέλιπε δὲ τὴν χρῆσιν τῶν λαχάνων καὶ 〈τῶν〉 ἰχθύων καὶ τῶν ὀρνίθων διά τε τὴν λιχνείαν καὶ προσέτι τὴν ἐν ταῖς σκευασίαις ἀπρέπειαν ἐλάττω κεκρικὼς

25b–c  Eust. p. 1720.29–30 = ii.22.28–9 1  ἀποκρούεται Musurus : ἀποκρούεσθαι, sed στs (i.e. ἀποκρούσται vel sim.) E : ἀποκρύψαι C D B ‖ 9  v. 1 sic C E D B Eust. (ἐσθίωντ᾿ D B) : ἰχθὺν δὲ ποῦ γ᾿ Ὄμηρος ἐσθίοντ᾿ εἴρηκε γε Musurus : ἰχθὺν δ᾿ Ὄμηρος ἐσθίοντ᾿ εἴρηκε ποῦ Morelius ‖ 11  οὐδέν᾿ C E D B : οὐδένα Musurus ‖ 13  αὑτοὺς] αὐτοὺς C E D B : ἑαυτοὺς Musurus ‖ 14  στρατιὰν C E D B : στρατείαν Musurus ‖ 16  πόλεως C D B Mus : πόλ E : πόλεος Canter ‖ 17  〈οἱ〉 add. Schweighäuser ‖ 19  καὶ del. Kaibel ‖ 19–20  κρεμάντες vel κρέμαντες C E D B Mus : κρεμῶντες Nauck : fort. κρεμαννύντες ‖ 21  παρέλιπε Musurus : παρέλιπ C E : παρέλιπον D B 22  ⟨τῶν⟩ add. Desrousseaux (vel ante ὀρνίθων delendum) | λιχνείαν D Bpc Mus : λίχναν C E : λίχν* Bac

56

deip nosop histae

ἡρωικῶν καὶ θείων ἔργων. ὅτι δὲ καὶ ἑφθοῖς ἐχρῶντο κρέασιν ἐμφανίζει ἐν οἷς λέγει (Il. 21.362–3)· ὡς δὲ λέβης ζεῖ κνίσσῃ μελδόμενος ἁπαλοτρεφέος σιάλοιο. | 25e καὶ ὁ κατ᾿ Ὀδυσσέως ἀφεθεὶς ποῦς βοὸς (Od. 20.299) τούτου ση- 5

μεῖον· πόδα γὰρ βόειον οὐδεὶς ὀπτᾷ. καὶ τό· (e.g. Od. 1.141–2) κρειῶν δὲ πίνακας παρέθηκεν ἀείρας παντοίων, οὐ μόνον τὴν τῶν κρεῶν ἐξαλλαγὴν δηλοῖ, ὡς ὀρνίθεια, χοίρεια, ἐρίφεια, βόεια λέγων, ἀλλὰ τὴν σκευασίαν ὡς ποικίλην ἔχοντα καὶ οὐ μονοειδῆ ἀλλὰ περιττήν· ὡς ἀνακύπτειν τὰς Σικελικὰς καὶ Συβαριτικὰς καὶ Ἰταλικὰς τραπέζας, ἤδη δὲ καὶ Χίας· μαρτυροῦν25f ται γὰρ καὶ Χῖοι οὐκ ἔλαττον τῶν προειρημένων | ἐπὶ ὀψαρτυτικῇ. Τιμοκλῆς (fr. 39)· Χῖοι πολὺ ἄριστ᾿ ἀνευρήκασιν ὀψαρτυσίαν. κοιμῶνται δὲ μετὰ γυναικῶν παρ᾿ Ὁμήρῳ οὐ μόνον οἱ νέοι ἀλλὰ καὶ οἱ γέροντες Φοῖνιξ τε καὶ Νέστωρ· μόνῳ Μενελάῳ οὐ συνέζευκται γυνὴ διὰ γυναῖκα γαμετὴν ἡρπασμένην τὴν στρατείαν πεποιημένῳ. [47] παλαιὸν μὲν οἶνον, ἄνθεα δ᾿ ὕμνων νεωτέρων Πίνδαρος (O. 9.48–9) ἐπαινεῖ. Εὔβουλος (fr. 122) δέ φησιν· ἄτοπὸν δὲ τὸν μὲν οἶνον εὐδοκιμεῖν ἀεὶ 25d–e  Eust. p. 1482.36–41 = i.146.13–16 | 25e  Eust. p. 1360.10–13 = IV.936.16–21 | 25f–6a  Eust. p. 1422.46–9 = i.66.19–23 3  ζεῖ C E D B Mus : ζέει Eust. et Hom. ‖ 7  κρειῶν δὲ C E D B Mus : κρειῶν Eust. : δὲ κρειῶν Hom. ‖ 12  καὶ Ἰταλικὰς C E Mus : καὶ Ἰταλικαὶ (structura mutata) Eust. : καὶ ἰατρικὰς D B : ut glossam del. Kaibel 12–13  μαρτυροῦνται E D Eust. Mus : μαρτυροῦντ(ο) C B ‖ 14–16  Τιμοκλῆς … ὀψαρτυσίαν om. E Mus ‖ 16  ἀνευρήκασιν D B : ἀνευρίκα(σιν) C | ὀψαρτυσίαν Austin : ὀψαρτσ C : ὀψαρττ D B : ὀψαρτυτικήν Casaubon : ὀψαρτυσίας Desrousseaux ‖ 24  δὲ C E D B : γε Eust. : τε Musurus

10

15

20

57

i 25d–26d

παρὰ ταῖς ἑταίραις τὸν παλαιόν, ἄνδρα δὲ μὴ τὸν παλαιὸν ἀλλὰ τὸν νεώτερον.

5

10

15

20

25

τὸ αὐτὸ ‖ δὲ καὶ Ἄλεξις (fr. 284) σχεδὸν ἀπαραλλάκτως τοῦ σφόδρα μόνου κειμένου ἀντὶ τοῦ ἀεί. ὄντως δὲ ὁ παλαιὸς οἶνος οὐ πρὸς ἡδονὴν μόνον ἀλλὰ καὶ πρὸς ὑγίειαν προσφορώτερος· πέσσει τε γὰρ μᾶλλον τὰ σῖτα καὶ λεπτομερὴς ὢν εὐανάδοτός ἐστι δύναμίν τε τοῖς σώμασιν ἐμποιεῖ τὸ αἷμά τε ἐνερευθὲς καὶ εὐανάδοτον κατασκευάζει καὶ τοὺς ὕπνους ἀταράχους παρέχει. ἐπαινεῖ δὲ Ὄμηρος (Od. 9.209–11) τὸν ἐπιδεχόμενον ἱκανὴν κρᾶσιν, ὡς τὸν τοῦ Μάρωνος. ἐπιδέχεται δὲ πλείω κρᾶσιν ὁ παλαιὸς οἶνος διὰ τὸ | μᾶλλον θερμὸς γίνεσθαι παλαιούμενος. ἔνιοι δὲ καὶ τὴν Διονύσου φυγὴν εἰς τὴν θάλασσαν (Il. 6.135–6) οἰνοποιίαν σημαίνειν φασὶ πάλαι γνωριζομένην· ἡδὺν γὰρ εἶναι τὸν οἶνον παρεγχεομένης θαλάσσης. ἐπαινῶν δὲ Ὄμηρος τὸν μέλανα οἶνον πολλάκις αὐτὸν καὶ αἴθοπα καλεῖ (e.g. Il. 1.462)· δυναμικώτατος γάρ ἐστι καὶ μένων ἐν ταῖς ἕξεσι τῶν πινόντων πλεῖστον χρόνον. Θεόπομπος (FGrH 115 F 276) δέ φησι παρὰ Χίοις πρώτοις γενέσθαι τὸν μέλανα οἶνον, καὶ τὸ φυτεύειν δὲ καὶ θεραπεύειν ἀμπέλους Χίους πρώτους μαθόντας παρ᾿ | Οἰνοπίωνος τοῦ Διονύσου, ὃς καὶ συνῴκισε τὴν νῆσον, τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις μεταδοῦναι. ὁ δὲ λευκὸς οἶνος ἀσθενὴς καὶ λεπτός. ὁ δὲ κιρρὸς πέττει ῥᾷον ξηραντικὸς ὤν. [48] περὶ Ἰταλικῶν οἴνων φησὶν ὁ παρὰ τούτῳ τῷ σοφιστῇ Γαληνός· ὁ Φαλερῖνος οἶνος ἀπὸ ἐτῶν δέκα ἐστὶ πότιμος καὶ 〈ἀκμάζει〉 ἀπὸ πεντεκαίδεκα μέχρι εἴκοσιν· ὁ δ᾿ ὑπὲρ τοῦτον ἐκπίπτων τὸν χρόνον κεφαλαλγὴς καὶ τοῦ νευρώδους καθάπτεται. εἴδη δ᾿ αὐτοῦ δύο, ὁ αὐστηρὸς καὶ ὁ γλυκάζων· οὗτος δὲ τοιοῦτος γίνεται ὅταν | ὑπὸ τὸν τρυγητὸν νότοι πνεύσωσι, παρ᾿ ὃ καὶ 26a–c*  Eust. p. 1449.15–22 = i.102.31–40 III.250.23–251.1

|

26b–c  Eust. p. 862.11–14 =

5  ὑγίειαν E Mus : ὑγείαν C D B Eust. ‖ 13  παρεγχεομένης E Mus : παρεγχεόμενον B : παρεγχεομέν C D ‖ 15  καλεῖ Musurus : καλ() E : καλῶν C D B : fort. ἐπαινεῖ … καλῶν ‖ 19  Οἰνοπίωνος Eust.(1–2) et Musurus : Οἰνωπίωνος C E : Οἰνοποίωνος D B ‖ 20  συνῴκισε Musurus : συνώκησε vel συνῴκησε C E D B : συνοικίσαντος (structura mutata) Eust.(1) ‖ 25  ⟨ἀκμάζει⟩ add. Desrousseaux ‖ 26  κεφαλαλγὴς E : κεφαλαλγ(κ) C D B : κεφαλαλγικὸς Musurus

26a

26b

26c

26d

58

deip nosop histae

μελάντερος γίνεται. ὁ δὲ μὴ οὕτω τρυγηθεὶς αὐστηρός τε καὶ τῷ χρώματι κιρρός. καὶ τοῦ Ἀλβανοῦ δὲ οἴνου εἴδη δύο, ὁ μὲν γλυκάζων, ὁ δ᾿ ὀμφακίας· ἀμφότεροι δὲ ἀπὸ πεντεκαίδεκα ἐτῶν ἀκμάζουσι. 〈ὁ〉 Συρεντῖνος δὲ ἀπὸ πέντε καὶ εἴκοσιν ἐτῶν ἄρχεται γίνεσθαι πότιμος· ὢν γὰρ ἀλιπὴς καὶ λίαν ψαφαρὸς μόλις πεπαίνεται· καὶ παλαιούμενος σχεδὸν μόνοις ἐστὶν ἐπιτήδειος τοῖς χρωμένοις διηνεκῶς. ὁ δὲ Ῥηγῖνος τοῦ Συρεντίνου λιπαρώτερος | 26e ὢν χρήσιμος ἀπὸ ἐτῶν πεντεκαίδεκα. χρήσιμος καὶ ὁ Πριούερνος λεπτομερέστερος ὢν τοῦ Ῥηγίνου ἥκιστά τε καθαπτόμενος κεφαλῆς. τούτῳ ἐμφερὴς ὁ Φορμιανός, ταχὺ δὲ ἀκμάζει καὶ λιπαρώτερός ἐστιν αὐτοῦ. βραδέως δ᾿ ἀκμάζει ὁ Τριφολῖνος, ἐστὶ δὲ τοῦ Συρεντίνου γεωδέστερος. ὁ δὲ Στατανὸς τῶν πρώτων ἐστὶν οἴνων, ἐμφερὴς τῷ Φαλερίνῳ, κουφότερος, οὐ πληκτικός. ὁ Τιβουρτῖνος λεπτός, εὐδιάπνευστος, ἀκμάζων ἀπὸ ἐτῶν δέκα· κρείττων δὲ 26f γίνεται παλαιούμενος. | ὁ Λαβικανὸς ἡδὺς καὶ λιπαρὸς τῇ γεύσει, μεταξὺ Φαλερίνου καὶ Ἀλβανοῦ· ἡ δὲ αὐτοῦ πόσις ἀπὸ ἐτῶν δέκα. ὁ Γαυρανὸς δὲ καὶ ὀλίγος καὶ κάλλιστος, προσέτι τε εὔτονος καὶ παχύς, Πραινεστίνου δὲ 〈καὶ〉 Τιβουρτίνου λιπαρώτερος. ὁ Μαρσικὸς πάνυ αὐστηρός, εὐστόμαχος δέ. γίνεται δὲ καὶ περὶ τὴν Καμπανίας Κύμην ὁ καλούμενος Οὐλβανός, κοῦφος, πότιμος ἀπὸ

26d–e*  Eust. p. 871.32–4 = III.285.1–3 4  ⟨ὁ⟩ Συρεντῖνος δὲ Desrousseaux ‖ 6  μόνοις Brunck : μόνος C E Mus : μόνον D : μόν B ‖ 7–9  τοῦ Συρεντίνου … τοῦ Ῥηγίνου om. E ‖ 9  καθαπτόμενος Musurus : καθαπτόμν E : καθαπτομένου C D B ‖ 10  Φορμιανός E Mus : Φορμιάν C D B ‖ 11  βραδέως D B : βραδ() C : βράδιον E Mus 12  γεωδέστερος Musurus : γεό, i.e. γεό(δης) C E D B : γενικός Desrousseaux 13  κουφότερος 〈δέ〉 Kaibel ‖ 15  ὁ Λαβικανὸς … καὶ εὐστόμαχος om. E 16  rectius ⟨τοῦ⟩ Φαλερίνου καὶ ⟨τοῦ⟩ Ἀλβανοῦ | ἡ δὲ αὐτοῦ πόσις D B Mus : ὁ δὲ ἄρχεται τῆς πόσεως C ‖ 17  ὁ Γαυρανὸς Casaubon (scripsit Γαύρανος) : ἀ[. 2–3 .]γαυρανὸς C : ἀγ γαύρανος D B Mus | εὔτονος, i.e. ΕΥΤ- D B Mus : εὔγονος, i.e. ΕΥΓ- C ‖ 18  Πραινεστίνου D B Mus : Πρινεστίνου C* : rectius ⟨τοῦ⟩ Πραινεστίνου | 〈καὶ〉 add. Musurus | rectius ⟨τοῦ⟩ Τιβουρτίνου 19  Μαρσικὸς D B : Μαρσικὸς δὲ C ‖ 20  Καμπανίας Musurus : Καμπανίαν D B : Καμπανίος C : fort. delendum | πότιμος κοῦφος C D B Mus : κοῦφος, πότιμος Schweighäuser : fort. κοῦφος, πότιμος, ⟨χρήσιμος⟩ vel πότιμος 〈καὶ〉 κοῦφος

5

10

15

20

i 26d–27c

5

10

15

20

59

ἐτῶν πέντε. ὁ Ἀ〈γκω〉νιτανὸς χρηστός, λιπαρός, πό[τιμος ‖ ἀπὸ 27a ἐτῶν … ]. ὁ Βυξεντῖνος ἐμφερῶς ἔχει τῷ Ἀλβανῷ τῷ ὀμφακίᾳ· ἐστὶ δὲ δυνάμει 〈…〉 καὶ εὐστόμαχος. ὁ Οὐελίτερνος δὲ ἡδὺς πινόμενος, εὐστόμαχος· ἴδιον δ᾿ αὐτοῦ τὸ μὴ δοκεῖν ἀπαρέγχυτος εἶναι· ἐμφαίνει γὰρ ὡς ἐμμεμιγμένου αὐτῷ ἑτέρου. ὁ Καληνὸς κοῦφος, τοῦ Φαλερίνου εὐστομαχώτερος. εὐγενὴς δὲ καὶ ὁ Καίκουβος, πληκτικός, εὔτονος· παλαιοῦται δὲ μετὰ ἱκανὰ ἔτη. ὁ Φουνδανὸς εὔτονος, πολύτροφος, κεφαλῆς καὶ στομάχου ἅπτεται· διὸ οὐ πολὺς ἐν συμποσίοις πίνεται. πάντων | δὲ τούτων ὁ Σαβῖνος 27b κουφότερος, ἀπὸ ἐτῶν ἑπτὰ ἐπιτήδειος πίνεσθαι μέχρι πεντεκαίδεκα. ὁ δὲ Σιγνῖνος μέχρις ἐτῶν ἓξ χρήσιμος, παλαιωθεὶς δὲ πολὺ χρησιμώτερος. ὁ Νουμεντανὸς ἀκμάζει ταχὺ καὶ ἀπὸ ἐτῶν πέντε πότιμός ἐστιν· ἐστὶ δ᾿ οὔτε λίαν ἡδὺς οὔτε λεπτός. ὁ Σπωλητῖνος καὶ 〈…〉 πινόμενος ἡδύς, καὶ τῷ χρώματι χρυσίζει. 〈ὁ〉 Αἰκουανὸς κατὰ πολλὰ τῷ Συρεντίνῳ παρεμφερής. ὁ Βαρῖνος λίαν αὐστηρὸς καὶ ἀεὶ ἑαυτοῦ κρείττων γίνεται. εὐγενὴς καὶ ὁ Καυκῖνος | καὶ τῷ Φαλερίνῳ ἐμφερής. ὁ Βενεφρανὸς εὐστόμαχος 27c καὶ κοῦφος. ὁ ἐν Νεαπόλει Τρεβιλλικὸς εὔκρατος τῇ δυνάμει, εὐστόμαχος, εὔστομος. ὁ Ἔρβουλος ἐν ἀρχῇ μέν ἐστι μέλας, μετ᾿ οὐ πολλὰ δὲ ἔτη λευκὸς γίνεται· ἐστὶ δὲ λίαν κοῦφος καὶ τρυφερός. ὁ Μασσαλιήτης καλός, ὀλίγος δὲ γίνεται, παχύς, σαρκώδης. 〈ὁ〉 Ταραντῖνος δὲ καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ κλίματος τούτου πάντες ἁπαλοί, οὐ πλῆξιν, οὐ τόνον ἔχοντες, ἡδεῖς, εὐστόμαχοι. ὁ δὲ Μαμερτῖνος ἔξω 27c  Eust. p. 871.30 = III.284.21–2 1  ὁ Ἀ〈γκω〉νιτανὸς Casaubon : ὁ ἀς[. 3 .]νιτάνος D B : ὁ ἀς[. 6 .]νιτάνος Mus : ὁ[. 2–3 .]νιτάνος C ‖ 1–2  πό[τιμος ἀπὸ ἐτῶν … ] Dindorf : πό[. 3 .] C : ποσ[. 3 .] D B : ποσ[. 6 .] Mus : πως Casaubon ‖ 2  ἐμφερῶς Dindorf : ἐμφερ D B : [. 2 .]φες C : ἐμφερὲς Musurus ‖ 3  ἐστὶ C Mus : ἔ[. 3 .] D B | e.g. ⟨πολύτροφος⟩ Kaibel : δυνατὸς pro δυνάμει Musurus | Οὐελίτερνος, i.e. ΟΥΕΛΙ- Schweighäuser : Οὐέντερνος, i.e. ΟΥΕΝ- C E D B : Οὐέτερος Mus 6–7  Καίκουβος Musurus : Κέκουβος C E D B ‖ 13–14  sic Desrousseaux : ὁ Σπωλητῖνος οἶνος καὶ πινόμενος ἡδὺς C D B : ὁ Σπωλητῖνος οἶνος δὲ καὶ πινόμενος ἡδὺς Epc : ὁ Σπωλητῖνος (Σπολητῖνος Mus) δὲ καὶ πινόμενος οἶνος ἡδὺς Eac Mus ‖ 15  Αἰκουανὸς Kaibel : Ἀκουανὸς C E D B : Καπυανὸς Musurus : ⟨ὁ⟩ add. Desrousseaux | Βαρῖνος Kaibel : Βαρβῖνος C E D B Mus : Βαβῖνος Desrousseaux, cf. Plin. Nat. 14.69 Babbiae ‖ 19  vel εὐστόμαχος vel εὔστομος ut v.l. fort. delendum ‖ 21  Μασσαλιήτης C E D B : Μασσαλιώτης Musurus | ⟨ὁ⟩ add. Desrousseaux

60

deip nosop histae

27d μὲν τῆς Ἰταλίας | γίνεται, καὶ γινόμενος ἐν Σικελίᾳ καλεῖται

Ἰταλικός· ἡδὺς δ᾿ ἐστί, κοῦφος, εὔτονος. ὅτι παρ᾿ Ἰνδοῖς τιμᾶται δαίμων, ὥς φησι Χάρης ὁ Μιτυληναῖος (FGrH 125 F 17), ὃς καλεῖται Σοροάδειος· ἑρμηνεύεται δὲ Ἑλλάδι φωνῇ Οἰνοποιός. [49] ὅτι Ἀντιφάνης (fr. 233) που ὁ χαρίεις τὰ ἐξ ἑκάστης πόλεως ἰδιώματα οὕτω καταλέγει·

27e

ἐξ Ἤλιδος μάγειρος, ἐξ Ἄργους λέβης, Φλιάσιος οἶνος, ἐκ Κορίνθου στρώματα, ἰχθῦς Σικυώνιος, Αἰγίου δ᾿ αὐλητρίδες, | τυρὸς Σικελικός, μύρον ἐξ Ἀθηνῶν, ἐγχέλυς Βοιώτιαι.

5

10

5

Ἕρμιππος (fr. 63) δ᾿ οὕτως·

27f

ἔσπετε νῦν μοι, Μοῦσαι Ὀλύμπια δώματ᾿ ἔχουσαι, ἐξ οὗ ναυκληρεῖ Διόνυσος ἐπ᾿ οἴνοπα πόντον, ὅσσ᾿ ἀγάθ᾿ ἐν ἀνθρώποις δεῦρ᾿ ἤγαγε νηὶ μελαίνῃ. ἐκ μὲν Κυρήνης καυλὸν καὶ δέρμα βόειον, ἐκ δ᾿ Ἑλλησπόντου σκόμβρους καὶ πάντα ταρίχη, 5 ἐκ δ᾿ αὖ Ἰταλίας χόνδρον καὶ πλευρὰ βόεια· καὶ παρὰ Σιτάλκου ψώραν Λακεδαιμονίοις, καὶ παρὰ Περδίκκου ψεύδη ναυσὶ πάνυ πολλαῖς. | αἱ δὲ Συράκουσαι σῦς καὶ τυρὸν παρέχουσαι· καὶ Κερκυραίους ὁ Ποσειδῶν ἐξολέσειε 10 ναυσὶν ἐπὶ γλαφυραῖς, ὅτι δίχα θυμὸν ἔχουσι. 27d–e  Eust. p. 974.53–5 = III.603.7–10 | 27e–f*  Eust. p. 261.5–9 = I.397.26–31 | 27f*  Eust. p. 1625.20–1 = i.336.26–8 | 27f  Eust. p. 1582.18–19 = i.279.19–20 2  Ἰταλικός scripsi : Ἰωτάλινος C E D B Mus : Ἰταλιώτης Desrousseaux 3  Χάρης D B Mus : Χάρις C E ‖ 6  χαρίεις Eust. Mus : χαρίης C E D B 10  Σικυώνιος C E D B : Σικυῶνος Musurus ‖ 12  ἐγχέλυς C E D B Eust. Mus : ἐγχέλεις Dindorf ‖ 16  ἐν C E D B Eust. : del. Musurus ‖ 19  Ἰταλίας C E D B Mus : Θετταλίας Kock ‖ 20  Λακεδαιμονίοις C E D B : Λακεδαιμονίοισι Musurus ‖ 21  Περδίκκου Eust.(1) : Περδίκου C E D B Mus | ναυσὶ C E D B Eust.(1) : ναυσὶν Musurus ‖ 22  σῦς C E D B Mus : σῖτον Eust.(1) | παρέχουσαι C E D B Mus : παρέχουσι Eust.(1) ‖ 24  ὅτι C E D B Eust.(2) Mus : ὁτιὴ Dindorf

15

20

i 2 7c– 28b

5

10

61

ταῦτα μὲν ἐντεῦθεν· ἐκ δ᾿ Αἰγύπτου τὰ κρεμαστὰ ἱστία καὶ βύβλους, ἀπὸ δ᾿ αὖ Συρίας λιβανωτόν. ἡ δὲ καλὴ Κρήτη κυπάριττον τοῖσι θεοῖσιν, ἡ Λιβύη δ᾿ ἐλέφαντα πολὺν παρέχει κατὰ πρᾶσιν, 15 ἡ Ῥόδος ἀσταφίδας καὶ ἰσχάδας ἡδυονείρους. αὐτὰρ ἀπ᾿ Εὐβοίης ἀπίους καὶ ἴφια μῆλα, ἀνδράποδ᾿ ἐκ Φρυγίας, ἀπὸ δ᾿ Ἀρκαδίας ἐπικούρους. αἱ Παγασαὶ δούλους καὶ στιγματίας παρέχουσι. ‖ τὰς δὲ Διὸς βαλάνους καὶ ἀμύγδαλα σιγαλόεντα 20 Παφλαγόνες παρέχουσι· τὰ γὰρ ἀναθήματα δαιτός. Φοινίκη δ᾿ αὖ καρπὸν φοίνικος καὶ σεμίδαλιν, Καρχηδὼν δάπιδας καὶ ποικίλα προσκεφάλαια.

28a

[50] Πίνδαρος δ᾿ ἐν τῇ εἰς Ἱέρωνα Πυθικῇ ᾠδῇ (fr. 106)· 15

20

ἀπὸ Ταϋγέτοιο μὲν Λάκαιναν ἐπὶ θηρσὶ κύνα τρέχειν πυκινώτατον ἑρπετόν· Σκύριαι δ᾿ ἐς ἄμελξιν γάλακτος αἶγες ἐξοχώταται· ὅπλα δ᾿ ἀπ᾿ Ἄργεος, ἅρμα Θη5 βαῖον, ἀπὸ τῆς ἀγλαοκάρπου | Σικελίας ὄχημα δαιδάλεον ματεύειν. Κριτίας (fr. B 2 West2) δ᾿ οὕτω· κότταβος ἐκ Σικελῆς χθονός, ἐκπρεπὲς εἰς ἔργον, ὃν σκοπὸν ἐς † λατάμων † τόξα καθιστάμεθα.

27f  Eust. p. 1483.36–7 = i.147.39–40 | 27f–8a  Eust. p. 1569.42–5 = i.261.26–30 | 27f, 28a  Eust. p. 728.39–41 = II.634.21–2 | 28a*  Eust. p. 1404.4–5 = i.39.10–11 | 28a  Eust. p. 542.23 = II.63.6 | 28a  Eust. p. 1280.49 = IV.657.1 | 28a  Eust. p. 1822.4–6 = ii.148.7–8 2  βύβλους C D B Mus : βίβλους E ‖ 6  Εὐβοίης C D B Eust.(3) : Εὐβοίας E Mus ‖ 12  δάπιδας Eust.(3) et Musurus : δαπέδ() C : δάπδ(ας) E : δάπητ(ας) D B ‖ 14  Ταϋγέτοιο C : Ταυγέτ ὁ D B : Ταγέτοι ευχ et αυs (i.e. Ταυγέτοι) E : Ταυγέτου Mus ‖ 17  γάλακτος C E D B Mus : γλάγους Eust.(3) : γλάγεος Maehler ‖ 20  Σικελίας Musurus : Σικελί(ας) C : Σικελίζειν E : Σικελ D B 22  Σικελῆς χθονός C E D B Mus : Σικελῆς ἐστι χθονός 15.666b | εἰς ἔργον C D B Mus : εἰς ἔριον E : ἔργον (om. εἰς) 15.666b ‖ 23  λατάμων (vox nihili) C E D B : λατάγων 15.666b et Musurus

28b

62

28c

deip nosop histae

εἶτα δ᾿ ὄχος Σικελικὸς καλλιδαπάνῃ τε κράτιστος. Θεσσαλικὸς δὲ θρόνος † γυω † τρυφερωτάτη ἕδρα. εὐναίου δὲ λέχους κάλλος ἔχει 5 Μίλητός τε Χίος τ᾿ ἔναλος πόλις Οἰνοπίωνος. Τυρσηνὴ δὲ κρατεῖ χρυσότυπος φιάλη καὶ πᾶς χαλκὸς ὅστις κοσμεῖ δόμον ἔν τινι χρείᾳ. | Φοίνικες δ᾿ εὗρον γράμματ᾿ ἀλεξίλογα. Θήβη δ᾿ ἁρματόεντα δίφρον συνεπήξατο πρώτη· 10 φορτηγοὺς δ᾿ ἀκάτους Κᾶρες ἁλὸς ταμίαι. τὸν δὲ τροχὸν γαίας τε καμίνου τε γόνον εὗρε κλεινότατον κέραμον, χρήσιμον οἰκονόμον, ἡ τὸ καλὸν Μαραθῶνος καταστήσασα τρόπαιον. 15

5

10

καὶ ἐπαινεῖται ὄντως ὁ Ἀττικὸς κέραμος. Εὔβουλος (fr. 130) δέ φησι· 28d

Κνίδια κεράμεια, Σικελικὰ βατάνια, Μεγαρικὰ | πιθάκνια.

15

Ἀντιφάνης (= Eub. fr. 18) δέ· νᾶπυ Κύπριον καὶ σκαμωνίας ὀπόν, κάρδαμον Μιλήσιον, κρόμιον Σαμοθρᾴκιον, καυλὸν ἐκ Καρχηδόνος καὶ σίλφιον, θύμον Ὑμήττιον, ὀρίγανον Τενέδιον.

20

5

28c  Eust. p. 1757.57–8 = ii.69.43 | 28c  Eust. p. 1771.45–6 = ii.88.13 28c–d  Eust. p. 1167.5–8 = IV.271.12–16 | 28d  Eust. p. 867.44–5 = III.269.8–10 1  Σικελικὸς C E D B : Σικελὸς Musurus | καλλιδαπάνῃ vel καλλιδαπάνη C D B Mus : κάλλει δαπάνῃ Casaubon | καλλιδαπάνῃ τε κράτιστος om. E κράτιστος C : κράτιστε B : κράτιστε D : κρατίστη Musurus ‖ 2  † γυω † vel γύω C E D B : γυίων Musurus ‖ 6  ὅστις C E D B : ὅτις Musurus ‖ 7  εὗρον C E D B Mus : ηὗρον West | γράμματ᾿ ἀλεξίλογα Eust.(1–2) Mus : γράμματα ἀλεξίλογα C E D B : γράμματα λεξίλογα Schweighäuser ‖ 10  τε γόνον C E D B Eust. : τ᾿ ἔκγονον Musurus | εὗρε C E D B Eust. Mus : ηὗρεν West 12  Μαραθῶνος C Eust. : Μαραθν E D B : Μαραθῶνι Musurus ‖ 15  κεράμεια C E D B Eust. Mus : κεράμια Casaubon | βατάνια D B Mus : βοτάνια C E 19  κρόμιον C E Mus : κρόμυ D B : κρόμμυον Poll. 6.67, cf. κρομύοις Eust. 21  Ὑμήττιον C E D B Mus : Ὑμήττιος (structura mutata) Eust. : Ὑμηττίων Poll. 6.67

63

i 28b– 28e

5

[51] ὅτι ὁ Περσῶν βασιλεὺς τὸν Χαλυβώνιον οἶνον μόνον ἔπινεν· ὅν φησι Ποσειδώνιος (FGrH 87 F 68 = fr. 242 Edelstein–Kidd = fr. 115 Theiler) κἀν Δαμασκῷ τῆς Συρίας γίνεσθαι Περσῶν αὐτόθι καταφυτευσάντων τὰς ἀμπέλους. ἐν δὲ Ἴσσῃ τῇ κατὰ τὸν Ἀδρίαν νήσῳ Ἀγαθαρχίδης (FGrH 86 F 18) φησὶν οἶνον γίνεσθαι ὃν πᾶσι συγκρινόμενον | καλλίω εὑρίσκεσθαι. Χίου δὲ οἴνου καὶ Θασίου 28e μέμνηται Ἐπίλυκος (fr. 7)· Χῖος καὶ Θάσιος ἠθημένος. καὶ Ἀντίδοτος δέ (fr. 4)·

10

15

Θάσιον ἔγχει· † ὃ γὰρ λαβών μου καταφάγει τὴν καρδίαν, ὅταν πίω τοῦτ᾿, εὐθὺς ὑγιὴς γίνεται. Ἀσκληπιὸς κατέβρεξε. οἶνος Λέσβιος, ὃν αὐτὸς ἐποίησεν ὁ Μάρων μοι δοκῶ, φησὶ Κλέαρχος (fr. *5). Λεσβίου πόματος οὐκ ἔστιν ἄλλος οἶνος ἡδίων πιεῖν, φησὶν Ἄλεξις (fr. 276).

20

Θασίοις καὶ Λεσβίοις οἰναρίοις τῆς ἡμέρας τὸ λοιπὸν ὑποβρέχει μέρος καὶ νωγαλίζει. (Alex. fr. 277) ὁ αὐτός (Alex. fr. 278)· ἡδύς ὁ Βρόμιος τὴν ἀτέλειαν Λεσβίου

28d  Eust. pp. 1499.64–1500.1 = i.170.2–4 i.333.42–3

|

28e  Eust. p. 1623.47–8 =

1  οἶνον μόνον scripsi : μόνον οἶνον C E D B Mus ‖ 9–13  καὶ Ἀντίδοτος … κατέβρεξε praeb. rubr.Cmg : om. E D B Mus ‖ 9  Ἀντίδοτος Dobree ap. Porson : Ἀντίδοτον rubr.Cmg ‖ 12  τοῦτ᾿ rubr.Cmg : τοῦδ᾿ Kock ‖ 20  καὶ Λεσβίοις οἰναρίοις C E D B Mus : οἰναρίοις καὶ Λεσβίοις Scaliger ‖ 24  τὴν C E D B Mus : χρῆν Kaibel | Λεσβίου C E D B Mus : Λεσβίοις Casaubon

64

28f

deip nosop histae

ποιῶν τὸν οἶνον εἰσάγουσιν ἐνθάδε· | ὃς δ᾿ ἂν εἰς ἑτέραν ληφθῇ ἀποστέλλων πόλιν κἂν κύαθον, ἱερὰν ἐγγράφω τὴν οὐσίαν. Ἔφιππος (fr. 28)· φιλῶ γε Πράμνιον οἶνον, Λέσβιον. πολλὴ δὲ Λεσβία σταγὼν ἐκπίνεται ἄγαν.

5

Ἀντιφάνης (fr. 238)· ἔστιν ὄψον χρηστόν, ἐπαγωγὸν πάνυ, οἶνός τε Θάσιος καὶ μύρον καὶ στέμματα· ἐν πλησμονῇ γὰρ Κύπρις, ἐν δὲ τοῖς κακῶς πράσσουσιν οὐκ ἔνεστιν Ἀφροδίτη βροτοῖς.

10

Εὔβουλος (fr. 121)· Θάσιον ἢ Χῖον λαβὼν ἢ Λέσβιον γέροντα νεκταροσταγῆ.

15

μέμνηται δ᾿ οὗτος καὶ ψιθίου οἴνου (Eub. fr. 136)· οἶνον γάρ με ψίθιον γεύσας ἡδὺν ἄκρατον, διψῶντα λαβὼν ὄξει παίει πρὸς τὰ στήθη. καὶ Ἀναξανδρίδης (fr. 73)·

20

χοῦς κεκραμένος ψιθίου. ‖ 29a

[52] ὅτι Ἀριστοφάνους (test. 122) τὰς δευτέρας Θεσμοφοριαζούσας (test. ii) Δημήτριος ὁ Τροιζήνιος (SH 377) Θεσμοφοριασάσας ἐπιγράφει. ἐν ταύτῃ ὁ κωμικὸς (Ar. fr. 334) μέμνηται Πεπαρηθίου οἴνου·

28f*  Eust. p. 1598.7–8 = i.299.9–10 1  ποιῶν C E D B Mus : ποιεῖν Kaibel ‖ 2  sic C E D B : ὃς δ᾿ ἂν εἰς ἑτέραν ληφθῇ γ᾿ ἀποστέλλων πόλιν Musurus : ὃς ἂν εἰς ἑτέραν ληφθῇ δ᾿ ἀποστέλλων Porson ‖ 5  Πράμνιον] C Ds : τράμνιον E D B Mus

25

65

i 28 e –29c

οἶνον δὲ πίνειν οὐκ ἐάσω Πράμνιον, οὐ Χῖον, οὐ Θάσιον, οὐ Πεπαρήθιον, οὐδ᾿ ἄλλον ὅστις ἐπεγείρει τὸν ἔμβολον. Εὔβουλος (fr. 129)· 5

ὁ Λευκάδιος πάρεστι καὶ † μιλίττιος † οἰνίσκος οὕτω πότιμος. Ἀρχεστράτου τοῦ δειπνολόγου (fr. 59 Olson–Sens = SH 190)· |

10

15

20

εἶθ᾿ ὁπόταν πλήρωμα Διὸς Σωτῆρος ἕλησθε, ἤδη χρὴ γεραόν, πολιὸν σφόδρα, κρατοφοροῦντα οἶνον ὑγρᾷ χαίτᾳ, λευκῷ πεπυκασμένον ἄνθει πίνειν, ἐκ Λέσβου περικύμονος ἐκγεγαῶτα. τόν τ᾿ ἀπὸ Φοινίκης ἱερᾶς τὸν Βύβλιον αἰνῶ, 5 οὐ μέντοι κείνῳ γε παρεξισῶ αὐτόν. ἂν γὰρ ἐξαίφνης αὐτοῦ γεύσῃ μὴ πρόσθεν ἐθισθείς, εὐώδης μέν σοι δόξει τοῦ Λεσβίου εἶναι | μᾶλλον· ἔχει γὰρ τοῦτο χρόνου διὰ μῆκος ἄπλατον· πινόμενος δ᾿ ἥσσων πολλῷ. κεῖνος δὲ δοκήσει 10 οὐκ οἴνῳ σοι ἔχειν ὅμοιον γέρας, ἀμβροσίᾳ δέ. εἰ δέ τινες σκώπτουσιν ἀλαζονοχαυνοφλύαροι ὡς ἅδιστος ἔφυ πάντων Φοινίκιος οἶνος, οὐ προσέχω τὸν νοῦν αὐτοῖς. ἐστὶ δὲ καὶ Θάσιος πίνειν γενναῖος, ἐὰν ᾖ 15 πολλαῖς πρεσβεύων ἑτέρου οἴνου περικαλλέσιν ὥραις. οἶδα δὲ κἀξ ἄλλων πόλεων βοτρυοσταγῆ ἔρνη

29f, 31c, 29c*  Eust. p. 1633.50–2 = i.347.44–348.1 29c*  Eust. p. 1449.8–14 = i.102.23–30

|

29e–f, 31f–2a,

2  οὐ2 C E D B Mus : οὐχὶ Dindorf ‖ 3  ἐπεγείρει C E D B Mus : ἐπεγερεῖ Brunck ‖ 8  πλήρωμα Musurus : πλήρωμ D B : πλήρωμαι C E 9  κρατοφοροῦντα C E D B : καρτοφοροῦντα Musurus : κρᾶτα φοροῦντα Casaubon ‖ 10–11  οἶνον … ἐκγεγαῶτα om. E ‖ 10  ὑγρᾶ χαίτα, i.e. ὑγρᾷ χαίτᾳ C D B Mus : ὑγρὴν χαίτην Brandt ‖ 12  ἱερᾶς C E B : ἱρᾶς Musurus : ἱερῆς Brandt | Βύβλιον C E : κύκλιον D B : Βίβλινον Olson–Sens : Βύβλινον Musurus ‖ 13  ἂν C E D B : ἐὰν Casaubon ‖ 18  ἀμβροσίᾳ vel ἀμβροσία C E D B Eust. Mus : ἀμβροσίῃ Brandt ‖ 23  ἑτέρου οἴνου C E D B Eust. Mus : ἐτέων Porson ‖ 24  πόλεων E Mus : πολλ(ὴν) C : πολ(ων) D B

29b

29c

66

29d

deip nosop histae

εἰπεῖν αἰνῆσαί τε, καὶ οὔ με λέληθ᾿ ὀνομῆναι. | ἀλλ᾿ οὐθὲν τἄλλ᾿ ἐστὶν ἁπλῶς πρὸς Λέσβιον οἶνον. ἀλλά τινες χαίρουσιν ἐπαινοῦντες τὰ παρ᾿ αὑτοῖς. 20 [53] Φοινικίκου δὲ οἴνου μέμνηται καὶ Ἔφιππος (fr. 24.1–2)· κάρυα, ῥοιάς, φοίνικας, ἕτερα νωγαλίσματα, σταμνάριά τ᾿ οἴνου τοῦ Φοινικικοῦ.

5

καὶ πάλιν (Ephipp. fr. 8.2)· Φοινικίνου βῖκός τις ὑπανεῴγνυτο. μνημονεύει αὐτοῦ καὶ Ξενοφῶν Ἀναβάσει (2.3.14). Μενδαίου δὲ Κρατῖνος (fr. *195)·

10

νῦν δ᾿ ἂν ἴδῃ Μενδαῖον ἡβῶντ᾿ ἀρτίως οἰνίσκον, ἕπεται κἀκολουθεῖ καὶ λέγει· “οἴμ᾿ ὡς ἁπαλὸς καὶ λευκός· ἆρ᾿ οἴσει τρία;” | 29e Ἕρμιππος (fr. 77) δέ που ποιεῖ τὸν Διόνυσον πλειόνων μεμνη-

μένον· † Μενδαίω † μὲν ἐνουροῦσι καὶ θεοὶ αὐτοὶ στρώμασιν ἐν μαλακοῖς. Μάγνητα δὲ μειλιχόδωρον καὶ Θάσιον, τῷ δὴ μήλων ἐπιδέδρομεν ὀδμή, τοῦτον ἐγὼ κρίνω πολὺ πάντων εἶναι ἄριστον τῶν ἄλλων οἴνων μετ᾿ ἀμύμονα Χῖον ἄλυπον. 5 ἔστι δέ τις οἶνος, ὃν δὴ σαπρίαν καλέουσιν, οὗ καὶ ἀπὸ στόματος στάμνων ἀνοιγομένων 29d  Eust. p. 1445.47–8 = i.97.39 | 31f, 29e*  Eust. p. 1633.55–6 = i.348.4–6 29e–f, 31f–2a, 29c*  Eust. p. 1449.8–14 = i.102.23–30 4  Φοινικίκου Kassel–Austin : Φοινικίου C : Φοινικ() E D B : Φοίνικος Musurus : Φοινικίνου Meineke ‖ 5  ῥοιάς C E D B Mus : ῥόας Dindorf φοίνικας Casaubon : φοίν(κ)() C : φοινικ D B : φοινίκια E Mus | νωγαλίσματα C E D B Mus : νώγαλα Casaubon (cf. Antiph. fr. 66) ‖ 6  τ᾿ 2.57e : τε C E D B Mus | οἴνου C E D B Mus : οἴνου μικρὰ 2.57e | Φοινικικοῦ Musurus : Φοινικ C E D B ‖ 8  Φοινικίνου C E D B Eust. Mus : Φοινικικοῦ Casaubon, cf. supra 9  μνημονεύει Ἀναβάσειpraeb. rubr.Cmg D B Mus : om. E | οἶνος φοινίκων praeb. Xen. ‖ 10  Κρατῖνος C D B : ὁ Κρατῖνος E Mus ‖ 11  ἂν C E D B Mus : ἢν Dindorf ‖ 21  ὃν C E D B Mus : τὸν Dindorf ‖ 22  ἀνοιγομένων C E D B Eust. : ἀνοιγομενάων Musurus : ὑπανοιγομενάων Casaubon

15

20

i 2 9c –30b

5

10

15

20

67

ὄζει ἴων, ὄζει δὲ ῥόδων, ὄζει δ᾿ ὑακίνθου | ὀσμὴ θεσπεσία, κατὰ πᾶν δ᾿ ἔχει ὑψερεφὲς δῶ, ἀμβροσία καὶ νέκταρ ὁμοῦ. τοῦτ ̓ ἐστι τὸ νέκταρ, 10 τούτου χρὴ παρέχειν ἀεὶ πίνειν ἐν τῇ θαλείᾳ τοῖσιν ἐμοῖσι φίλοις, τοῖς δ᾿ ἐχθροῖς ἐκ Πεπαρήθου.

29f

φησὶ δὲ Φαινίας ὁ Ἐρέσιος (fr. 40 Wehrli = fr. 45 Engels) Μενδαίους τοὺς βότρυς ἐπὶ τῇ ἀμπέλῳ ῥαίνειν τῷ ἐλατηρίῳ· διὸ γίνεσθαι τὸν οἶνον μαλακόν. [54] ὅτι Θεμιστοκλῆς ὑπὸ βασιλέως ἔλαβε δωρεὰν τὴν Λάμψακον εἰς οἶνον, Μαγνησίαν δ᾿ εἰς ἄρτον, Μυοῦντα δ᾿ εἰς ὄψον, Περκώτην δὲ καὶ τὴν Παλαίσκηψιν εἰς στρωμνὴν καὶ ἱματισμόν. ἐκέλευσε δὲ τούτῳ στολὴν φορεῖν βαρβαρικήν, ὡς καὶ Δημαράτῳ, ‖ δοὺς τὰ πρότερον ὑπάρχοντα καὶ 〈εἰς〉 στολὴν Γάμβρειον 30a προσθείς, ἐφ᾿ ᾧ τε μηκέτι Ἑλληνικὸν ἱμάτιον περιβάληται. καὶ Κῦρος δὲ ὁ μέγας Πυθάρχῳ τῷ Κυζικηνῷ φίλῳ ὄντι ἐχαρίσατο ἑπτὰ πόλεις, ὥς φησιν ὁ Βαβυλώνιος Ἀγαθοκλῆς (FGrH 472 F 6), Πήδασον, Ὀλύμπιον, Ἀκαμάντιον, 〈Τίον〉, Σκῆπτρα, Ἀρτύψον, Τορτύρην. ὁ δ᾿ εἰς ὕβριν, φασί, καὶ ἄνοιαν προελθὼν τυραννεῖν ἐπεχείρησε τῆς πατρίδος στρατιὰν συναγαγών· καὶ οἱ Κυζικηνοὶ ἐξορμήσαντες ἐπ᾿ αὐτὸν ἐβοηδρόμουν πρόκροσσοι φερόμενοι | ἐπὶ 30b τὸν κίνδυνον. τιμᾶται δὲ παρὰ Λαμψακηνοῖς ὁ Πρίαπος ὁ αὐτὸς ὢν τῷ Διονύσῳ, ἐξ ἐπιθέτου καλούμενος οὕτως, ὡς Θρίαμβος καὶ Διθύραμβος.

29f, 31c, 29c*  Eust. p. 1633.50–2 = i.347.44–348.1 | 29f–30a  Eust. p. 840.48–50 = III.183.10–14 | 30a–b*  Eust. p. 903.25–9 = III.385.21–4 30b*  Eust. p. 242.37–8 = I.369.15–16 4  ἀεὶ del. Musurus | ἐν τῇ θαλείᾳ C E D B : ἐν τῆσι θαλείης Musurus : ἐν δαιτὶ θαλείῃ Dindorf ‖ 6  Φαινίας C : Φανίας E D B Mus ‖ 10  Μυοῦντα Musurus, cf. Plu. Them. 29.7 : Μανοῦντα C* : Μ:[. 1–2 .]νοῦντα Dac B : Μυνοῦντα Dpc : Μενοῦντα E* ‖ 11  Παλαίσκηψιν E Eust. Mus, cf. Plu. Them. 29.7 : Πάλαι Σκηψίαν C* D* B ‖ 13  〈εἰς〉 add. Soterius | Γάμβρειον Soterius, cf. Steph.Byz. Γ 30 et Suda γ 44 : Γάμβριον C E D B Mus ‖ 14  προσθείς Musurus : προθεὶς C E D B | ἐφ᾿ ᾧ τε μηκέτι Ἑλληνικὸν ἱμάτιον περιβαλεῖται om. E περιβαλεῖται Desrousseaux : περιβάληται C D B Mus ‖ 17  Ἀκαμάντιον, 〈Τίον〉 Casaubon : Καμάντιον C E D B Mus ‖ 18  φασί C E D B Mus : φησί (i.e. Agathocles) Schweighäuser ‖ 21  Πρίαπος E D Bpc Mus : Πρίαμος Eac : Πρίηπος C* Eust. ‖ 22  καλούμενος] fort. καλουμένῳ

68

deip nosop histae

ὅτι Μιτυληναῖοι τὸν παρ᾿ αὑτοῖς γλυκὺν οἶνον πρόδρομον καλοῦσιν, ἄλλοι δὲ πρότροπον. [55] θαυμάζεται δὲ καὶ ὁ Ἰκάριος οἶνος, ὡς Ἄμφις (fr. 40)· ἐν Θουρίοις τοὔλαιον, ἐν Γέλᾳ φακοί, Ἰκάριος οἶνος, ἰσχάδες Κιμώλιαι. γίνεται δὲ ἐν Ἰκάρῳ, φησὶν Ἐπαρχίδης (FGrH 437 F 1), ὁ Πράμ30c νιος. | ἐστὶ δὲ οὗτος γένος τι οἴνου. καί ἐστιν οὗτος οὔτε γλυκὺς οὔτε παχύς ἀλλ᾿ αὐστηρὸς καὶ σκληρὸς καὶ δύναμιν ἔχων διαφέρουσαν· οἵῳ Ἀριστοφάνης (fr. 688) οὐχ ἥδεσθαι Ἀθηναίους φησὶ λέγων τὸν Ἀθηναίων δῆμον οὔτε ποιηταῖς ἥδεσθαι σκληροῖς καὶ ἀστεμφέσιν οὔτε Πραμνίοις οἴνοις συνάγουσι τὰς ὀφρῦς τε καὶ τὴν κοιλίαν, ἀλλ᾿ ἀνθοσμίᾳ καὶ πέπονι νεκταροσταγεῖ· εἶναι γὰρ ἐν Ἰκάρῳ φησὶ Σῆμος (FGrH 396 F 6a) Πράμνιον πέτραν καὶ παρ᾿ 30d αὐτῇ ὄρος μέγα, ἀφ᾿ οὗ τὸν Πράμνιον οἶνον, ὃν καὶ | φαρμακίτην τινὰς καλεῖν. ἐκαλεῖτο δὲ ἡ Ἴκαρος πρότερον Ἰχθυόεσσα διὰ τὸ ἐν αὐτῇ τῶν ἰχθύων πλῆθος, ὡς καὶ Ἐχινάδες ἀπὸ τῶν ἐχίνων καὶ Σηπιὰς ἄκρα ἀπὸ τῶν περὶ αὐτὴν σηπιῶν καὶ Λαγοῦσσαι νῆσοι ἀπὸ τῶν ἐν αὐταῖς λαγωῶν καὶ ἕτεραι Φυκοῦσσαι καὶ Λοπαδοῦσσαι ἀπὸ τῶν παραπλησίων. προσαγορεύεται δέ, φησὶν Ἐπαρχίδης (FGrH 437 F 1), ἡ ἄμπελος ἡ τὸν Ἰκάριον Πράμνιον φέρουσα ὑπὸ τῶν ξένων μὲν ἱερά, ὑπὸ δὲ τῶν Οἰνοαίων Διονυσιάς· Οἰνόη δὲ 30e πόλις ἐν τῇ νήσῳ ἐστί. Δίδυμος (4.47, p. 77 Schmidt) | δὲ Πράμνιόν φησιν οἶνον ἀπὸ πραμνίας ἀμπέλου οὕτω καλουμένης, οἱ δὲ ἰδίως τὸν μέλανα, ἔνιοι δὲ ἐν τῷ καθόλου τὸν πρὸς παραμονὴν ἐπιτήδειον, οἱονεὶ παραμένιον ὄντα· οἱ δὲ τὸν πραΰνοντα τὸ μένος, ἐπεὶ οἱ 30b–e  Eust. p. 871.19–24 = III.284.4–12 | 30d  Eust. p. 306.8–12 = I.474.8–13 2  πρότροπον ἢ πρόδρομον C E D B Mus : ἢ πρόδρομον ut glossam del. Casaubon ‖ 6–7  Πράμνιος Eust. : Πράμνειος C E D B Mus ‖ 10  ποιηταῖς Musurus : ποιητ E D B : ποιητὴν C ‖ 11  Πραμνίοις σκληροῖσιν C E D B Mus : σκληροῖσιν ut glossam del. Herwerden ‖ 12  ἀνθοσμίᾳ Musurus : ὀσμίᾳ C E D B ‖ 13  Πράμνιον C E D B Mus : Πράμνιος (structura mutata) Eust. : Πράμνον Suda : Πράμνην ΣT Il. 12.639 : Πράγμων Phot. π 1135 ‖ 14  ὃν E Mus et Suda : ὁ (structura mutata) Eust. : om. C D B ‖ 17  Λαγοῦσσαι C Eust. Mus : Λαγοῦσαι D B : Λογοῦσσαι E ‖ 18–19  Λοπαδοῦσσαι Schweighäuser : Λεπαδοῦσσαι B Eust. : Λεπαδοῦσαι C D Mus : Λιπαδοῦσαι E ‖ 21  Οἰνοαίων Casaubon, cf. St.Byz. ο 27 : Οἰνοέων Eust. Mus : Οἰνοίων C E D B ‖ 24  ἐν τῷ καθόλου del. Casaubon

5

10

15

20

25

i 30b–31a

69

πιόντες προσηνεῖς. [56] ἐπαινεῖ Ἄμφις (fr. 36) καὶ τὸν ἐξ Ἀκάνθου πόλεως οἶνον λέγων·

5

(Α.) ποδαπὸς εἶ; φράσον. (Β.) Ἀκάνθιος. (Α.) εἶτα πρὸς θεῶν οἴνου πολίτης ὢν κρατίστου στρυφνὸς εἶ καὶ τοὔνομ᾿ αὐτὸ τῆς πατρίδος ἐν τοῖς τρόποις | ἔχεις, τὰ δ᾿ ἤθη τῶν πολιτῶν οὐκ ἔχεις;

30f

Κορινθίου οἴνου Ἄλεξις (fr. 292) μνημονεύει ὡς σκληροῦ· οἶνος ξενικὸς παρῆν· ὁ γὰρ † Κορίνθια βασανισμός ἐστι. 10

καὶ Εὐβοϊκοῦ δέ (Alex. fr. 303)· πολὺν ποιῶν Εὐβοϊκὸν οἶνον. Ἀρχίλοχος (fr. 290 West2) τὸν Νάξιον τῷ νέκταρι παραβάλλει· ὃς καί πού φησιν (fr. 2 West2)·

15

ἐν δορὶ μὲν μᾶζα μεμαγμένη, ἐν δορὶ δ᾿ οἶνος Ἰσμαρικός· πίνω δ᾿ ἐν δορὶ κεκλιμένος. Στράττις (fr. 64) δὲ τὸν Σκιάθιον ἐπαινεῖ· οἶνος κοκκύζει τοῖς ὁδοιπόροις πιεῖν μέλας Σκιάθιος ἴσον ἴσῳ κεκραμένος. Ἀχαιοὶ δὲ τὸν Βίβλινον (Achae. TrGF 20 F 41)· ‖

20

ἐδεξιοῦτο Βιβλίνου μέθης ἐκπώματι.

