459 92 2MB
Malayalam Pages [174]
{ioaZv `KhZvKoX (aRËxHith)
http://malayalamebooks.org/
{ioaZv `KhZvKoX (aRËxHith)
Srimad Bhagavad Gita with Malayalam Translation is licensed by http://malayalamebooks.org/ under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs 2.5 India License.
E-book published By http://malayalamebooks.org/ nd
2 revised edition, September 2012
{ioaZv `KhZvKoX
\ÔTÄh muKvu> ........................................................................................................ 3 gIt]DY]nh ............................................................................................... 4 gIt]m]H]«Yh ....................................................................................... 6 01. aRjunviS]dEy]g® ..................................................................... 9 02. x]hKYEy]g® ................................................................................... 19 03. kRmEy]g® ........................................................................................ 36 04. ¡]nkRmxhnY]xEy]g® .....................................................46 05. xhnY]xEy]g® ............................................................................. 56 06. A«xhymEy]g® ....................................................................... 63 07. ¡]nvi¡]nEy]g® .............................................................. 74 08. aÑ>zbªEy]g® ........................................................................ 81 09. >]jvidY]>]jguHYEy]g® ......................................................... 88 10. viBUtiEy]g® .................................................................................... 96 11. visV>UpdRsnEy]g® .................................................................. 105 12. B¬iEy]g®...................................................................................... 122 13. EÑztEÑzt¡viB]gEy]g® ..............................................127 14. gufztyviB]gEy]g® ............................................................... 135 15. pu>uES]ÊmEy]g® ..................................................................... 141 16. eedv]xu>xádViB]gEy]g® .................................................. 146 17. zsÍ]ztyviB]gEy]g® ............................................................... 151 18. Em]ÑxhnY]xEy]g®................................................................157 2
{ioaZv `KhZvKoX
muKvu> HiàuÄšueT mtzgÖÆšil ~ÕvumDikh jnzpiyvuh zpcu>zpc]>muÔtum]y O>u mHÊ]y aÍY]«ik zgÖ m]f[ zsImd[ Bgvd[gIt. EvEd]pniSÊuÄšie^ \d]Ê vuh xUÑ[mvum]y AÍY]«ikttVÆeš Bgv]N zsIkZÿ N gItyil xu^šitm]yi B¬i, ¡]n, kRÐ Ey]g Æš]yi ~vRÄuh anuS[ÚiÄuv]n]vuh viDh zptip]dic{i ÈuÞ[ `Ît]f[ gItyueT zpD]n xviEsSt. gIt] m]H«YÊie^ |o Es}]kh |o xàRBÊil x[m>fIy m]f[. xREv{]pniSEd] g]Ev] Ed]g[Í] Eg]p]^nàn® p]REœ] vX® xuDIREB]¬] dug[Dh gIt]mZth mHt[ \pniSÊuÄešÙ}]h psuÄšuh, zsIkZÿN krvÄ] >nuh, aRjunN psuÄiT]vuh, p]l gIt]mZtvuh, A gIt]mZth BujiÄuÎvR buÍim]M]>]kuÎu. zsImd[ Bgvd[gIt aRœxHith QijieeÕx[ ecy[t[ |o Eb}]gil ap[E^]Q[ ecy{femÎ `eû ci>k]^ aBi^]Sm]f[ |Î[ pUvfiyuÎt[. |o |-buÄ[ `^}] m^y]šikLÄum]yi xxEß]Sh xmRÏiÄuÎu. |tu QijieeÕx[ ecy{uÎtil `eû xuHZÊ[ zsI. pi. `Ó[. >]mczàN ne^}]>u pÜu vHic{iÈueÞÎ k]>Yh kTÏ] ET]eT x[m>iÄuÎu. |o |-pux[tkÊil `eßÜi^uh etÕukL niÆšUeT zsÍyilepÈ]l `eÎ ariyiÄuv]nEpÑiÄuÎu. - zpx]DkN, 29 Agƒ[ 2009
3
{ioaZv `KhZvKoX O]h
gIt]DY]nh p]Rœ]y zptiEb]Dit]h Bgvt] n]>]yEfn xVyh vY]Exn zgœit]h pu>]fmunin] mEDY mH]B]>th aeedVt]mZtvRSifIh BgvtIm¨]ds]DY]yinIh ahb tV]mnux³D]mi Bgvd[gIEt BvEdVSifIh Bgv]N n]>]yfN xVyh aR´unEn]TupEdsic{tuh, po>]fikmuniy]y EvdvY]xN mH]B]>tÊieû mÍY Êil Ek]RÊtuh, aeedVtm]kuÎ amZth vRSiÄuÎ tuh, ptienÈ[ aÍY]yÆEš]TukUTiytuh Bgvtiyum]y Bgvd[gIEt! aEÐ! xhx]>n]siniy]y aviTueÊ w]N DY]niÄuÎu. nEm]¸üuEt vY]x vis]^buEÍ Pu^}]>vià]ytpztEnzt Eyn tVy] B]>teet^pURÉ® zpjV]^iEt] ¡]nmy® zpdIp® mH]B]>tm]kuÎ `É nirc{[ ¡]nmym]y dIph jV^i Ïic{[ E^]kÊinu evšic{h pkRÎvnuh, viTRÎ t]m>ÏU vieû |tšukL Ep]^uÔ kÉukšuÔvnuh, vis]^buÍi yum]y EvdvY]xmHRSi¿u nmx[k]>h. zppÎp]>ij]t]y Et]ztEvezetkp]fEy ¡]nmuzd]y kZÿ]y gIt]mZtduEH nm® s>f]RœikšueT aBi^]SÆešey^}]h nirEvÕuÎvnuh, cÐÈiyuh Ek]^uh eeky{iE^ßiyvnuh, ¡]nmuzd piTic{ vnuh gIt]mZth krÎvnum]y Bgv]N zsIkZÿnu nmx[k]>h. 4
{ioaZv `KhZvKoX xREv]pniSEd] g]Ev] Ed]Ý] Eg]p]^nàn® p]REœ] vX® xuDIREB]¬] duÝh gIt]mZth mHt[ `^}] \pniSÊuÄšuh psuÄšuh, krvÄ]>N zsIkZÿ nuh, psuÄiT]v[ aR´unnuh, p]l gIt]mZtvuh atu BujiÄuÎvR buÍim]M]>]kuÎu. vxuEdvxuth Edvh khxc]fU>mRdnh EdvkIp>m]nàh kZÿh vEà jgd[gu>uh vxuEdveû puztnuh, khxc]fU>M]e> vDic{vnuh, Edvki¿u p>m]nàh n^[kuÎvnuh, jgd[gu>uvum]y Bgv]N zsIkZÿen w]N vàiÄuÎu. BIS[mEzd]ftT] jyzdœj^] g]³]>nIE^]p^] s^Yzg]HvtI kZEpf vHnI kREÉn Ev^]ku^] asVË]mvikRfEG]>mk>] duE>Y]Dn]vRÊinI Ex]ÊIRf] K^u p]¥eev >fndI eekvRÊk® Eksv®
BIS[mN, Ezd]fN `Î >Þu k>kšuh, jyzdœn]kuÎ j^vuh, g]³]>enÎ kruÊ p]ryuh, s^YenÎ mut^ yuh, kZpenÎ O zx]vukšuh, duE>Y] DnN `Î cuuhpun]y Bgv]eû knivu m]zthek]Þ[ A p]¥vM]R kTÎu k> pÕi. p]>]s>Yvc® xE>]jmm^h gIt]RœgE³]t[kTh n]n]KY]nkEkx>h H>ikœ]xhEb]Dn]Eb]Dith E^]Ek x´nST[peed>H>H® EppIym]nh mud] BUy]d[B]>tpÜjh k^im^zpDVhxi n® EzsyEx 5
{ioaZv `KhZvKoX p>]s>mHRSiyueT puztn]y vY]xeû v]Äukš]kuÎ niRÐ^m]y x>Ói^uÞ]ytuh, gItyueT ep]>uš]kuÎ xug³h p>ÊuÎtuh, p^viDÊi^uÔ AKY]nÆš]ku Î a^}ikšuÔtuh, zsIkZÿeû kœkeš nÎ]yi Eb]Di Ïic{[ viTRÎunilÄuÎtuh, E^]kÊie^ x´nÆš] kuÎ vÞukL divxvuh vÎu EtN kuTiÄuÎtuh, mH] B]>tm]kuÎ t]m>ÏUv[ nÐueT k^im^eÊykÕuÎt] keÈ. mUkh kE>]ti v]c]^h phguh ^hGyEt gi>ih yt[kZp] tmHh vEà p>m]nàm]Dvh mUkN v]‡iy]kuÎtuh, muTßN m^ kyruÎtuh A>ueT kZpy]^]Ef], p>m]nàxV>Upn]y A m]Dven w]N vàiÄuÎu. yh zbª] v>uEfzà>uzdm>ut® üunVßi dieevY® üeev® Eveed® x]hgpdzkEm]pniSeedRg]yßi yh x]mg]® DY]n]vØittd[gEtn mnx] psYßi yh Ey]giEn] yxY]ßh n vidu® xu>]xu>gf] Edv]y tx[eem nm® y]et]>u Edveny]Ef] zbª]v[, v>ufN, >uzdN, v]yu `ÎivR divYÆš]y üvÆš]l üutiÄuÎt[, x]mg]nh ecy{uÎvR Ae>Äuric{]Ef] EvEd]pniSÊuÄšueT pd zkmp]ÚÆš]l p]TuÎt[, DY]nÊil td[gtmnx[k>]y Ey]gikL Ae>y]Ef] dRsiÄuÎt[, A>ueT mHtVm] Ef] EdvM]>uh axu>M]>uh ariy]Êt[ A Edven w]N nmx[k>iÄuÎu.
gIt]m]H]«Yh 6
{ioaZv `KhZvKoX gIt]s]zümidh pufYh y® pEÚt[ zpyt® pum]N viEÿ]® pdmv]p[En]ti ByEs]k]divRjit® pviztm]y |o gIt]s]züeÊ zpyøpURvh pÚiÄuÎ vN ByEs]kÆšil niÎu mu¬n]yi viÿuvieû pdh pUkuÎu. gIt]DYynsI^xY zp]f]y]mp>xY c eenv xßi Hi p]p]ni pURvjMkZt]ni c nitYvuh gIt v]yiÄukyuh zp]f]y]mh sI^iÄukyuh ecy{uÎveû pURvjMkZtp]pÆšuh nsiÄukyuh putu t]yi p]pÆL \Þ]k]ti>iÄukyuh ecy{uÎu. m^niREm]cnh puhx]h j^ý]nh diEn diEn xkZd[ gIt]hBxi ý]nh xhx]>m^n]snh s>I>Êie^ ai Äl m]zth kušic{]l at[ xhx]>m^eÊ nsiÏiÄuÎu. gIt] xugIt] kRtvY] kimeenY® s]züviüee>® y] xVyh pd[mn]BxY muKpd[m]dVini®xZt] Bgvd[gIt vše> nÎ]yi pÚiEÄÞt]f[. viÿuvieû muKp«Êil niÎ[ niRÅkšic{ Bgvd[gItyuÔEÏ]L mÕ[ aEnkh s]züÆL `ßin[? B]>t]mZtxRv{xVh viEÿ]Rvz¬]dVini®xZth gIt]ghEg]dkh pItV] punRjM n vidYEt mH]B]>tÊieû x]>vuh, Bgv]N viÿuvieû teÎ \pEdsvum]y gItyueT pviztm]y ghg]j^h kuTic{]l punR´Mh \Þ]kuÎt^}. 7
{ioaZv `KhZvKoX ~kh s]züh EdvkIpuztgItEmEk] EdEv] EdvkIpuzt ~v ~Ek] mzßüxY n]m]ni y]ni kRÐ]EpYkh txY EdvxY Exv] OE> O>u s]züh kZÿnupEdsic{ gItyuh, OE> O>u EdvN zsIkZÿnuh, OE> O>u mzßh aveû n]mvuh, OE> O>u Exv aveû Exvyum]kuÎu. s]ß]k]>h Bujgsynh pd[mn]Bh xuE>sh visV]D]>h ggnxdZsh EmGvRfh suB]hgh ^Ñ[mIk]ßh km^nynh Ey]giBiRDY]ngmYh vEà viÿuh BvByH>h xRvE^]eekkn]œh s]ßxV>Upnuh, xRÏhÊiEMl syiÄuÎvnuh, n]Biyil t]m>ÏUvuÔvnuh, EdvM]>ueT |osV>nuh, E^]kÊin] D]>vuh, Ak]sxdZsnuh, EmGvRÉnuh, xuà>Æš]y s>I>]vyvÆšuÔvnuh, ^Ñ[mIptiyuh, pÜjEnztnuh, Ey]gikL DY]nÊi^UeT zp]piÄuÎvnuh, xk^ E^]k ÆšueTyuh OE> O>u >Ñknuh, BvByeÊ akÕuÎvnu m]y viÿuvien w]N vàiÄuÎu.
8
{ioaZv `KhZvKoX zsI p>m]«En nm®
aœ zpœEm]¸DY]y®
01. aRjunviS]dEy]g® DZt>]z¨ \v]c DRmEÑEzt ku>uEÑEzt xmEvt] yuyuXv® m]mk]® p]¥v]eeþv kimkuRvt x²y
(1)
DZt>]z¨R Ec]dic{u: x²y, DRÐEÑztm]y ku>uEÑzt Êil O>umic{u EcRÎv>uh yuÍh ecy{]N ek]tiÄuÎ v>um]y `eû puztM]>uh p]¥vM]>uh `ßu ecy[tu? x²y \v]c dZ¨V] tu p]¥v]nIkh vYU™h duE>Y]Dnüd] Ac]>YmupxhgmY >]j] vcnmzbvIt[
(2)
x²yN prÇu: afini>Î p]¥v eexnYeÊ kÞiÈ[ >]j]v]y du>EY]DnN Ezd]f]c]>Ye> xmIpic{u prÇu. peesYt]h p]¥upuzt]f]m]c]>Y mHtIh cmUh vYU™]h zdupdpuEztf tv siESYf DImt]
(3)
EH Ac]>Y], aÆyueT siSYnuh buÍim]num]y zdupd puztn]l afini>ÊeÏÈ p]¥vM]>ueT |o v^iy eexnYeÊ dRsic{]^uh. azt sU>] mEHSV]x] BIm]Rjunxm] yuDi yuyuD]En] vi>]Tþ zdupdþ mH]>œ®
(4)
DZ¨EktuEþkit]n® k]si>]jþ vI>Yv]N pu>ujit[kußiEB]jþ eesbYþ n>puhgv®
(5)
9
{ioaZv `KhZvKoX yuD]mnYuþ vizk]ß \Êmoj]þ vI>Yv]N xoBEzd] zdopEdy]þ xRv ~v mH]>œ]®
(6)
p]¥veexnYÊil BIm]R´untu^Y>uh sU>>uh v^iy vi^}]šikšum]y yuyuD]nnuh vi>]Tnuh mH]>œn]y zdupd nuh dZ¨Ektuvuh Eckit]nnuh vI>Yv]n]y k]si>]j] vuh pu>ujiÊuh kußiEB]jnuh n>Ezs¨n]y eesbYnuh vizkmiy]y yuD]mnYuvuh vI>Yv]n]y \Êmojxuh xuBzd]tnyn]y aBimnYuvuh zdopdIpuztM]>uh \Þ[. avR `^}]v>uhteÎ mH]>œM]>]fE^}]. ax[m]kh tu visi¨] Ey t]ÎiEb]D dViEj]Êm n]yk] mm eexnYxY xh¡]Rœh t]N zbvImi Et (7) zb]ªfEzsæ! |ni nmuÄu visi¨M]]>]yi Ae>]eÄ yuEÞ] ave> ariÇuek]Lk. `eû eexnYÊil n]ykM]>]y av>ueT Ep>ukL aÆey O]RÐiÏiÄu v]n]yi w]N pry]h. Bv]N BIS[mþ kRfþ kZpþ xmiti²y® asVË]m] vikRfþ xomdÊiüeeœv c
(8)
aEnY c bHv® sU>] mdREœ tY¬jIvit]® n]n]szüzpH>f]® xREv yuÍvis]>d]®
(9)
Bv]nuh, BIS[m>uh, kRÉnuh, jys]^iy]y kZp>uh, asVË]m]vuh, vikRÉnuh, BU>izsvÓuh mÕEnkh sU> M]>uh `niÄuEvÞi jIvnuEpÑiÄ]N xÎÍ>]f[. `^}]v>uh p^viDh AyuDÆL zpEy]giÄuÎv>uh yuÍh ecy{]N xmRœ>um]f[. ap>Y]p[th tdx[m]kh b^h BIS[m]Bi>Ñith p>Y]p[th tVidEmEtS]h b^h BIm]Bi>Ñith 10
(10)
{ioaZv `KhZvKoX atuek]Þ[ BIS[m>Ñitm]y nÐueT eexnYh ap>imit emÜi^uh ap>Y]p[tvuh BImN >ÑiÄuÎ av>ueT eexnYh p>imitemÜi^uh p>Y]p[tvuh Af[. ayEnSu c xREvSu yœ]B]gmvØit]® BIS[mEmv]Bi>Ñßu Bvß® xRv ~v Hi
(11)
`^}] Ø]nÊuh av>v>ueT pÜnux>ic{u ni^yurÏic{ niÆeš^}]v>uh teÎ BIS[me>ÊeÎ k]Êu >ÑiÄfh. txY x²nyN HRSh ku>uvZÍ® pit]mH® xihHn]dh vinEdY]eec{® shKh dD[emo zpt]pv]N (12) du>EY]Dnnu xEß]Sh \šv]ÄieÄ]Þ[ zpt]piyuh ku>u ÄšiL evc{u vZÍnum]y pit]mHN BIS[mR \c{Êil xihHgR´nh ecy[tu shKu višic{u. tt® shK]þ EB>Yþ pfv]nkEg]muK]® xHeexv]BYHnYß x séüumuE^]¸Bvt[
(13)
anß>h shKukšuh ep>uárkšuh p^t>h v]dYÆšuh epÈÎuÊeÎ mukeš pUÈiy v^iy Et>il |>uÎuek]Þ[ zsIkZÿnuh aR´uUnnuh divYshKÆL mu®
11
(15)
{ioaZv `KhZvKoX kZÿN p]WjnYvuh aR´unN EdvdÊemÎ shKuh mu® nku^® xHEdvþ xuEG]SmfipuS[peko
(16)
>]j]vuh kußIpuztnum]y yuDiæi>N anßvijyvuh nku^N xuEG]Svuh xHEdvN mfipuS[pkvuh muEmSV]x® siK¥I c mH]>œ® DZ¨dYum[En] vi>]Tþ x]tYkiþ]p>]jit®
(17)
zdupEd] zdopEdy]þ xRvs® pZœivIpEt xoBzdþ mH]b]Hu® sq[K]àD[mu® pZœk[ pZœk[
(18)
EH >]j]Ev, vi^}]ši vI>n]y k]si>]j]vuh, mH]>œ n]y siK¥iyuh, DZ¨dYum[nnuh, vi>]Tnuh, Et]^[Ä]Ê x]tYkiyuh, p]W]^nuh, p]W]^IpuztM]>uh, ky{UÄuÔ aBimnYuvuh aviTvieT niÎu zpEtYkh zpEtYkh shKuh mu]z¨]f]h HZdy]ni vYd]>yt[ nBþ pZœivIh eecv tumuE^]¸vYnun]dyN (19) A séEk]^]H^h Ak]seÊyuh BUmieyyuh zptiDVni Ïic{u ek]Þu DZt>]z¨puztM]>ueT HZdyh pišRÎu. aœ vYvØit]àZ¨V] D]Rt>]z¨]N kpiDVj® zpvZEÊ szüxá]Et Dnu>udYmY p]¥v® HZSIEksh td] v]kYmidm]H mHIpEt
12
(20)
{ioaZv `KhZvKoX EH mH]>]j]Ev, piÎIT[ AyuDzpEy]gh tuTÆiyEÏ]L s>i¿urc{u ni^[ÄuÎ DZt>]z¨puztM]e> kÞ[ vi^}uyRÊiÏiTic{[ aR´unN kZÿEn]T[ |Æen prÇu. aR´uun \v]c ExnEy]>uBEy]RmEDY >œh Ø]py Em¸cYut
(21)
y]vEdt]Îi>IEѸHh Ey]Íuk]m]nvØit]N eekRmy] xH Ey]ÍvYmx[miN >fxmudYEm
(22)
Ey]XYm]n]nEvEѸHh y ~Et¸zt xm]gt]® D]Rt>]z¨xY duRbuEÍRyuEÍ zpiycikIRSv®
(23)
aR´unN prÇu: acYut], >Þu ExnkLÄuh nTuÄ[ `eû EtR niRÊuk. Ep]>]T]N ek]tic{u nilÄuÎ |ve> w]N OÎu kÞuek]ÔeÈ. `niÄ[ AE>]T]Ef] |o yuÍÊil Ep]>]ETÞt[, duRbuÍiy]y duE>Y]Dnnu Ep]>il zpiyh ecy{]N AzgHiÄuÎv>]yi Ae>]eÄ y]Ef] |vieT vÎi>iÄuÎt[, yuÍ]Bi^]Sikš]y ave> w]N k]feÈ. x²y \v]c ~vmuE¬] HZSIEkEs] guQ]EkEsn B]>t ExnEy]>uBEy]RmEDY Ø]pyitV] >Eœ]Êmh
(24)
BIS[mEzd]fzpmuKt® xREvS]h c mHIÑit]h \v]c p]Rœ peesYt]N xmEvt]N ku>Uniti
(25)
x²yN prÇu: B>tvhsjn]y >]j]Ev, aR´un n]l |Æen pryeÏÈEÏ]L zsIkZÿN \Êmm]y >œ eÊ >Þu eexnYÆšueTyuh nTuvil niRÊi, BIS[mR Ezd]fR tuTÆiy `^}] BUp]^k>uh ni^[eÄ, ‘aR´un], 13
{ioaZv `KhZvKoX kUÈhEcRÎu ni^[ÄuÎ |o ko>vM]e> kÞuek]Lk’ `Îu prÇu. tzt]psYt[ Øit]N p]Rœ® pitZZnœ pit]mH]N Ac]>Y]M]tu^]N zB]tZZN puzt]N pozt]N xKIhüœ] sVsu>]N xuHZdeeþv ExnEy]>uBEy]>pi (26) avieT >Þu eexnYÆši^]yi ni^[ÄuÎ pit]ÄM]e> yuh pieÎ pit]mHM]e>yuh gu>uÄ]M]e>yuh aÐ]vM] E>yuh xEH]d>M]e>yuh puztM]e>yuh atuEp]e^ kUÈu k]e>yuh sVsu>M]e>yuh xuHZÊuÄešyuh aR´unN kÞu. t]N xmIÑY x ekoEßy® xRv]N b³UnvØit]N (27)
kZpy] p>y]viE¨] viSIdÎidmzbvIt[ A kußIpuztN b³uÄeš `^}]h nÎ]yi En]ÄiÄÞ[, atYßh kZpEy]eT viS]dic{uek]Þ[ |Æen prÇu. aRjun \v]c dZE¨Vmh xVjnh kZÿ yuyuXuh xmupØith
(28)
xIdßi mm g]zt]fi muKh c p>isuSYti Evpœuþ s>IE> Em E>]mHRSþ j]yEt
(29)
g]¥Ivh zxhxEt Hü]ÊVk[eecv p>idHYEt n c sk[En]mYvØ]tuh zBmtIv c Em mn® (30) nimiÊ]ni c psY]mi vip>It]ni Eksv n c EzsEy]¸nupsY]mi HtV] xVjnm]HEv
(31)
aR´unN prÇu: kZÿ], yuÍh ecy{]N O>uÆi nilÄuÎ |o xVjnÆeš kÞiÈ[ `eû s>I>m]xk^h tš>uÎu; v]y[ v>šukyuh ecy{uÎu. `eû s>I>h 14
{ioaZv `KhZvKoX vir¿ukyuh E>]m]Wvuh \Þ]kuÎu. g]¥Ivh eeky{il niÎuh v]jYh xuK]ni c kih En] >]EjYn Eg]vià kih EB]eegRjIviEtn v] (32) kZÿ], vijyvuh >]jYvuh xuKÆšuh w]N AzgHi ÄuÎi^}. Eg]vià], nmuÄu >]jYh ek]Þ[ `ßu k]>Yh? EB]gÆeš ek]EÞ] jIvith ek]Þu teÎEy] `ßu P^h? EyS]mREœ k]hÑith En] >]jYh EB]g]® xuK]ni c t |Em¸vØit] yuEÍ zp]f]hüY¬V] Dn]ni c (33) Ac]>Y]® pit>® puzt]üeeœv c pit]mH]® m]tu^]® sVsu>]® pozt]® sY]^]® xhb³inüœ] (34) ARÄuEvÞiy]Ef] >]jYvuh EB]gÆšuh xuKÆšuh n]h AzgHic{t[, A Ac]>YM]>uh, pit]Äšuh, puztM]>uh, atuEp]e^ muÊ¢M]>uh, aÐ]vM]>uh, sVsu>M]>uh, poztM]>uh, ašiyM]>uh, atuEp]e^ b³uÄšuh zp]f nuh, Dnvuh \EpÑic{u yuÍÄšÊil yuÍxÎÍ>]yi ni^[ÄuÎu. ~t]Î Hßumi¢]mi G[nEt]¸pi mDuxUdn api eeztE^]kY>]jYxY EHEt]® kih nu mHIkZEt (35) mDuxUdn], `eÎ ek]Î]l Ep]^uh mUÎu E^]kÊieû yuh ADiptYÊinu EvÞiEÏ]^uh |ve> ek]^}]N w]N AzgHiÄuÎi^}. pieÎy]Ef] |o BUmiÄu EvÞi? 15
{ioaZv `KhZvKoX niHtY D]Rt>]z¨]ή k] zpIti® xY]´n]Rdn p]pEmv]zsEydx[m]N HeetVt]n]tt]yin®
(36)
EH jn]RÌn], DZt>]z¨puztMe> ek]ÎiÈ[ nmuÄu `ßu xEß]SmuÞ]k]n]f[? Att]yikš]y |ve> ek]Î] l p]ph m]ztm]f[ nmuÄu P^h. tx[m]Î]RH] vyh Hßuh D]Rt]>]z¨]N xVb]³v]N xVjnh Hi kœh HtV] xuKin® xY]m m]Dv (37) atuek]Þ[ nÐL xVßh b³uÄš]y DZt>]z¨puzt M]e> ek]^}]N p]Ti^}]Êt]f[. m]Dv]! xVjnÆeš ek]ÎiÈ[ n]h `Æn xuKikš]yitI>uh? ydYEpYEt n psYßi E^]EB]pHtEctx® ku^ÑykZth Ed]Sh miztEzd]EH c p]tkh kœh n E¡ymx[m]Bi® p]p]dx[m]ÎivRtituh ku^ÑykZth Ed]Sh zppsYd[BiRjn]RÌn
(38) (39)
jn]RÌn, atY]zgHh ek]Þu buÍiekÈ |vR ku^n]sh ek]ÞuÔ Ed]Svuh miztÆeš Ezd]HiÄuÎti^uÔ p]p vuh k]fuÎie^}Üi^uh ku^Ñyh ek]ÞuÔ Ed]Sh k]fuÎ nÐL, |o p]pÊil niÎu pißi>iyfemÎ[ mnÓi^]EÄÞtE^}? ku^ÑEy zpfsYßi ku^DRm]® xn]tn]® DREm nE¨ ku^h kZX[nmDREm]¸BiBvtYut
(40)
ku^h nsiÄuEá]L xn]tnÆš]y ku^DÐÆL nsi ÄuÎu, DRÐh nsiÄuEá]L ku^eÊ mu® 16
(41)
{ioaZv `KhZvKoX vZÿivhsjn]y kZÿ], aDRÐh b]DiÄuEá]L ku^üI kL duSiÄuÎu. züIkL duSiÄuEá]L vRÉxÜ>h xhBviÄuÎu. xÜE>] n>k]eeyv ku^G[n]n]h ku^xY c ptßi pitE>] EHYS]h ^up[tpiE¥]dkzkiy]®
(42)
vÉxÜ>h ku^n]skM]RÄuh ku^Êinuh n>kÊin]yi ÊeÎ tI>uÎu. |v>ueT pitZÄL pi¥d]nvuh \dk zkiyyuh ^BiÄ]et ni^hptic{u Ep]kuÎu. Ed]eeSE>eet® ku^G[n]n]h vRfxÜ>k]>eek® \X]dYEß j]tiDRm]® ku^DRm]þ s]sVt]® (43) ku^G]tkM]>ueT vÉxÜ>h \šv]ÄuÎ |o Ed]SÆ š]l s]sVtÆš]y j]tiDRÐÆšuh ku^DRÐÆšuh nsic{u Ep]kuÎu. \XÎku^DRm]f]h mnuSY]f]h jn]RÌn n>Ek niyth v]Ex] BvtItYnusuzsum
(44)
jn]RÌn]! ku^DRÐh Ñyic{uEp]y mnuSY>ueT v]xh `eÎÎuh n>kÊi^]f[ `Îu n]h EkÈiÈuÞE^}]. aEH] bt mHt[p]ph kRtuh vYvxit] vyh yzd]jYxuKE^]EBn Hßuh xVjnmudYt]®
(45)
aEH] k¨h! v^iy p]ph ecy{]N n]h O>uÆiyi>i ÄuÎu. >]jY^]BÊi^uh xuKÊi^umuÔ atY]zgHh ek]Þu xVjnÆeš ek]^}]N n]h O>uÆiyE^}]. ydi m]mzptIk]>mszüh szüp]fy® D]Rt>]z¨] >Ef HnYuüEM EÑmt>h BEvt[
17
(46)
{ioaZv `KhZvKoX `tiRÄ]etyuh AyuDemTuÄ]etyuh |>iÄuÎ `eÎ, AyuDEmßiy DZt>]z¨puztM]R Ep]>il ek]^}uemÜil aetniÄ[ kUTutl EÑmk>m]yi>iÄuh. x²y \v]c ~vmu¬V]R´un® xhEKY >Eœ]pØ \p]vist[ vixZjY xs>h c]ph Es]kxhviùm]nx®
(47)
x²yN prÇu: |zpk]>h prÇiÈ[ aR´unN yuÍ ÄšÊil aáuh vi^}uh \EpÑic{[ EtRÊÈil Es]k]ku^ ciÊn]yi |>uÎu. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed aR´unviS]dEy]Eg] n]m zpœEm]¸DY]y®
18
{ioaZv `KhZvKoX aœ dVitIEy]¸DY]y®
02. x]hKYEy]g® x²y \v]c th tœ] kZpy]vi¨mzsupURf]kuE^Ñfh viSIdßmidh v]kYmuv]c mDuxUdn®
(1)
x²yN prÇu: aÆen mnÓ^iÇvnuh, kÉIR nirÇ kÉukEš]TukUTiyvnuh du®KiÄuÎvnum]y aR´unEn]Tu zsIkZÿN |zpk]>h prÇu. zsIBgv]nuv]c kutüV] ks[m^midh viSEm xmupØith an]>Yju¨mxVRgYmkIRÊik>mR´un
(2)
zsI Bgv]N prÇu: aR´un], viSmGÈÊil A>Y M]RÄu Ec>]Êtuh xVRÅh n^[k]Êtuh akIRÊi \šv]ÄuÎtum]y |o buÍizBmh ninÄu `vieT niÎu Þ]yi? eek}bYh m] x[m gm® p]Rœ eentÊVy{uppdYEt Ñuzdh HZdydoRb^Yh tYE¬V]Êiæ p>ßp
(3)
p]RË], epo>uSmi^}]y[m ninÄu vÎu kUT]. |tu ninÄu Ec>i^}. sztun]sk], nikZ¨m]y HZdydoRb{^Yh eekviÈu nI `ixUdn
19
(4)
{ioaZv `KhZvKoX aR´u®nN Ec]dic{u: EH sztuG]tk]! mDuxUDn], pUj]RHh>]y BIS[mE>yuh Ezd]fe>yuh mURc{>yuÔ aáukL ek]Þu w]N yuÍÊil `Æien `ti>iTuh? gu>UnHtV] Hi mH]nuB]v]N EzsEy] EB]¬uh eeBÑYmpIH E^]Ek HtV]Rœk]m]hüu gu>UnieeHv Bu²Iy EB]g]N >uDi>zpdig[D]N
(5)
mH]«]Äš]y gu>uÄM]e> HniÄuÎtiEnÄ]L |o E^]kÊil BiÑeyTuÄuÎt[ Ep]^uh Ezsyx[k>m]f[. gu>uÄM]e> Hnic{iÈ[ aËk]mxV>UpÆšuh >¬h pu>Þ tum]y EB]gÆeš |o E^]kÊie^V[c{uteÎ BujiÄEf]? n eectdVid[m® kt>EÎ] g>IEy] ydV] jEym ydi v] En] jEyyu® y]Env HtV] n jijIviS]m® Et¸vØit]® zpmuEK D]Rt>]z¨]®
(6)
>ÞiE^t]f[ nmuÄu kUTutl Ezsyx[k>h `Î[ ariÇu kUT]. OÎukil n]h jyiÄuh. ae^}Üil jyiÄ]ti>iÄuh. Ae> ek]ÎiÈ[ n]h jIviÄ]N AzgHiÄuÎi^}Ey] A DZt>]z¨puztM]>]f[ muáil vÎu ni^[ÄuÎt[. k]RpSfYEd]ES]pHtxVB]v® pZ¢]mi tV]h DRmxÐU™Ect]® yEz¢y® xY]Îiþith zbUHi tEM siSYx[Et¸Hh s]Di m]h tV]h zppÎh
(7)
eednYt ek]Þu buÍiekÈvnuh DRÐviSyÊil viEvkh nsic{vnum]yi aÆEy]Tu w]N Ec]diÄuÎu. y]et]Îu tIRc{y]yuh Ezsyx[k>m]kuEm] aetniÄ[ 20
{ioaZv `KhZvKoX prÇu t>ik. w]N aÆyueT siSYn]f[. aÆey s>fh zp]pic{ `eÎ EvÞvÉh \pEdsic{]^uh. n Hi zppsY]mi mm]pnudY]d[ yE¢]kmuE¢]Sfmizàiy]f]h av]pY BUm]vxpømZÍh >]jYh xu>]f]mpi c]DiptYh
(8)
BUmiyil sztuÄši^}]Êtuh xmZÍiyuÔtum]y >]jYvuh EdvM]>ueT Eml Ep]^uh ADiptYvuh ^Bic{]^uh |zàiy Æeš Es]SiÏic{u ek]Þi>iÄuÎ `eû du®KeÊ akÕu Î yet]Îuh w]N k]fuÎi^}. x²y \v]c ~vmu¬V] HZSIEksh guQ]Eks® p>ßp n Ey]XY |ti Eg]viàmu¬V] tUÿIh bBUv H
(9)
x²yN prÇu: sztun]skn]y aR´unN kZÿEn]T[ w]N yuÍh ecy[kyi^} `Î[ prÇu monh av^hbic{u. tmuv]c HZSIEks® zpHxÎiv B]>t ExnEy]>uBEy]RmEDY viSIdßmidh vc®
(10)
EH B>tvhsj], >Þ[ Exn¿iTyil viSÉn]yi nilÄu Î avEn]Tu màHxic{uek]eÞÎvÉh HZSiEksn]y Bgv]N |Æen a>ušiec{y[tu. zsIBgv]nuv]c aEs]cY]nnVEs]cüVh zp¡]v]d]hþ B]SEx gt]xUngt]xUhþ n]nuEs]cßi p¥it]®
(11)
zsI Bgv]N prÇu: duKiEÄÞ]Êve>Äuric{[ nI duKic{[ p¥iteû mÈi^uÔ v]ÄukL pryukyuh ecy{uÎu. 21
{ioaZv `KhZvKoX p¥itM]R m>ic{ve>Äuric{uh anuEs]ciÄuÎi^}.