30f  Eust. p. 953.32–3 = III.534.3–4 | 30f*  Eust. p. 1633.48–9 = i.347.42–3 30f  Eust. p. 1770.9–10 = ii.85.45 3  εἶ C E D B Mus : σύ Elmsley ‖ 5  τοὔνομ᾿ Musurus : τοὔνομα C E D B ‖ 6  δ᾿ Musurus : δὲ C E D B ‖ 8  ὁ γὰρ Κορίνθια E D* B* : τὸ γὰρ Κορίνθια C : ὁ γὰρ Κορίνθιος Eust. Mus ‖ 11  ποιῶν C* E D B : πιὼν Musurus ‖ 17  κοκκύζει E Mus : δὲ κοκκύζειν (structura mutata) Eust. : κοκκίζει C D B : κοχύζει Casaubon ‖ 19  Ἀχαιοὶ C E D B : Ἀχαιὸς Musurus ‖ 20  Βιβλίνου Casaubon, cf. Βίβλινον supra : βιβλίου C E D B Mus

31a

70

deip nosop histae

καλεῖται δ᾿ οὕτως ἀπό τινος χωρίου οὕτω προσαγορευομένου. φησὶ δὲ Φιλυᾶνος ὅτι (Philyll. fr. 23)· παρέξω Λέσβιον, Χῖον σαπρόν, Θάσιον, Βίβλινον, Μενδαῖον, ὥστε μηδένα κραιπαλᾶν.

5

Ἐπίχαρμος (fr. 170) δὲ ἀπό τινων ὀρῶν Βιβλίνων φησὶν αὐτὸν ὠνομάσθαι. Ἀρμενίδας (FGrH 378 F 3 = fr. 3 Fowler) δὲ τῆς Θρᾴκης φησὶν εἶναι χώραν τὴν Βιβλίαν, ἣν Ἀντισάρην καὶ 31b Οἰσύμην προσαγορευθῆναι. ἐπιεικῶς δὲ ἡ Θρᾴκη ἐθαυμάζετο | ὡς ἡδύοινος, καὶ συνόλως τὰ πλησίον αὐτῆς χωρία·

10

νῆες δ᾿ ἐκ Λήμνοιο παρέστασαν οἶνον ἄγουσαι. (Il. 7.467) Ἵππυς δ᾿ ὁ Ῥηγῖνος (FGrH 554 F *4) τὴν εἰλεὸν καλουμένην ἄμπελον Βιβλίαν φησὶ καλεῖσθαι, ἣν Πόλλιν τὸν Ἀργεῖον, ὃς ἐβασίλευσε Συρακουσίων, πρῶτον εἰς Συρακούσας κομίσαι ἐξ Ἰταλίας. εἴη ἂν οὖν ὁ παρὰ Σικελιώταις γλυκὺς καλούμενος Πόλλιος ὁ Βίβλινος οἶνος. χρησμός (Delphic oracle L81 Fontenrose)· 31c

15

πῖν᾿ οἶνον τρυγίαν, ἐπεὶ οὐκ Ἀνθηδόνα ναίεις | οὐδ᾿ ἱερὰν Ὑπέραν, ὅθι γ᾿ ἄτρυγον οἶνον ἔπινες. ὠνομάζετο δὲ ἄμπελος Ἀνθηδονιὰς καὶ Ὑπερειὰς ἀπὸ Ἀνθηδόνος καὶ Ὑπέρου, ὡς καὶ Ἀλθηφιὰς ἀπὸ Ἀλθηφίου τινός, ἑνὸς τῶν Ἀλφειοῦ ἀπογόνων. [57] Ἀλκμὰν (PMG 92(a–c)) δέ που “ἄπυρον 31a–b*  Eust. p. 1297.18 = IV.716.18–19 i.347.44–348.1

|

31c  Eust. p. 1633.50–2 =

1  καλεῖται E Mus : καλεῖτο C D B : ἐκαλεῖτο Kaibel ‖ 2  Φιλυᾶνος vel Φιλυανὸς, i.e. ΦΙΛΥΑΝΟΣ C E D B : Φιλῖνος Musurus : Φιλύλλιος, i.e. ΦΙΛΥΛΛΙΟΣ Ruhnken ‖ 5  μηδένα D B : μηδὲν E Mus : μηδεν C 8  Ἀντισάρην] Ἀντισάρην ⟨ἢ Τισάρην⟩ Casaubon, cf. St.Byz. α 336 Ἀντισάρα· … τινὲς δὲ Τισάρη γράφουσι : αὖθις Τισάρην C E D B Mus : fort. Ἀντισάρην ⟨καὶ Τισάρην⟩ ‖ 10  τὰ πλησίον D B Mus : τὰ ἀπὸ πλη() C : τὰ ἀπλη() E : 〈πάντα〉 τὰ πλησίον Wilamowitz ‖ 12  Ἵππυς D* B : Ἱππίας C E Mus 16  χρησμός C E B Mus et Suda : χρήσιμος D : ἐν τῷ χρησμῷ, φησίν, ὁ θεὸς ηὐτομάτισεν praeb. rubr.Cmg ‖ 19  παρὰ Τροιζηνοῖς, ὥς φησι Ἀριστοτέλης ἐν τῇ αὐτoῦ (αὐτῶν Mus) Πολιτείᾳ (fr. 596 Rose) post ὠνομάζετο δὲ praeb. D B Mus : om. C E | Ὑπερειὰς Meineke : Ὑπεριὰς C E D B Mus et Suda Ἀνθηδόνος Suda : Ἄνθου τινὸς C E D B Mus

20

i 31a– 31e

5

71

οἶνον” καὶ “ἄνθεος ὄσδοντά” φησι τὸν ἐκ “Πέντε λόφων”, ὅς ἐστι τόπος Σπάρτης ἀπέχων στάδια ἑπτά, καὶ τὸν ἐκ Δενθιάδων, ἐρύματός τινος, 〈καὶ〉 τὸν ἐκ Καρύστου, ὅς ἐστι πλησίον Ἀρκαδίας, καὶ τὸν ἐξ Οἰνοῦντος καὶ τὸν ἐξ Ὀνόγλων καὶ Σταθμῶν. χωρία δὲ ταῦτα καὶ | πλησίον Πιτάνης. φησὶν οὖν (PMG 92(d))· 31d οἶνον δ᾿ Οἰνουντιάδα ἢ Δένθιν ἢ Καρύστιον ἢ Ὄνογλιν ἢ Σταθμίταν.

10

15

ἄπυρον δὲ εἶπε τὸν οὐχ ἡψημένον· ἐχρῶντο γὰρ ἑφθοῖς οἴνοις. Πολύβιος (34.11.1) δὲ διάφορον οἶνον ἐν Καπύῃ φησὶ γίνεσθαι τὸν ἀναδρίτην καλούμενον, ᾧ μηδένα συγκρίνεσθαι. Ἀλκίφρων δ᾿ ὁ Μαιάνδριος περὶ τὴν Ἐφεσίαν φησὶν εἶναι ὀρείαν κώμην πρότερον μὲν καλουμένην Λητοῦς, νῦν δὲ Λατωρείαν ἀπὸ Λατωρείας Ἀμαζόνος, ἐν ᾗ γίνεσθαι | τὸν Πράμνιον οἶνον. Τιμαχίδας δὲ ὁ 31e Ῥόδιος (fr. 32 Blinkenberg) ὑπόχυτόν τινα οἶνον ἐν Ῥόδῳ καλεῖ παραπλήσιον τῷ γλεύκει. καὶ γλύξις δ᾿ οἶνος καλεῖται ὁ τὸ ἕψημα ἔχων. Πολύζηλος (fr. 1.1) δὲ ἀντίτην καλεῖ οἶνον, Πλάτων δ᾿ ὁ κωμικὸς (fr. 274) καπνίαν· κάλλιστος δ᾿ οὗτος γίνεται ἐν Βενεβέντῳ. ἄμφιος δ᾿ οἶνος ὁ φαῦλος καλεῖται παρὰ Σωσικράτει (fr. 4). ἐχρῶντο δ᾿ οἱ ἀρχαῖοι καὶ πόματί τινι ἐξ ἀρωμάτων κατασκευαζο-

31d  Eust. p. 1300.9 = IV.727.5–6 | 31d–e  Eust. p. 871.24–5 = III.284.12–14 2  ζʹ, i.e. ἑπτά E D : ἑπτά Musurus : ξʹ, i.e. ἐξήκοντα C B ‖ 2–7  τὸν ἐκ Δενθιάδων, ἐρύματός τινος et καὶ τὸν ἐξ Οἰνοῦντος … ἢ Σταθμίταν praeb. C D Bmg Mus : om. E B ‖ 3  ⟨καί⟩ τὸν ἐκ Καρύστου, ὅς ἐστι πλησίον Ἀρκαδίας de post Σταθμίταν infra hic transpos. Porson ‖ 4  Οἰνοῦντος Musurus : Οἰνοῦντα Bpc C D ‖ 5  τὰ καὶ C E D B Mus : τὰ delevi (ducente Bergk, qui τὰ καὶ del.) | οὖν] rectius γοῦν Dindorf ‖ 10  ἀναδρίτην C E D B : ἀναδενδρίτην Musurus | ᾧ μηδένα Musurus : ᾧ μηδέν D B : ᾧ μεδένα C : ὧν μηδὲν E 11  τὴν πρότερον C E D B Mus : τὴν delevi ‖ 12  Λητοῦς D B Eust. : Λητοῦι vel Λητουῖ C E : Λατούιδα Musurus | Λατωρείαν E Eust. Mus : Λατορείαν C D B ‖ 15  γλεύκει Kaibel : γλυκεῖ D B Mus : γλυκ C : γλυκῦ E | ἕψημα Musurus : ἕψεμα C E : ὕψεμα D B ‖ 16  ἀντίτην C E D B Mus : αὐτίτην Erot. δ 23 ‖ 17–18  Βενεβέντῳ πόλει Ἰταλίας E Mus : Βενιβέντῳ πόλει Ἰταλίας D B : Βενιβένδειτ πόλ() Ἰταλίας C : πόλει Ἰταλίας ut glossam delevi ‖ 18  ἄμφιος C E : ἄμφι D B : ἄμφις Musurus : ἀμφίας· μέτριος οἶνος. Νικόστρατος Οἰνοποιῷ καὶ Σωσικράτης Suda (“ex pleniore Athenaeo fort.” Kaibel), cf. Hsch. α 3945 ‖ 19–72,1  κατασκευαζομένῳ Musurus : κατασκευαζόμενον C D B : κατασκευαζομν E

72

deip nosop histae

μένῳ, ὃ ἐκάλουν τρίμμα. Θεόφραστος δὲ ἐν τῇ Περὶ Φυτῶν | 31f Ἱστορίᾳ (9.18.10–11) φησὶν ἐν Ἡραίᾳ τῆς Ἀρκαδίας γίνεσθαι οἶνον

ὃς τοὺς μὲν ἄνδρας πινόμενος ἐξίστησι, τὰς δὲ γυναῖκας τεκνούσσας ποιεῖ, περὶ δὲ Κερυνίαν τῆς Ἀχαίας ἀμπέλου τι γένος εἶναι ἀφ᾿ ἧς τὸν οἶνον ἐξαμβλοῦν ποιεῖν τὰς γυναῖκας τὰς ἐγκύμονας· κἂν τῶν βοτρύων δέ, φησί, φάγωσιν, ἐξαμβλοῦσιν. ὁ δὲ Τροιζήνιος οἶνος ἀγόνους, φησί, ποιεῖ τοὺς πίνοντας. ἐν Θάσῳ δὲ λέγει ὡς αὐτοὶ ποιοῦσιν οἶνόν τινα ὑπνωτικὸν καὶ ἕτερον ἀγρυπνεῖν ποιοῦντα τοὺς πίνοντας. [58] περὶ δὲ τῆς τοῦ ἀνθοσμίου οἴνου σκευασίας Φαινίας ὁ Ἐρέσιός (fr. 41 Wehrli = fr. 46 Engels) φησι τάδε· 32a γλεύκει παραχεῖται παρὰ χοῦς πεντήκοντα εἷς θαλάσσης, ‖ καὶ γίνεται ἀνθοσμίας. καὶ πάλιν· ἀνθοσμίας γίνεται ἐκ νέων ἀμπέλων ἰσχυρότερος ἢ ἐκ παλαιῶν. ἑξῆς τέ φησι· τὰς ὀμφακώδεις συμπατήσαντες ἀπέθεντο, καὶ ἀνθοσμίας ἐγένετο. Θεόφραστος (Od. 51) δ᾿ ἐν Θάσῳ φησὶ τὸν ἐν τῷ πρυτανείῳ διδόμενον θαυμαστὸν εἶναι τὴν ἡδονήν· ἠρτυμένος γάρ ἐστιν· ἐμβάλλουσι γὰρ εἰς τὸ κεράμιον σταῖς μέλιτι φυράσαντες, ὥστε τὴν ὀσμὴν ἀπ᾿ αὐτοῦ, τὴν δὲ γλυκύτητα ἀπὸ τοῦ σταιτὸς λαμβάνειν τὸν οἶνον. καὶ ἑξῆς 32b δέ φησιν (Od. 52)· ἐάν | τις κεράσῃ σκληρὸν καὶ εὔοσμον μαλακῷ καὶ εὐόσμῳ, καθάπερ τὸν Ἡρακλεώτην καὶ τὸν Ἐρυθραῖον, τοῦ μὲν τὴν μαλακότητα, τοῦ δὲ τὴν εὐστομαχίαν παρεχομένου. μυρτίτης δὲ ἢ μυρρίνης οἶνος κεῖται παρὰ Ποσειδίππῳ (fr. 36)·

5

10

15

20

διψηρὸς ἄτοπος ὁ μυρρίνης ὁ τίμιος. καὶ Ἑρμῆς δ᾿ εἶδος πόσεως παρὰ Στράττιδι (fr. 23.1). Χαιρέας δὲ ἐν Βαβυλῶνι οἶνόν φησι γίνεσθαι τὸν καλούμενον νέκταρ. 31e–f  Ael. VH 13.6 | 31f*  Eust. p. 287.15–18 = I.442.13–16 | 31f, 29e*  Eust. p. 1633.55–6 = i.348.4–6 | 29e–f, 31f–2a, 29c*  Eust. p. 1449.8–14 = i.102.23–30 | 32b*  Eust. p. 1470.63–4 = i.131.6–7 | 32b*  Eust. p. 1633.49 = i.347.43 3–4  τεκνούσσας Brunck : τεκνούσας C E D B Mus : ἀτέκνους Thphr. ‖ 6  κἂν τῶν βοτρύων ... ἐξαμβλοῦσιν om. Thphr. ‖ 11  παρὰ χοῦς Casaubon, Porson (iam χόας Turnebus) : περὶ τοῦς C E D B Mus ‖ 17  τὸ κεράμιον Musurus : τὸ κεράμ E : τοὺς κεράμους C : τὰ κεράμια D B : τὸ κεράμι Thphr. ‖ 20  εὐόσμῳ C E D B Mus : ἀόσμῳ Thphr. ‖ 21  εὐστομαχίαν C E D B Mus : εὐοσμίαν Thphr. 22  μυρτίτης δὲ ἢ μυρρίνης Musurus : μυρττ δὲ ἢ μυρρίνης C E D B : μυρίνης δὲ (μυρττ et ἢ del.) Dindorf, cf. Poll. 6.17 et Ael. VH 12.31 μυρίνης οἶνος 23  μυρρίνης C E D B Mus : μυρίνης Porson

25

i 31e–32f

73

ἦ γὰρ ἔπος τόδ᾿ ἀληθές, ὅτι οὐ μόνον ὕδατος | αἶσαν ἀλλά τι καὶ χλεύης οἶνος ἔχειν ἐθέλει.

32c

οὐδὲ γὰρ ἀπόβλητον Διονύσιον, οὐδὲ γίγαρτον, 5

10

15

20

25

ὁ Κεῖός φησι ποιητής (Simon. fr. 24 West2). [59] τῶν οἴνων ὁ μὲν λευκός, ὁ δὲ κιρρός, ὁ δὲ μέλας. καὶ ὁ μὲν λευκὸς λεπτότατος τῇ φύσει, οὐρητικός, θερμὸς πεπτικός τε ὢν τὴν κεφαλὴν ποιεῖ διάπυρον· ἀνωφερὴς γὰρ ὁ οἶνος. ὁ δὲ μέλας ὁ μὴ γλυκάζων τροφιμώτατος, στυπτικός· ὁ δὲ γλυκάζων καὶ τῶν λευκῶν καὶ τῶν κιρρῶν τροφιμώτατος· λεαίνει γὰρ κατὰ τὴν πάροδον, | καὶ παχύ- 32d νων τὰ ὑγρὰ μᾶλλον κεφαλὴν ἧττον παρενοχλεῖ· ὄντως γὰρ ἡ τοῦ γλυκέος οἴνου φύσις ἐγχρονίζει περὶ τὰ ὑποχόνδρια καὶ πτυέλου ἐστὶν ἀναγωγός, ὡς Διοκλῆς (fr. 237 van der Eijk) καὶ Πραξαγόρας (fr. 39 Steckerl) ἱστοροῦσι. Μνησίθεος δ᾿ ὁ Ἀθηναῖός (fr. 46 Bertier) φησιν· ὁ μέλας οἶνός ἐστι θρεπτικώτατος, ὁ δὲ λευκὸς οὐρητικώτατος καὶ λεπτότατος, ὁ δὲ κιρρὸς ξηρὸς καὶ τῶν σιτίων πεπτικώτερος. οἱ δ᾿ ἐπιμελέστερον τεθαλαττωμένοι οἶνοι ἀκραίπαλοί τέ εἰσι καὶ κοιλίας λύουσιν ἐπιδάκνουσί τε τὸν στόμαχον | ἐμφυσήσεις τε ἐνεργάζονται καὶ συγκατεργάζονται τὴν τροφήν. 32e τοιοῦτος δ᾿ ἐστὶν ὅ τε Μύνδιος καὶ ὁ ἀπὸ Ἁλικαρνασσοῦ· ὁ γοῦν κυνικὸς Μένιππος (fr. V, p. 246 Riese) ἁλμοπότιν τὴν Μύνδον φησίν. ἱκανῶς δὲ καὶ ὁ Κῷος τεθαλάττωται. καὶ ὁ Ῥόδιος δὲ ἐλάττονος μὲν κεκοινώνηκε θαλάσσης, ὁ δὲ πολὺς αὐτοῦ ἀχρεῖός ἐστιν. ὁ δὲ νησιώτης εἴς τε τοὺς πότους ἐστὶν εὖ πεφυκὼς καὶ πρὸς τὴν καθημερινὴν χρῆσιν οὐκ ἀνοίκειος. ὁ δὲ Κνίδιος αἵματος γεννητικός, τρόφιμος, κοιλίαν εὔλυτον κατασκευάζων· | πλείων δὲ 32f πινόμενος ἐκλύει τὸν στόμαχον. ὁ δὲ Λέσβιος στῦψιν μικροτέραν ἔχει καὶ μᾶλλον οὐρεῖται. χαριέστερος δ᾿ ἐστὶν ὁ Χῖος καὶ τοῦ Χίου

32c*  Eust. p. 1623.55–6 = i.334.6–7 | 32d*  Eust. p. 871.35–6 = III.285.4–6 1  ἦ γὰρ C E D B Mus : ἦν ἄρ᾿ Porson | ὅτι C E D B : ὅ τ᾿ Musurus (ὅτ᾿ scripsit) ‖ 2  χλεύης Bergk : λεύχης C E D B Mus ‖ 3  οὐδὲ γὰρ C E D B Mus : οὐκ Eust. : οὐ γὰρ vel οὐδὲν Schweighäuser ‖ 8  τροφιμώτατος] τροφιμώτερος Desrousseaux ‖ 16  πεπτικώτερος] fort. πεπτικώτατος, cf. supra 22  κεκοινώνηκε Cs B : κεκοινώνησε D : τετύχηκε Cac E Mus ‖ 27  χαριέστερος, i.e. χαριέστρ C E D B Mus : χαριέστατος, i.e. χαριέσττ Kaibel, cf. Poll. 6.15 Χῖος καὶ ὁ τούτου ἄριστος Ἀριούσιος : sed cf. 1.33a

74

deip nosop histae

ὁ καλούμενος Ἀριούσιος. διαφοραὶ δὲ αὐτοῦ εἰσι τρεῖς· ὁ μὲν γὰρ αὐστηρός ἐστιν, ὁ δὲ γλυκάζων, ὁ δὲ μέσος τούτων τῇ γεύσει αὐτόκρατος καλεῖται. ὁ μὲν οὖν αὐστηρὸς εὐστόμαχός ἐστι καὶ τρόφιμος καὶ μᾶλλον οὐρεῖται, ὁ δὲ γλυκάζων τρόφιμος, πλήσ33a μιος, κοιλίας μαλακτικός, ‖ ὁ δ᾿ αὐτόκρατος τῇ χρείᾳ μέσος ἐστί. κοινῶς δ᾿ ὁ Χῖος πεπτικός, τρόφιμος, αἵματος χρηστοῦ γεννητικός, προσηνέστατος, πλήσμιος διὰ τὸ παχὺς εἶναι τῇ δυνάμει. τῶν δ᾿ οἴνων χαριέστατος ὁ κατὰ τὴν Ἰταλίαν Ἀλβανὸς καὶ ὁ Φαλερνίτης. ὁ δὲ τούτων πεπαλαιωμένος καὶ κεχρονικὼς φαρμακώδης ὢν καροῖ λίαν ταχέως. ὁ δὲ Ἀδριανὸς καλούμενος εὔπνους, εὐανάδοτος, ἄλυπος τὸ σύνολον. οἰνοποιητέον δὲ αὐτοὺς πρό τινος χρόνου, 33b καὶ εἰς ἀναπεπταμένον τόπον | θετέον εἰς τὸ διαπνεῦσαι τὸ παχὺ τῆς δυνάμεως αὐτῶν. χαριέστατος δ᾿ οἶνος εἰς παλαίωσιν ὁ Κερκυραῖος. ὁ δὲ Ζακύνθιος καὶ ὁ Λευκάδιος διὰ τὸ γύψον λαβεῖν καὶ κεφαλὴν ἀδικοῦσιν. ὁ δ᾿ ἀπὸ Κιλικίας Ἀβάτης καλούμενος κοιλίας μόνον ἐστὶ μαλακτικός. Κῴῳ δὲ καὶ Μυνδίῳ καὶ Ἁλικαρνασσίῳ καὶ παντὶ τῷ ἱκανῶς τεθαλαττωμένῳ συνᾴδει τὰ σκληρὰ τῶν ὑδάτων, οἷον κρηναῖα καὶ ὄμβρια, ἐὰν ᾖ διυλισμένα καὶ πλείονα 33c χρόνον καθεσταμένα. | χρήσιμοι δ᾿ εἰσὶν οὗτοι Ἀθήνησι καὶ Σικυῶνι· ἐν ταύταις γὰρ σκληρὰ τὰ ὕδατα. τοῖς δ᾿ ἀθαλάσσοις τῶν οἴνων καὶ τοῖς παρέχουσιν ἱκανωτέραν στύψιν, ἔτι δὲ τῷ Χίῳ καὶ 〈τῷ〉 Λεσβίῳ τὰ ἀποιότατα τῶν ὑδάτων εὐθετεῖ. [60] ὦ γλῶσσα, σιγήσασα τὸν πολὺν χρόνον πῶς δῆτα τλήσῃ πρᾶγμ᾿ ὑπεξελθεῖν τόδε; ἦ τῆς ἀνάγκης οὐδὲν ἐμβριθέστερον, ὑφ᾿ ἧς τὸ κρυφθὲν ἐκφανεῖς ἀνάκτορον,

33b  Eust. p. 1573.24–6 = i.267.38–40 III.284.18–19

|

33b–c  Eust. p. 871.28–9 =

1  Ἀριούσιος Musurus ex Poll. 6.15, cf. Str. 14.645 Ἀριουσία … οἶνον ἄριστον φέρουσα τῶν Ἑλληνικῶν et Plin. Nat. 6.93 Arius amnis : Ἀρυούσιος C E D B 3  εὐστόμαχός, i.e. εὐστόμ() Kaibel : εὔστομός, i.e. εὔστομ() C E D B Mus 7  παχὺς Schweighäuser : πολ` C B : πολὺ E Mus ‖ 8  καὶ ὁ Bedrot : ὁ καὶ C* D B : ὁ καὶ ὁ E* Mus ‖ 16  Ἁλικαρνασσίῳ Dindorf : Ἁλικαρνασίῳ C E D B Mus 18  οἷον C E : οἷα D B Mus ‖ 20  δ᾿ ἀθαλάσσοις Schweighäuser : δὲ θαλασσίοις C E D B Mus ‖ 22  ⟨τῷ⟩ addidi ‖ 26  ἀνάκτορον C E D B Mus : ἀνακτόρων Grotius

5

10

15

20

25

i 32f–34a

5

10

15

20

25

75

φησὶ Σοφοκλῆς (fr. 757). αὐτὸς ἐμαυτοῦ Ἰόλεώς τε καὶ Ἀλκείδης γενήσομαι. ὅτι ὁ Μαρεώτης οἶνος ὁ Ἀλεξανδρεωτικὸς | τὴν μὲν προσηγο- 33d ρίαν ἔχει ἀπὸ τῆς ἐν Ἀλεξανδρείᾳ κρήνης Μαρείας καὶ τῆς παρ᾿ αὐτὴν πόλεως ὁμωνύμου, ἣ πρότερον μὲν ἦν μεγίστη, νῦν δὲ κώμης περιείληφε μέγεθος, τὴν προσηγορίαν λαβοῦσα ἀπὸ Μάρωνος ἑνὸς τῶν μετὰ Διονύσου τὰς στρατείας πεποιημένων. πολλὴ δὲ ἡ περὶ τὴν γῆν ταύτην ἄμπελος, ἧς καὶ ἡ σταφυλὴ βρωθῆναι πάνυ εὔστομος καὶ ὁ γινόμενος οἶνος κάλλιστος· λευκός τε γὰρ καὶ ἡδύς, εὔπνους, εὐανάδοτος, λεπτός, κεφαλῆς | οὐ 33e καθικνούμενος, διουρητικός. τούτου δὲ καλλίων ὁ Ταινιωτικὸς καλούμενος· ταινία δ᾿ ἐστὶν ἐπιμήκης περὶ τοὺς αὐτοὺς τόπους, ἀφ᾿ ἧς οἱ γινόμενοι οἶνοί εἰσι μὲν ἠρέμα ὑπόχλωροι, ἐμφαίνοντές τι ἐν αὑτοῖς λιπαρόν, ὃ κατὰ τὴν τοῦ ὕδατος κρᾶσιν ἀναλύεται κατὰ βραχύ, ὡς καὶ τὸ μέλι τὸ Ἀττικὸν ἀνακιρνάμενον. οὗτος ὁ Ταινιωτικὸς πρὸς τῷ ἡδὺς εἶναι ἔχει τι καὶ ἀρωματῶδες ἠρέμα ἐπιστῦφον. ἡ δὲ περὶ τὸν Νεῖλον ἄμπελος πλείστη μὲν αὐτὴ † ὅσος καὶ ὁ ποταμός, | καὶ πολλαὶ τῶν οἴνων αἱ ἰδιότητες κατά τε 33f τὰ χρώματα καὶ τὴν προσφοράν. τούτους δ᾿ ὑπερβάλλει ὁ κατὰ Ἄντυλλαν πόλιν οὐ μακρὰν οὖσαν Ἀλεξανδρείας, ἧς τοὺς φόρους οἱ τότε βασιλεῖς Αἰγύπτιοί τε καὶ Πέρσαι ταῖς γαμεταῖς ἐδίδοσαν εἰς ζώνας. ὁ δὲ κατὰ τὴν Θηβαΐδα καὶ μάλιστα ὁ κατὰ τὴν Κόπτον πόλιν οὕτως ἐστὶ λεπτὸς καὶ εὐανάδοτος καὶ ταχέως πεπτικὸς ὡς καὶ τοῖς πυρεταίνουσι διδόμενος μὴ βλάπτειν. σαυτὴν ἐπαινεῖς, ὥσπερ Ἀστυδάμας, γύναι. (Philem. fr. 160) ‖ ἦν δὲ τραγικὸς ποιητὴς ὁ Ἀστυδάμας.

33d*  Eust. p. 1623.48–9 = i.333.43–5 | 33f*  Eust. p. 258.37–9 = I.394.20–2 2  αὐτὸς … γενήσομαι praeb. rubr.Cmg : om. Cac E D B Mus ‖ 4  κρήνης C E D B Mus : κρήνη (structura mutata) Eust. : rectius λίμνης Meineke ‖ 7  Διονύσου D Mus : Διονυ C B : Διονυσίου E | πεποιημένων E Mus : πεποιημέν D B : πεποιημ(έν)ος C ‖ 17  πλείστη μὲν αὐτὴ om. E ‖ 18  πολλαὶ C : πολλ` D B : πολλοὶ E Mus | ἰδιότητες Casaubon (suus peculiaris gustus Dalechamp) : ἰδ() C E D B : ἰδιάζοντες Musurus : ἰδέαι Desrousseaux ‖ 20  Ἄντυλλαν C E D B Mus : Ἄντυλαν Eust. ‖ 23  λεπτὸς καὶ εὐανάδοτος καὶ λεπτὸς C E D B : καὶ λεπτὸς del. Musurus

34a

76

deip nosop histae

[61] ὅτι Θεόπομπος ὁ Χῖος (FGrH 115 F 277) τὴν ἄμπελον ἱστορεῖ εὑρεθῆναι ἐν Ὀλυμπίᾳ παρὰ τὸν Ἀλφειόν· καὶ ὅτι τῆς Ἠλείας τόπος ἐστὶν ἀπέχων ὀκτὼ στάδια ἐν ᾧ οἱ ἐγχώριοι κατακλείοντες τοῖς Διονυσίοις χαλκοῦς λέβητας τρεῖς κενοὺς παρόντων τῶν ἐπιδημούντων ἀποσφραγίζονται, καὶ ὕστερον ἀνοίγοντες εὑρίσκουσιν οἴνου πεπληρωμένους. Ἑλλάνικος (FGrH 4 F 175) δέ φησιν ἐν τῇ Πλινθίνῃ πόλει Αἰγύπτου πρῶτον εὑρεθῆναι τὴν 34b ἄμπελον· διὸ καὶ Δίων ὁ ἐξ Ἀκαδημίας | φιλοίνους καὶ φιλοπότας τοὺς Αἰγυπτίους γενέσθαι· εὑρεθῆναί τε βοήθημα παρ᾿ αὐτοῖς ὥστε τοὺς διὰ πενίαν ἀποροῦντας οἴνου τὸν ἐκ τῶν κριθῶν γενόμενον πίνειν· καὶ οὕτως ἥδεσθαι τοὺς τοῦτον προσφερομένους ὡς καὶ ᾄδειν καὶ ὀρχεῖσθαι καὶ πάντα ποιεῖν ὅσα τοὺς ἐξοίνους γινομένους. Ἀριστοτέλης (fr. 106 Rose = fr. 666 Gigon) δέ φησιν ὅτι οἱ μὲν ἀπ᾿ οἴνου μεθυσθέντες ἐπὶ πρόσωπον φέρονται, οἱ δὲ τὸν κρίθινον πεπωκότες ἐξυπτιάζονται τὴν κεφαλήν· ὁ μὲν γὰρ οἶνος καρηβαρικός, ὁ δὲ κρίθινος καρωτικός. 34c [62] ὅτι δὲ | φίλοινοι Αἰγύπτιοι σημεῖον καὶ τὸ παρὰ μόνοις αὐτοῖς ὡς νόμιμον ἐν τοῖς δείπνοις πρὸ πάντων ἐδεσμάτων κράμβας ἔσθειν ἑφθάς· καὶ πολλοὶ εἰς τὰς κατασκευαζομένας ἀμεθύστους προσλαμβάνουσι τὸ τῆς κράμβης σπέρμα. καὶ ἐν ᾧ δ᾿ ἂν ἀμπελῶνι κράμβαι φύωνται, ἀμαυρότερος ὁ οἶνος γίνεται· διὸ καὶ Συβαρῖται, φησὶ Τίμαιος (FGrH 566 F 47), πρὸ τοῦ πίνειν κράμβας ἤσθιον. Ἄλεξις (fr. 287)· ἐχθὲς ὑπέπινες, εἶτα νυνὶ κραιπαλᾷς. |

34a–b*  Eust. p. 1635.15–18 = i.350.19–22 i.333.34–6

|

34c–d  Eust. p. 1623.40–1 =

1  ὁ Θεόπομπος C E D B : ὁ del. Musurus ‖ 4  κενοὺς Conti (vacuos), cf. Paus. 6.26.1 : καινοὺς C E D B Mus ‖ 5  ἀποσφραγίζονται Musurus : ἀποσφραγίζοντ(ο) E D B : ἀποσφραγίζοντες C ‖ 7  πόλει Αἰγύπτου] fort. ut glossa delenda | πρῶτον Eust. : πρώτῃ vel πρώτη C E D B Mus ‖ 8  〈λέγει〉 post. Ἀκαδημίας add. Gigon : rectius 〈φησὶ〉 ‖ 9  βοήθημα παρ᾿ αὐτοῖς C D B : παρ᾿ αὐτοῖς βοήθημα E Mus ‖ 12–13  γινομένους (more epitomatoris) C E D B Mus : rectius γενομένους ‖ 14  ἀπ᾿ C E D B Eust. Mus : ὑπ᾿ Kaibel, cf. 10.447b | φέρονται Eust. Mus : φέροντ E D B : φέροντες C ‖ 19  † μέχρι τοῦ δεῦρο παρασκευάζεσθαι † post ἑφθάς praeb. C E D B Mus : ut glossam delevi : ἔσθειν del. Kaibel ‖ 21  ἀμπελῶνι B Mus : ἀμπελῶν D : ἀμπελῶ E : ἀμπέλῳ C 23–77,2  Ἄλεξις … ἑφθήν om. E

5

10

15

20

i 34a–34e

77

κατανύστασον· παύσῃ γάρ. εἶτά σοι δότω ῥάφανόν τις ἑφθήν.

34d

Εὔβουλος (fr. 124) δέ πού φησι· 5

γύναι, ῥάφανόν με νομίσασ᾿ εἰς ἐμέ σὺ τὴν κραιπάλην μέλλεις ἀφεῖναι πᾶσαν, ὡς ἐμοὶ δοκεῖς. ὅτι δὲ τὴν κράμβην ῥάφανον ἐκάλουν οἱ παλαιοὶ Ἀπολλόδωρος δηλοῖ ὁ Καρύστιος (fr. 32)·

10

εἰ δ᾿ ὅτι καλοῦμεν ῥάφανον, ὑμεῖς δ᾿ οἱ ξένοι κράμβην, γυναιξὶ διαφέρειν οἴονται. Ἀναξανδρίδης (fr. 59)·

15

ἐὰν λούσησθε νῦν | ῥάφανόν τε πολλὴν ἐντρώγητε, παύσεται τὸ βάρος διασκεδᾷ τε τὸ προσὸν νῦν νέφος ἐπὶ τοῦ μετώπου. Νικοχάρης (fr. 18)· εἰς αὔριον ἀντὶ ῥαφάνων ἑψήσομεν βαλάνιον, ἵνα νῷν ἐξάρῃ τὴν κραιπάλην. Ἄμφις (fr. 37)·

20

25

οὐκ ἔστιν, ὡς ἔοικε, φάρμακον μέθης οὐδὲν τοιοῦτον ὡς τὸ προσπεσεῖν ἄφνω λύπην τιν᾿· οὕτως ἐξελαύνει γὰρ σφόδρα λῆρον, ὥστε τὰς ῥαφάνους οὕτω δοκεῖν. περὶ δὲ τῆς δυνάμεως ταύτης ἣν ἡ κράμβη ποιεῖ, ἱστορεῖ καὶ Θεόφραστος (HP 4.16.6) φεύγειν φάσκων καὶ ζῶσαν τὴν ἄμπελον τῆς ῥαφάνου τὴν ὀδμήν.

9  ὑμεῖς Conti (vos) : ἡμεῖς C E D B Mus ‖ 10  οἴονται E : οἴει τι D B : οἴη δὲ τί Musurus : om. C ‖ 13  ἐντρώγητε C E D B : ἐντράγητε Musurus ‖ 18  ἵνα νῷν Casaubon (νῶν scripsit) : ἵνῶν C* E D* B* : ἵν᾿ οὖν Musurus | ἐξάρῃ vel ἐξάρη C E D B Mus : ἐξάγῃ Dindorf ‖ 26  ὀδμήν C E D B Mus : ὀσμήν Thphr. | τέλος τοῦ πρώτου λόγου add. rubr.B

34e

ΕΚ ΤΟΥ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ 35a

[1] τὸ πολὺ τῆς ἡμέρας προσεπιμετρεῖ τῷ ὕπνῳ. οὐκ εἴων με οἱ λόγοι οὓς ἀπεμνημόνευσας ὄντες ποικίλοι ὕπνῳ διδόναι σχολήν. οὐκ ἀπὸ σκοποῦ τοξεύειν. ὅτι τὸν οἶνον ὁ Κολοφώνιος Νίκανδρος (fr. 86 Schneider) ὠνομάσθαι φησὶν ἀπὸ Οἰνέως·

5

Οἰνεὺς δ᾿ ἐν κοίλοις ἀποθλίψας δεπάεσσιν οἶνον ἔκλησε. φησὶ δὲ καὶ Μελανιππίδης ὁ Μιλήσιος (PMG 761)· ἐπώνυμον δέσποτ᾿ οἶνον Οἰνέως.

10

Ἑκαταῖος δ᾿ ὁ Μιλήσιος (FGrH 1 F 15 = fr. 15 Fowler) τὴν ἄμπελον 35b ἐν Αἰτωλίᾳ | λέγων εὑρεθῆναί φησι καὶ τάδε· Ὀρεσθεὺς ὁ Δευκαλί-

ωνος ἦλθεν εἰς Αἰτωλίαν ἐπὶ βασιλείᾳ, καὶ κύων αὐτῷ στέλεχος ἔτεκε· καὶ ὃς ἐκέλευσεν αὐτὸ κατορυχθῆναι, καὶ ἐξ αὐτοῦ ἔφυ ἄμπελος πολυστάφυλος· διὸ καὶ τὸν αὑτοῦ παῖδα Φύτιον ἐκάλεσε. τούτου δ᾿ Οἰνεὺς ἐγένετο κληθεὶς ἀπὸ τῶν ἀμπέλων· οἱ γὰρ παλαιοί, φησίν, Ἕλληνες οἴνας ἐκάλουν τὰς ἀμπέλους (e.g. Hes. Op. 572). Οἰνέως δ᾿ ἐγένετο Αἰτωλός. Πλάτων δ᾿ ἐν Κρατύλῳ 35c (406c) ἐτυμολογῶν τὸν οἶνον οἰόνουν αὐτόν φησιν εἶναι | διὰ τὸ οἰήσεως ἡμῶν τὸν νοῦν ἐμπιπλᾶν. ἢ τάχα ἀπὸ τῆς ὀνήσεως κέκληται· παρετυμολογῶν γὰρ Ὅμηρος (Il. 6.260) τὴν φωνὴν ὧδέ πώς φησιν· ἔπειτα δὲ καὐτὸς ὀνήσεαι, αἴ κε πίῃσθα· 35a, b–c, 36b–d, 36f–7a Suda α 2443 | 35b–c*  Eust. p. 640.62–3 = II.305.26–306.3 | 35b–c  Eust. p. 1077.53–7 = III.904.13–17 praefix. Ἀθηναίου ἐκ τοῦ δευτέρου βιβλίου C : ἐκ τοῦ δευτέρου λόγου B Mus : ἐκ τοῦ βου E | οὐκ2 ἀπὸ σκοποῦ τοξεύειν rubr.Cmg : om. E D B Mus | κοίλοις C E D B : κοίλοισιν Suda et Musurus | οἶνον2 Suda : οἴνην C E D B Mus Μιλήσιος1 E D Mus : Μιλή()ος C B : Μήλιος 14.651f | δέσποτ᾿ Musurus : δέσποτα C E D B | αὐτῷ E D B Mus : αὐτοῦ Es : αὐτ() C | αὐτὸ Brunck : αὐτὸν C E D B Mus | Φύτιον C E D B Mus : Φυτίον Fowler | Οἰνεὺς C : Οἶνος E D B Mus | ἡμῶν τὸν νοῦν C E D B Mus : τὸν νοῦν ἡμῶν Suda : τὸν νοῦν Eust. καὐτὸς Hom. : καὶ αὐτὸς C E D B Eust. Mus

15

20

79

ii 35a–35e

καὶ γὰρ τὰ βρώματα ὀνείατα (e.g. Od. 10.9) καλεῖν εἴωθεν ἀπὸ τοῦ ὀνίσκειν ἡμᾶς. [2] οἶνόν τοι, Μενέλαε, θεοὶ ποίησαν ἄριστον θνητοῖς ἀνθρώποισιν ἀποσκεδάσαι μελεδῶνας. 5

10

ὁ τῶν Κυπρίων τοῦτό φησι ποιητής (Cypr. fr. 17, p. 55 Bernabé), ὅστις ἂν εἴη. Δίφιλος δ᾿ ὁ κωμικός (fr. 86) φησιν· ὦ πᾶσι τοῖς φρονοῦσι προσφιλέστατε | Διόνυσε καὶ σοφώταθ᾿, ὡς ἡδύς τις εἶ· ὅταν ταπεινὸν μέγα φρονεῖν ποιῇς μόνος, τὸν τὰς ὀφρῦς αἴροντα συμπείθεις γελᾶν τόν τ᾿ ἀσθενῆ τολμᾶν τι, τὸν δειλὸν θρασύν.

35d

5

ὁ δὲ Κυθήριος Φιλόξενος (PMG 831) λέγει· εὐρείτας οἶνος πάμφωνος. 15

Χαιρήμων δὲ ὁ τραγῳδὸς (TrGF 71 F 15) παρασκευάζειν φησὶ τὸν οἶνον τοῖς χρωμένοις γέλωτα, σοφίαν, εὐμαθίαν, εὐβουλίαν. Ἴων δ᾿ ὁ Χῖός (PMG 744) φησιν· |

20

ἄδαμον παῖδα ταυρωπόν, νέον οὐ νέον, ἥδιστον πρόπολον βαρυγδούπων ἐρώτων, οἶνον ἀερσίπνοον ἀνθρώπων πρύτανιν.

35e

5

35c  Eust. p. 1623.42–3 = i.333.37–8 | 35d  Eust. p. 1770.9 = ii.85.44–5 3  τοι C Mus et Suda : τ(ὰς) E D* B* ‖ 5–6  ὁ τῶν Κυπρίων τοῦτό φησι ποιητής, ὅστις ἂν εἴη praeb. rubr.Cmg : κατὰ τὸν ποιήσαντα τὰ Κυπριακά Eust. : ὁ δὲ Κύπριος ποιητής φησιν ante οἶνόν τοι supra Suda : om. E D B Mus ‖ 7  προσφιλέστατε D B Mus : προσφιλέστατ E : προσφιλέστατος C 8  Διόνυσε D B Mus : Διόνυ() E : Διόνυσος C | σοφώταθ᾿ Dindorf : σοφώττ C E D B : σοφώτατ᾿ Musurus ‖ 9  ὅταν … ποιῇς C E D B Mus : ὃς τὸν … ποιεῖς Lennep ‖ 16  εὐμαθίαν C E D B : εὐμαθείαν Mus : ἀμαθίαν Wagner 18  ἄδαμον C E D B Mus : ἄδαμνον Casaubon ‖ 22  ἀερσίπνοον C E D B : ἀερσίπνουν Musurus : ἀερσίνοον Casaubon

80

36a

36b

deip nosop histae

Μνησίθεος (fr. 41 Bertier) δ᾿ ἔφη ‖ τὸν οἶνον τοὺς θεοὺς θνητοῖς καταδεῖξαι τοῖς μὲν ὀρθῶς χρωμένοις ἀγαθὸν μέγιστον, τοῖς δ᾿ ἀτάκτως τοὔμπαλιν· τροφήν τε γὰρ δίδωσι τοῖς χρωμένοις ἰσχύν τε ταῖς ψυχαῖσι καὶ τοῖς σώμασιν. 5 εἰς τὴν ἰατρικήν τε χρησιμώτατον· καὶ τοῖς ποτοῖς γὰρ φαρμάκοις κεράννυται καὶ τοῖσιν ἑλκωθεῖσιν ὠφελίαν ἔχει. ἐν ταῖς συνουσίαις τε ταῖς καθ᾿ ἡμέραν τοῖς μὲν μέτριον πίνουσι καὶ κεκραμένον | 10 εὐθυμίαν φέρει, ἐὰν δ᾿ ὑπερβάλῃς, εἰς ὕβριν, ἐὰν δ᾿ ἴσον ἴσῳ προσφέρῃ, μανίαν ποιεῖ· ἂν δ᾿ ἄκρατον, παράλυσιν τῶν σωμάτων· (adesp. com. fr. 101)

5

10

15

διὸ καὶ καλεῖσθαι τὸν Διόνυσον πανταχοῦ ἰατρόν. ἡ δὲ Πυθία εἴρηκέ τισι Διόνυσον ὑγιάτην καλεῖν. [3] Εὔβουλος (fr. *93) δὲ ποιεῖ τὸν Διόνυσον λέγοντα·

36c

τρεῖς γὰρ μόνους κρατῆρας ἐγκεραννύω τοῖς εὖ φρονοῦσι· τὸν μὲν ὑγείας ἕνα, ὃν πρῶτον ἐκπίνουσι, τὸν δὲ δεύτερον | ἔρωτος ἡδονῆς τε, τὸν τρίτον δ᾿ ὕπνου, ὃν ἐκπιόντες οἱ σοφοὶ κεκλημένοι οἴκαδε βαδίζουσ᾿. ὁ δὲ τέταρτος οὐκέτι ἡμέτερός ἐστ᾿, ἀλλ᾿ ὕβρεως· ὁ δὲ πέμπτος βοῆς· ἕκτος δὲ κώμων· ἕβδομος δ᾿ ὑπωπίων·

20

5

36b*  Eust. p. 1624.34–7 = i.335.12–16 | 35a, b–c, 36b–d, 36f–7a Suda α 2443 2  〈ὁ〉 Μνησίθεος Walpole | δ᾿ Walpole : δὲ C E D B Mus ‖ 3  θνητοῖς C E* Mus : θνητῶν γρ.Emg : θνητ D B ‖ 9  ὠφελίαν Dindorf : ὠφελ() C E : ὠφελείαν D B : ὠφέλημ᾿ Musurus ‖ 12  φέρει del. Jacobs | εἰς del. Musurus ‖ 14  ἂν C E D B Eust. Mus : ἐὰν Brunck ‖ 16  διὸ καὶ κτλ] fort. verba poetae ‖ 20  ὑγείας C E D B Mus Suda : ὑγιείας Morelius ‖ 23  ἐκπιόντες, i.e. ΕΚ- C Suda : εἰσπιόντες, i.e. ΕΙϹ- E D B Mus ‖ 24–5  οὐκέτι ἡμέτερός Suda : οὐκέθ᾿ ἁμέτερός C E D B Mus : ἡμέτερός Emg ‖ 25  ὕβρεως C E D B Mus Suda : ὕβρεος Canter

25

81

ii 35e–36e

ὄγδοος κλητῆρος· ὁ δ᾿ ἔνατος χολῆς· δέκατος δὲ μανίας, ὥστε καὶ βάλλειν ποιεῖ· πολὺς γὰρ εἰς ἓν μικρὸν ἀγγεῖον χυθεὶς ὑποσκελίζει ῥᾷστα τοὺς πεπωκότας. 5

10

10

Ἐπίχαρμος (fr. 146) δέ φησιν· (Α.) ἐκ μὲν θυσίας θοίνη, ἐκ δὲ | θοίνης πόσις ἐγένετο. (Β.) χαρίεν, ὥς γ᾿ ἐμοί. (Α.) ἐκ δὲ πόσιος κῶμος, ἐκ κώμου δ᾿ ἐγένετο θυανία, ἐκ δὲ θυανίας δίκη, ἐκ δὲ καταδίκης πέδαι τε καὶ σφάκελος καὶ ζημία. 5

36d

Πανύασις (fr. 17.1–9, p. 181 Bernabé) δ᾿ ὁ ἐποποιὸς τὴν μὲν πρώτην πόσιν ἀπονέμει Χάρισιν, Ὥραις καὶ Διονύσῳ, τὴν δὲ δευτέραν Ἀφροδίτῃ καὶ πάλιν Διονύσῳ, Ὕβρει δὲ καὶ Ἄτῃ τὴν τρίτην· κατὰ γὰρ τὸν Εὐριπίδην (Cyc. 534)· 15

πληγὰς ὁ κῶμος λοίδορόν θ᾿ ὕβριν φέρει· ὅθεν τινὲς τὴν Διονύσου γένεσιν καὶ τὴν τῆς Ὕβρεως κατὰ ταὐτὰ γενέσθαι φασίν. [4] Ἄλεξις (fr. 46) δέ πού φησιν ὡς· |

20

ὁμοιότατος ἄνθρωπος οἴνῳ τὴν φύσιν τρόπον τιν᾿ ἐστί· τὸν γὰρ οἶνον τὸν νέον πολλή ᾿στ᾿ ἀνάγκη καὶ τὸν ἄνδρ᾿ ἀποζέσαι

1  κλητῆρος Florent Chrestian : κλήτορος C E D B Mus et Suda | ἔνατος Suda et Musurus : ἔννατος C E D B ‖ 2  ὥστε καὶ βάλλειν C E D B Mus : ὥστ’ ἐκβάλλειν Suda ‖ 5  δέ φησιν Musurus : δέ φη(σιν) E : δ᾿ ἔφη C E B 6–7  θυσίας … δὲ om. E ‖ 6  θοίνη C D B Mus Suda : θοίνα Meineke 7  θοίνης C E D B Mus Suda : θοίνας Meineke ‖ 8  ἐγένετο θυανία (vox nihili) C E D B Mus : θυανία Suda : ἐγένεθ᾿ ὑανία Dobree ‖ 9  δὲ θυανίας (vox nihili) C E D B Mus Suda : δ᾿ ὑανίας Dobree | δίκη C E D B Mus et Suda : δίκα Meineke ‖ 10  καταδίκης C E D B Mus et Suda : καταδίκας Meineke σφάκελος D Mus et Suda : σφάκελλος C E B : σφαλὸς Bochart (σφαλλὸς scripsit) | ζημία C E D B Mus et Suda : ζαμία Meineke ‖ 14  Πανύασις … ὀπηδεῖ ex fine libri 13 in C, ex fine libri 15 in E (vide post 2.71e), huc fort. transponenda sunt ‖ 15  πληγὰς … θ᾿ ὕβριν C E D B Mus : πυγμὰς … τ᾿ ἔριν Eur. ‖ 16–17  ὅθεν … φασίν om. E ‖ 20  ᾿στ᾿ E : τ᾿ C D B : γ᾿ Musurus

36e

82

deip nosop histae

πρώτιστον ἀφυβρίσαι τ᾿, ἀπανθῆσαι πάλιν σκληρὸν γενέσθαι, παρακμάσαντα δ᾿ ὧν λέγω τούτων ἁπάντων, ἀπαρυθέντα τὴν ἄνω ταύτην ἄνοιαν ἐπιπολάζουσαν, ποτὲ πότιμον γενέσθαι καὶ καταστῆναι πάλιν ἡδύν θ᾿ ἅπασι τοὐπίλοιπον διατελεῖν.