m>iÄ]Êve>Äuric{uh
n EtVv]Hh j]tu n]xh n tVh EnEm jn]Dip]® n eecv n BviSY]m® xREv® vymt® p>h
(12)
w]N O>iÄ^uh |^}]ti>uÎiÈi^}. nIyuh |^}]ti>uÎiÈi^}. |o >]j]ÄM]>uh |^}. |ni Eml nÐeš^}]v>uh \Þ]k] ti>iÄukyumi^}. EdHiEn]¸x[minYœ] EdEH kom]>h yovnh j>] tœ] EdH]ß>zp]p[tiRDI>üzt n muHYti
(13)
mnuSYn[ |o EdHÊil `Æeny]Ef] kom]>vuh yov{nvuh j>yuh, aÆienteÎy]f[ EdH]ß>zp]p[ti yuh \Þ]kuÎt[. DI>N atil Em]HiÄuÎi^}. m]zt]x[pRsE]üu koEßy sIEt]ÿxuKdu®Kd]® Agm]p]yiEn]¸nitY]ü]hüitiÑxV B]>t
(14)
kußIpuzt], |zàiyÆšuh viSyÆšuh tÐi^uÔ x[pRs ÆL sIEt]ÿÆešyuh xuKdu®KÆešyuh nlkuÎvyuh, vÎuh Ep]yuh |>iÄuÎvyuh anitYÆšum]f[. B>tvhs Êil jnic{ven! av niRvik]>n]yi xHic{u ek]Ôuk. yh Hi n vYœyEßYEt pu>uSh pu>uSRSB xmdu®KxuKh DI>h Ex]¸mZttV]y k¯Et
(15)
pu>uSEzsæ], xmduKxuKnuh DI>num]y ~et]>u pu>uSen |v duKiÏiÄyi^}Ey] avN amZttVÊinu aDik]>iy]yiÊI>uÎu. n]xEt] vidYEt B]Ev] n]B]Ev] vidYEt xt® \BEy]>pi dZE¨]¸ßüVnEy]üÊVdRsiBi® 22
(16)
{ioaZv `KhZvKoX |^}]Êtin[ (axÊin[) \úyi^}. \Ôtin[ (xÊin[) aB]vvuh ariyeÏTuÎi^}. |o >Þieûyuh (xÊieûyuh axÊieûyuh) y]œ]RËYh ttVdRsikL kÞriÇi ÈuÞ[. avin]si tu tdViÍi Eyn xRvmidh tth vin]smvYyxY]xY n kþit[ kRtumRHti
(17)
~et]Îin]l |et^}]h vY]p[tm]yi>iÄuÎuEv], at[ n]s>Hitm]efÎriyuk. ansV>m]y atien nsiÏiÄu v]N ARÄuh kI>if® an]siEn]¸zpEmyxY tx[m]dYuÍYxV B]>t
(18)
nitYnuh avin]siyuh, aviE¡ynum]y A«]vinuÔ |o EdHÆL n]smuÔvy]efÎu pryeÏTuÎu. atu ek]Þ[ aR´unn], nI yuÍh ecy{uk. y ~nh EvÊi Hß]>h yeeþnh mnYEt Hth \Bo eto n vij]nIEt] n]yh Hßi n HnYEt
(19)
y]et]>]L |o A«]vien ek]^}uÎvenÎ[ D>iÄu ÎuEv] y]et]>]L |ven ek]^}eÏÈvn]yi gfiÄuÎu Ev], A >Þu Ep>uh v]üvh ariyuÎi^}. A«]vu Ae> yuh ek]^}uÎi^}. A«]vien A>uh ek]^}uÎumi^}. n j]yEt zmiyEt v] kd]cid[ n]yh BUtV] Bvit] v] n BUy® aEj] nitY® s]sVEt]¸yh pu>]Ef] n HnYEt HnYm]En s>IE>
(20)
|o A«]v[ O>iÄ^uh jniÄuÎi^}. m>iÄuÎumi^}. jnic{iÈ[ vIÞuh jniÄ]ti>iÄuÎumi^}. jMmi^}]Êvnuh 23
{ioaZv `KhZvKoX nitYnuh Øi>nuh pEÞ \Ôvnum]y |vN s>I>h Htm]kuEá]L HniÄeÏTuÎumi^}. Evd]vin]sinh nitYh y ~nmjmvYyh kœh x pu>uS® p]Rœ kh G]tyti Hßi kh
(21)
p]RË], |o A«]vien n]s>Hitnuh nitYnuh jnn >Hitnuh m]Õmi^}]Êvnum]yi ariyuÎuEv] aÆien yuÔ pu>uSN Ae>eyÜi^uh ek]^}iÄuÎetÆen? ek]^}uÎetÆen? v]x]hxi jIRf]ni yœ] viH]y nv]ni gZH[f]ti nE>]¸p>]fi tœ] s>I>]fi viH]y jIRf]nYnY]ni xhy]ti nv]ni EdHI
(22)
mnuSYN `Æien kIriy vzüÆL evTiÇu Ever putiyv xVIk>iÄuÎuEv], atuEp]e^ A«]v[ jIRÉi c{ EdHÆL evTiÇu Ever EdHÆL eekek]ÔuÎu. eennh Ciàßi szü]fi eennh dHti p]vk® n eecnh Ek}dyßY]Ep] n Es]Syti m]>ut®
(23)
|o A«]vien AyuDÆL muriv[ ~^[ÏiÄuÎi^}. |v en tI d]HiÏiÄuÎi^}. |ven evÔh nn¿uÎi^}. k]Õ[ \fÄuÎumi^}. aE¢EdY]¸ymd]EHY]¸ymEk}EdY]¸Es]SY ~v c nitY® xRvgt® Ø]fu>cE^]¸yh xn]tn®
(24)
|vN ECdiÄeÏT]Êvn]f[. |vN dHiÏiÄeÏT]N kxVB]vnuh s]sVtnu m]f[. 24
{ioaZv `KhZvKoX avYE¬]¸ymciEßY]¸ymvik]E>Y]¸ymucYEt tx[m]Edvh vidieetVnh n]nuEs]citumRHxi
(25)
|vN (|o A«]v[) |zàiyÆLÄuh mnÓinuh aEg]c> nuh, m]Õmi^}]tvnum]efÎu pryeÏTuÎu. atuek]Þ[ |ÆienyuÔvn]yi |ven arÇiÈu nI anuEs]ciÄ] ti>iÄuk. aœ eecnh nitYj]th nitYh v] mnYEx mZth tœ]pi tVh mH]b]EH] eenvh Es]citumRHxi
(26)
eeky{UÄuÔven, |ni |ven nitYh jniÄuÎvnuh nitYh m>iÄuÎvnum]yi nI vic]>iÄuÎuevÜil teÎ yuh nI |venÄuric{[ duKiEÄÞti^}. j]txY Hi zDuEv] mZtYuRzDuvh jM mZtxY c tx[m]dp>iH]E>Y¸REœ n tVh Es]citumRHxi
(27)
jnic{vn[ m>fh niþitm]f[. m>ic{vn[ jnnvuh niþit m]f[. atuek]Þ[ p>iH]>mi^}]Ê k]>YÊil du®KiÄu Ît[ ninÄ[ \citm^}. avY¬]dIni BUt]ni vY¬mDY]ni B]>t avY¬niDn]EnYv tzt k] p>iEdvn]
(28)
jIvikL jnnÊinu muá[ avY¬m]y avØEy]Tu kUTiyvy]f[. mEÍYyuÔ jIvitk]^h m]zth vY¬vuh, m>f]nß>muÔ Øiti avY¬vum]f[. EH B]>t], atil `ßin[ vi^piÄfh? Aþ>Yvt[ psYti kþiEdnh Aþ>YvdVdti teeœv c]nY® Aþ>Yveec{nmnY® sZEf]ti zsutV]EpYnh Evd n eecv kþit[ 25
(29)
{ioaZv `KhZvKoX O>]L |ven (A«]vien) O>u aÛutvüu Ep]e^ k]fuÎu. meÕ]>]L atuEp]e^ aÛutvüuEp]e^ |venÄuric{[ pryuÎu. Ever]>]L aÛutvüu Ep]e^ |venÄuric{[ EkLÄukyuh ecy{uÎu. zsvic{iÈuh O>]šuh EvÞvÉh |ven ariyuÎi^}. EdHI nitYmvEDY]¸yh EdEH xRvxY B]>t tx[m]XRv]fi BUt]ni n tVh Es]citumRHxi
(30)
aR´un], `^}]v>ueTyuh EdHÊi^uÔ |o EdHi O>iÄ^uh vDiÄeÏT]vuÎvn^}. atin]l y]et]>u jIvieyÄuric{uh nI du®KiEÄÞti^}. xVDRmmpi c]EvÑY n vikáitumRHxi DRmY]Íi yuÍ]Ez¢Ey]¸nYt[ ÑztiyxY n vidYEt (31) xVDRÐeÊÄuric{[ AE^]cic{iÈuh nI ku^uEÆÞti^}. `eßÎ]l Ñztiyn[ DRÐxhgtm]y yuÍEÊÄ]L Ezsyx[k>m]yi meÕ]Îumi^}. ydZ¢y] Ec]ppÎh xVRgdV]>mp]vZth xuKin® Ñztiy]® p]Rœ ^BEß yuÍmIdZsh (32) |o yuÍh azptIÑitm]yi turÎukiÈiy xVRÅv]til Ep]e^y]f[. EH p]RË, B]gYv]M]>]y ÑztiyRÄu m]ztm]f[ |o viDmuÔ yuÍh ^BiÄuÎt[. aœ EcÊVmimh DRmYh xhzg]mh n k>iSYxi tt® xVDRmh kIRtih c HitV] p]pmv]p[xYxi
(33)
|ni |o yuÍh nI ecy{ie^}Üil at[ k]>fh xVDRÐ vuh kIRÊiyuh eekviÈu nI p]ph xá]diEÄÞiv>uh.
26
{ioaZv `KhZvKoX akIRtih c]pi BUt]ni kœyiSYßi Et¸vYy]h xhB]vitxY c]kIRtiRm>f]dti>icYEt
(34)
teÎyum^}, ninÄu OTuÆ]Ê duS[kIRÊi prÇu p>Êukyuh ecy{uh. bHum]nh EnTiyvn[ duS[kIRÊi m>feÊÄ]L atYDikh k¨m]f[. By]zdf]dup>th mhxYEß tV]h mH]>œ]® EyS]h c tVh bHumEt] BUtV] y]xYxi ^]Gvh (35) Byhek]Þu yuÍÊilniÎuh pißi>iÇvn]yi mH]>œ M]R nieÎ kfÄ]Äuh. avReÄ^}]h bHum]nYn]yi |>iÄuÎ nI aÆien niÓ]>n]yi tI>uh. av]cYv]d]hþ bHUnVdiSYßi tv]Hit]® niàßüv x]mRœYh tEt] du®Kt>h nu kih
(36)
nieû sztuÄL nieû x]mRœYeÊ niàic{uek]Þu vše> dUSfh pryukyuh ecy{uh. atiEnÄ]L kUTutl du®K k>m]yi `ßuÞ[. HEt] v] zp]p[xYxi xVRgh jitV] v] EB]ÑYEx mHIh tx[m]duÊiæ koEßy yuÍ]y kZtniþy® (37) m>ic{]l xVRÅh EnT]h, jyic{]E^] BUmieyyuh anuBvi Ä]h. atuek]Þ[ aR´u[n], yuÍÊin[ niþyic{u nI `]jyÆšuh tu^Y m]yik>uti yuÍÊin[ nI O>uÆuk. |Æieny]y]l p]ph nieÎ b]DiÄukyi^}. 27
{ioaZv `KhZvKoX ~S] Et¸BiHit] x]hEKY buÍiREy]Eg tVim]h sZfu buÍY] yuE¬] yy] p]Rœ kRmb³h zpH]xYxi(39) ninÄu prÇutÎu kfh Ep]^uh v^iy ByÊil niÎuh >ÑiÄuÎu. vYvx]y]«ik] buÍiE>EkH ku>unàn bHus]K] HYnß]þ buÍEy]¸vYvx]yin]h
(41)
xmciÊn]y Ey]gi teû ^ÑYÊil `k]zgmnx[k n]f[. xmciÊ>^}]Êv>ueT buÍi OÎuh niþyiÄ]N kiÄuh. y]mim]h puS[pit]h v]ch zpvdßYvipþit® Evdv]d>t]® p]Rœ n]nYdüIti v]din®
(42)
k]m]«]n® xVRgp>] jMkRmP^zpd]h zkiy]viEsSbHu^]h EB]eegsV>Ygtih zpti
(43)
EB]eegsV>Yzpx¬]n]h ty]pHZtEctx]h vYvx]y]«ik] buÍi® xm]Do n viDIyEt
(44)
p]RË], EvdÊil pryuÎ k]>YÊil t¯>M]>uh atilp>h meÕ]Îumie^}Îu pryuÎv>uh, EB]gciÊ>uh, 28
{ioaZv `KhZvKoX xVRÅh k]hÑiÄuÎv>um]yvRÄ[, punRjMvuh kRÐ P^vuh nlkuÎtuh xuK]nuBveÊyuh e`sV>YeÊyuh ^ÑYm]ÄiyuÔtuh aEnkh xk]mkRÐÆeš zptip]di ÄuÎtum]y v]ÄukL EkÈ[ mnÓpH>iÄeÏÈi>iÄy]l xm]Diyil ~k]zgt ^BiÄukyi^}. eeztgufYviSy] Evd] nieezügufEY] Bv]Rjun niRdVEàV] nitYxtVEØ] niE>Y]gEÑm A«v]N (45) aR´un], EvdÆL ztiguf]«kÆš]f[. nI ztiguf] tItnuh dVà>Hitnuh xtYniænuh Ey]gEÑmÆL gfiÄ]Êvnuh A«niænuh AyiÊI>uk. y]v]nRœ \dp]En xRvt® xhp}uEt]dEk t]v]N xREvSu EvEdSu zb]ªfxY vij]nt®
(46)
`^}]yiTÊuh evÔh ek]Þu nirÇi>iÄuEá]L kifru ek]Þ[ `ztm]zth zpEy]jnh \EÞ] azt¿u zpEy]jnh m]ztEm ¡]niy]y zb]ªfn[ EvdÆš]xk^h ek]Þu Þ]kU. kRmEfYv]Dik]>Eü m] PE^Su kd]cn m] kRmP^EHtuRBUR m] Et xhEg]¸üVkRmfi
(47)
zpvZÊiyil m]ztEm ninÄ[ aDik]>muÔu. O>iÄ^uh P^Æšil (atu ^Bic{]^uh ^Bic{ie^}Üi^uh) |^}. (at]ytu P^h nieû xV]tzßYÊi^uÔt^}). nI P^muEÌsic{u zpvRÊiÄuÎvn]k>ut[. akRÐÊil ninÄ[ Ax¬iyum>ut[. Ey]gØ® ku>u kRm]fi xhgh tY¬V] Dn²y xiÍYxiEÍY]® xEm] BUtV] xmtVh Ey]g \cYEt 29
(48)
{ioaZv `KhZvKoX Dn²y]! Ey]gniæn]yi, Ax¬ievTiÇu P^h ^Bi ÄuÎti^uh ^BiÄ]ti>iÄuÎti^uh xmciÊt p]^ic{[ kRÐÆL anuæiÄuk. xmciÊty]f[ Ey]gemÎ[ pryeÏTuÎu. dUE>f HYv>h kRm buÍiEy]g]Ín²y buÍo s>fmnVi¢ kZpf]® P^EHtv®
(49)
Dnwjy], kRmcEy]geÊÄ]L vše> nikZ¨m]f[ P^]EpÑEy]TukUTi ecy{uÎ kRÐh. buÍiEy]gÊil at]yt[ xmciÊtEy]T[ kUTiy kRÐÊil s>fh EtTuk. P^ÊinuEvÞi kRÐh ecy{uÎvR dInM]>]f[. buÍiyuE¬] jH]tIH \EB xukZtduS[kZEt tx[m]EdY]g]y yujYxV Ey]g® kRmxu ekos^h
(50)
xmbuÍiyuÔvN |o E^]kÊ[ vc{uteÎ pufYp]p ÆL >Þuh tYjiÄuÎu. atuek]Þ[ kRÐEy]gÊin]yi O>uÆuk. Ey]gh zpvZÊiyi^uÔ x]mRËYm]kuÎu. kRmjh buÍiyu¬] Hi P^h tY¬V] mnISif® jMb³viniRmu¬]® pdh g¢ßYn]myh
(51)
xmbuÍiyuÔv>]y viEvkikL kRÐh ek]ÞuÞ]kuÎ P^h tYjic{iÈu jMb³ÊilniÎu Em]cnh EnTi Ed]S E^smi^}]Ê Ø]neÊ zp]piÄuÎu. yd] Et Em]Hk^i^h buÍiRvYtit>iSYti td] gß]xi niREvdh Ezs]tvYxY zsutxY c
(52)
`EÏ]L nieû buÍi Em]H>Upm]y eevSmYeÊ mri kTÄuEm] aEÏ]L EkLEÄÞtienyuh EkÈtienyuh kuric{u nI \d]xInn]yiÊI>uh. 30
{ioaZv `KhZvKoX zsutivizptipÎ] Et yd] Ø]xYti niþ^] xm]D]vc^] buÍiüd] Ey]gmv]p[xYxi
(53)
p^t>h \pEdsÆL EkÈtu mU^h ptriEÏ]y nieû buÍi `EÏ]L |šÄmÕ[ xm]Diyil Øi>m]yi nilÄu Em] aEÏ]L Ey]geÊ nI zp]piÄuh. aRjun \v]c Øitzp¡xY k] B]S] xm]DiØxY Eksv ØitDI® kih zpB]ESt kim]xIt zvEjt kih
(54)
aR´unN Ec]dic{u: EH Eksv], xm]DiØn]y Øit zpjweû ^Ñfemß]f[? Øitzp¡N `ß[ xhx]>i Äuh? `Æien Øitiecy{uh? `Æien xW>iÄuh? zsIBgv]nuv]c zpjH]ti yd] k]m]N xRv]N p]Rœ mEn]gt]N A«EnYv]«n] tu¨® Øitzp¡üEd]cYEt (55) zsI Bgv]N prÇu: EH p]RËv, mnuSYN `EÏ]L A«]vin]l A«]vilÊeÎ xßu¨n]yi mnÓi^uÔ `^}] AzgHÆEšyuh (v]xnkEšyuh) \EpÑiÄuÎu Ev], aEÏ]L avN ØitzpjwN `Î[ pryeÏTuÎu. du®EKSVnudViùmn]® xuEKSu vigt¾ZH® vIt>]gByEzk]D® ØitDIRmuni>ucYEt
(56)
du®KÆšil mnÓu k^Æ]Êvnuh xuKÆšil t]¯>Ymi ^}]Êvnuh >]gh, Byh, Ek]ph, |vyi^}]Êvnum]y pu>uSN Øitzp¡n]y muni `ÎriyeÏTuÎu. y® xRvzt]nBiEýHüÊt[zp]pY suB]suBh n]Binàti n EdV¨i txY zp¡] zptiæit] 31
(57)
{ioaZv `KhZvKoX ~et]>]L `^}]Êi^uh Ax¬i viÈvn]yi at]tu suB]suBÆL ^Bic{iÈu xEß]SiÄukEy] EdVSiÄukEy] ecy{uÎi^}Ey] aveû zpjw zptiæitm]f[. yd] xhH>Et c]yh kUREm]¸hg]nIv xRvs® |zàiy]fIzàiy]REœBYüxY zp¡] zptiæit]
(58)
Am teû avyvÆeš (zptikU^x]Hc>YÆšil) `Æien `^}]viDÊi^uh \Lv^iÄuÎEv], atuEp]e^ `EÏ]]L teû |zàiyÆeš séx[pRs]di kš]y |zàiy]RËÆšilniÎ[ piNv^iÄuÎt[ aEÏ]L aveû zpjw zptiæitm]f[. viSy] vinivRtEß ni>]H]>xY EdHin® >xvRjh >Ex]¸pYxY p>h dZ¨V] nivRtEt
(59)
|zàiyÆLek]Þu viSyÆL anuBviÄ]Ê mnuSYn[ viSyÆL akÎu Ep]kuÎu. `Î]l Ax¬i av EsSiÄuÎu. p>m]«]vien zp]piÄuEá]L aveû Ax¬iyuh viÈuEp]kuÎu. ytEt] HYpi ekoEßy pu>uSxY vipþit® |zàiy]fi zpm]œIni H>ßi zpxBh mn®
(60)
EH kußIpuzt], |zàiynizgHÊin]yi zpyøiÄuÎ vidV]n]y pu>uSeû mnÓienEÏ]^uh EÑ]Bic{i>iÄuÎ |zàiyÆL b^]lÄ]>m]yi vsÊ]ÄuÎu. t]ni xRv]fi xhymY yu¬ AxIt mt[p>® vEs Hi yExYzàiy]fi txY zp¡] zptiæit]
(61)
Ey]g yu¬N avey (|zàiyÆeš) `^}]h xhymnh ecy[t[ `Îil B¬iEy]TukUTi |>iÄuÎu. ARÄu[ |zàiyÆL vsÊ]Ef] aveû zpjw zptiæitm]f[. 32
{ioaZv `KhZvKoX DY]yEt] viSy]N puhx® xhgEüSUpj]yEt xhg]X²]yEt k]m® k]m]t[Ezk]ED]¸Bij]yEt (62) Ezk]D]d[Bvti xEÐ]H® xEÐ]H]X[mZtivizBm® x[mZtizBhs]d[ buÍin]Es] buÍin]s]t[zpfsYti (63) viSyÆeš DY]niÄuÎ pu>uSn[ avyil Ax¬i \Þ]kuÎu. Ax¬iyilniÎuh AzgHh \Þ]kuÎu. AzgHÊil niÎuh Ek]ph jniÄuÎu. Ek]pÊilniÎuh aviEvkh \Te^TuÄuÎu. aviEvkÊilniÎuh O]RÐ EÄTuh O]RÐEÄTilniÎuh buÍin]svuh \Þ]kuÎu. buÍin]sh mU^h mnuSYN nsiÄukyuh ecy{uÎu. >]gEdVSviyuee¬üu viSy]nizàieeyþ>N A«veesYRviEDy]«] zpx]dmDig¢ti
(64)
`Î]l y]et]>uvN >]gEdVSmi^}]Ê, A«vsYÆš]y |zàiyÆLek]Þu viSyÆeš anuBviÄuÎuEv] A« vijyiy]y A pu>uSN mn®zpx]deÊ zp]piÄuÎu. zpx]Ed xRvdu®K]n]h H]ni>ExY]pj]yEt zpxÎEctEx] HY]su buÍi® p>YvtiæEt
(65)
mn®zpx]dh ^Bic{ukukyuh ecy{uÎu. n]üi buÍi>yu¬xY n c]yu¬xY B]vn] n c]B]vyt® s]ßi>s]ßxY kut® xuKh
(66)
|zàiyÆeš vsÊ]Ä]Êvn[ xmbuÍiyi^}. ~k]zgt yumi^}. ~k]zgtyi^}]Êvnu s]ßiyi^}. sßiyi^}]Êvn[ `vieTy]f[ xuKh?