5

5

κατὰ δὲ τὸν Κυρηναῖον ποιητήν (Eratosth. fr. 36, p. 67 Powell)· | 36f

ὁ οἶνος πυρὶ ἶσον ἔχει μένος, εὖτ᾿ ἂν εἰς ἄνδρας ἔλθῃ· κυμαίνει δ᾿ οἷα Λίβυσσαν ἅλα βορρῆς ἠὲ νότος, τὰ δὲ κεκρυμμένα φαίνει βυσσόθεν, ἐκ δ᾿ ἀνδρῶν πάντ᾿ ἐτίναξε νόον.

10

ἀλλαχοῦ δὲ τοὐναντίον φησὶν Ἄλεξις (fr. 280)· οὐδὲν ἔοικ᾿ ἄνθρωπος οἴνῳ τὴν φύσιν· ὁ μὲν γὰρ ἀπογηράσκων ἀηδὴς γίνεται, οἶνον δὲ τὸν παλαιότατον σπουδάζομεν· ὁ μὲν δάκνει γάρ, ὁ δ᾿ ἱλαροὺς ἡμᾶς ποιεῖ.

15

Πανύασις (fr. 16.12–15, 17–19, p. 180 Bernabé) δὲ λέγει· ‖ 37a

οἶνος πυρὶ ἶσον ἐπιχθονίοισιν ὄνειαρ ἐσθλόν, ἀλεξίκακον, πάσῃ συνοπηδὸν ἀνίῃ. ἐν μὲν γὰρ θαλίης ἐρατὸν μέρος ἀγλαΐης τε, ἐν δὲ χοροτυπίης, ἐν δ᾿ ἱμερτῆς φιλότητος.

36f*  Eust. p. 1449.22–4 = i.102.40–2 | 35a, b–c, 36b–d, 36f–7a Suda α 2443 37a  Eust. p. 979.39–41 = III.620.18–21 1  τ᾿ Stobaeus : τε C E D B Mus | ἀπανθῆσαι πάλιν, i.e. ΑΠΑΝΘ- D B Mus : ἀπανουσαι πάλιν, i.e. ΑΠΑΝΟ- C* : ἀπανουσα πάλιν, i.e. ΑΠΑΝΟ- E : ἀπανθήσαντα δὲ Valckenaer ‖ 4  ποτὲ, i.e. ΠΟΤΕ C E D B Mus : τότε, i.e. ΤΟΤΕ Boissonade ‖ 8  ὁ οἶνος C E D B : ὁ del. Musurus : οἶνός τοι Stob. | εἰς C E D B : ἐς Musurus ‖ 10  βορρῆς Musurus et Stob. Clem.Al. : βορῆς C E D B ‖ 12  Ἄλεξις E Mus : ὁ Ἄλεξις C : om. D B, fort. ut glossa delenda ‖ 14  γὰρ C E D B Eust. Mus : del. Schweighäuser | γίνεται C E D B Eust. Mus : γίγνεται Morelius ‖ 16  ὁ μὲν … ποιεῖ] sic C E D B Mus : ὅτι οὐ δάκνει ἀλλ’ ἱλαροὺς ἡμᾶς ποιεῖ Eust. ‖ 18  οἶνος C E B : οἶνον D : οἶνος γὰρ Suda et Musurus ‖ 19  πάσῃ … ἀνίῃ C E D B Eust. Mus Suda : πάσης … ἀοιδῆς Stob. 21  χοροτυπίης C E D B : χοροιτυπίης Eust. et Musurus

20

83

ii 36e–37d

τῷ δὲ χρὴ παρὰ δαιτὶ δεδεμένον εὔφρονι θυμῷ πίνειν, μηδὲ βορῆς κεκορημένον ἠύτε παῖδα ἧσθαι πλημμύροντα, λελησμένον εὐφροσυνάων.

5

καὶ πάλιν (Panyas. fr. 19, p. 182 Bernabé)· 5

10

15

20

οἶνος θνητοῖσι θεῶν πάρα δῶρον ἄριστον, | ἀγλαός· ᾧ πᾶσαι μὲν ἐφαρμόζουσιν ἀοιδαί, πάντες δ᾿ ὀρχησμοί, πᾶσαι δ᾿ ἐραταὶ φιλότητες. πάσας δ᾿ ἐκ κραδίας ἀνίας ἀνδρῶν ἀλαπάζει πινόμενος κατὰ μέτρον· ὑπὲρ μέτρον δὲ χερείων.

37b

5

[5] Τίμαιος δὲ ὁ Ταυρομενίτης (FGrH 566 F 149) ἐν Ἀκράγαντι οἰκίαν τινά φησι καλεῖσθαι Τριήρη ἐξ αἰτίας τοιαύτης· νεανίσκους τινὰς ἐν αὐτῇ μεθυσκομένους ἐς τοσοῦτον ἐλθεῖν μανίας ἐκθερμανθέντας ὑπὸ τῆς | μέθης ὡς νομίζειν μὲν ἐπὶ τριήρους πλεῖν, χειμά- 37c ζεσθαι δὲ χαλεπῶς κατὰ τὴν θάλασσαν· καὶ τοσοῦτον ἔκφρονας γενέσθαι ὡς τὰ ἀπὸ τῆς οἰκίας πάντα σκεύη καὶ στρώματα ῥίπτειν ὡς ἐπὶ τὴν θάλασσαν, τὴν ναῦν διὰ τὸν χειμῶνα ἀποφορτίζεσθαι δόξαν αὐτοῖς λέγειν τὸν κυβερνήτην. συναθροιζομένων οὖν πολλῶν καὶ τὰ ῥιπτόμενα διαρπαζόντων, οὐδ᾿ ὣς παύεσθαι τῆς μανίας τοὺς νεανίσκους. καὶ τῇ ἐπιούσῃ τῶν ἡμερῶν παραγενομένων τῶν στρατηγῶν ἐπὶ τὴν οἰκίαν ἐγκληθέντες οἱ | νεανίσκοι 37d ἔτι ναυτιῶντες ἀπεκρίναντο πυνθανομένων τῶν ἀρχόντων ὑπὸ χειμῶνος ἐνοχλούμενοι ἠναγκάσθαι ἀποφορτίσασθαι 〈…〉 τῇ θαλάσσῃ τὰ περιττὰ τῶν φορτίων. θαυμαζόντων δὲ τῶν στρατηγῶν τὴν ἔκπληξιν τῶν ἀνδρῶν εἷς τῶν νεανίσκων, καίτοι δοκῶν 1  δὲ E D B : σε C Mus | δεδεμένον C E D B : δεδεγμένον Stob. : δεδευμένον Musurus ‖ 2  παῖδα C E D B Mus : γῦπα Stob. ‖ 3  πλημμύροντα C E D B Mus : πλημύροντα Matthews ‖ 7  ὀρχησμοί C E B Mus : ὀρχησμένοι D : ὀρχηθμοί West ‖ 8  κραδίας E D B Mus : καρδίας C : κραδίης Meineke 9  μέτρον1 D Mus : μέτρ E B : μέτρα C ‖ 10  Ταυρομενίτης Musurus : Ταυρομενείτης C E D B ‖ 11  φησι D Mus : φασι vel φασιν C E B ‖ 13  ὑπὸ Schweighäuser : ἀπὸ C E D B Mus ‖ 16  ἐπὶ C E D B Mus : εἰς Meineke 19  μανίας E Mus : μανείας C D B ‖ 20–4  ἐπὶ τὴν οἰκίαν … στρατηγῶν om. E ‖ 20  ἐγκληθέντες Schweighäuser : ἐγκληνθέντες C D B : ἐγκλινθέντες Musurus ‖ 22  lac. stat. Desrousseaux : τῇ θαλάσσῃ ut glossam del. Meineke : fort. 〈ἐν〉 τῇ θαλάσσῃ ‖ 23–4  τῶν στρατηγῶν ἐπὶ τὴν οἰκίαν C D B Mus : ἐπὶ τὴν οἰκίαν fort. ut glossa delenda ‖ 24  ἔκπληξιν E D B Mus : ἔκπλη(ιν) C : ἔμπληξιν Courier | τῶν ἀνδρῶν fort. ut glossa delenda

84

deip nosop histae

τῶν ἄλλων πρεσβεύειν κατὰ τὴν ἡλικίαν, “ἐγὼ δ᾿,” ἔφη, “ἄνδρες Τρίτωνες, ὑπὸ τοῦ δέους καταβαλὼν ἐμαυτὸν ὑπὸ τοὺς θαλάμους ὡς ἔνι μάλιστα κατωτάτω ἐκείμην.” συγγνόντες οὖν τῇ αὐτῶν 37e ἐκστάσει, ἐπιτιμήσαντες μὴ πλείονος οἴνου | ἐμφορεῖσθαι ἀφῆκαν. καὶ οἱ χάριν ἔχειν ὁμολογήσαντες, “ἂν λιμένος,” ἔφησαν, “τύχωμεν ἀπαλλαγέντες τοσούτου κλύδωνος, Σωτῆρας ὑμᾶς ἐπιφανεῖς μετὰ τῶν θαλασσίων δαιμόνων ἐν τῇ πατρίδι ἱδρυσόμεθα, ὡς αἰσίως ἡμῖν ἐπιφανέντας.” ἐντεῦθεν ἡ οἰκία Τριήρης ἐκλήθη. [6] Φιλόχορος (FGrH 328 F 170) δέ φησιν ὅτι οἱ πίνοντες οὐ μόνον ἑαυτοὺς ἐμφανίζουσιν οἵτινές εἰσιν, ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων ἕκαστον ἀνακαλύπτουσι παρρησίαν ἄγοντες· ὅθεν (Alc. fr. 366.1)

5

10

οἶνος καὶ ἀλήθεια λέγεται καί· (Thgn. 500) | 37f

ἀνδρὸς δ᾿ ἔδειξε νόον, καὶ τὸ νικητήριον ἐν Διονύσου τρίπους· καὶ γὰρ ἐκ τρίποδος λέγειν φαμὲν τοὺς ἀληθεύοντας. δεῖ δὲ νοεῖν τρίποδα τοῦ Διονύσου τὸν κρατῆρα· ἦν γὰρ τὸ ἀρχαῖον δύο γένη τριπόδων, οὓς καλεῖσθαι λέβητας συνέβαινεν ἀμφοτέρους. ἐμπυριβήτης ὁ καὶ λοετροχόος. Αἰσχύλος (fr. *1)· τὸν μὲν τρίπους ἐδέξατ᾿ οἰκεῖος λέβης αἰεὶ φυλάσσων τὴν ὑπὲρ πυρὸς στάσιν. ‖

38a ὁ δ᾿ ἕτερος ὁ κρατὴρ καλούμενος. Ὅμηρος (Il. 9.122)·

ἕπτ᾿ ἀπύρους τρίποδας.

37e–8b*  Eust. p. 740.7–14 = II.672.9–20 5  post ὁμολογήσαντες lac. stat. Kaibel | ἔφησαν Schweighäuser : ἔφη C E D B Mus ‖ 6  κλύδωνος E Mus : κλύδονος C D B | ἐπιφανεῖς Meineke : ἐπιφανῶς C E D B Mus ‖ 11  ἄγοντες] ἔχοντες Es ‖ 12  ἀλήθεια C E D B Eust. : ἀλάθεα Thiersch ‖ 20  τρίπους E Eust. Mus : τρίπουν C D B | ἐδέξατ᾿ Musurus : ἐδέξατο C E D B Eust. | οἰκεῖος E Eust. Mus : οἶκος C D B ‖ 21  αἰεὶ E Mus : ἀεὶ C D B Eust. ‖ 22  ὁ2 C E Mus : om. D B Eust.

15

20

85

ii 37d–38d

5

10

ἐν τούτοις δὲ τὸν οἶνον ἐκίρνων, καὶ οὗτός ἐστιν ὁ τῆς ἀληθείας τρίπους· διὸ Ἀπόλλωνος μὲν οἰκεῖος διὰ τὴν ἐκ μαντικῆς ἀλήθειαν, Διονύσου δὲ διὰ τὴν ἐν μέθῃ. Σῆμος δ᾿ ὁ Δήλιός (FGrH 396 F 16) φησι· τρίπους χαλκοῦς, οὐχ ὁ Πυθικὸς ἀλλ᾿ ὃν νῦν λέβητα καλοῦσιν. οὗτοι δ᾿ ἦσαν οἱ μὲν ἄπυροι, εἰς οὓς τὸν οἶνον ἐνεκεράννυον, οἱ δὲ λοετροχόοι, ἐν οἷς τὸ ὕδωρ ἐθέρμαινον, καὶ ἐμπυριβῆται. καὶ τούτων | ἔνιοι ὠτώεντες, τρίποδα δὲ τὴν ὑπόβασιν ἔχοντες 38b τρίποδες ὠνομάζοντο. φησί που Ἔφιππος (fr. 25)· (Α.) οἴνου σε πλῆθος πόλλ᾿ ἀναγκάζει λαλεῖν. (Β.) οὐκοῦν μεθύοντάς φασι τἀληθῆ λέγειν. Ἀντιφάνης (fr. 232)·

15

20

25

κρύψαι, Φειδία, πάντα τἄλλα τις δύναιτ᾿ ἂν πλὴν δυοῖν, οἶνόν τε πίνων εἰς ἔρωτά τ᾿ ἐμπεσών· ἀμφότερα μηνύει γὰρ ἀπὸ τῶν βλεμμάτων | καὶ τῶν λόγων ταῦθ᾿, ὥστε τοὺς ἀρνουμένους μάλιστα τούτους καταφανεῖς ποιεῖ.

5

38c

[7] Φιλόχορος (FGrH 328 F 5b) δέ φησιν Ἀμφικτύονα τὸν Ἀθηναίων βασιλέα μαθόντα παρὰ Διονύσου τὴν τοῦ οἴνου κρᾶσιν πρῶτον κεράσαι· διὸ καὶ ὀρθοὺς γενέσθαι τοὺς ἀνθρώπους οὕτω πίνοντας, πρότερον ὑπὸ τοῦ ἀκράτου καμπτομένους· καὶ διὰ τοῦτο ἱδρύσασθαι βωμὸν Ὀρθοῦ Διονύσου ἐν τῷ τῶν Ὡρῶν ἱερῷ· αὗται γὰρ καὶ τὸν τῆς ἀμπέλου καρπὸν ἐκτρέφουσι. πλησίον δ᾿ αὐτοῦ καὶ ταῖς νύμφαις | βωμὸν ἔδειμεν, ὑπόμνημα τοῖς χρωμένοις τῆς κράσεως 38d ποιούμενος· καὶ γὰρ Διονύσου τροφοὶ αἱ νύμφαι λέγονται (e.g.

38c–d  Eust. pp. 1815.61–4, 1816.2–6 = ii.139.13–15, 16–18 1  ὁ τῆς ἀληθείας οἰκεῖος E Mus : ὁ τῆς ἀληθείας οἰκείως C : ὅταν ἀληθ΄ οἰκεῖος D B : οἰκεῖος/οἰκείως del. Brunck ‖ 3  Σῆμος Bedrot : Σίμος C E D B Mus 5–6  ἐνεκεράννυον scripsi : ἐξεκεράννυον C E D B Mus : ἐξεκεράννυτο (structura mutata) Eust. : εἰσεκεράννυον Kaibel ‖ 6–7  ἐμπυριβῆται Eust. et Musurus : ἐμπυριβῆτ(ες) C : ἐμπυριβῆτ D B : κοπυριβῆτ E* ‖ 12–13  Φειδία, πάντα (~ Φειδί᾿, ἅπαντα) C E D B : πάντα Eust. : Φειδία, / ἅπαντα Musurus 22  αὗται γὰρ Musurus : αὐτ γὰρ D B : οὗτοι γὰρ C E : αἳ δὴ Eust. | νύμφαι 25  ποιούμενος Musurus : ποιούμεν C B : ποιουμένης E D Schweighäuser, cf. 15.693e : Μοῦσαι C E D B Mus

86

deip nosop histae

h.Hom. 26.3–5). καὶ θεσμὸν ἔθετο προσφέρεσθαι μετὰ τὰ σῖτα ἄκρατον μόνον ὅσον γεύσασθαι, δεῖγμα τῆς δυνάμεως τοῦ Ἀγαθοῦ Θεοῦ, τὸ δὲ λοιπὸν ἤδη κεκραμένον ὁπόσον ἕκαστος βούλεται· προσεπιλέγειν δὲ τούτῳ τὸ τοῦ Διὸς Σωτῆρος ὄνομα διδαχῆς καὶ μνήμης ἕνεκα τῶν πινόντων, ὅτι οὕτω πίνοντες ἀσφαλῶς σωθήσονται. Πλάτων δ᾿ ἐν δευτέρῳ Νόμων (674b) τὴν τοῦ οἴνου χρῆσίν 38e φησιν ὑγείας | ἕνεκα ὑπάρχειν. ἀπὸ τοῦ κατὰ μέθην δὲ καταστήματος καὶ ταύρῳ παρεικάζουσι τὸν Διόνυσον καὶ παρδάλει διὰ τὸ πρὸς βίαν τρέπεσθαι τοὺς ἐξοινωθέντας. Ἀλκαῖος (fr. 369)· ἄλλοτε μὲν μελιάδεος, ἄλλοτε δ᾿ ὀξυτέρου τριβόλων ἀρυτήμενοι.

5

10

εἴσι δ᾿ οἳ καὶ θυμικοὶ γίνονται· τοιοῦτος δ᾿ ὁ ταῦρος. Εὐριπίδης (Ba. 743)· ταῦροι δ᾿ ὑβρισταὶ κεἰς κέρας θυμούμενοι. | 38f διὰ δὲ τὸ μάχιμον καὶ θηριώδεις ἔνιοι γίνονται· ὅθεν καὶ τὸ 15

παρδαλῶδες. [8] καλῶς οὖν Ἀρίστων ὁ Κεῖός (fr. 23 Wehrli = fr. 12 Fortenbaugh–White) φησιν ἥδιστον ποτὸν εἶναι τὸν ἅμα μὲν γλυκύτητος, ἅμα δ᾿ εὐωδίας κοινωνοῦντα· διὸ καὶ τὸ καλούμενον νέκταρ κατασκευάζειν τινὰς περὶ τὸν Λυδίας Ὄλυμπον οἶνον καὶ 39a κηρία συγκιρνάντας εἰς ταὐτὰ καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ εὐώδη. ‖ οἶδα δ᾿ ὅτι Ἀναξανδρίδης (fr. 58) τὸ νέκταρ οὐ ποτὸν ἀλλὰ τροφὴν εἶναι λέγει θεῶν· 38e–f*  Eust. p. 1910.18–20 = ii.260.39–42 1632.62–1633.14 = i.347.14–22

|

38f–9b*  Eust. pp.

1  θεσμὸν C E D B Mus : θέσμιον Kaibel, cf. 15.693d | σῖτα C E Mus : σῖτ D B : σιτία πᾶσιν 15.693e ‖ 4  διδαχῆς, i.e. ΔΙΔΑ- Levinius : διαχ, i.e. ΔΙΑ- C E : δια[. 4–5 .] D B : διὰ Musurus ‖ 7  ὑγείας C D B : ὑγίας E Mus : ὑγιείας Dindorf ‖ 10  ἄλλοτε … ἄλλοτε C E D B Mus : ἄλλοτα … ἄλλοτα Blomfield 11  ὀξυτέρου Musurus : ὀξυτρ C E D B : ὀξυτέρω Blomfield | ἀρυτήμενοι E : ἀρητύμενοι C D B : ἀρρητουμένος Musurus ‖ 14  καὶ εἰς, i.e. ΚΑΙΕΙϹ C D B : καὶ ἐκ, i.e. ΚΑΙΕΚ E Mus : εἰς Eust. : κἀς Eur. ‖ 16  Κεῖός Schweighäuser : Κῖός C E D B Mus ‖ 18  γλυκύτητος Musurus : γλυκυττ D B : γλυκυτάτω C : γλυκυττω E | εὐωδίας Villebrune : εὐδίας C E D B Mus ‖ 20  εἰς ταὐτὰ del. Desrousseaux | τῶν ἀνθῶν τὰ εὐώδη Wilamowitz : τὰ τῶν ἀνθῶν εὐώδη C E D B Mus : τῶν ἀνθῶν εὐωδέστατα Desrousseaux (rectius τῶν ἀνθῶν τὰ εὐωδέστατα)

20

ii 38 d– 39c

87

τὸ νέκταρ πάνυ μάττων ἐσθίω διαπίνω τ᾿ ἀμβροσίαν καὶ τῷ Διὶ διακονῶ καὶ σεμνός εἰμ᾿ ἑκάστοτε Ἥρᾳ λαλῶν καὶ Κύπριδι παρακαθήμενος. 5

καὶ Ἀλκμὰν (PMG 42) δέ φησι τὸ νέκταρ ἔδμεναι αὐτούς. καὶ Σαπφὼ (fr. 141.1–3) δέ φησιν·

10

ἀμβροσίας μὲν κρατὴρ ἐκέκρατ᾿, Ἑρμᾶς δ᾿ ἑλὼν ἕρπιν θεοῖς ὠνοχόησεν. | ὁ δ᾿ Ὅμηρος (e.g. Il. 1.598) θεῶν πόμα τὸ νέκταρ οἶδεν. Ἴβυκος 39b (PMG 325) δέ φησι τὴν ἀμβροσίαν τοῦ μέλιτος κατ᾿ ἐπίτασιν ἐννεαπλασίαν ἔχειν γλυκύτητα, τὸ μέλι λέγων ἔνατον εἶναι μέρος τῆς ἀμβροσίας κατὰ τὴν ἡδονήν.

15

20

[9] οὐδεὶς φιλοπότης ἄνθρωπος ἐστὶ κακός· ὁ γὰρ διμάτωρ Βρόμιος οὐ χαίρει συνὼν ἀνδράσι πονηροῖς οὐδ᾿ ἀπαιδεύτῳ βίῳ, φησὶν Ἄλεξις (fr. 285), καὶ ὅτι οἶνος φιλολόγους πάντας ποιεῖ τοὺς 〈ἐπὶ〉 πλεῖον πίνοντας αὐτόν. ὁ δὲ ποιήσας τὸ | εἰς Κρατῖνον 39c ἐπίγραμμά φησιν (Nicaen. AP 13.29 = HE 2711–16 = Cratin. test. 45)· οἶνός τι χαρίεν πέλει, μέγας ἵππος ἀοιδῷ, ὕδωρ δὲ πίνων χρηστὸν οὐδὲν ἂν τέκοις. 1–2  πάνυ μάττων ἐσθίω C E D B Eust. Mus : ἐσθίω πάνυ / μάττων Casaubon ‖ 9  ἐκέκρατ᾿ Lobel : ἐκέκρατ E : ἐκέκρατο C Eust. ‖ 10  Ἑρμᾶς C E D B Mus : Ἑρμῆς Eust. : ἑρμᾶις, i.e. Ἔρμαις (Edmonds) 10.425d A | ἕρπιν C E D B Eust. Mus : ὄλπιν 10.425d A | ὠνοχόησεν C E Eust. : ὠνοχόης D B : οἰνοχοήσων Musurus : οἰνοχοῆσαι 10.425d A : ἐοινοχόησε Hamm ‖ 11  ὁ δ᾿ Bedrot : οὐδ᾿ C E D B Mus ‖ 13  ἐννεαπλασίαν Bedrot : ἐνναπλασίαν C E D B Mus : ἐνναπλασίονα Eust. | ἔνατον Eust. et Musurus : ἔννατον C E D B 15  ἄνθρωπος ἐστὶ C E D B Mus : ἐστὶν ἄνθρωπος Hertelius ‖ 19  〈ἐπὶ〉 πλεῖον scripsi : πλεῖον C E D B Mus : πλείονα Meineke ‖ 22  τι χαρίεν C E D B : τοι χαρίεντι AP et Musurus | πέλει μέγας C E D B Mus : μέγας πέλει APl : πέλει ταχὺς AP

88

deip nosop histae

ταῦτ᾿ ἔλεγε, Διόνυσε, καὶ ἔπνεεν οὐχ ἑνὸς ἀσκοῦ Κρατῖνος, ἀλλὰ παντὸς ὀδώδει πίθου. τοιγαροῦν στεφάνων δόμος ἔβρυεν, εἶχε δὲ κιττῷ παρὰ μέτωπον οἷα καὶ σὺ κεκροκωμένον.

5 = 2715

Πολέμων (fr. 40 Preller) φησὶν ἐν Μουνυχίᾳ ἥρωα Ἀκρατοπότην τιμᾶσθαι, παρὰ δὲ Σπαρτιάταις Μάττωνα καὶ Κέρδωνα ἥρωας 39d ὑπό τινων μαγείρων ἱδρῦσθαι ἐν | τοῖς φειδιτίοις. τιμᾶται δὲ καὶ ἐν Ἀχαίᾳ Δειπνεὺς ἀπὸ τῶν δείπνων σχὼν τὴν προσηγορίαν. ἐκ τροφῆς ξηρᾶς (adesp. com. fr. *102) οὔτ᾿ ἂν σκώμματα γένοιτ᾿ οὔτ᾿ αὐτοσχέδια ποιήματα, ἀλλὰ μὴν οὐδὲ κόμπος οὐδὲ ψυχῆς ἀλαζονεία. καλῶς οὖν ἐν τῷ (cf. Il. 8.229–32) “πῆ ἔβαν εὐχωλαὶ ἃς ἐν Λήμνῳ ἠγοράασθε ἔσθοντες κρέα πολλὰ καὶ πίνοντες οἴνου κρατῆρας ἐπιστεφέας;” ἐπεσημή39e νατο ὁ γραμματικὸς Ἀρίσταρχος περιγράφων | τὸν στίχον (Il. 8.231), ὃς ὑπὲρ κρεωφαγίας αὐχεῖν ποιεῖ τοὺς Ἕλληνας· οὐ γὰρ ἀπὸ πάσης εὐθυμίας καὶ πληρώσεως τὸ καυχᾶσθαι καὶ σκώπτειν καὶ γελοιάζειν, ἀπὸ δὲ τῆς ἀλλοιούσης τὴν γνώμην καὶ πρὸς τὸ ψευδὲς τρεπούσης ἣ γίνεται κατὰ τὴν μέθην· [10] διὸ Βακχυλίδης (fr. *20b.6–16) φησί· γλυκεῖ᾿ ἀνάγκα σευομένα † κυλίκων θάλπησι θυμὸν 39d  Eust. p. 1062.43–4 = III.857.13–15 IV.375.14–19

|

39d–e*  Eust. p. 1198.12–20 =

1  ταῦτ᾿ ἔλεγε, Διόνυσε D B : ταῦτ᾿ ἔλε(), Διόνυσ E : ταῦτ᾿ ἔλεγεν Διόνυσος C : ταῦτ᾿ ἔλεγεν, Διόνυσε AP et Musurus ‖ 2  ὀδώδει C E D B : ὠδωδὼς Musurus : ὠδώδει AP ‖ 3  τοιγαροῦν στεφάνων δόμος C E D B : τοιγάρ τοι στεφάνων δόμος Musurus : τοιγὰρ ὑπὸ στεφάνοις μέγας AP ‖ 3–4  κιττῷ παρὰ μέτωπον E : κιττῶ πὰρ μέτωπον D B : κυττωτὰ μέτωπον C* : κιττῷν μέτωπον Musurus : κισσῷ μέτωπον AP ‖ 4  οἷα C E D B Mus : ὥσπερ AP 6  Μάττωνα καὶ Κέρδωνα, i.e. ΚΕΡΔ- C E D B Mus : Δαίτωνα καὶ Κεράωνα, i.e. ΚΕΡΑ- 4.173f ‖ 7  φειδιτίοις C E D B Mus : rectius φιδιτίοις ‖ 11  γένοιτ᾿] γένοιτο C E D B Eust. Mus : γένοιτ᾿ 〈ἂν〉 Meineke ‖ 13  εὐχωλαὶ Eust. Mus et Hom. : εὐχλ E D B : εὐχολ C ‖ 16  ὑπὲρ κρεωφαγίας C D B : ὑπὲρ κρεοφαγίας E Mus : ἀπὸ κρεωφαγίας Eust. ‖ 22  σευομένα C* D B : γευόμενα E Mus : σευομενᾶν Bacch.

5

10

15

20

89

ii 39c–40b

5

10

Κύπριδος, ἐλπὶς δ᾿ αἰθύσσει φρένας ἀναμιγνυμένα Διονυσίοισι δώροις, | ἀνδράσι δ᾿ ὑψοτάτω πέμπει μερίμνας. αὐτίκα μὲν πόλεων κρήδεμνον λύει, πᾶσι δ᾿ ἀνθρώποις μοναρχήσειν δοκεῖ, χρυσῷ δ᾿ ἐλέφαντί τε μαρμαίρουσιν οἶκοι, πυροφόροι δὲ κατ᾿ αἰγλάεντα νῆες ἄγουσιν ἐπ᾿ Αἰγύπτου μέγιστον πλοῦτον· ὣς πίνοντος ὁρμαίνει κέαρ.

10

39f

15

Σοφοκλῆς (fr. 758) δέ φησι· ‖ τὸ μεθύειν πημονῆς λυτήριον.

40a

οἱ δ᾿ ἄλλοι ποιηταί φασι τὸν οἶνον ἐύφρονα, καρπὸν ἀρούρης. (Il. 3.246) 15

καὶ ὁ τῶν ποιητῶν δὲ βασιλεὺς τὸν Ὀδυσσέα παράγει λέγοντα (Il. 19.167–9)· ὃς δέ κ᾿ ἀνὴρ οἴνοιο κορεσάμενος καὶ ἐδωδῆς πανημέριος πολεμίζει, θαρσαλέον νύ οἱ ἦτορ,

20

καὶ τὰ ἑξῆς. [11] ὅτι Σιμωνίδης (PMG 647) τὴν αὐτὴν ἀρχὴν τίθησιν οἴνου καὶ μουσικῆς. ἀπὸ μέθης καὶ ἡ τῆς κωμῳδίας καὶ ἡ τῆς τραγῳδίας εὕρεσις ἐν Ἰκαρίῳ τῆς Ἀττικῆς | καὶ κατ᾿ αὐτὸν τὸν τῆς 40b τρύγης καιρόν· ἀφ᾿ ογὰρ ὗ δὴ καὶ τρυγῳδία τὸ πρῶτον ἐκλήθη ἡ κωμῳδία.

1  Κύπριδος ἐλπὶς δ᾿ αἰθύσσει C D B Mus : Κύπριδος ἐλπὶς δ᾿ ἐνθύσσῃ E : αἰθύσσει Eust. : Κύπριδος τ᾿ ἐλπὶς διαιθύσσῃ Bacch. ‖ 2  ἀναμιγνυμένα vel ἀναμιγνύμενα C E D B Mus : ἀμμειγνυμένα Bacch. ‖ 4  αὐτίκα Bacch. : αὐτκ΄ C B : αὐτις D : αὐτὰς E : αὐτὸς Musurus | πόλεων (vel πολέων) κρήδεμνον C E D B Mus : πολίων κράδεμνα Bacch. ‖ 8  νῆες C E D B Mus : νᾶες Bacch. | ἐπ᾿ C E D B : ἀπ᾿ Bacch. et Musurus ‖ 10  ὡς ὁ γε πίνων, ἢ μὴ γέγηθε, μαίνεται praeb. rubr.Cmg ‖ 16  κορεσάμενος E D B : κορεσσάμενος C Mus et Hom. 17  πολεμίζει C E D B Mus : πολεμίζῃ Hom. ‖ 20–1  ὅτι … μουσικῆς praeb. rubr.Cmg : om. E D B Mus ‖ 22  τῆς Ἀττικῆς εὑρέθη C E D B Mus : εὑρέθη del. Meineke : lac. post ἐν Ἰκαρίῳ stat. Desrousseaux

90

deip nosop histae

τὴν παυσίλυπον ἄμπελον δοῦναι βροτοῖς. οἴνου δὲ μηκέτ᾿ ὄντος οὐκ ἔστι Κύπρις οὐδ᾿ ἄλλο τερπνὸν οὐδὲν ἀνθρώποις ἔτι, Εὐριπίδης ἐν Βάκχαις (772–4) φησί. καὶ Ἀστυδάμας (TrGF 60 F 6) δέ φησι·

5

θνητοῖσι τὴν ἀκεσφόρον λύπης ἔφηνεν οἰνομήτορ᾿ ἄμπελον· 40c

συνεχῶς μὲν γὰρ ἐμπιμπλάμενος | ἄνθρωπος ἀμελὴς γίνεται, ὑποπίνων δὲ πάνυ φροντιστικός,

10

Ἀντιφάνης (fr. 268) φησίν. οὐχὶ μεθύω τὴν φρόνησιν, ἀλλὰ τὸ τοιοῦτο μόνον, τὸ διορίζεσθαι βεβαίως τῷ στόματι τὰ γράμματα, φησὶν Ἄλεξις (fr. 304). Σέλευκος (fr. 78 Müller) δέ φησι τὸ παλαιὸν οὐκ εἶναι ἔθος οὔτ᾿ οἶνον ἐπὶ πλεῖον οὔτ᾿ ἄλλην ἡδυπάθειαν προσφέρεσθαι μὴ θεῶν ἕνεκα τοῦτο δρῶντας· διὸ καὶ θοίνας καὶ θαλείας ὠνόμαζον, τὰς μὲν ὅτι διὰ θεοὺς οἰνοῦσθαι δεῖν ὑπελάμβα40d νον, τὰς δ᾿ ὅτι θεῶν χάριν ἡλίζοντο καὶ συνῄεσαν· | τοῦτο γάρ ἐστι τὸ “δαῖτα θάλειαν”. τὸ δὲ μεθύειν φησὶν Ἀριστοτέλης (fr. 102 Rose = fr. 667 Gigon) τὸ μετὰ τὸ θύειν αὐτῷ χρῆσθαι. [12] θεοῖσι μικρὰ θύοντας τέλη τῶν βουθυτούντων ὄντας εὐσεβεστέρους, Εὐριπίδης (fr. 327.6–7) φησί, καὶ σημαίνει ὧδε τὸ τέλος τὴν θυσίαν. καὶ Ὅμηρος (Od. 9.5–6)·

40d  Eust. p. 890.50 = III.348.7 | 40d–e  Eust. p. 892.38–41 = III.353.22–354.3 2  ἔστι C E D B : ἔστιν Eur. et Musurus ‖ 9  μὲν γὰρ C E D B Mus : γὰρ del. Kaibel : μὲν del. Morelius ‖ 9–10  ἄνθρωπος ἀμελὴς γίνεται C E D B Mus : ἀμελὴς γίγνεται / ἄνθρωπος Meineke ‖ 12  τοιοῦτο C E : τοιοῦτ D B : τοιοῦτον Musurus ‖ 13  διορίζεσθαι C E D B Mus : διορίζεσθ᾿ 〈οὐ〉 Meineke 17  θαλείας καὶ μέθας C D B : θαλίας καὶ μέθας E Mus Suda : καὶ μέθας ut glossam del. Kaibel ‖ 18  ἡλίζοντο Suda et Musurus : ἡυλίζοντο (v.ll. ἡλίζοντο et ὑλίζοντο in unam confusas) C B* : ὑλίζοντο E Ds : αὐλίζοντο D* | συνῄεσαν vel συνήεσαν C E B Mus : συνίεσαν Suda

15

20

91

ii 40b–40f

οὐ γὰρ ἔγωγέ τί φημι τέλος χαριέστερον εἶναι ἢ ὅταν εὐφροσύνην μὲν ἔχῃ κατὰ δῆμον ἅπαντα·

5

10

15

τελετάς τε καλοῦμεν τὰς ἔτι μείζους καὶ μετά | τινος μυστικῆς 40e παραδόσεως ἑορτὰς τῶν εἰς αὐτὰς δαπανημάτων ἕνεκα· τελεῖν γὰρ τὸ δαπανᾶν καὶ πολυτελεῖς οἱ πολλὰ ἀναλίσκοντες καὶ εὐτελεῖς οἱ ὀλίγα. φησὶν Ἄλεξις (fr. 267)· τοὺς εὐτυχοῦντας ἐπιφανῶς δεῖ ζῆν φανεράν τε τὴν δόσιν τὴν τοῦ θεοῦ ποιεῖν· ὁ γὰρ δεδωκὼς τἀγαθὰ τῶν μὲν ὧν πεποίηκεν οἴεται χάριν τινὰ ἔχειν αὑτῷ, τοὺς ἀποκρυπτομένους δὲ καὶ μετρίως πράττειν φάσκοντας ἀχρήστους ὁρῶν | ἀνελευθέρους τε ζῶντας καὶ ἐπὶ καιροῦ τινος λαβὼν ἀφείλεθ᾿ ὅσα δεδωκὼς ἦν πάλαι.

5

[13] τοσαῦτα οἰνολογήσαντος ἤτοι περὶ οἴνων εἰπόντος· λαφύσσοντος οἴνων ὀνόματα. οὐ χαίρει τῷ πόματι ἐκ πρώτης ἐθισθεὶς ἀνατροφῆς ὑδροποτεῖν. ἡδύ ἐστιν ἐν δαιτὶ καὶ εἰλαπίνῃ τεθαλυίῃ τέρπεσθαι μύθοις, ἐπὴν δαιτὸς κορέσωνται,

20

Ἡσίοδος ἐν τῇ Μελαμποδίᾳ (fr. 274) φησίν. οὔ τινι ὑμῶν ἐπῆλθε περὶ ὕδατος εἰπεῖν τι, ἀφ᾿ οὗ καὶ ὁ οἶνος φύεται, καίτοι Πινδάρου (O. 1.1) τοῦ μεγαλοφωνοτάτου ἄριστον πάντων εἶναι τὸ ὕδωρ

40f–1a, 41b  Eust. p. 1553.18–28 = i.240.18–23 2  ὅταν εὐφροσύνην C D B : ὅταν εὐφροσν E : ὅταν εὐφροσύνη Musurus : ὅτ᾿ ἐυφροσύνη Hom. ‖ 3  τὰς ἔτι] ἔτι τὰς Desrousseaux ‖ 10  τῶν μὲν ὧν C : τῶ μὲν ὧν D B Mus : τὸν μὲν ὧν E : ὧν μὲν Elmsley ‖ 11  αὑτῷ] αὐτῷ C E D B : ἑαυτῷ Musurus ‖ 12  μετρίως πράττειν C E D B Mus : πράττειν μετρίως Morelius | ἀχρήστους C E D B Mus : ἀχαρίστους Elmsley ‖ 13  ἀνελευθέρους C D B : ἀνελευθέρως E : ἀνελευθέρος Musurus | καὶ ἐπὶ C E D B : καὶ del. Musurus ‖ 15–16  τοσαῦτα … ὀνόματα praeb. rubr.Cmg : om. E D B Mus 18  τεθαλυίῃ Musurus : τεθαλείῃ C E D B ‖ 19  μύθοις C E D B : μύθοισιν Musurus ‖ 21  ὕδατος C : ὕδατ D B : ὑδάτων E Mus | ἀφ᾿ οὗ καὶ ὁ οἶνος φύεται scripsi : ἀφ᾿ ὧν καὶ ὁ οἶνος ἀφύεται C D B Mus : ἀφ᾿ ὧν καὶ ὁ οἶνος οὐ φύεται E : fort. περὶ 〈τῶν〉 ὑδάτων … ἀφ᾿ ὧν καὶ ὁ οἶνος φύεται

40f

92

deip nosop histae

41a φήσαντος. ‖ Ὅμηρος μὲν οὖν ὁ θειότατος (Od. 17.208) καὶ τροφι-

μώτατον αὐτὸ οἶδεν ἐν οἷς αἰγείρων ὑδατοτροφέων ἄλσος λέγει. ἐπαινεῖ δὲ καὶ τὸ διαυγὲς αὐτοῦ (Od. 5.70)· κρῆναι πίσσυρες ῥέον ὕδατι λευκῷ.

5

τὸ δὲ δὴ κοῦφον καὶ πλείονος τιμῆς ἄξιον ἱμερτὸν καλεῖ. ἱμερτὸν οὖν φησι τὸν Τιταρήσιον, ὃς τῷ (Il. 2.753) Πηνειῷ συμμίσγεται. καὶ τοῦ ῥυπτικοῦ δὲ ὕδατος μέμνηται· ὃ ἀποδεχόμενος καὶ Πραξαγόρας ὁ Κῷος (fr. 40 Steckerl) καλὸν εἶναι λέγει (Od. 6.87)·

10

καλὸν ὑπεκπρορέει μάλα περ ῥυπόωντα καθῆραι. | 41b διαστέλλει δὲ καὶ γλυκὺ ὕδωρ ἀπὸ πλατέος, τὸν μὲν Ἑλλήσποντον

εἶναι λέγων πλατύν (Il. 7.86), ὑπὲρ δὲ θατέρου φράζων· (Od. 12.305–6) στήσαμεν νῆας ἀγχοῦ ὕδατος γλυκεροῖο. [14] οἶδε δὲ καὶ τὴν χλιαροῦ φύσιν πρὸς τὰ τραύματα· τὸν γοῦν Εὐρύπυλον τρωθέντα ἐκ τούτου καταιονᾷ (Il. 11.829–30)· καίτοι εἰ ἐπισχεῖν ἔδει τὴν αἱμορραγίαν, τὸ ψυχρὸν ἐπιτήδειον ἦν συστρέφον καὶ συσφίγγον. εἰς δὲ τὸ παρηγορῆσαι τὰς ὀδύνας τῷ θερμῷ 41c ἐπαιονᾷ θέλγειν δυναμένῳ. ἐστὶ δὲ | παρ᾿ αὐτῷ τὸ λιαρὸν θερμόν· ἐναργῶς δὲ τοῦτο δείκνυσιν ἐν τῷ περὶ τῶν Σκαμάνδρου πηγῶν (Il. 22.149–50)·

40f–1a, 41b  Eust. p. 1553.18–28 = i.240.18–23 1–2  τροφιμώτατον D Eust. Mus : τροφιμώττ E B : τροφιμώτατος C 3  ὑδατοτροφέων C E D B Eust. Mus : ὑδατοτρεφέων Hom. ‖ 4  ἄλσος C Eust. Mus : ἄλγος E D B ‖ 5  πίσσυρες C Epc D B : πύσσυρες Eac : πίσυρες Eust. Mus et Hom. ‖ 7  οὖν C E D B Mus : γοῦν Dindorf | Τιταρήσιον Ds Eust. : Πιταρήσιον C E D B Mus ‖ 10  lac. intra ὁ Κῷος et καλὸν stat. Kaibel 15  νῆας C E B : νῆα Hom. ‖ 16  ἀγχοῦ C E B : ἀγχ᾿ Hom. ‖ 18  καταιονᾷ C Es : καταιονεῖ Cs E D B Eust. Mus

15

20

ii 40f–41e

93

ἡ μὲν γὰρ (φησίν) ὕδατι λιαρῷ ῥέει, ἀμφὶ δὲ καπνὸς γίνεται ἐξ αὐτῆς ὡς εἰ πυρὸς αἰθομένοιο.

5

ἆρα δὲ τοῦτο λιαρόν ἐστιν, ἀφ᾿ οὗ πυρὸς ἀτμὶς καὶ καπνὸς ἔμπυρος ἀναφέρεται; περὶ δὲ τῆς ἑτέρας πηγῆς λέγει ὡς θέρους (Il. 22.151–2)· ῥέει εἰκυῖα χαλάζῃ ἢ χιόνι ψυχρῇ ἢ ἐξ ὕδατος κρυστάλλῳ. | εἰωθὼς δὲ λέγειν καὶ τοὺς νεοτρώτους θερμῷ περιρρεῖσθαι αἵματι, 41d ἐπὶ μὲν Ἀγαμέμνονός φησιν (Il. 11.266)·

10

ὄφρα οἱ αἷμα θερμὸν ἀνήνοθεν ἐξ ὠτειλῆς, ἐπὶ δὲ τοῦ φεύγοντος μετὰ τὸ βληθῆναι ἐλάφου μεταφράζων φησίν (Il. 11.477)· ὄφρ᾿ αἷμα λιαρὸν καὶ γούνατ᾿ ὀρώρῃ.

15

20

Ἀθηναῖοι δὲ μετάκερας καλοῦσι τὸ χλιαρόν, ὡς Ἐρατοσθένης (pp. 236–7 Bernhardy) φησίν. ὑδαρῆ φησὶ καὶ μετάκερας. [15] τῶν δ᾿ ἄλλων ὑδάτων τὰ μὲν ἐκ πετρῶν φερόμενα δνοφερὰ (Il. 9.15; 16.4) καλεῖ, ὡς ἀχρεῖα δηλονότι, | τὰ δὲ κρηναῖα καὶ διὰ πλείονος γῆς 41e καὶ εὐκάρπου φερόμενα τῶν ἄλλων προκρίνει, ὡς καὶ Ἡσίοδος (Op. 595)· κρήνης ἀεννάου καὶ ἀπορρύτου ἅ τ᾿ ἀθόλωτος. καὶ Πίνδαρος (fr. 198b)· μελιγαθὲς ἀμβρόσιον ὕδωρ Τιλφώσσας ἀπὸ καλλικρήνου.

25

κρήνη δ᾿ ἐν Βοιωτίᾳ ἡ Τιλφῶσσα, ἀφ᾿ ἧς Ἀριστοφάνης (FGrH 379 F 4 = fr. 4 Fowler) φησὶ Τειρεσίαν πιόντα διὰ γῆρας οὐχ ὑπομείναν-

41d, f*  Eust. p. 1042.1–2 = III.796.9–12 | 41e–f  Eust. p. 1668.6–8 = i.393.11–13 | 41e  Eust. p. 1263.44–5 = IV.596.7–9 3  ἆρα δὲ C E D B : ἆρά γε Musurus ‖ 10  ἀνήνοθεν Musurus et Hom. : ἀνήνηθεν C E D B ‖ 20  ἀεννάου C E D B Mus : rectius ἀενάου : αἰενάου Hes. ἅ τ᾿ vel ἅτ᾿ C E D B Mus : ἥ τ᾿ Hes. ‖ 23  καλλικρήνου C E D B Eust. Mus : καλλικράνου Boeckh

94

deip nosop histae

41f τα τὴν ψυχρότητα ἀποθανεῖν. Θεόφραστος | δέ φησιν ἐν τῷ Περὶ

Ὑδάτων (fr. 214a) τὸ Νείλου ὕδωρ πολυγονώτατον καὶ γλυκύτατον· διὸ καὶ λύειν τὰς κοιλίας τῶν πινόντων μίξιν ἔχον λιτρώδη. ἐν δὲ τῷ Περὶ Φυτῶν (HP 9.18.10) ἐνιαχοῦ φησιν ὕδωρ γίνεσθαι παιδογόνον ὡς ἐν Θεσπιαῖς, ἐν Πύρρᾳ δὲ ἄγονον. καὶ τῶν γλυκέων δέ φησιν ὑδάτων ἔνια ἄγονα ἢ οὐ πολύγονα, ὡς τὸ ἐν † Φέτᾳ † 42a καὶ τὸ ἐν Πύρρᾳ. ‖ αὐχμῶν δέ ποτε γενομένων περὶ τὸν Νεῖλον ἐρρύη τὸ ὕδωρ ἰῶδες, καὶ πολλοὶ τῶν Αἰγυπτίων ἀπώλοντο· μεταβάλλειν τέ φησιν οὐ μόνον τὰ πικρὰ τῶν ὑδάτων ἀλλὰ καὶ τὸ ἁλυκὸν καὶ ὅλους ποταμούς, καθὰ τὸν ἐν Καρίᾳ, παρ᾿ ᾧ Ζηνοποσειδῶνος ἱερόν ἐστιν· αἴτιον δὲ τὸ πολλοὺς κεραυνοὺς πίπτειν περὶ τὸν τόπον. [16] ἄλλα δὲ τῶν ὑδάτων καὶ σωματώδη ἐστὶ καὶ ἔχει ὥσπερ τι βάρος ἐν ἑαυτοῖς, ὡς τὸ ἐν Τροιζῆνι· τοῦτο γὰρ καὶ τῶν γευομένων εὐθὺς ποιεῖ πλῆρες τὸ στόμα. τὰ δὲ πρὸς τοῖς περὶ | 42b Πάγγαιον μετάλλοις τοῦ μὲν χειμῶνος τὴν κοτύλην ἄγουσαν ἔχει ἐνενήκοντα ἕξ, θέρους δὲ τεσσαράκοντα ἕξ. συστέλλει δὲ αὐτὸ καὶ πυκνοῖ μᾶλλον τὸ ψῦχος· διὸ καὶ 〈τὸ〉 ἐν τοῖς γνώμοσι ῥέον οὐκ ἀναδίδωσι τὰς ὥρας ἐν τῷ χειμῶνι, ἀλλὰ περιττεύει βραδυτέρας οὔσης τῆς ἐκροῆς διὰ τὸ πάχος. καὶ ταὐτὰ περὶ Αἰγύπτου φησίν, ὅπου μαλακώτερος ὁ ἀήρ. τὸ δὲ ἁλυκὸν ὕδωρ γεωδέστερόν ἐστι καὶ πλείονος δεῖται κατεργασίας, ὡς καὶ τὸ θαλάσσιον θερμοτέραν 42c ἔχον τὴν φύσιν καὶ μὴ ὁμοίως πάσχον· μόνον δ᾿ ἀτέραμνον | τὸ

41f  Eust. p. 1499.60–1 = i.169.43–4 | 41e–f  Eust. p. 1668.6–8 = i.393.11–13 41d, f*  Eust. p. 1042.1–2 = III.796.9–12 | 42e, a, e  Eust. p. 830.13–16 = III.150.23–7 | 42a  Eust. p. 763.51 = II.760.19–20 | 42b  Eust. p. 834.64 = III.166.17–18 3  μίξιν vel μῖξιν C E D B Eust. Mus : rectius μεῖξιν | ἔχον Eust. : ἔχοντα C E D B : ἔχον 〈τινὰ〉 Kaibel ‖ 5  παιδογόνον Eust. et Thphr. : παιδογν΄ D B : παιδογονίας C : παιδογόνιον E Mus ‖ 6–7  ἐν Φέτᾳ καὶ] ἐν Φεραῖς καὶ vel ἐν Ἀφεταῖς καὶ Casaubon : ἐν Φειᾷ (vel Φείᾳ) καὶ Schneider : Ἀφροδίσιον Einarson ex Plin. Nat. 31.10 in Pyrrha flumen quod Aprodisium vocatur sterile facit ‖ 9  πικρὰ] μικρὰ Kaibel ‖ 10  Καρίᾳ] Κιθαιρῶνι Musurus 10–11  Ζηνοποσειδῶνος Porson, cf. 8.337e : Ζηνὸς Ποσειδῶνος C E D B Eust. Mus ‖ 12  ἐστὶ Dindorf : εἰσὶ C E D B Mus ‖ 15  Πάγγαιον Musurus : Παγγαὶ, i.e. Παγγαιον C* Emg : Πάγαιον E* : Παγαὶ vel Παγαιον D* B* 17  πυκνοῖ Musurus : πυκν C E : πυκνεῖ D B | 〈τὸ〉 addidi ‖ 22  ὁμοίως D B Mus : ὁμ() C : ὅμοιον E | ἀτέραμνον τῶν ἁλυκῶν (ἀλυκῶν Mus) C E D B Mus : τῶν ἁλυκῶν ut glossam delevi : ἀτέραμνον τῶν γλυκέων Kaibel

5

10

15

20

95

ii 41e–42f

5

10

15

20

25

τῆς Ἀρεθούσης. χείρω δ᾿ ἐστὶ τὰ βαρυσταθμότερα καὶ τὰ σκληρότερα καὶ τὰ ψυχρότερα διὰ τὰς αὐτὰς αἰτίας· δυσκατεργαστότερα γάρ ἐστι τὰ μὲν τῷ πολὺ τὸ γεῶδες ἔχειν, τὰ δὲ ψυχρότητος ὑπερβολῇ. τὰ δὲ ταχὺ θερμαινόμενα κοῦφα καὶ ὑγιεινά. ἐν Κραννῶνι δ᾿ ἐστὶν ὕδωρ ἡσυχῇ θερμόν, ὃ 〈θερμὸν〉 διατηρεῖ κραθέντα τὸν οἶνον ἐπὶ δύο καὶ τρεῖς ἡμέρας. τὰ δ᾿ ἐπίρρυτα καὶ ἐξ ὀχετοῦ ὡς ἐπίπαν βελτίω τῶν στασίμων, κοπτόμενά τε μαλακώτερα γίνονται. διὰ τοῦτο καὶ 〈τὰ〉 ἀπὸ τῆς χιόνος | δοκεῖ χρηστὰ εἶναι· 42d καὶ γὰρ ἀνάγεται τὸ ποτιμώτερον, καὶ τοῦτο κεκομμένον ἐστὶ τῷ ἀέρι· διὸ καὶ τῶν ὀμβρίων βελτίω, καὶ τὰ ἐκ κρυστάλλου δὲ διὰ τὸ κουφότερα εἶναι· σημεῖον δ᾿ ὅτι καὶ ὁ κρύσταλλος αὐτὸς κουφότερος τοῦ ἄλλου ὕδατος. τὰ δὲ ψυχρὰ σκληρά, διότι γεωδέστερα· τὸ δὲ σωματῶδες καὶ θερμανθὲν θερμότερον καὶ ψυχθὲν ψυχρότερόν ἐστι. κατὰ τὴν αὐτὴν δ᾿ αἰτίαν καὶ τὰ ἐν τοῖς ὄρεσι ποτιμώτερα τῶν ἐν τοῖς πεδίοις· ἧττον γὰρ μέμικται τῷ γεώδει. ποιεῖ δὲ τὸ γεῶδες καὶ τὰς ἐπιχρόας τῶν | ὑδάτων· τὸ γοῦν τῆς ἐν Βαβυλῶνι 42e λίμνης ἐρυθρὸν γίνεται ἐπί τινας ἡμέρας, τὸ δὲ τοῦ Βορυσθένους κατά τινας χρόνους ἰοβαφὲς καίπερ ὄντος καθ᾿ ὑπερβολὴν λεπτοῦ· σημεῖον δέ· τοῦ Ὑπάνιος ἐπάνω γίνεται διὰ κουφότητα τοῖς βορείοις. [17] πολλαχοῦ δ᾿ εἰσὶ κρῆναι αἱ μὲν ποτιμώτεραι καὶ οἰνωδέστεραι, ὡς ἡ περὶ Παφλαγονίαν πρὸς ἥν φασι τοὺς ἐγχωρίους ὑποπίνειν προσιόντας· ἁλμώδεις δ᾿ ἅμα τῷ ὀξεῖ ἐν Σικανοῖς τῆς Σικελίας. ἐν τῇ Καρχηδονίων δὲ | ἐπικρατείᾳ κρήνη ἐστὶν ᾗ τὸ 42f ἐφιστάμενον ἐλαίῳ ἐστὶν ὅμοιον, μελάντερον 〈δὲ〉 τὴν χρόαν· ὃ ἀποσειροῦντες χρῶνται πρὸς τὰ πρόβατα καὶ τὰ κτήνη. καὶ παρ᾿ ἄλλοις δ᾿ εἰσὶ λίπος ἔχουσαι τοιοῦτον, ὡς ἡ ἐν Ἀσίᾳ ὑπὲρ ἧς

42e, a, e  Eust. p. 830.13–16 = III.150.23–7 I.526.6–10

|

42e–f  Eust. p. 336.33–7 =

5  〈θερμὸν〉 add. Casaubon, cf. Plin. Nat. 31.20 fons calidus …, qui vino additur tribuo calorem potionis custodit : fort. ὃ ἡσυχῇ θερμὸν pro ἡσυχῇ θερμόν, ὃ 8  γίνονται (more epitomatoris) C E D B Mus : γίνεται Kaibel | 〈τὰ〉 add. Musurus ‖ 17  〈θέρει〉 post λίμνης add. Desrousseaux, cf. Plin. Nat. 31.55 aestate ‖ 22  ὑποπίνειν] ὑποπαροινεῖν Courier | ἁλμώδεις] ἁλμώδης Kaibel, cf. Antig. Mir. 139 Λύκον δὲ τὸν Ῥηγῖνον λέγειν τὴν μὲν (sc. κρήνην) ἐν τῇ Σικανῶν χώρᾳ φέρειν ὄξος : ἁλμώδεις C E D B Mus ‖ 24  〈δὲ〉 add. Kaibel 25  ἀποσειροῦντες scripsi : ἀποσφαιροῦντες C E D B Mus : ἀφαιροῦντες Schneider

96

deip nosop histae

Ἀλέξανδρος ἐπέστειλεν ὡς ἐλαίου κρήνην εὑρηκώς. καὶ τῶν θερμῶν δ᾿ ἐκ φύσεως ὑδάτων ἔνια γλυκέα ἐστίν, ὡς τὰ ἐν Αἰγαῖς ‖ 43a 〈τῆς〉 Κιλικίας καὶ περὶ Παγασὰς τά τ᾿ ἐν τῇ Τρωικῇ Λαρίσσῃ καὶ περὶ Μαγνησίαν καὶ ἐν Μήλῳ καὶ Λιπάρᾳ, ἐν δὲ Προύσῃ τῇ πρὸς τὸν Μύσιον Ὄλυμπον τὰ βασιλικὰ καλούμενα. τὰ δ᾿ ἐν Ἀσίᾳ περὶ Τράλλεις καὶ τὸν Χαρακωμήτην ποταμόν, ἔτι δὲ Νῦσαν πόλιν οὕτως ἐστὶ λιπαρὰ ὡς μὴ δεῖσθαι τοὺς ἐναπολουμένους ἐλαίου. τοιαῦτα καὶ τὰ ἐν Δασκύλου κώμῃ. τὰ δ᾿ ἐν Καρούροις † κατάξηρα † καὶ σφόδρα θερμά. τὰ δὲ περὶ Μηνὸς κώμην, ἥ ἐστι Φρυγίας, τραχύτερά ἐστι καὶ λιτρωδέστερα, ὡς καὶ 〈τὰ〉 ἐν τῇ καλουμένῃ | 43b Λέοντος κώμῃ τῆς Φρυγίας. τὰ δὲ περὶ Δορύλαιον καὶ πινόμενά ἐστιν ἥδιστα· τὰ γὰρ περὶ Βαίας λιμένα τῆς Ἰταλίας παντελῶς ἄποτα. [18] σταθμήσας τὸ ἀπὸ τῆς ἐν Κορίνθῳ Πειρήνης καλουμένης ὕδωρ κουφότερον πάντων εὗρον τῶν κατὰ τὴν Ἑλλάδα· οὐ γὰρ Ἀντιφάνει τῷ κωμικῷ πεπίστευκα λέγοντι κατὰ πολλὰ τὴν Ἀττικὴν διαφέρουσαν τῶν ἄλλων καὶ ὕδωρ κάλλιστον ἔχειν· φησὶ γάρ (Antiph. fr. 177)·

43c

(Α.) οἷα δ᾿ ἡ χώρα φέρει διαφέροντα πάσης, Ἱππόνικε, τῆς οἰκουμένης, τὸ μέλι, τοὺς ἄρτους, τὰ σῦκα. (Β.) σῦκα | μέν, νὴ τὸν Δία, πάνυ φέρει. (Α.) βοσκήματ᾿, ἔρια, μύρτα, θύματα, πυρούς, ὕδωρ διαφέρον, ὥστε καὶ γνοίην ἂν εὐθὺς Ἀττικὸν πίνων ὕδωρ. 5

2  γλυκέα C Mus : γλυκ΄ D B : γλυκύα E : ἁλυκά Kaibel, cf. Plin. Nat. 31.76 ferunt quidem (sc. salem) et calidi fontes sicut Pagasaei ‖ 3  〈τῆς〉 add. Musurus | Παγασὰς Schweighäuser : Παγασσὰς C : Τραγασσὰς E : Τραγασὰς D B Mus | τά τ᾿ Casaubon : τὰς C E D B Mus ‖ 5  βασιλικὰ C Mus : βακ() E : βαρβαρικὰ D B | Ἀσίᾳ vel Ἀσία C E D B : Λυδίᾳ Schweighäuser : Καρίᾳ Kaibel ‖ 6  Νῦσαν Schweighäuser : Νῦσσαν C E D B Mus 8  κατάξηρα C E D B : κατάσκληρα Kaibel : fort. κατόξ〈εα καὶ ἁλμυ〉ρὰ 10  〈τὰ〉 add. Musurus ‖ 11  τῆς Φρυγίας fort. ut glossa delenda | Δορύλαιον Casaubon : Δονύλαιον C E D B Mus : lac. post Δορύλαιον indic. Desrousseaux ‖ 12  Βαίας ἢ Βαίου C E D B Mus : ἢ Βαίου ut glossam delevi 16  Ἀττικὴν Cs γρ.Emg D B Mus : ἁλη() E* : ἁλυ(κ) C* ‖ 21  βοσκήματ᾿ Musurus : βοσκήματα C E D B | θύματα C E D B Mus : θύμα Dobree 22–3  διαφέρον … ὕδωρ om. E ‖ 22  διαφέρον del. Dobree

5

10

15

20

ii 42f–43e

97

τὸ ὕδωρ ποταμοῦ σῶμά φησί που Εὔβουλος ὁ κωμικὸς εἰρηκέναι Χαιρήμονα τὸν τραγικόν (Eub. fr. 128 = Chaerem. TrGF 71 F 17)· ἐπεὶ δὲ σηκῶν περιβολὰς ἠμείψαμεν ὕδωρ τε ποταμοῦ σῶμα διεπεράσαμεν. 5

10

15

20

καὶ ἡμῶν δὲ πᾶσα δύναμις ἐξ ὑδάτων ἄρδεται. ἐν Τήνῳ κρήνη ἐστὶν ἧς τῷ ὕδατι οἶνος οὐ μίγνυται. Ἡρόδοτος δὲ ἐν τετάρτῃ (4.52.2–3) τὸν Ὕπανίν φησιν ἀπὸ μὲν | τῶν πηγῶν φερόμενον ἐπὶ 43d πέντε ἡμέρας βραχὺν εἶναι καὶ γλυκύν, μετὰ δὲ ἄλλων τεσσάρων ἡμερῶν πλέον πικρὸν γίνεσθαι ἐκδιδούσης εἰς αὐτὸν κρήνης τινὸς πικρᾶς. Θεόπομπος (FGrH 115 F 278a) δέ φησι περὶ τὸν Ἐριγῶνα ποταμὸν ὀξὺ εἶναι ὕδωρ καὶ τοὺς πίνοντας αὐτὸ μεθύσκεσθαι καθὰ καὶ τοὺς τὸν οἶνον. [19] Ἀριστόβουλος δ᾿ ὁ Κασανδρεύς (FGrH 139 F 6) φησιν ἐν Μιλήτῳ κρήνην εἶναι Ἀχίλλειον καλουμένην, ἧς τὸ μὲν ῥεῦμα εἶναι γλυκύτατον, τὸ δ᾿ ὑφεστηκὸς ἁλμυρόν· ἀφ᾿ ἧς οἱ Μιλήσιοι περιρράνασθαί φασι τὸν ἥρωα ὅτε | ἀπέκτεινε Στράμβη- 43e λον τὸν τῶν Λελέγων βασιλέα. φασὶ δὲ καὶ ὅτι τὸ περὶ Καππαδοκίαν ὕδωρ πολύ τε ὂν καὶ κάλλιστον οὐ σήπεται ἀπόρρυσιν οὐκ ἔχον, πλὴν εἰ μὴ ὑπὸ γῆν ῥέοι. Πτολεμαῖος δὲ ὁ βασιλεὺς ἐν ἑβδόμῳ Ὑπομνημάτων (FGrH 234 F 6), ἐπὶ Κορίνθου προάγουσι, φησίν, ἡμῖν διὰ τῆς Κοντοπορείας καλουμένης, κατὰ τὴν ἀκρώρειαν προσβαίνουσιν εἶναι κρήνην νᾶμα ἀνιεῖσαν χιόνος ψυχρότερον· ἐξ ἧς πολλοὺς μὴ πίνειν ἀποπαγήσεσθαι προσδοκῶντας, αὐτὸς δὲ 43c  Eust. p. 1545.50–3 = i.230.36–7 | 43c  Eust. p. 343.10 = I.537.2–3 43c  St.Byz. τ 116 | 43d–e  Eust. p. 343.4–7 = I.536.29–31 | 43e  Eust. p. 1263.46–7 = IV.596.9–11 1  κωμικὸς C D B : κωμῳδοποιὸς E Mus : κωμῳδιοποιὸς Bedrot ‖ 5  fort. πᾶσα 〈ἡ〉 δύναμις | Τήνῳ] τῇ νήσῳ Τήνῳ Eust. : Τήνῳ τῇ νήσῳ St.Byz. τ 116 ‖ 7  τῶν πηγῶν] ἐκ ταύτης (sc. λίμνης) … ἀνατέλλων ὁ Ὕπανις Hdt. 9  πλέον C E D B Mus : πλόον Hdt. ‖ 10  περὶ, i.e. πε C : παρὰ, i.e. πε E D B Mus | Ἐριγῶνα Brunck, cf. Str. 7.327 : Ἐριγαιῶ (v.ll. Ἐριγαι() et Ἐριγω()) E D* B* : Ἐριμῶ C : Ἐργάνην Musurus ‖ 12  Κασανδρεύς C E D B Mus : rectius Κασσανδρεύς ‖ 14  ὑφεστηκὸς Schweighäuser : ἐφεστηκὸς C E D B Eust. Mus ‖ 15–16  Στράμβηλον C E D B Mus : Τράμβηλον Eust., cf. Lyc. 467 et Parthen. 26 ‖ 16  φασὶ] fort. φησὶ ‖ 16–17  Καππαδοκίαν C Mus : Καππαδοκίας D B : Καππαδόκην E ‖ 17  ἀπόρρυσιν Schweighäuser : ἀπόρρησιν C D B : ἀπόρρουσιν E : ἀπόρροιαν Musurus ‖ 20  Κοντοπορείας E Mus : Κοντοπορίας C D B

98

deip nosop histae

43f λέγει πεπωκέναι. Φύλαρχος (FGrH 81 F 63) δέ φησιν ἐν | Κλείτορι

εἶναι κρήνην ἀφ᾿ ἧς τοὺς πιόντας οὐκ ἀνέχεσθαι τὴν τοῦ οἴνου ὀδμήν. Κλέαρχός (fr. 96 Wehrli) φησι τὸ μὲν ὕδωρ ὥσπερ καὶ τὸ γάλα λευκὸν λέγεσθαι, οἶνον δὲ καθάπερ καὶ τὸ νέκταρ ἐρυθρόν, μέλι δὲ καὶ ἔλαιον χλωρόν, τὸ δ᾿ ἐκ τῶν μόρων θλιβόμενον μέλαν. Εὔβουλος (fr. 133) εὑρετικούς φησι τὸ ὕδωρ ποιεῖν τοὺς πίνοντας αὐτὸ μόνον,

5

τὸν δ᾿ οἶνον ἡμῶν τῷ φρονεῖν ἐπισκοτεῖν. 44a

τὰ αὐτὰ δ᾿ ἰαμβεῖα καὶ Ὠφελίων (fr. 4) φησί. [20] τοσαῦτα ὥσπερ οἱ ῥήτορες πρὸς ὕδωρ εἰπὼν ‖ καὶ βραχὺ ἀναπαυσάμενος αὖθις ἔφη· Ἄμφις (fr. 41) ὁ κωμικός πού φησιν·

10

ἐνῆν ἄρ᾿, ὡς ἔοικε, κἀν οἴνῳ λόγος· ἔνιοι δ᾿ ὕδωρ πίνοντές εἰσ᾿ ἀβέλτεροι. Ἀντιφάνης (fr. 293) δέ·

44b

οἴνῳ τὸν οἶνον ἐξελαύνειν, κόπῳ κόπον, σάλπιγγι τὴν σάλπιγγα, τῷ κήρυκι τὸν βοῶντα, ψόφῳ ψόφον, τριωβόλῳ δὲ πόρνην, αὐθαδίαν αὐθαδίᾳ, Καλλίστρατον μαγείρῳ, στάσιν στάσει, μάχην μάχῃ, ὑπωπίοις δὲ πύκτην, | 5 πόνῳ πόνον, δίκην δίκῃ, γυναικὶ τὴν γυναῖκα. ὅτι καὶ ἐπὶ τοῦ ὕδατος ἔταττον οἱ παλαιοὶ τὸ ἄκρατον. Σώφρων (fr. 94)· ὕδωρ ἄκρατον εἰς τὴν κύλικα. [21] ὅτι Φύλαρχός (FGrH 81 F 64) φησι Θεόδωρον τὸν Λαρισσαῖον ὑδροπότην γενέσθαι τὸν ἀλλοτρίως ἀεί ποτε πρὸς

44b  Eust. p. 916.36–7 = III.427.3–5 1  Κλείτορι Musurus : Κλίτορι C D B : Κλιτῆρι E ‖ 5  μόρων Coraes : μύρων C E D B : μύξων Musurus : μύρτων Schweighäuser ‖ 8  ἐπισκοτεῖν, i.e. -ΣΚΟΤΕΙΝ E Mus : ἐπισκοπεῖν, i.e. -ΣΚΟΠΕΙΝ C D B ‖ 10  τοσαῦτα C E D B Mus : τοιαῦτα Schweighäuser ‖ 16–17  κόπῳ … βοῶντα] sic C E D B Mus : σάλπιγγι τὴν σάλπιγγα, τῷ κήρυκι τὸν βοῶντα, / κόπῳ κόπον Elmsley ‖ 17  τριωβόλῳ Musurus : τριβλω C D B : τριωβώλῳ E ‖ 18  αὐθαδίαν αὐθαδίᾳ C : αὐθαδείαν αὐθαδείᾳ E D B Mus ‖ 19  μάχην μάχῃ C E D B Mus : μάχῃ μάχην Elmsley ‖ 20  γυναικὶ E Mus : γυνκ D B : γυναικὸς C ‖ 22  τὴν C E D B Eust. Mus : τὰν Blomfield

15

20

ii 43e–44e

5

10

15

99

Ἀντίγονον ἐσχηκότα τὸν βασιλέα. φησὶ δὲ καὶ (FGrH 81 F 13) τοὺς Ἴβηρας πάντας ὑδροποτεῖν καίτοι πλουσιωτάτους ἀνθρώπων ὄντας· μονοσιτεῖν τε αὐτοὺς ἀεὶ λέγει διὰ μικρολογίαν, ἐσθῆτας δὲ φορεῖν πολυτελεστάτας. Ἀριστοτέλης (fr. 633 Rose = fr. 668 Gigon) | δ᾿ ἢ Θεόφραστος (fr. 340) Φιλῖνόν τινα ἱστορεῖ μήτε ποτῷ 44c χρήσασθαί ποτε μήτε ἐδέσματι ἄλλῳ ἢ μόνῳ γάλακτι πάντα τὸν βίον. Πύθερμος (FGrH 80 F 2) δὲ ἐν τοῖς Πειραιῶς τυραννεύουσι καταγράφει καὶ Γλαύκωνα ὑδροπότην. Ἡγήσανδρος δ᾿ ὁ Δελφὸς (fr. 24, FHG iv.418) Ἀγχίμολον καὶ Μόσχον φησὶ τοὺς ἐν Ἤλιδι σοφιστεύσαντας ὑδροποτῆσαι πάντα τὸν βίον, καὶ μόνα σῦκα προσφερομένους οὐδενὸς ἧττον † διακεῖσθαι σώμασιν ἐρρωμενεστέρους †· τὸν δ᾿ ἱδρῶτα αὐτῶν οὕτως ἔχειν, ὡς πάντας αὐτοὺς ἐκκλίνειν ἐν τοῖς βαλανείοις. Μᾶτρις | δ᾿ ὁ Θηβαῖος (FGrH 44d 39 T 1a) ὅσον ἐβίω χρόνον οὐδὲν ἐσιτεῖτο ἢ μυρρίνης ὀλίγον, οἴνου δὲ καὶ τῶν ἄλλων πάντων ἀπείχετο πλὴν ὕδατος. ὑδροπότης δ᾿ ἦν καὶ Λάμπρος ὁ μουσικός, περὶ οὗ Φρύνιχός (fr. 74) φησι· λάρους θρηνεῖν, ἐν οἷσι Λάμπρος ἐναπέθνῃσκεν ἄνθρωπος ὑδατοπότης, μινυρὸς ὑπερσοφιστής, Μουσῶν σκελετός, ἀηδόνων ἠπίαλος, ὕμνος Ἅιδου.

20

25

Μάχων δ᾿ ὁ κωμικὸς (46 Gow) ὑδροπότου Μοσχίωνος μέμνηται. [22] Ἀριστοτέλης δ᾿ ἐν τῷ Περὶ Μέθης (fr. 103 Rose = fr. 668 Gigon) φησὶν ὅτι ἁλμυράς τινες προσφερόμενοι τροφὰς ἄδιψοι διέμειναν, ὧν ἦν Ἀρχωνίδης | ὁ Ἀργεῖος. Μάγων δὲ ὁ Καρχηδόνι- 44e ος τρὶς τὴν ἄνυδρον διῆλθεν ἄλφιτα ξηρὰ σιτούμενος καὶ μὴ πίνων. Πολέμων δ᾿ ὁ Ἀκαδημαϊκὸς ἀρξάμενος ἀπὸ τριάκοντα ἐτῶν 44b  St.Byz. ι 19 | 44c, 46d–e, 44c, 46f–7a  Eust. p. 916.42–8 = III.427.12–23 1  ἐν τῇ ἑβδόμῃ post φησὶ praeb. Constant.Porph. ‖ 2–3  ἀνθρώπων ὄντας] πάντων ἀνθρώπων τυγχάνοντας· κέκτηνται γὰρ καὶ ἄργυρον καὶ χρυσὸν πλεῖστον) Constant.Porph. et St.Byz. ‖ 3  δὲ Musurus : τε C E D B et Constant.Porph. et St.Byz. ‖ 6  μήτε Eust., cf. Plu. Mor. 660e : ἢ C E D B Mus 12  ἐρρωμενεστέρους C E D B Mus : ἐρρωμένοι Eust. : ἐρρωμένως Schweighäuser : ἐρρωμένους Dindorf | αὐτῶν δυσώδη C E D B Eust. Mus : δυσώδη (glossam) del. Desrousseaux : αὐτῶν del. Kaibel : αὐτῶν δυσωδῶς Schweighäuser ‖ 13  Θηβαῖος Toup : Ἀθηναῖος C E D B Mus ‖ 14  ὅσον ‖ 18  ὑδατοπότης Bothe : ὑδατοποτ C : Casaubon : ὃν C E D B Mus ὑδατοπτ(ας) E D B : ὑδατοπότας D B Mus ‖ 23  Ἀρχωνίδης vel Ἀρχωνίδ C E D B Mus : Ἄνδρων Apollon.Paradox. fr. 1.25 (p. 132 Giannini)

100

deip nosop histae

ὑδροπότησε μέχρι θανάτου, ὡς ἔφη Ἀντίγονος ὁ Καρύστιος (p. 66 Wilamowitz = fr. 10 Dorandi). Διοκλῆ τε τὸν Πεπαρήθιόν (FGrH 820 T 1) φησι Δημήτριος ὁ Σκήψιος (fr. 72 Gaede) μέχρι τέλους ψυχρὸν ὕδωρ πεπωκέναι. αὐτὸς δὲ περὶ αὑτοῦ μάρτυς ἀξιόχρεως | 44f Δημοσθένης ὁ ῥήτωρ (6.30) φάσκων χρόνον τινὰ ὕδωρ μόνον πεπωκέναι· καὶ Πυθέας (fr. III.2 Baiter–Sauppe) γοῦν φησιν· ἀλλὰ τοὺς νῦν δημαγωγοὺς ὁρᾶτε ὡς ἐναντίως τοῖς βίοις διάκεινται· ὁ μὲν γὰρ ὑδροποτῶν καὶ μεριμνῶν τὰς νύκτας, ὥς φασιν, ὁ δὲ πορνοβοσκῶν καὶ μεθυσκόμενος κατὰ τὴν ἡμέραν ἑκάστην προγάστωρ ἡμῖν ἐν ταῖς ἐκκλησίαις ἀνακαλεῖ. Εὐφορίων δὲ ὁ Χαλκιδεὺς (fr. 7, FHG iii.73 = fr. 184 van Groningen) οὕτω που γράφει· Λασύρτας 〈ὁ〉 Λασιώνιος οὐδὲν προσεδεῖτο ποτοῦ καθάπερ οἱ ἄλλοι, οὖρον δὲ προΐετο καθάπερ πάντες ἄνθρωποι. καὶ πολλοὶ διὰ φιλοτιμίαν ἐπεχείρησαν παρατηρῆσαι, καὶ ἀπέστησαν πρὸ τοῦ 45a εὑρεῖν τὸ πραττόμενον· ‖ θέρους γὰρ ὥρᾳ καὶ τριακονθήμερον προσεδρεύοντες καὶ οὐδενὸς μὲν ὁρῶντες ἀπεχόμενον ἁλμυροῦ, τὴν κύστιν δ᾿ αὐτοῦ † ἔχοντα, συνεπείσθησαν ἀληθεύειν. ἐχρῆτο δὲ καὶ τῷ ποτῷ, ἀλλ᾿ οὐδὲν ἧττον οὐ προσεδεῖτο τούτου. μεταλλάξαι βρώματα διάφορα ἔσθ᾿ ἡδύ,

5

10

15

20

φησὶν Ἀντιφάνης (fr. 240), καὶ τῶν πολλάκις θρυλλουμένων διάμεστον ὄντα τὸ παραγεύσασθαί τινος καινοῦ διπλασίαν παρέσχε τὴν ἡδονήν. [23] ὁ Περσῶν βασιλεύς, ὥς φησιν ἐν τῇ τετάρτῃ (1.188) Ἡρόδο45b τος, | ὕδωρ ἀπὸ τοῦ Χοάσπεω πιεῖν ἄγεται τοῦ παρὰ Σοῦσα 2  Διοκλῆ Bedrot : Διοκλῆς C E D B Mus ‖ 3  φησι Musurus : φασι C E D B 6  Πυθέας C Mus : Πυθίας E D B ‖ 7  ὁρᾶτε Δημοσθένη καὶ Δημάδην C E D B Mus : Δημοσθένη καὶ Δημάδην ut glossam del. Kaibel ‖ 9  ἑκάστην E Mus : ἑκαστ C : ἑκάστοτ D B ‖ 12  〈ὁ〉 add. Kaibel | οὐδὲν Herwerden, cf. infra : οὐδὲ C E D B Mus ‖ 19  βρώματα διάφορα E D B Mus : βρώματος διάφορα C : διάφορα βρώματα Casaubon ‖ 22  θρυλλουμένων C E D B Mus : θρυλουμένων Dindorf ‖ 24  διπλασίαν παρέσχε C E D B Mus : παρέσχε διπλασίαν Casaubon ‖ 25  τῇ τετάρτῃ Musurus : τῷ δʹ, i.e. Δʹ D B : τ() δʹ C : δʹ E : τῇ πρώτῃ, i.e. Αʹ Bedrot ‖ 26  Χοάσπεω Hdt. : Χοάσπεως D B : Χοάσπεος E Mus : Χοάσπου C | ἄγεται Musurus et Hdt. : ἄγετ C E D B

25

ii 44e–45e

5

10

15

20

25

101

ῥέοντος, τοῦ δὲ μόνου πίνει ὁ βασιλεύς. τοῦ δὲ τοιούτου ὕδατος ἀπεψημένου πολλαὶ κάρτα ἅμαξαι τετράκυκλοι ἡμιόνειαι κομίζουσαι ἐν ἀγγείοις ἀργυρέοισιν ἕπονταί οἱ. Κτησίας δὲ ὁ Κνίδιος (FGrH 688 F 37) καὶ ἱστορεῖ ὅπως ἕψεται τὸ βασιλικὸν τοῦτο ὕδωρ καὶ ὅπως ἐναποτιθέμενον τοῖς ἀγγείοις φέρεται τῷ βασιλεῖ, λέγων αὐτὸ καὶ ἐλαφρότατον καὶ ἥδιστον εἶναι. καὶ ὁ τῆς Αἰγύπτου δὲ βασιλεὺς δεύτερος ὁ Φιλάδελφος ἐπίκλην ἐκδοὺς τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα | Βερενίκην Ἀντιόχῳ τῷ Συρίας βασιλεῖ ἐν 45c ἐπιμελείᾳ εἶχε πέμπειν αὐτῇ τὸ ἀπὸ τοῦ Νείλου ὕδωρ, ἵνα μόνου τούτου τοῦ ποταμοῦ ἡ παῖς πίνῃ, ἱστορεῖ Πολύβιος (fr. 73 Buettner-Wobst = fr. 73 Olson). Ἡλιόδωρος (FGrH 373 F 8) δέ φησι τὸν Ἐπιφανῆ Ἀντίοχον, ὃν διὰ τὰς πράξεις Πολύβιος (26.1a ap. 10.439a) Ἐπιμανῆ καλεῖ, τὴν κρήνην τὴν ἐν Ἀντιοχείᾳ κεράσαι οἴνῳ, καθάπερ καὶ τὸν Φρύγα Μίδαν φησὶ Θεόπομπος (FGrH 115 F *75a), ὅτε ἑλεῖν τὸν Σιληνὸν ὑπὸ μέθης ἠθέλησεν· ἐστὶ δὲ ἡ κρήνη, ὥς φησι Βίων (FGrH 14 F 3), μέση Μαιδῶν καὶ Παιόνων Ἴννα καλουμένη. Στάφυλος (fr. 9, FHG iv.506) δέ φησι τὴν τοῦ οἴνου πρὸς τὸ ὕδωρ κρᾶσιν | Μελάμποδα πρῶτον εὑρεῖν. φησὶ δὲ 45d καὶ πεπτικώτερον τοῦ οἴνου τὸ ὕδωρ Πλειστόνικος (fr. 2 Steckerl). [24] ὅτι τοῖς προπίνουσιν ἐπιτεταμένως οὐκ οἰκείως διατίθεται ὁ στόμαχος, ἀλλὰ μᾶλλον κακοῦται καὶ πολλάκις φθορὰν τῶν ληφθέντων παρασκευάζει. δεῖ οὖν τὸν ὑγείας ἀντιποιούμενον καὶ συμμέτροις γυμνασίοις χρᾶσθαι διὰ τοὺς πολλοὺς ἱδρῶτας καὶ λουτροῖς, ὡς διᾶναί τε τὸ σῶμα καὶ μαλαχθῆναι· μετὰ δὲ ταῦτα προπίνειν ὕδωρ ὡς χρηστότατον, ἐν μὲν χειμῶνι καὶ ἔαρι θερμὸν ὡς μάλιστα, ἐν δὲ τῷ θέρει ψυχρόν, ὡς μὴ | προεκλύειν τὸν 45e στόμαχον· προπίνειν δὲ σύμμετρον τῷ πλήθει χάριν τοῦ προαναληφθῆναι τοῦτο εἰς τὴν ἕξιν καὶ μὴ ἀκέραιον ἀναδίδοσθαι τὴν ἀπὸ τοῦ οἴνου δύναμιν μηδὲ τοῖς πέρασι τῶν ἀγγείων 45c–d  Eust. pp. 1815.64–1816.1 = ii.139.15 1  τοῦ δὲ1 vel τοῦδε E D B Mus : τοῦ C et Hdt. ‖ 3  ἀγγείοις C E D B Mus : ἀγγήοισι Hdt. | Κτησίας E Mus : Κτισίας C D B ‖ 4  ἕψεται C Mus : ἕψετ(ο) E D : ἕψετο B ‖ 10  τοῦ ποταμοῦ ut glossam del. Kaibel ‖ 13  Ἀντιοχείᾳ Musurus : Ἀντιοχίᾳ C : Ἀντιοχ E : Ἀντιόχιαν D B ‖ 16  Μαιδῶν Casaubon (Μαίδων scripsit) : Μήδων E Mus : Μήδ C D B ‖ 18  πρὸς τὸ ὕδωρ C D B : πρὸς ὕδωρ Eust. : om. E Mus, fort. ut glossa delenda ‖ 26  προεκλύειν Schweighäuser : προσεκλύειν C E D B Mus

102

deip nosop histae

προσπίπτουσαν ἐπιδάκνειν. ἐὰν δέ τις ἡμῶν τοῦτο δυσκόλως ποιῇ, γλεῦκον ὑδαρῆ θερμὸν προλαμβανέτω, μάλιστα δὲ τὸν καλούμενον πρότροπον ὄντα εὐστόμαχον. καὶ ὁ γλυκάζων δ᾿ οἶνος οὐ βαρύνει τὴν κεφαλήν, ὡς Ἱπποκράτης ἐν τῷ Περὶ Διαίτης (2.332.5–8 Littré) φησίν, ὅ τινες μὲν ἐπιγράφουσι Περὶ Ὀξέων 45f Νόσων, | οἱ δὲ Περὶ Πτισάνης, ἄλλοι δὲ Πρὸς τὰς Κνιδίας Γνώμας. λέγει δέ· ὁ γλυκὺς ἧσσόν ἐστι καρηβαρικὸς τοῦ οἰνώδεος καὶ ἧσσον φρενῶν ἁπτόμενος καὶ διαχωρητικώτερος τοῦ ἑτέρου κατ᾿ ἔντερον. οὐ δεῖ δὲ προπίνειν καθὰ τοὺς Καρμανούς, φησὶ Ποσειδώνιος (FGrH 87 F 72 = fr. 283 Edelstein–Kidd = fr. 116 Theiler)· τούτους γὰρ φιλοφρονουμένους ἐν τοῖς συμποσίοις λύειν τὰς ἐπὶ τῷ προσώπῳ φλέβας, καὶ τὸ καταρρέον αἷμα μιγνύντας τῷ πόματι προσφέρεσθαι τέλος φιλίας νομίζοντας τὸ γεύεσθαι τοῦ 46a ἀλλήλων αἵματος· ‖ μετὰ δὲ τὴν προσφορὰν ταύτην συγχρίεσθαι τὴν κεφαλὴν μύρῳ, μάλιστα μὲν ῥοδίνῳ, εἰ δὲ μή, μηλίνῳ 〈ἢ〉 ἰρίνῳ ἢ ναρδίνῳ εἰς τὸ ἀποκρούεσθαί τι ἀπὸ τοῦ πότου καὶ μὴ βλάπτεσθαι ἀπὸ τῆς τῶν οἴνων ἀναθυμιάσεως. οὐ κακῶς οὖν Ἄλεξίς (fr. 195.2–3) φησιν· ἐναλείφεται τὰς ῥῖνας ὑγιείας μέρος μέγιστον ὀσμὰς ἐγκεφάλῳ χρηστὰς ποιῶν. [25] ἐκκλίνειν δὲ δεῖ τὰ πάχη τῶν μύρων ὕδωρ τε πίνειν τὸ κατὰ 46b πρόσοψιν λεπτὸν καὶ διαυγές, ὃ δὴ καὶ | κατὰ τὸν σταθμόν ἐστι

κοῦφον καὶ οὐδὲν ἐν αὑτῷ γεῶδες ἔχει. τὸ δὲ συμμέτρως θερμαινόμενον καὶ ψυχόμενον ὕδωρ χρηστόν ἐστι καὶ εἰς χάλκεον ἢ

1  ἡμῶν C B Mus : ἡμῶν ἡμῶν D : οἶμαι E : fort. ὑμῶν ‖ 2  γλεῦκον ὑδαρῆ scripsi : γλυκὺ ὕδωρ ἢ C Mus : γλυκὴ ὕδωρ ἢ E D : γλυκ` ὕδωρ ἢ B : γλυκὺν ὑδαρῆ Schweighäuser ‖ 3  πρότροπον τὸν γλυκὺν Λέσβιον C E D B Mus : τὸν γλυκὺν Λέσβιον ut glossam del. Wilamowitz ‖ 6  Νόσων (glossam) del. Kaibel ‖ 7  γλυκὺς] fort. γλεῦκος ‖ 11  〈ἰοῖς〉 post συμποσίοις add. Desrousseaux ‖ 12  προσώπῳ] μετώπῳ Wilamowitz ‖ 15–16  εἰ δὲ μή, μηλίνῳ 〈ἢ〉 ἰρίνῳ ἢ ναρδίνῳ Kaibel, cf. infra : εἰ δὲ μή, μηλίνῳ del. Sandbach ‖ 16  πότου Musurus : τόπου C E D B ‖ 17  ἀναθυμιάσεως· εἰ δὲ μή, ἰρίνῳ ἢ ναρδίνῳ C E D B Mus : εἰ δὲ μή, ἰρίνῳ ἢ ναρδίνῳ supra transpos. Kaibel 19  ἐναλείφεται C E D B Mus : ὑπαλείφεται Clem.Al. ‖ 20  ποιῶν C E D B Mus : ποιεῖν γρ.Emg et 15.687d et Clem.Al. ‖ 21  μύρων] ἁλμυρῶν Desrousseaux

5

10

15

20

ii 45e–46e

5

10

15

20

25

103

ἀργύρεον ἄγγος ἐγχεόμενον οὐ ποιεῖ τὸ ἰῶδες. φησὶ δὲ καὶ Ἱπποκράτης (Epid. II 5.88.15–16 Littré; cf. Aph. 4.542.1–2 Littré)· ὕδωρ τὸ ταχέως θερμαινόμενον καὶ ψυχόμενον ἀεὶ κουφότερον. μοχθηρὰ δ᾿ ἐστὶ τὰ βραδέως τὰ ὄσπρια τήκοντα· τοιαῦτα δὲ τὰ νιτρώδη καὶ ἁλμυρά. ἐν δὲ τῷ Περὶ Ὑδάτων Ἱπποκράτης καλεῖ τὸ χρηστὸν ὕδωρ πολύτιμον. τὰ δὲ τῶν ὑδάτων στάσιμα χαλεπά, ὡς τὰ λιμναῖα καὶ τὰ | ἑλώδη. ἐστὶ δὲ καὶ τῶν κρηναίων τὰ πλεῖστα 46c σκληρότερα. Ἐρασίστρατος (fr. 159 Garofalo) δέ φησιν ὡς δοκιμάζουσί τινες τὰ ὕδατα σταθμῷ ἀνεξετάστως· ἰδοὺ γὰρ τοῦ ἐξ Ἀμφιαράου ὕδατος καὶ 〈τοῦ〉 ἐξ Ἐρετρίας συμβαλλομένων, τοῦ μὲν φαύλου, τοῦ δὲ χρηστοῦ ὄντος, οὐ δή τίς ἐστι διαφορὰ κατὰ τὸν σταθμόν. Ἱπποκράτης δ᾿ ἐν τῷ Περὶ Τόπων (2.30.5–11 Littré) ἄριστά φησιν εἶναι τῶν ὑδάτων ὅσα ἐκ μετεώρων χωρίων ῥεῖ καὶ ἐκ λόφων ξηρῶν· ταῦτα γὰρ λευκὰ καὶ γλυκέα, καὶ τὸν οἶνον ὀλίγον φέρειν οἷά τέ ἐστι, τόν τε χειμῶνα θερμαίνεται καὶ τὸ θέρος ψυχρά | ἐστιν. ἐπαινεῖ δὲ μάλιστα ὧν τὰ ῥεύματα πρὸς ἀνατολὴν 46d ἡλίου ἔρρωγε καὶ μάλιστα πρὸς τὰς θερινάς· ἀνάγκη γὰρ λαμπρὰ εἶναι καὶ εὐώδη καὶ κοῦφα. Διοκλῆς (fr. 235 van der Eijk) δέ φησι τὸ ὕδωρ πεπτικὸν εἶναι καὶ ἄφυσον ψυκτικόν τε μετρίως ὀξυδερκές τε καὶ ἥκιστα καρηβαρικὸν κινητικόν τε ψυχῆς καὶ σώματος. Πραξαγόρας (fr. 41 Steckerl) τε ταὐτά φησι· ἐπαινεῖ δὲ τὸ ὄμβριον, Εὐήνωρ δὲ τὰ λακκαῖα· χρηστόν τε εἶναι φάσκει τὸ ἐξ Ἀμφιαράου συμβαλλόμενον τῷ ἐν Ἐρετρίᾳ. [26] ὅτι δὲ τὸ ὕδωρ ὁμολογουμένως ἐστὶ τρόφιμον | δῆλον ἐκ τοῦ τρέφεσθαί τινα ἐξ αὐτοῦ μόνου 46e τῶν ζῴων, ὥσπερ τοὺς τέττιγας. πολλὰ δὲ καὶ τῶν ἄλλων ὑγρῶν ἐστι τρόφιμα, οἷον γάλα, πτισάνη, οἶνος· τὰ γοῦν ὑποτίτθια

44c, 46d–e, 44c, 46f–7a  Eust. p. 916.42–8 = III.427.12–23 1  ἄγγος C Mus : ἔγχος E D B | ποιεῖ τὸ C E D B Mus : ποιεῖται Desrousseaux ‖ 6  πολύτιμον C D B Mus : πολύτμ E : πότιμον Schweighäuser (Epid. II 5.88.15–16 Littré; cf. Aph. 4.542.1–2 Littré) ‖ 10  〈τοῦ〉 add. Musurus 11  οὐ δή τίς C E D B Mus : οὐδ᾿ ἥτις Casaubon ‖ 14  ξηρῶν C E D B Mus : γεηρῶν Hippocr. ‖ 17  ἀνάγκη C : ἀνά() E D B : ἀνάγκῃ Desrousseaux : τὰ γὰρ ἀνατολικὰ pro ἀνάγκη γὰρ Musurus ‖ 22  χρηστόν C E D B Mus : χρηστότερόν Kaibel ‖ 26  πτισάνη Musurus : πτισσάνη C E B Eust.

104

deip nosop histae

γάλακτι διοικεῖται, καὶ πολλὰ δὲ ἔθνη γαλακτοποτοῦντα ζῇ. Δημόκριτον δὲ τὸν Ἀβδηρίτην (68 A 29 D–K) λόγος ἔχει διὰ γῆρας ἐξάξαι αὑτὸν διεγνωκότα τοῦ ζῆν καὶ ὑφαιροῦντα τῆς τροφῆς καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν, ἐπεὶ αἱ τῶν Θεσμοφορίων ἡμέραι ἐνέστησαν, δεηθεισῶν τῶν οἰκείων γυναικῶν μὴ ἀποθανεῖν κατὰ | 46f τὴν πανήγυριν, ὅπως ἑορτάσωσι, πεισθῆναι κελεύσαντα μέλιτος ἀγγεῖον αὑτῷ πλησίον παρατεθῆναι· καὶ διαζῆσαι ἡμέρας ἱκανὰς τῇ ἀπὸ τοῦ μέλιτος ἀναφορᾷ μόνῃ χρώμενον, καὶ μετὰ τὰς ἡμέρας βασταχθέντος τοῦ μέλιτος ἀποθανεῖν. ἔχαιρε δὲ ὁ Δημόκριτος ἀεὶ τῷ μέλιτι· καὶ πρὸς τὸν πυθόμενον πῶς ἂν ὑγιῶς τις διάγοι, ἔφη· “εἰ τὰ μὲν ἐντὸς μέλιτι βρέχοι, τὰ δ᾿ ἐκτὸς ἐλαίῳ.” καὶ τῶν Πυθαγορικῶν δὲ τροφὴ ἦν ἄρτος μετὰ μέλιτος, ὥς φησιν Ἀριστόξενος 47a (fr. 27 Wehrli), ‖ τοὺς προσφερομένους αὐτὰ ἀεὶ ἐπ᾿ ἀρίστῳ λέγων ἀνόσους διατελεῖν. Λύκος (FGrH 570 F 5) δὲ πολυχρονίους φησὶν εἶναι τοὺς Κυρνίους (οἰκοῦσι δ᾿ οὗτοι περὶ Σαρδόνα) διὰ τὸ μέλιτι ἀεὶ χρῆσθαι· πλεῖστον δὲ τοῦτο γίνεται παρ᾿ αὐτοῖς. [27] ὅρα τὸ “ἀνατιθεμένων πάντων τὴν ζήτησιν” ἤτοι ἀναβαλλομένων. ὅτι τὸ ἄνηστις ἡ νῆστις πλεονασμῷ τοῦ ᾱ, ὡς στάχυς ἄσταχυς, παρὰ Κρατίνῳ (fr. 47) κεῖται·

5

10

15

20

οὐ γάρ τοι σύ γε πρῶτος φοιτᾷς ἐπὶ δεῖπνον ἄνηστις. | 47b τὸ δὲ ὀξύπεινος παρὰ Διφίλῳ (fr. 95)·

τέρπομαι γυμνοὺς ὁρῶν τοὺς ὀξυπείνους καὶ πρὸ τῶν καιρῶν ἀεὶ πάντ᾿ εἰδέναι σπεύδοντας. 44c, 46d–e, 44c, 46f–7a  Eust. p. 916.42–8 = III.427.12–23 | 47a*  Eust. p. 947.15, 17 = III.514.5, 7–9 1  γάλακτι διοικεῖται D Mus : γάλακτι διοηκεῖται B : γάλακτι διακεῖτ C : γάλακτι διοικεῖτ E : διοικούμενα γάλακτι Eust. : γάλακτι διαρκεῖται Wilamowitz ‖ 2  Ἀβδηρίτην Casaubon : Αὐδηρίτην C E D B Mus ‖ 7  ἱκανὰς τὸν ἄνδρα C E D B Mus : τὸν ἄνδρα ut glossam delevi ‖ 10  διάγοι Musurus : διαγ C : διάγει Eac D B : διάγη Epc ‖ 11  βρέχοι Musurus : βρέχει C E D B 13  αὐτὰ C E D B Eust. Mus : ταῦτα Kaibel ‖ 15  Κυρνίους C E D B Mus : Κυρναίους St.Byz. κ 291 ‖ 20  Κρατίνῳ C E D B Mus : Κρατίνῳ ἐν Διονυσαλεξάνδρῳ Suda ‖ 21  πρῶτος C E D B Mus : πρῶτος ἄκλητος Suda 22  Διφίλῳ Musurus : Διφιλ C D B : Διφίλου E

25

105

ii 46e–47d

καὶ Ἀντιφάνης (fr. 249)· (Α.) ἓν νόσημα τοῦτ᾿ ἔχει· ἀεὶ γὰρ ὀξύπεινός ἐστι. (Β.) Θετταλὸν λέγει κομιδῇ τὸν ἄνδρα. 5

10

καὶ Εὔβουλος (fr. *9)· Ζῆθον μὲν ἐλθεῖν ἁγνὸν ἐς Θήβης πέδον, οἰκεῖν κελεύει· καὶ γὰρ ἀξιωτέρους | πωλοῦσιν, ὡς ἔοικε, τοὺς ἄρτους ἐκεῖ· σὺ δ᾿ ὀξύπεινος. τὸν δὲ μουσικώτατον κλεινὰς Ἀθήνας ἐκπερᾶν Ἀμφίονα, οὗ ῥᾷστ᾿ ἀεὶ πεινῶσι Κεκροπιδῶν κόροι κάπτοντες αὔρας, ἐλπίδας σιτώμενοι.

47c

5

[28] ὁ δὲ μονοσιτῶν κεῖται παρ᾿ Ἀλέξιδι (fr. 271)· 15

20

ἐπὰν ἰδιώτην ἄνδρα μονοσιτοῦντ᾿ ἴδῃς ἢ μὴ ποθοῦντ᾿ ᾠδὰς ποιητὰς καὶ μέλη, τὸν μὲν ἰδιώτην τοῦ βίου τὸν ἥμισυν ἀπολωλεκέναι νόμιζε, τὸν δὲ τῆς τέχνης | τὴν ἡμίσειαν· ζῶσι δ᾿ ἀμφότεροι μόλις. Πλάτων (fr. dub. 296)· οὐ μονοσιτῶν ἑκάστοτε, ἀλλὰ κἀνίοτε δειπνῶν δὶς τῆς ἡμέρας. ὅτι νωγαλεύματα ἐκάλουν τὰ ἡδέα βρώματα. Ἀραρώς (fr. 8.1)· τὰ κομψὰ μὲν ταῦτα νωγαλεύματα. Ἄλεξις (fr. 277)· Θασίοις οἰναρίοις

47d*  Eust. p. 1163.24–6 = IV.256.9–11 6  ἐλθεῖν C E D B Mus : ἐλθόνθ᾿ Jacobs ‖ 8  πωλοῦσιν C Mus : πωλοῦσι E : πωλοῦ D B ‖ 12  σιτώμενοι (vox nihili) C E D B : σιτούμενοι Musurus 15  ποιητὰς C E : ποιητικὰς D B Mus : ποιητὴν Casaubon 19–20  Πλάτων … ἡμέρας praeb. rubr.Cmg : om. E D B ‖ 22  μὲν C : δὴ D B et 3.86d A : om. E Mus : διὰ 3.86d C E : μὲν δὴ Schweighäuser ‖ 24  Θασίοις οἰναρίοις D B : Θασίοις οἰναροῖς C E Mus : Θασίοις καὶ Λεσβίοις οἰναρίοις 1.28e

47d

106

deip nosop histae

τῆς ἡμέρας τὸ λοιπὸν ὑποβρέχων μέρος ἐνωγαλίζει. Ἀντιφάνης (fr. 66)· βότρυς, ῥοιάς, φοίνικας, ἕτερα νώγαλα. ἀπόσιτον δ᾿ εἴρηκε Φιλωνίδης (fr. 1.1), αὐτόσιτον δὲ Κρώβυλος (fr. 1.1)· | 47e

5

παράσιτον αὐτόσιτον. ἀναρίστητον δ᾿ εἴρηκεν Εὔπολις (fr. 77.1), ἀναγκόσιτον δὲ Κράτης (fr. 50). καὶ Νικόστρατος (fr. 31) δέ· μειράκιον κατὰ τύχην ὑποσκαφιόκαρτόν τι καὶ κεχλαμυδωμένον κατὰ γῆς ἀναγκοσιτῶ.

10

ἀριστόδειπνον δ᾿ εἶπεν Ἄλεξις (fr. 296)· ἀφ᾿ ὧν γένοιτ᾿ ἂν ἡμῖν σύντομον ἀριστόδειπνον. [29] μετὰ ταῦτα ἀναστάντες κατεκλίνθημεν ὡς ἕκαστος ἤθελε, οὐ περιμείναντες ὀνομακλήτορα τὸν τῶν δείπνων ταξίαρχον. ὅτι καὶ τρίκλινοι οἶκοι καὶ τετράκλινοι καὶ ἑπτάκλινοι καὶ | 47f ἐννεάκλινοι καὶ κατὰ τοὺς ἑξῆς ἀριθμοὺς ἦσαν παρὰ τοῖς παλαιοῖς. Ἀντιφάνης (fr. 292)·

15

20

συναγαγὼν τρεῖς ὄντας εἰς τρίκλινον ὑμᾶς. Φρύνιχος (fr. 69)· ἑπτάκλινος οἶκος ἦν καλός, εἶτ᾿ ἐννεάκλινος ἕτερος οἶκος. Εὔβουλος (fr. 119.1–3)·

1–2  ὑποβρέχων μέρος ἐνωγαλίζει C D B : ὑποβρέχει μέρος καὶ νωγαλίζει E Mus et 1.28e ‖ 4  ῥοιάς vel ῥοίας C E D B Eust. Mus : ῥόας Phot. ν 318 ‖ 11  καὶ del. Porson ‖ 12  κατὰ γῆς ἀναγκοσιτῶ E D B Mus : κατὰ γῆς ἀναγκοσιῶτ C : κατάγεις ἀναγκόσιτον Porson

25

ii 47d–48b

107

(Α.) θὲς ἑπτάκλινον. (Β.) ἑπτάκλινος οὑτοσί. (Α.) καὶ πέντε κλίνας Σικελικάς. (Β.) λέγ᾿ ἄλλο τι. (Α.) Σικελικὰ προσκεφάλαια πέντε. Ἄμφις (fr. 45)· ‖ 5

οὐχ ὑποστρώσεις ποτὲ τρίκλινον;

48a

Ἀναξανδρίδης (fr. 72)· τρίκλινον δ᾿ εὐθέως συνήγετο καὶ συναυλίαι γερόντων. 10

ἀλλὰ ξενῶνας οἶγε καὶ ῥᾶνον δόμους στρῶσόν τε κοίτας καὶ πυρὸς φλέξον μένος κρατῆρά τ᾿ αἴρου καὶ τὸν ἥδιστον κέρα. (adesp. tr. fr. 90) 15

[30] νῦν δὲ τὴν τῶν στρωμάτων σύνθεσιν περιβολῇ χωρίζουσι καὶ ὑποβολῇ, φησὶ Πλάτων ὁ φιλόσοφος (Plt. 280b). ὁ δ᾿ ὁμώνυμος αὐτῷ ποιητής (Pl. Com. fr. 230) φησι· κᾆτ᾿ ἐν | κλίναις ἐλεφαντόποσιν καὶ στρώμασι πορφυροβάπτοις κἀν φοινικίσι Σαρδιανικαῖσι κοσμησάμενοι κατάκεινται.

20

ἤκμασε δ᾿ ἡ τῶν ποικίλων ὑφὴ μάλιστα ἐντέχνων περὶ αὐτὰ γενομένων Ἀκεσᾶ καὶ Ἑλικῶνος τῶν Κυπρίων. ὑφάνται δ᾿ ἦσαν ἔνδοξοι, καὶ ἦν Ἑλικὼν υἱὸς Ἀκεσᾶ, ὥς φησιν Ἱερώνυμος (fr. 48 Wehrli = 59a White)· ἐν Πυθοῖ γοῦν ἐπί τινος ἔργου ἐπιγέγραπται (anon. FGE 1544–5)·

48a  Eust. p. 1887.44–5 = ii.232.1–2 | 48c, b, c*  Eust. p. 1400.9–13, 14–15 = i.32.43–33.2, 3–4 3  Σικελικὰ προσκεφάλαια Musurus : Σικελ(κὸν) προκε E : Σικελικὸν προκε C D B ‖ 12  στρῶσόν Eust. : στρῶ(ον) E D : στρω(ον) B : στρωμνάς C : στρώννυ Musurus ‖ 13  αἴρου Eust. : ἄργου C E : αἴγου D B : αἴργου Musurus 19  φοινικίσι E Mus : φοινικήσι D B : φοινικείσι C | Σαρδιανικαῖσι C E D B Mus : Σαρδιακαῖσιν Schweighäuser | κοσμησάμ(εν)οι C : κοσμισάμενοι B : κοσμησάμενος E Mus | κατάκεινται Musurus : κατάκειντ(αι) D : κατάκειντο C E B ‖ 23  Πυθοῖ E Eust. Mus : Πυσοῖ C D B

48b

108

deip nosop histae

τεῦξ᾿ Ἑλικὼν Ἀκεσᾶ Σαλαμίνιος, ᾧ ἐνὶ χερσὶ πότνια θεσπεσίην Παλλὰς ἔτευξε χάριν. τοιοῦτος ἦν καὶ Παθυμίας ὁ Αἰγύπτιος. 48c

ὡς ἐγὼ | σκιρτῶ πάλαι ὅπου ῥοδόπνοα στρώματ᾿ ἐστί, καὶ λούομαι μύροις ψακαστοῖς,

5

φησὶν Ἔφιππος (fr. 26). Ἀριστοφάνης (fr. 715)· ὅστις ἐν ἡδυόσμοις στρώμασι παννυχίζων τὴν δέσποιναν ἐρείδεις.