33
{ioaZv `KhZvKoX |zàiy]f]h Hi c>t]h yMEn]¸nuviDIyEt tdxY H>ti zp¡]h v]yuRn]vmiv]hBxi
(67)
viSyÆšil c>iÄuÎ |zàiyÆLÄ[ ~et]>]šueT mnÓu kIuveû |zàiyÆL `^}] viSyÆ šil niÎuh niEÒSh piNv^iÄeÏÈi>iÄuÎuEv] aveû zpjw zptiæitm]yi>iÄuÎu. y] nis] xRvBUt]n]h txY]h j]gRti xhymI yxY]h j]zgti BUt]ni x] nis] psYEt] muEn®
(69)
y]et]Î[ xRvzp]fikLÄuh >]ztiy]yi>iÄuÎuEv], avieT (A zbªÊil) jiEtzàiyN \fRÎi>iÄuÎu. ~et]>u viSy]nuBvÊil xRvzp]fikšuh \fRÎi>i ÄuÎuEv] at[ xtYdRsiy]y muniÄ[ >]ztiy]kuÎu. ApU>Ym]fmc^zptiæh xmuzdm]p® zpvisßi ydVt[ tdVt[k]m] yh zpvisßi xREv x s]ßim]p[En]ti n k]mk]mI
(70)
xd] nirÇuek]Þi>iÄuÎ xmuzdh `zpk]>h aEÑ]BY m]yi>iÄuÎuEv] atuEp]e^ k]mÆL kTÎukUTuEá]L y]et]>uvN aEÑ]BYn]yi>iÄuÎuEv] avN s]ßiey zp]piÄuh. viSy]BiniEvsh viT]ÊvN s]ßi EnTuÎi^}. viH]y k]m]N y® xRv]N pum]hþ>ti ni®¾ZH® niRmEm] ni>HÜ]>® x s]ßimDig¢ti (71) 34
{ioaZv `KhZvKoX y]et]>u pu>uSN `^}] k]mÆšuh evTiÇ[ OÎi^uh AzgHmi^}]Êvnuh mmt]buÍiyuh aHßyuh |^}]Ê vnum]yi E^]kÊil vRÊiÄuÎuEv] avN s]ßi zp]piÄuÎu. ~S] zb]ªI Øiti® p]Rœ eenn]h zp]pY vimuHYti ØitV]xY]mßk]E^¸pi zbªniRv]fmZ¢ti (72) p]RË], |t]f[ zbªniæ. |tu eekv>ic{]l xhx]>]x¬i \Þ]vuÎi^}. aßYk]^eÊÜi^uh |o avØ yil `Êiy]l zbªniRv]fh xiÍiÄukyuh ecy{uh. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed x]hKYEy]Eg] n]m dVitIEy]¸DY]y®
35
{ioaZv `KhZvKoX aœ tZtIEy]¸DY]y®
03. kRmEy]g® aRjun \v]c jY]yxI Ect[kRmfEü mt] buÍiRjn]Rdn tt[kih kRmfi EG]E> m]h niEy]jyxi Eksv
(1)
aR´unN prÇu: EH jn]RÌn], kRÐeÊ aEpÑic{[ kRÐEy]gm]f[ Ezs¨emÎ[ aEÆ¿[ aBizp]ymueÞÜil pieÎ `ßin]f[ EG]>m]y |o kRÐÊil `eÎ niEy]giÄuÎt[? vY]miEzsEfv v]EkYn buÍih Em]HyxIv Em tEdkh vd niþitY Eyn EzsEy]¸Hm]p[nuy]h
(2)
p>x[p>vi>uÍemÎ[ Et]ÎuÎ v]ÄukL ek]Þ[ `eû buÍiey aÆ[ zBmiÏiÄuÎtuep]e^ Et]ÎuÎu. Atu ek]Þ[ ~et]ÎueÄ]Þu w]N EzsyÓ[ EnTuEm] atu m]zth `niÄ[ \pEdsic{u t>ik. zsIBgv]nuv]c E^]Ek¸x[miN dViviD] niæ] pu>] Ezp]¬] my]nG ¡]nEy]Egn x]hKY]n]h kRmEy]Egn Ey]gin]h (3) zsI Bgv]N prÇu: EH anG (p]pÆši^}]ÊvN), |o E^]kÊil xhKYM]RÄu EvÞi jw]nEy]gh ek]Þuh Ey]gikLÄu EvÞi kRÐEy]gh ek]Þuh >ÞuviDh niækL muá[ w]N prÇu. n kRmf]mn]>hB]eeÎS[kRmYh pu>uES]¸s[nuEt n c xhnYxn]Edv xiÍih xmDig¢ti (4)
36
{ioaZv `KhZvKoX kRÐÆL ecy{]ti>iÄuÎtuek]Þu mnuSYN O>iÄ^uh eenS[kRmYeÊ zp]piÄuÎi^}. kRÐxnY]xh ek]Þu m]zth xiÍi ^BiÄuÎumi^}. n Hi kþit[Ñfmpi j]tu tiætYkRmkZt[ k]>YEt HYvs® kRm xRv® zpkZtieejRgueef® (5) O>]šuh O>iÄ^uh a¯En>EÊÄuEp]^uh zpvRÊiÄ]et |>iÄuÎi^}. `^}]v>uh zpkZti gufÆš]l niRb³it >]yi kRÐh ecy[tuEp]kuÎu. kREmzàiy]fi xhymY y AEü mnx] x[m>N |zàiy]Rœ]N vimU™]«] miœY]c]>® x \cYEt
(6)
kREmzàiyÆeš aTÄiniRÊi y]et]>uvN viSyÆeš mnÓuek]Þ[ xd] x[m>ic{uek]Þi>iÄuÎuEv] mUQ]«] v]y avN miœY]c]>N `Îu pryeÏTuÎu yüVizàiy]fi mnx] niymY]>BEt¸R´un kREmzàieey® kRmEy]gmx¬® x visiSYEt
(7)
aR´un], y]et]>uvN |zàiyÆeš mnÓuek]Þ[ aTÄiniRÊiyiÈu kREÐzàiyÆešeÄ]Þ[ niS[k]m kRÐh A>hBiÄuÎuEv] avN Ezsæn]kuÎu. niyth ku>u kRm tVh kRm jY]Ey] HYkRmf® s>I>y]zt]pi c Et n zpxiEÍYdkRmf®
(8)
nI mnÓin]l niyzßitm]y kRÐh ecy{uk. `ßu ek]eÞÎ]l kRÐm]f[ akRmEÊÄ]L Ezsæh. kRÐh ecy{]Ê pÑh ninÄu s>I>niRvHfh Ep]^uh x]DY m]kyi^}.
37
{ioaZv `KhZvKoX y¡]Rœ]t[kRmEf]¸nYzt E^]Ek]¸yh kRmb³n® tdRœh kRm koEßy mu¬xhg® xm]c> (9) aR´un], y¡ÊinuÔ kRÐh OHitn]yi nI kRÐh Ac>iÄuk. xHy¡]® zpj]® xZ¨V] puE>]v]c zpj]pti® aEnn zpxviSYDVEmS Ev]¸üVi¨k]mDuk[
(10)
y¡EÊ]TukUTi zpjkeš xZ¨ic{[ pÞ[ zpj]pti prÇu, ‘|tuek]Þu niÆL vRÍiÄuviN. |tu niÆLÄ[ |¨h t>uÎ k]mEDnuv]yi>iÄeÈ’. Edv]N B]vyt]Enn Et Edv] B]vyßu v® p>x[p>h B]vyß® Ezsy® p>mv]p[xYœ
(11)
EdvM]e> |tuek]Þu A>]DiÄuviN. A EdvM]R niÆeš vRÍiÏiÄeÈ. p>x[p>h tZp[tieÏTuÊieÄ]Þu p>mm]y EzsyÓien zp]piÄuviN. |¨]N EB]g]N Hi Ev] Edv] d]xYEß y¡B]vit]® eetRd]Ê]nzpd]eeyEBY] Ey] BuÜ[Et Eün ~v x (12)
`eßÎ]l |¨eÏTuÎ xuKÆL niÆLÄ[ y¡h ek]Þu xßu¨>]y EdvM]R t>uh. avR tÎ vüuÄeš avRÄu ek]TuÄ]et BujiÄuÎvn]E>] avN kÔN teÎy]f[. y¡si¨]sin® xEß] mucYEß xRvkilbieeS® Bu²Et Et tVGh p]p] Ey pcßY]«k]>f]t[ (13) y¡Êil EsSiÄuÎt[ m]zth y¡h ecy[tu EsSi c{t]y vüuÄeš anuBviÄuÎ x´nÆL `^}] p]p 38
{ioaZv `KhZvKoX Æšil niÎuh mu¬i EnTuÎu. `Î]l tÆLÄuEvÞi ÊeÎ EB]gxWyh ecy{uÎvR p]peÊÊeÎ BujiÄu ky]f[. aÎ]d[Bvßi BUt]ni pRjnY]dÎxhBv® y¡]d[Bvti pRjEnY] y¡® kRmxmud[Bv®
(14)
aÎÊilniÎu BUtÆL \Þ]kuÎu. mÊil niÎuÞ]kuÎu. atuek]Þu xRvzpk]sm]y Evdh `EÏ]iÄuÎu. ~vh zpvRtith czkh n]nuvRtytIH y® aG]yu>izàiy]>]Em] Em]Gh p]Rœ x jIvti
(16)
EH p]RË], |zpk]>h zpvÊiÄuÎ kRÐczkeÊ |o E^]kÊil `ven]>uvN anuvRÊiÄuÎi^}Ey] p]pi yuh viSyzB]ßnum]y aveû jIvith niS[P^mEzt. yüV]«>tiE>v xY]d]«tZp[tþ m]nv® A«EnYv c xßu¨üxY k]>Yh n vidYEt
(17)
`Î]l ~et]>u mnuSYN tÎil teÎ >miÄuÎvnuh tÎil xhtZp[tnuh xßu¨num]yi>iÄuÎuEv] avnu k>fIym]yi OÎumi^}.
39
{ioaZv `KhZvKoX eenv txY kZEtn]REœ] n]kZEtEnH kþn n c]xY xRvBUEtSu kþidRœvYp]zsy®
(18)
avn[ |o E^]kÊil kRÐh ecy[ttu ek]Þu k]>Ymi^} teÎ. ecy{]Êtuek]Þuh OÎumi^}. jIvikšil OÎi En]Tuh avn[ xVzpEy]jnk>m]y b³h OÎuh teÎ yi^}. tx[m]dx¬® xtth k]>Yh kRm xm]c> axE¬] HY]c>N kRmh p>m]p[En]ti pU>uS®
(19)
atuek]Þ[ niÓhgn]yi `EÏ]mpdh zp]piÄuÎu. kRmeefv Hi xhxiÍim]Øit] jnk]dy® E^]kxhzgHEmv]pi xhpsYN kRtumRHxi
(20)
`ßuek]eÞÎ]l kRÐh ek]ÞuteÎy]f[ jnk]di kL xiÍiey zp]pic{t[. E^]kxh>ÑfeÊ O]RÊiÈ] y]^uh nI zpvRÊiEÄÞt]f[. ydYd]c>ti EzsæüÊEdEvtE>] jn® x yt[zpm]fh ku>uEt E^]küdnuvRtEt
(21)
EzsæN `eß^}]h ecy{uÎuEv] atu teÎy]f[ mÕuÔ jnÆšuh ecy{uÎt[. avN `ßien zpm]fm]yi k>utu ÎuEv] E^]kvuh atienteÎ anuk>iÄuÎu. n Em p]Rœ]üi kRtvYh ztiSu E^]EkSu kiWn n]nv]p[tmv]p[tvYh vRt ~v c kRmfi (22)
40
{ioaZv `KhZvKoX EH p]RË], `niÄu mUÎu E^]kÊi^uh kRÊvYm]yi OÎumi^}. `niÄu zp]piEÄÞt]yiÈuh OÎuh teÎyi^}. `ÎiÈuh w]N kRÐh ecy[tuek]ÞuteÎyi>iÄuÎu. ydi HYHh n vREtyh j]tu kRmfYtzàit® mm vR«]nuvRtEß mnuSY]® p]Rœ xRvs®
(23)
p]RË], w]N O>iÄe^Üi^uh mTi viÈu zpvZÊiyil ~ReÏT]ti>uÎ]l `^}] mnuSY>uh `eû m]Rgh av ^hbiÄuh. \XIEdyu>iEm E^]k] n ku>Y]h kRm EcdHh xÜ>xY c kRt] xY]mupHnY]mim]® zpj]®
(24)
w]N kRÐh] ecy[tie^}Üil |o E^]kh muÊieûyuh kRÊ]v]kuh. Zpj kL duSiÄukyuh ecy{uh. x¬]® kRmfYvidV]hEx] yœ] kuRvßi B]>t ku>Y]dVidV]hüœ]x¬þikIRSuRE^]kxhzgHh
(25)
EH B]>t], ap¥itM]R kRÐÊil Ax¬>]yi `Æieney^}]h zpvRÊiÄuÎuEv] p¥itN E^]kÊi eû ni^ni¯u k]hÑic{uek]Þu niÓhgn]yi aEtviDh zpvRÊiÄfh. n buÍiEBdh jnEyd¡]n]h kRmxhgin]h Ej]SEyXRvkRm]fi vidV]nYu¬® xm]c>N
(26)
xk]mkRÐÊil Ax¬>]y mU™jnÆšueT buÍiey vidV]N O>iÄ^uh |šÄ>ut[. vidV]N `^}] kRmÆšuh Ey]gyu¬n]yi vic{[ mÕuÔve>eÄ]Þuh Ac>iÏiÄfh. 41
{ioaZv `KhZvKoX zpkZEt® zkiym]f]ni gueef® kRm]fi xRvs® aHÜ]>vimU™]«] kRt]Hmiti mnYEt
(27)
zpkZtijnYm]y gufÆš]l kRÐÆL `Æuh ecy{eÏTu Îu. aHßy]l Em]Hitn]yvN t]n]f[ kRÊ]evÎu vic]>iÄuÎu. tÊVviÊu mH]b]EH] gufkRmviB]gEy]® guf] guEfSu vRtß |ti mtV] n x´Et
(28)
EH mH]b]EH], gufkRÐviB]gÆšueT ttVmriyuÎv n]keÈ gufp>if]mÆš]y |zàiyÆL gufp>if]mÆ š]y viSyÆšil zpvRÊiÄuÎuevÎ[ D>ic{iÈ[ avyil Ax¬n]kuÎi^}. zpkZEtRgufxÐU™]® x´Eß gufkRmxu t]nkZX[nviEd] mà]N kZX[nviÎ vic]^Eyt[ (29) zpkZtiyueT gufÆš]l mUQciÊ>]yiÊI>uÎvR guf kRÐÆšil x¬>]kuÎu. xRv¡>^}]Ê A màbuÍi keš xRv¡N vut[. myi xRv]fi kRm]fi xhnYxY]DY]«Ectx] ni>]sIRniRmEm] BUtV] yuDYxV vigtjV>®
(30)
xRvkRÐÆšuh `Îil xmRÏic{u ADY]«ikbuÍi Ey]eT niS[k]mnuh niRÐmnum]yi Bvic{iÈu du®Kh kšÇu nI yuÍh ecy{uk. Ey Em mtmidh nitYmnutiæßi m]nv]® zsÍ]vEß]¸nxUyEß] mucYEß Et¸pi kRmBi®
42
(31)
{ioaZv `KhZvKoX `eû |o aBizp]yh nitYvuh zsÍEy]Tuh axUy kUT]etyuh y]et]>u mnuSYR anuæiÄuÎuEv] av>uh kRÐb³ÊilniÎuh vimu¬>]yiÊI>uÎu. Ey EtVtdBYxUyEß] n]nutiæßi Em mth xRv]¡]nvimU™]hü]nViÍi n¨]nEctx®
(32)
`Î]l `eû |o aBizp]yeÊ axUy]^uÄš]yi ~v>]Ef] anuæiÄ]ti>iÄuÎt[, Ekv^h a¡>]y avR nsic{v>uh buÍiHIn>uemÎu mnÓi^]Äuk. xdZsh Ec¨Et xVxY]® zpkZEtR¡]nv]npi zpkZtih y]ßi BUt]ni nizgH® kih k>iSYti
(33)
arivuÔvN Ep]^uh teû xVB]vÊiÎu EcRÎ viD Êil zpvRÊiÄuÎu. jIvikL xVzpkZtiey pißuT >uÎu. atien aTÄiev¿uÎtuek]Þu zpEy]jnem] Îuh \Þ]vi^}. |zàiyExYzàiyxY]REœ >]gEdVSo vYvØito tEy]Rn vsm]gE¢Êo HYxY p>ipÖino
(34)
O]E>] |zàiyÊinuh attieû viSyÆšueT k]>YÊil >]gEdVSÆL niþitÆš]f[. av¿[ vseÏT>ut[. `ßu ek]eÞÎ]l av |veû sztuÄš]kuÎu. Ezsy]N xVDREm] viguf® p>DRm]XVnuæit]t[ xVDREm niDnh Ezsy® p>DREm] By]vH®
(35)
viDizpk]>h anuæic{ p>DÐEÊÄ]šuh gufHInm]y xVDRÐm]f[ Ezsyx[Ä>h. xVDRÐ]nuæ]nÊil xhBvi ÄuÎ m>fvuh Ezsyx[Ä>m]f[. p>DRÐh By]vHm] kuÎu. 43
{ioaZv `KhZvKoX aRjun \v]c aœ Ekn zpyuE¬]¸yh p]ph c>ti pU>uS® ani¢Îpi v]REÿy b^]div niEy]jit®
(36)
aR´unN Ec]dic{u: EH kZÿ], pieÎ AR Ezp>iÏic{i È]f[ |o pu>uSN t]N |¢iÄ]etyi>uÎiÈuh b^m]y ~Et] s¬iy]l niyu¬enÎEp]e^ p]pkRÐÆL anuæiÄuÎt[. zsIBgv]nuv]c k]m ~S Ezk]D ~S >Ej]gufxmud[Bv® mH]sEn] mH]p]p[m] viEÍYnmiH eev>ifh
(37)
zsI Bgv]N p]Çu: >Ej]gufÊil niÎu jnic{ |o k]mh, |o Ezk]Dh tZp[tieÏTuÊ]n]k]Êtuh mH]p]p k]>fvum]f[ |Ä]>YÊil |tu sztuv]efÎriyuk. DUEmn]zviyEt v×iRyœ]dREs] mE^n c yEœ]lEbn]vZEt] gRBüœ] EtEndm]vZth
(38)
puky]l aùiyuh, m]^inYÊ]l kÉ]Tiyuh, gRB]p]zt Ê]l gRBvuh `Æien Av>fh ecy{eÏÈi>iÄuÎuEv] atuEp]e^ A k]mÊ]l |o ¡]nh AvZtm]yi>i ÄuÎu. AvZth ¡]nEmEtn ¡]niEn] nitYeev>if] k]m>UEpf koEßy duS[pUE>f]nE^n c (39) EH koEßy, ¡]niyueT nitYeev>iyuh k]m>Upvuh O>iÄ^uh tZp[tieÏT]Ê aùiÄ[ tu^Yvuh Ay |o k]mÊ]l ¡]nh AvZtm]kuÎu. |zàiy]fi mEn]buÍi>xY]Diæ]nmucYEt ~eetRviyEm]HyEtYS ¡]nm]vZtY EdHinh (40) 44
{ioaZv `KhZvKoX |zàiyÆšuh mnÓuh buÍiyuh |o k]mÊieû |>iÏiT m]yi pryeÏTuÎu. k]mh ¡]neÊ mrc{iÈu |vey eÄ]Þu EdHiey vY]Em]HiÏiÄuÎu. tx[m]ÊVmizàiy]fY]do niymY B>tRSB p]p[m]nh zpjHi EHYnh ¡]nvi¡]nn]snh
(41)
EH B]>tEzsæ], atuek]Þ[ nI AdYh |zàiyÆeš niyzßic{iÈ[ ¡]neÊyuh vi¡]neÊyuh nsiÏiÄuÎ |o p]p>Upm]y k]meÊ ni®EsSh nsiÏiÄuk. |zàiy]fi p>]fY]Hu>izàiEyBY® p>h mn® mnxüu p>] buÍiREy] buEÍ® p>tüu x®
(42)
viSyÆeš aEpÑic{[ |zàiyÆL xUÑ[mÆš]f[ `Î[ pryeÏTuÎu. |zàiyÆešÄ]L xUÑ[mm]f[ mnÓ[. mnÓienÄ]šuh xUÑ[mm]f[ buÍi. buÍieyÄ]šuh xUÑ[mm]yt[ A«]v]f[. ~vh buEÍ® p>h buÍV] xhüBY]«]nm]«n] jHi sztuh mH]b]EH] k]m>Uph du>]xdh
(43)
mH]b]EH], |zpk]>h buÍiEyÄ]L xUÑ[mm]y A«] vien ariÇiÈ[ buÍiek]Þ[ mnÓien aTÄiyiÈ[ kIUpnuh duRjYnum]y |o sztu vien nsiÏiÄuk. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]R´uxnxhv]Ed kRmEy]Eg] n]m tZtIEy]¸DY]y®
45
{ioaZv `KhZvKoX aœ ctuREœ]¸DY]y®
04. ¡]nkRmxhnY]xEy]g® zsIBgv]nuv]c |mh vivxVEt Ey]gh Ezp]¬v]nHmvYyh vivxV]MnEv zp]H mnu>iÑV]kEv¸zbvIt[
(1)
zsI Bgv]N prÇu: avYym]y |o Ey]geÊ w]N AditYn[ \pEdsic{u. AditYN mnuvinuh \pEdsic{u ek]TuÊu. mnu |ÑV]kuvinuh \pEdsic{u. ~vh p>á>]zp]p[tmimh >]jRSEy] vidu® x k]E^EnH mHt] Ey]Eg] n¨® p>ßp
(2)
sztun]sk], |zpk]>h p>á]>]gtm]y |o Ey]geÊ >]jRSikL ariÇi>uÎu. A mHÊ]y s]züh v^ut]y k]^eedRGYÊil n¨eÏÈuEp]yi. x ~v]yh my] Et¸dY Ey]g® Ezp]¬® pu>]tn® BE¬]¸xi Em xK] Ecti >HxYh EHYtduÊmh
(3)
azpk]>muÔ A pu>]tnm]y Ey]gh teÎy]f[ nI `eû B¬nuh, Et]HxYm]f[. aRjun \v]c ap>h BvEt] jM p>h jM vivxVt® kœEmtdVij]nIy]h tVm]do Ezp]¬v]niti
(4)
aR´unN Ec]dic{u: AditYeû jMh muáuh aÆyueT jMh piáum]fE^}]. aÆienyi>ieÄ, AdYh aÆ]f[ |t[ \pEdsic{etÎ[ `Æien w]N mnÓi^]Äuh? 46
{ioaZv `KhZvKoX zsIBgv]nuv]c bHUni Em vYtIt]ni jM]ni tv c]Rjun t]nYHh Evd xRv]fi n tVh EvË p>ßp
(5)
zsI Bgv]N prÇu: aR´un], `eû vše>Eyer jM ÆL k]¸pi xN zpkZtih xV]mDiæ]y xhBv]mY]«m]yy]
(6)
w]N jnnmi^}]Êvnuh n]smi^}]Êvnuh xRvBUtÆ šueT |osV>num]f[ `Üi^uh xVßh zpkZtiey aDiæ]n m]Äi xVßh m]yy]l w]N xZ¨ic{uek]Þi>iÄuÎu. yd] yd] Hi DRmxY g}]niRBvti B]>t aBYuË]nmDRmxY td]«]nh xZj]mYHh
(7)
EH B]>t], `EÏ]eizt]f]y x]DUn]h vin]s]y c duS[kZt]h DRmxhØ]pn]Rœ]y xhBv]mi yuEg yuEg
(8)
x´nÆšueT xh>ÑfÊinuh du¨M]>ueT xhH]>Êi nuh DRÐh ni^niRÊuÎtinuh EvÞi yugh Et]ruh w]N avt>iÄuÎu. jM kRm c Em divYEmvh Ey] EvÊi tÊVt® tY¬V] EdHh punRjM eenti m]Emti Ex]¸Rjun(9) |ÆienyuÔ `eû divYm]y jMvuh kRÐvuh y]et]>u vN ariyuÎuEv] avN s>I>h viÈ]l punR´Mh 47
{ioaZv `KhZvKoX zp]piÄuÎi^}. EH aR´un], avN `eÎÊeÎ zp]pi ÄuÎu. vIt>]gByEzk]D] mMy] m]mup]zsit]® bHEv] ¡]ntpx] pUt] md[B]vm]gt]®
(10)
>]gh, Byh, Ek]ph |v eekviÈv>uh `eû B¬M]>uh `eÎ Azsyic{v>um]y vše>EÏR ¡]nm]kuÎ tpÓu ek]Þu p>isuÍ>]yiÊIRÎ[ `eÎ zp]pic{iÈuÞ[. Ey yœ] m]h zppdYEß t]hüeeœv Bj]mYHh mm vR«]nuvRtEß mnuSY]® p]Rœ xRvs®
(11)
`vR `Æien `eÎ BjiÄuÎuEv] ave> aEtviDh teÎ w]N anuzgHiÄuÎu. EH p]RË, `Æuh mnuSYR `eû m]RÅeÊ pißuT>uÎu. k]hÑß® kRmf]h xiÍih yjß |H Edvt]® Ñizph Hi m]nuES E^]Ek xiÍiRBvvti kRmj]
(12)
kRÐÆšueT xiÍi k]hÑiÄuÎvR |vieT EdvM]e> pUjiÄuÎu. `ßuek]eÞÎ]l mnuSYE^]kÊil kRÐ P^h EvgÊil xiÍiÄuÎu. c]tuRvRfYh my] xZ¨h gufkRmviB]gs® txY kRt]>mpi m]h viÍYkRt]>mvYyh
(13)
gufÆšueTyuh kRÐÆšueTyuh viB]gmnux>ic{u c]tuR vRfYh w]N xZ¨ic{i>iÄuÎu. niS[zkiynuh ansV>nu m]y `eÎÊeÎ atieû xZ¨]v]yiÈuh ariyuk. n m]h kRm]fi ^iáßi n Em kRmPE^ ¾ZH] |ti m]h Ey]¸Bij]n]ti kRmBiRnB x bDYEt
48
(14)
{ioaZv `KhZvKoX `eÎ kRÐh b]DiÄuÎi^}. `niÄ[ kRÐP^Êil AzgHmi^}. |o viDh `eÎ `vN ariyuÎuEv] avN kRÐÆš]l bÍn]kuÎi^}. ~vh ¡]tV] kZth kRm pUReev>pi mumuÑuBi® ku>u kReemv tx[m]ÊVh pUReev® pURvt>h kZth (15) |o ttVeÊ ariyuÎv>]y pURvik>]y mumuÑuÄL ÄUTi, niS[k]mbuÍiEy]TukUTi kRÐh anuæic{u. atu ek]Þ[ pURvikM]R pÞu ecy[ttuEp]e^ nIyuh kRÐh ecy{uk teÎ Evfh. kih kRm kimkREmti kvEy]¸pYzt Em]Hit]® tEÊ kRm zpvÑY]mi yj[¡]tV] Em]ÑYEx¸suB]t[ (16)
kRÐemß[ akRÐemß[ `Î k]>YÊil zk]ßdRsikL Ep]^uh zBmmuÔv>]f[. y]et]ÎriÇ]l nI p]pÊil niÎu mu¬n]kuEm] A kRÐeÊ ninÄu w]N prÇu t>]h. kRmEf] HYpi Eb]ÍvYh Eb]ÍvYh c vikRmf® akRmfþ Eb]ÍvYh gHn] kRmEf] gti® (17) kRÐÊieû xV>Uph ariEyÞtuÞ[. vikRÐÊieû xV >Upvuh akRÐÊieû xV>Upvuh ariEyÞtuÞ[. `ßu ek]eÞÎ]l kRÐÊieû gti (Ep]Ä[) ariy]N vše> viSmmuÔt]f[. kRmfYkRm y® pEsYdkRmfi c kRm y® x buÍim]MnuESYSu x yu¬® kZX[nkRmkZt[ (18) kRÐÊil akRÐvuh akRÐÊil kRÐvuh y]et]>u vN k]fuÎuEv] avn]f[ mnuSY>il vc{u buÍim]N. avn]f[ Ey]giyuh `^}] kRÐÆšuh anuæiÄuÎvnuh. 49
{ioaZv `KhZvKoX yxY xREv xm]>hB]® k]mxܯvRjit]® ¡]n]ùidg[DkRm]fh tm]Hu® p¥ith buD]® (19) y]et]>uveû xkÙ kRÐÆšuh PE^¢ viÈt]Ef], ¡]n]ùiyil kRÐh dHic{uEp]y aven vidV]M]R p¥itenÎu višiÄuÎu. tY¬V] kRmP^]xhgh nitYtZp[Et] ni>]zsy® kRmfYBizpvZEÊ]¸pi eenv kiWit[kE>]ti x® (20) kRÐP^Êi^uÔ Ax¬i evTiÇ[ nitYtZp[tn]yi OÎienyuh AzsyiÄ]ti>iÄuÎvN kRÐÊil ~ReÏ Èi>uÎ]^uh avN OÎuh ecy{uÎi^}teÎ. ni>]sIRytciÊ]«] tY¬xRvp>izgH® s]>I>h Ekv^h kRm kuRvÎ]p[En]ti kilbiSh (21) aBi^]SÆši^}]et, mEn]niyzßfEÊ]eT `^}] b³ Æšuh niEÒSh eekviÈu s]>I>ikm]y zpvZÊi m]zth ecy{uÎven p]ph b]DiÄuÎi^}. ydZ¢]^]BxßuE¨] dVàV]tIEt] vimX>® xm® xiÍ]vxiÍo c kZtV]pi n nibDYEt
(22)
y]dZ¢y] ^BiÄuÎtuek]Þ[ xßu¨nuh xuKdu®K]di dVàVÆeš atijIvic{vnuh niRÐX>nuh jyp>]jyÆ šil xmciÊnuh AyvN kRÐh ecy[t]^uh bÍn]ku Îi^}. gtxhgxY mu¬xY ¡]n]vØitEctx® y¡]y]c>t® kRm xmzgh zpvi^IyEt
50
(23)
{ioaZv `KhZvKoX xhg>Hitnuh mu¬nuh ¡]nniænuh y¡Êin]yi kRÐh anuæiÄuÎvnum]y aveû `^}] kRÐvuh nsi c{uEp]kuÎu. zbª]Rpfh zbª HviRzbª]ùo zbªf] Huth zbeeªv Etn gßvYh zbªkRmxm]Din] (24) aRÏfh zbªh, HviÓ[ (HvnzdvYÆL) zbªh, zbª m]kuÎ aùiyil zbªÊ]l EH]miÄeÏTuÎu. |Æien xk^kRÐÆši^uh zbªbuÍiyušv]yvnu zbªh teÎ zp]pYm]yiÊI>uÎu. eedvEmv]pE> y¡h Ey]gin® p>Yup]xEt zbª]ù]vpE> y¡h yE¡eenEv]pjuHVti
(25)
Ever ci^ Ey]gikL EdvM]e>yuEÌsic{uÔ y¡mnu æiÄuÎu. mÕu ci^R zbª]ùiyil A«]vuek]Þu A«]vien xmRÏiÄuÎu. Ezs]zt]dInIzàiy]fYEnY xhym]ùiSu juHVti sé]dIN viSy]nnY |zàiy]ùiSu juHVti
(26)
Ever ci^R Ezs]zt]dikš]y |zàiyÆeš xhym>Upm]y aùiyil EH]miÄuÎu. mÕu ci^R sé]di viSyÆeš |zàiy>Upm]y aùiyil EH]miÄuÎu. xRv]fIzàiykRm]fi zp]fkRm]fi c]pE> A«xhymEy]g]ùo juHVti ¡]ndIpiEt
(27)
Ever ci^R `^}] |zàiykRmÆešyuh zp]fkRÐÆeš yuh ¡]ndIpitm]y A«xhymEy]g]ùiyil EH]mi ÄuÎu.
51
{ioaZv `KhZvKoX zdvYy¡]üEp]y¡] Ey]gy¡]üœ]pE> xV]DY]y¡]ny¡]þ yty® xhsitzvt]®
(28)
azpk]>h zdvYhek]Þu y¡h ecy{uÎv>uh tpÓien y¡m]yi k>utuÎv>uh Ey]geÊ y¡m]Äiyv>uh Evd]DY]yneÊyuh ¡]n]R´neÊyuh y¡m]yi anuæiÄuÎv>um]y dZ™vZt>]y mÕu ytikšumuÞ[. ap]En juHVti zp]fh zp]Ef¸p]nh tœ]pE> zp]f]p]ngtI >uÍV] zp]f]y]mp>]yf]®
(29)
aÆien mÕu ci^R zp]f]y]mt¯>>]yi EdHÊi^uÔ v]yuvieû \RDVmuKvuh aED]muKvum]y c^neÊ tT ÇiÈ[ ap]nnil zp]fenyuh zp]fnil ap]nenyuh EH]miÄuÎu. apE> niyt]H]>]® zp]f]N zp]EfSu juHVti xREv¸EpYEt y¡viEd] y¡Ñpitk^[mS]® (30) mÕu ci^R AH]>eÊ niyzßic{u zp]fÆeš zp]f Æšil teÎ EH]miÄuÎu. |ve>^}]v>uh y¡ttVh ariÇv>uh y¡hek]Þu p]pmkÎv>um]kuÎu. y¡si¨]mZtBuEj] y]ßi zbª xn]tnh n]yh E^]Ek]¸üYy¡xY kuEt]¸nY® ku>uxÊm (31) y¡si¨m]y amZth BujiÄuÎvR p>zbªeÊ zp]pi ÄuÎu. y¡h ecy{]ÊvÎ[ |o E^]kh teÎyi^}. EH ku>uEzs¨], pieÎy]Ef] p>E^]kh? ~vh bHuviD] y¡] vitt] zbªEf] muEK kRmj]N viÍi t]N xRv]Envh ¡]tV] viEm]ÑYEx (32)
52
{ioaZv `KhZvKoX |Æien p^t>h y¡ÆL zbª]vin]l viv>iÄeÏÈi ÈuÞ[. avey^}]h kRÐÊil niÎu\šv]kuÎvy]f[ `Î[ ariyuk. aet^}]h |Æien mnÓi^]ÄuEá]L nI mu¬n]yiÊI>uh. Ezsy]N zdvYmy]dY¡]j[¡]ny¡® p>ßp xRvh kRm]Ki^h p]Rœ ¡]En p>ixm]pYEt
(33)
EH sztun]sk], zdvYmym]y y¡eÊÄ]šuh ¡]n y¡m]f[ Ezsæh. EH p]RË], `^}] kRÐÆšuh pURf m]yi ¡]nÊil p>Yvx]niÄuÎu. tdViÍi zpfip]Etn p>izps[Enn Exvy] \pEdÑYßi Et ¡]nh ¡]ninüÊVdRsin®
(34)
xtYh kÞriÇ ¡]nikL ninÄu ¡]nh \pEdsic{u t>uh. at[ nI nmx[Ä]>h ek]Þuh Ec]dYh ek]Þuh Exvek]Þuh zgHiÄuk. yj[¡]tV] n punREm]HEmvh y]xYxi p]¥v Eyn BUt]nYEsESf zdÑYxY]«nYEœ] myi (35) EH p]¥v], atriÇ]l pieÎyiÆen zBmh ninÄu Þ]vi^}. |tu mU^h BUtÆešey^}]h tÎi^uh pieÎ `Îi^uh nI k]fuh. api Ecdxi p]EpBY® xREvBY® p]pkZÊm® xRvh ¡]np}Eveenv vZjinh xß>iSYxi
(36)
nI `^}] p]pikši^uh evc{[ ~Õvuh v^iy mH]p]piy] efÜilEÏ]^uh ¡]nm]kuÎ Et]fiek]Þu `^}] p]p xmuzdÆešyuh nI kTÄuk teÎ ecy{uh.
53
{ioaZv `KhZvKoX yeeœD]hxi xmiEÍ]¸ùiRBx[mx]t[ku>uEt¸Rjun ¡]n]ùi® xRvkRm]fi Bx[mx]t[ku>uEt tœ] (37) aR´un], kÊiey>iyuÎ aùi `Æieny]Ef] `^}] virkienyuh Bx[mm]ÄuÎt[ atuEp]e^ ¡]n]ùi `^}] kRÐÆešyuh nsiÏiÄuh. n Hi ¡]Enn xdZsh pviztmiH vidYEt tXVyh Ey]gxhxiÍ® k]E^n]«ni viàti
(38)
|o E^]kÊil ¡]nh Ep]e^ pviztm]yi OÎuh teÎyi^}. Ey]gh ek]Þu xiÍn]yvN |o ¡]nh k]^zkmÊil tniey EnTuÎu. zsÍ]v]h^}BEt ¡]nh tt[p>® xhyEtzàiy® ¡]nh ^çV] p>]h s]ßimciE>f]Dig¢ti
(39)
¡]nÊil teÎ mnÓUÎiyvnuh jiEtzàiynuh zsÍ yuÔvnum]y AL ¡]nh EnTuÎu. ¡]nh EnTiy]l p>mm]y s]ßiey \TN zp]piÄuÎu. a¡þ]zsÍD]nþ xhsy]«] vinsYti n]yh E^]Ek]¸üi n pE>] n xuKh xhsy]«n® (40) a¡nuh zsÍyi^}]Êvnuh xhsyh tI>]Êvnuh nsi ÄuÎu. xhsyiÄuÎvn[ |o E^]kvuh, p>E^]kvuh xuK vuh |^}. Ey]gxhnYükRm]fh ¡]nxhCiÎxhsyh A«vßh n kRm]fi nibD[nßi Dn²y
(41)
Dnwjy], Ey]gÊ]l kRÐÆL \EpÑic{vnuh ¡]nhek]Þu xhsyÆL niEÒSh tIRÎvnuh A« niænum]yven kRÐÆL O>uviDÊi^uh b³iÄuÎi^}. 54
{ioaZv `KhZvKoX tx[m]d¡]nxhBUth HZX[œh ¡]n]xin]«n® CieeÊVnh xhsyh Ey]gm]tiEæ]Êiæ B]>t (42) EH B]>t], atin]l a¡]nh ek]ÞuÞ]ytuh mnÓi ^uÔtum]y nieû |o xhsyeÊ ¡]nm]kuÎ v]šu ek]Þu ECdic{iÈ[ Ey]geÊ anuæiÄuk, ~kh tEM zbUHi xuniþith (1) aR´unN prÇu: EH kZÿ], xnY]xvuh pieÎ kRÐ Ey]gvuh aÆ[ \pEdsiÄuÎu. |o >Þil ~t]f[ Ezsyx[k>h `Ît[ niþitm]yi `niÄ[ prÇu t>ik. zsIBgv]nuv]c xhnY]x® kRmEy]gþ ni®Ezsyxk>]vuBo tEy]üu kRmxhnY]x]t[ kRmEy]Eg] visiSYEt (2) zsI Bgv]N prÇu: xnY]xvuh kREmEy]gvuh >Þuh mu¬izpdm]f[. `Î]l A >Þil kRÐxnY]xeÊ aEpÑic{[ kRÐEy]gm]f[ Ezsæh. E¡y® x nitYxhnY]xI Ey] n EdV¨i n k]hÑti niRdVEàV] Hi mH]b]EH] xuKh b³]t[ zpmucYEt (3) mH]b]EH], ~et]>uvN EdVSiÄukyuh k]hÑiÄukyuh ecy{uÎi^}Ey] avN nitYxnY]xi `Îriyuk. `ßu ek]eÞÎ]l dVàV]tItN b³ÊilniÎ[ niS[zpy]xh mu¬n]kuÎu. x]hKYEy]go pZœg[ b]^]® zpvdßi n p¥it]® ~kmpY]Øit® xmYguBEy]RviàEt P^h (4) x]hKYvuh Ey]gvuh evEv{ery]yi a¡M]R pryuÎu. p¥itM]R aÆen pryuÎi^}. OeÎÜi^uh EvÞviDh anuæiÄuÎ pÑh >Þieûyuh P^h ^BiÄuh. 56
{ioaZv `KhZvKoX yX]heeKY® zp]pYEt Ø]nh tEdY]eeg>pi gmYEt ~kh x]hKYh c Ey]gh c y® psYti x psYti (5) ~t[ Ø]nh x]hKYM]R EnTuEm] at[ Ey]gikšuh EnTuh. x]hKYvuh Ey]gvuh OÎuteÎeyÎ[ k]fuÎvnezt xtYeÊ k]fuÎvN! xhnY]xüu mH]b]EH] du®Km]p[tumEy]gt® Ey]gyuE¬] muniRzbª n ciE>f]Dig¢ti
(6)
EH mH]b]EH], `Î]l xnY]xh Ey]gh kUT]et zp]piÄ]N zpy]xm]f[. Ey]gniæn]y muni EvgÊil zbªeÊ zp]piÄuÎu. Ey]gyuE¬] visuÍ]«] vijit]«] jiEtzàiy® xRvBUt]«BUt]«] kuRvÎpi n ^ipYEt
(7)
Ey]gyu¬nuh p>isuÍ]«]vuh mEn]jyh EnTiyvnuh jiEtzàiynuh xRvBUtÆešyuh A«tu^Yn]yi k]fu Îvnuh AyvN kRÐh ecy{ueÎÜi^uh bÍn]yiÊI>u Îi^}. eenv kiWit[kE>]mIti yuE¬] mEnYt tÊVvit[ psYN sZfVN ¾Zs²izGÎs[nN g¢N xVpN sVxN (8)
zp^pN vixZjN gZH[fÎuMiSÎimiSÎpi |zàiy]fIzàiy]REœSu vRÊß |ti D]>yN
(9)
Ey]gyu¬n]y ttV¡N k]fuk, EkLÄuk, x[pRsi Äuk, mfÄuk, BÑiÄuk, nTÄuk, \rÆuk, sVxiÄuk, xhx]>iÄuk, m^mUztvixR´nh ecy{uk, `TuÄuk, kÉuturÄuk, kÉT¿uk, |vey]eÄ ecy[t]^uh |zàiy ÆL viSyÆšil zpvRÊiÄuÎu `Î[ ariÇu ek]ÞuteÎ t]N OÎuh ecy{uÎi^} `Î[ k>utuÎu. 57
{ioaZv `KhZvKoX zbªfY]D]y kRm]fi xhgh tY¬V] kE>]ti y® ^ipYEt n x p]Epn pd[mpztmiv]hBx] (10) y]et]>uvN Ax¬i eekviÈu zbªÊil xmRÏic{[ kRÐh anuæiÄuÎuEv] avN evÔÊ]l nn¿]N pÕ]Ê t]m>yi^ey Ep]e^ p]pÊ]l m^inm]ÄeÏTu Îi^}. k]Eyn mnx] buÍY] Ekvee^>izàieey>pi Ey]gin® kRm kuRvßi xq[gh tY¬V]«suÍEy
(11)
s>I>hek]Þuh mnÓuek]Þuh buÍiek]Þuh |zàiyÆL m]zth ek]Þuh A«]suÍiÄ[ EvÞi Ey]gikL niÓhg >]yi kRÐÆL anuæiÄuÎu. yu¬® kRmP^h tY¬V] s]ßim]p[En]ti eenæikIh ayu¬® k]mk]E>f PE^ xE¬] nibDYEt (12) Ey]gyu¬N kRÐP^h \EpÑic{[ dZQzptiæm]y s]ßi eekv>iÄuÎu. yu¬n^}]ÊvN k]mh mU^h P^Êil Ax¬n]yi bÍn]yiÊI>uÎu. xRvkRm]fi mnx] xhnYxY]Eü xuKh vsI nvdV]E> puE> EdHI eenv kuRvÎ k]>yN
(13)
xRvkRÐÆšuh mnÓu ek]ÞuEpÑic{[ |zàiymEn]jyh EnTiy EdHD]>iy]y jIv]«]v[ zpvRÊiÄ]etyuh zpvRÊiÏiÄ]etyuh ONptu v]ti^uÔ pu>Êil (s>I> Êil) xuKm]yi vxiÄuÎu. n kRtZtVh n kRm]fi E^]kxY xZjti zpBu® n kRmP^xhEy]gh xVB]vüu zpvRtEt
58
(14)
{ioaZv `KhZvKoX |osV>N zp]fikLÄu kRÐÆešEy], avyueT kRÊZ tVeÊEy] xZ¨iÄuÎi^}. ave> kRÐP^EÊ]Tu xh Ey]jiÏiÄuÎumi^}. xVB]vm]f[ zpvRÊiÄuÎt[. n]dEÊ kxYcit[p]ph n eecv xukZth viBu® a¡]Enn]vZth ¡]nh Etn muHYßi jßv®
(15)
|osV>N A>uETyuh p]pvuh xukZtvuh kfÄieÙTuÄu Îi^}. ¡]nh a¡]nÊ]l mr¿eÏÈi>iÄuÎtuek]Þ[ jIvikL Em]HÊi^]ÞuEp]kuÎu. ¡]Enn tu td¡]nh EyS]h n]sitm]«n® EtS]m]ditYvd[ ¡]nh zpk]syti tt[p>h
(16)
`Î]l A>ueT |o a¡]nh A«¡]nÊ]l nsi ÏiÄeÏÈi>iÄuÎuEv] avRÄ[ AditYN vüuÄešeyÎ Ep]e^ ¡]nh p>mm]y zbªeÊ zpk]siÏiÄuÎu. td[buÍyüd]«]nüÎiæ]üt[p>]yf]® g¢ßYpun>]vZÊih ¡]nniRDUtk^[mS]®
(17)
zbªÊil mnÓUÎiyv>uh zbªt]d]«Yh zp]pic{v>uh zbªniæ>uh zbªeÊÄuric{^}]et meÕ]>u cißyi^}]Ê v>um]yvR ¡]nÊ]l p]pmkÎu Em]ÑpdeÊ zp]pi ÄuÎu. vidY]vinyxáEÎ zb]ªEf gvi Hüini suni eecv sVp]Ek c p¥it]® xmdRsimn®
(18)
vidY]BY]xvuh vinyvumuÔ zb]ªfni^uh, psuvi^uh, Anyi^uh, n]yyi^uh, c¥]šni^uh zbª¡]nikL xmdZ¨ikš]kuÎu.