10

Σώφρων (fr. 95) δὲ στρουθωτὰ ἑλίγματά φησιν ἐντετιμημένα. Ὅμηρος (Od. 10.352–3) δὲ ὁ θαυμασιώτατος τῶν στρωμάτων τὰ μὲν κατώτερα λῖτα εἶναι φάσκει ἤτοι λευκὰ καὶ μὴ βεβαμμένα ἢ πεποικιλμένα, τὰ δὲ περιστρώματα ῥήγεα καλὰ πορφύρεα.

15

[31] πρῶτοι δὲ Πέρσαι, ὥς φησιν Ἡρακλείδης (FGrH 689 F 5), καὶ 48d τοὺς λεγομένους στρώτας | ἐφεῦρον, ἵνα κόσμον ἔχῃ ἡ στρῶσις καὶ

εὐάφειαν. τὸν οὖν Τιμαγόραν ἢ τὸν ἐκ Γόρτυνος, ὥς φησι Φαινίας ὁ Περιπατητικός (fr. 27 Wehrli = FGrH 1012 F 21), Ἔντιμον, ὃς ζήλῳ Θεμιστοκλέους ἀνέβη ὡς βασιλέα, τιμῶν Ἀρταξέρξης σκηνήν τε ἔδωκεν αὐτῷ διαφέρουσαν τὸ κάλλος καὶ τὸ μέγεθος καὶ κλίνην ἀργυρόποδα, ἔπεμψε δὲ καὶ στρώματα πολυτελῆ καὶ τὸν ὑποστρώσοντα φάσκων οὐκ ἐπίστασθαι τοὺς Ἕλληνας ὑποστρωννύειν. καὶ ἐπὶ τὸ συγγενικὸν ἄριστον ἐκαλεῖτο ὁ Κρὴς οὗτος τὸν 48c  Eust. p. 1570.4–5 = i.262.12 | 48c, b, c*  Eust. p. 1400.9–13, 14–15 = i.32.43–33.2, 3–4 2  ἔτευξε C E D B Eust. Mus : ἔχευε Menrad ‖ 5–6  καὶ λούομαι μύροις E D B Mus : καὶ λουόμ(εν)ος μύροις C : καὶ μύροις / λοῦμαι Boissonade 7  Ἀριστοφάνης rubr.Cs Es Eust. Mus : om. D B ‖ 17  Ἡρακλείδης] ὁ κωμικός add. Emg ‖ 19  τὸν οὖν (rectius γοῦν) Κρῆτα Τιμαγόραν ἢ τὸν ἐκ Γόρτυνος C E D B Mus : Κρῆτα (glossam) del. Kaibel : Τιμαγόραν del. Desrousseaux : τὸν οὖν Τιμαγόραν ἢ τὸν ἐκ Γόρτυνος Κρῆτα Voisin | Φαινίας C Emg : Φανίας D B Mus : Φηνίας E* ‖ 21  βασιλέα Musurus : βαλ vel βαλ E D B : βασιλεὺς C

20

25

ii 48b–49b

5

10

15

109

βασιλέα ψυχαγωγήσας, ὅπερ οὐδενὶ | πρότερον τῶν Ἑλλήνων 48e ἐγένετο ἀλλ᾿ οὐδ᾿ ὕστερον· αὕτη γὰρ ἡ τιμὴ τοῖς συγγενέσι διεφυλάττετο. Τιμαγόρᾳ μὲν γὰρ τῷ Ἀθηναίῳ τῷ προσκυνήσαντι βασιλέα καὶ μάλιστα τιμηθέντι τοῦτο οὐχ ὑπῆρξε, τῶν δὲ παρατιθεμένων βασιλεῖ τούτῳ τινὰ ἀπὸ τῆς τραπέζης ἀπέστελλε. Ἀνταλκίδᾳ δὲ τῷ Λάκωνι τὸν αὑτοῦ στέφανον εἰς μύρον βάψας ἔπεμψε. τῷ δ᾿ Ἐντίμῳ τοιαῦτα πολλὰ ἐποίει καὶ ἐπὶ τὸ συγγενικὸν ἄριστον ἐκάλει· ἐφ᾿ ᾧ οἱ Πέρσαι χαλεπῶς ἔφερον ὡς τῆς τε τιμῆς δημευομένης | καὶ στρατείας ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα πάλιν ἐσομένης. 48f ἔπεμψε δὲ καὶ κλίνην αὐτῷ ἀργυρόποδα καὶ στρωμνὴν καὶ σκηνὴν οὐρανορόφον ἀνθινὴν καὶ θρόνον ἀργυροῦν καὶ ἐπίχρυσον σκιάδειον καὶ φιάλας λιθοκολλήτους χρυσᾶς εἴκοσι, ἀργυρίδας δὲ μεγάλας ἑκατὸν καὶ κρατῆρας ἀργυροῦς 〈εἴκοσι〉 καὶ παιδίσκας ἑκατὸν καὶ παῖδας ἑκατὸν χρυσοῦς τε ἑξακισχιλίους ‖ χωρὶς τῶν εἰς τὰ 49a ἐπιτήδεια καθ᾿ ἡμέραν διδομένων. [32] τράπεζαι ἐλεφαντόποδες τῶν ἐπιθημάτων ἐκ τῆς καλουμένης σφενδάμνου πεποιημένων. Κρατῖνος (fr. 334.2)· φαιδραὶ τράπεζαι τρισκελεῖς σφενδάμνιναι.

20

25

εἰπόντος τινὸς κυνικοῦ τρίποδα τὴν τράπεζαν δυσχεραίνει ὁ παρὰ τῷ σοφιστῇ Οὐλπιανὸς καὶ λέγει (adesp. com. fr. *103)· τήμερον ἐγὼ πράγματα ἕξω ἐξ ἀπραξίας· πόθεν γὰρ τούτῳ ὁ τρίπους; εἰ μὴ τὴν Διογένους βακτηρίαν σὺν καὶ τὼ πόδε ἀριθμῶν οὗτος τρίποδα | προσηγόρευσε πάντων τραπέζας καλούντων τὰς 49b παραθέσεις ταύτας. ὅτι Ἡσίοδος ἐν Κήυκος Γάμῳ (fr. 266b) — κἂν γὰρ γραμματικῶν παῖδες ἀποξενῶσι τοῦ ποιητοῦ τὰ ἔπη ταῦτα, ἀλλ᾿

49a*  Eust. p. 1402.5–6 = i.36.6–7 | 49c–d, a  Eust. p. 1398.14–15, 17–21 = i.30.9–10, 13–17 5  τούτῳ Casaubon (sed βασιλεῖ τούτῳ inconcinnum est) : τούτων C E D B Mus ‖ 11  οὐρανορόφον Musurus : οὐρανοφόρον C E D B ‖ 12  εἴκοσι, i.e. Κʹ Kaibel : καὶ C E D B Mus | ἀργυρίδας scripsi : ἀργ() E : ἀργυρᾶς C D B Mus : ἀργυροῦς Kaibel ‖ 13  〈εἴκοσι〉, i.e. Κʹ addidi : 〈Ρʹ〉, i.e. ἑκατὸν Kaibel 17  γαυριῶσαι δ᾿ ἀναμένουσιν ὧδ᾿ ἐπηγλαϊσμέναι μείρακες (μείρ(ακες) E : μείραξ C) = Cratin. fr. 334.1–2 praeb. C fol. 183v (post 13.612f), E fol. 398v (post 15.702) : om. hic C E D B Mus ‖ 18  φαιδραὶ om. D B Eust.(1) Mus 19  κυνικοῦ E D B Mus : κυνικῶν C ‖ 25  Κήυκος E* Mus : Κίυκος C* D* B*

110

deip nosop histae

ἐμοὶ δοκεῖ ἀρχαῖα εἶναι — τρίποδας τὰς τραπέζας φησί. καὶ Ξενοφῶν δ᾿ ὁ μουσικώτατος ἐν ἑβδόμῳ (7.3.21–2) Ἀναβάσεως γράφει· τρίποδες εἰσηνέχθησαν πᾶσιν· οὗτοι δὲ ὅσον εἴκοσι κρεῶν μεστοὶ νενεμημένων. καὶ ἐπάγει· μάλιστα δ᾿ αἱ τράπεζαι κατὰ τοὺς ξένους ἀεὶ ἐτίθεντο. Ἀντιφάνης (fr. 280)· | 49c

5

ἐπεὶ δ᾿ ὁ τρίπους ἤρθη κατὰ χειρῶν τ᾿ εἴχομεν. Εὔβουλος (fr. 119.4–5)· (Β.) τρίποδες οὗτοι πέντε σοι. (Α.) καὶ πέντε — (Β.) πεντηκοστολόγος γενήσομαι. Ἐπίχαρμος (fr. 147)· (Α.) τί δὲ τάδ᾿ ἐστί; (Β.) δηλαδὴ τρίπους. (Α.) τί μὰν ἔχει πόδας τέτταρας; οὐκ ἔστι τρίπους, ἀλλ᾿ οἶμαι τετράπους. (Β.) ἐστὶ δ᾿ ὄνομ᾿ αὐτῷ τρίπους, τέττοράς γε μὰν ἔχει πόδας. (Α.) Οἰδίπους τοίνυν ποτ᾿ ἦν. αἴνιγμά τοι νοεῖς.

10

15

Ἀριστοφάνης (fr. 545)· 49d

(Α.) τράπεζαν ἡμῖν φέρε | τρεῖς πόδας ἔχουσαν, τέσσαρας δὲ μὴ ᾿χέτω. (Β.) καὶ πόθεν ἐγὼ τρίπουν τράπεζαν λήψομαι; [33] ὅτι ἔθος ἦν ἐν τοῖς δείπνοις τῷ ἑστιάτορι κατακλιθέντι προδίδοσθαι γραμματίδιόν τι περιέχον ἀναγραφὴν τῶν 49b–c*  Eust. p. 740.14–17 = II.672.21–5 | 49c–d, a  Eust. p. 1398.14–15, 17–21 = i.30.9–10, 13–17 | 49d  Eust. p. 867.25 = III.267.25–268.1 11  τάδ᾿ C E D B Eust. Mus : τόδ᾿ anon. ap. Schweighäuser | τί μὰν Eust. : τίμανον C E* D* B* Mus ‖ 13  τέτταρας C E D B Eust. Mus : τέτορας Grotius ἔστι C E D B Eust. Mus : ἔστιν Dindorf ‖ 14  ὄνομ᾿ Eust. Mus : ὄνομα C E D B : ὄνυμ᾿ Ahrens | τέττοράς C D B : τέτταράς E Mus : τέτοράς Casaubon | γε C E D B Mus : γα Ahrens ‖ 16  Οἰδίπους C E D B Mus : εἰ δίπους Grotefend | ποτ᾿ ἦν C E D B Mus : ποκ ̓ ἦς Schweighäuser | αἴνιγμά τοι C E D B : αἰνίγματ᾿ οὐ Musurus : αἰνίγματ᾿ Οἰ〈δίπου〉 Grotefend ‖ 19  τέσσαρας C E D B Mus : τέτταρας Eust. ‖ 20  καὶ πόθεν ... λήψομαι sic C E D B Eust.(1) Mus : οἴμοι, πῶς ἂν εὕροιμι τρίπουν τράπεζαν Eust.(2) ‖ 22  γραμματίδιόν C D B Mus : γραμματιδ() E : rectius γραμματείδιόν Meineke

20

111

ii 49b–49f

5

10

παρεσκευασμένων, ἐφ᾿ ᾧ εἰδέναι ὅ τι μέλλοι ὄψον φέρειν ὁ μάγειρος. δαμασκηνά. Δαμασκοῦ τῆς πόλεως ἐνδόξου οὔσης καὶ μεγάλης πολλοὶ τῶν ἀρχαίων μέμνηνται. ἐπεὶ δὲ πλεῖστον ἐν τῇ τῶν Δαμασκηνῶν ἐστι χώρᾳ τὸ κοκκύμηλον καλούμενον καὶ κάλλιστα | γεωργεῖται, ἰδίως καλεῖται τὸ ἀκρόδρυον Δαμασκηνὸν 49e ὡς διάφορον τῶν κατὰ τὰς ἄλλας χώρας γινομένων. κοκκύμηλα οὖν ἐστι ταῦτα, ὧν ἄλλος τε μέμνηται καὶ Ἱππῶναξ (fr. 62 Degani)· στέφανον εἶχον κοκκυμήλων καὶ μίνθης. Ἄλεξις (fr. 274)·

15

(Α.) καὶ μὴν ἐνύπνιον οἴομ᾿ ἑωρακέναι νικητήριον. (Β.) λέγ᾿ αὐτό. (Α.) τὸν νοῦν πρόσεχε δή· ἐν τῷ σταδίῳ τῶν ἀνταγωνιστῶν μέ τις ἐδόκει στεφανοῦν γυμνὸς προσελθὼν στεφάνῳ κυλιστῇ κοκκυμήλων — (Β.) Ἡράκλεις. | 5 (Α.) πεπόνων. πάλιν (Alex. fr. 275)·

20

ἑώρακας πώποτ᾿ ἤνυστρον ἐσκευασμένον ἢ σπλῆν᾿ ὀπτὸν ὠνθυλευμένον ἢ κοκκυμήλων σπυρίδα πεπόνων;

49f–50a, 49d–e  Suda β 513 (= EM p. 211.4–12) I.322.2–3

|

49f  Eust. p. 211.16 =

1  μέλλοι Musurus : μέλ C E D B ‖ 4  πολλοὶ E Mus : πολλ` D B : πολλὰ C 6  γεωργεῖται C Mus : γεωργεῖτ(ο) E D B ‖ 8  ἄλλος] Ἀρχίλοχος Bergk, cf. Poll. 1.232 ‖ 12  ἐνύπνιον Schweighäuser : ἐνυπν E : ἐν ὕπνῳ D B Mus : ἐν ὕπνοις C | οἴομ᾿] οἴομαι C E D B Mus : οἴομαι 〈γ᾿〉 anon. ap. ALZ 1802 pp. 521f | ἑωρακέναι C D B : ὡρακέναι E Mus : ἑορακέναι Elmsley ‖ 13  νικητήριον D B Mus : νικητρ() E : νικητ(όν) C | πρόσεχε Musurus : πρόσεχ E D B : προσέχειν C ‖ 16  κυλιστῇ C E D B Mus : κυλιστῷ Casaubon ‖ 19  ἑώρακας C E D B Eust. Mus : ἑόρακας Elmsley | πώποτ᾿ Elmsley : πώποτε C E D B Eust.(1) Mus | ἤνυστρον ἐσκευασμένον C E D B : ἤνυστρον εὐσκευασμένον Musurus : ἐσκευασμένον / ἤνυστρον Elmsley ‖ 20  ὠνθυλευμένον Elmsley : μεμονθυλευμένον (v.ll. μεμολ- et ὠνθυλ- vel ὀνθυλ- in unam confusas) C E D B Mus

49f

112

deip nosop histae

τοιοῦτον ἔχει τὸ μέτωπον. Νίκανδρος (fr. 87 Schneider)· μῆλον ὃ κόκκυγος καλέουσι. Κλέαρχος δ᾿ ὁ Περιπατητικός (fr. 100 Wehrli) φησι Ῥοδίους καὶ Σικελιώτας βράβυλα καλεῖν τὰ κοκκύμηλα, ὡς καὶ Θεόκριτος ὁ Συρακούσιος (7.146)· ‖ 50a

5

ὄρπακες βραβίλοισι καταπλήθοντες ἔραζε. καὶ πάλιν (12.3–4)· ὅσον μῆλον βραβίλοισιν ἥδιον.

ἐστὶ δὲ τοῦτο τὸ ἀκρόδρυον μικρότερον μὲν τῇ περιφορᾷ τῶν κοκκυμήλων, τῇ δ᾿ ἐδωδῇ τὸ αὐτὸ πλὴν ὀλίγον δριμύτερον. Σέλευκος δ᾿ ἐν Γλώσσαις (fr. 42 Müller) βράβυλά φησιν, ἦλα, κοκκύμηλα, μάδρυα τὰ αὐτὰ εἶναι· τὰ μὲν μάδρυα οἷον μαλόδρυα, τὰ δὲ βράβυλα ὅτι εὐκοίλια καὶ τὴν βορὰν ἐκβάλλοντα, ἦλα δὲ οἷον μῆλα, ὡς Δημήτριος ὁ Ἰξίων λέγει ἐν Ἐτυμολογίᾳ (fr. 42 50b Staesche). Θεόφραστος (HP 3.6.4) δὲ λέγει· κοκκύμηλα | καὶ σπονδιάς· τοῦτο δ᾿ ἐστὶν ὥσπερ ἄγρια κοκκύμηλα. Ἀραρὼς (fr. 20) δὲ κοκκυμηλέαν καλεῖ τὸ δένδρον, κοκκύμηλον δὲ τὸ ἀκρόδρυον.

49f  Eust. p. 917.4 = III.428.25–6 | 49f–50a, 49d–e  Suda β 513 (= EM p. 211.4–12) | 50a  Eust. p. 1963.32–7 = ii.325.43–5 | 50a  Eust. p. 701.18 = II.539.17 1  τοιοῦτον C E D B Eust.(1) Mus : τοιοῦτ᾿ Meineke | μέτωπον C E D B Mus : πρόσωπον Eust.(1) ‖ 4  Κλέαρχος C Emg Mus : Κρέαρχος E D B 7  καταπλήθοντες C E D B : καταβρίθοντες Suda Theoc. et Musurus 9  βραβίλοισιν C : βραβίλοισι E : βραβίλοις D B : βραβίλοιο Theoc. et Musurus ‖ 13  βράβυλά Es Mus : βράβιλά C E D B : βράβηλα Eust.(1) 15  βράβυλα C : βράβιλα D B Mus : βράβηλα E Eust.(1) | ὅτι C D B : φησι ὅτι E Mus : ὡς (ordine verborum mutata) Eust.(1) ‖ 17–18  κοκκύμηλα καὶ σπονδιάς (vel σπονδίας)· τοῦτο C E D B Mus : κοκκυμηλέα καὶ σποδιάς· αὕτη Thphr. ‖ 18  ἄγρια κοκκύμηλα C E D B Mus : ἀγρία κοκκυμηλέα Thphr. 19  κοκκυμηλέαν Musurus : κοκκυμηλίαν C D B : κοκκυμήλον E : cf. Poll. 1.232

10

15

ii 49f–50e

5

10

15

20

25

113

Δίφιλος δὲ ὁ Σίφνιος μέσως φησὶν εἶναι ταῦτα εὔχυλα, εὔφθαρτα, εὐέκκριτα, ὀλιγότροφα. [34] κεράσια. Θεόφραστος ἐν τῷ Περὶ Φυτῶν (HP 3.13.1, 3)· ἴδιον δὲ τῇ φύσει δένδρον ὁ κέρασός ἐστι καὶ μεγέθει μέγα· καὶ γὰρ εἰς εἴκοσι καὶ τέσσαρας πήχεις αὔξεται. φύλλον δὲ ὅμοιον ἔχει τῷ τῆς μεσπίλης, σκληρὸν δὲ καὶ παχύτερον, φλοιὸν δ᾿ ὅμοιον φιλύρᾳ, ἄνθος δὲ λευκόν, ἀπίῳ καὶ μεσπίλῃ ὅμοιον, ἐκ μικρῶν ἀνθῶν συγκείμενον, κηριῶδες. | ὁ δὲ καρπὸς ἐρυθρός, ὅμοιος 50c διοσπύρῳ τὸ σχῆμα, τὸ δὲ μέγεθος ἡλίκον κύαμος, πλὴν τοῦ διοσπύρου μὲν ὁ πυρὴν σκληρός, τοῦ δὲ κεράσου μαλακός. καὶ πάλιν (HP 3.15.6)· κράταιγος· οἱ δὲ κράταιγον καλοῦσιν. ἔχει δὲ τὸ μὲν φύλλον τεταμένον ὅμοιον μεσπίλῃ πλὴν μεῖζον ἐκείνου καὶ πλατύτερον ἢ προμηκέστερον· τὸν δὲ χαραγμὸν οὐκ ἔχει ὥσπερ ἐκεῖνο. γίνεται δὲ τὸ δένδρον οὔτε μέγα λίαν οὔτε παχύ· τὸ δὲ ξύλον ποικίλον, ξανθόν, ἰσχυρόν. φλοιὸν δ᾿ ἔχει λεῖον ὅμοιον μεσπίλῃ· μονόριζον εἰς βάθος | ὡς ἐπὶ πολύ. καρπὸν δ᾿ ἔχει 50d στρογγύλον ἡλίκον ὁ κότινος· πεπαινόμενος δὲ ξανθός τέ ἐστι καὶ ἐπιμελαίνεται· ἔχει δὲ τὴν γεῦσιν καὶ τὸν χυλὸν μεσπίλου, διόπερ ἀγρία μεσπίλη δόξειε μᾶλλον εἶναι. ἐκ τούτων μοι δοκεῖ, φησίν, ὁ φιλόσοφος τὸ νῦν κεράσιον καλούμενον ἐμφανίζειν. [35] Ἀσκληπιάδης δὲ ὁ Μυρλεανὸς (FGrH 697 F *4) χαμαικέρασόν τινα καλῶν δένδρον ἔφη οὕτως· ἐν τῇ Βιθυνῶν γῇ γίνεται ἡ χαμαικέρασος, ἧς ἡ μὲν ῥίζα ἐστὶν οὐ μεγάλη, ἀλλ᾿ οὐδὲ τὸ δένδρον, ἀλλὰ τῇ ῥοδῇ ἴσον, ὁ δὲ καρπὸς τὰ μὲν ἄλλα πάντα | ὅμοιος· τοὺς δὲ πλείονι χρησαμένους καθότι οἶνος βαρύνει τε καὶ 50e ἀλγεῖν τὴν κεφαλὴν τίθησι. ταῦτα ὁ Ἀσκληπιάδης, φησί, μοι δοκεῖ λέγειν περὶ τῶν μιμαικύλων· τό τε γὰρ φέρον αὐτὰ δένδρον

5  πήχεις D Mus et Thphr. : πήχ C B : πῆχη E | αὔξεται om. Thphr. | ἔχει om. Thphr. ‖ 11  κράταιγον C E D B Mus : κραταίγονον Dindorf : κραταιγόνα Thphr., Schweighäuser (κραταίγονα scripsit) ‖ 12  τεταμένον ὅμοιον μεσπίλῃ C E D B Mus : ὅμοιον μεσπίλῃ τετανόν Thphr. | ἐκείνου Thphr. : ἐκεῖνος C E D B Mus ‖ 13  ἔχει C E D B Mus : ἔχον Thphr. ‖ 16  μονόριζον C E D B : μονόρριζον Thphr. et Musurus ‖ 17  ξανθός τέ ἐστι C E D B Mus : ξανθύνεται Thphr. ‖ 19  δόξειε C E D B Mus : δόξειεν ἂν Thphr. ‖ 21  Μυρλεανὸς Musurus : Μυρλιανὸς Bmg : Μυρλν` C D B : Μυρλλ E ‖ 23  χαμαικέρασος D B Mus, cf. supra : χαμαικέραος C E ‖ 25  〈κεράσῳ〉 ὅμοιος Lehrs ‖ 27  φέρον C : φέρ D B : φέρει E Mus | δένδρον C D : δένδρ B : δένδρα E Mus

114

deip nosop histae

τοιοῦτο, καὶ ὁ πλέον τῶν ἑπτὰ τοῦ καρποῦ φαγὼν κεφαλαλγὴς γίνεται. Ἀριστοφάνης (fr. 698)· ἐν τοῖς ὄρεσιν αὐτομάτοισι τὰ μιμαίκυλα φύεται πολλά. Θεόπομπος (fr. 68)· τρώγουσι μύρτα καὶ πέπονα μιμαίκυλα.

5

Κράτης (fr. 43)· 50f

πάνυ γάρ ἐστιν ὡρικώτατα | τὰ τιτθί᾿, ὥσπερ μῆλον ἢ μιμαίκυλον. Ἄμφις (fr. 38)· ὁ συκάμινος συκαμίνους, ὁρᾷς, φέρει, ὁ πρῖνος ἀκύλους, ὁ κόμαρος μιμαίκυλα.

Θεόφραστος (HP 3.16.4)· ἡ κόμαρος ἡ τὸ μιμαίκυλον φέρουσα τὸ ἐδώδιμον. ὅτι Ἀγῆνα σατυρικόν τι δρᾶμα ἀμφιβάλλεται εἴτε Πύθων ἐποίησεν ὁ Καταναῖος ἢ Βυζάντιος (TrGF 91) ἢ καὶ αὐτὸς ὁ βασιλεὺς Ἀλέξανδρος. φησὶν ὁ παρὰ τῷ ῥήτορι Λαρήνσιος· πολλὰ ὑμεῖς οἱ Γραικοὶ ἐξιδιοποιεῖσθε ὡς αὐτοὶ ἢ ὀνομάσαντες ἢ πρῶτοι εὑρόντες, 51a ἀγνοεῖτε δὲ ὅτι Λεύκολλος ὁ Ῥωμαίων στρατηγός, ‖ ὁ τὸν Μιθριδάτην καὶ Τιγράνην καταγωνισάμενος, πρῶτος διεκόμισεν εἰς Ἰταλίαν τὸ φυτὸν τοῦτο ἀπὸ Κερασοῦντος Ποντικῆς πόλεως.

50e  Eust. p. 211.13 = I.321.35 | 50e–f*  Eust. p. 1633.57 = i.348.6–7 50f*  Eust. p. 1657.13–15 = i.379.31–3 | 51a  Eust. p. 362.1–2 = I.569.1–2 3  αὐτομάτοισι C E D B Mus : 〈δ᾿〉 αὐτομάτ᾿ αὐτοῖς Meineke | μιμαίκυλα φύεται Musurus : μιμαίκλ φύεται C E : μιμαίκλου φύεται D B : μιμαίκυλ᾿ ἐφύετο Dindorf ‖ 7  ὡρικώτατα D B : ὡρικωτάτη Eust.(1) Mus : ὡρικωττη C : ὡρικώττ E : ὡρικὰ Dobree ‖ 8  τιτθί᾿ Dindorf : τιτθία C E D B Eust.(1) Mus μῆλον ἢ μιμαίκυλον Eust.(1) Mus : μῆλον ἢ μιμαίκλ C E D B : μῆλον ἢ μιμαίκυλα Bedrot : μῆλα καὶ μιμαίκυλα Kock ‖ 10  συκαμίνους C E D Eust.(2) Mus : συκαμν B : συκάμινα Poll. 1.233 : συκάμιν᾿ Casaubon ‖ 17  Λαρήνσιος C Es Mus : Λαρίνσιος E D B ‖ 21  Κερασοῦντος Musurus, cf. Eust. Κερασοῦς (structura mutata) : Κεραστ C E D B

10

15

20

ii 50 e– 51c

5

10

15

20

115

καὶ οὗτός ἐστιν ὁ καὶ τὸν καρπὸν καλέσας κέρασον ὁμωνύμως τῇ πόλει, ὡς ἱστοροῦσιν οἱ ἡμέτεροι συγγραφεῖς. πρὸς ὃν Δάφνος τίς φησιν· ἀλλὰ μὴν παμπόλλοις 〈ἔτεσι〉 πρεσβύτερος Λευκόλλου ἀνὴρ ἐλλόγιμος Δίφιλος ὁ Σίφνιος γεγονὼς κατὰ Λυσίμαχον τὸν βασιλέα — εἷς δὲ οὗτος τῶν Ἀλεξάνδρου διαδόχων — μνημονεύει τῶν κερασίων λέγων· τὰ | κεράσια εὔστομα, εὔχυλα, ὀλιγότροφα, ἐκ ψυχροῦ δὲ λαμβανόμενα 51b εὐστόμαχα. καλλίω δὲ τὰ ἐρυθρότερα καὶ τὰ Μιλήσια· εἰσὶ γὰρ διουρητικά. [36] συκάμινα. ὅτι πάντων ἁπλῶς οὕτω καλούντων αὐτὰ Ἀλεξανδρεῖς μόνοι μόρα ὀνομάζουσι. συκάμινα δὲ οὐ τὰ ἀπὸ τῆς Αἰγυπτίας συκῆς, ἅ τινες συκόμορα λέγουσιν· ἅπερ οἱ ἐπιχώριοι ἐπὶ βραχὺ κνίσαντες σιδηρίῳ ἐῶσιν ἐπὶ τοῦ φυτοῦ· καὶ ὑπὸ τοῦ ἀνέμου κινούμενα ἐντὸς ἡμερῶν τριῶν οὕτω πέπονα καὶ εὐώδη γίνονται, | μάλιστα δὲ ζεφύρων πνευσάντων, καὶ ἐδώδιμα ὡς 〈διὰ〉 51c τὸ ἐν αὐτοῖς ἠρέμα ψυχρὸν καὶ τοῖς πυρεταίνουσι μετὰ ῥοδίνου ἐλαίου καταπλαττόμενα ἐπὶ τοῦ στομάχου ἐπιτίθεσθαι καὶ οὐκ ὀλίγα παρηγορεῖσθαι τοὺς νοσοῦντας. φέρει δὲ τὸν καρπὸν τοῦτον ἡ Αἰγυπτία συκάμινος ἀπὸ τοῦ ξύλου καὶ οὐκ ἀπὸ τῶν ἐπικαρπίων. μόρα δὲ τὰ συκάμινα καὶ παρ᾿ Αἰσχύλῳ ἐν Φρυξὶν (fr. 264) ἐπὶ τοῦ Ἕκτορος· ἀνὴρ δ᾿ ἐκεῖνος ἦν πεπαίτερος μόρων. ἐν δὲ Κρήσσαις (A. fr. 116) καὶ τὰ τῆς βάτου· | 51b  Eust. p. 872.6–8 = III.287.13–16 | 51c  Eust. p. 211.17–18 = I.322.4–5 51d, f, e, c  Eust. p. 835.9–10 = III.167.5–10 1  κέρασον C, i.e. Lat. cerasus, cf. Eust. κεράσοις (structura mutata) : κεράσιον E D B Mus ‖ 3  παμπόλλοις 〈ἔτεσι〉 scripsi, ducente Schweighäuser (παμπόλλοις 〈χρόνοις〉) : παμπολλῆς . .ι. ν E : παμπόλους[. 5–6 .] D B : παμπολ[. 5–6 .] C : παμπόλλοις 〈ἐνιαυτοῖς〉 Musurus ‖ 7  εὔστομα Kaibel : εὐστόμαχα C D B Mus : εὐστόμαχ E | ἐκ ψυχροῦ Casaubon : ἐκ ψυχρ() C D B : ἐκ ψυχρῶ E : ἐν ψυχρῷ Musurus | λαμβανόμενα Musurus : λαμνα C D B : λαβόμενα E ‖ 8  〈μᾶλλον〉 εὐστόμαχα vel εὔστομα Schweighäuser ‖ 13  τοῦ ‖ 15  〈διὰ〉 add. φυτοῦ C Eust. : τ(οῦ) φυτ() E : τοῖς φυτοῖς D B Mus Schweighäuser : 〈…〉 ὡς 〈κατὰ〉 Desrousseaux ‖ 17  καταπλαττόμενα Schweighäuser : καταπλαττόμενον C E D B Mus ‖ 23  τὰ τῆς βάτου Eust. : κατὰ τῆς βτ() E D B : κατὰ τῆς βατ [. 7 .] Mus : κατὰ τῆς βοτου C* : τὰ ἐκ τῆς βάτου Poll. 6.46

116 51d

deip nosop histae

λευκοῖς τε γὰρ μόροισι καὶ μελαγχίμοις καὶ μιλτοπρέπτοις βρίθεται ταὐτοῦ χρόνου. Σοφοκλῆς (fr. 395.1–2)· πρῶτον μὲν ὄψει λευκὸν ἀνθοῦντα στάχυν, ἔπειτα φοινίξαντα γογγύλον μόρον.

5

καὶ Νίκανδρος δὲ ἐν Γεωργικοῖς (fr. 75 Schneider) ἐμφανίζει καὶ ὅτι πρότερον τῶν ἄλλων ἀκροδρύων φαίνεται, μορέην τε καλεῖ τὸ δένδρον ἀεί, ὡς καὶ οἱ Ἀλεξανδρεῖς· 51e

καὶ μορέης, ἣ παισὶ πέλει μείλιγμα νέοισι | πρῶτον ἀπαγγέλλουσα βροτοῖς ἡδεῖαν ὀπώραν.

[37] Φαινίας δ᾿ 〈ὁ〉 Ἐρέσιος (fr. 42 Wehrli = fr. 47 Engels) ὁ Ἀριστοτέλους μαθητὴς τὸν τῆς ἀγρίας συκαμίνου καρπὸν μόρον καλεῖ ὄντα καὶ αὐτὸν γλυκύτατον καὶ ἥδιστον ὅτε πεπανθείη. γράφει δὲ οὕτω· τὸ μόρον τὸ βατῶδες ξηρανθείσης τῆς σφαίρας τῆς συκαμινώδους σπερματικὰς ἔχει τὰς συκαμινώδεις † διαγονὰς καθάπερ ὑφάνους † καὶ διαφυὰς ἔχει ψαθυρὰς καὶ εὐχύμους. 51f Παρθένιος δὲ ἅβρυνά φησι | συκάμινα, ἃ καλοῦσιν ἔνιοι μόρα· Σαλαμίνιοι δὲ τὰ αὐτὰ ταῦτα βάτια. Δημήτριος δὲ ὁ Ἰξίων τὰ αὐτὰ συκάμινα καὶ μόρα, οἷον αἱμόροα καὶ σύκων ἀμείνω. Δίφιλος δὲ ὁ Σίφνιος ἰατρὸς γράφει οὕτω· τὰ δὲ συκάμινα, ἃ καὶ μόρα λέγεται, εὔχυλα μέν ἐστιν, ὀλιγότροφα δὲ καὶ εὐστόμαχα καὶ

51d  Eust. p. 1254.25–6 = IV.563.6–8 2  μιλτοπρέπτοις D B : μιλτοπρέποις C E Eust. Mus ‖ 4  πρῶτον Eust.(1) Mus : πρῶτ C D B : πρῶτος E | ὄψει C E D B Eust.(1) Mus : ὄψῃ Pearson 5  γογγύλον C D B Mus : γογγύλλ E : στρογγύλον Eust.(1) ‖ 7  ἀκροδρύων E Mus : ἀκροδρίων C D B | τε καλεῖ Dindorf : τε καλ C E D B : τε καλῶν Mus : γε καλῶν Desrousseaux ‖ 10  ὀπώραν C D B : ὀπωρ() E : ὀπώρην Musurus 11  δ᾿ 〈ὁ〉 Dindorf : δὲ C E D B Mus ‖ 14  γράφει E Mus : γρ C : γράφεται D B ‖ 15  διαγονὰς C E D B Mus : γονὰς Schneider : τὰς συκαμινώδεις del. Schweighäuser : τὰς διατομὰς Kaibel ‖ 16  ὑφάνους E* D* B* : ὑφάλους C : ὑφαινούσας Musurus : ὑφαίμους Casaubon : ὑφάντους Schweighäuser : ὑποφαινούσας Schneider : ὑφ᾿ ἁλός Desrousseaux | διαφυὰς C : διαφορὰς Cs E D B ‖ 18  Σαλαμίνιοι Dindorf : Σαλαμώνιοι C : Σαλμώνιοι D B : Σαλμώνιος E Mus ‖ 21  ἐστιν C : εἰσιν E : εἰσι Mus : ἐστι μέσως D B

10

15

20

ii 51 d– 52c

5

10

117

εὐέκκριτα. ἰδίως δὲ τούτων τὰ ἔνωμα ἕλμινθας ἐκτινάσσει. Πύθερμος (FGrH 80 F 3) δὲ ἱστορεῖ, ὥς φησιν Ἡγήσανδρος (fr. 41, FHG iv.421), ‖ καθ᾿ αὑτὸν τὰς συκαμίνους οὐκ ἐνεγκεῖν καρπὸν ἐτῶν 52a εἴκοσι καὶ γενέσθαι ἐπιδημίαν ποδαγρικὴν τοσαύτην ὥστε μὴ μόνον ἄνδρας τῷ πάθει ἐνσχεθῆναι ἀλλὰ καὶ παῖδας καὶ κόρας καὶ εὐνούχους, ἔτι δὲ γυναῖκας. περιπεσεῖν δὲ οὕτω τὸ δεινὸν καὶ αἰπολίῳ ὡς τὰ δύο μέρη τῶν προβάτων ἐνσχεθῆναι τῷ αὐτῷ πάθει. [38] κάρυα. οἱ Ἀττικοὶ καὶ οἱ ἄλλοι συγγραφεῖς κοινῶς πάντα τὰ ἀκρόδρυα κάρυα λέγουσιν. Ἐπίχαρμος (fr. 148) δὲ κατ᾿ ἐξοχὴν ὡς ἡμεῖς· | καπυροτρώγονα κάρυ᾿, ἀμυγδάλας.

52b

Φιλύλλιος (fr. 24)· ᾠά, κάρυ᾿, ἀμυγδάλαι. 15

Ἡρακλέων δέ φησιν ὁ Ἐφέσιος· κάρυα ἐκάλουν καὶ τὰς ἀμυγδάλας καὶ τὰ νῦν καστάνεια. τὸ δὲ δένδρον καρύα παρὰ Σοφοκλεῖ (fr. 759)· καρύαι μελίαι τε. Εὔβουλος (fr. 135)·

20

φηγούς, κάρυα Καρύστια. καλεῖται δέ τινα καὶ μόστηνα κάρυα. [39] ἀμυγδάλαι. ὅτι αἱ Νάξιαι ἀμυγδάλαι διὰ μνήμης ἦσαν τοῖς παλαιοῖς. καὶ γίνονται ὄντως ἐν Νάξῳ τῇ νήσῳ διάφοροι, ὡς ἐμαυτόν, φησί, πείθω. | Φρύνιχος (fr. 73)· 52c

25

τοὺς δὲ γομφίους ἅπαντας ἐξέκοψεν, ὥστ᾿ 1  ἕλμινθας Bedrot : ἑλμίνθους C D B : ἐλμίνθους E : ἕλμινθαν Musurus 3  καθ᾿ αὑτὸν Dindorf : κατ᾿ αὐτὸν C E D B Mus ‖ 4  ποδαγρικὴν C : ποδαγρικ D B : ποδαγρικῶν E Mus ‖ 10  ἀκρόδρυα E D Mus : ἀκρόδρια C B 12  καπυροτρώγονα Musurus : καπυροτρωγν C E D B : καπυρὰ τρώγων Dindorf | κάρυ᾿ Meineke : κάρυα C E D B Mus ‖ 14  κάρυ᾿ Meineke : κάρυα C E D B Mus ‖ 23  παλαιοῖς Musurus : πολλοῖς C E D B | τῇ νήσῳ fort. ut glossa delenda

118

deip nosop histae

οὐκ ἂν δυναίμην Ναξίαν ἀμυγδάλην κατᾶξαι. διάφοροι δ᾿ ἀμυγδάλαι γίνονται κἀν Κύπρῳ τῇ νήσῳ· παρὰ γὰρ τὰς ἀλλαχόθεν καὶ ἐπιμήκεις εἰσὶ καὶ κατὰ τὸ ἄκρον ἐπικαμπεῖς. Λάκωνας δὲ Σέλευκος ἐν Γλώσσαις (fr. 61 Müller) φησὶ καλεῖν τὰ μαλακὰ κάρυα μυκήρους, Τηνίους δὲ τὰ γλυκέα κάρυα. Ἀμερίας 52d (p. 7 Hoffmann) δέ φησι μύκηρον τὴν | ἀμυγδάλην καλεῖσθαι. ἐπακτικώτατα δὲ πρὸς πότον τὰ ἀμύγδαλα προεσθιόμενα. Εὔπολις (fr. 271)· δίδου μασᾶσθαι Ναξίας ἀμυγδάλας οἶνόν τε πίνειν Ναξίων ἀπ᾿ ἀμπέλων. ἦν δέ τις ἄμπελος Ναξία καλουμένη. Πλούταρχος δὲ ὁ Χαιρωνεύς (Mor. 624c) φησι παρὰ Δρούσῳ τῷ Τιβερίου Καίσαρος υἱῷ ἰατρόν τινα ὑπερβάντα πάντας ἐν τῷ πίνειν φωραθῆναι πρὸ τοῦ πότου 52e προεσθίοντα πικρὰς ἀμυγδάλας πέντε ἢ ἕξ· ἅσπερ | κωλυθεὶς προσενέγκασθαι οὐδὲ πρὸς τὸ μικρότατον ἀντέσχε τοῦ πότου. αἴτιος οὖν ἦν ἡ τῆς πικρότητος δύναμις ξηραντικὴ καὶ δάπανος ὑγρῶν οὖσα. κληθῆναι δὲ ἀμυγδάλην φησὶν Ἡρωδιανὸς ὁ Ἀλεξανδρεὺς (Grammatici Graeci III.1 p. 321.21–2) παρὰ τὸ ἐν τῷ μετὰ τὸ χλωρὸν ὡσπερεὶ ἀμυχὰς ἔχειν πολλάς.

5

10

15

20

ὄνος βαδίζεις εἰς ἄχυρα τραγημάτων, φησί που Φιλήμων (fr. 158). φηγοὶ Πανὸς ἄγαλμα, φησὶ Νίκανδρος ἐν δευτέρῳ Γεωργικῶν (fr. 69 Schneider). ὅτι καὶ οὐδετέρως ἀμύγδαλα λέγεται. Δίφιλος (fr. 80.1)· | 52f

τρωγάλια, μυρτίδες, πλακοῦς, ἀμύγδαλα. [40] ὅτι περὶ τῆς προφορᾶς τοῦ τόνου τῆς ἀμυγδάλης Πάμφιλος (fr. I Schmidt) μὲν ἀξιοῖ ἐπὶ τοῦ καρποῦ βαρύνειν 3  διάφοροι D B Mus : διάφοραι C E | τῇ νήσῳ fort. ut glossa delenda 15  ἅσπερ Musurus : ἅπερ C E D B ‖ 18  ἀμυγδάλην Kaibel : ἀμυγδάλη D B : ἀμιγδάλη C : ἀμυγδάλας E Mus ‖ 23  φηγοὶ C E D B : φηγίνεον Emg Mus 25  ἀμύγδαλα D B : ἀμίγδαλα C : om. E Mus ‖ 26  τρωγάλια C E D B Mus : τράγημα 14.640d

25

ii 52c–53c

119

ὁμοίως τῷ ἀμυγδάλῳ· τὸ μέντοι δένδρον θέλει περισπᾶν, ἀμυγδαλῆ καὶ ῥοδῆ. καὶ Ἀρχίλοχος (fr. 30.2 West2)· ῥοδῆς τε καλὸν ἄνθος. ‖ 5

Ἀρίσταρχος δὲ καὶ τὸν καρπὸν καὶ τὸ δένδρον ὁμοίως προφέρεται 53a κατ᾿ ὀξεῖαν τάσιν. Φιλόξενος (fr. 437 Theodoridis) δ᾿ ἀμφότερα περισπᾷ. Εὔπολις (fr. 79)· ἀπολεῖς με, ναὶ μὰ τὴν ἀμυγδαλῆν. Ἀριστοφάνης (fr. 605)·

10

ἄγε νυν τὰς ἀμυγδαλᾶς λαβὼν τασδὶ κάταξον τὴν κεφαλὴν σαυτοῦ λίθῳ. Φρύνιχος (fr. 64)· ἀμυγδαλῆ τῆς βηχὸς ἀγαθὸν φάρμακον.

15

20

25

ἄλλοι δὲ ἀμυγδαλὰς ὡς καλάς. Τρύφων δὲ ἐν Ἀττικῇ Προσῳδίᾳ (fr. 13 Velsen) ἀμυγδάλην μὲν τὸν καρπὸν | βαρέως, ὃν ἡμεῖς 53b οὐδετέρως ἀμύγδαλον λέγομεν, ἀμυγδαλᾶς δὲ τὰ δένδρα κτητικοῦ παρὰ τὸν καρπὸν ὄντος τοῦ χαρακτῆρος καὶ διὰ τοῦτο περισπωμένου. ὅτι Πάμφιλος ἐν Γλώσσαις (fr. XXIII Schmidt) μουκηρόβατόν φησι καλεῖσθαι τὸν καρυοκατάκτην ὑπὸ τῶν Λακώνων ἀντὶ τοῦ ἀμυγδαλοκατάκτην· μουκήρους γὰρ Λάκωνες καλοῦσι τὰ ἀμύγδαλα. [41] ὅτι Ποντικῶν καλουμένων καρύων, ἃ λόπιμά τινες ὀνομάζουσι, μνημονεύει Νίκανδρος (fr. 77 Schneider). Ἑρμῶναξ δὲ καὶ Τιμαχίδας ἐν Γλώσσαις (fr. 18 Blinkenberg) Διὸς βάλανόν | φησι καλεῖσθαι τὸ Ποντικὸν κάρυον. Ἡρακλείδης δὲ ὁ Ταραντῖνος 53c 53b–c, d  Eust. p. 948.49 = III.520.7–8 1  ὁμοίως Musurus : ὁμοίας C E D B ‖ 5  ἀμφότερα scripsi : ἀμφότρ C D B : ἀμφότερον E Mus ‖ 10  τὴν κεφαλὴν C E D B Mus : τῇ κεφαλῇ Dobree 13  δὲ2 E Mus : om. C D B | Προσῳδίᾳ Musurus : Προσῳδ() C E : Προσώδῳ B : Προσόδῳ D ‖ 15  ἀμυγδαλᾶς Schweighäuser : ἀμυγδαλ() C E D B : ἀμυγδαλῆ Musurus ‖ 18  μουκηρόβατον, i.e. -ΒΑΤΟΝ C E D B Mus : μουκηροβαγόν, i.e. -ΒΑΓΟΝ Schmidt ‖ 25  φη(σι) more epitomatoris C E D B Mus : rectius φασι

120

53d

53e

53f

54a

deip nosop histae

(fr. 71 Guardasole) ζητεῖ πότερον προπαρατίθεσθαι δεῖ τὰ τραγήματα, καθάπερ ἔν τισι τόποις τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν καὶ τὴν Ἑλλάδα γίνεται, ἢ οὒ ἀλλὰ μετὰ τὸ δεῖπνον. ἐὰν μὲν οὖν μετὰ τὸ δεῖπνον, συμβαίνει πλείονος τροφῆς παρακειμένης ἐν τῇ κοιλίᾳ καὶ τοῖς ἐντέροις τὰ ἐπεισφερόμενα κάρυα χάριν τῆς πρὸς τὸ πίνειν ὁρμῆς ἐμπλεκόμενα τοῖς σιτίοις ἐμπνευματώσεις καὶ φθορὰς τῆς τροφῆς παρασκευάζειν | διὰ τὸ παρακολουθοῦν αὐτοῖς ἐπιπολαστικὸν φύσει καὶ δυσκατέργαστον· ἐξ ὧν ἀπεψίαι γίνονται καὶ κοιλίας καταφοραί. [42] τὰ δὲ ἀμύγδαλα, φησὶ Διοκλῆς (fr. 202 van der Eijk), τρόφιμα μέν ἐστι καὶ εὐκοίλια, θερμαντικὰ δὲ διὰ τὸ ἔχειν κεγχρῶδές τι. λυπεῖ δ᾿ ἧττον τὰ χλωρὰ τῶν ξηρῶν καὶ τὰ βεβρεγμένα τῶν ἀβρόχων καὶ τὰ πεφρυγμένα τῶν ὠμῶν. τὰ δὲ Ἡρακλεωτικά, καλούμενα καὶ Διὸς βάλανοι, τρέφει μὲν οὐχ ὁμοίως τοῖς ἀμυγδάλοις, ἔχει δέ τι κεγχρῶδες | καὶ ἐπιπολαστικόν· πλείω δὲ βρωθέντα βαρύνει τὴν κεφαλήν. ἧττον δ᾿ ἐνοχλεῖ καὶ τούτων τὰ χλωρὰ τῶν ξηρῶν. τὰ δὲ Περσικὰ κεφαλαλγικὰ μέν ἐστιν οὐχ ἧττον τῶν Διὸς βαλάνων, τρέφει δὲ μᾶλλον· φάρυγγα τραχύνει καὶ στόμα, ὀπτηθέντα δὲ ἀλυπότερα γίνεται· διαχωρεῖ δὲ μάλιστα τῶν καρύων ἐσθιόμενα μετὰ μέλιτος. τὰ δὲ πλατέα φυσωδέστερά ἐστιν, ἀλυπότερα δὲ τὰ ἑφθὰ τῶν ὠμῶν καὶ πεφρυγμένων, τὰ δὲ πεφρυγμένα τῶν | ὠμῶν. Φυλότιμος δὲ ἐν τοῖς Περὶ Τροφῆς (fr. 8 Steckerl) φησι· τὸ πλατὺ καὶ τὸ καλούμενον Σαρδιανὸν δυσκατέργαστά ἐστιν ὠμὰ πάντα καὶ δυσδιάλυτα κατεχόμενα ὑπὸ τοῦ φλέγματος ἐν τῇ κοιλίᾳ καὶ στρυφνότητα ἔχοντα. τὸ δὲ Ποντικὸν λιπαρὸν καὶ δυσκατέργαστον. τὸ δὲ ἀμύγδαλον ἧττον δυσκατέργαστον· φαγόντες οὖν πλείονα οὐκ ἐνοχλούμεθα· λιπαρώτερά τε φαίνεται καὶ ἀναδίδωσι χυμὸν γλυκὺν καὶ λιπαρόν. ‖ Δίφιλος δ᾿ ὁ Σίφνιος, τὰ κάρυα, φησί, τὰ βασιλικὰ κεφαλαλγῆ ἐστι καὶ ἐπιπολαστικά. τούτων δὲ τὰ ἁπαλὰ ἔτι καὶ λελευκασμένα εὐχυλότερα καὶ 4  παρακειμένης Desrousseaux, ducente Kaibel (κειμένης) : παρ᾿ ἐκείνης D B : ἐκείνοις C : παρενδυομένης Musurus ‖ 5  ἐπεισφερόμενα D B Mus : ἐπισφερόμενα C ‖ 6  ἐμπλεκόμενα D B Mus : ἐμπλεκόμενος C ‖ 2–6  τῶν κατὰ … σιτίοις om. E ‖ 6  ἐμπνευματώσεις C D B Mus : ἐμπνευματώδεις E 7  παρασκευάζειν C Mus : παρασκευάζει E D B | παρακολουθοῦν Casaubon : παρακολουθεῖν C E D B Mus : παρακολουθεῖν … ἐπιπολαστικόν 〈τι〉 Desrousseaux ‖ 13  καὶ E Mus : δὲ C D B ‖ 27  οὖν C E D B Mus : γοῦν Dindorf ‖ 30  εὐχυλότερα Dindorf : εὐχυλώτερα C E D B Mus

5

10

15

20

25

30

ii 53c–54d

5

10

15

20

25

121

κρείττονα ὑπάρχει, τὰ δ᾿ ἐν τοῖς ἰπνοῖς φρυγόμενα ὀλιγότροφα. τὰ δὲ ἀμύγδαλά ἐστιν οὐρητικὰ καὶ λεπτυντικὰ καὶ καθαρτικὰ καὶ ὀλιγότροφα. τῶν μέντοι χλωρῶν κακοχύλων ὄντων καὶ ἀτροφωτέρων πολὺ μᾶλλον φυσωδέστερα καὶ ἐπιπολαστικώτερά ἐστι τὰ ξηρά. τὰ δὲ ἁπαλὰ καὶ πλήρη καὶ λελευκασμένα γαλακτώδη ὄντα εὐχυλότερά ἐστι. | τῶν δὲ ξηρῶν τὰ Θάσια καὶ 54b Κύπρια ἁπαλὰ ὄντα εὐεκκριτώτερά ἐστι. τὰ δὲ Ποντικὰ κάρυα κεφαλαλγῆ, ἧττον δ᾿ ἐπιπολαστικὰ τῶν βασιλικῶν. [43] Μνησίθεος δ᾿ ὁ Ἀθηναῖος ἐν τῷ Περὶ Ἐδεστῶν (fr. 30 Bertier), τῶν Εὐβοϊκῶν, φησί, καρύων ἢ καστάνων (ἀμφοτέρως γὰρ καλεῖται) δυσπετὴς μὲν ἡ κατεργασία τῇ κοιλίᾳ καὶ φυσώδης ἡ πέψις γίνεται, παχύνει δὲ τὰς ἕξεις ἐάν τις αὐτῶν κρατήσῃ. τὰ δὲ ἀμύγδαλα καὶ τὰ Ἡρακλεωτικὰ καὶ τὰ Περσικὰ κάρυα καὶ τἄλλα τὰ τοιαῦτα χείρω ἐστὶ τούτων. χρὴ δὲ | μηδὲν ὅλως τῆς τοιαύτης 54c ἰδέας ἄπυρον ἐσθίειν ἔξω τῶν χλωρῶν ἀμυγδάλων, ἀλλὰ τὰ μὲν ἕψειν, τὰ δὲ φρύγειν· τὰ μὲν γὰρ αὐτῶν ἐστι λιπαρὰ τῇ φύσει, καθάπερ ἀμυγδάλαι τε αἱ ξηραὶ καὶ 〈αἱ〉 Διὸς βάλανοι, τὰ δὲ σκληρὰ καὶ στρυφνά, καθάπερ αἵ τε φηγοὶ καὶ πᾶν τὸ τοιοῦτο γένος. τῶν οὖν λιπαρῶν ἀφαιρεῖται τὸ λίπος ἡ πύρωσις· ἐστὶ γὰρ τοῦτο 〈τὸ〉 χείριστον. τὰ δὲ σκληρὰ καὶ στρυφνὰ πεπαίνεται ἐάν τις ὀλίγῳ καὶ μαλακῷ πυρὶ χρῆται. ὁ δὲ Δίφιλος τὰ κάστανα καὶ Σαρδιανὰς βαλάνους καλεῖ, | εἶναι λέγων αὐτὰς καὶ πολυτρόφους 54d καὶ εὐχύλους, δυσοικονομήτους δὲ διὰ τὸ ἐπιμένειν τῷ στομάχῳ· τὰς δὲ φρυγείσας ἀτροφωτέρας μὲν γίνεσθαι, εὐοικονομήτους δέ· τὰς δὲ ἑψομένας ἐμπνευματοῦν μὲν ἧττον, τρέφειν δὲ τούτων μᾶλλον. λόπιμον κάρυόν τε Εὐβοέες, βάλανον δὲ μετεξέτεροι καλέσαντο,

54b, c  Eust. p. 948.49 = III.520.8–9 11  δυσπετὴς Desrousseaux : δύσπεπτος C E D B Mus ‖ 12  κρατήσῃ C Mus : κρατήσει E D B ‖ 17  〈αἱ〉 add. Desrousseaux ‖ 18  σκληρὰ Schweighäuser : ξηρὰ C E D B Mus ‖ 20  〈τὸ〉 add. Dobree ‖ 22  Σαρδιανὰς Schweighäuser : Σαρδιανοὺς D B Mus : Σαρδιανὰ C Eust. : Σαρδιανὸν E

122

deip nosop histae

Νίκανδρός (fr. 76 Schneider) φησιν ὁ Κολοφώνιος ἐν Γεωργικοῖς. Ἀγέλοχος δὲ ἄμωτα καλεῖ τὰ καστάνεια· ὅπου δὲ γίνεται τὰ 54e κάρυα τὰ Σινωπικά, ταῦτα 〈τὰ〉 δένδρα ἐκάλουν | ἄμωτα. [44] ἐρέβινθοι. Κρώβυλος (fr. 9)· χλωρὸν ἐρέβινθόν τινα ἐκοττάβιζον κενὸν ὅλως. τραγήματα δ᾿ ἐστι πιθήκου τοῦτο δήπου δυστυχοῦς.

5

Ὅμηρος (Il. 13.589)· θρῴσκουσι κύαμοι μελανόχροες ἢ ἐρέβινθοι. Ξενοφάνης ὁ Κολοφώνιος ἐν Παρῳδίαις (21 B 22 D–K)· πὰρ πυρὶ χρὴ τοιαῦτα λέγειν χειμῶνος ἐν ὥρῃ ἐν κλίνῃ μαλακῇ κατακείμενον, ἔμπλεον ὄντα, πίνοντα γλυκὺν οἶνον, ὑποτρώγοντ᾿ ἐρεβίνθους· “τίς πόθεν εἶς ἀνδρῶν; πόσα τοι ἔτη ἐστί, φέριστε; πηλίκος ἦσθ᾿, ὅθ᾿ ὁ Μῆδος ἀφίκετο;” |

10

5

15

54f Σαπφώ (fr. 143)·

χρύσειοι ἐρέβινθοι ἐπ᾿ ἀιόνων ἐφύοντο. Θεόφραστος δ᾿ ἐν Φυτικοῖς (HP 8.5.1) τῶν ἐρεβίνθων τινὰς καλεῖ κρειούς. καὶ Σώφιλος (fr. 9)· ὁ πατὴρ ὁ ταύτης πολὺ μέγιστός ἐστι κρειὸς ἐρέβινθος.

54e, 55a  Eust. p. 948.40–1 = III.519.14–17 | 54f, 55b  Eust. p. 948.44–5 = III.519.20–520.2 1  Γεωργικοῖς D Mus : Γεωργικ C : Γεωργκ() B : Γεωργικῶν E ‖ 2  Ἀγέλοχος C E D B Mus : Ἠγέλοχος Emg ‖ 3  〈τὰ〉 add. Boisonnade ‖ 6  τραγήματα δ᾿ C E D B Mus : τράγημα δὲ Dindorf ‖ 7  ἐστι C D B Mus : per iunct. E : ἐστιν Schweighäuser ‖ 9  θρῴσκουσι C E B : θρῴσκωσιν Musurus et Hom. 10  Παρῳδίαις Menagius : Παρώδαις C E : Παρώδεις D B : Παροδαῖς Musurus ‖ 14  ἔτη C E D B Mus : ἔτε᾿ Diels ‖ 19  κρειούς C E D B Mus : κριThphr. | Σώφιλος Dindorf : Σόφιλος C E D B Mus ‖ 21  κρειὸς vel κρεῖος C E D B Mus : κριὸς Meineke

20

123

ii 54 d –55b

Φαινίας δ᾿ ἐν τοῖς Περὶ Φυτῶν (fr. 43 Wehrli = fr. 48 Engels) φησι· τραγήματος ἔχει χώραν ἁπαλὰ μὲν ὦχρος, κύαμος, ἐρέβινθος, ξηρὰ δὲ ἑφθὰ καὶ φρυκτὰ σχεδὸν τὰ πλεῖστα. Ἄλεξις (fr. 167)· ‖ 5

10

15

20

ἔστιν ἀνήρ μοι πτωχὸς κἀγὼ γραῦς καὶ θυγάτηρ καὶ παῖς υἱὸς χἤδ᾿ ἡ χρηστή, πένθ᾿ οἱ πάντες. τούτων οἱ τρεῖς δειπνοῦμεν, δύο δ᾿ αὐτοῖς συγκοινωνοῦμεν μάζης μικρᾶς. φθόγγους δ᾿ ἀλύρους θρηνοῦμεν, ἐπὰν μηδὲν ἔχωμεν· χρῶμα δ᾿ ἀσίτων ἡμῶν ὄντων γίνεται ὠχρόν. τὰ μέρη δ᾿ ἡμῶν χἠ σύνταξις τοῦ βίου ἐστὶ κύαμος, θέρμος, λάχανον, γογγυλίς, ὦχρος, λάθυρος, φηγός, βολβός, τέττιξ, ἐρέβινθος, ἀχράς, τό τε θειοπαγὲς μητρῷον ἐμοὶ μελέδημ᾿ ἰσχάς, Φρυγίας εὕρημα συκῆς. |

55a

5

10

15

Φερεκράτης (fr. 89)·

55b

τακεροὺς ποιήσεις τοὺς ἐρεβίνθους εὐθέως. πάλιν (Pherecr. fr. 170)· τρώγων ἐρεβίνθους ἀπεπνίγη πεφρυγμένους. 25

Δίφιλος δέ φησιν· οἱ ἐρέβινθοι δύσπεπτοι, σμηκτικοί, οὐρητικοί, πνευματικοί. κατὰ δὲ Διοκλέα (fr. 194 van der Eijk) ζυμωτικοὶ τῆς σαρκός· κρείττους δ᾿ οἱ λευκοὶ τῶν μελάνων καὶ 〈οἱ〉 πυξοειδεῖς καὶ

55a  Eust. p. 1572.61–2 = i.267.5–6 III.519.20–520.2

|

54f, 55b  Eust. p. 948.44–5 =

6  χἤδ᾿ Grotius : καὶ ἥδ᾿ C E D B Mus ‖ 12  γίνεται C E D B Mus : γίγνεται Walpole ‖ 19  εὕρημα C E D B Eust. Mus : εὕρεμα 3.75b : εὑρήματα Porson 21  ποιήσεις … εὐθέως C E D B Mus : ποιῆσαι … αὐτόθι 9.366d 24  σμηκτικοί Casaubon, ducente Bedrot (σμυκτικοί) : μηκτικοί C E D B Mus ‖ 26  〈οἱ〉 addidi : fort. 〈οἱ〉 πυξοειδεῖς 〈τῶν …〉 καὶ

124

deip nosop histae

οἱ Μιλήσιοι τῶν λεγομένων κρειῶν οἵ τε χλωροὶ τῶν ξηρῶν καὶ οἱ ἀποβεβρεγμένοι τῶν ἀβρόχων. ὅτι Ποσειδῶνος εὕρεμα οἱ ἐρέβινθοι. [45] θέρμοι. | 55c

(Α.) μὴ ὥραισι μετὰ τῶν κακῶν ἵκοιθ᾿ ὁ τοὺς θέρμους φαγών, ἐν τῷ προθύρῳ τὰ λέμμαθ᾿ ὁτιὴ κατέλιπε, ἀλλ᾿ οὐκ ἀπεπνίγη καταφαγών. μάλιστα δέ — (Β.) Κλεαίνετος μὲν οὐκ ἐδήδοκ᾿ οἶδ᾿ ὅτι ὁ τραγικὸς αὐτούς· οὐδενὸς γὰρ πώποτ᾿ ἀπέβαλεν ὀσπρίου λέπος· οὕτως ἐκεῖνός ἐστιν εὐχερὴς ἀνήρ. (Alex. fr. 268)

5

5 10

55d Λυκόφρων δ᾿ ὁ Χαλκιδεὺς ἐν σατυρικῷ δράματι | ὃ ἐπὶ καταμωκή-

σει ἔγραψεν εἰς Μενέδημον τὸν φιλόσοφον (TrGF 100 F 2.9–10), ἀφ᾿ οὗ ἡ τῶν Ἐρετρικῶν ὠνομάσθη αἵρεσις, διασκώπτων τῶν φιλοσόφων τὰ δεῖπνά φησι·

15

καὶ δημόκριτος ἐπεχόρευσε δαψιλὴς θέρμος, πενήτων καὶ τρικλίνου συμπότης. Δίφιλος (fr. 87)·

55e

οὐκ ἔστιν οὐδὲν τεχνίον ἐξωλέστερον τοῦ πορνοβοσκοῦ· κατὰ τὴν ὁδὸν πωλεῖν περιπατῶν βούλομαι ῥόδα, ῥαφανῖδας, θερμοκυάμους, στέμφυλα, | ἄλλῶς ἅπαντα μᾶλλον ἢ ταύτας τρέφειν.

20

5

55c  Eust. p. 1863.58–9 = ii.201.18–19 1  κρειῶν vel κρείων C E D B Mus : κριῶν Kaibel ‖ 2  ἀποβεβρεγμένοι C D B : βεβρεγμένοι E Mus ‖ 3  εὕρεμα (more epitomatoris) C D B Mus : εὕρημα E 5  ὥραισι C E D B Mus : ὥρασι Hermann ‖ 10  πώποτ᾿ C E D B Eust. : πώποτε Musurus ‖ 15  διασκώπτων Musurus : διασκώπτ E : διασκώπτει C D B ‖ 17  δημόκριτος C E D B Mus : δημόνικος 10.420b : δημόκοινος Casaubon ἐπεχόρευσε C E D B Mus : ἐπεχώρευε 10.420b A : ἐξεχόρευσεν 10.420b C : ἐχεχόρευεν 10.420b E ‖ 24  ἄλλῶς C E D B Mus : ἁπλῶς Jacobs

ii 55b–56a

5

10

15

20

125

καὶ σημειωτέον, φησί, τὸ θερμοκυάμους (Diph. fr. 87.4), ἐπεὶ καὶ νῦν οὕτω λέγεται. Πολέμων (fr. 91 Preller) δέ φησι τοὺς Λακεδαιμονίους τοὺς θέρμους λυσιλαΐδας καλεῖν. Θεόφραστος δὲ ἱστορεῖ ἐν Αἰτίοις Φυσικοῖς (CP 4.2.2) ὅτι θέρμος καὶ ὄροβος καὶ ἐρέβινθος μόνα οὐ ζωοῦται τῶν χεδροπῶν διὰ τὴν δριμύτητα καὶ πικρότητα· ὁ δ᾿ ἐρέβινθος, φησί, μέγας γίνεται διαφθειρόμενος. γίνεσθαι δὲ λέγει κάμπας ἐν τοῖς ἐρεβίνθοις | ὁ αὐτὸς ἐν τῷ τετάρτῳ τῆς αὐτῆς 55f πραγματείας (CP 3.22.3). Δίφιλος δ᾿ ὁ Σίφνιος τοὺς θέρμους φησὶν εἶναι σμηκτικοὺς καὶ πολυτρόφους, μάλιστα δὲ τοὺς ἐπὶ πλεῖον ἀπογεγλυκασμένους· διὸ καὶ Ζήνων ὁ Κιττιεύς (fr. 285) σκληρὸς ὢν καὶ πάνυ θυμικὸς πρὸς τοὺς γνωρίμους, ἐπὶ πλεῖον τοῦ οἴνου σπάσας ἡδὺς ἐγίνετο καὶ μείλιχος. πρὸς τοὺς πυνθανομένους οὖν τοῦ τρόπου τὴν διαφορὰν ἔλεγε τὸ αὐτὸ τοῖς θέρμοις πάσχειν· καὶ γὰρ ἐκείνους πρὶν διαβραχῆναι πικροτάτους εἶναι, ποτισθέντας δὲ 56a γλυκεῖς ‖ καὶ προσηνεστάτους. [46] φάσηλοι. Λακεδαιμόνιοι ἐν τοῖς δείπνοις τοῖς καλουμένοις κοπίσι διδόασι τραγήματα σῦκα τὰ ξηρὰ καὶ κυάμους καὶ φασήλους χλωρούς· ἱστορεῖ Πολέμων (cf. fr. 86 Preller ap. 4.139a). Ἐπίχαρμος (fr. 149)· φασήλους φῶγε θᾶσσον, αἴ χ᾿ ὁ Διόνυσος φιλῇ. Δημήτριος (fr. 5)· ἢ σῦκον ἢ φάσηλον ἢ τοιοῦτό τι. [47] ἐλᾶαι. Εὔπολις (fr. 338.1–2)·

25

σηπίαι δρυπεπεῖς τ᾿ ἐλᾶαι.

55e  Eust. p. 948.31–3 = III.519.2–5 | 55f–6a*  Eust. p. 1910.42–4 = ii.261.22–5 1  τὸ Musurus : τοὺς C E D B ‖ 4  Αἰτίοις Φυσικοῖς E : Αἰτοῖς Φυσικοῖς C : Αἴτ(οις) Φυσικοῖς D B : Αἰτίοις Φυτικοῖς Musurus, cf. 3.77c, 15.679c 5  χεδροπῶν E Eust. Mus et Thphr. : χιδροπῶν C Es D B ‖ 6  μέγας, i.e. ΜΕΓΑΣ C E D B Mus : μέλας, i.e. ΜΕΛΑΣ Thphr. ‖ 7  δʹ, i.e. τετάρτῳ C E D B : τετάρτῳ Musurus : τρίτῳ Kaibel ‖ 10  ἀπογεγλυκασμένους scripsi : ἀπεγλυκασμένους C E D B Mus | Κιττιεύς C E D B Mus : rectius Κιτιεύς Eust. ‖ 14  ποτισθέντας Casaubon : ποτισθετ() E : ποτισθέντες C D B Mus et (structura mutata) Eust. ‖ 17  τὰ C E D B Mus : τε 4.139a

126

deip nosop histae

56b ταύτας Ῥωμαῖοι δρύππας λέγουσι. Δίφιλος | δέ φησιν ὁ Σίφνιος

τὰς ἐλάας ὀλιγοτρόφους εἶναι καὶ κεφαλαλγεῖς, τὰς δὲ μελαίνας καὶ κακοστομαχωτέρας καὶ βαρύνειν τὴν κεφαλήν, τὰς δὲ κολυμβάδας καλουμένας εὐστομαχωτέρας εἶναι καὶ κοιλίας στατικάς, τὰς δὲ θλαστὰς μελαίνας εὐστομαχώτερας εἶναι. μνημονεύει τῶν θλαστῶν ἐλαιῶν Ἀριστοφάνης (fr. 408)·

5

θλαστὰς ποιεῖν ἐλαίας. πάλιν· οὐ ταὐτόν ἐστιν ἁλμάδες καὶ στέμφυλα, καὶ μετ᾿ ὀλίγα· | 56c

10

θλαστὰς γὰρ εἶναι κρεῖσσόν ἐστιν ἁλμάδος. Ἀρχέστρατος ἐν τῇ Γαστρονομίᾳ (fr. 8 Olson–Sens = SH 138)· ῥυσαὶ δρυπεπεῖς παρακείσθωσάν σοι ἐλαῖαι. ὥστε Μαραθῶνος τὸ λοιπὸν ἐπ᾿ ἀγαθῷ μεμνημένοι πάντες ἐμβάλλουσιν ἀεὶ μάραθον ἐς τὰς ἁλμάδας,

15

φησὶν Ἕρμιππος (fr. 75). Φιλήμων φησί· πιτυρίδες καλοῦνται αἱ φαυλίαι ἐλᾶαι, στεμφυλίδες δὲ αἱ μέλαιναι. Καλλίμαχος δ᾿ ἐν τῇ Ἑκάλῃ (fr. 248.1) γένη ἐλαῶν καταλέγει· | 56d

γεργέριμόν τε πίτυρίν τε.

20

ἔλεγον δὲ τὰς δρυπεπεῖς ἐλάας καὶ ἰσχάδας καὶ γεργερίμους, ὥς φησι Δίδυμος (5.42, p. 75 Schmidt). καὶ χωρὶς δὲ τοῦ φάσκειν ἐλάας αὐτὸ καθ᾿ ἑαυτὸ ἔλεγον μόνον δρυπεπεῖς. Τηλεκλείδης (fr. 40)· 56b–c*  Eust. p. 1208.16 = IV.407.16–17 ii.326.10–13

|

56d  Eust. p. 1963.56–62 =

4  καὶ κοιλίας … εἶναι om. E ‖ 5  fort. θλαστὰς 〈καὶ〉 μελαίνας ‖ 7  ἐλαίας C E D B Eust. Mus : ἐλάας Poll. 6.45 ‖ 18  φαυλίαι Schweighäuser, cf. Hsch. φ 241 : φαῦλ E : φαῦλ᾿ C : φαῦλαι D B Mus ‖ 20  καὶ ἣν ἀπεθήκατο λευκήν, τουτέστι τὴν συνθλασθεῖσαν καὶ οὕτως ἀποτεθεῖσαν ἐλάαν, εἰν ἁλὶ δὲ νήχεσθαι φθινοπωρίδα· τὴν κολυμβάδα λέγει post πίτυρίν τε praeb. Suda ‖ 23  μόνον Musurus : μό(νως) C E : μόν() D B

ii 56a–56f

127

ξυγγενέσθαι διὰ χρόνου λιπαρείτω με δρυπεπέσι μάζαις καὶ διασκανδικίσαι.

5

Ἀθηναῖοι δὲ τὰς τετριμμένας ἐλάας στέμφυλα ἐκάλουν, βρύτεα δὲ τὰ ὑφ᾿ ἡμῶν στέμφυλα, τὰ ἐκπιέσματα τῆς σταφυλῆς· παρὰ δὲ τοὺς βότρυς γέγονεν ἡ φωνή. [48] ῥαφανίδες. αὗται κέκληνται διὰ τὸ | ῥᾳδίως φαίνεσθαι· καὶ 56e ἐκτεταμένως δὲ καὶ κατὰ συστολὴν λέγεται παρὰ Ἀττικοῖς. Κρατῖνος (fr. 350)· ταῖς ῥαφανῖσι δοκεῖ, τοῖς δ᾿ ἄλλοις οὐ λαχάνοις.

10

Εὔπολις (fr. 338.1)· ῥαφανίδες ἄπλυτοι, σηπίαι. ὅτι δὲ τὸ ἄπλυτοι ἐπὶ τῶν ῥαφανίδων ἀκούειν δεῖ, οὐκ ἐπὶ τῶν σηπιῶν, δηλοῖ Ἀντιφάνης (fr. 273) γράφων·

15

νήττας, σχαδόνας, κάρυ᾿ ἐντρώγειν, ᾤ᾿, ἐγκρίδας, ῥαφανίδας ἀπλύτους, γογγυλίδας, χόνδρον, μέλι. ἰδίως δ᾿ οὕτως ἐκαλοῦντο ἄπλυτοι ῥαφανίδες, | ἃς καὶ Θασίας 56f ὠνόμαζον. Φερεκράτης (fr. 190)· ῥαφανίς τ᾿ ἄπλυτος ὑπάρχει, καὶ θερμὰ λουτρὰ καὶ ταρίχη πνικτὰ καὶ κάρυα.

20

ὑποκοριστικῶς δ᾿ εἴρηκε Πλάτων ἐν Ὑπερβόλῳ (fr. 186)· φύλλιον ἢ ῥαφανίδιον. Θεόφραστος δ᾿ ἐν τοῖς Περὶ Φυτῶν (HP 7.4.2) γένη ῥαφανίδων φησὶν εἶναι πέντε· Κορινθίαν, Λειοθασίαν, Κλεωναίαν, Ἀμωρέαν, Βοιωτίαν· καλεῖσθαι δὲ ὑπό τινων τὴν Λειοθασίαν Θρᾳκίαν·

56d–e*  Eust. p. 1220.53–5 = IV.449.5–8 3  Ἀθηναῖοι D B Mus : Ἀθηναῖος C E | ἐλάας Dindorf, cf. supra : ἐλαίας C E D B Mus : ἐλαῖαι (structura mutata) Eust. ‖ 6  αὗται C : αὑτ D B : αὑτὰς E : οὕτως Musurus ‖ 9  λαχάνοις C E D B Eust. Mus : λαχάνοισιν anon. in ALZ 1813 p. 939 ‖ 12  ἄπλυτοι Schweighäuser : ἄπλυτ C : ἄπλυτον E D B Mus 14  ἐντρώγειν C E D B Mus : ἐντραγεῖν Schweighäuser | ᾤ᾿ Dindorf : ᾤα vel ὠά C E D B Mus ‖ 21  ῥαφανίδιον D B Mus : ῥαφανίδον E : ῥαφανίδων C

128

deip nosop histae

γλυκυτάτην δ᾿ εἶναι τὴν Βοιωτίαν καὶ τῷ σχήματι στρογγύλην. ἁπλῶς δέ, φησίν, ὧν ἐστι λεῖα τὰ φύλλα, γλυκύτεραί εἰσι. ‖ 57a Καλλίας (fr. 26) δ᾿ ἐπὶ τῆς ῥαφανίδος εἴρηκε τὴν ῥάφανον· περὶ γοῦν τῆς ἀρχαιότητος τῆς κωμῳδίας διεξιών φησιν· ἔτνος, πῦρ, γογγυλίδες, ῥάφανοι, δρυπεπεῖς, ἐλατῆρες.

5

ὅτι δ᾿ οὕτω τὰς ῥαφανῖδας εἴρηκε δῆλον Ἀριστοφάνης ποιεῖ περὶ τῆς τοιαύτης ἀρχαιότητος ἐν Δαναίσι (fr. 264) γράφων καὶ αὐτὸς καὶ λέγων· ὁ χορὸς δ᾿ ὠρχεῖτ᾿ ἂν ἐναψάμενος δάπιδας καὶ στρωματόδεσμα, διαμασχαλίσας αὑτὸν σχελίσι καὶ φύσκαις καὶ ῥαφανῖσιν.

10

57b εὐτελὲς δὲ σφόδρα ἔδεσμα ἡ ῥαφανίς. | Ἄμφις (fr. 26)·

ὅστις ἀγοράζειν ὄψον ἐξόν, Ἄπολλον, ἰχθύων ἀληθινῶν, ῥαφανῖδας ἐπιθυμεῖ πρίασθαι, † μαίνηον †. [49] κῶνοι. Μνησίθεος ὁ Ἀθηναῖος ἰατρὸς ἐν τῷ Περὶ Ἐδεστῶν (fr. 31 Bertier) ὀστρακίδας καλεῖ τῶν κώνων τοὺς πυρῆνας, ἔτι δὲ κώνους· Διοκλῆς δ᾿ ὁ Καρύστιος (fr. 203 van der Eijk) πιτύινα κάρυα· ὁ δὲ Μύνδιος Ἀλέξανδρος πϊτυίνους κώνους. Θεόφραστος (e.g. HP 2.2.6) δὲ τὸ μὲν δένδρον πεύκην ὀνομάζει, τὸν δὲ καρπὸν 57c κῶνον· | Ἱπποκράτης δὲ ἐν τῷ Περὶ Πτισάνης (Acut. (Sp.) 2.456.4, 466.1 Littré), ὃ ἐκ τοῦ ἡμίσους μὲν νοθεύεται, ὑπ᾿ ἐνίων δὲ καὶ ὅλον, κοκκάλους· οἱ πολλοὶ δὲ πυρῆνας, ὡς καὶ Ἡρόδοτος (4.23.3) ὅταν περὶ τοῦ Ποντικοῦ καρύου λέγῃ· φησὶ γάρ· πυρῆνα δ᾿ ἔχει τοῦτο ἐπὰν γένηται πέπον. Δίφιλος δ᾿ ὁ Σίφνιός φησιν· οἱ στρόβιλοι πολύτροφοι μέν εἰσι, λεαντικοὶ δὲ ἀρτηρίας καὶ θώρακος καθαρτικοὶ διὰ τὸ ἔχειν παρεμπεπλεγμένον τὸ ῥητινῶδες. Μνησίθεος (fr. 31 Bertier) δέ φησι πιαίνειν αὐτοὺς τὸ σῶμα καὶ

11  σχελίσι C D B Mus : σχετλίσι E : σχελίσιν Dindorf ‖ 13  ἀγοράζειν C E D B Mus : ἀγοράζων 7.277c ‖ 14  Ἄπολλον E D B Mus : ἄπολλ`, i.e. ΑΠΟΛΛ(ον) C : ἀπολαύειν, i.e. ΑΠΟΛΑ- 7.277c ‖ 15  μαίνηον C E : μαίνη() D B : μαίνεται 7.277c et Musurus ‖ 25  ἐπὰν vel ἐπ᾿ ἂν C E D B Mus : ἐπεὰν Hdt. ‖ 26  λεαντικοὶ Musurus : λεαντι() E : λεαντικὰς C : λεαντιὴς D B

15

20

25

ii 56f–57f

5

129

πρὸς εὐπεψίαν ἀλύπους | εἶναι, ὑπάρχειν δὲ καὶ οὐρητικοὺς καὶ 57d οὐκ ἐφεκτικοὺς κοιλίας. [50] ᾠά. Ἀναξαγόρας ἐν τοῖς Φυσικοῖς (59 B 22 D.–K.) τὸ καλούμενόν φησιν ὄρνιθος γάλα τὸ ἐν τοῖς ᾠοῖς εἶναι λευκόν. Ἀριστοφάνης (Av. 695)· τίκτει πρῶτον ὑπηνέμιον ᾠὸν Νύξ. Σαπφὼ (fr. 166.1–2) δ᾿ αὐτὸ τρισυλλάβως καλεῖ· φασὶ δή ποτε Λήδαν ὤιον εὑρεῖν.

10

καὶ πάλιν (fr. 167)· ὠίου πόλυ λευκότερον. ὤεα δ᾿ ἔφη Ἐπίχαρμος (fr. 150)· ὤεα χανὸς κἀλεκτορίδων πετεηνῶν. Σιμωνίδης ἐν δευτέρῳ Ἰάμβων (Semon. iamb. fr. 11 West2)·

15

οἷόν τε χηνὸς ὤεον Μαιανδρίου. διὰ τεσσάρων δ᾿ αὐτὰ | προενήνεκται Ἀναξανδρίδης (fr. 80) ᾠάρια 57e εἰπών. καὶ Ἔφιππος (fr. 24.2–3)· σταμνάριά τ᾿ οἴνου μικρὰ τοῦ Φοινικικοῦ, ᾠάρια, τοιαῦθ᾿ ἕτερα πολλὰ παίγνια.

20

Ἄλεξις (fr. 263.10) δὲ ἡμίτομά που ᾠῶν λέγει. ᾠὰ δὲ οὐ μόνον ἀνεμιαῖα ἐκάλουν ἀλλὰ καὶ ὑπηνέμια. ἐκάλουν δὲ καὶ τὰ νῦν τῶν οἰκιῶν παρ᾿ ἡμῖν καλούμενα ὑπερῷα ᾠά, φησὶ Κλέαρχος ἐν Ἐρωτικοῖς (fr. 35 Wehrli) τὴν Ἑλένην φάσκων ἐν τοιούτοις οἰκήμασι τρεφομένην δόξαν ἀπενέγκασθαι παρὰ | πολλοῖς ὡς ἐξ 57f

57d*  Eust. p. 1485.29–30 = i.151.2–3 | 57e–f, 58a–b, 57f–8a, 57d–e*  Eust. p. 1686.40–51 = i.417.37–44, 417.46–418.4 | 57e  Eust. p. 1420.52–3 = i.63.28 6  ὑπηνέμιον Emg D B Mus et Ar. : ὑπηνεμίων C Eac ‖ 8  φασὶ C E* D B Eust.(1) Mus : φαῖσι Neue | ποτε C E D B Eust.(1) Mus : ποτα Neue ‖ 9  εὑρεῖν C E D B Eust.(1) Mus : εὔρην Blomfield ‖ 11  ὠίου C E D B Eust.(1) : οἰίου Musurus : ὠίω Schneidewin

130

deip nosop histae

ᾠοῦ εἴη γεγεννημένη. οὐκ εὖ δὲ Νεοκλῆς ὁ Κροτωνιάτης ἔφη ἀπὸ τῆς σελήνης πεσεῖν τὸ ᾠὸν ἐξ οὗ τὴν Ἑλένην γεννηθῆναι· τὰς γὰρ σεληνίτιδας γυναῖκας ᾠοτοκεῖν καὶ τοὺς ἐκεῖ γεννωμένους πεντεκαιδεκαπλασίονας ἡμῶν εἶναι, ὡς Ἡρόδωρος ὁ Ἡρακλεώτης (FGrH 31 F 21 = fr. 21 Fowler) ἱστορεῖ. Ἴβυκος δὲ ἐν πέμπτῳ Μελῶν περὶ Μολιονιδῶν (PMG 285) φησι· ‖ 58a

τούς τε λευκίππους κούρους, τέκνα Μολιόνας, κτάνον, ἅλικας ἰσοκεφάλους ἑνιγυίους ἀμφοτέρους γεγαῶτας ἐν ὠέῳ ἀργυρέῳ.

5

10

Ἔφιππος (fr. 8.3–4)· ἴτρια, τραγήματα, πυραμοῦς, ἄμης, ᾠῶν ἑκατόμβη. πάντα ταῦτ᾿ ἐχναύομεν. ᾠῶν δὲ ῥοφητῶν μνημονεύει Νικόμαχος (fr. 3)·

15

οὐσίδιον γὰρ καταλιπόντος μοι τοῦ πατρός, οὕτω συνεστρογγύλικα κἀξεκόκκισα ἐν μησὶν ὀλίγοις ὥσπερ ᾠόν τις ῥοφῶν. χηνείων δ᾿ ᾠῶν Ἔριφος (fr. 7)· | 58b

(Α.) ᾠά. (Β.) λευκά γε καὶ μεγάλα. χήνει᾿ ἐστίν, ὥς γ᾿ ἐμοὶ δοκεῖ. (Α.) οὗτος δέ φησι ταῦτα τὴν Λήδαν τεκεῖν.

57f–8a  Eust. p. 1321.334 = IV.803.15–18 | 57e–f, 58a–b, 57f–8a, 57d–e*  Eust. p. 1686.40–51 = i.417.37–44, 417.46–418.4 | 58a  Eust. p. 1205.55 = IV.399.6–7 | 58a  Eust. p. 1454.19–20 = i.109.12–13 | 58a  Eust. p. 1020.62 = III.743.19–21 | 58a*  Eust. p. 1063.38 = III.860.9–10 1  εἴη γεγεννημένη C Eust.(1) : εἴη γεγενημένη E Mus : γεγεννημένη D : γεγεννημένην B ‖ 6  Μολιονιδῶν Musurus, cf. Eust.(1–2) Μολιονίδας (structura mutata) : Μονιονιδῶν C E D B ‖ 7  κούρους C E D B Mus : κόρους Dindorf ‖ 9  ἑνιγυίους Dindorf : ἑνιγύους C E D B Eust.(1–2) Mus 13  τραγήματα C E B Mus : τραγήματα θῆκε 14.642e : τραγήμαθ᾿ ἧκε Porson ‖ 16  μοι del. Schweighäuser ‖ 17  συνεστρογγύλικα C E D B Mus : συνεστρόγγυλα Meineke

20

ii 57f–58e

5

10

15

131

Ἐπαίνετος δὲ καὶ Ἡρακλείδης ὁ Συρακούσιος ἐν Ὀψαρτυτικῷ τῶν ᾠῶν φησι πρωτεύειν τὰ τῶν ταῶν, μεθ᾿ ἃ εἶναι τὰ χηναλωπέκεια, τρίτα καταλέγοντες τὰ ὀρνίθεια. [51] πρόπομα. τούτου, φησί, περιενεχθέντος ὁ τῶν δείπνων ταμίας Οὐλπιανὸς ἔφη, εἰ κεῖται παρά τινι τὸ πρόπομα οὕτω καλούμενον ὡς νῦν ἡμεῖς φαμεν. καὶ ζητούντων πάντων, αὐτός, ἔφη, ἐγὼ | ἐρῶ. Φύλαρχος ὁ Ἀθηναῖος ἢ Ναυκρατίτης (FGrH 81 F 58c 50) ἐν οἷς ὁ λόγος ἐστὶν αὐτῷ περὶ Ζηλᾶ τοῦ Βιθυνῶν βασιλέως, ὃς ἐπὶ ξένια καλέσας τοὺς τῶν Γαλατῶν ἡγεμόνας ἐπιβουλεύσας αὐτοῖς καὶ αὐτὸς διεφθάρη, φησὶν οὕτως, εἰ μνήμης εὐτυχῶ· πρόπομά τι πρὸ τοῦ δείπνου περιεφέρετο, καθὼς εἰώθει τὸ πρῶτον. καὶ ταῦτ᾿ εἰπὼν ὁ Οὐλπιανὸς ᾔτει πιεῖν ψυκτῆρι ἀρέσκειν ἑαυτὸν φάσκων διὰ τὸ ἑτοίμως ἀπεμνημονευκέναι. ἦν δὲ τῶν ἐν τοῖς προπόμασι, φησί, παρασκευαζομένων ἄλλα τε καὶ δὴ καὶ ταῦτα. | [52] μαλάχαι. Ἡσίοδος (Op. 41)· 58d οὐδ᾿ ὅσον ἐν μαλάχῃ τε καὶ ἀσφοδέλῳ μέγ᾿ ὄνειαρ. τοῦτο Ἀττικόν. ἐγὼ δέ, φησίν, ἐν πολλοῖς ἀντιγράφοις εὗρον τοῦ Ἀντιφάνους Μίνωος (fr. 156) διὰ τοῦ ο̄ γεγραμμένον·

20

τρώγοντες μολόχης ῥίζαν. καὶ Ἐπίχαρμος (fr. 151)· πραΰτερος ἔγωγε μολόχας.

25

Φαινίας δ᾿ ἐν τοῖς Φυτικοῖς (fr. 44 Wehrli = fr. 49 Engels) φησι· τῆς ἡμέρου μαλάχης ὁ σπερματικὸς τύπος καλεῖται πλακοῦς, | ἐμφερὴς ὢν αὐτῷ· τὸ μὲν γὰρ κτενῶδες ἀνάλογον καθάπερ ἡ τοῦ 58e πλακοῦντος κρηπίς, κατὰ μέσον δὲ τοῦ πλακουντικοῦ ὄγκου τὸ κέντρον ὀμφαλικόν. καὶ περιληφθείσης τῆς κρηπῖδος ὅμοιον 58d*  Eust. p. 1406.57–8 = i.43.39–40 2  φησι (more epitomatoris) C E D B Mus : φασι Brunck ‖ 7  Ναυκρατίτης Musurus : Ναυκραττ E D B : Ναυκρατήτης C ‖ 12  ἐν ψυκτῆρι C D B Mus : ἐν ψυκτεῖρι E : ἐν del. Kaibel (“ᾔτει πιεῖν ψυκτῆρι fort. poetae verba”) 14  παρασκευαζομένων Musurus : παρασκευαζομν Epc : παρασκευασομν Eac : παρασκευαζoμεν D B : παρασκευαζόμενα C ‖ 22  ἔγωγε C E D B Mus : ἐγώνγα Ahrens | μολόχας C E : μολόχης Cs Es D B Eust. Mus

132

58f

59a

59b

59c

deip nosop histae

γίνεται τοῖς θαλαττίοις περιγεγραμμένοις ἐχίνοις. ὁ δὲ Σίφνιος Δίφιλος ἱστορεῖ ὡς ἡ μαλάχη ἐστὶν εὔχυλος, λεαντικὴ ἀρτηρίας, τὰς ἐπιπολαίους ἀποκρίνουσα δριμύτητας· ἐπιτήδειόν τε εἶναί φησιν αὐτὴν τοῖς τῶν νεφρῶν καὶ τῆς κύστεως ἐρεθισμοῖς εὐέκκριτόν τε εἶναι μετρίως καὶ τρόφιμον, κρείττω δὲ τὴν ἀγρίαν τῆς κηπευομένης. | Ἕρμιππος δ᾿ ὁ Καλλιμάχειος (fr. 15b Wehrli = FGrH 1026 F 12b) καὶ εἰς τὴν καλουμένην φησὶν ἄλιμον προσέτι τε ἄδιψον ἐμβάλλεσθαι τὴν μαλάχην οὖσαν χρησιμωτάτην. [53] κολοκύνται. Εὐθύδημος 〈ὁ〉 Ἀθηναῖος ἐν τῷ Περὶ Λαχάνων σικύαν Ἰνδικὴν καλεῖ τὴν κολοκύντην διὰ τὸ κεκομίσθαι τὸ σπέρμα ἐκ τῆς Ἰνδικῆς. Μεγαλοπολῖται δ᾿ αὐτὴν σικυωνίαν ὀνομάζουσι. Θεόφραστος (HP 7.4.6) δὲ τῶν κολοκυντῶν φησιν οὐκ εἶναι ἐν μέρει ἰδέας, ἀλλ᾿ εἶναι τὰς μὲν βελτίους, τὰς δὲ χείρους. Μηνόδωρος δ᾿ ὁ Ἐρασιστράτειος, Ἱκεσίου φίλος, τῶν κολοκυντῶν, φησίν, ἡ μὲν Ἰνδική, ‖ ἣ καὶ αὐτὴ καὶ σικύα, ἡ δὲ κολοκύντη. καὶ ἡ μὲν Ἰνδικὴ κατὰ τὸ πλεῖστον ἕψεται, ἡ δὲ κολοκύντη καὶ ὀπτᾶται· ἄχρι δὲ τοῦ νῦν λέγεσθαι παρὰ Κνιδίοις τὰς κολοκύντας Ἰνδικάς. Ἑλλησπόντιοι δὲ σικύας μὲν τὰς μακρὰς καλοῦσι, κολοκύντας δὲ τὰς περιφερεῖς. Διοκλῆς (fr. 201 van der Eijk) δὲ κολοκύντας μὲν καλλίστας γίνεσθαι περὶ Μαγνησίαν, προσέτι τε γογγύλην ὑπερμεγέθη γλυκεῖαν καὶ εὐστόμαχον, ἐν Ἀντιοχείᾳ δὲ σικυόν, ἐν δὲ Σμύρνῃ καὶ Γαλατείᾳ θρίδακα, πήγανον δ᾿ ἐν Μύροις. Δίφιλος δέ φησιν· ἡ δὲ | κολοκύντη ὀλιγότροφός ἐστι καὶ εὔφθαρτος καὶ ὑγραντικὴ τῆς ἕξεως καὶ εὐέκκριτος, εὔχυλος. εὐστομαχωτέρα δ᾿ ἐστὶν ἡ δι᾿ ὕδατος καὶ ὄξους λαμβανομένη, εὐχυλοτέρα δὲ ἡ ἀρτυτή. λεπτυντικωτέρα δ᾿ ἐστὶν ἡ μετὰ νάπυος, εὐπεπτοτέρα δὲ καὶ εὐεκκριτωτέρα ἡ κάθεφθος. Μνησίθεος (fr. 34 Bertier) δέ φησιν· ὅσα εὐφυῶς διάκεινται πρὸς τὴν τοῦ πυρὸς κατεργασίαν, οἷον ὅ τε σικυὸς καὶ ἡ κολοκύντη καὶ μῆλα Κυδώνια καὶ στρουθία καὶ εἴ τι τοιοῦτο, ταῦθ᾿, ὅταν προσενεχθῇ πυρωθέντα, δίδωσι τῷ σώματι τροφὴν | οὐ πολλὴν μέν, ἄλυπον δὲ καὶ μᾶλλον ὑγράν. ἐστὶ δὲ καὶ ταῦτα τῆς κοιλίας ἐφεκτικὰ πάντα· δεῖ δὲ αὐτὰ 3  ἀποκρίνουσα C E : κατακρίνουσα Cs Es D B Mus ‖ 9  〈ὁ〉 add. Kaibel 15  καὶ1 C E D B Mus : δ᾿ Coraes ‖ 22  Γαλατείᾳ C E D B Mus : rectius Γαλατίᾳ Kaibel : πάλαι Ἀτταίᾳ Desrousseaux ‖ 28  διάκεινται (more epitomatoris) C E D B Mus : διάκειται Casaubon ‖ 30  στρουθία C E D B : στρούθεια (sc. μῆλα) Musurus

5

10

15

20

25

30

133

ii 58 e –59e

λαμβάνειν ἑφθὰ μᾶλλον. Ἀττικοὶ δὲ μόνως καλοῦσιν αὐτὴν κολοκύντην. Ἕρμιππος (fr. 69)· τὴν κεφαλὴν ὅσην ἔχει· ὅσην κολοκύντη. 5

Φρύνιχος (fr. 65) ὑποκοριστικῶς· ἢ μαζίου τι μικρὸν ἢ κολοκυντίου. Ἐπίχαρμος (fr. 152)· ὑγιέστερόν τ᾿ ἦν ἔτι κολοκύντας πολύ. [54] Ἐπικράτης ὁ κωμῳδιοποιός (fr. 10)· |

10

15

20

25

(Α.) τί Πλάτων καὶ Σπεύσιππος καὶ Μενέθυμος; πρὸς τίσι νῦν διατρίβουσι; ποία φροντίς, ποῖος δὲ λόγος διερευνᾶται παρὰ τοῖσι; τάδε μοι πινυτῶς, εἴ τι κατειδὼς ἥκεις, λέξον, πρὸς Γᾶς. (Β.) ἀλλ᾿ οἶδα λέγειν περὶ τῶνδε σαφῶς· Παναθηναίοις γὰρ ἰδὼν ἀγέλην μειρακίων ἐν γυμνασίοις Ἀκαδημίας ἤκουσα λόγων ἀφάτων, ἀτόπων· περὶ γὰρ φύσεως ἀφοριζόμενοι διεχώριζον ζῴων τε | βίον δένδρων τε φύσιν λαχάνων τε γένη. κᾆτ᾿ ἐν τούτοις τὴν κολοκύντην ἐξήταζον τίνος ἐστὶ γένους. (Α.) καὶ τί ποτ᾿ ἄρ᾿ ὡρίσαντο καὶ τίνος γένους εἶναι τὸ φυτόν; δήλωσον, εἰ κάτοισθά τι.

59d

5

10

59e

15

4  κολοκύντη E D B Mus : κολοκύντ C : κολοκύντην Dobree ‖ 8  τ᾿ ἦν C E D B Mus : θην Meineke | ἔτι C E D B Mus : ἐστὶ Grotius ‖ 11  Μενέθυμος C E D B : Μενέδημος Musurus ‖ 12  νῦν C E D B Mus : νυνὶ Porson ‖ 20  Ἀκαδημίας C E D B Mus : rectius Ἀκαδημείας Schweighäuser

134

59f

deip nosop histae

(Β.) πρώτιστα μὲν πάντες ἀναυδεῖς 20 τότ᾿ ἐπέστησαν καὶ κύψαντες χρόνον οὐκ ὀλίγον διεφρόντιζον. κἀξαίφνης ἔτι κυπτόντων καὶ ζητούντων τῶν μειρακίων λάχανόν τις ἔφη στρογγύλον εἶναι, 25 ποίαν δ᾿ ἄλλος, δένδρον δ᾿ ἕτερος. ταῦτα δ᾿ ἀκούων | ἰατρός τις Σικελᾶς ἀπὸ γᾶς κατεπέρδετ᾿ αὐτῶν ὡς ληρούντων. (Α.) ἦ που δεινῶς ὠργίσθησαν χλευάζεσθαί τ᾿ ἐβόησαν; 30 τὸ γὰρ ἐν λέσχαις τ᾿ οἶδε † τοιαῦτα ποιεῖν εὐπρεπές. (Β.) οὐδ᾿ ἐμέλησε τοῖς μειρακίοις. ὁ Πλάτων δὲ παρὼν καὶ μάλα πρᾴως, οὐδὲν ὀρινθείς, ἐπέταξ᾿ αὐτοῖς πάλιν 35 ἀφορίζεσθαι τίνος ἐστὶ γένους. οἳ δὲ διῄρουν. [55] Ἄλεξις ὁ χαρίεις (fr. 263) πρόπομα ὅλον παρατίθησι τοῖς διακρίνειν δυναμένοις· ‖

60a

ἔλαθον γενόμενος οὗ τὸ πρᾶγμ᾿ ἠβούλετο. κατὰ χειρὸς ἐδόθη· τὴν τράπεζαν ἧκ᾿ ἔχων, ἐφ᾿ ἧς ἐπέκειτ᾿ οὐ τυρὸς οὐδ᾿ ἐλαῶν γένη οὐδὲ παρέχουσαι κνῖσσαν ἡμῖν πλείονα παροψίδες καὶ λῆρος, ἀλλὰ παρετέθη ὑπερήφανος ὄζουσα τῶν Ὡρῶν λοπάς, τὸ τοῦ πόλου τοῦ παντὸς ἡμισφαίριον·

59e  Eust. p. 864.32 = III.259.15 IV.900.14–20

|

5

60a–b*  Eust. pp. 1348.64–1349.3 =

4  κἀξαίφνης C E D B Mus : κᾆτ᾿ ἐξαίφνης Porson ‖ 10  κατεπέρδετ᾿ C E D B Mus : κατέπαρδ᾿ Schweighäuser ‖ 12  τ᾿ οἶδε τοιαῦτα E : τοιαῦτα, et τ᾿ οἶδεs C : τοιαῦτα, et τοιοῖσδεs B : τοιαῖσδε τοιαῦτα D Mus ‖ 13  ἐμέλησε E D B Mus : ἐμέλισε C : ἐμέλησεν Grotius ‖ 14  ὁ Πλάτων … διῄρουν om. E 24  κνῖσσαν vel κνίσσαν C E D B Mus : κνῖσαν Dindorf ‖ 26  ὑπερήφανος C E D B Eust. Mus : ὑπερηφάνως Jacobs

5

10

15

20

25

135

ii 59e–60d

5

ἅπαντ᾿ ἐνῆν τἀκεῖ γὰρ ἐν ταύτῃ καλά, ἰχθῦς, ἔριφοι, διέτρεχε τούτων σκορπίος, ὑπέφαινεν ᾠῶν ἡμίτομα τοὺς ἀστέρας. | ἐπεβάλομεν τὰς χεῖρας. ὁ μὲν ἐμοὶ λαλῶν ἅμα καὶ διανεύων ἠσχολεῖτο· πᾶς δ᾿ ἀγὼν ἐπ᾿ ἐμὲ κατήντα. τὸ πέρας, οὐκ ἀνῆχ᾿ ἕως τὴν λοπάδ᾿ ὀρύττων ἀποδέδειχα κόσκινον.

10 60b

[56] μύκαι. Ἀριστίας (TrGF 9 F 6)· μυκαῖσι δ᾿ ὀρέχθει τὸ λάινον πέδον. 10

15

Πολίοχος (fr. 2)· μεμαγμένην μικρὰν μελαγχρῆ μᾶζαν ἠχυρωμένην ἑκάτερος ἡμῶν εἶχε δὶς τῆς ἡμέρας | καὶ σῦκα βαιά, καὶ μύκης τις ἐνίοτ᾿ ἂν ὠπτᾶτο, καὶ κοχλίας γενομένου ψακαδίου ἀνηγρεύετ᾿ ἄν. καὶ λάχανα τῶν αὐτοχθόνων θλαστή τ᾿ ἐλαία, καὶ πιεῖν οἰνάριον ἦν ἀμφίβολον.

60c

5

Ἀντιφάνης (fr. 225)· 20

25

τὸ δεῖπνόν ἐστι μᾶζα κεχαρακωμένη ἀχύροις, πρὸς εὐτέλειαν ἐξωπλισμένη, καὶ βολβὸς εἷς καὶ παροψίδες τινές, σόγχος τις ἢ μύκης τις ἢ τοιαῦθ᾿ ἃ δὴ | δίδωσιν ἡμῖν ὁ τόπος ἄθλι᾿ ἀθλίοις. τοιοῦτος ὁ βίος, ἀπύρετος, φλέγμ᾿ οὐκ ἔχων. οὐδεὶς κρέως παρόντος ἐσθίει θύμον, οὐδ᾿ οἱ δοκοῦντες πυθαγορίζειν.

5

60b  Eust. p. 1017.16 = III.733.27 | 60c, e  Eust. p. 283.13 = I.435.22–3 1  ἐνῆν … καλά] sic C E D B Mus : ἐκεῖ ἐνῆν τὰ οὐρανία καλά Eust. 5  ἠσχολεῖτο C E D B Mus : ἠσχολεῖθ᾿· ὁ Herwerden, cf. Eust. infra | πᾶς δ᾿ ἀγὼν C D B Mus (rectius ἁγὼν) : πᾶν δ᾿ ἀγὼν E : ὁ πᾶς ἀγὼν Eust. 7  λοπάδ᾿ Eust. et Musurus : λοπάδα C E D B ‖ 9  ὀρέχθει (rectius ὀρεχθεῖ) C E D B Eust. Mus : ὠρέχθει Casaubon ‖ 14  ἐνίοτ᾿ Musurus : ἐνίοτε C E D B 16  ἀνηγρεύετ᾿ C E D B Mus : ἠγρεύετ᾿ Brunck

60d

136

deip nosop histae

καὶ προελθών· τίς γὰρ οἶδ᾿ ἡμῶν τὸ μέλλον ὅ τι παθεῖν πέπρωθ᾿ ἑκάστῳ τῶν φίλων; ταχὺ δὴ λαβὼν ὄπτα μύκητας πρινίνους τουσδὶ δύο.

10

ὅτι Κηφισόδωρος ὁ Ἰσοκράτους μαθητὴς ἐν τοῖς Κατὰ Ἀριστοτέλους (fr. 3 Radermacher = Arist. fr. 464 Gigon) — 60e τέσσαρα δ᾿ ἐστὶ ταῦτα βιβλία — | ἐπιτιμᾷ τῷ φιλοσόφῳ ὡς οὐ ποιήσαντι λόγου ἄξιον τὸ παροιμίας ἀθροῖσαι Ἀντιφάνους ὅλον ποιήσαντος δρᾶμα ἐπιγραφόμενον Παροιμίαι· ἐξ οὗ καὶ παρατίθεται τάδε (fr. 186)·

5

10

ἐγὼ γὰρ ἄν τι τῶν ὑμετέρων φάγοιμί, μύκητας ὠμοὺς ἂν φαγεῖν δοκῶ καὶ στρυφνὰ μῆλα κεἴ τι πνίγει βρῶμά τι. [57] φύονται δὲ οἱ μύκητες γηγενεῖς καί εἰσιν αὐτῶν ἐδώδιμοι ὀλίγοι· οἱ γὰρ πολλοὶ ἀποπνίγουσι, διὸ καὶ Ἐπίχαρμος (fr. 153) παίζων ἔφη· | 60f

15

οἱοναὶ μύκαι ἄρ᾿ ἐπεσκληκότες † πνιξεῖσθαι. Νίκανδρος δ᾿ ἐν Γεωργικοῖς (fr. 78 Schneider) καταλέγει καὶ τίνες αὐτῶν εἰσιν οἱ θανάσιμοι λέγων· ἐχθρὰ δ᾿ ἐλαίης ῥοιῆς τε πρίνου τε δρυός τ᾿ ἄπο πήματα κεῖται, οἰδαλέα σύγκολλα βάρη πνιγόεντα μυκήτων. φησὶ δὲ καὶ ὅτι· ‖

61a

συκέης ὁπότε στέλεχος βαθὺ κόπρῳ

60e  Eust. p. 1017.21 = III.734.6–7 | 60c, e  Eust. p. 283.13 = I.435.22–3 5  Κηφισόδωρος Ionsius : Κηφισόδοτος (ex Κηφισόδ() vel sim.?) C E D B Mus ‖ 9  τὸ ἐπιγραφόμενον C E D B Mus : τὸ delevi ‖ 11  ἄν τι τῶν ὑμετέρων φάγοιμί C E D B Mus : ἂν τῶν ὑμετέρων φάγοιμί τι; Kassel, ducente Meineke ‖ 13  κεἴ Musurus : καὶ εἴ C E D B ‖ 17  ἄρ᾿ ἐπεσκληκότες Musurus : ἄρα ἐπεσκληκότες C E D B : ἄρ᾿ ἐξεσκληκότες Dindorf, Naeke | πνιξεῖσθαι C D B : πνιξεῖσθ() E : πνιξεῖσθε Musurus ‖ 22  οἰδαλέα C E D B Mus : οἰδαλέων Kaibel | σύγκολλα Casaubon : σύκολλα (vox nihili) C E D B Mus

20

ii 60d–61c

137

κακκρύψας ὑδάτεσσιν ἀειναέσσι νοτίζοις, φύσονται πυθμέσιν ἀκήριοι· ὧν σὺ μύκητα θρεπτὸν μή τι χαμηλὸν ἀπὸ ῥίζης προτάμοιο. τὰ δ᾿ ἄλλα οὐκ ἦν ἀναγνῶναι. 5

καί τε μύκητας ἀμανίτας τότ᾿ ἐφεύσεις, φησὶν ὁ αὐτὸς Νίκανδρος ἐν τῷ αὐτῷ (fr. 79 Schneider). Ἔφιππος (fr. 27)· ἵν᾿ ὥσπερ οἱ μύκητες ἀποπνίξαιμί σε.