59
{ioaZv `KhZvKoX |eeHv eetRjit® xREg] EyS]h x]EmY Øith mn® niREd]Sh Hi xmh zbª tx[m]d[ zbªfi Et Øit]® (19)
A>ueT mnÓ]Ef] xmB]vnyil zptiæitm]yi>iÄuÎt[ |vieT vc{u teÎ avR xhx]>eÊ jyic{i>iÄuÎu. `ßuek]eÞÎ]l zbªh niREÌ]Svuh xmvum]kuÎu. atuek]Þu avR zbªÊil Øitiecy{uÎv>Ezt. n zpHZESYt[ zpiyh zp]pY En]dViEjt[ zp]pY c]zpiyh Øi>buÍi>xÐUE™] zbªvid[ zbªfi Øit® (20) zpiyh EnTi xEß]SiÄukyuh, azpiyh vÎuEcRÎ]l duKiÄukyuh ecy{]Êvnuh, Øi>buÍiyuh, Em]Hmi^}] Êvnuh AyvN zbª¡nuh zbªÊilteÎ vRÊi ÄuÎvnum]f[. b]HY¾REsSVx¬]«] viàtY]«ni yXuKh x zbªEy]gyu¬]«] xuKmÑyms[nuEt
(21)
b]HYviSyÆšil an]x¬n]yvN A«]vil ~tu xuKh anuBviÄuÎuEv] zbªÊil Ey]gyu¬]«]v] yiÈuÔvN at[ `Îuh anuBviÄuÎu. Ey Hi xh¾Rsj] EB]g] du®KEy]ny ~v Et AdYßvß® koEßy n EtSu >mEt buD®
(22)
EH koEßy], ~tu viSyxuKÆš]Ef] |zàiyÆšueT viSyxáRÄh ek]ÞuÞ]kuÎt[ av du®Kzpdh teÎ. av Adiyuh aßvuh \Ôvyum]f[. vidV]N avyil >miÄuÎi^}. sk[En]tIeeHv y® Ex]™uh zp]k[s>I>viEm]Ñf]t[ k]mEzk]ED]d[Bvh Evgh x yu¬® x xuKI n>® (23) 60
{ioaZv `KhZvKoX A>]Ef] |vieT vc{u teÎ s>I>n]sÊinu muá[ k]mEzk]DÆL \šv]ÄuÎ EÑ]BeÊ niyzßiÄ]N s¬n]kuÎt[ avN Ey]gyu¬nuh xuKmnuBviÄu Îvnum]kuÎu. Ey]¸ß®xuEK]¸ß>]>]müœ]ßREjY]tiE>v y® x Ey]gI zbªniRv]fh zbªBUEt]¸Dig¢ti
(24)
y]et]>uvN \Ôil xuKh keÞÊukyuh, \Ôil teÎ >miÄyuh, atuEp]e^ \Ôil teÎ ¡]nh keÞÊu kyuh ecy{uÎuEv], A Ey]gi zbªm]yiÊIRÎ[ zbª niRv]fh zp]piÄuÎu. ^BEß zbªniRv]vfmZSy® ÑIfk^[mS]® CiÎeedVD] yt]«]n® xRvBUtHiEt >t]®
(25)
k^[mSh Ñyic{v>uh xhsyHIn>uh mEn]jyh EnTiy v>uh xRvBUtÆšueTyuh EÑmÊil t¯>>um]y äSim]R zbª]nàh EnTuÎu. k]mEzk]Dviyu¬]n]h ytIn]h ytEctx]h aBiEt] zbªniRv]fh vRtEt vidit]«n]h
(26)
A«¡>uh, k]mEzk]DÆši^}]Êv>uh mnÓien niyzßi c{v>uh Ay Ey]gikLÄ[ |HÊi^uh p>Êi^uh zbª niRv]fh zp]p[tm]kuÎu. ¾Rs]N kZtV] bHiRb]HY]hþÑueeþv]ßE> zBuEv]® zp]f]p]no xmo kZtV] n]x]BYß>c]>ifo (27) yEtzàiymEn]buÍiRmuniREm]Ñp>]yf® vigEt¢]ByEzk]ED] y® xd] mu¬ ~v x®
61
(28)
{ioaZv `KhZvKoX b]HYviSyÆeš purÊ]Äi En]Èh zBUmDYÊi^urÏic{[ mUÄinuÔil xW>iÄuÎ zp]feûyuh ap]neûyuh gti xmIk>ic{[ |zàiyÆešyuh mnÓienyuh buÍieyyuh niyzßic{[ |¢, Byh, Ezk]Dh |v evTiÇ[ Em]ÑÊil teÎ t¯>n]yi>iÄuÎ muni `EÏ]h y¡tpx]h xRvE^]kmEHsV>h xuHZdh xRvBUt]n]h ¡]tV] m]h s]ßimZ¢ti
(29)
y¡Êieûyuh tpÓieûyuh EB]¬]vuh E^]kÆšueT ey^}]h n]œnuh `^}] jIvikšueTyuh xuHZÊum]yi `eÎ ariyuÎvN s]ßiey zp]piÄuÎu. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed xhnY]xEy]Eg] n]m pWEm]¸DY]y®
62
{ioaZv `KhZvKoX aœ SEæ]¸DY]y®
06. A«xhymEy]g® zsIBgv]nuv]c an]zsit® kRmP^h k]>Yh kRm kE>]ti y® x xhnY]xI c Ey]gI c n ni>ùiRn c]zkiy®
(1)
zsIBgv]N prÇu: y]et]>uvn]Ef] kRÐP^eÊ AzsyiÄ]et kRÊvYm]y kRÐh ecy{uÎt[ avN xnY]xiyuh Ey]giyum]f[. a^}]et aùiEH]zt]dikeš ecy{]Êvnuh, kRÐeÊ \EpÑic{u xVØn]yi>iÄuÎ vnum^}. yh xhnY]xmiti zp]HuREy]gh th viÍi p]¥v n HYxhnYüxÜE¯] Ey]gI Bvti kþn (2) EH p]¥v], xnY]xemÎu pryuÎt[ ~Et] atu teÎy]f[ Ey]gemÎriyuk. PE^¢ viT]et O>]šuh Ey]giy]yiÊI>uÎi^}. A>u>uEÑ]RmuEnREy]gh kRm k]>fmucYEt Ey]g]>U™xY teexYv sm® k]>fmucYEt
(3)
kRÐEy]geÊ zp]piÄuv]ni¢iÄuÎ muniÄ[ kRÐh m]RÅemÎu pryeÏTuÎu. piÎIT[ Ey]gxiÍi EnTiÄfemÎuh pryeÏTuÎu. yd] Hi Enzàiy]REœSu n kRmxVnuS´Et xRvxܯpxhnY]xI Ey]g]>U™üEd]cYEt
(4)
viSyÆši^uh kRÐÆši^uh Ax¬iyi^}]et `^}] mEn]vY]p]>vuh tYjic{ven Ey]g]>U™N (Ey]geÊ zp]pic{vN) `Îu višiÄuÎu. 63
{ioaZv `KhZvKoX \ÍE>d]«n]«]nh n]«]nmvx]dEyt[ Aee«v HY]«En] b³u>]ee«v >ipu>]«n® (5) O>uvN teÎ xVyh \Í>iEÄÞt]f[, teÎ xVyh t]ut[, t]N teÎy]f[ teû b³u. t]N teÎ y]f[ teû sztuvuh. b³u>]«]«nüxY Eyn]ee«v]«n] jit® an]«nüu sztuEtV vREtt]ee«v sztuvt[
(6)
y]et]>uvN xVyh teÎ jyic{i>iÄuÎuEv] avn[ t]N teÎ teû b³uv]f[. teû Eml niyzßfmi^}]Êvnu t]N teÎ sztuvienEÏ]e^ sztutVÊil vRÊiÄuÎu. jit]«n® zps]ßxY p>m]«] xm]Hit® sIEt]ÿxuKdu®EKSu tœ] m]n]pm]nEy]® (7) ¡]nvi¡]ntZp[t]«] kUTEØ] vijiEtzàiy® yu¬ |tYucYEt Ey]gI xmE^]¨]s[mk]Wn® (8) mEn]jyh xiÍic{vnuh zps]ßm]yi>iÄuÎvnuh A«]v[ sIEt]ÿÆši^uh xuKdu®KÆši^uh atuEp]e^ m]n]p m]nÆši^uh xmB]vnEy]TukUTiyvnuh, aÍY]«¡]n vuh s]zü¡]nvuh ek]Þu xhtZp[tnuh niRvik]>nuh |zàiyjyh EnTiyvnuh mFkÈ, k^}[, ep]Î[ |vey tu^Ym]yi gfiÄuÎvnum]y Ey]gi Ey]gyu¬N `Î[ pryeÏTuÎu. xuHZMizt]>Yud]xInmDYØEdVSYb³uSu x]DuSVpi c p]EpSu xmbuÍiRvisiSYEt
(9)
xuHZÊuÄL, miztÆL, sztuÄL, \d]xInM]R, evruÄ eÏETÞvR, b³uÄL |v>i^uh n^}v>i^uh p]pikši^uh xmbuÍiy]yi>iÄuÎvN visi¨n]kuÎu. 64
{ioaZv `KhZvKoX Ey]gI yu²It xttm]«]nh >Hxi Øit® ~k]kI ytciÊ]«] ni>]sI>p>izgH®
(10)
Ey]gi vijntyil Øitiecy[t[ ~k]kiyuh |zàiy mnÓukeš niyzßic{[ niS[k]mnuh A>ilniÎuh OÎuh xVIk>iÄ]Êvnum]yi xRvd] A«]vien (Ey]gÊil) Ey]jiÏiÄfh. suco EdEs zptiæ]pY Øi>m]xnm]«n® n]tYuz¢ith n]tinIch eec^]jinkuEs]Ê>h teeztk]zgh mn® kZtV] ytciEÊzàiyzkiy® \pvisY]xEn yu²Y]EdY]gm]«visuÍEy
(11) (12)
sucitVmuÔiTÊ[ aDikh \yRc{kEy] aDikh t]ic{tum]y teû |>iÏiTh Øi>m]Äi ati^i>uÎ[ mnÓ[ `k]zgm]Äi mnÓieûyuh |zàiyÆšueTyuh vY]p]>Æeš niE>]Dic{[ A«suÍiÄuEvÞi Ey]gh aBYxiÄfh. xmh k]ysiE>]zgIvh D]>yÎc^h Øi>® xhEzpÑY n]xik]zgh xVh disþ]nvE^]kyN zps]ß]«] vigtBIRzbªc]>izvEt Øit® mn® xhymY mc{iEÊ] yu¬ AxIt mt[p>®
(13) (14)
s>I>h, k m]yi teû n]xik]zgÊil dZ¨iyUÎi diÄukšiE^Ä[ En]Ä]et mn®s]ßiEy]eT niRByn]yi dZ™m]y zbª c>YEÊ]Tu kUTiyvn]yi mnÓien niyzßic{[ `Îil teÎ \rÏic{[ `eÎ m]zth cißiÄuÎvn]yi Ey]gyu¬ n]yi Øitiecy{fh. 65
{ioaZv `KhZvKoX yu²EÎvh xd]«]nh Ey]gI niytm]nx® s]ßih niRv]fp>m]h mXhØ]mDig¢ti
(15)
|zpk]>h Ey]gi xRvd] mEn]niyzßfEÊ]eT teÎ yu¬n]ÄiyiÈ[ at]yt[ |osV>nil t]d]«YB]vn ecy[t[ `Îil zptiæitvuh p>mniRv]f>Upvum]y s]ßi zp]piÄuÎu. n]tYs[ntüu Ey]Eg]¸üi n eeck]ßmns[nt® n c]tixVp[nsI^xY j]zgEt] eenv c]Rjun
(16)
EH aR´un], aDikh AH]>h kh kviH]>xY yu¬Ec¨xY kRmxu yu¬xVp[n]vEb]DxY Ey]Eg] Bvti du®KH]
(17)
EvÞyšvil mitm]yi AH]>vuh viH]>vuh niRvHiÄu Îvnuh zpvZÊikšil xmciÊtEy]eT vY]p>iÄuÎ vnuh \rÄvuh \fRÎi>iÄ^uh \citm]y ašvil niRvHiÄuÎvnum]y Ey]gi¿[ Ey]gh du®Kn]skm]yi ÊI>uÎu. yd] viniyth ciÊm]«EnYv]vtiæEt ni®¾ZH® xRvk]EmEBY] yu¬ |tYucYEt td]
(18)
Øi>m]yiÊIRÎ ciÊh `EÏ]L xRvk]mÆšil niÎuh akÎ[ A«]vil teÎ \rc{unilÄuÎuEv] aEÏ]L avN yu¬enÎu pryeÏTuÎu. yœ] dIEp] niv]tEØ] EnhgEt Ex]pm] x[mZt] Ey]giEn] ytciÊxY yu²Et] Ey]gm]«n® (19) 66
{ioaZv `KhZvKoX k]Õi^}]ÊiTÊ[ Øitiecy{uÎ dIpÊieû niþ^]vØ y]f[ A«Ey]gh aBYxiÄuÎ mEn]niyzßfmuÔ Ey]giyueT \pmy]yi x[m>iÄeÏTuÎt[. yEzt]p>mEt ciÊh ni>uÍh Ey]gExvy] yzt eecv]«n]«]nh psYÎ]«ni tuSYti (20) xuKm]tYßikh yÊd[ buÍizg]HYmtIzàiyh EvÊi yzt n eecv]yh Øitþ^ti tÊVt® (21) yh ^çV] c]p>h ^]Bh mnYEt n]Dikh tt® yx[miNØiEt] n du®EKn gu>uf]pi vic]^YEt (22) th vidY]d[ du®KxhEy]gviEy]gh Ey]gxh¡ith x niþEyn Ey]¬EvY] Ey]Eg]¸niRviÉEctx] (23) ~tvØyil niyzßitm]y mnÓ[ Ey]gp>isI^nÊ]l xßu¨m]yi>iÄuÎuEv], ~tvØyil A«]vien A«]vil A«]vuek]Þu dRsic{[ xEß]Sh eek ek]ÔuÎuEv], ~tvØyil buÍizg]HYvuh |zàiy] tItvum]y AtYßik xuKeÊ ariyuÎuEv], ~t[ avØyil Øitiecy{uEá]L avN xtYdRsnÊil niÎuh vic^iÄuÎi^}Ey], ~et]Î[ ^Bic{iÈ[ meÕ]>u ^]B eÊ atil kviÇt]yi gfiÄuÎi^}Ey], `tvØ yil Øitn]y]l v^iy du®KÊ]l Ep]^uh EÑ]B EmlÄuÎi^}Ey] at]f[ du®K¾Rsmi^}]Ê Ey]gemÎ[ ariyfh. tš>]Ê mnEÓ]eT Øi>niþyEÊ]TukUTi A Ey]gh aBYxiÄfh. xܯzpBv]N k]m]hüY¬V] xRv]nEsSt® mneexEvzàiyzg]mh viniymY xmßt® seen® seen>up>Emd[ buÍY] DZtigZHIty] A«xhØh mn® kZtV] n kiWidpi cißEyt[ 67
(24) (25)
{ioaZv `KhZvKoX xܯjnitÆš]y `^}] k]mÆšuh pURfm]yi tYjic{[ mnÓuek]Þ[ teÎ |zàiyÆeš `^}]yiTÊuniÎuh niyzßic{[ OtuÄi zkEmf eeD>Yh tikÇ buÍiEy]Tu kUTi vRÊiÄfh. mnÓ[ A«]vi^urÏic{[ meÕ]Îuh cißi Ä]etyi>iÄfh. yEt] yEt] niþ>ti mnþW^mØi>h ttüEt] niyeemYtd]«EnYv vsh nEyt[
(26)
cW^vuh aØi>vum]y mnÓ[ `vieTey]eÄ ec^}uÎu Ev] avieT nieÎ^}]h atien piNv^ic{[ A«]vil teÎ \rÏiÄfh. zps]ßmnxh EHYnh Ey]ginh xuKmuÊmh \eepti s]ß>jxh zbªBUtmk^[mSh
(27)
|šÄmÕ mnEÓ]TukUTiyvnuh >Ej]gufmTÆiyvnuh niS[p]pnuh zbªt]d]«Yh zp]pic{vnum]y |o Ey]gi \Êmm]y xuKeÊ zp]piÄuÎu. yu²EÎvh xd]«]nh Ey]gI vigtk^[mS® xuEKn zbªxh¾RsmtYßh xuKms[nuEt
(28)
|zpk]>h `EÏ]uÊN `eÎ `^}]yiTÊuh k]fukyuh `^}]Êi enyuh `Îi^uh k]fukyuh ecy{uÎuEv] avN `Îil niÎuh, w]N avnil niÎuh O>iÄ^uh pi>iyuÎi^}. xRvBUtØith Ey] m]h BjEtYktVm]Øit® xRvœ] vRtm]En]¸pi x Ey]gI myi vRtEt
(31)
~et]>uvN ~ktVEb]Dh EnTi `^}] jIvj]^Æši^uh vY]pic{i>iÄuÎ `eÎ BjiÄuÎuEv], A Ey]gi `Æien ey^}]h |>uÎ]^uh `ÎilteÎ vRÊiÄuÎu. A«opEmYn xRvzt xmh psYti Ey]¸Rjun xuKh v] ydi v] du®Kh x Ey]gI p>Em] mt®
(32)
EH aR´un], `^}]v>i^umuÔ xuKm]y]^uh duKm] y]^uh teûtien]Ïm]yi k]fuÎ Ey]gi ~Õvuh Ezsæ n]efÎt]f[ `eû aBizp]yh. aRjun \v]c Ey]¸yh Ey]güVy] Ezp]¬® x]EmYn mDuxUdn ~txY]Hh n psY]mi cW^tV]t[Øitih Øi>]h (33) aR´unN prÇu: EH mDuxUdn], xmciÊt ^Ñf m]yi ~et]>u Ey]gm]Ef] aÆ[ prÇt[, `eû mnÓi eû c]W^Yh nimiÊh atinu xuØi>m]y ni^ni¯[ w]N k]fuÎi^}. cW^h Hi mn® kZÿ zpm]œi b^vd[ dZ™h txY]Hh nizgHh mEnY v]Ey]>iv xuduS[k>h
69
(34)
{ioaZv `KhZvKoX `eßÎ]l EH kZÿ], mnÓ[ cW^vuh Ñuçvuh niyzßfÊinu vm]yi w]N k>utuÎu. zsIBgv]nuv]c axhsyh mH]b]EH] mEn] duRnizgHh c^h aBY]Exn tu koEßy eev>]EgYf c gZHYEt
(35)
zsI Bgv]N prÇu: EH mH]b]EH], niÓhsym]yuh mnÓ[ niyzßiÄ]N viSmmuÔtuh cW^vum]f[. `Î]l kußIpuzt], aBY]xh ek]Þuh, eev>]gYh ek]Þuh at[ niyzßfviEDym]ÄeÏTuÎu. axhyt]«n] Ey]Eg] duS[zp]p |ti Em mti® vsY]«n] tu ytt] sEkY]¸v]p[tumup]yt®
(36)
eev>]gYh ek]Þu mnÓien niyzßiÄ]n]v]Êvnu Ey]gxiÍi ^BiÄ]N viSmm]f[ `Î]fu `eû aBi zp]yh. `Î]l niyzßitciÊnu s>iy]y \p]ymnu x>ic{[ zpyøic{]l Ey]gzp]p[ti x]DYvum]f[. aRjun \v]c ayti® zsÍEy]EpEt] Ey]g]c{^itm]nx® azp]pY Ey]gxhxiÍih k]h gtih kZÿ g¢ti
(37)
aR´unN Ec]dic{u: kZÿ], zsÍEy]eT zsmic{iÈuh Ey]g p>isI^nÊil mnÓur¿]et Ey]giy]yi kÞi^uh Ø]nmi ^}]et CiÎBiÎm]y EmGhEp]e^ avN nsiÄukyiE^}? ~tEM xhsyh kZÿ ECÊumRHxYEsSt® tVdnY® xhsyxY]xY ECÊ] n HYuppdYEt
(39)
EH kZÿ], `eû |o xhsyeÊ ni®EsSh aÆu tIRÊu tE>Þt]f[. |o xhsyh p>iH>iÄ]N aÆ ^}]et meÕ]>]L Ey]gYn]yi^}. zsIBgv]nuv]c p]Rœ eenEvH n]muzt vin]süxY vidYEt n Hi k^Y]fkZt[ kþid[ duRgtih t]t g¢ti
(40)
zsI Bgv]N prÇu: EH p]RË, avn[ |o E^]kÊil vin]sh |^} teÎ; p>E^]kÊumi^}. kuEÇ, n^}t[ ecy{uÎ O>uvN O>iÄ^uh duRgti zp]piÄuÎi^}. zp]pY pufYkZt]h E^]k]nuSitV] s]sVtI® xm]® sucIn]h zsImt]h EgEH Ey]gzBE¨]¸Bij]yEt (41) Ey]gxiÍi EnT]ÊvN pufYv]M]>ueT E^]kÊil ec{Î[ dIRGk]^h v]fiÈu suÍmnx[Ä>uh e`sV>Yyu¬ >um]yv>ueT kuTuhbÊil jniÄuÎu. aœv] Ey]gin]Emv kuE^ Bvti DImt]h ~tÍi duR^Bt>h E^]Ek jM ydIdZsh
(42)
ae^}Üil buÍim]M]>]y Ey]gikšueT ku^Êil teÎ jniÄuÎu. E^]kÊil |ÆienyuÔ jMh ^BiÄ]N atYßh zpy]xmuÔt]f[.
71
{ioaZv `KhZvKoX tzt th buÍixhEy]gh ^BEt poRvEdHikh ytEt c tEt] BUy® xhxiÍo ku>unàn
(43)
ku>uvhsjn]y aR´un], avn[ |o jMÊil mu´M Êie^ xhx[k]>h ^BiÄuÎu. atuek]Þ[ vIÞuh Ey]g xiÍiÄ]yi yøiÄukyuh ecy{uÎu. pURv]BY]Exn Eteenv zHiyEt HYvEs]¸pi x® ji¡]xu>pi Ey]gxY sézbª]tivRtEt (44) mu´MÊie^ A aBY]xh ek]Þum]zth t]N ariy]et y]efÜi^uh avN Ey]gx]DnyiE^Ä[ nyiÄeÏTuÎu. Ey]g>HxYmriy]N AzgHiÄuÎvN Ep]^uh sézbª eÊ (eevdikkRÐ]nuæ]nÆeš) atizkmiÄuÎuÞ[. zpyø]dYtm]nüu Ey]gI xhsuÍki^[biS® aEnkjMxhxiÍüEt] y]ti p>]h gtih
(45)
tIzvm]yi p>izsmiÄuÎ Ey]giy]keÈ p]ph nIÆi atinuEsSh aEnkjMÆL ek]Þu xiÍn]yi piÎIT[ p>mm]y gtiey zp]piÄuÎu. tpxViEBY]¸DiEk] Ey]gI ¡]niEBY]¸pi mEt]¸Dik® kRmiBYþ]DiEk] Ey]gI tx[m]EdY]gI Bv]Rjun (46) kRÐEy]gi tpxVikešÄ]L Ezsæn]f[. Ey]gi ¡]ni kEšÄ]šuh Ezsæn]efÎ]f[ `eû pÑh. Ey]gi k]mY kRÐÆL anuæiÄuÎvE>Ä]šuh Ezsæn]f[. atu ek]Þ[ aR´un], nI Ey]giy]yiÊI>uk. Ey]gin]mpi xREvS]h md[gEtn]ß>]«n] zsÍ]v]N BjEt Ey] m]h x Em yu¬tEm] mt®
72
(47)
{ioaZv `KhZvKoX xk^ Ey]gikši^uhvc{[ `Îil \rc{ mnEÓ]eT zsÍ] pURfn]yi Ae>eÎ BjiÄuÎuEv] avn]f[ `eû aBizp]yÊil atYßh EzsæN. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed A«xhymEy]Eg] n]m SEæ]¸DY]y®
73
{ioaZv `KhZvKoX aœ xp[tEm]¸DY]y®
07. ¡]nvi¡]nEy]g® zsIBgv]nuv]c my{]x¬mn]® p]Rœ Ey]gh yu²Md]zsy® axhsyh xmzgh m]h yœ] ¡]xYxi t¢Zfu
(1)
zsI Bgv]N prÇu: EH p]RË, `Îil Ax¬ciÊ n]yi `eÎ Azsyic{[ Ey]gh aBYxic{[ `Æien `eÎ niÓhsym]yuh pURfm]yuh nI ariyuEm] A viDh EkÈu ek]Ôuk. ¡]nh Et¸Hh xvi¡]nmidh vÑY]mYEsSt® yj[¡]tV] EnH BUEy]¸nYj[¡]tvYmvsiSYEt (2) y]et]ÎriÇ]l pieÎ ariEyÞt]yi meÕ]Îuh |o E^]kÊil avEsSiÄyi^}Ey] A ¡]nh vi¡]n EÊ]TukUTi w]N pURfm]yi ninÄit] \pEdsiÄ]N Ep]kuÎu. mnuSY]f]h xHEzxSu kþidYtti xiÍEy ytt]mpi xiÍ]n]h kþiM]h EvÊi tÊVt®
(3)
aEnk]yi>h mnuSY>il O>]L m]ztEm ¡]nxiÍiÄ]yi yøiÄuÎuÔU. yøiÄuÎv>ilÊeÎ Ae>Üi^uh O>]L m]ztEm `eÎ \ÔvÉh ariyuÎuÔU. BUmi>]Ep]¸nE^] v]yu® Kh mEn] buÍiE>v c aHhk]> |tIyh Em BiÎ] zpkZti>¨D]
(4)
BUmi, j^h, aùi, v]yu, Ak]sh, mnÓ[, buÍi, aHÜ]>h `ÎiÆen `eû zpkZti `È]yi EvRti>iÇi>iÄuÎu. 74
{ioaZv `KhZvKoX apE>ymitüVnY]h zpkZtih viÍi Em p>]h jIvBUt]h mH]b]EH] yEydh D]>YEt jgt[
(5)
mH]b]EH], |ÏrÇt[ ap>]zpkZtiy]f[. `Î]l |tilniÎu BiÎvuh |o jgÊien D>iÄuÎtuh jIv xV>Upvum]y `eû p>]zpkZtieyyuh nI ariyuk. ~tEdY]nIni BUt]ni xRv]fItYupD]>y aHh kZX[nxY jgt® zpBv® zp^yüœ]
(6)
`^}] BUtÆšuh |vyilniÎuÞ]kuÎvy]f[ `Î[ D>i Äuk. aÆien w]N E^]kÊieû mufvum]f[. mÊ® p>t>h n]nYt[kiWidüi Dn²y myi xRvmidh Ezp]th xUEzt mfigf] |v
(7)
EH Dn²y], `Îil niÎ[ anYm]yi OÎumi^}. |et^}]h c>Til >øÆešÎEp]e^ `Îil Ek]RÄeÏÈi>iÄuÎu. >Ex]¸Hmp[xu koEßy zpB]x[mi ssixU>YEy]® zpfv® xRvEvEdSu sé® EK po>uSh nZSu
(8)
EH koEßy, w]N j^Êie^ >xm]kuÎu. czàxU>YM] >ie^ Es]By]kuÎu. EvdmzßÆšil zpfvm]kuÎu. Ak]sÊie^ sévuh mnuSY>ie^ po>uSvum]kuÎu. puEfY] g³® pZœivY]h c Etjþ]x[mi viB]vxo jIvnh xRvBUEtSu tpþ]x[mi tpxViSu (9) BUmiyie^ pufYm]y g³vuh aùiyie^ Etjxuh w]n]f[. `^}] jIvikšie^yuh jIvs¬iyuh tpxVik šie^ tpÓuh w]N teÎ AkuÎu.
75
{ioaZv `KhZvKoX bIjh m]h xRvBUt]n]h viÍi p]Rœ xn]tnh buÍiRbuÍimt]mx[mi EtjEüjxVin]mHh
(10)
EH p]RË, `^}] BUtÆšueTyuh s]sVtm]y bIjm]yi `eÎ ariyuk. buÍim]M]>ueT buÍi w]n]f[. EtjxVikšueT EtjÓuh w]n]kuÎu. b^h b^vt]h c]Hh k]m>]gvivRjith DRm]vvi>uEÍ] BUEtSu k]Em]¸x[mi B>tRSB
(11)
EH B]>tEzsæ, b^v]M]>ueT k]m>]g>Hitm]y b^h w]n]f[. BUtÆšil DRÐvi>uÍm^}]Ê k]mvuh w]N teÎ. Ey eecv x]ÊVik] B]v] >]jx]ü]mx]þ Ey mÊ ~Evti t]nViÍi n tVHh EtSu Et myi
(12)
~et]eÄy]Ef] x]tVikB]vÆL ~et]eÄy]Ef] >]jxÆšuh t]mxÆšum]y B]vÆL avey^}]h `Îil niÎ[ \Ûvic{v teÎeyÎriyuk. `Î]l w]N avyi ^^}, av `Îi^]f[. ztiBiRgufmeeyRB]eevE>Bi® xRvmidh jgt[ Em]Hith n]Bij]n]ti m]EmBY® p>mvYyh
(13)
|o E^]kh mutYy] m]Emv Ey zppdYEß m]y]Emt]h t>ßi Et
(14)
`ßuek]eÞÎ]l am]nuSikvuh, ztigufÆL EcRÎ tum]y `eû |o m]y t>fh ecy{]N zpy]xmuÔt]f[. 76
{ioaZv `KhZvKoX A>]Ef] `eÎ teÎ s>fh zp]piÄuÎt[ avR |o m]yey t>fh ecy{uÎu. n m]h duS[kZtiEn] mU™]® zppdYEß n>]Dm]® m]yy]pHZt¡]n] Axu>h B]vm]zsit]®
(15)
p]pikšuh mUQM]>uh m]yy]l ¡]nh nsic{v>uh Axu >B]vh pUÞv>um]y mnuSY]DmM]R `eÎ BjiÄuÎi^}. ctuRviD] BjEß m]h jn]® xukZtiEn]¸Rjun AREt] ji¡]xu>Rœ]RœI ¡]nI c B>tRSB
(16)
EH B>tEzsæn]y aR´un], n]^u t>Ä]>]y pufYv] M]R `eÎ BjiÄuÎu. ARÊnuh, ji¡]xuvuh, aRœ] Rœiyuh (k]>Y^]Bh AzgHiÄuÎvnuh), ¡]niyuh. EtS]h ¡]nI nitYyu¬ ~kB¬iRvisiSYEt zpiEy] Hi ¡]niEn]¸tYRœmHh x c mm zpiy® (17) A n]^ut>h B¬M]>il `EÏ]]® xRv{ ~eevEt ¡]nI tV]ee«v Em mth AØit® x Hi yu¬]«] m]Emv]nuÊm]h gtih (18) ave>^}]v>uh \d]>M]R teÎy]f[. `Î]l ¡]ni A«xV>UpN teÎ `Î]f[ `eû aBizp]yh. avN `ÎilÊeÎ ~k]zgciÊn]yi `eÎÊeÎ p>m^ÑY m]yi k>uti Azsyic{i>iÄuÎu.