10

15

20

25

Ἐπαρχίδης (FGrH 437 F 2 = E. test. 93) Εὐριπίδην φησὶ τὸν ποιητὴν ἐπιδημῆσαι | τῇ Ἰκάρῳ καὶ γυναικός τινος μετὰ τέκνων 61b κατὰ τοὺς ἀγρούς, δύο μὲν ἀρρένων τελείων, μιᾶς δὲ παρθένου, φαγούσης θανασίμους μύκητας καὶ ἀποπνιγείσης μετὰ τῶν τέκνων ποιῆσαι τουτὶ τὸ ἐπίγραμμα (FGE 560–3)· ὦ τὸν ἀγήρατον πόλον αἰθέρος, Ἥλιε, τέμνων, 560 ἆρ᾿ εἶδες τοιόνδ᾿ ὄμματι πρόσθε πάθος, μητέρα παρθενικήν τε κόρην δισσούς τε συναίμους ἐν ταὐτῷ φέγγει μοιραδίῳ φθιμένους; | Διοκλῆς ὁ Καρύστιος ἐν πρώτῳ Ὑγιεινῶν (fr. 195 van der Eijk) 61c φησιν· ἄγρια ἑψήματα· τεῦτλον, μαλάχη, λάπαθον, ἀκαλήφη, ἀνδράφαξυς, βολβοί, ὕδνα, μύκαι. [58] σία. Σπεύσιππος ἐν δευτέρῳ Ὁμοίων (fr. 6 Tarán) φησὶν ἐν ὕδατι γίνεσθαι, σελίνῳ ἑλείῳ τὸ φύλλον ἐοικός· διὸ καὶ Πτολεμαῖος ὁ δεύτερος Εὐεργέτης Αἰγύπτου βασιλεύσας (FGrH 234 F 11) παρ᾿ Ὁμήρῳ (Od. 5.72) ἀξιοῖ γράφειν· ἀμφὶ δὲ λειμῶνες μαλακοὶ σίου ἠδὲ σελίνου· 61a  Eust. p. 906.20 = III.396.4–5 61c  Eust. p. 1524.51–3 = i.201.26–9

|

61a  Eust. p. 1017.20 = III.734.4–5

1  ἀειναέσσι vel ἀεινάεσσι C E D B : ἀειναέεσσι Eust. ‖ 2  πυθμέσιν C E D B : πυθμέσσιν Musurus ‖ 4  τὰ δ᾿ ἄλλα οὐκ ἦν ἀναγνῶναι] “epitomatoris verba” Kaibel ‖ 20  ἀνδράφαξυς E D : ἀνδράφαξις C B Mus ‖ 21–5  σία. Σπεύσιππος … ἀλλὰ μὴ ἴα “huc de suo loco (mg? errabundo frusto?) admissa” Desrousseaux ‖ 21  Ὁμοίων Musurus : ὁμ() E : Ὅμιον C : ὁμοίως D B | φησὶ 〈σιὸν〉 Desrousseaux ‖ 25  σίου] ἴου Hom.

138

61d

61e

61f

62a

deip nosop histae

σία γὰρ μετὰ σελίνου φύεσθαι ἀλλὰ μὴ ἴα. [59] Δίφιλός φησι τοὺς μύκητας εἶναι εὐστομάχους, κοιλίας | διαχωρητικούς, θρεπτικούς, δυσπέπτους δὲ καὶ φυσώδεις· τοιούτους δὲ εἶναι τοὺς ἐκ Κέω τῆς νήσου· πολλοὶ μέντοι καὶ κτείνουσι. δοκοῦσι δὲ οἰκεῖοι εἶναι οἱ λεπτότατοι καὶ ἁπαλοὶ καὶ εὔθρυπτοι οἱ ἐπὶ πτελέαις καὶ πεύκαις γινόμενοι· ἀνοίκειοι δὲ οἱ μέλανες καὶ πελιοὶ καὶ σκληροὶ καὶ οἱ μετὰ τὸ ἑψηθῆναι καὶ τεθῆναι πησσόμενοι, οἵτινες λαμβανόμενοι κτείνουσι. βοηθοῦνται δ᾿ ἀπὸ ὑδρομέλιτος πόσεως καὶ ὀξυμέλιτος, νίτρου καὶ ὄξους· μετὰ τὴν πόσιν δὲ ἐμεῖν δεῖ· διόπερ καὶ | δεῖ μάλιστα σκευάζειν αὐτοὺς μετὰ ὄξους καὶ ὀξυμέλιτος ἢ μέλιτος ἢ ἁλῶν· οὕτω γὰρ αὐτῶν τὸ πνιγῶδες ἀφαιρεῖται. Θεόφραστος δὲ ἐν τῷ Περὶ Φυτῶν Ἱστορίας (fr. 399) γράφει· ὑπόγεια δὲ τὰ τοιαῦτά ἐστι καὶ ἐπίγεια, καθάπερ οὓς καλοῦσί τινες πέζικας ἅμα τοῖς μύκησι γινομένους· ἄριζοι γὰρ καὶ αὐτοὶ τυγχάνουσιν. ὁ δὲ μύκης ἔχει προσφύσεως ἀρχὴν τὸν καυλὸν εἰς μῆκος, καὶ ἀποτείνουσιν ἀπ᾿ αὐτοῦ ῥίζαι. φησὶ δὲ καὶ (HP 4.7.2) ὅτι ἐν τῇ περὶ Ἡρακλέους στήλας θαλάσσῃ, ὅταν | ὕδατα πλείω γένηται, μύκητες φύονται πρὸς τῇ θαλάσσῃ οὓς καὶ ἀπολιθοῦσθαι ὑπὸ τοῦ ἡλίου φασί. καὶ Φαινίας δὲ ἐν πρώτῳ Περὶ Φυτῶν (fr. 37 Wehrli = fr. 42 Engels)· τὰ δὲ οὐδὲ φύει τὴν ἀνθήλην οὐδὲ τῆς σπερματικῆς ἴχνος κορυνήσεως οὐδὲ σπερματώσεως, οἷον μύκης, ὕδνον, πτέρις, ἕλιξ. ὁ αὐτός φησι· πτέρις, ἣν ἔνιοι βλάχνον καλοῦσι. Θεόφραστος ἐν Φυτικοῖς (cf. HP 1.6.5)· λειόφλοια, καθάπερ ὕδνον, μύκης, πέζις, γεράνειον. [60] ὕδνα. ‖ γίνεται καὶ ταῦτα αὐτόματα ἀπὸ γῆς μάλιστα περὶ τοὺς ἀμμώδεις τόπους. λέγει δὲ περὶ αὐτῶν Θεόφραστος (HP 1.6.9)· τὸ ὕδνον, ὃ καλοῦσί τινες γεράνειον, καὶ εἴ τι ἄλλο

61d  Eust. p. 870.1 = III.279.6 | 61f  Eust. p. 1017.18–19 = III.733.29–734.3 2  εὐστομάχους E Mus : εὐστόμ D B : εὐστόμους C ‖ 4  τῆς νήσου fort. ut glossa delenda ‖ 9  νίτρου Bedrot : νήρου C E D B Mus ‖ 14  πέζικας C E D B Mus, cf. Plin. Nat. 19.38 pezicae : πέζιας Cs Es, cf. 1.61f πέζις ‖ 15  ἀρχὴν C E D B Mus : δίκην Kaibel ‖ 16  ῥίζαι Schweighäuser : ῥίψαι C* : ῥίψ() E : ῥί[. 5–6 .] D B : ῥίψι Musurus : ἔρεψιν Salmasius : ἐρέψεις Desrousseaux ‖ 19  φασί Desrousseaux : φησί C E D B Mus ‖ 20  ἀνθήλην Casaubon : ἀνθινὴν vel ἀνθίνην C E D B Mus ; ἄνθην Salmasius ‖ 21  κορυνήσεως C : κορυνώσεως Cs B Eust. : κορυνόσεως D : κορυήσεως E : κορυώσεως Es ‖ 27  γεράνειον C E D B Eust. Mus : ἀσχίον Thphr.

5

10

15

20

25

ii 61c–62d

5

10

15

139

ὑπόγειον. καὶ πάλιν (fr. 400a)· καὶ ἡ τῶν ἐγγεοτόκων τούτων γένεσις ἅμα καὶ φύσις, οἷον τοῦ τε ὕδνου καὶ τοῦ φυομένου περὶ Κυρήνην ὃ καλοῦσι μίσυ· δοκεῖ δ᾿ ἡδὺ σφόδρα τοῦτ᾿ εἶναι καὶ τὴν ὀσμὴν ἔχειν κρεώδη· καὶ τὸ ἐν τῇ Θρᾴκῃ δὲ γινόμενον ἴτον. περὶ δὲ τούτων ἴδιόν τι λέγεται· φασὶ γάρ, ὅταν ὕδατα μετοπωρινὰ καὶ βρονταὶ | γένωνται σκληραί, τότε γίνεσθαι, καὶ μάλιστα ὅταν αἱ 62b βρονταὶ ὡς ταύτης αἰτιωτέρας οὔσης· οὐ διετίζειν δέ, ἀλλ᾿ ἐπέτειον εἶναι, τὴν δὲ χρείαν καὶ τὴν ἀκμὴν ἔχειν τοῦ ἦρος. οὐ μὴν ἀλλ᾿ ἔνιοί γε ὡς σπερματικῆς οὔσης τῆς ἀρχῆς ὑπολαμβάνουσιν· ἐν γοῦν τῷ αἰγιαλῷ τῶν Μιτυληναίων οὔ φασι πρότερον εἶναι πρὶν ἢ γενομένης ἐπομβρίας τὸ σπέρμα κατενεχθῇ ἀπὸ Τιαρῶν· τοῦτο δ᾿ ἐστὶ χωρίον ἐν ᾧ πολλὰ γίνεται. γίνεται δὲ ἔν τε τοῖς αἰγιαλοῖς μάλιστα καὶ ὅπου χώρα ὕπαμμος· | καὶ γὰρ αἱ Τιάραι τοιαῦται. 62c φύεται δὲ καὶ περὶ Λάμψακον ἐν τῇ Ἀβαρνίδι καὶ ἐν 〈τῇ〉 Ἀλωπεκοννήσῳ κἀν τῇ Ἠλείᾳ. Λυγκεὺς ὁ Σάμιός (fr. 22 Dalby) φησιν· ἀκαλήφην ἡ θάλασσ᾿ ἀνίησιν, ἡ δὲ γῆ ὕδνα. καὶ Μάτρων ὁ παρῳδὸς ἐν τῷ Δείπνῳ (fr. 2 Olson–Sens = SH 535)· ὄστρεά τ᾿ ἤνεικε, Θέτιδος Νηρηίδος ὕδνα.

20

Δίφιλος δὲ δύσπεπτά φησιν εἶναι τὰ ὕδνα, εὔχυλα δὲ καὶ παραλεαντικά, προσέτι δὲ διαχωρητικά, καὶ ἔνια αὐτῶν ὁμοίως τοῖς μύκαις πνιγώδη εἶναι. Ἡγήσανδρος δ᾿ ὁ Δελφὸς (fr. 35, FHG iv.420) ἐν Ἑλλησπόντῳ | φησὶν οὔτε ὕδνον γίνεσθαι οὔτε γλαυκί- 62d σκον οὔτε θύμον· διὸ Ναυσικλείδην εἰρηκέναι μήτε ἔαρ μήτε φίλους. ὑδνόφυλλον δέ φησι Πάμφιλος ἐν Γλώσσαις (fr. XXXVI

4  γινόμενον Turnebus : γενόμενον C E D B Mus | ἴτον C D B, cf. Plin. Nat. 19.36 iton : ἴστον E Mus : οἰτόν Kaibel ‖ 6  γένωνται C E D B : γίνωνται Musurus | μάλιστα E, cf. Plin. Nat. 19.37 maxime : μᾶλλον C D B Mus 8  τὴν δὲ χρείαν] fort. τῆς δὲ χρείας | ἔχειν C : ἔχει E D B Mus ‖ 13  Τιάραι Schweighäuser, cf. Plin. Nat. 19.37 ab Tiaris : τιαρ vel sim. C E D B : αἰτίαι Musurus ‖ 14  Ἀβαρνίδι Schneider : Ἀκαρνίδι C E D B Mus | 〈τῇ〉 addidi 15  Ἀλωπεκοννήσῳ Musurus : Ἀλωπεκονήσῳ C : Ἀλωπεκον΄σω D B : Ἀλωπεκων()ω E | Ἠλείᾳ, sed ωνs C : Ἠλειάων (v.ll. Ἠλείᾳ et Ἠλείων in unam confusas) E B : Ἠλιάων D : Ἠλείων Musurus : circa Elim Plin. Nat. 19.37 ‖ 18  ἤνεικε C D B : ἤνεγκε E : ἤνεγκεν Musurus : ἤνεικεν Schweighäuser | Νηρηίδος Musurus : Νηριίδος C E D B ‖ 20  ὁμοίως Kaibel : ὁμ() C E : ὅμοια D B Mus ‖ 23  θύμον C E D B Mus : θύννον Comes (thynnum)

140

deip nosop histae

Schmidt) τὴν φυομένην τῶν ὕδνων ὕπερθε πόαν, ἀφ᾿ ἧς τὸ ὕδνον γινώσκεσθαι. [61] ἀκαλήφη. λέγεται παρὰ τοῖς Ἀττικοῖς οὕτω καὶ τὸ βοτανῶδες καὶ κνησμοῦ αἴτιον. Ἀριστοφάνης Φοινίσσαις (fr. 572.2–3)·

5

πρῶτον πάντων ἴφυα φῦναι. εἶθ᾿ ἑξῆς· τὰς κραναὰς ἀκαλήφας. 62e

[62] ἀσπάραγοι. οὗτοι καὶ ἕλειοι καὶ ὄρειοι | καλοῦνται· ὧν οἱ κάλλιστοι οὐ σπείρονται πάντων ὄντες τῶν ἐντὸς θεραπευτικοί. οἱ δὲ σπαρτοὶ καὶ σφόδρα ὑπερμεγέθεις γίνονται. ἐν Λιβύῃ δέ φασιν ἐν Γαιτουλίᾳ γίνεσθαι πάχος μὲν Κυπρίου καλάμου, μῆκος δὲ ποδῶν δώδεκα· ἐν δὲ τῇ ὀρεινῇ καὶ παρωκεανίτιδι πάχος μὲν μεγάλων ναρθήκων, μῆκος δὲ περὶ τοὺς εἴκοσι πήχεις. Κρατῖνος (fr. 363.2) δὲ διὰ τοῦ φ̄ ἀσφάραγον ὀνομάζει. καὶ Θεόπομπος (fr. 69)·

10

15

κἄπειτ᾿ ἰδὼν ἀσφάραγον ἐν θάμνῳ τινί. | 62f Ἀμειψίας (fr. 24)·

οὐ σχῖνος οὐδ᾿ ἀσφάραγος, οὐ δάφνης κλάδοι. Δίφιλος δέ φησιν ὡς ὁ τῆς κράμβης ἀσφάραγος, λεγόμενος ἰδίως ὄρμενος, εὐστομαχώτερός ἐστι καὶ εὐεκκριτώτερος, ὄψεων δὲ βλαπτικός. ἐστὶ δὲ δριμὺς καὶ οὐρητικὸς καὶ ἀδικεῖ νεφροὺς καὶ κύστιν. Ἀττικοὶ δ᾿ εἰσὶν οἱ λέγοντες ὄρμενον τὸν ἀπὸ τῆς κράμβης ἐξηνθηκότα. Σοφοκλῆς Ἰχνευταῖς (fr. 314.281–2)· κἀξορμενίζει κοὐκ ἐπισχολάζεται ‖

62e–f  Eust. p. 899.19–22 = III.373.5–9 | 62e  St.Byz. γ 18 | 62f–3a  Eust. p. 899.15–18 = III.372.23–373.1 4  κνησμοῦ C E D B Mus : κνισμοῦ Kaibel | Φοινίσσαις Musurus : Φοινίσαις C D B : Φοινίκαις E ‖ 6  πάντων C E D B Mus : ἁπάντων Phot. = Suda 12  Γαιτουλίᾳ Eust. et Musurus : Γετουλίᾳ C E D B ‖ 21  εὐεκκριτώτερος Casaubon : εὐεκκριτικώτερος C E D B Mus ‖ 25  κοὐκ ἐπισχολάζεται C E D B Mus : οὐκ ἐπισχολάζεται Eust. : κοὐκέτι σχολάζεται pap.

20

25

ii 62d–63c

141

βλάστη,

63a

παρὰ τὸ ἐξορούειν καὶ βλαστάνειν. Ἀντιφάνης (fr. 294) δὲ διὰ τοῦ π̄ φησὶν ἀσπάραγον· ἀσπάραγος ἠγλάιζεν † ὦχρος ἐξήνθηκέ τις. 5

Ἀριστοφῶν (fr. 15)· κάππαριν, βληχώ, θύμον, ἀσπάραγον, πίτταν, ῥάμνον, σφάκελον, τύμπανον. [63] κοχλίας. Φιλύλλιος (fr. 20)· οὐκ εἰμὶ τέττιξ οὐδὲ κοχλίας, ὦ γύναι.

10

καὶ πάλιν (fr. 26)· μαινίδες, σκόμβροι, κοχλίαι, κορακῖνοι. Ἡσίοδος (Op. 571) δὲ τὸν κοχλίαν φερέοικον καλεῖ. καὶ Ἀναξίλας (fr. 33) δέ· |

15

ἀπιστότερος εἶ τῶν κοχλιῶν πολλῷ πάνυ, οἳ περιφέρουσ᾿ ὑπ᾿ ἀπιστίας τὰς οἰκίας.

63b

Ἀχαιός (TrGF 20 F 42)· ἦ τοσούσδ᾿ Αἴτνη τρέφει κοχλίας κεράστας; 20

προβάλλεται δὲ κἀν τοῖς συμποσίοις γρίφου 〈τι〉 τάξιν ἔχον περὶ τῶν κοχλιῶν οὕτως· ὑλογενής, ἀνάκανθος, ἀναίματος, ὑγροκέλευθος.

25

Ἀριστοτέλης δὲ ἐν πέμπτῳ Περὶ Ζῴων Μορίων (fr. 180 Gigon; cf. HA 544a16–24; GA 762a32–3) φησίν· οἱ κοχλίαι φαίνονται κύοντες ἐν τῷ μετοπώρῳ καὶ τοῦ ἔαρος· μόνοι τε οὗτοι τῶν ὀστρακοδέρμων συνδυαζόμενοι ὤφθησαν. Θεόφραστος | δὲ ἐν τῷ Περὶ Φωλευ- 63c όντων (fr. 366), οἱ κοχλίαι, φησί, φωλεύουσι μὲν καὶ τοῦ χειμῶνος, μᾶλλον δὲ τοῦ θέρους· διὸ καὶ πλεῖστοι φαίνονται τοῖς μετοπωρι-

19  〈τι〉 add. Kaibel ‖ 25  συνδυαζόμενοι E Mus : συνδιαζόμενοι C D B 27  πλεῖστοι C Mus : πλεῖστ E : πλεῖστα D B

142

deip nosop histae

νοῖς ὕδασιν. ἡ δὲ φωλεία τοῦ θέρους καὶ ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ἐπὶ τῶν δένδρων. λέγονται δέ τινες τῶν κοχλιῶν καὶ σέσιλοι. Ἐπίχαρμος (fr. 154)· (Α.) τούτων ἁπάντων ἀκρίδας ἀνταλλάσσομαι, κόγχων δὲ τὸν σέσιλον. (Β.) ἄπαγ᾿ ἐς τὸν φθόρον.

5

Ἀπελλᾶς (fr. 5, FHG iv.307) δὲ Λακεδαιμονίους φησὶ σέμελον τὸν κοχλίαν λέγειν. Ἀπολλόδωρος δὲ ἐν δευτέρῳ Ἐτυμολογιῶν (FGrH 63d 244 F 223) | τῶν κοχλιῶν φησί τινας καλεῖσθαι κωλυσιδείπνους. [64] βολβοί. τούτων Ἡρακλῆς ἐσθίειν παραιτεῖται ἐν Ἀμαλθείᾳ Εὐβούλου (fr. 6) λέγων·

10

63e

θερμότερον ἢ κραυρότερον ἢ μέσως ἔχον, τοῦτ᾿ ἔσθ᾿ ἑκάστῳ μεῖζον ἢ Τροίαν ἑλεῖν· κἀγὼ γὰρ οὐ καυλοῖσιν οὐδὲ σιλφίῳ οὐδ᾿ ἱεροσύλοις καὶ πικραῖς παροψίσι βολβοῖς τ᾿ ἐμαυτὸν χορτάσων ἐλήλυθα. ἃ δ᾿ εἴς τ᾿ ἐδωδὴν πρῶτα καὶ ῥώμης ἀκμὴν | καὶ πρὸς ὑγίειαν, πάντα ταῦτ᾿ ἐδαινύμην, κρέας βόειον ἑφθὸν ἀσόλοικον μέγα ἀκροκώλιόν τε γεννικόν, ὀπτὰ δελφάκι᾿ ἁλίπαστα τρία.

5

15

10

20

Ἄλεξις (fr. 281) ἐμφανίζων τὴν τῶν βολβῶν πρὸς τὰ ἀφροδίσια δύναμίν φησι·

63f

πίννας, κάραβον, βολβούς, κοχλίας, κήρυκας, ᾠ᾿, ἀκροκώλια, τοσαῦτα· τούτων ἄν τις εὕρῃ φάρμακ᾿ | ἐρῶντι ἑταίρας ἕτερα χρησιμώτερα. Ξέναρχος (fr. *1)· 63f  Eust. p. 1283.26–7 = IV.667.11–13 | 63f  Suda ξ 22 1  ὕδασιν vel ὕδασι C Mus : ὕδα E : ὕδατα D B ‖ 6  Ἀπελλᾶς C E D B Mus : Ἀπολλᾶς Kaibel, cf. 9.369a ‖ 14  οὐδ᾿ Musurus : οὐδὲ C E D B ‖ 23  πίννας C Mus : πίννες E : πίνας D B ‖ 24  ᾠ᾿ Dindorf : ὠά C E D B Mus ‖ 25  φάρμακ᾿ C E D B : φάρμακα Musurus ‖ 26  ἐρῶντι vel ἐρῶν τι C E D B : ἐρῶνθ᾿ Musurus : ἐρῶν Jacobs ‖ 27  〈ἐν Βουταλίωνι〉 ex Suda post Ξέναρχος add. Casaubon

25

143

ii 63c–64c

5

10

φθίνει δόμος ἀσυντάτοισι δεσποτῶν κεχρημένος τύχαις, ἀλάστωρ τ᾿ εἰσπέπαικε καὶ Πελοπιδῶν. ἄστυτος οἶκος κοὔτε βυσαύχην θεᾶς Δηοῦς σύνοικος, γηγενὴς βολβός, φίλοις ἑφθὸς βοηθῶν δυνατός ἐστ᾿ ἐπαρκέσαι. μάτην δὲ πόντου κυανέαις δίναις τραφεὶς ‖ φλεβὸς τροπωτὴρ πουλύπους ἁλοὺς βροτῶν πλεκταῖς ἀνάγκαις τῆς τροχηλάτου κόρης πίμπλησι λοπάδος στερνοσώματον κύτος.

5

64a

10

Ἀρχέστρατος (fr. 9 Olson–Sens = SH 137)· βολβῶν καὶ καυλῶν χαίρειν λέγω ὀξυβάφοισι ταῖς τ᾿ ἄλλαις πάσῃσι παροψίσι. 15

20

[65] Ἡρακλείδης ὁ Ταραντῖνος ἐν Συμποσίῳ (fr. 65 Guardasole)· βολβὸς καὶ κοχλίας καὶ ᾠὸν καὶ τὰ ὅμοια δοκεῖ σπέρματος εἶναι ποιητικὰ οὐ διὰ τὸ πολύτροφα εἶναι, ἀλλὰ διὰ τὸ ὁμοειδεῖς ἔχειν τὰς πρώτας φύσεις αὐτὰς τὰς δυνάμεις τῷ σπέρματι. Δίφιλος· | οἱ 64b βολβοὶ δύσπεπτοι μέν εἰσι, πολύτροφοι δὲ καὶ εὐστόμαχοι, ἔτι δὲ σμηκτικοὶ καὶ ἀμβλυντικοὶ ὄψεως διεγερτικοί τ᾿ ἀφροδισίων. ἡ δὲ παροιμία φησίν· οὐδέν σ᾿ ὀνήσει βολβὸς ἐὰν μὴ νεῦρ᾿ ἔχῃς.

25

διεγείρουσι δ᾿ ὄντως αὐτῶν πρὸς ἀφροδίσια οἱ βασιλικοὶ λεγόμενοι, οἳ καὶ κρείσσονες τῶν ἄλλων εἰσί· μεθ᾿ οὓς οἱ πυρροί. οἱ δὲ λευκοὶ καὶ Λιβυκοὶ σκιλλώδεις. χείρονες δὲ πάντων οἱ Αἰγύπτιοι. [66] αἱ δὲ βολβῖναι καλούμεναι εὐχυλότεραι μέν εἰσι τῶν βολβῶν, οὐ μὴν οὕτως εὐστόμαχοι διὰ τὸ γλυκάζον ἔχειν 〈τι〉· παχυντικαί γε ἱκανῶς εἰσι διὰ | τὴν πολλὴν σκληρότητα καὶ εὐέκκριτοι. 64c 2  ἀσυντάτοισι C γρ.E D B : ἀστύτοισι E Eust. Mus ‖ 3  καὶ del. Hertelius 4  κοὔτε Musurus : καὶ οὔτε C E D B : κοὐδὲ Kock | βυσαύχην D B Mus : βυσσαύχην C E ‖ 5  Δηοῦς Schweighäuser : Δηοῦν C* D B : Δροῦν E : Δηοῖ Musurus ‖ 8  βροτῶν C E D B Mus : βρόχων Porson ‖ 10  στερνοσώματον C E D B Mus : στερροσώματον Lobeck ‖ 16  πολύτροφα εἶναι ἀλλὰ διὰ τὸ om. E Mus ‖ 21  ἐὰν C E D B : ἂν Musurus ‖ 23  καὶ C D B Mus : δὲ E ‖ 26–7  ἔχειν 〈τι〉· παχυντικαί γε] ἔχειν τι· παχυντικαί τε Madvig, Kaibel : ἔχειν παχύ τι· καί γε C E D B Mus

144

deip nosop histae

μνημονεύει δὲ βολβίνης Μάτρων ἐν παρῳδίαις (fr. 3 Olson–Sens = SH 536)· σόγκους δ᾿ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ᾿ ὀνομήνω, μυελόεν βλάστημα, κάρη κομόωντας ἀκάνθαις, βολβίνας θ᾿, αἳ Ζηνὸς Ὀλυμπίου εἰσὶν ἀοιδοί, ἃς ἐν χέρσῳ θρέψε Διὸς παῖς ἄσπετος Ὄμβρος, λευκοτέρας χιόνος, ἰδεῖν ἀμύλοισιν ὁμοίας· τάων φυομένων ἠράσσατο πότνια Γαστήρ. |

5

5

[67] ὅτι Νίκανδρος (fr. 88 Schneider) Μεγαρῆας βολβοὺς ἐπαινεῖ. Θεόφραστος δ᾿ ἐν ἑβδόμῳ Φυτικῶν (HP 7.13.8), ἐνιαχοῦ, φησίν, οὕτω γλυκεῖς εἰσιν οἱ βολβοὶ ὥστε καὶ ὠμοὺς ἐσθίεσθαι, ὥσπερ ἐν τῇ Ταυρικῇ Χερρονήσῳ. τὰ αὐτὰ ἱστορεῖ καὶ Φαινίας (fr. 45 Wehrli = fr. 50 Engels). ἔστι δὲ καὶ γένος, φησί (Thphr. HP 7.13.8), βολβῶν ἐριοφόρων ὃ φύεται ἐν αἰγιαλοῖς, ἔχει δὲ τὸ ἔριον ὑπὸ τοὺς πρώτους χιτῶνας, ὥστε ἀνὰ μέσον εἶναι τοῦ ἐδωδίμου τοῦ ἐντὸς καὶ τοῦ ἔξω. ὑφαίνεται δ᾿ ἐξ αὐτοῦ καὶ πόδεια καὶ ἄλλα ἱμάτια, ὡς καὶ Φαινίας φησί. τὸ δὲ ἐν Ἰνδοῖς τριχῶδές ἐστι. περὶ 64e δὲ | τῆς τῶν βολβῶν σκευασίας Φιλήμων (fr. 113) φησί·

64d

τὸν βολβόν, εἰ βούλει, σκόπει ὅσα δαπανήσας εὐδοκιμεῖ· τυρόν, μέλι, σήσαμον, ἔλαιον, κρόμυον, ὄξος, σίλφιον. αὐτὸς δ᾿ ἐφ᾿ αὑτοῦ ᾿στι πονηρὸς καὶ πικρός. Ἡρακλείδης δ᾿ ὁ Ταραντῖνος (fr. 66 Guardasole) τοῦ συμποσίου περιγράφων τοὺς βολβούς φησι· περιγράφειν δεῖ τὴν πολλὴν βρῶσιν καὶ μάλιστα τῶν ἐχόντων ὅλκιμόν τι καὶ γλίσχρον, οἷον ᾠῶν, βολβῶν, ἀκροκωλίων, κοχλιῶν καὶ τῶν ὁμοίων· ἐπιμένει 64f γὰρ τῇ κοιλίᾳ πλείονας χρόνους | καὶ ἐμπλεκόμενα παρακατέχει τὰ ὑγρά.

64c  Eust. p. 1094.47 = IV.12.19–20 | 64c  Eust. p. 1053.9–11 = III.829.6–8 7  ἰδεῖν C E D B Eust. Mus : ἰδέειν Brunck ‖ 12  ὥσπερ C D B : ὥσπερ καὶ E Mus : καθάπερ Thphr. | Χερρονήσῳ Thphr. : Χεροννησ C : Χεροννη E : Χερονήσῳ D B : Χερροννή Musurus ‖ 14  βολβῶν, Θεόφραστος C E D B Mus : Θεόφραστος ut glossam delevi ‖ 22  ᾿στι C E D B Mus : ᾿στιν Brunck

10

15

20

25

145

ii 64c–65b

[68] κίχλαι. καὶ τούτων ἦσαν καὶ ἄλλων ὀρνίθων ἀγέλαι ἐν τοῖς προπόμασι. Τηλεκλείδης (fr. 1.12)· ὀπταὶ δὲ κίχλαι μετ᾿ ἀμητίσκων ἐς τὸν φάρυγγ᾿ εἰσεπέτοντο. 5

Συρακούσιοι δὲ τὰς κίχλας κιχήλας λέγουσιν. Ἐπίχαρμος (fr. 155)· τάς τ᾿ ἐλαιοφιλοφάγους κιχήλας.

10

15

20

μέμνηται τούτων καὶ Ἀριστοφάνης ἐν Νεφέλαις (339). τρία δὲ γένη κιχλῶν Ἀριστοτέλης (fr. 181 Gigon) εἶναι ἱστορεῖ, ‖ ὧν τὴν 65a πρώτην καὶ μεγίστην κίσσῃ πάρισον εἶναι, ἣν καὶ καλεῖσθαι ἰξοφάγον, ἐπειδὴ ἰξὸν ἐσθίει· τὴν δὲ 〈δευτέραν〉 τῷ κοσσύφῳ ἴσην, ἣν ὀνομάζεσθαι τριχάδα· τὴν δὲ τρίτην ἐλαχίστην τῶν προειρημένων οὖσαν ἰλλάδα ὀνομάζεσθαι· οἱ δὲ τυλάδα λέγουσιν, ὡς Ἀλέξανδρος ἱστορεῖ ὁ Μύνδιος (fr. I.4 Wellmann)· ἣν καὶ συναγελαστικὴν εἶναι καὶ νεοττεύειν ὡς καὶ τὰς χελιδόνας. ὅτι | τὸ εἰς Ὅμηρον ἀναφερόμενον ἐπύλλιον, ἐπιγραφόμενον δὲ 65b Ἐπικιχλίδες, ἔτυχε ταύτης τῆς προσηγορίας διὰ τὸ τὸν Ὅμηρον ᾄδοντα αὐτὸ τοῖς παισὶ κίχλας δῶρον λαμβάνειν, ἱστορεῖ Μέναιχμος ἐν τῷ Περὶ Τεχνιτῶν (FGrH 131 F 3). [69] συκαλίδες. Ἀλέξανδρος ὁ Μύνδιος (fr. I.5 Wellmann) ἱστορεῖ· ἅτερος τῶν αἰγιθαλῶν ὑφ᾿ ὧν μὲν ἔλαιον καλεῖται, ὑπὸ δέ τινων πιρία· συκαλὶς δ᾿ ὅταν ἀκμάζῃ τὰ σῦκα. δύο δ᾿ εἶναι γένη αὐτοῦ, συκαλίδα καὶ μελαγκόρυφον. Ἐπίχαρμος (fr. 42.3)· ἀγλαὰς συκαλλίδας.

25

καὶ πάλιν (fr. 85)·

64f, 65b  Eust. p. 1934.15, 17–20 = ii.290.19–20, 21–5 947.8–10 = III.513.17–21

|

64f–5a*  Eust. p.

3  ἀμητίσκων C : ἀμετίσκων E Mus* : ἀ[. 2–3 .]τίσκων D B | φάρυγγ᾿ C E D B Mus : φάρυγ᾿ Pierson ‖ 11  〈δευτέραν〉 addidi ‖ 21  αἰγιθαλῶν Cs Es Ds Bs : αἰγιθηλῶν C E D B : αἰγιθαλλῶν Musurus | ἔλαιον C E D B : ἐλαιὸς Musurus 22  πιρία C E D B : πιρίας Musurus : πυρρίας Salmasius ‖ 24  συκαλλίδας Musurus et 9.398d, cf. infra Ἐπίχαρμος διὰ δυεῖν εἴρηκεν : συκαλίδας C E D B

146

deip nosop histae

ἦν δ᾿ ἐρῳδιοὶ μακροκαμπυλαύχενες τέτρακές τε σπερματολόγοι κἀγλααὶ συκαλλίδες. | 65c ἁλίσκονται δ᾿ αὗται τῷ τῶν σύκων καιρῷ, διὸ βέλτιον ὀνομάζοιτ᾿

ἂν δι᾿ ἑνὸς λ̄· διὰ δὲ τὸ μέτρον Ἐπίχαρμος διὰ δυεῖν εἴρηκε. [70] σπίνοι. Εὔβουλος (fr. dub. 148 ~ Ephipp. fr. 3.4–11)·

65d

Ἀμφιδρομίων ὄντων, ἐν οἷς νομίζεται ὀπτᾶν τε τυροῦ Χερροννησίτου τόμον ἕψειν τ᾿ ἐλαίῳ ῥάφανον ἠγλαϊσμένην πνίγειν τε παχέων ἀρνίων στηθύνια τίλλειν τε φάττας καὶ κίχλας ὁμοῦ σπίνοις | ὁμοῦ τε χναύειν μαινίσι σηπίδια πιλοῦν τε πολλὰς πλεκτάνας † ἐπιστρέφειν πίνειν τε πολλὰς κύλικας εὐζωρεστέρους.

5

5/8

10

7/10

[71] κόψιχοι. Νικόστρατος (fr. *4) ἢ Φιλέταιρος· (Α.) τί οὖν ἀγοράζω; φράζε γάρ. (Β.) μὴ πολυτελῶς ἀλλὰ καθαρείως, δασύποδα, ἐὰν περιτύχῃς, ἀγόρασον καὶ νηττία, ὁπόσα σὺ βούλει, καὶ κίχλας καὶ κοψίχους, ὀρνιθάριά τε τῶν ἀγρίων τούτων συχνά. (Α.) χαίρειν. |

15

5

65b  Eust. p. 1110.55 = IV.67.20–1 | 65b  Eust. p. 1038.24 = III.787.2–3 65c*  Eust. p. 1964.23–4 = ii.326.42–3 | 65d*  Eust. p. 1063.39 = III.860.9–11 1  μακροκαμπυλαύχενες Eust. et 9.398d : μακροκαμπυλαύχεν() C E : μακροκαμπυλαύχενας (structura mutata) Eust.(2) : μακροκαμπυλαύχενοι D B Mus ‖ 2  τέτρακές C E D B Mus : τέτραγές 9.398d | συκαλλίδες Musurus, cf. infra Ἐπίχαρμος διὰ δυεῖν εἴρηκεν : συκαλίδες C E D B ‖ 5  Εὔβουλος· 〈… Ἔφιππος·〉 Schweighäuser ‖ 7  Χερροννησίτου C E B : Χεροννησίτου D Mus et 9.370d C E B : Χερρονησίτου 9.370d A | τόμον C E D B Mus : τόμους 9.370d C E B : τυροὺς 9.370d A ‖ 11  ὁμοῦ C E D B Eust. Mus : κοινῇ 9.370d | μαινίσι C E D B Eust. Mus : μαινίσιν Dindorf : τευθίσιν 9.370d ‖ 12  πιλοῦν τε C Mus : πιλ() τε E : πιλοῦντ(αι) B : πιλοῦντας D : πιλεῖν τε 9.370c | ἐπιστρέφειν C D B : ἐπιστρεφ(ῶς) E : ἐπιστρεφῶς Mus : ἐπιστρόφως 9.370d ‖ 13  εὐζωρεστέρους C E D B Mus : εὐζωρεστέρας 9.370d : εὐζωρεστέρου Desrousseaux 14  Φιλέταιρος C Mus : Φιλέτρος E : Φιλέτινος D* B* : Νικόστρατος ἢ Φιλέταιρος 〈ἐν Ἀντύλλῳ〉 Schweighäuser, cf. 3.108c, 118d ‖ 20  χαίρειν C E D B Mus : χάριεν Casaubon

20

ii 65b–66a

147

Ἀντιφάνης (fr. 295) δὲ καὶ ψᾶρας ἐν τοῖς βρώμασι καταλέγει·

5

65e

μέλι, πέρδικες, φάτται, νῆτται, χῆνες, ψᾶρες, κίττα, κολοιός, κόψιχος, ὄρτυξ, ὄρνις θήλεια. πάντων ἡμᾶς λόγον ἀπαιτεῖς καὶ οὐδ᾿ ὁτιοῦν ἔξεστιν εἰπεῖν ἀνυπεύθυνον. ὅτι τὸ στρουθάριον παρ᾿ ἄλλοις τε καὶ δὴ καὶ παρ᾿ Εὐβούλῳ (fr. 120)·

10

15

20

25

περδίκια λαβὲ τέτταρ᾿ ἢ καὶ πέντε, δασύποδας τρεῖς, στρουθάριά θ᾿ οἷον ἐντραγεῖν, ἀκανθυλλίδας βιττάκους σπινία κερχνῇδας τά τ᾿ | ἄλλ᾿ ἅττ᾿ ἂν ἐπιτύχῃς.

65f

[72] ἐγκέφαλοι χοίρειοι. τούτων ἡμᾶς ἐσθίειν οὐκ εἴων οἱ φιλόσοφοι φάσκοντες τοὺς αὐτῶν μεταλαμβάνοντας ἶσον καὶ κυάμων † τρώγειν κεφαλῶν τε οὐ τοκήων μόνον ἀλλὰ καὶ τῶν ἄλλων βεβήλων· οὐδένα γοῦν τῶν ἀρχαίων βεβρωκέναι διὰ τὸ τὰς αἰσθήσεις ἁπάσας σχεδὸν ἐν αὐτῷ εἶναι. Ἀπολλόδωρος δ᾿ ὁ Ἀθηναῖος (FGrH 244 F 246) οὐδ᾿ ὀνομάζειν τινὰ τῶν παλαιῶν φησιν ἐγκέφαλον· ‖ καὶ Σοφοκλέα γοῦν ἐν Τραχινίαις (781–2) ποιήσαντα 66a τὸν Ἡρακλέα ῥιπτοῦντα τὸν Λίχαν ἐς θάλασσαν οὐκ ὀνομάσαι ἐγκέφαλον ἀλλὰ λευκὸν μυελὸν ἐκκλίνοντα τὸ μὴ ὀνομαζόμενον· κόμης δὲ λευκὸν μυελὸν ἐκραίνει, μέσου κρατὸς διασπαρέντος αἵματός θ᾿ ὁμοῦ, καίτοι τἄλλα διαρρήδην ὀνομάσαντα. καὶ Εὐριπίδης (Tr. 1173–7) δὲ τὴν Ἑκάβην θρηνοῦσαν εἰσαγαγὼν τὸν Ἀστυάνακτα ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων ῥιφέντα φησί·

65f–6c  Eust. p. 757.40–8 = II.735.3–14 8  στρουθάριον Cs Es Mus : στρουθάρια C E D B ‖ 16  〈εἰς〉 τοὺς Desrousseaux τοὺς αὐτῶν μεταλαμβάνοντας C D B Mus : τοὺς αὐτῶν μεταλαμβάνοντες E : μεταλαμβάνειν αὐτοῦ (structura mutata) Eust. : ut glossam del. Wilamowitz 28  ῥιφέντα C : ῥιφέντ D B : ῥιφθέντ(α) E : ῥιφθέντα Musurus

148

66b

deip nosop histae

δύστηνε, κρατὸς ὥς σ᾿ ἔκειρεν ἀθλίως | τείχη πατρῷα, Λοξίου πυργώματα, ὃν πόλλ᾿ ἐκήπευσ᾿ ἡ τεκοῦσα βόστρυχον φιλήμασί τ᾿ ἔδωκεν, ἔνθεν ἐκγελᾷ ὀστέων ῥαφέντων φόνος, ἵν᾿ αἰσχρὰ μὴ λέγω.

1175 5

ἔχει δὲ ἐπίστασιν ἡ τῶν ποιημάτων τούτων ἐκδοχή· καὶ γὰρ Φιλοκλῆς (TrGF 24 F 5) τε ἐγκέφαλόν φησιν· οὐδ᾿ ἂν ἐγκέφαλον ἔσθων λίποι. καὶ Ἀριστοφάνης (Ra. 134)· ἀπολέσαιμ᾿ ἂν ἐγκεφάλου θρίω δύο.

10

66c καὶ ἄλλοι. λευκὸν οὖν ἂν εἴη μυελὸν εἰρηκὼς | Σοφοκλῆς ποιητι-

κῶς, Εὐριπίδης δὲ τὸ τῆς προσόψεως εἰδεχθὲς καὶ αἰσχρὸν οὐχ αἱρούμενος ἐναργῶς ἐμφανίσαι ἐδήλωσεν ὡς ἐβούλετο. ὅτι δ᾿ ἱερὸν ἐνόμιζον τὴν κεφαλὴν δῆλον ἐκ τοῦ καὶ κατ᾿ αὐτῆς ὀμνύειν καὶ τοὺς γινομένους ἀπ᾿ αὐτῆς πταρμοὺς προσκυνεῖν ὡς ἱερούς. ἀλλὰ μὴν καὶ τὰς συγκαταθέσεις βεβαιοῦμεν τῇ ταύτης ἐπινεύσει, ὡς καὶ ὁ Ὁμηρικὸς Ζεύς φησιν (Il. 1.524)·

15

εἰ δ᾿ ἄγε τοι κεφαλῇ ἐπινεύσομαι. [73] ὅτι εἰς τὸ πρόπομα καὶ ταῦτα ἐνεβάλλοντο· πέπερι, | 66d φυλλίς, σμύρνα, κύπειρον, μύρον Αἰγύπτιον. Ἀντιφάνης (fr. 274)·

ἂν μὲν ἄρα πέπερι τις φέρῃ πριάμενος, στρεβλοῦν γράφουσι τοῦτον ὡς κατάσκοπον. πάλιν (fr. 275)· νῦν δεῖ περιϊόντα πέπερι καὶ καρπὸν βλίτου 65f–6c  Eust. p. 757.40–8 = II.735.3–14 4  φιλήμασί C E D B : φιλήμασίν Eur. et Musurus ‖ 5  ῥαφέντων E D B Mus : ῥαφέντ C : ῥαγέντων Eur. et Eust. | λέγω C E D B Mus et Eur. : στέγω Diggle 6  ἐπίστασιν E : ἐπιστασίαν C D B Mus ‖ 8  ἐγκέφαλον vel ἐγκεφάλον D B Mus : ἐγκέον C : ἐγκε E : ἐγκεφάλων Eust. ‖ 10  ἀπολέσαιμ᾿ E Mus et Ar. : ἀπολέσσι μ᾿ C D B ‖ 12  δὲ Kaibel : τε C E D B Mus ‖ 21  τις φέρῃ πριάμενος C E D B Mus : πριάμενός τις εἰσφέρῃ Dobree ‖ 22  γράφουσι D B Mus : γράφη C : γράφυ E ‖ 24  περιϊόντα C E D B Mus : περιόντα Dindorf

20

ii 66a–67a

149

ζητεῖν. Εὔβουλος (fr. 125)· κόκκον λαβοῦσα Κνίδιον ἢ τοῦ πεπέριδος τρίψασ᾿ ὁμοῦ σμύρνῃ διάπαττε τὴν ὁδόν. 5

Ὠφελίων (fr. 3)· Λιβυκὸν πέπερι, θυμίαμα καὶ βιβλίον | Πλάτωνος ἐμβρόντητον.

66e

Νίκανδρος Θηριακοῖς (875–7)· 10

15

20

25

ἢ καὶ λεπτοθρίοιο πολύχνοα φύλλα κονύζης. πολλάκι δ᾿ ἢ πέπεριν κόψας νέον ἢ ἀπὸ Μήδων κάρδαμον. Θεόφραστος ἐν Φυτῶν Ἱστορίᾳ (HP 9.20.1)· τὸ πέπερι καρπὸς μέν ἐστι, διττὸν δὲ αὐτοῦ τὸ γένος· τὸ μὲν στρογγύλον ὥσπερ ὀρόβου κέλυφος, ὑπέρυθρον, τὸ δὲ πρόμηκες, μέλαν, σπερμάτια μηκωνικὰ ἔχον. ἰσχυρότερον δὲ πολὺ τοῦτο θατέρου, θερμαντικὰ δὲ ἄμφω· διὸ καὶ πρὸς τὸ κώνειον βοηθεῖ ταῦτα. ἐν δὲ τῷ Περὶ Πνιγμοῦ (fr. 347a) γράφει· ἡ δὲ τούτων | ἀνάκτησις ὄξους ἐγχύσει καὶ πεπέρι- 66f δος ἢ κνίδης καρπῷ τριφθείσης. τοῦτο δ᾿ ἡμᾶς τηρῆσαι δεῖ, ὅτι οὐδέτερον ὄνομα οὐδέν ἐστι παρὰ τοῖς Ἕλλησιν εἰς ῑ λῆγον, εἰ μὴ μόνον τὸ μέλι· τὸ γὰρ πέπερι καὶ κόμμι καὶ κοῖφι ξενικά. [74] ἔλαιον. Σαμιακοῦ ἐλαίου μνημονεύει Ἀντιφάνης (fr. *212) ἢ Ἄλεξις (fr. *245)· οὑτοσὶ δέ σοι τοῦ λευκοτάτου πάντων ἐλαίου Σαμιακοῦ ἐστι μετρητής. Καρικοῦ δὲ Ὠφελίων (fr. 5)· ‖ ἐλαίῳ Καρικῷ 3  Κνίδιον Musurus : Κνίδειον C E D B | πεπέριδος Cs Es Mus : πεπέριος C E D B ‖ 8  Θηριακοῖς E Mus : Θηριακ() C : Θηριακῶν D B ‖ 13  ὀρόβου C E D B Mus : ὄροβος, Thphr. ‖ 14  κέλυφος 〈ἔχον〉 … ὑπέρυθρον Thphr. ‖ 21  Σαμιακοῦ C : Σαμικοῦ E D B Mus ‖ 24  Σαμιακοῦ C : Σαμικοῦ E D B Mus ‖ 25  ἐστι C E D B Mus : ἐστιν Casaubon

67a

150

deip nosop histae

ἀλείφεται. Ἀμύντας ἐν Σταθμοῖς Περσικοῖς (FGrH 122 F 4) φησι· φέρει τὰ ὄρη τέρμινθον καὶ σχῖνον καὶ κάρυα τὰ Περσικά, ἀφ᾿ ὧν ποιοῦσι τῷ βασιλεῖ ἔλαιον πολύ. Κτησίας δ᾿ ἐν Καρμανίᾳ (FGrH 688 F 38) φησὶ γίνεσθαι ἔλαιον ἀκάνθινον ᾧ χρῆσθαι βασιλέα· ὃς καὶ καταλέγων ἐν τῷ Περὶ τῶν κατὰ τὴν Ἀσίαν Φόρων (FGrH 688 F 53) πάντα τὰ τῷ βασιλεῖ παρασκευαζόμενα ἐπὶ τὸ δεῖπνον οὔτε πεπέρεως μέμνηται οὔτε ὄξους,

5

ὃ μόνον ἄριστόν ἐστι τῶν ἡδυσμάτων. (adesp. com. fr. *104) 67b ἀλλὰ μὴν οὐδὲ Δίνων ἐν τῇ | Περσικῇ Πραγματείᾳ (FGrH 690 F 10

23a), ὅς γέ φησι καὶ ἅλας Ἀμμωνιακὸν ἀπ᾿ Αἰγύπτου ἀναπέμπεσθαι βασιλεῖ καὶ ὕδωρ ἐκ τοῦ Νείλου. ἐλαίου δὲ τοῦ ὠμοτριβοῦς καλουμένου μνημονεύει Θεόφραστος ἐν τῷ Περὶ Ὀδμῶν (15–16) φάσκων αὐτὸ γίνεσθαι ἐκ τῶν φαυλιῶν ἐλαιῶν καὶ ἐξ ἀμυγδάλων. τοῦ δὲ ἐν Θουρίοις γινομένου ἐλαίου ὡς διαφόρου μνημονεύει Ἄμφις (fr. 40.1)·

15

ἐν Θουρίοις τοὔλαιον, ἐν Γέλᾳ φακῆ. [75] γάρος. Κρατῖνος (fr. 312)· | 67c

ὁ τάλαρος ὑμῶν διάπλεως ἔσται γάρου. Φερεκράτης (fr. 188)· ἀνεμολύνθη τὴν ὑπήνην τῷ γάρῳ. Σοφοκλῆς Τριπτολέμῳ (fr. 606.1)· τοῦ ταριχηροῦ γάρου.

67a  Eust. p. 1552.30–1 = i.239.30–1 | 67a–b  Eust. p. 1500.1–2 = i.170.4–5 ‖ 5  τὸν ante βασιλέα praeb. Eust. 2  φέρει C Mus : φέρ() E : φέρη D B 6  τούτῳ βιβλίῳ post Φόρων praeb. C E D B : τρίτῳ βιβλίῳ Musurus : ut glossam (rectius τῷ αὐτῷ βιβλίῳ) delevi ‖ 10  Δίνων Desrousseaux, cf. 4.146c A, 11.503f A, 12.514a A, etc. : Δείνων C E D B Mus ‖ 12  βασιλεῖ] rectius 〈τῷ〉 βασιλεῖ ‖ 13  μνημονεύει C D B : μέμνηται E Mus ‖ 14  φαυλιῶν Thphr. : φαύλων C E D B Mus ‖ 17  φακῆ C E D B Mus : φακοί 1.30b ‖ 19  ὑμῶν C E D B : ἠμῶν Musurus : ὑμῖν Poll. 6.65 ‖ 22  Τριπτολέμῳ Musurus : Τριπτολέμ() C E : Τριπτολέμου D B

20

ii 67a–67e

151

Πλάτων (fr. 215)· ἐν σαπρῷ γάρῳ βάπτοντες ἀποπνίξουσί με. ὅτι δ᾿ ἀρσενικόν ἐστι τοὔνομα Αἰσχύλος (fr. 211) δηλοῖ εἰπών· 5

καὶ τὸν ἰχθύων γάρον. [76] ὄξος. τοῦτο μόνον Ἀττικοὶ τῶν ἡδυσμάτων ἦδος καλοῦσι. κάλλιστον δ᾿ ὄξος εἶναί φησι Χρύσιππος ὁ φιλόσοφος (xxviii fr. 14, SVF iii.200) τό τε Αἰγύπτιον καὶ τὸ Κνίδιον. Ἀριστοφάνης | δ᾿ ἐν 67d Πλούτῳ φησίν (720)·

10

ὄξει διέμενος Σφηττίῳ. Δίδυμος (5.43, p. 76 Schmidt) δ᾿ ἐξηγούμενος τὸ ἰαμβεῖόν φησιν· ἴσως διότι οἱ Σφήττιοι ὀξεῖς. μνημονεύει δέ που καὶ τοῦ ἐκ Κλεωνῶν ὄξους ὡς διαφόρου (Ar. fr. 709)· ἐν δὲ Κλεωναῖς ὀξίδες εἰσι.