77
{ioaZv `KhZvKoX bHUn]h jMn]mEß ¡]nv]M]h zppdYEt v]xuEdv® xRvmiti x mH]«] xuduR^B®
(19)
vše> jMÆL k]yi at]tu AzgHÆLÄDInm]y buÍiEy]Tu kUTiyvR anYEdvt keš at]tu niymÆL anuæic{u BjiÄuÎu. Ey] Ey] y]h y]h tnuh B¬® zsÍy]Rcitumi¢ti txY txY]c^]h zsÍ]h t]Emv vidD]mYHh (21) ~Ettu B¬N ~Ettu Edvt]xV>UpeÊ zsÍEy]eT aRc{iÄ]n]zgHiÄuÎuEv] av>ueTey^}]h A zsÍey teÎ w]N |šÄmÕt]ÄuÎu. x ty] zsÍy] yu¬üxY]>]DnmIHEt ^BEt c tt® k]m]Meeyv viHit]N Hi t]N
(22)
avN A zsÍEy]eT A Edveû A>]Dn nTÊuÎu. atilniÎu w]N teÎ n^[kuÎ at]tu k]mÆL ARjiÄukyuh ecy{uÎu. aßvÊu P^h EtS]h td[BvtY¯EmDx]h Edv]EàvyEj] y]ßi md[B¬] y]ßi m]mpi
(23)
`Î]l a¯buÍikš]y avRÄu xiÍiÄuÎ A P^h nsic{uEp]kuÎt]f[. Edv]>]DkR EdvM]e> zp]piÄuÎu. `eû B¬M]R `eÎyuh zp]piÄuÎu. 78
{ioaZv `KhZvKoX avY¬h vY¬im]pÎh mnYEß m]mbuÍy® p>h B]vmj]nEß] mm]vYymnuÊmh
(24)
`eû avYyvuh anuÊmvum]y xRv]tItB]veÊ ariy]et avY¬n]y `eÎ vY¬itVh zp]pic{venÎu buÍiHInR vic]>iÄuÎu. n]Hh zpk]s® xRvxY Ey]gm]y]xm]vZt® mUE™]¸yh n]Bij]n]ti E^]Ek] m]mjmvYyh
(25)
Ey]gm]yy]l xm]vZtn]y w]N `^}]vRÄuh zptYÑn^}. |o mU™m]y E^]kh `eÎ jM>Hitnuh n]smÕvnum]yi ariyuÎi^}. Evd]Hh xmtIt]ni vRtm]n]ni c]Rjun BviSY]fi c BUt]ni m]h tu Evd n kþn
(26)
EH aR´un], kuh ariyuÎi^}. |¢]EdVSxmuEËn dVàVEm]EHn B]>t xRvBUt]ni xEÐ]Hh xREg] y]ßi p>ßp
(27)
EH sztuDVhxkn]y B>tvhsj], |¢], EdVSh `Îiv yil niÎuÞ]kuÎ dVàVEm]HÊ]l xRvBUtÆšuh xZ¨igtiyil Em]Hh zp]piÄuÎu. EyS]h tVßgth p]ph jn]n]h pufYkRmf]h Et dVàVEm]HniRmu¬] BjEß m]h dZ™zvt]®
(28)
`Î]l pufYc>itM]>uh p]ph niEÒSh nsic{iÈuÔ v>um]y jnÆL dVàVEm]HmkÎu dZQvZt>]yi `eÎ BjiÄuÎu. 79
{ioaZv `KhZvKoX j>]m>fEm]Ñ]y m]m]zsitY ytßi Ey Et zbª tdVidu® kZX[nmDY]«h kRm c]Ki^h
(29)
y]et]>uÊN j>]m>fÆšilniÎuh mu¬i EnT]N `eÎ Azsyic{[ zpyøiÄuÎuEv] avR A zbªeÊyuh xáURfm]y aÍY]«vidYEyyuh aKi^kRÐeÊyuh ariyuÎu. x]DiBUt]Dieedvh m]h x]Diy¡h c Ey vidu® zpy]fk]E^¸pi c m]h Et viduRyu¬Ectx®
(30)
aDiBUtEÊ]Tuh aDieedvEÊ]Tuh aDiy¡EÊ]Tuh kUTiyvn]yi `eÎ A>riyuÎuEv] avR m>fxmy Êuh Ey]gyu¬ciÊ>]yi `eÎ x]Ñ]t[k>iÄuÎu. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed ¡]nvi¡]nEy]Eg] n]m xp[tEm]¸DY]y®
80
{ioaZv `KhZvKoX aœ a¨Em]¸DY]y®
08. aÑ>zbªEy]g® aRjun \v]c kih td[ zbª kimDY]«h kih kRm pu>uES]Êm aDiBUth c kih Ezp]¬mDieedvh kimucYEt
(1)
aR´unN Ec]dic{u: EH pu>uES]Êm], A zbªh `ß] f[? aDY]«emß]f[? kREÐemß]f[? aDiBUtemß] f[? aDieedvemÎu pryeÏTuÎtuemß]f[? aDiy¡® kœh Ek]¸zt EdEH¸x[miMDuxUdn zpy]fk]E^ c kœh E¡Ey]¸xi niyt]«Bi®
(2)
EH mDuxUdn], aDiy¡N A>[? `Æienyi>iÄuÎu? |vieT |o EdHÊi^uEÞ]? m>fk]^Ê[ niyzßitciÊ M]>]l `Æieny]f[ aÆ[ ariyeÏTuÎt[? zsIBgv]nuv]c aÑ>h zbª p>mh xVB]Ev]¸DY]«mucYEt BUtB]Ev]d[BvkE>] vixRg® kRmxh¡it®
(3)
zsI Bgv]N prÇu: zbªh xEv{]t[kZ¨vuh aÑ>vuh (ansV>vuh) AkuÎu. aDY]«h xVB]vm]efÎ[ pry eÏTuÎu. xk^jIvj]^Æšuh \d[BvÊin[ k]>fm]y visi¨m]y xZ¨ivY]p]>m]f[ kRÐemÎriyeÏTuÎt[. aDiBUth ÑE>] B]v® pu>uSþ]Dieedvth aDiyE¡]¸HEmv]zt EdEH EdHBZt]h v>
(4)
EdHD]>ikšilevc{[ Ezsæn]y aR´un]! aDiBUth nsV>m]y B]vm]f[. aDieedvth pu>uSn]f[. |o EdH Êi^uÔ w]N teÎy]f[ aDiy¡N. 81
{ioaZv `KhZvKoX aßk]E^ c m]Emv x[m>Mu¬V] kE^v>h y® zpy]ti x md[B]vh y]ti n]üYzt xhsy®
(5)
m>fxmyÊ[ `eÎÊeÎ x[m>ic{uek]Þu s>I>h viÈu Ep]kuÎvN `eÎÊeÎ zp]piÄuemÎtil xhsymi^}. yh yh v]pi x[m>N B]vh tYjtYEß kE^v>h th tEmeevti koEßy xd] td[B]vB]vit®
(6)
EH kußIpuzt], ~Ettu B]vh x[m>ic{uek]Þu OTuvil s>I>h viTuÎuEv] `EÏ] yuDY c my{RÏitmEn]buÍiRm]EmeevSYxYxhsy®
(7)
atuek]Þu ~tu k]^Êuh `eÎ x[m>iÄyuh yuÍh ecy{ukyuh ecy{uk. `Îil mnÓuh buÍiyuh aRÏic{ nI `eÎÊeÎ niÓhsym]yuh zp]piÄuh. aBY]xEy]gyuE¬n Ectx] n]nYg]min] p>mh pu>uSh divYh y]ti p]Rœ]nucißyN
(8)
EH p]RË! ni>ß>m]y aBY]xh ek]Þu Ey]gyu¬vuh meÕ]ÎiE^Ä[ Ep]v]Êtum]y mnEÓ]TukUTi DY]niÄuÎ vN A divYn]y p>mpu>uSen zp]piÄuÎu. kvih pu>]fmnus]xit]>mEf]>fIyhxmnux[mE>dY® xRvxY D]t]>mcißY>Upm]ditYvRfh tmx® p>ü]t[ zpy]fk]E^ mnx]¸cE^n B¬Y] yuE¬] Ey]gbE^n eecv 82
(9)
{ioaZv `KhZvKoX zBuEv]RmEDY zp]fm]EvsY xmYk[ x th p>h pu>uSmueepti divYh
(10)
~et]>uvN aBi¡nuh, pEÞyuÔvnuh, jgÎiy ß]vuh, afuviEnÄ]šuh xUÑ[m>Upnuh, `^}]Êieûyuh t]Æuh, mnÓuek]Þ[ zgHiÄ]N kUpEÊ]T[ kUTiyvnuh, a¡]n]³k]>ÊilniÎkÎ[ AditYen EÏ]e^ \´V^iÄuÎvnum]y pu>uSen m>fxmyÊ[ |šÄmÕ mnEÓ]eT B¬iEy]Tuh Ey]gb^EÊ]Tuh kUTi zBUmDYÊil zp]fv]yuvien EvÞvÉh AEvsiÏic{[ anux[m>iÄuÎuEv] avN divYn]y A p>mpu>uSen ÊeÎ zp]piÄuÎu. ydÑ>h EvdviEd] vdßi visßi ydYtEy] vIt>]g]® ydi¢Eß] zbªc>Yh c>ßi tEÊ pdh xhzgEHf zpvEÑY
(11)
y]et]Îien Evd¡R aÑ>h `Î[ pryuÎuEv], y]et]Îien >]gHIn>]y ytikL zp]piÄuÎuEv], y]et]Îien AzgHiÄuÎvR zbªc>Ymnu¨iÄuÎuEv] A pdeÊ ninÄu xhÑip[tm]yi w]N prÇu t>]h. xRvdV]>]fi xhymY mEn] HZdi ni>uDY c mURD[nY]D]y]«n® zp]fm]ØiEt] Ey]gD]>f]h (12) O]miEtYk]Ñ>h zbª vY]H>M]mnux[m>N y® zpy]ti tYjEàHh x y]ti p>m]h gtih (13) y]et]>uvN `^}] |zàiydV]>Æešyuh niE>]Dic{[ mnÓi en \Ôie^]tuÄi teû zp]fen mURÍ]vil \rÏic{[, Ey]gniæey zp]pic{[ O]h `Î `k]Ñ>mzßeÊ \c{>i 83
{ioaZv `KhZvKoX c{uek]Þuh `eÎ anux[m>ic{uek]Þuh EdHh tYjic{[ Ep]kuÎuEv] avN p>mgtiey zp]piÄuÎu. annYEct]® xtth Ey] m]h x[m>ti nitYs® txY]Hh xu^B® p]Rœ nitYyu¬xY Ey]gin®
(14)
p]RË, `ÎilÊeÎ mnÓurÏic{[ meÕ]ÎuEm]RÄ]et `EÏ]uvN `eÎ x[m>iÄuÎuEv] nitYmu¬ n]y A Ey]giÄ[ w]N xu^Bn]f[. m]muEptY punRjM du®K]^yms]sVth n]p[nuvßi mH]«]n® xhxiÍih p>m]h gt]®
(15)
`eÎ zp]pic{[ p>mm]y xiÍi ^BiÄuÎ mH]«]ÄL du®KÊini>iÏiTvuh anitYvum]y jMeÊ pieÎ zp]pi ÄuÎi^}. AzbªBuvn]E^}]k]® pun>]vRtiEn]¸Rjun m]muEptY tu koEßy punRjM n vidYEt
(16)
EH aR´un], zbªE^]kh ve>yuÔ E^]kÆL vIÞuh jniÄ]niTnlkuÎvy]f[. kußIpuzt], `eÎ zp]pic{u kYßmHRyd[ zbªEf] vidu® >]ztih yugxHzx]ß]h Et¸EH]>]ztviEd] jn]® (17) zbª]vieû pkl Ayi>h yugEÊ]šmuÔt]efÎuh >]zti Ayi>h yugh ek]Þvx]niÄuÎt]efÎuh ariyuÎvR aEH]>]ztÆešÄuric{[ ariyuÎv>]f[. avY¬]d[ vY¬y® xRv]® zpBvßYH>]gEm >]ztY]gEm zp^IyEß teeztv]vY¬xh¡Ek
84
(18)
{ioaZv `KhZvKoX zbª]vieû pkl tuTÆuEá]L avY¬tyil niÎuh `^}] vüuÄšuh \ÛviÄuÎu. avey^}]h zbª]vieû >]ztiyueT A>hBÊil A mU^zpkZtiyil teÎ ^yic{u Ec>ukyuh ecy{uÎu. BUtzg]m® x ~v]yh BUtV] BUtV] zp^IyEt >]ztY]gEm¸vs® p]Rœ zpBvtYH>]gEm
(19)
EH p]RË! |o xRvBUtÆšuh vIÞuh vIÞuh \Þ]yi >]ztiyueT A>hBÊil zpkZtiyil ^yiÄyuh p>]Din >]yi zpB]tÊil vIÞuh \ÛviÄyuh ecy{uÎu. p>üx[m]Êu B]Ev]¸EnY]¸vYE¬]¸vY¬]Xn]tn® y® x xREvSu BUEtSu nsYXu n vinsYti (20) `Î]l A avY¬ÊinumÏurÊ[ xn]tnm]y meÕ]>u avY¬B]vmuÞ[. ~et]Î]Ef] `^}] BUtÆšuh nsiÄu Eá]iÄuÎt[ at[ A >Þ]mt[ prÇ avY¬m]f[. avYE¬]¸Ñ> |tYu¬üm]Hu® p>m]h gtih yh zp]pY n nivRtEß tÍ]m p>mh mm
(21)
A avY¬h aÑ>emÎu pryeÏTuÎu. atien p>m m]y gti (^ÑYh) `Îu pryuÎu. ~tien zp]pic{]l ti>ic{u v>uÎi^}Ey] at]f[ `eû p>mm]y Ø]nh. pu>uS® x p>® p]Rœ B¬Y] ^BYüVnnYy] yxY]ß®Ø]ni BUt]ni Eyn xRvmidh tth
(22)
EH p]RË, y]et]>uveû \Ôi^]Ef] BUtÆL Øiti ecy{uÎt[, y]Et]>uvn]l |et^}]h vY]p[tm]yi>iÄu ÎuEv] A p>mpu>uSen ~k]ßB¬iek]Þ[ zp]piÄ] vuÎt]f[. 85
{ioaZv `KhZvKoX yzt k]E^ tVn]vZÊim]vZÊih eecv Ey]gin® zpy]t] y]ßi th k]^h vÑY]mi B>tRSB
(23)
B>tEzsæ, Ey]gikL ~tu k]^Êu m>ic{iÈ[, punRjMvuh punRjMmi^}]y[kyuh zp]piÄuEm] A k]^eÊÄuric{[ w]N prÇut>]h. aùiREjY]ti>H® suk}® Sú]x] \Ê>]yfh tzt zpy]t] g¢ßi zbª zbªviEd] jn]®
(24)
aùi, EjY]tix[, evšuÊ pÑh, \Ê>]yfh |vyil |vyueT EdvtkL v]y jnÆL zbªeÊ zp]piÄuÎu. DUEm] >]ztiüœ] kZÿ® Sú]x] dÑif]ynh tzt c]zàmxh EjY]tiREy]gI zp]pY nivRtEt
(25)
DUmh, >]zti, atuEp]e^ kZÿpÑh, dÑif]ynh |v yil |vyueT EdvtkL vic{[ BUmiyil v>uÎu. suk}kZEÿ gtI EHYEt jgt® s]sVEt mEt ~ky] y]tYn]vZÊimnYy]vREtEt pun®
(26)
jgÊil |o aùiDUmm]RgÆL nitYÆš]yi k>ut eÏTuÎu. avyie^]>u gtiyi^UeT punRjMmi^}]y[mey zp]piÄuÎu. mEÕÊilkUTi vIÞuh ti>ic{uv>uÎu. eenEt xZtI p]Rœ j]nEnY]gI muHYti kþn tx[m]XREvSu k]E^Su Ey]gyuE¬] Bv]Rjun (27) EH aR´un]! |o >Þu m]RÅÆeš yœ]RËm]yriyuÎ y]et]>u kRÐEy]giyuh Em]HeÊ zp]piÄuÎi^}.. atu
86
{ioaZv `KhZvKoX ek]Þ[ EH aR´un], xm^ k]^Æši^uh kRÐEy]g yu¬nyi BviÄuk. EvEdSu yE¡Su tp®xu eecv d]EnSu yt[pufYP^h zpdi¨h aEtYti tXRvmidh viditV] Ey]gI p>h Ø]nmueepti c]dYh
(28)
Eml viv>ic{t]y |o ttVeÊ mu]tnvuh Ezsævum]y pdeÊ zp]piÄuÎu. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed aÑ>zbªEy]Eg] n]m]¨Em]¸DY]y®
87
{ioaZv `KhZvKoX aœ nvEm]¸DY]y®
09. >]jvidY]>]jguHYEy]g® zsIBgv]nuv]c |dh tu Et guHYtmh zpvÑY]mYnxUyEv ¡]nh vi¡]nxHith yj[¡]tV] Em]ÑYEx¸suB]t[ (1)
`et]Î[ ariÇ]l p]pÊilniÎ[ mu¬n]kuEm], ~Õvuh gu™vuh s]züIyvum]yiÈuÔ A ¡]neÊ axUy]>Hitn]y niEÎ]T[ \pEdsiÄ]h. >]jvidY] >]jguHYh pviztmidmuÊmh zptYÑ]vgmh DRmYh xuxuKh kRtumvYyh
(2)
|o ¡]nh vidYkšilevc{u visi¨vuh >HxYÆšil evc{[ Esævuh \Êmvuh zptYÑm]yriyvuÎtuh DRÐ Êien]Êtuh `šuÏÊil Ac>iÄ]vuÎtuh avYyvu m]f[. azsÌD]n]® pu>uS] DRmxY]xY p>ßp azp]pY m]h nivRtEß mZtYuxhx]>vR«ni
(3)
aR´un], |o DRÐeÊ visVxiÄ]Ê pu>uSM]R `eÎ zp]piÄuv]N k m]RÅÊiE^Ä[ ti>ic{u v>uÎu. my] ttmidh xRvh jgdvY¬mURÊin] mt[Ø]ni xRvBUt]ni n c]Hh EtSVvØit®
(4)
avY¬xV>Upn]y `Î]l |o zppWh muiÄuÎu. xRvc>]c>Æšuh `Îil Øitiecy{u Îu. w]N avyil kuTiek]ÔuÎi^}. 88
{ioaZv `KhZvKoX n c mt[Ø]ni BUt]ni psY Em Ey]geemsV>h BUtBZÎ c BUtEØ] mm]«] BUtB]vn®
(5)
ButÆL (yœ]RœÊil) `Îil Øiti ecy{uÎtumi^}. `eû divYm]y Ey]gs¬iey kÞ]^uh. w]N xRv BUtÆEšyuh \Þ]ÄuÎvnuh D>iÄuÎvnum]efÜi^uh w]N BUtÆšil Øiti ecy{uÎi^}. yœ]k]sØiEt] nitYh v]yu® xRvztEg] mH]N tœ] xRv]fi BUt]ni mt[Ø]nItYupD]>y (6) xRvzt xW>iÄuÎtuh mHÊ]yuÔtum]y v]yu `Æen `EÏ]h kRÐÆL avyil Ax¬iyi^}]et, \d]xInenEÏ]e^yi>iÄuÎ `eÎ b³i ÄuÎi^}. 89
{ioaZv `KhZvKoX my]DYEÑf zpkZti® xUyEt xc>]c>h EHtun]Enn koEßy jgdVip>ivRtEt
(10)
aR´un]! `eû EmlEn]ÈÊil zpkZti xRvc>]c> Æešyuh jniÏiÄuÎu. `eû aÍYÑty]l teÎ zppWh \ÛviÄuÎu. avj]nßi m]h mU™] m]nuSIh tnum]zsith p>h B]vmj]nEß] mm BUtmEHsV>h
(11)
`eû p>mxV>UpeÊ ariy]Ê mu™M]R xRvc>]c> ÆšueTyuh mEHsV>n]y `eÎ mnuSYs>I>eÊ av ^hbic{venÎu etÕiÍi>iÄuÎu. Em]G]s] Em]GkRm]Ef] Em]G¡]n] viEctx® >]ÑxIm]xu>Ih eecv zpkZtih Em]HinIh zsit]® (12) vYRœm]y AsEy]Tuh, vYRœm]y kRÐEÊ]Tuh, vYRœ m]y ¡]nEÊ]TuhkuTi mu™M]R Em]Hjnkvuh >]Ñx vuh Axu>vum]y xVB]veÊ teÎ Azsyic{v>]f[. mH]«]nüu m]h p]Rœ eedvIh zpkZtim]zsit]® BjßYnnYmnEx] ¡]tV] BUt]dimvYyh
(13)
aR´un]! mH]«]Äš]veÈ divYm]y xVB]veÊ eek eÄ]Þ[, ~k]zgciÊ>]yi ButÆLeÄ^}]h AdYnuh ansV>M]y `eÎ ariÇu BjiÄuÎu. xtth kIRtyEß] m]h ytßþ dZ™zvt]® nmxYßþ m]h B¬Y] nitYyu¬] \p]xEt
(14)
avR `eÎ `EÏ]]yi zpyøi c{[ ~k]zgmnEÓ]Tuh B¬iEy]Tuh kuTi `eÎ nmx[k>i Äukyuh ecy[tu pUjiÄuÎu. 90
{ioaZv `KhZvKoX ¡]nyE¡n c]pYEnY yjEß] m]mup]xEt ~kEtVn pZœE¬Vn bHuD] visVEt]muKh
(15)
EvEr ci^R xRv]«]v]y `eÎ ¡]ny¡Ê]l ~kB]vEÊ]Tuh EBdB]vEÊ]Tuh p^ >Itiyil yjic{u BjiÄuÎu. aHh zktu>Hh y¡® xVD]HmHmoSDh mEzß]¸HmHEmv]jYmHmùi>Hh Huth
(16)
y]gh w]n]f[; y¡h w]n]f[; zs]Ívuh w]n]f[; w]n]f[ OoSDh; w]n]f[ EH]mzdvYÆ!L; aùiyuh EH]mvuh w]N teÎ. pit]HmxY jgEt] m]t] D]t] pit]mH® EvdYh pviztEm]hk]> äk[x]m yjuE>v c
(17)
|o zppWÊieû pit]vuh, m]t]vuh, pit]mHnuh, >Ñknuh w]N teÎ. ariyeÏETÞtuh p>isuÍvum]y O]Ü]>vuh, äEgVdh, x]mEvdh, yjuREvdh `Îivyuh w]N teÎ. gtiRBRt] zpBu® x]ÑI niv]x® s>fh xuHZt[ zpBv® zp^y® Ø]nh niD]nh bIjmvYyh
(18)
gtiyuh, B>fkRÊ]vuh, xV]miyuh, x]Ñiyuh, niv]x Ø]nvuh, s>fYnuh, xuHZÊuh, xZ¨ikRÊ]vuh, xhH]>kRÊ]vuh, AD]>vuh, niEÑpvuh, avYym]y \t[pÊik]>fvuh w]NteÎ. tp]mYHmHh vRSh nigZH[f]mYuXZj]mi c amZth eecv mZtYuþ xdxc{]HmRjun
91
(19)
{ioaZv `KhZvKoX aR´un]! w]n cUTuÞ]ÄuÎu. w]N m< epy{iÄuyuh, atu tTuÄyuh ecy{uÎu. jIvitvuh, m>fvuh, xÊuh, axÊuh w]N teÎ. ezetvidY] m]h Ex]mp]® pUtp]p] yee¡>i¨V] xVRgtih zp]RœyEß Et pufYm]x]dY xuE>zàE^]kms[nßi divY]àivi EdvEB]g]N
(20)
muÎuEvdÆšuh ariyuÎvR y¡Æš]l `eÎ pujic{[, y¡]vEsSeÊ AxVdic{[ p]pHInM]>]yi xVRÅ E^]keÊ zp]piÄ]N zp]RËiÄuÎu. avR Es]Bnm]y xVRÅÊilecÎ[ aviTeÊ divYÆš]y EdvEB]gÆeš anuBviÄuÎu. Et th Bu¬V] xVRgE^]kh vis]^h ÑIEf puEfY mRtYE^]kh visßi ~vh ztyIDRmmnuzppÎ] gt]gth k]mk]m] ^BEß
(21)
avR vis]^m]y xVRÅE^]kÊil nivxic{[ xuKic{[, pufYh nsiÄuEá]L mnuSYE^]kÊiE^ÄuteÎ v>uÎu. |Æen EvEd]¬DRÐeÊ Azsyic{[, xuKEB]gÆeš AzgHiÄuÎvR jniÄyuh m>iÄyuh ecy[tuek]Þi>i ÄuÎu. annY]þißyEß] m]h Ey jn]® p>Yup]xEt EtS]h nitY]Biyu¬]n]h Ey]gEÑmh vH]mYHh (22) ~k]zgciÊ>]yi `eÎÊeÎ cißic{uBjic{[ ni>ß>h DY]nic{uek]Þi>iÄuÎ jnÆšueT Ey]gEÑmeÊ w]N vHiÄuÎu. 92
{ioaZv `KhZvKoX Ey¸pYnYEdvt] B¬] yjEß zsÍy]nVit]® Et¸pi m]Emv koEßy yjßYviDipURvkh
(23)
aR´un]! anYEdvtkeš zsÍEy]TukUTi pUjiÄuÎ B¬M]R viDipURvme^}Üi^uh `eÎÊeÎy]f[ pUjiÄu Ît[. aHh Hi xRvy¡]n]h EB]¬] c zpBuE>v c n tu m]mBij]nßi tEÊVn]tþYvßi Et
(24)
xRv{y¡ÆEšyuh anuBviÄuÎtuh av¿[ P^h nlkuÎtuh w]n]f[. `eÎ s>iy]yi avR ariyuÎi ^}. atuek]Þ[ jnnm>feÊ AvRÊiÄuÎu. y]ßi Edvzvt] Edv]N pitZZnY]ßi pitZzvt]® BUt]ni y]ßi BUEtjY] y]ßi mdY]jiEn]¸pi m]h
(25)
Edv]>DkM]R EdvM]e> zp]piÄuÎu. pitZÄeš pUji ÄuÎvR pitZÄeš zp]piÄuÎu. BUtÆeš A>]DiÄuÎ vR BUtÆeš zp]piÄuÎu. `eÎÊeÎ BjiÄuÎvR `eÎyuh zp]piÄuÎu. pzth puS[ph P^h Et]yh Ey] Em B¬Y] zpy¢ti tdHh B¬YupHZtms[n]mi zpyt]«n® (26) pzth, puS[ph, P^h, j^h `Îiv B¬iEy]Tu kUTi `niÄ]yi niEvdiÄuÎ ~k]zgciÊeû A B¬i pURvkm]y v]Si yds[n]xi y´uEH]Si dd]xi yt[ yÊpxYxi koEßy tt[ku>uSV mdRpfh
(27)
aR´un]! nI ~et]Îu ecyuÎEv], ~et]Î[ BÑiÄu ÎuEv], ~et]Îu EH]miÄuÎuEv], ~et]Îu nlkuÎu 93
{ioaZv `KhZvKoX Ev], ~et]>u tpÓuecy{ueÎ]Ev] aet]Äyuh `Îil xmRÏic{]^uh. suB]suBPee^E>vh Em]ÑYEx kRmb³een® xhnY]xEy]gyu¬]«] vimuE¬] m]mueepSYxi (28) |zpk]>h ecy[t]l pufYp]pÆeš nlkuÎ kRÐb³ ÆšilniÎu nI mu¬n]kukyuh xÎY]xyu¬nuh mu¬ num]yi `eÎ zp]piÄukyuh ecy{uh. xEm]¸Hh xRvBUEtSu n Em EdVESY]¸üi n zpiy® Ey Bjßi tu m]h B¬Y] myi Et EtSu c]pYHh (29) w]N BUtÆšie^^}]h xmB]vEÊ]TukUTiy]f[ vRÊiÄu Ît[. `niÄu sztuvi^}. |¨numi^}. `Î]l B¬iEy]Tu kUTi BjiÄuÎvR `Îi^uh w]N av>i^umuÞ[. api EcXudu>]c]E>] BjEt m]mnnYB]k[ x]DuE>v x mßvY® xmYgVYvxiEt] Hi x®
(30)
~Õvuh du>]c]>n]yvN teÎ `eÎ ~k]zgciÊn]yi BjiÄuÎuevÜil aven si¨n]yi k>ut]h. avN dZ™zvtn]f[. Ñizph Bvti DRm]«] ssV¢]ßih nig¢ti koEßy zptij]nIHi n Em B¬® zpfsYti
(31)
avN EvgÊi!l DRÐ]«]v]yiÊIRÎ[ s]sVtm]y s]ßiey zp]piÄuÎu. EH aR´un]! `eû B¬N nsiÄuÎie^}Î[ ariÇ]^uh. m]h Hi p]Rœ vYp]zsitY Ey¸pi xYu® p]pEy]ny® züiEy] eevsY]üœ] sUzd]Eü¸pi y]ßi p>]h gtih (32)
94
{ioaZv `KhZvKoX aR´un]! züIkEš], eevsYM]E>], suzdM]E>], nIcku^ j]tM]E>] A>]yi>uÎ]^uh `eÎ BjiÄuÎvR p>mgti ey zp]piÄuÎu. kih punRzb]ªf]® pufY] B¬] >]jRSyyüœ] anitYmxuKh E^]kmimh zp]pY BjxV m]h (33) aÆenyi>ieÄ pufYv]M]>]y zbªfM]E>yuh B¬ M]>]y >]jRSim]e>yuh kuric{[ prEyÞtuEÞ]? anitY vuh xuKHInvum]y |o mnuSYE^]keÊ zp]pic{i>i ÄuÎtin]l `eÎ Bjic{]^uh. mMn] Bv md[BE¬] mdY]jI m]h nmx[ku>u m]EmeevSYxi yuee¬Vvm]«]nh mt[p>]yf®
(34)
`Îil mnÓu evc{[, `Îil B¬iEy]TukUTi `eÎ pUji Äukyuh `eÎ nmx[k>iÄukyuh ecy{uk, |Æen `eÎÊeÎ vic]>ic{uek]Þ[ mnÓ[, `Îi^urÏiÄuÎvN `eÎÊeÎ zp]piÄuh. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed >]jvidY]>]jguHYEy]Eg] n]m nvEm]¸DY]y®
95
{ioaZv `KhZvKoX aœ dsEm]¸DY]y®
10. viBUtiEy]g® zsIBgv]nuv]c BUy ~v mH]b]EH] sZfu Em p>mh vc® yEʸHh zpIym]f]y vÑY]mi Hitk]mYy]
(1)
zsIkZÿN prÇu: aR´un]! xhzpItn]y nieû Hith AzgHic{uek]Þ[ w]N vIÞuh pryuÎ \t[kZ¨m]y v]Äukeš EkÈ]^uh. n Em vidu® xu>gf]® zpBvh n mHRSy® aHm]diRHi Edv]n]h mHRSIf]h c xRvs®
(2)
`eû \t[pÊiey EdvM]E>] mHRSim]E>] ariyuÎi^}. mHRSim]RÄuh, EdvM]RÄuh, `^}]viDÊi^uh w]N AdYn]yuÔvn]f[. Ey] m]mjmn]dih c EvÊi E^]kmEHsV>h axÐU™® x mREtYSu xRvp]eep® zpmucYEt
(3)
`eÎ an]dYn]yuh jMHInn]yuh xREvsV>n]yuh ariyuÎvN mnuSY>ilevc{[ a¡]n>Hitn]yi `^}] p]pÆšilniÎuh mu¬n]yiÊI>uÎu. buÍiR¡]nmxEÐ]H® Ñm] xtYh dm® sm® xuKh du®Kh BEv]¸B]Ev] Byh c]ByEmv c aHihx] xmt] tu¨iüEp] d]nh yEs]¸ys® Bvßi B]v] BUt]n]h mÊ ~v pZœgViD]®
(4) (5)
buÍi, ¡]nh, Em]Hmi^}]y[m, Ñm, xtYh, dmh, smh, xuKh, du®Kh, \t[pÊi, n]sh, Byh, aByh, aHihx, xmtVh, tu¨i, tpÓ[, d]nh, aysÓ[ `ÎiÆen p^ 96
{ioaZv `KhZvKoX >Itiyi^uÔ niÎ]f[.
B]vÆL
jIvikÄuÞ]kuÎt[
mHRSy® xp[t pUREv ctV]E>] mnvüœ] md[B]v] m]nx] j]t] EyS]h E^]k |m]® zpj]®
`Îil
(6)
pURvM]>]y ~]f[. av>ilniÎ[ |o zpjkeš^}]h E^]kÊil jnic{u. ~t]h viBUtih Ey]gh c mm Ey] EvÊi tÊVt® Ex]¸vikhEpn Ey]Egn yujYEt n]zt xhsy®
(7)
`eû |o e`sV>YEÊyuh Ey]gEÊyuh s>iy]yi ari yuÎvN niþ^m]y ~k]zgniæEy]TukUTiyvn]f[; ati l xhsymi^}. aHh xRvxY zpBEv] mÊ® xRvh zpvRtEt |ti mtV] BjEß m]h buD] B]vxmnVit]®
(8)
w]n]f[ `^}]Êieûyuh \ÛvØ]nemÎuh xRvvuh `Îil niÎ]f[ zpvRÊiÄuÎetÎuh ariÇ[ p¥it M]R ~k]zgB]vEÊ]TukUTi `eÎ BjiÄuÎu. mc{iÊ] md[gtzp]f] Eb]Dyß® p>x[p>h kœyßþ m]h nitYh tuSYßi c >mßi c
(9)
`Îil mnÓu ev¿ukyuh, `^}] |zàiyÆšuh `Îil ^yiÄukyuh ecy[tvR ni>ß>h `eÎÏÕi p>x[p>h Eb]DiÏiÄukyuh AnàiÄukyuh ecy{uÎu. EtS]h xttyu¬]n]h Bjt]h zpItipURvkh dd]mi buÍiEy]gh th Eyn m]mupy]ßi Et 97
(10)
{ioaZv `KhZvKoX dZ™ciÊM]>]yi zpItipURvh `eÎ BjiÄuÎvÄ[ w]N buÍiEy]geÊ n^[kukyuh atieû P^m]yi avR `eÎ zp]piÄukyuh ecy{uÎu. EtS]Emv]nuká]RœmHm¡]njh tm® n]sy]mY]«B]vEØ] ¡]ndIEpn B]xVt]
(11)
av>il anukáEy]TukUTi w]N av>ueT mnÓiÙi>uÎu ek]Þ[, a¡]nÊilniÎuÞ]y a³k]>eÊ \´V^ m]y ¡]ndIph ek]Þ[ nsiÏiÄuÎu. aRjun \v]c p>h zbª p>h D]m pvizth p>mh Bv]N pu>uSh s]sVth divYm]diEdvmjh viBuh (12) AHuüV]mZSy® xREv EdvRSiRn]>düœ] axiEt] EdvE^] vY]x® xVyh eecv zbvISi Em (13) aR´unN prÇu: p>zbªvuh, p>]zsyvuh, p>mpvizt vuh aÆuteÎ. aÆ[ s]sVtvuh divYvuh AdiEdvnuh jMHInnuh xRvvY]piyum]y pu>uSn]efÎu EdvRSi y]y n]>dnuh, axitnuh, Edv^nuh, vY]xnuh, meÕ^}] äSim]>uh prÇiÈuÞ[. aviTuÎu xVyh atuteÎ `EÎ]Tu pryuÎu. xRvEmtdZth mEnY yM]h vdxi Eksv n Hi Et BgvN vY¬ih viduREdv] n d]nv]®
(14)
kZÿ]! aÆ[ pryuÎet^}]h xtYh teÎeyÎ[ w]N vic]>iÄuÎu. aÆyueT B]veÊ EdvM]>uh d]nvM]>uh ariyuÎi^}. xVyEmv]«n]«]nh EvË tVh pu>uES]Êm BUtB]vn BUEts EdvEdv jgt[pEt 98
(15)
{ioaZv `KhZvKoX pu>uES]Êmnuh xRvBUEt]¯]dknuh BuEtsnuh EdvEdv nuh jgt[ptiyum]y kZÿ]! aÆ[ aÆey aÆy]l teÎ teÎÊ]N ariyuÎu. v¬umRHmxYEsESf divY] HY]«viBUty® y]BiRviBUtiBiRE^]k]nim]hüVh vY]pY tiæxi
(16)
aÆyueT divYÆš]y e`sV>YÆEšyuh aÆu E^]kÆ šil ~Ettu e`sV>YÆš]l vY]pic{u nilÄuÎuEv] avEyyuh aÆuteÎy]f[ prEyÞt[. kœh vidY]mHh Ey]gihüV]h xd] p>icißyN EkSu EkSu c B]EvSu ciEßY]¸xi BgvMy]
(17)
kZÿ]! w]N ni>ß>h DY]nic{uek]Þ[ aÆey `Æen y]f[ ariyuk? ~Ettu B]vÊi^]f[ aÆey w]N DY]niEÄÞt[? viüE>f]«En] Ey]gh viBUtih c jn]Rdn BUy® kœy tZp[tiRHi sZfVEt] n]üi Em¸mZth
(18)
kZÿ]! aÆyueT Ey]gEÊyuh e`sV>YEÊyuh vIÞuh xviü>h prÇ]^uh. aÆyueT amZtxmm]y v]Äu kL `zt EkÈiÈuh `niÄu tZp[tiy]kuÎi^}. zsIBgv]nuv]c Hß Et kœyiSY]mi divY] HY]«viBUty® zp]D]nYt® ku>uEzsæ n]üYEß] viü>xY Em
(19)
kZÿN prÇu: aR´un]! `eû divYÆš]y e`sV>YÆšil zpD]nm]yi ÈuÔvey niEÎ]Tu pry]h. av visdIk>iÄuky]ef Üil atin[ O>ßvumuÞ]vi^}. 99
{ioaZv `KhZvKoX aHm]«] guQ]Eks xRvBUt]syØit® aHm]diþ mDYh c BUt]n]mß ~v c
(20)
aR´un]! w]N xRvBUtÆšuETyuh aß>hgÊil Øitiecy{uÎ p>m]«]v]f[. xRvc>]c>ÆšueTyuh Adiyuh mÍYvuh aßvuh w]n]f[. AditY]n]mHh viÿuREjY]tiS]h >vi>hsum]N m>IciRm>ut]mx[mi nÑzt]f]mHh ssI
(21)
AditYM]>il viÿuvuh, EjY]tiÓukšil xHzxki>f n]y xU>Ynuh, v]yuÄšil m>Iciyuh, nÑztÆšil czànuh w]n]f[. Evd]n]h x]mEvEd]¸x[mi Edv]n]mx[mi v]xv® |zàiy]f]h mnþ]x[mi BUt]n]mx[mi Ectn]
(22)
EvdÆšil x]mEvdvuh, EdvM]>il |zànuh, |zàiyÆši l mnÓuh, BUtÆšil zp]fnuh w]n]f[. >uzd]f]h sÜ>þ]x[mi viEÊEs] yÑ>Ñx]h vxUn]h p]vkþ]x[mi Em>u® siK>if]mHh
(23)
>uzdM]>il sÜ>nuh, yÑ->]ÑxM]>il kuEb>nuh, vxuÄšil aùiyuh, pRvtÆšil mH]Em>uvuh w]n]f[. puE>]Dx]h c muKYh m]h viÍi p]Rœ bZH¾tih Exn]nIn]mHh x[kà® x>x]mx[mi x]g>®
(24)
aR´un]! puE>]HitM]>il muKYn]y bZH¾tiy]fu w]N `ÎriyU. eexnY]DipM]>il w]N xuzbªfY n]f[. x>Óukšil xmuzdvuh w]n]f[.
100
{ioaZv `KhZvKoX mHRSIf]h BZgu>Hh gi>]mx[EmYkmÑ>h y¡]n]h jpyE¡]¸x[mi Ø]v>]f]h Him]^y®
(25)
mHSim]>il BZguvuh, v]Äukšil ~k]Ñ>m]y O]Ü]> vuh, y¡Æšil jpy¡vuh Ø]v>Æšil Him]^y vuh w]n]f[. asVË® xRvvZÑ]f]h EdvRSIf]h c n]>d® g³Rv]f]h cizt>œ® xiÍ]n]h kpiE^] muni® \eec{®zsvxmsV]n]h viÍi m]mmZEt]d[Bvh e`>]vth gEjzà]f]h n>]f]h c n>]Diph
(26) (27)
`^}] vZÑÆši^uh vc{[ asVËvuh, EdvRSim]>il n]>d nuh g³RvM]>il cizt>œnuh, xiÍM]>il kpi^muni yuh w]n]f[. asVÆšil amZtmœnÊil niÎuÞ]y \eec{®zsvÓuh, gEjzàM]>il e`>]vtvuh, mnuSY>il >]j]vuh w]n]f[. AyuD]n]mHh vzjh EDnUn]mx[mi k]mDuk[ zpjnþ]x[mi kàRp® xRp]f]mx[mi v]xuki® anßþ]x[mi n]g]n]h v>uEf] y]dx]mHh pitZZf]m>Ym] c]x[mi ym® xhymt]mHh
(28) (29)
AyuDÆšil vzjvuh, psuÄšil k]mEDnuvuh, zpEj] ¯]dkM]>il mMœnuh w]n]f[. viSmuÔ p]áukšil v]xukiyuh, viSmi^}]Ê n]gÆšil anßnuh w]n]f[. j^jßuÄšil v>ufnuh pitZÄšil a>Ym]vuh niym]Dik]>ikši!!l ymnuh w]n]f[. zpH}]dþ]x[mi eedtY]n]h k]^® k^yt]mHh mZg]f]h c mZEgEzà]¸Hh eevnEtyþ pÑif]h (30)
101
{ioaZv `KhZvKoX eedtYM]>il zpH}]dnuh, kfeÄTuÄÎv>il k]^nuh w]n]f[. mZgÆšil xihHvuh pÑikšil g>uQnuh w]N teÎ. pvn® pvt]mx[mi >]m® szüBZt]mHh JS]f]h mk>þ]x[mi Ezx]tx]mx[mi j]×vI
(31)
suÍIk>fvüuÄšil v]yuvuh, AyuDD]>ikšil >]m nuh w]n]f[. mXYÆšil mk>vuh, ndikšil ghgyuh w]n]f[. xRg]f]m]di>ßþ mDYh eecv]HmRjun aDY]«vidY] vidY]n]h v]d® zpvdt]mHh
(32)
aR´un]! xZ¨ivRÅÆšueT \¯ÊiØiti^yÆL w]n]f[. vidYkšil aÍY]«vidYyuh p>¾> xhB]Sf Æšil v]dvuh w]N teÎ. aÑ>]f]mk]E>]¸x[mi dVàV® x]m]xikxY c aHEmv]Ñy® k]E^] D]t]Hh visVEt]muK®
(33)
aÑ>Æšil ak]>vuh, xm]xÆšilevc{u dVàVvuh, Ñymi^}]Ê k]^vuh, kRÐP^h viDiÄuÎv>il zbª] vuh w]n]f[. mZtYu® xRvH>þ]Hmud[Bvþ BviSYt]h kIRÊi® zsIRv]k[ c n]>If]h x[mZtiREmD] DZti® Ñm] (34)
xRvEÊyuh nsiÏiÄuÎv>il mZtYuvuh, B]viyueT \t[p]dknuh, züikšil kIRÊi, zsI, x>xVti, x[mZti, buÍi, eeD>Yh, Ñm `Îivyuh w]n]f[. bZHX]m tœ] x]m[n]h g]yztI Càx]mHh m]x]n]h m]RgsIRES]¸HmZtUn]h kuxum]k>® 102
(35)
{ioaZv `KhZvKoX x]mEvdÊil bZHX]mvuh, CàÓukšil g]yztiyuh w]n]f[. aÆen m]xÆšil m]RÅsIRSvuh ätuÄšil vxßvuh w]n]f[. dYUth C^yt]mx[mi EtjEüjxVin]mHh jEy]¸x[mi vYvx]Ey]¸x[mi xÊVh xÊVvt]mHh (36) vWnyil cUtukšiyuh, EtjxVikšueT EtjÓuh, jyi ÄuÎv>il jyvuh, \dYmikšil \dYmvuh, x]tVikM]>ueT xtVgufvuh w]n]f[. vZÿIn]h v]xuEdEv]¸x[mi p]¥v]n]h Dn²y® munIn]mpYHh vY]x® kvIn]musn] kvi® (37) vZÿikšil kZÿnuh, p]¥vM]>il aR´unnuh, muni kšil vY]xnuh, kvikšil suzknuh w]n]f[. dE¥] dmyt]mx[mi nIti>x[mi jigISt]h monh eecv]x[mi guHY]n]h ¡]nh ¡]nvt]mHh (38)
siÑkšil d¥vuh, jEy¢uÄšil nItiyuh, >HxYÆ šil monvuh, p]¥itYÊi!l ¡]nvuh w]n]f[. yc{]pi xRvBUt]n]h bIjh tdHmR´umn n tdüi vin] yXY]My] BUth c>]c>h
(39)
aR´un]! xRvBUtÆšuETyuh \t[pÊik]>fh w]n] f[. c>vuh ac>vum]y ~et]>u vüuvuh `eÎÄUT]et jIviÄyi^}. n]Eß]¸üi mm divY]n]h viBUtIn]h p>ßp ~S tUEÌst® Ezp]E¬] viBUEtRviüE>] my]
103
(40)
{ioaZv `KhZvKoX aR´un]! `eû divYÆš]y e`sV>YÆLÄ[ avx]n mi^}. `eû viBUtikešÄuric{uÔ |o viv>fh w]N cu>uÄiÏrÇiÈuÔt]f[. ydYdViBUtimXÊVh zsImdURjitEmv v] tÊEdv]vg¢ tVh mm EtEj]h¸sxhBvh
(41)
e`sV>YEÊ]TukUTiEy], zsIEy]TukUTiEy] k>uEÊ]TukUTi Ey] \Ô ~tu vüuvuh `eû EtjÓieû ahsÊil niÎuÞ]ytuteÎeyÎ[ nI ariÇ]^uh. aœv] bHueenEtn kih ¡]Etn tv]Rjun vi¨BY]Hmidh kZX[nEmk]hEsn ØiEt] jgt[
(42)
aR´un]! aœv] |tien viüZtm]yi ariÇiÈ[ nin eÄßu k]>Yh? |o zppWeÊ muhsh ek]Þ[ w]n]f[ t]ÆuÎt[. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed viBUtiEy]Eg] n]m dsEm]¸DY]y®
104
{ioaZv `KhZvKoX aeeœk]dEs]¸DY]y®
11. visV>UpdRsnEy]g® aRjun \v]c mdnuzgH]y p>mh guHYmDY]«xh¡ith yÊVEy]¬h vcEün Em]EH]¸yh vigEt] mm
(1)
aR´unN prÇu: p>mvuh gU™vuh AÍY]«ikvum]y aÆyueT v]Äukš]l `eÎ anuzgHiÄy]l `eû Em]Hh nsic{uEp]yi. Bv]pYyo Hi BUt]n]h zsuto viü>Es] my] tVÊ® km^pzt]Ñ m]H]«Ympi c]vYyh
(2)
kZÿ]! BUtÆšueT \Ûvn]sÆešÏÕiyuh aÆyueT avYym]y m]H]«YeÊÏÕiyuh aÆyilniÎu teÎ w]N EkÈu. ~vEmtdYœ]Ë tVm]«]nh p>EmsV> zd¨umi¢]mi Et >UpeemsV>h pu>uES]Êm
(3)
kZÿ]! aÆ[ aÆeyÏÕi prÇiÈuÔetÙ}]h aÆen teÎyuÔt]f[. EH pu>uES]Êm]! `niÄ[ aÆyueT |osV>Iym]y >UpeÊ k]fuv]N AzgHmuÞ[. mnYEx ydi t¢kYh my] zd¨umiti zpEB] Ey]EgsV> tEt] Em tVh dRsy]«]nmvYyh
(4)
kZÿ]! `niÄ[ A >Uph k]f]vuÎt]efÎ[ aÆ[ vic]>iÄuÎuevÜil avYyn]y aÆey `niÄu k]fic{utÎ]^uh.
105
{ioaZv `KhZvKoX zsIBgv]nuv]c psY Em p]REœ >Up]fi stEs]¸œ xHzxs® n]n]viD]ni divY]ni n]n]vRf]kZtIni c
(5)
zsIkZÿN prÇu: aR´un]! n]n]zp]k]>Êil divYÆ š]yi n]n]vRÉÆEš]Tuh AkZtikEš]TuhkUTi aEnk stÆš]yuh aEnk]yi>Æš]yumuÔ `eû >UpÆeš nI k]fuk. psY]ditY]N vxUN >uzd]nsVino m>utüœ] bHUnYdZ¨pURv]fi psY]þ>Y]fi B]>t
(6)
AditYM]e>yuh vxuÄešyuh, >uzdM]e>yuh, asVinik ešyuh, m>uÊukešyuh nI k]fuk. muáu kÞiÈi^}]Ê bHuzpk]>Êi^uÔ Aþ>YÆešyuh k]fuk. |eeHkØh jgt[kZX[nh psY]dY xc>]c>h mm EdEH guQ]Eks yc{]nYd[ zd¨umi¢xi
(7)
c>]c>ÆEš]TukUTiy mH]zppWEÊyuh nI k]fuv]N AzgHiÄuÎ mÕuÔvEyyuh `eû EdHÊil OÎic{u nilÄuÎt[ |t] nI k]fuk. n tu m]h skYEx zd¨umEneenv xVcÑuS] divYh dd]mi Et cÑu® psY Em Ey]geemsV>h
(8)
`Î]l ninÄ[ xVßh kÉuek]Þ[ `eÎ k]fuÎtin[ s¬iyi^}. divYcÑuÓ[ ninÄu w]N t>uÎu. `eû mHÊ]y s¬iey k]fuk. x²y \v]c ~vmu¬V] tEt] >]jMH]Ey]EgsVE>] H>i® dRsy]m]x p]Rœ]y p>mh >UpeemsV>h 106
(9)
{ioaZv `KhZvKoX x²yN prÇu: EH >]j]Ev! |ztyuh prÇtinuEsSh Ey]gEy]EgsV> n]y kZÿN teû e`sV>YpURÉm]y >UpeÊ aR´un nu k]fic{u. aEnkvz¬nynmEnk]d[ButdRsnh aEnkdivY]B>fh divY]EnEk]dYt]yuDh divYm]^Y]hb>D>h divYg³]nuE^pnh xRv]þ>Ymyh Edvmnßh visVEt]muKh
(10) (11)
aEnkh muKÆšuh aEnkh kÉukšuh, aÛutk>Æš]y aEnkdZsYÆšuh eekyiE^ßiy aEnkh AyuDÆšuh aEnkh divY]B>fÆšuh divYÆš]y m]^YÆšuh vzüÆ šuh divYxug³ÆšumfiÇ[, `^}]zp]k>Êi^uh Aþ>Y k>vuh Es]Bnvuh anßvum]yi>iÄuÎ teû visV>Up eÊ k]fic{u. divi xU>YxHzxxY BEvdYugpduËit] ydi B]® xdZsI x] xY]d[B]xüxY mH]«n®
(12)
A m]H]«]vieû (visV>UpÊieû) Es]B aEnk]yi>h xU>YM]R Ak]sÊil O>umic{udic{]^uÞ]kuÎ zpk]s Êinu tu^Ym]yi>uÎu. tezetkØh jgt[kZX[nh zpviB¬mEnkD] apsYEÌvEdvxY s>IE> p]¥vüd]
(13)
aEÏ]L aR´unN Bgv]N zsIkZÿeû A EdHÊi!l aEnkviDÊil EvRti>iÄeÏÈiÈuÔ E^]kh mu]m] Dn²y® zpfmY si>x] Edvh kZt]²^i>B]St 107
(14)
{ioaZv `KhZvKoX atukÞ[ aÛutp>tzßnuh, E>]m]WkWukitnuh AyiÊIRÎ A aR´unN Bgv]en eekkUÏi vfÆi eÄ]Þ[ |zpk]>h prÇu: aRjun \v]c psY]mi Edv]hüv Edv EdEH xRv]hüœ] BUtviEsSxhG]N zbª]fmIsh km^]xnØmZSIhþ xRv]nu>g]hþ divY]N
(15)
aR´unN prÇu: EH Edv! w]N aÆyueT |o EdH Êil EdvM]E>yuh `^}]t>Êi^umuÔ ButgfÆEšyuh, atuEp]e^, km^]xnÊil Øitiecy{uÎ xZ¨i kRÊ]v]y zbª]viEnyuh mHRSim]E>yuh xRv divY xRÏÆEšyuh |t] k]fuÎu. aEnkb]HUd>vz¬Enzth psY]mi tV]h xRvEt]¸nß>Uph n]ßh n mDYh n punüv]dih psY]mi viEsVsV> visV>Up
(16)
visV>Upnuh viEsVsV>num]y EH BgvN! w]N En]Äu ÎiTeÊ]eÄyuh aEnkh eekkšuh aEnkh \d>Æšuh aEnkh muKÆšuh aEnkh EnztÆšumuÔvnuh anß >UpÆEš]TukUTiyvnum]y aÆey O>]eš m]ztEm k]fu ÎuÔu. `Î]l aviTeÊ aßEm] mÍYEm] AdiEy] w]en]Èu k]fuÎumi^}. ki>ITinh gdinh czkifh c EtEj]>]sih xRvEt] dIp[timßh psY]mi tV]h duRni>IÑYh xmß]d[ dIp[t]n^]RkdYutimzpEmyh 108
(17)
{ioaZv `KhZvKoX ki>ITh, gd, czkh `Îiv D>ic{vnuh EtEj]mynuh En]ÄiÄ]fuv]N vy{]ÊviDÊil kÊijV^iÄuÎ aùixu>YM]>ueT Es]BEy]TukUTiyvnuh Ay aÆey w]N `^}]yiTÊuh k]fuÎu. tVmÑ>h p>mh EvditvYh tVmxY visVxY p>h niD]nh tVmvYy® s]sVtDRmEg]p[t] xn]tnüVh pu>uES] mEt] Em
(18)
aÆ[ n]smi^}]Êvnuh, ariEyÞvnuh, \t[kZ¨nuh, |o E^]kÊieû p>mm]y Azsyvum]kuÎu. aÆ[ n]s>Hit nuh xn]tnDRÐÊieû xh>Ñknuh pu>]fpu>uSnuh AefÎ]f[ w]N vic]>iÄuÎt[. an]dimDY]ßmnßvI>Ymnßb]Huh ssixU>YEnzth psY]mi tV]h dIp[tHut]svz¬h xVEtjx] visVmidh tpßh
(19)
AdimÍY]ß>Hitnuh ašvÕ vI>YEÊ]TukUTiyvnuh aEnkh eekkšuÔvnuh jV^iÄuÎ aùieyEÏ]e^ j]´V^Ym]nm]y vz¬EÊ]TukUTiyvnuh, xU>YczàM]>] kuÎ kÉukšuÔvnuh xVEtjÓin]l |o E^]kh muidmß>h Hi vY]p[th tVeeyEkn disþ xRv]® dZ¨V]d[Buth >Upmuzgh tEvdh E^]kztyh zpvYœith mH]«N 109
(20)
{ioaZv `KhZvKoX EH mH]«]Ev! Bumi¿uh dYuE^]kÊinumiTyi^uÔ |o Ak]svuh, `^}] diÄukšuh vY]pic{[ višÆuÎ aviTu eÊ atYuzgm]y |o >Uph kÞ[ mUÎuE^]kvuh nTuÆi EÏ]kuÎu. amI Hi tV]h xu>xhG] visßi Ekcid[ BIt]® zp]²^Ey] gZfßi xVüItYu¬V] mHRSixiÍxhG]® üuvßi tV]h üutiBi® puS[k^]Bi®
(21)
|o EdvgfÆL aÆyil zpEvsiÄuÎu. ci^R BIt>] yi eekkUÏi v]uh xiÍM]>uh xVüi `Îu prÇ[ aRËpu¨iyuÔ Ezü]ztÆš]l aÆey üutiÄyuh ecy{uÎu. >uzd]ditY] vxEv] Ey c x]DY] viEsV¸sVino m>utEþ]S[mp]þ g³RvyÑ]xu>xiÍxhG] vIÑEß tV]h vix[mit]eeþv xREv
(22)
>uzdM]>uh AditYM]>uh x]DYM]>uh visVEdvM]>uh asVnIEdvM]>uh m>uÊuÄšuh pitZEdvM]>uh g³Rv M]>uh yÑM]>uh axu>M]>uh xiÍEdvM]>uem^}]h aÆey aÛutp>tzß>]yi En]Äi nilÄuÎu. >Uph mHEÊ bHuvz¬Enzth mH]b]EH] bHub]HU>up]dh bHUd>h bHudhz¨]k>]^h dZ¨V] E^]k]® zpvYœit]üœ]Hh
(23)
EH mH]b]EH], aEnkh muKÆšuh, EnztÆšuh, eek kšuh, tuTkšuh, k]^ukšuh, \d>Æšuh, dhz¨Æšuh \Ô 110
{ioaZv `KhZvKoX Bv]eû mHÊ]y |o >UpeÊÄÞ[ xk^E^]k>uh BIt >]yi>iÄuÎu. w]nuh aÆenteÎ By]ku^n]yiÊIR Îi>iÄuÎu. nB®x[pZsh dIp[tmEnkvRfh vY]Ê]nnh dIp[tvis]^Enzth dZ¨V] Hi tV]h zpvYœit]ß>]«] DZtih n vià]mi smh c viEÿ]
(24)
EH viEÿ], Ak]sh cuTuÎtuh, n]n]vÉÆL pUÞu xmu´V^iÄuÎtuh, v]y[pišRÎtuh, nIÞ EnztÆL miÎiÊišÆuÎtum]y aÆyueT |o xV>Uph kÞiÈ[ `niÄu eeD>Yvuh xm]D]nvuh n¨m]kuÎu. dhz¨]k>]^]ni c Et muK]ni dZee¨Vv k]^]n^xÎiB]ni diEs] n j]En n ^EB c sRm zpxId EdEvs jgÎiv]x
(25)
EH jgd[vY]piy]y EdEvs, EG]>m]y dhz¨kšuÔtuh zpšyk]^ÊuÞ]kuÎ aùieyEÏ]e^ jV^iÄuÎtum]y aviTueÊ muKÆL kÞm]ztyil teÎ `niÄ[ diÄu kL ariy]t]yiEÏ]kuÎu. `niÄu mnÓm]D]nh tIe> \Þ]kuÎi^}. Bgv]En! `Îil zpx]dic{]^uh. amI c tV]h DZt>]z¨xY puzt]® xREv xeeHv]vnip]^xheeG® BIS[Em] Ezd]f® xUtpuztüœ]xo xH]x[mdIeey>pi Ey]DmueeKY® vz¬]fi Et tV>m]f] visßi dhz¨]k>]^]ni By]nk]ni 111
(26)
{ioaZv `KhZvKoX EkcidVi^ù] dsn]ßE>Su xàZsYEß cURfieet>uÊm]heeg®
(27)
|o DZt>]¨puztM]>]y nUruEp>uh, BIS[mR, Ezd]fR, kRÉN mut^]y mH]>œM]>uh, mÕuÔ >]j]ÄM]>uh wÆšueT B]gÊuÔ Ey]Í]Äšuh dhz¨kš]l ByÜ>m] yi>iÄuÎ Bv]eû vz¬Æšil zdutgtiyil zpEvsi ÄuÎu. ci^R tkRÎu ep]TiÇ t^kEš]TukuTi dhz¨kL ÄiTyil kuTuÆiÄiTÄuÎt]yiÄ]fuÎu. yœ] ndIn]h bHEv]hbuEvg]® xmuzdEmv]BimuK] zdvßi tœ] tv]mI n>E^]kvI>] visßi vz¬]fYBivijV^ßi
(28)
`zpk]>h ndikšueT n]n]zpv]HÆL xmuzdeÊ ^ÑY m]Äi Oh |o vI>M]R aÆ yueT jV^iÄuÎ muKÆšil zpEvsiÄuÎu. yœ] zpdIp[th jV^nh pthg] visßi n]s]y xmZÍEvg]® teeœv n]s]y visßi E^]k]üv]pi vz¬]fi xmZÍEvg]®
(29)
p]ÕkL `Æen nsiÄ]n]yiÈuteÎ kÊiÄ]šuÎ tI yilec{Îu EvgÊil vI]pU>Y jgXmzgh B]xüEv]zg]® zptpßi viEÿ]
(30)
jV^iÄuÎ muKÆš]l `^}] E^]kÆešyuh vif ÆL E^]keÊ mum]ÄieÄ]Þ[ atien tpiÏiÄuÎu. AKY]Hi Em Ek] Bv]nuzg>UEp] nEm]¸üu Et Edvv> zpxId vi¡]tumi¢]mi Bvßm]dYh n Hi zpj]n]mi tv zpvZÊih
(31)
EH mH]n]y Edv! \zg>UpEÊ]TukUTiy Bv]N A>] efÎu prÇ]^uh. aEÆ¿u nmx[k]>h! `Îil zpx]di Äum]r]kEf! Adipu>uSn]y Bgv]enÏÕi EvÞtiN vÉh mnÓi^]ÄfemÎu w]n]zgHiÄuÎu. aviTueÊ zpvZÊiey (\EÌseÊ)Äuric{[ `niÄriÇukUT]. zsIBgv]nuv]c k]E^]¸x[mi E^]kÑykZt[ zpvZEÍ] E^]k]N xm]HRtumiH zpvZÊ® äEt¸pi tV]h n BviSYßi xREv Ey¸vØit]® zptYnIEkSu Ey]D]®
(32)
zsIkZÿN prÇu: w]N E^]keÊ nsiÏiÄuÎ k]^h (k]^N) AkuÎu. w]N E^]kxhH]>kZtYÊil ~ReÏ Èi>iÄy]f[. nIyie^}Üi^uh (nI yuÍh ecy[tie^}Üi^uh) |vieTÄUTiyi>iÄuÎ sztupÑÊie^ Ey]Í]Äš]>uh jIvic{i>iÄukyi^}.