15

καὶ Δίφιλος (fr. 96)· (Α.) δειπνεῖ τε καταδύς, πῶς δοκεῖς, Λακωνικῶς, ὄξους δὲ κοτύλην. (Β.) πάξ. (Α.) τί πάξ; ὀξὶς μέτρον χωρεῖ τοσοῦτο τῶν Κλεωναίων. Φιλωνίδης (fr. 9)·

20

τὰ καταχύσματ᾿ αὐτοῖσιν ὄξος οὐκ ἔχει. | ὁ δὲ Ταραντῖνος Ἡρακλείδης ἐν τῷ Συμποσίῳ (fr. 67 Guardasole) 67e φησί· τὸ ὄξος τινὰ τῶν ἐκτὸς συνιστάνει, παραπλησίως δὲ καὶ τὰ ἐν κοιλίᾳ, τὰ 〈δ᾿〉 ἐν τῷ ὄγκῳ διαλύει, διὰ τὸ δηλονότι διαφόρους

67c, 68b  Eust. p. 1148.25–7 = IV.195.2–5 6  ἦδος Casaubon, cf. Poll. 6.65 τὸ δ’ ὄξος καὶ ἦδος ἐκάλουν : εἶδος C E D B Mus, cf. Macrob. 7.8.8 species ‖ 14  ὀξίδες Casaubon : ὀξίτιδές (v.ll. ὀξίτ- et ὀξίδ- in unam confusas) E D B : ὀξύτιδές C Mus ‖ 19  Φιλωνίδης Musurus : Φιλονίδης C E D B ‖ 20  καταχύσματ᾿ C E D B Mus : καταχύσματα Boissonade ‖ 24  〈δ᾿〉 add. Dalechamp (autem)

152

deip nosop histae

ἐν ἡμῖν μίγνυσθαι χυμούς. ἐθαυμάζετο δὲ καὶ τὸ Δεκελικὸν ὄξος. Ἄλεξις (fr. 286)· τέτταρας κοτύλας ἀναγκάσας με μεστὰς αὐτοῦ σπάσαι ὄξους Δεκελικοῦ δι᾿ ἀγορᾶς μέσης ἄγεις.

5

67f λεκτέον δὲ ὀξύγαρον διὰ τοῦ ῡ, καὶ τὸ δεχόμενον | αὐτὸ ἀγγεῖον

ὀξύβαφον· ἐπεὶ καὶ Λυσίας ἐν τῷ Κατὰ Θεοπόμπου Αἰκίας (fr. 154 Carey) εἴρηκεν· ἐγὼ δ᾿ ὀξύμελι πίνω. οὕτως οὖν ἐροῦμεν καὶ ὀξυρόδινον. [77] ὅτι ἀρτύματα εὕρηται παρὰ Σοφοκλεῖ (fr. *675)·

10

καὶ βορᾶς ἀρτύματα. καὶ παρ᾿ Αἰσχύλῳ (fr. 306)· διαβρέχεις τἀρτύματα. καὶ Θεόπομπος (FGrH 115 F 263b) δέ φησι· πολλοὶ μὲν ἀρτυμάτων μέδιμνοι, πολλοὶ δὲ σάκκοι καὶ θύλακοι βιβλίων καὶ τῶν ἄλλων ἁπάντων τῶν χρησίμων πρὸς τὸν βίον. τὸ δὲ ῥῆμα κεῖται παρὰ Σοφοκλεῖ (fr. dub. 1122 = Sophil. fr. dub. 11)· ‖ 68a

15

ἐγὼ μάγειρος ἀρτύσω σοφῶς. Κρατῖνος (fr. 336)· γλαῦκον οὐ πρὸς παντός ἐστιν ἀρτῦσαι καλῶς. Εὔπολις (fr. 365)· ὄψῳ πονηρῷ πολυτελῶς ἠρτυμένῳ. ὅτι ἀρτύματα ταῦτα καταλέγει που Ἀντιφάνης (fr. 140)·

1  Δεκελικὸν E D B, cf. Alex. fr. 286.3 infra : rectius Δεκελεικὸν C Mus 3  τέτταρας κοτύλας C E D B Mus : κοτύλας τέτταρας Brunck ‖ 5  Δεκελικοῦ C E D B : Δεκελεικοῦ Musurus ‖ 6  ὀξύγαρον] ὀξύγαρ` E : ὀξὺ γὰρ D B Mus : ὅτι γὰρ C ‖ 12  Αἰσχύλῳ Musurus : Αἰσχυλ C D B : Αἰσχύλου E ‖ 14  πολλοὶ μὲν ἀρτυμάτων Longin. 43.2 : πολλοὶ μὲν ἀρτύματος Epc Mus : πολλὰ μὲν ἀρτύματα C Eac D B ‖ 15  καὶ θύλακοι Musurus, cf. Longin. 43.2 θύλακοι καὶ σάκκοι καὶ χύτραι : καὶ θύλακες C* : καὶ θύλ(κ) E : καὶ θύλκ() D B 17  Σοφοκλεῖ D B Mus : Σοφο() C E : Σωφ〈ίλῳ ἐν Ἀνδρ〉οκλεῖ Valckenaer

20

ii 67 e –68c

153

ἀσταφίδος, ἁλῶν, σιραίου, σιλφίου, τυροῦ, θύμου, σησάμου, νίτρου, κυμίνου, ὀριγάνου, βοτανίων, ὄξους, ἐλαῶν, εἰς ἀβυρτάκην χλόης, καππάριδος, ᾠῶν, ταρίχους, καρδάμων, θρίων, ὀποῦ. | 5

ὅτι οἴδασιν οἱ παλαοὶ τὸ Αἰθιοπικὸν καλούμενον κύμινον. 68b ὅτι εἴρηται ἀρσενικῶς ὁ θύμος καὶ ὁ ὀρίγανος. Ἀναξανδρίδης (fr. 51)· ἀσφάραγον σχῖνόν τε τέμνων καὶ ὀρίγανον, ὃς δὴ σεμνύνει τὸ τάριχος ὁμοῦ μιχθεὶς κοριάννῳ.

10

Ἴων (eleg. fr. 28 West2)· αὐτὰρ ὅ γ᾿ ἐμμαπέως τὸν ὀρίγανον ἐν χειρὶ κεύθει. θηλυκῶς δὲ Πλάτων (fr. *169) ἢ Κάνθαρος· ἢ ᾿ξ Ἀρκαδίας οὕτω δριμυτάτην ὀρίγανον.

15

οὐδετέρως δ᾿ Ἐπίχαρμος (fr. 15) καὶ Ἀμειψίας (fr. 36). τὸν δὲ θύμον 68c ἀρσενικῶς | Νίκανδρος ἐν Μελισσουργικοῖς (fr. 92 Schneider). [78] ὅτι τοὺς πέπονας Κρατῖνος μὲν σικυοὺς σπερματίας κέκληκεν ἐν Ὀδυσσεῦσι (fr. 147)· (Α.) πώποτ᾿ εἶδές μοι τὸν ἄνδρα, παῖ, Λαέρτα φίλον; (Β.) ἐν Πάρῳ σικυὸν μέγιστον σπερματίαν ὠνούμενον.

20

Πλάτων Λαίῳ (fr. 65.1–4)· οὐχ ὁρᾷς ὅτι ὁ Μελέαγρος Γλαύκωνος ὢν μεγάλου γένους κόκκυξ ἠλίθιος περιέχεται |

67c, 68b  Eust. p. 1148.25–7 = IV.195.2–5 2  νίτρου C E D B Mus : λίτρου Poll. 6.66 ‖ 8  τέμνων C E Mus : τέμνον D B : τεμὼν Casaubon ‖ 9  μιχθεὶς Eust. : μιχθὲν C Mus : μιχθ E : μι[. 3–4 .] D* B 11  χειρὶ C E D B : χερὶ Musurus ‖ 12  〈ἐν Συμμαχίᾳ〉 post Κάνθαρος addendum est, cf. 7.312c, 314a ‖ 15  Μελισσουργικοῖς E Mus : Μελισσουργικ() C : Μελισσουργικῇ D B ‖ 18  πώποτ᾿ Musurus : πώποτε C E D B : ποῦ ποτ᾿ Runkel | παῖ C E D B Mus : παῖδα Erfurdt ‖ 22  Μελέαγρος C E D B Mus : μὲν Λέαγρος Clinton ‖ 23  περιέχεται C D B Mus : περιέχετο E : περιέρχεται Bedrot

154 68d

deip nosop histae

σικυοῦ πέπονος εὐνουχίου κνήμας ἔχων; Ἀναξίλας (fr. 35)· τὰ δὲ σφύρ᾿ ᾤδει μᾶλλον ἢ σικυὸς πέπων. Θεόπομπος (fr. 76)· μαλθακωτέρα πέπονος σικυοῦ μοι γέγονε.

Φαινίας (fr. 46 Wehrli = fr. 51 Engels)· βρωτὰ μὲν ἁπαλὰ 〈αὐτῷ〉 τῷ ᾿πικαρπίῳ σικυὸς καὶ πέπων ἄνευ τοῦ σπέρματος, πεττομένων δὲ τὸ περικάρπιον μόνον. κολοκύντη δὲ ὠμὴ μὲν ἄβρωτος, ἑφθὴ δὲ καὶ ὀπτὴ βρωτή. Διοκλῆς δ᾿ ὁ Καρύστιος ἐν πρώτῳ Ὑγιεινῶν (fr. 196 van der Eijk) φησιν ἑψανὰ ἄγρια εἶναι θρίδακα (ταύτης κρατί68e στην | τὴν μέλαιναν), κάρδαμον † ἀδριανόν † σίναπυ, κρόμμυον (τούτου εἶδος ἀσκαλώνιον καὶ γήτειον), σκόροδον, φύσιγγες, σικυός, πέπων, μήκων. καὶ μετ᾿ ὀλίγα· ὁ πέπων δ᾿ ἐστὶν εὐκαρδιώτερος καὶ εὐπεπτότερος. ἑφθὸς δ᾿ ὁ σικυὸς ἁπαλός, ἄλυπος, οὐρητικός. ὁ δὲ πέπων ἑψηθεὶς ἐν μελικράτῳ διαχωρητικώτερος. Σπεύσιππος δ᾿ ἐν τοῖς Ὁμοίοις (fr. 7 Tarán) τὸν πέπονα καλεῖ σικύαν. Διοκλῆς δὲ πέπονα ὀνομάσας οὐκέτι καλεῖ σικύαν. καὶ ὁ 68f Σπεύσιππος δὲ σικύαν εἰπὼν πέπονα οὐκ ὀνομάζει. | Δίφιλος δέ φησιν· ὁ πέπων εὐχυλότερός ἐστι καὶ ἐπικρατητικός, κακοχυλότερος δέ, ὀλιγότροφος δὲ καὶ εὔφθαρτος καὶ εὐεκκριτώτερος. [79] θρίδαξ. ταύτην Ἀττικοὶ θριδακίνην καλοῦσιν. Ἐπίχαρμος (fr. 156)·

5

10

15

20

θρίδακος ἀπολελεμμένας τὸν καυλόν. θριδακινίδας δ᾿ εἴρηκε Στράττις (fr. 71)· ‖

68d  Eust. p. 211.14–15 = I.322.1–2 3  σφύρ᾿ Dindorf : σφυρὰ C E D B Eust. Mus ‖ 7–8  〈αὐτῷ〉 τῷ ᾿πικαρπίῳ scripsi : 〈ἅμ᾿ ὅλῳ〉 τῷ ᾿πικαρπίῳ Desrousseaux, ducente Villebrun (〈ἅμα〉 τῷ περικαρπίῳ) : τῷ περικαρπίῳ Casaubon, cf. infra ‖ 8  πεττομένων Coraes : πεττόμενον C E D B Mus ‖ 11  εἶναι C : εἶησι E D B Mus* ‖ 12  ἀδριανόν C E B Mus : ἀδρυανόν D : κορίαννον Casaubon (κοριανὸν scripsit) : fort. Ἀδριατικόν ‖ 20  lac. post ἐπικρατητικός indic. Dindorf ‖ 25  θριδακινίδας D B, cf. v. 6 θριδακινίδων infra : θρινακινίδας C E : θριδακινήδας Musurus

25

155

ii 68 d– 69c

5

10

15

20

25

πρασοκουρίδες, αἳ κατ᾿ εὐφύλλους ἀνὰ κήπους πεντήκοντα ποδῶν ἴχνεσι βαίνετ᾿, ἐφαπτόμεναι ποδοῖν σατυριδίων μακροκέρκων, χοροὺς ἑλίσσουσαι παρ᾿ ὠκίμων πέταλα καὶ θριδακινίδων εὐόσμων τε σελίνων.

69a

5

Θεόφραστος (HP 7.4.5) δέ φησι· τῆς θριδακίνης ἡ λευκὴ γλυκυτέρα καὶ ἁπαλωτέρα. γένη δ᾿ αὐτῆς τρία, τὸ πλατύκαυλον καὶ 〈τὸ〉 στρογγυλόκαυλον καὶ τρίτον τὸ Λακωνικόν· αὕτη δ᾿ ἔχει τὸ μὲν φύλλον σκολυμῶδες, ὀρθὴ δὲ καὶ εὐαυξής, ἀπαράβλητός ἐστιν ἐκ τοῦ καυλοῦ. | τῶν δὲ πλατέων οὕτω τινὲς γίνονται πλατύκαυλοι 69b ὥστ᾿ ἐνίους καὶ θύραις χρῆσθαι κηπουρικαῖς. τῶν δὲ καυλῶν φησι (HP 7.2.4) κολουσθέντων ἡδίους τοὺς παλαιβλαστεῖς εἶναι. [80] Νίκανδρος δ᾿ ὁ Κολοφώνιος ἐν δευτέρῳ Γλωσσῶν (fr. 120 Schneider) βρένθιν λέγεσθαί φησι παρὰ Κυπρίοις θρίδακα, οὗ ὁ Ἄδωνις καταφυγὼν ὑπὸ τοῦ κάπρου διεφθάρη· Ἄμφις τε ἐν Ἰαλέμῳ (fr. 20) φησίν· ἐν ταῖς θριδακίναις ταῖς κάκιστ᾿ ἀπολουμέναις, ἃς εἰ φάγοι τις ἐντὸς ἑξήκοντ᾿ ἐτῶν, | ὁπότε γυναικὸς λαμβάνοι κοινωνίαν, στρέφοιθ᾿ ὅλην τὴν νύκτα μηδὲν πλέον ὧν βούλεται δρῶν, ἀντὶ τῆς ὑπουργίας τῇ χειρὶ τρίβων τὴν ἀναγκαίαν τύχην.

69c

5

καὶ Καλλίμαχος (fr. 478) δέ φησιν ὅτι ἡ Ἀφροδίτη τὸν Ἄδωνιν ἐν θριδακίνῃ κρύψειεν ἀλληγορούντων τῶν ποιητῶν ὅτι ἀσθενεῖς εἰσι

69e, c, b*  Eust. p. 1283.27–30 = IV.667.13–18 | 69c  Ael. VH 12.18 1  κατ᾿ εὐφύλλους C E D B Mus : καταφύλλους Valckenaer ‖ 9  〈τὸ〉 add. Meineke ‖ 11  ἀπαράβλητός C E D B Mus : καὶ ἀπαράβλαστός Thphr. 12  πλατέων C E D B Mus : πλατειῶν Thphr. ‖ 14  πάλαι βλαστεῖς vel παλαιβλαστεῖς C D B Mus : παλ()βλαστεῖς E : παλιμβλαστεῖς Thphr. 17  καταφυγὼν Schweighäuser, cf. Eust. καταφυγόντα (structura mutata) : καταφυγὸν C E D B : καταφαγὼν Musurus ‖ 20  φάγοι Musurus : φάγ C D B : φάγει E ‖ 21  λαμβάνοι E Mus : λαμβάνει C D B ‖ 22  νύκτα μηδὲν C E D B : νύκται μηδὲν Musurus : νύκτ᾿ ἂν οὐδὲ ἓν Meineke

156

deip nosop histae

πρὸς ἀφροδίσια οἱ συνεχῶς χρώμενοι θρίδαξι. καὶ Εὔβουλος δ᾿ ἐν Ἀστύτοις (fr. 13) φησί· 69d

μὴ παρατίθει μοι θριδακίνας, ὦ γύναι, | ἐπὶ τὴν τράπεζαν, ἢ σεαυτὴν αἰτιῶ· ἐν τῷ λαχάνῳ τούτῳ γάρ, ὡς λόγος, ποτὲ τὸν Ἄδωνιν ἀποθανόντα προὔθηκε Κύπρις· ὥστ᾿ ἐστὶ νεκύων βρῶμα.

5

5

Κρατῖνος (fr. 370) δέ φησι Φάωνος ἐρασθεῖσαν τὴν Ἀφροδίτην ἐν καλαῖς θριδακίναις αὐτὸν ἀποκρύψαι, Μαρσύας δ᾿ ὁ νεώτερος (FGrH 135–6 F 9) ἐν χλόῃ κριθῶν. Ἱππώνακτα (fr. 178 Degani) δὲ τετρακίνην τὴν θρίδακα καλεῖν Πάμφιλος ἐν Γλώσσαις (fr. XXXIV Schmidt) φησί, Κλείταρχος δὲ Φρύγας οὕτω καλεῖν. Ἴβυκος δ᾿ ὁ 69e Πυθαγόρειος (Lycus 57.2 D–K = FGrH 1110 F 4) | τὴν ἐκ Γενέσης φησι θρίδακα πλατύφυλλον, τετανήν, ἄκαυλον ὑπὸ μὲν τῶν Πυθαγορείων λέγεσθαι εὐνοῦχον, ὑπὸ δὲ τῶν γυναικῶν ἀστύτιδα· διουρητικοὺς γὰρ παρασκευάζει καὶ ἐκλύτους πρὸς τὰ ἀφροδίσια. ἐστὶ δὲ κρατίστη ἐσθίεσθαι. [81] Δίφιλος δέ φησιν ὡς ὁ τῆς θρίδακος καυλὸς πολύτροφός ἐστι καὶ δυσέκκριτος μᾶλλον τῶν φύλλων· ταῦτα δὲ πνευματικώτερά ἐστι καὶ τροφιμώτερα καὶ εὐεκκριτώτερα. κοινῶς μέντοι ἡ θρίδαξ εὐστόμαχος, ψυκτική, εὐκοίλιος, ὑπνω69f τική, εὔχυλος, ἐφεκτικὴ | τῆς πρὸς τὰ ἀφροδίσια ὁρμῆς. ἡ δὲ τρυφερωτέρα θρίδαξ εὐστομαχωτέρα καὶ μᾶλλον ὕπνον ποιοῦσα. ἡ δὲ σκληροτέρα καὶ ψαθυρὰ ἧττόν ἐστι καὶ εὐστόμαχος καὶ εὐκοίλιος, ὕπνον τε ποιεῖ. ἡ δὲ μέλαινα θρίδαξ ψύχει μᾶλλον εὐκοίλιός τέ ἐστι. καὶ αἱ μὲν θεριναὶ εὐχυλότεραι καὶ τροφιμώτεραι, αἱ δὲ φθινοπωριναὶ ἄτροφοι καὶ ἀχυλότεραι. ὁ δὲ καυλὸς τῆς θρίδακος ἄδιψος εἶναι δοκεῖ. θρίδαξ δ᾿ ἑψομένη ὁμοίως τῷ ἀπὸ κράμβης ἀσπαράγῳ ἐν λοπάδι, ὡς Γλαυκίας (fr. 162 Deichgräber) ἱστορεῖ, 69e, c, b*  Eust. p. 1283.27–30 = IV.667.13–18 6  προὔθηκε C E D B Mus : προὔθηκεν Dindorf ‖ 12  Ἴβυκος C E D B Mus : Λύκος Valckenaer, cf. 10.418e : Ἴκκος Desrousseaux, cf. Iambl. VP 267 13  ἐκ Γενέσης (i.e. τὸ Λακωνικόν, cf. 2.69a) scripsi, ducente Desrousseaux (ἐκ Γενεσαίας), cf. St.Byz. γ 48 Γενέση· πόλις Λακωνικῆς : ἐκ γενέσεώς C E D B Eust. Mus : ἔκ〈λυσιν ποιοῦσαν〉 γενέσεώς Diels, Bruhn ‖ 14  φη(σι) E : φασι C D B : del. Musurus ‖ 19  πνευματικώτερά] πνευματικώτρ C E : πνευστικώτερά D B Mus ‖ 28  Γλαυκίας C D B Mus : Γλαυκί(ας) E

10

15

20

25

ii 69c–70c

5

157

κρείττων τῶν ἄλλων ἑψητῶν λαχάνων. ἐν ἄλλοις δὲ Θεόφραστος (HP 7.1.2) ‖ ἐπίσπορά φησι καλεῖσθαι τευτλίον, θριδακίνην, 70a εὔζωμον, νᾶπυ, λάπαθον, κορίαννον, ἄνηθον, κάρδαμον. Δίφιλος δὲ κοινῶς φησιν εἶναι πάντα τὰ λάχανα ἄτροφα καὶ λεπτυντικὰ καὶ κακόχυλα, ἔτι τε ἐπιπολαστικὰ καὶ δυσοικονόμητα. θερινῶν δὲ λαχάνων Ἐπίχαρμος (fr. 157) μέμνηται. [82] κινάρα. ταύτην Σοφοκλῆς ἐν Κολχίσι (fr. 348) κυνάραν καλεῖ, ἐν δὲ Φοίνικι (fr. 718)· κύναρος ἄκανθα πάντα πληθύει γύην.

10

15

20

25

Ἑκαταῖος δ᾿ ὁ Μιλήσιος ἐν Ἀσίας Περιηγήσει (FGrH 1 F 291), εἰ | γνήσιον τοῦ συγγραφέως τὸ βιβλίον· Καλλίμαχος (fr. 437 = 70b Hecat. FGrH 1 T 15a = T 15a Fowler) γὰρ Νησιώτου αὐτὸ ἀναγράφει· ὅστις οὖν ἐστιν ὁ ποιήσας λέγει οὕτω· περὶ τὴν Ὑρκανίην θάλασσαν καλεομένην οὔρεα ὑψηλὰ καὶ δασέα ὕλῃσιν, ἐπὶ δὲ τοῖσιν οὔρεσιν ἄκανθα κυνάρα. καὶ ἑξῆς (Hecat. FGrH 1 F 292a)· Πάρθων πρὸς ἥλιον ἀνίσχοντα Χοράσμιοι οἰκοῦσι γῆν ἔχοντες καὶ πεδία καὶ οὔρεα· ἐν δὲ τοῖσιν οὔρεσι δένδρεα ἔνι ἄγρια, ἄκανθα κυνάρα, ἰτέα, μυρίκη. καὶ περὶ τὸν Ἰνδὸν δέ φησι (Hecat. FGrH 1 F 296) ποταμὸν γίνεσθαι τὴν κυνάραν. καὶ Σκύλαξ δὲ ἢ Πολέμων (fr. 92 Preller) γράφει· εἶναι δὲ τὴν γῆν ὑδρηλὴν | κρήνῃσι καὶ 70c ὀχετοῖσιν, ἐν δὲ τοῖς οὔρεσι πέφυκε κυνάρα καὶ βοτάνη ἄλλη. καὶ ἐν τοῖς ἑξῆς· ἐντεῦθεν δὲ ὄρος παρέτεινε τοῦ ποταμοῦ καὶ ἔνθεν καὶ ἔνθεν ὑψηλόν τε καὶ δασὺ ἀγρίῃ ὕλῃ καὶ ἀκάνθῃ κυνάρᾳ. Δίδυμος δ᾿ ὁ γραμματικὸς (8.10, p. 242 Schmidt) ἐξηγούμενος παρὰ τῷ Σοφοκλεῖ (fr. 718, supra) τό· κύναρος ἄκανθα, μήποτε, φησί, τὴν κυνόσβατον λέγει διὰ τὸ ἀκανθῶδες καὶ τραχὺ εἶναι τὸ φυτόν· καὶ γὰρ ἡ Πυθία ξυλίνην κύνα (Delphi oracle L83 Fontenrose) αὐτὸ εἶπε, καὶ ὁ Λοκρὸς χρησμὸν λαβὼν ἐκεῖ πόλιν

70a, c–d, e, 71b–c*  Eust. p. 1822.16–20, 23–7 = ii.148.21–5, 29–34 1  ἑψητῶν Casaubon : ἑψετῶν C E D B Mus ‖ 7  Κολχίσι Casaubon : Κοχλίσι C E D B Mus ‖ 14  καλεομένην C D B Mus : καλουμένην E ‖ 22  τοῦ ποταμοῦ τοῦ Ἰνδοῦ C : τοῦ Ἰνδοῦ om. E B Mus, add. Emg Ds rubr.Bs ‖ 29  χρησμὸν Eust. et Mus : χρησμὸς C Emg D B : χρηαμὸς E

158

deip nosop histae

70d οἰκίζειν, ὅπου ἂν ὑπὸ ξυλίνης | κυνὸς δηχθῇ, καταμυχθεὶς τὴν

κνήμην ὑπὸ κυνοσβάτου ἔκτισε τὴν πόλιν. ἐστὶ δὲ ὁ κυνόσβατος μεταξὺ θάμνου καὶ δένδρου, ὥς φησι Θεόφραστος (HP 3.18.4), καὶ τὸν καρπὸν ἔχει ἐρυθρόν, παραπλήσιον τῇ ῥοιᾷ. ἔχει δὲ καὶ τὸ φύλλον ἀγνῶδες. [83] Φαινίας δ᾿ ἐν πέμπτῳ Περὶ Φυτῶν (fr. 38 Wehrli = fr. 43 Engels) κάκτον Σικελικήν τινα καλεῖ, ἀκανθῶδες φυτόν, ὡς καὶ Θεόφραστος ἐν ἕκτῳ Περὶ Φυτῶν (HP 6.4.10–11)· ἡ δὲ κάκτος καλουμένη περὶ Σικελίαν μόνον, ἐν τῇ Ἑλλάδι δ᾿ οὐκ ἔστιν. ἀφίησι δ᾿ εὐθὺς πρὸ τῆς ῥίζης καυλοὺς ἐπιγείους, τὸ δὲ 70e φύλλον ἔχει πλατὺ | καὶ ἀκανθῶδες, καυλοὺς δὲ τοὺς καλουμένους κάκτους. ἐδώδιμοι δ᾿ εἰσὶ περιλεπόμενοι καὶ μικρὸν ὑπόπικροι, καὶ ἀποθησαυρίζουσιν αὐτοὺς ἐν ἅλμῃ. ἕτερον δὲ καυλὸν ὀρθὸν ἀφίησιν, ὃν καλοῦσι πέρνικα, καὶ τοῦτον ἐδώδιμον. τὸ δὲ περικάρδιον ἀφαιρεθέντων τῶν παππωδῶν ἐμφερὲς τῷ τοῦ φοίνικος ἐγκεφάλῳ, ἐδώδιμον καὶ τοῦτο· καλοῦσι δ᾿ αὐτὸ ἀσκάληρον. τίς δὲ τούτοις οὐχὶ πειθόμενος θαρρῶν ἂν εἴποι τὴν κάκτον εἶναι ταύτην 70f τὴν ὑπὸ Ῥωμαίων μὲν καλουμένην κάρδον, οὐ μακρὰν ὄντων | τῆς Σικελίας, περιφανῶς δ᾿ ὑπὸ τῶν Ἑλλήνων κινάραν ὀνομαζομένην; ἀλλαγῇ γὰρ δύο γραμμάτων κάρδος καὶ κάκτος ταὐτὸν ἂν εἴη. σαφῶς δ᾿ ἡμᾶς διδάσκει καὶ Ἐπίχαρμος (fr. 158) μετὰ τῶν ἐδωδίμων λαχάνων καὶ τὴν κάκτον καταλέγων οὕτω· μήκων, μάραθοι τραχέες τε κάκτοι, τοῖς ἄλλοις μὲν φαγεῖν ἐντὶ λαχάνοις εἰς † τοπιον † αἴ κα τις ἐκτρίψας καλῶς παρατιθῇ νιν, ἁδύς ἐστιν· αὐτὸς δ᾿ ἐπ᾿ αὑτοῦ χαιρέτω.

70a, c–d, e, 71b–c*  Eust. p. 1822.16–20, 23–7 = ii.148.21–5, 29–34 4  ἐρυθρόν C E D B Mus : ὑπέρυθρον Thphr. | τῇ ῥοιᾷ vel τῆ ῥοιᾶ C E D B Mus : ταῖς ῥόαις Thphr. ‖ 5  ἀγνῶδες C E D B : ἀγλῶδες Musurus : ἀκανθῶδες Thphr. ‖ 9  πρὸ C E D B : πρὸς Musurus : ἀπὸ Thphr. ‖ 12  ἀποθησαυρίζουσιν C E D B Mus : θησαυρίζουσιν Thphr. ‖ 13  πέρνικα C E D B Mus : πτέρνικα Thphr. ‖ 13–14  περικάρδιον C E D B Mus : περικάρπιον Thphr. 15  ἀσκάληρον C E D B Mus : σκαλίαν Thphr. : ascaliari Plin. Nat. 21.97 : ἀσκαλίαν Kaibel : fort. ἀσκαλάριον ‖ 17  Ῥωμαίων C Eust. Mus : Ῥώμ D B : Ῥώμης E ‖ 22  μήκων C E D B Mus : μακωνίδες Ahrens ‖ 23  μάραθοι C E D B Mus : μάραθα Dindorf | τοῖς C E D B Mus : τοὶ σὺν Dindorf ‖ 25  ἐστιν C D B Mus : ἐστι E : ἐστ᾿ Dindorf

5

10

15

20

25

ii 70c–71c

159

καὶ πάλιν· ‖ θρίδακας, ἐλάταν, σχῖνον, ῥαφανίδας, κάκτους.

71a

καὶ πάλιν· 5

ὁ δέ τις ἄγροθεν ἔοικε μάραθα καὶ κάκτους φέρειν, ἴφυον, λάπαθον, ὀτόστυλλον, σκόλιον, σερίδα, δράκτυλον. πτέριν, κάκτον ὀνόπορδον. καὶ Φιλητᾶς ὁ Κῷος (fr. 16, p. 93 Powell = fr. 18 Sbardella)· γηρύσαιτο δὲ νεκρός· ἀπὸ ψυχὴν ὤλεσα ὀξείης κάκτου τύμμα φυλαξαμένη.

10

15

20

25

[84] ἀλλὰ μὴν καὶ κινάραν ὠνόμασε παραπλησίως ἡμῖν Σώπατρος ὁ Πάφιος (fr. 21) γεγονὼς τοῖς χρόνοις | κατ᾿ Ἀλέξανδρον τὸν 71b Φιλίππου (Sopater test. 1), ἐπιβιοὺς δὲ καὶ ἕως τοῦ δευτέρου τῆς Αἰγύπτου βασιλέως, ὡς αὐτὸς ἐμφανίζει ἔν τινι τῶν συγγραμμάτων αὑτοῦ. Πτολεμαῖος δ᾿ ὁ Εὐεργέτης (FGrH 234 T 1) βασιλεὺς Αἰγύπτου, εἷς ὢν τῶν Ἀριστάρχου τοῦ γραμματικοῦ μαθητῶν, ἐν δευτέρῳ Ὑπομνημάτων (FGrH 234 F 1) γράφει οὕτω· περὶ Βερενίκην τῆς Λιβύης Λήθων ποταμός, ἐν ᾧ γίνεται ἰχθῦς λάβραξ καὶ χρύσοφρυς καὶ ἐγχέλεων πλῆθος τῶν καλουμένων βασιλικῶν, αἳ τῶν τε ἐκ Μακεδονίας καὶ τῆς Κωπαΐδος λίμνης τὸ | μέγεθός 71c εἰσιν ἡμιόλιαι· πᾶν τε τὸ ῥεῖθρον αὐτοῦ ἰχθύων ποικίλων ἐστὶ πλῆρες. πολλῆς δ᾿ ἐν τοῖς τόποις κινάρας φυομένης οἵ τε συνακολουθοῦντες ἡμῖν στρατιῶται πάντες δρεπόμενοι συνεχρῶντο, καὶ ἡμῖν προσέφερον ψιλοῦντες τῶν ἀκανθῶν. οἶδα δὲ καὶ Κίναρον καλουμένην νῆσον, ἧς μνημονεύει Σῆμος (FGrH 396 F 17). [85] ἐγκέφαλος φοίνικος. Θεόφραστος (HP 2.6.2) περὶ φοίνικος τοῦ φυτοῦ εἰπὼν ἐπιφέρει· ἡ μὲν οὖν ἀπὸ τῶν καρπῶν φυτεία 5  σερίδα, δράκτυλον (vox nihili) C E D B : σερίδια, δράκτυλον Musurus : τράκτυλον Ds : σερίδ᾿, ἀτράκτυλον Kaibel ‖ 7  Φιλητᾶς Musurus : Φιλήτας C E D B ‖ 8  νεκρός C E : νεβρὸς D B Mus et Antig.Car. | ψυχὴν C E D B Mus : ζωὴν Antig.Car. | ὤλεσα C E D B Mus : ὀλέσασα Antig.Car. ‖ 17  Λήθων C* E D B Eust. Mus : Λάθων Str. 17.836 : Lethon Plin. Nat. 5.31 : Ληθαῖος Str. 14.647 | ποταμός Eust. Mus, cf. Str. 17.836 ποταμὸς … Λάθων, Plin. Nat. 5.31 fluvius Lethon : ποτμ E D B : ποταμίων C : ποτάμιον Kaibel | λάβραξ D B Mus : λάκραξ E : λαῦραξ C : λόραξ Seuss ‖ 18  καὶ τῶν C E D B Mus : καὶ del. Wilamowitz ‖ 21  τοῖς τόποις 〈τούτοις〉 Jacoby

160

deip nosop histae

71d τοιαύτη τις· ἡ δ᾿ ἀπ᾿ αὐτοῦ, ὅταν ἀφέλωσι τὸ | ἄνω ἐν ᾧπερ ὁ

ἐγκέφαλος. καὶ Ξενοφῶν ἐν δευτέρῳ Ἀναβάσεως (2.3.16) γράφει τάδε· ἐνταῦθα καὶ τὸν ἐγκέφαλον τοῦ φοίνικος πρῶτον ἔφαγον οἱ στρατιῶται, καὶ οἱ πολλοὶ ἐθαύμαζον τό τε εἶδος καὶ τὴν ἰδιότητα τῆς ἡδονῆς· ἦν δὲ σφόδρα καὶ τοῦτο κεφαλαλγές. ὁ δὲ φοῖνιξ, ὅταν ἐξαιρεθῇ ὁ ἐγκέφαλος, ὅλος ἐξηυαίνεται. Νίκανδρος Γεωργικοῖς (fr. 80 Schneider)·

5

σὺν καὶ φοίνικος παραφυάδ᾿ ἐκκόπτοντες ἐγκέφαλον φορέουσι νέοις ἀσπαστὸν ἔδεσμα. | 71e Δίφιλος δ᾿ ὁ Σίφνιος ἱστορεῖ· οἱ τῶν φοινίκων ἐγκέφαλοι πλήσμιοι 10

καὶ πολύτροφοι, ἔτι δὲ βαρεῖς καὶ δυσοικονόμητοι διψώδεις τε καὶ στατικοὶ κοιλίας. ἡμεῖς δέ, φησὶν οὗτος, ἑταῖρε Τιμόκρατες, δόξομεν ἐγκέφαλον ἔχειν μέχρι τοῦ τέλους, εἰ καταπαύσομεν ἐνταῦθα καὶ τήνδε τὴν συναγωγήν.

15

ἐκ τοῦ δευτέρου βιβλίου [86] ἔργον εἰς τρίκλινον συγγενείας εἰσπεσεῖν· οὗ λαβὼν τὴν κύλικα πρῶτος ἄρχεται λόγου πατὴρ καὶ παραίνεσις πέπαικεν, εἶτα μήτηρ δευτέρα, εἶτα τήθη παραλαλεῖ τις, εἶτα βαρύφωνος γέρων, τηθίδος πατήρ, ἔπειτα γραῦς καλοῦσα φίλτατον. 5 ὁ δ᾿ ἐπινεύει πᾶσι τούτοις, φησὶ Μένανδρος (fr. *186). πάλιν (fr. 435)·

71c–d*  Eust. p. 309.5–6 = I.479.16–18 1  ἀπ᾿ αὐτοῦ C E D B Mus : ἀφ’ αὑτοῦ Thphr. ‖ 5  ὅταν C E D B Mus : ὅθεν Xen. ‖ 6  ἐξηυαίνεται C D B : ἐξηυαίνετο E : ἐξήνεκται Musurus : αὐαίνετο vel sim. Xen. ‖ 8  φοίνικος C E Mus : φοίνιξι D B | παραφυάδ᾿] παραφυάδα C E D B : παραφυάδας Musurus ‖ 14–15  τέλος του βου add. E ‖ 16–162,4  praeb. C fol. 183v (post 13.601d–4d), E fol. 398v–399r (post 15.702c et 13.601d–4d) : om. B D Mus ‖ 16  ἐκ τοῦ βου βιβλί(ου) C E ‖ 17–23  ex 2.36–7? 19  παραίνεσις πέπαικεν C E : παραινέσας πέπωκεν Meineke ‖ 20  τήθη C E : τηθὶς Meineke ‖ 23–161,4  ex 2.48c?

20

ii 71c–71e

161

τῆς σκιᾶς τὴν πορφύραν πρῶτον ἐνυφαίνουσιν, εἶτα μετὰ τὴν πορφύραν τοῦτ᾿ ἔστιν οὔτε λευκὸν οὔτε πορφύρα, ἀλλ᾿ ὥσπερ αὐγὴ τῆς κρόκης κεκραμένη. 5

Κρατῖνος (fr. 334)· γαυριῶσαι δ᾿ ἀναμένουσιν ὧδ᾿ ἐπηγλαϊσμέναι μείρακες φαιδραὶ τράπεζαι τρισκελεῖς σφενδάμνιναι. Ἀντιφάνης (fr. 242)·

10

τί φής; ἐνθάδ᾿ οἴσεις τι καταφαγεῖν ἐπὶ τὴν θύραν, εἶθ᾿ ὥσπερ οἱ πτωχοὶ χαμαὶ ἐνθάδ᾿ ἔδομαι καί τις ὄψεται; ὁ αὐτός (fr. 243)·

15

εὐτρέπιζε ψυκτῆρα, λεκάνην, τριπόδιον, ποτήριον, χύτραν, θυείαν, κάκκαβον, ζωμήρυσιν. Πανύασίς (fr. 17, p. 181 Bernabé)·

20

25

πρῶται μὲν Χάριτές τ᾿ ἔλαχον καὶ ἐύφρονες Ὧραι μοῖραν καὶ Διόνυσος ἐρίβρομος, οὗπερ ἔτευξαν. τοῖς δ᾿ ἔπι Κυπρογένεια θεὰ λάχε καὶ Διόνυσος. ἔνθα τε κάλλιστος πότος ἀνδράσι γίνεται οἴνου· εἴ τις γε πίοι καὶ ὑπότροπος οἴκαδ᾿ ἀπέλθοι δαιτὸς ἀπὸ γλυκερῆς, οὐκ ἄν ποτε πήματι κύρσαι· ἀλλ᾿ ὅτε τις μοίρης τριτάτης πρὸς μέτρον ἐλαύνοι πίνων ἀβλεμέως, τότε δ᾿ Ὕβριος αἶσα καὶ Ἄτης γίνεται ἀργαλέη, κακὰ δ᾿ ἀνθρώποισιν ὀπάζει. ἀλλὰ πέπον — μέτρον γὰρ ἔχεις γλυκεροῖο ποτοῖο — στεῖχε παρὰ μνηστὴν ἄλοχον, κοίμιζε δ᾿ ἑταίρους· δείδια γὰρ τριτάτης μοίρης μελιηδέος οἴνου πινομένης, μή σ᾿ Ὕβρις ἐνὶ φρεσὶ θυμὸν ἀέρσῃ,

5

10

2  ἐνυφαίνουσιν C E : ἐνυφαίνουσ᾿ Casaubon ‖ 5–7  cf. supra 2.49a 6  μείρ(ακες) E : μείραξ C ‖ 8–11  ex 2.49a? ‖ 12–15  ex 2.49b–d? 16–162,4  ex 2.36d? ‖ 16  Πανύασίς Dindorf, cf. 2.36d, f : Παννύασίς C E 19  τοῖς Cs Es : τῆς C E ‖ 21  γε E : με C ‖ 23  ἐλαύνοι C : ἐλαύναι E

162

deip nosop histae

ἐσθλοῖς ἐν ξενίοισι κακὴν δ᾿ ἐπιθήσειε τελευτήν. ἀλλ᾿ ἄπιθι καὶ παῦε πολὺν πότον.

5

καὶ ἑξῆς περὶ ἀμέτρου οἴνου (Panyas. fr. 18, p. 182 Bernabé)· ἐκ γάρ οἱ Ἄτης τε καὶ Ὕβριος αἶσα ὀπηδεῖ.

1  ἐν C E : τε Schweighäuser : δὲ Meineke | δ᾿ ἐπιθήσειε C E : ἐπιθῇσι Meineke ‖ 2  ἀλλ᾿ ἄπιθι C E : ἀλλὰ πιθοῦ Meineke

ΕΚ ΤΟΥ ΤΡΙΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ [1] ὅτι Καλλίμαχος ὁ γραμματικὸς (fr. 465) τὸ μέγα βιβλίον 72a ἴσον ἔλεγεν εἶναι τῷ μεγάλῳ κακῷ. κιβώρια. Νίκανδρος ἐν Γεωργικοῖς (fr. 81 Schneider)· 5

10

σπείρειας κύαμον Αἰγύπτιον, ὄφρα θερείης ἀνθέων μὲν στεφάνους ἀνύσῃς, τὰ δὲ πεπτηῶτ᾿ ἀκμαίου καρποῖο κιβώρια δαινυμένοισιν | εἰς χεῖρας ἠιθέοισι πάλαι ποθέουσιν ὀρέξῃς. ῥίζας δ᾿ ἐν θοίνῃσιν ἀφεψήσας προτίθημι.

5

72b

ῥίζας λέγει Νίκανδρος τὰ ὑπ᾿ Ἀλεξανδρέων κολοκάσια καλούμενα· ὡς ὁ αὐτός (fr. 82 Schneider)· κυάμους λέψας κολοκάσιον ἐντμήξας τε.

15

20

ἔστι δ᾿ ἐν Σικυῶνι Κολοκασίας Ἀθηνᾶς ἱερόν· ἐστὶ δὲ καὶ κιβώριον εἶδος ποτηρίου. [2] Θεόφραστος δ᾿ ἐν τῷ | Περὶ Φυτῶν (HP 72c 4.8.7–8) οὕτω γράφει· ὁ κύαμος ἐν Αἰγύπτῳ φύεται μὲν ἐν ἕλεσι καὶ λίμναις. καυλὸς δ᾿ αὐτοῦ μῆκος μὲν ὁ μακρότατος εἰς τέτταρας πήχεις, πάχος δὲ δακτυλιαῖος, ὅμοιος καλάμῳ μακρῷ ἀγονάτῳ· διαφύσεις δ᾿ ἔνδοθεν ἔχει δι᾿ ὅλου διειλημμένας ὁμοίας τοῖς κηρίοις. ἐπὶ τούτῳ δ᾿ ἡ κωδύα καὶ τὸ ἄνθος διπλάσιον ἢ μήκωνος, χρῶμα δ᾿ ὅμοιον ῥόδῳ κατακορές· παραφύεται δὲ φύλλα μεγάλα. | ἡ δὲ ῥίζα παχυτέρα καλάμου τοῦ παχυτάτου καὶ διαφύσεις ὁμοίας 72d ἔχουσα τῷ καυλῷ. ἐσθίουσι δ᾿ αὐτὴν καὶ ἑφθὴν καὶ ὠμὴν καὶ 72a–b*  Eust. p. 948.34–6 = III.519.5–8 | 72c, 73a–b*  Eust. p. 1616.48–52 = i.324.31–6 | 72c*  Eust. p. 999.34–5 = III.685.1–2 Tit. ἐκ τοῦ τρίτου βιβλίου praefix. E Mus : ἐκ τοῦ τρίτου βιβλίου Ἀθηναίου C : ἐκ τοῦ τρίτου λόγου B ‖ 4  κύαμον C E D B Mus, cf. Eust. : κυάμων Meineke 5  ἀνύσῃς Meineke : ἀνύσ C E : ἀνύη D B : ἀνύης Mus | πεπτηῶτ᾿ C E D B : πεπτηῶτα Musurus ‖ 7  χεῖρας C E D B : χέρας Musurus ‖ 9  δὲ post ῥίζας praeb. C ‖ 11  κυάμους C E D B Mus : κυάμου Casaubon ‖ 14  ὁ C E D B Mus : ὁ δὲ Thphr. | ἐν Αἰγύπτῳ C E D B Mus, cf. Eust. τοῦ Αἰγυπτίου κυάμου : om. Thphr. | ἐν ἕλεσι C E D B Mus : ἐν τοῖς ἕλεσι Thphr. ‖ 16  δακτυλιαῖος Thphr. et Eust. Mus : δακτυλαῖος (vox nihili) C E D B | ὅμοιος C E D B Mus : ὅμοιος δὲ Thphr. | μακρῷ C E D B Eust. Mus : μαλακῷ Thphr. ‖ 20  καλάμου C E D B Mus : τοῦ καλάμου Thphr. | ὁμοίας C E D B Mus : ὁμοίως Thphr. ‖ 21  καὶ ἑφθὴν καὶ ὠμὴν C E D B Mus : καὶ ὠμὴν καὶ ἑφθὴν Thphr.

164

73a

73b

73c

73d

deip nosop histae

ὀπτήν, καὶ οἱ περὶ τὰ ἕλη τούτῳ σίτῳ χρῶνται. γίνεται δὲ καὶ ἐν Συρίᾳ κατὰ Κιλικίαν, ἀλλ᾿ οὐκ ἐκπέττουσιν αἱ χῶραι· καὶ περὶ Τορώνην τῆς Χαλκιδικῆς ἐν λίμνῃ τινὶ μετρίᾳ τῷ μεγέθει· καὶ αὕτη πέττεται καὶ τελεοκαρπεῖ. Δίφιλος ὁ Σίφνιός φησιν· ἡ τοῦ κυάμου τοῦ Αἰγυπτίου ῥίζα, ‖ ἥτις λέγεται κολοκάσιον, εὐστόμαχός τέ ἐστι καὶ τρόφιμος, δυσέκκριτος διὰ τὸ παραστύφειν· κρεῖττον δ᾿ ἐστὶ τὸ ἥκιστα ἐριῶδες. οἱ δὲ γινόμενοι, φησί, κύαμοι ἐκ τῶν κιβωρίων χλωροὶ μέν εἰσι δύσπεπτοι, ὀλιγότροφοι, διαχωρητικοί, πνευματικώτατοι, ξηρανθέντες δὲ ἧττον πνευματοῦσι. γίνεται δὲ ὄντως ἐκ τῶν κιβωρίων καὶ ἄνθος στεφανωτικόν· καλοῦσι δ᾿ Αἰγύπτιοι μὲν αὐτὸ λωτόν, Ναυκρατῖται δὲ οἱ ἐμοί, λέγει οὗτος ὁ Ἀθήναιος, μελίλωτον, ἀφ᾿ οὗ καὶ μελιλώτινοι στέφανοι | πάνυ εὐώδεις καὶ καύσωνος ὥρᾳ ψυκτικώτατοι. [3] Φύλαρχος (FGrH 81 F 65) δέ φησιν· οὐδέποτε πρότερον ἐν οὐδενὶ τόπῳ κυάμων Αἰγυπτίων οὔτε σπαρέντων οὔτ᾿ εἰ σπείρειέ τις τικτομένων εἰ μὴ κατὰ Αἴγυπτον, ἐπὶ τοῦ βασιλέως Ἀλεξάνδρου τοῦ Πύρρου παρὰ τὸν Θύαμιν ποταμὸν τῆς ἐν Ἠπείρῳ Θεσπρωτίας ἐν ἕλει τινὶ συνέβη φυῆναι. δύο μὲν οὖν ἤνεγκέ πως ἔτη καρπὸν ἐκτενῶς καὶ ηὔξησε, τοῦ δ᾿ Ἀλεξάνδρου φυλακὴν ἐπιστήσαντος καὶ κωλύοντος οὐχ ὅτι λαμβάνειν τὸν | βουλόμενον ἀλλὰ μηδὲ προσέρχεσθαι πρὸς τὸν τόπον ἀνεξηράνθη τὸ ἕλος καὶ τὸ λοιπὸν οὐχ ὅτι τὸν προειρημένον ἤνεγκε καρπόν, ἀλλ᾿ οὐδὲ ὕδωρ εἴ ποτε ἔσχε φαίνεται. τὸ παραπλήσιον ἐγένετο καὶ ἐν Αἰδηψῷ· χωρὶς γὰρ τῶν ἄλλων ὑδάτων ναμάτιόν τι ἐφάνη ψυχρὸν ὕδωρ προϊέμενον οὐ πόρρω τῆς θαλάσσης. τούτου πίνοντες οἱ ἀρρωστοῦντες τὰ μέγιστα ὠφελοῦντο, διὸ πολλοὶ παρεγίνοντο καὶ μακρόθεν τῷ ὕδατι χρησόμενοι. οἱ οὖν τοῦ βασιλέως Ἀντιγόνου στρατηγοὶ | βουλόμενοι οἰκονομικώτεροι εἶναι διάφορόν τι ἔταξαν διδόναι τοῖς πίνουσι· καὶ ἐκ τούτου ἀπεξηράνθη τὸ νᾶμα. καὶ ἐν Τρῳάδι δὲ ἐξουσίαν εἶχον οἱ βουλόμενοι τὸν πρὸ τοῦ χρόνον τὸν Τραγασαῖον 72c, 73a–b*  Eust. p. 1616.48–52 = i.324.31–6 2  κατὰ C E D B Mus : καὶ κατὰ Thphr. ‖ 3  Χαλκιδικῆς Thphr. : Χαλδικῆς C Es D B Mus : Χαλκικῆς E ‖ 4  αὕτη C : αὐτὴ E D B Mus : αὐτοῦ Thphr. πέττεται] πέττ C E D B : πέττει Mus : πέττεται τελέως Thphr. | δὲ post Δίφιλος add. E : δ᾿ Mus ‖ 5–6  εὐστόμαχός D B Mus : εὔστομόν C : εὔστομ΄ E : εὔστομός Dindorf ‖ 6  δυσέκκριτος 〈δὲ〉 Schweighäuser ‖ 17  Θύαμιν Barbarus, cf. Th. 1.46.4, Str. 7.324, Paus. 1.11.2 : Θύραμιν C E D B Mus

5

10

15

20

25

30

iii 72d– 73e

165

ἅλα λαμβάνειν, Λυσιμάχου δὲ τέλος ἐπιβαλόντος ἠφανίσθη· θαυμάσαντος δὲ καὶ ἀφέντος τὸν τόπον ἀτελῆ πάλιν ηὐξήθη. [4] σικυός. παροιμία· σικυὸν τρώγουσα, γύναι, τὴν χλαῖναν ὕφαινε. 5

Μάτρων ἐν Παρῳδίαις (fr. 4 Olson–Sens = SH 537)· | καὶ σικυὸν εἶδον, γαίης ἐρικυδέος υἱόν, κείμενον ἐν λαχάνοις· ὁ δ᾿ ἐπ᾿ ἐννέα κεῖτο τραπέζας. καὶ Λάχης (Dieuches SH 379)· ὡς δ᾿ ὅτ᾿ ἀέξηται σικυὸς δροσερῷ ἐνὶ χώρῳ.

10

Ἀττικοὶ μὲν οὖν ἀεὶ τρισυλλάβως, Ἀλκαῖος (fr. 401A) δὲ δάκη (φησί) τῶν σικύων, ἀπὸ εὐθείας τῆς σίκυς, ὡς στάχυς στάχυος. ‖

73d  Eust. p. 892.38 = ΙΙΙ.353.21–2 | 73d–e  Eust. p. 1700.3–4 = i.435.21–3 1  ἠφανίσθη C E Mus : ἠφανίσθαι D B ‖ 5  Παρῳδίαις Schweighäuser : παρῳδ΄ C : παρώδαις E : παρώδω D : παρῴδῳ B ‖ 8  Λάχης vel Λαχής E D* B Mus : Λεύχης C* : Διεύχης (cf. 1.5a) vel Λέσχης Kaibel ‖ 11  δάκη E D B : δάκῃ C τῶν σικύων C E D B Mus : τὼ σίκυος Lobel

73e