113
{ioaZv `KhZvKoX tx[m]ÊVmuÊiæ yEs] ^BxV jitV] sztUN BuÜ[SV >]jYh xmZÍh meeyeevEt niHt]® pURvEmv nimiÊm]zth Bv xvYx]ciN
(33)
EH! aR´un]! nI `YxmZÍm]y >]jYh B>ic{uv]m]RËÊil w]N |ve> muáu teÎ vDic{ukiÄuÎu. nI atinu nimiÊk]>fh m]ztm]yiÊIRÎ]l mti. Ezd]fh c BIS[mh c jyzdœh c kRfh tœ]nY]npi Ey]DvI>]N my] Ht]hüVh jHi m] vYœiæ] yuDYxV Ejt]xi >Ef xpø]N
(34)
`Î]l vDiÄeÏÈv>]y Ezd]fe>yuh BIS[me>yuh jy zdœenyuh mÕu sztueexnikvI>M]e>ey^}]h nI vDic{u ek]Þ]^uh. nI vYxniÄ>ut[. yuÍh ecy{U, nI sztuÄeš kIITI nmx[kZtV] BUy ~v]H kZÿh xgd[gdh BItBIt® zpfmY
(35)
x²yN prÇu: zsIkZÿeû |o v]ÄukL EkÈiÈ[ aR´unN virc{uek]Þ[ ByEÊ]TukUTi vIÞuh eek kUÏieÊ]jYEt c >Ñ]hxi BIt]ni diEs] zdvßi xREv] nmxYßi c xiÍxhG]®
(36)
aR´unN prÇu: EH HZSiEks! aÆyueT üutiÄu Îtuek]Þ[ |o E^]kÊinu xEß]Svuh B¬iyuh \Þ]kuÎu `ÎuÔtu yu¬h teÎ. du¨M]>]y axu> >]ÑxM]R aviTueÊ üutikL EkLÄuÎm]ztyil BIt>]yi n]^udiÄukši^uh O]TuÎu. si¨M]>]y EdvM]>] veÈ B¬ip>s>]yi aviTueÊ nmx[k>iÄyuh ecy{uÎu. kx[m]c{ Et n nEm>MH]«N g>IyEx zbªEf]¸pY]dikREzt anß EdEvs jgÎiv]x tVmÑ>h xdxÊt[p>h yt[
(37)
zbª]vieûyuh AdikRÊ]vuh Ezsænum]y aÆey nmx[k>iÄ]etyi>iÄuÎt[ `Æeny]f[? xRv]ß>Y]mi y]y EH viEsVsV>]! xÊuh axÊuh av¿ÏurmuÔtuh n]smi^}]Êtum]y tÊVvuh aÆu teÎy]kuÎu. tVm]diEdv® pu>uS® pu>]füVmxY visVxY p>h niD]nh EvÊ]xi EvdYh c p>h c D]m tVy] tth visVmnß>Up
(38)
EH BgvN! aÆ[ AdiEdvnuh pu>]fpu>uSnum]kuÎu. aÆ[ E^]kÊieû p>mm]y AD]>m]kuÎu. ariyuÎ vnuh, ariyeÏETÞvnuh p>mm]y ^ÑYvuh aÆu 115
{ioaZv `KhZvKoX teÎ. anß>Upn]y aÆy]l |o E^]kh vY]p[t m]yi>iÄuÎu. v]yuRyEm]¸ùiRv>uf® ss]Ü® zpj]ptiüVh zppit]mHþ nEm] nmEü¸üu xHzxkZtV® punþ BUEy]¸pi nEm] nmEü
(39)
aÆ[ v]yuvuh, ymnuh, aùiyuh, v>ufnuh, czànuh, zbª]vuh, zbª]vieû zbª]vuh AkuÎu. aÆ¿u nmx[k]>h BviÄeÈ. vIÞuh vIÞuh aEÆ¿u nmx[k]>h. nm® pu>ü]dœ pZætEü nEm]¸üu Et xRvt ~v xRv anßvI>Y]mitvizkmüVh xRvh xm]p[En]Si tEt]¸xi xRv®
(40)
EH xRv]«N, aÆen muÎi^uh piÎi^uh niÎu w]N nmx[k>iÄuÎu. `^}]B]gÊuh aEÆ¿u nmx[k]>h. ašvÕ vI>vuh ati>Õ p>]zkmvuh \Ôvn]y aÆ[ E^]kh muiÄuÎu. atin]l `^}]h aÆ[ teÎy]kuÎu. xEKti mtV] zpxBh ydu¬h EH kZÿ EH y]dv EH xEKti aj]nt] mHim]nh tEvdh my] zpm]d]t[ zpfEyn v]pi
(41)
EH BgvN! aÆyueT |o mHim]tisyh mnÓi^]Ä]et w]N abÍÊ]E^] EýHÊ]E^] EýHitn]efÎu k>uti aÆey w]N EH kZÿ], EH y]dv, EH xEK `eÎ]eÄ višic{uEp]yiÈuÔtien aÆu ÑmiÄfh. 116
{ioaZv `KhZvKoX yc{]vH]x]Rœkmxt[kZEt]¸xi viH]>sy{]xnEB]jEnSu ~Ek]¸œv]pYcYut tXmÑh tt[Ñ]mEy tV]mHmzpEmyh
(42)
EH acYut, kšiÄuEá]uRg>Iy]N n tVXEm]¸üYBYDik® kuEt]¸EnY] E^]kztEy¸pYzptimzpB]v
(43)
atu^Ys¬iyuÔ EH BgvN! aÆ[ c>]c>]«km]y |o jgÊieû pit]v]kuÎu. aÆ[ |o jgÊinu pujY nuh Ezsæn]y gu>uvum]kuÎu. mUÎu E^]kÆši^uh aÆ ¿u tu^Yn]yieÈ]>]šumi^}. aEÏ]L atu^its¬iyuÔ aÆey ev^}]N A>]fuÔt[? tx[m]t[zpfmY zpfiD]y k]yh zpx]dEy tV]mHmIsmIQYh piEtv puztxY xEKv xKYu® zpiy® zpiy]y]RHxi Edv Ex]™uh
(44)
EH Edv! atin]l w]N nißi>uvTiey vfÆi üutY nuh E^]kn]œnuh Ay aÆEy]T[ `Îil zpx]diÄEf `Î[ aEpÑiÄuÎu. pit]v[ puzteûyuh, EýHitN xuHZÊieûyuh, zpiyN zpiyyueTyuh ap>]DÆL ÑmiÄuEá]e^ aÆ[ `eû ap>]DeÊyuh ÑmiÄfh. 117
{ioaZv `KhZvKoX adZ¨pURvh HZSiEt]¸x[mi dZ¨V] BEyn c zpvYœith mEn] Em tEdv Em dRsy Edv >Uph zpxId EdEvs jgÎiv]x
(45)
E^]kvY]piy]y EdEvs! muáu k]f]Êtu kÞiÈ[ w]N xEß]SiÄuÎu; `Üi^uh ByÊ]l `eû HZdyh viHV^ m]yiÊI>uÎu. A (zsIkZÿ]kZtiyi^uÔ) >Uph teÎ `niÄu k]fic{u t>ik. Edv! zpx]diEÄfEm! ki>ITinh gdinh czkHümi¢]mi tV]h zd¨umHh teeœv Eteenv >UEpf ctuRBuEjn xHzxb]EH] Bv visVmUREÊ
(46)
muáeÊ mÈil t^yil ki>ITvuh, eekkšil gdyuh, czk vuh D>ic{iÈuÔ aviTueÊ >UpeÊ w]N k]ú]n]zgHi ÄuÎu. axhKYh b]HuÄEš]TukUTiy Bgv]En, ctuR BujEÊ]Tu kUTiy A pUpeÊÊeÎ zp]pic{]^uh! zsIBgv]nuv]c my] zpxEÎn tv]RjuEndh >Uph p>h dRsitm]«Ey]g]t[ EtEj]myh visVmnßm]dYh yEM tVdEnYn n dZ¨pURvh
(47)
EH aR´un]! w]N `eû Ey]gs¬iy]l ninÄu k]ÈiÊÎt]y EtEj]myvuh an]dYßvum]y |o visV >Uph mÕ]>uh |tuve> kÞiÈuÔt^}. n Evdy¡]DYyeenRn d]eenR n c zkiy]BiRn tEp]Bi>ueezg® 118
{ioaZv `KhZvKoX ~vh>Up® skY aHh nZE^]Ek zd¨uh tVdEnYn ku>uzpvI>
(48)
EH ko>vEzsæ! `eû |o >uph Evd]DYynÊ]E^] y]g]nuæ]nh ek]EÞ] d]nÆL, \zgtpÓukL, zkiy kL mut^]yv ek]EÞ] |o mnuSYE^]kÊil nI OuÊn]Ùuh k]feÏTuv]N kUph EG]>mIdZq[mEmdh vYEptBI® zpItmn]® punüVh tEdv Em >Upmidh zppsY
(49)
`eû |o EG]>m]y >UphkÞu nI ByeÏTukyuh xhzBmi Äukyuh EvÞ. nI Byh evTiÇ[ zpItciÊn]yi `eû A pURv>UpeÊ vIÞuh k]fuk. x²y \v]c |tYRjunh v]xuEdvüEœ]¬V] xVkh >Uph dRsy]m]x BUy® AsV]xy]m]x c BItEmnh BUtV] pun® xomYvpuRmH]«]
(50)
x²yN prÇu: zsIkZÿN |Æen aR´uEn]Tu prÇiÈ[ teû pURv>Uph teÎ k]fic{uek]TuÊu. xomY >Upn]yiÊIRÎ Bgv]N BItn]y p]RËen AsVxiÏi Äukyuh ecy[tu. aRjun \v]c dZE¨Vdh m]nuSh >Uph tv xomYh jn]Rdn |d]nImx[mi xhvZÊ® xEct]® zpkZtih gt®
119
(51)
{ioaZv `KhZvKoX EH jn]RÌn]! aÆyueT xomYm]y m]nuS>Uph kÞ[ w]niEÏ]L mnÓm]D]neÊyuh pURvzpkZtieyyuh zp]pic{vn]yiÊIRÎi>iÄuÎu. zsIBgv]nuv]c xuduRdRsmidh >Uph dZ¨v]nxi yMm Edv] apYxY >UpxY nitYh dRsnk]hÑif®
(52)
zsIkZÿN prÇu: EdvM]REp]^uh `Îuh dRsiÄuv]N atYßh AzgHic{u ek]Þi>iÄuÎtuh, dRsiÏ]N zpy] xm]yiÈuÔtum]y `eû |o >UpeÊ nI kÞuvE^}]. n]Hh EveedRn tpx] n d]Enn n EcjYy] skY ~vhviED] zd¨uh dZ¨v]nxi m]h yœ]
(53)
~t]dZsn]y `eÎ nI kÞviDÊi!l k]fuÎtinu EvdÆš]E^] tpÓin]E^] d]nÊin]E^] Ey]gÊin] E^] OÎuh x]DiÄuÎt^}. B¬Y] tVnnYy] skY aHEmvhviED]¸Rjun ¡]tuh zd¨uh c tEÊVn zpEv¨uh c p>ßp
(54)
EH sztun]skn]y aR´un], annYviSykm]y B¬i ey]Îin]l m]ztEm |ÆenyuÔvn]y `eÎ yœ]RË m]yi ariy]nuh k]ú]nuh zp]piÄuv]nuh kEm] md[B¬® xhgvRjit® niReev>® xRvBUEtSu y® x m]Emti p]¥v
(55)
EH p]¥upuzt! y]et]>uÊN `eÎ \EÌsic{u kRÐh ecy{uÎvnuh, `eÎ zp]pYØ]nm]yi vic]>iÄuÎvnuh, `Îil B¬iyuÔvnuh, xhgh viÈvnuh, xRvjIvikši 120
{ioaZv `KhZvKoX ^uh eev>mi^}]Êvnuh Ayi>iÄuÎuEv] avN `eÎ zp]piÄuÎu. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed visV>UpdRsnEy]Eg] n]eemk]dEs]¸DY]y®
121
{ioaZv `KhZvKoX aœ dV]dEs]¸DY]y®
12. B¬iEy]g® aRjun \v]c ~vh xttyu¬] Ey B¬]üV]h p>Yup]xEt Ey c]pYÑ>mvY¬h EtS]h Ek Ey]gviÊm]®
(1)
aR´unN prÇu: |zpk]>h `EÏ]], avY¬m]y aÑ>zbª eÊ \p]xiÄuÎvE>], A>]f[ aDikh Ey]g¡]n muÔvR? zsIBgv]nuv]c my{]EvsY mEn] Ey m]h nitYyu¬] \p]xEt zsÍy] p>Ey]Ept]Eü Em yu¬tm] mt]®
(2)
zsIkZÿN prÇu: AR `Îil mnÓurÏic{u Øi>m]y niæEy]Tuh Ezsæm]y zsÍEy]Tuh kuTi `eÎ A>]DiÄu ÎuEv] av>]f[ Ey]gÊil EzsæM]e>Î]f[ `eû aBizp]yh. Ey tVÑ>mniREÌsYmvY¬h p>Yup]xEt xRvztgmcißYh c kUTØmc^h zDuvh xÎiyEmYzàiyzg]mh xRvzt xmbuÍy® Et zp]p[nuvßi m]Emv xRvBUtHiEt >t]®
(3) (4)
y]et]>uÊR, n]smi^}]Êtuh, |ÎviDÊi^uÔt]ef Îu viv>iÄuv]N vy{]Êtuh, avY¬vuh xRvvY]p[t vum]yi>iÄuÎtuh cißic{riyiÏ]N zpy]xm]yiÈuÔtuh m]Õh v>]Êtuh an]diy]yiÈuÔtum]y zbªeÊ Bji Äukyuh, |zàiyÆeš aTÄi xRvzt xmbuÍiEy]Tuh 122
{ioaZv `KhZvKoX xRvBUtÆLÄuh nMeyec{y[v]nuÔ t]¯>YEÊ]Tuh kUTi vRÊiÄukyuh ecy{uÎuEv] avR `eÎÊeÎ zp]piÄuÎu. Ek}Es]¸Dikt>EüS]mvY¬]x¬Ectx]h avY¬] Hi gtiRdu®Kh EdHvd[Bi>v]pYEt (5) avY¬zbªÊil mnÓurÏic{u niRguEf]p]xn ecy{u ÎvRÄ[ vše>yDikh Ek}sh \Þ]kuÎt]f[. `eßÎ]l EdHikLÄ[ avY¬zbªeÊ \p]xiÄuÎt[ tuE^]h duS[k>m]yiÈuÔt]kuÎu. Ey tu xRv]fi kRm]fi myi xhnYxY mt[p>]® anEnYeenv Ey]Egn m]h DY]yß \p]xEt EtS]mHh xmuÍRt] mZtYuxhx]>x]g>]t[ Bv]mi nci>]t[ p]Rœ my{]EvsitEctx]h
(6) (7)
xm^kRÐÆEšyuh `Îil xmRÏic{[ `eÎ Azsym]yi Ä>uti, anYviSyÆšil niÎuviÈ[, ~k]zgciÊtEy]Tu kUTi `eÎ DY]niÄuÎv>]E>], `Îil \rÏic{ mnEÓ]Tu kUTiyv>]y ave> w]N aciE>f xhx]>xmuzdÊil niÎu k>kyÕi >ÑiÄuÎt]yi>iÄuh. mEy{v mn ADXV myi buÍih niEvsy nivxiSYxi mEy{v at \oRDVh n xhsy®
(8)
mnÓien `ÎilÊeÎ ni^niRÊuk; Øi>m]yi `Îil teÎ buÍiey ec^uÊuk; aÆen ecy[t]l nI `Îi lÊeÎ nivxiÄuh, xhsymi^}. aœ ciÊh xm]D]tuh n sk[En]Si myi Øi>h aBY]xEy]Egn tEt] m]mi¢]p[tuh Dn²y 123
(9)
{ioaZv `KhZvKoX |ni `Îil Øi>m]yi ciÊh niRÊuv]N s¬iyi^}]Ê pÑh pieÎ aBY]xEy]gÊ]l `eÎ zp]piÄuv]N En]Äfh. aBY]Ex¸pYxmREœ]¸xi mt[kRmp>Em] Bv mdRœmpi kRm]fi kuRvN xiÍimv]p[xYxi (10) aBY]xÊi^uh nI as¬n]efÜi!l `eÎ \EÌsic{u kRÐh ecy{uk. `eÎyuEÌsic{u kRÐh ecy[t]^uh nI xiÍiey zp]piÄuÎt]f[. aeeœtdpYsE¬]¸xi kRtuh mEdY]gm]zsit® xRvkRmP^tY]gh tt® ku>u yt]«v]N
(11)
|tinuh ninÄu s¬iyie^}Üil `eÎ s>fh zp]pic{[ A«xhymnh ecy[t[ xk^ kRÐÆšuh PE^¢ kUT]et ecy{uk. EzsEy] Hi ¡]nmBY]x]j[¡]n]ÍY]nh visiSYEt DY]n]t[ kRmP^tY]güY]g]¢]ßi>nß>h (12) aBYxEÊÄ]L ¡]nh Ezsæm]kuÎu. ¡]nEÊÄ]L Ezsæm]yiÈuÔtu DY]nm]f[. DY]nEÊÄ]šuh visi¨ m]yi>iÄuÎt]f[ tY]gh (kRÐP^tY]gh) tY]gÊil niÎuTen s]ßiyuÞ]kuÎu. aEdV¨] xRvBUt]n]h eemzt® k>uf ~v c niRmEm] ni>HÜ]>® xmdu®KxuK® ÑmI xßu¨® xtth Ey]gI yt]«] dZ™niþy® my{RÏitmEn]buÍiREy] md[B¬® x Em zpiy®
(13) (14)
O>u zp]fiEyyuh viEdVSiÄ]etyuh `^}]vE>]Tuh EýH vuh dyyuh k]fic{[ OÎi^uh tEûetÎ xV]RËbuÍiyi ^}]etyuh, aHÜ]>h eekviÈuh, xuKdu®KÆeš O>u 124
{ioaZv `KhZvKoX Ep]e^ gfic{uh Ñmey pu^Êiyuh, xd] xßu¨iyuh xmciÊtyuh vHic{uh, A«xhymnh ecy[tuh, Øi> niþyn]yi `Îil mnÓuh buÍiyuh \rÏic{[ `eÎ BjiÄuÎvn]E>] A B¬N `niÄu atYßh |¨eÏÈ vn]kuÎu. yx[m]EÎ]dVijEt E^]Ek] E^]k]EÎ]dVijEt c y® HRS]mRSBEy]EdVeegRmuE¬] y® x c Em zpiy® (15) Ae> E^]kh ByeÏTuÎi^}Ey], AR E^]keÊyuh By eÏTuÎi^}Ey], AR xEß]Sh, EdVSh, Byh, EÑ]Bh mut^]yvyilniÎu mu¬n]yi>iÄuÎuEv], avnuh `niÄ[ zpiyeÏÈvn]kuÎu. anEpÑ® suciRdÑ \d]xIEn] gtvYœ® xRv]>hBp>itY]gI Ey] md[B¬® x Em zpiy®
(16)
aEpÑyi^}]Êvnuh sucitVmuÔvnuh xmRËnuh Ax¬iyi^}]Êvnuh du®Kmi^}]Êvnuh xV]RËzpvZÊi keš p>itYjic{vnum]y B¬N `niÄu zpiyN teÎ. Ey] n HZSYti n EdV¨i n Es]cti n k]hÑti suB]suBp>itY]gI B¬im]N y® x Em zpiy®
(17)
xEß]SiÄukEy] EdVSiÄukEy] du®KiÄukEy] AzgHi ÄukEy] ecy{]Êvnuh xukZtduS[kZtÆeš eekviÈ vnuh nirÇ B¬iyuÔvnum]yvN `niÄ[ zpiyeÏÈv nEzt. xm® szto c miEzt c tœ] m]n]pm]nEy]® sIEt]ÿxuKdu®EKSu xm® xhgvivRjit® tu^Ynià]üutiRmonI xßuE¨] Eyn Ekncit[ aniEkt® Øi>mtiRB¬im]EM zpiEy] n>® 125
(18) (19)
{ioaZv `KhZvKoX sztu, mizth, m]nh, apm]nh, xuKh du®Kh sIth, \ÿh `ÎI EBdÆši^}]Êvnuh, `^}]v>i^uh `^}] avØk ši^uh xmni^Ey]TukUTiyi>iÄuÎvnuh, an]x¬nuh, üutic{]^uh niàic{]^uh OE> B]vEÊ]TukUTi ep>um]ruÎ vnuh, moniyuh, kiÈiytuek]Þu tZp[tieÏTuÎvnuh, zpEtYkem]>u Ø]nmi^}]Êvnuh, Øi>m]y buÍiEy]Tu kUTi `eÎ BjiÄuÎvnuh Ay B¬N `niÄu zpiy n]kuÎu. Ey tu DRmY]mZtmidh yEœ]¬h p>Yup]xEt zsÌD]n] mt[p>m] B¬]Eü¸tIv Em zpiy]®
(20)
|ÏrÇ |o DRÐm]RÅeÊ prÇtiNvÉh zsÍ Ey]Tuh `Îil s>fbuÍiEy]Tuh kUTi anuæiÄuÎ B¬M]R `niÄ[ ~Õvuh zpiyeÏÈv>Ezt. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed B¬iEy]Eg] n]m dV]dEs]¸DY]y®
126
{ioaZv `KhZvKoX aœ ztEy]dEs]¸DY]y®
13. EÑztEÑzt¡viB]gEy]g® aRjun \v]c zpkZtih pu>uSh eecv EÑzth EÑzt¡Emv c ~tEdVditumi¢]mi ¡]nh E¡yh c Eksv (1) aR´unN prÇu: EH kZÿ], zpkZti, pu>uSN, EÑzth, EÑzt¡N, ¡]nh (ariv[), E¡yh (ariy eÏETÞt[) `ÎiveyÏÕi w]N ariy]N AzgHiÄuÎu. zsIBgv]nuv]c |dh s>I>h koEßy EÑztmitYBiDIyEt ~tEdY] EvÊi th zp]Hu® EÑzt¡ |ti tdVid® (2) zsIkZÿN prÇu: EH aR´un], |o s>I>eÊ EÑzth `Îu pryuÎu. |o EÑzteÊ ariyuÎven EÑzt¡N `Îuh |tien ariyuÎvR pryuÎu. EÑzt¡h c]pi m]h viÍi xRvEÑEztSu B]>t EÑztEÑzt¡Ey]R¡]nh yÊ´[w]nh mth mm(3) EH p]RË]w, `^}] EÑzt (s>I>) Æši^uh w]n]f[ EÑzt¡enÎu nI ariyuk. EÑztEÑzt¡M]e> (EdH«]Äeš) Äuric{uÔ arivEzt ¡]nm]kuÎt[. tt[EÑzth yc{ y]dZk[ c ydVik]>i ytþ yt[ x c Ey] yt[zpB]vþ tXm]Exn Em sZfu
(4)
A EÑzth `Î]l `ß[? ~t[? `ÆenyuÔt[? `ßu vik]>ÆšuÔt[? ~til niÎuÞ]yt[? A EÑzt¡N 127
{ioaZv `KhZvKoX A>[? aEÌHÊieû zpB]vemß[? cu>uÄiÏryuÎt[ nI EkÈ]^uh.
|vey^}]h
äSiBiRbHuD] gIth CEà]BiRvivieeD® pZœk[ zbªxUztpeedeeþv EHtumd[BiRviniþieet®
w]N
(5)
äSIsV>M]>]l p^ CàÓukLeÄ]Þuh zbªxUztpd ÆL ek]Þuh yu¬iyu¬m]yuh xuniþitm]yuh |tu p^ viDÊi^uh vRÉiÄeÏÈi>iÄuÎu. mH]BUt]nYHhk]E>] buÍi>vY¬Emv c |zàiy]fi deeskh c pW EczàiyEg]c>]® |¢] EdVS® xuKh du®Kh xhG]tEþtn] DZti® ~tt[ EÑzth xm]Exn xvik]>mud]HZth
(6) (7)
mH]ButÆL, buÍi, avY¬h (buÍiÄu k]>fm]y mU^zpkZti m]y) ¡]EnzàiyÆL (kÉ[, k]t[, mUÄ[, n]v[, tVÄ[) kREÐzàiyÆL (v]k[p]fip]dp]yUpØ ÆL) |zàiyviSyÆL (>Uph, >xh, g³h, séh, ¾Rsh) |¢], EdVSh, xuKh, du®Kh, Ectn, eeD>Yh `Îiv aTÆiyiÈuÔ vik]>vÊ]y x]Dnh EÑzt emÎu pryeÏTuÎu. am]nitVmdhBitVmHihx] Ñ]ßi>]Rjvh Ac]E>Y]p]xnh soch eeØ>Ym]«vinizgH® |zàiy]REËcSu eev>]gYmnHhk]> ~v c jMmZtYuj>]vY]Didu®KEd]S]nudRsnh ax¬i>nBiSVhg® puztd]>gZH]diSu nitYh c xmciÊtVmi¨]niE¨]ppÊiSu myi c]nnYEy]Egn B¬i>vYBic]>ifI vivi¬EdsExvitVm>tiRjxnxhxdi 128
(8) (9) (10) (11)
{ioaZv `KhZvKoX aÍY]«¡]nnitYtVh tÊV¡]n]RœdRsnh ~tj[¡]nmiti Ezp]¬m¡]nh ydEt]¸nYœ]
(12)
A«zpshx ecy{]ö, QhBmi^}]y[m, HihxiÄ]ti>iÄuk, Ñm, äjutVh (kšvi^}]y[m), gu>usuzsuS, sucitVh, Øi>niæ, aTÄh, |zàiyviSyÆšil vi>¬i, aHÜ]> >]HitYh, jnnh, m>fh, j>, vY]Di, du®Kh, Ed]Sh `Îi veyÏÕiyuÔ xUÑ[mEb]Dh, OÎi^uh x¬iyi^}]y[m, puztkšztgZH]dikšil mneÓ]È]ti>iÄuk, |¨vüu kiÈiy]^uh ani¨vüu kiÈiy]^uh OE>B]vÊil vRÊi Äuk, `Îil annYvuh acW^m]y B¬iyuÞ]yi>i Äuk, OiÄ]N |¨eÏT]ö, A«¡]nÊil niæ, tÊV ¡]nÊieû x]>h ariyuk `Îivy]f[ ¡]nemÎ[ pryeÏTuÎt[. |tilniÎu BiÎm]yiÈUÔt[ a¡]nvu m]kuÎu. E¡yh yÊt[zpvÑY]mi y¡]tV]mZtms[nuEt an]dimt[p>h zbª n xÊÎ]xducYEt (13) ariyeÏETÞEtEt] atu w]N pry]h. y]et]Îien ariÇ]^]Ef] m>fmi^}]Ê ni^ey zp]piÄuÎt[, at]f[ an]diyuh atiEzsævum]y zbªh. at[ xÊ[ (\Ôt[) `EÎ] axÊ[ (|^}]Êt[) `EÎ] pryuv]N nivZÊiyi^}. xRvt® p]fip]dh tt[ xRvEt]¸ÑisiE>]muKh xRvt® zsutimE^}]Ek xRvm]vZtY tiæti (14) `^}]B]gÊuh eekk]^ukEš]Tuh, `^}]yiTÊuh Enzt siE>]muKÆEš]Tuh, xRvzt kRÉÆEš]Tuh kUTiy at[ xRvzt vY]pic{u Øitiecy{uÎu. 129
{ioaZv `KhZvKoX xREvzàiyguf]B]xh xREvzàiyvivRjith ax¬h xRvBZeec{v niRgufh gufEB]¬Z c (15) bHi>ßþ BUt]n]mc>h c>Emv c xUÑ[mtV]ÊdviE¡yh dU>Øh c]ßiEk c tt[ (16) aviB¬h c BUEtSu viB¬miv c Øith BUtBRtZ c tj[E¡yh zgxiÿu zpBviÿu c (17) |zàiyÆši^}]et tÎ |zàiygufÆš]l zpEs]BiÄuÎ tuh, OÎi^uh b³eÏTuÎie^}Üi^uh `^}]ÕiEnyuh B>ic{u ek]Þi>iÄuÎtuh, gufmi^}]et gufÆeš anuBviÄu Îtuh, jIv>]sikšueT \Ôi^uh purÊuh Øitiecy{uÎ tuh, c>vuh ac>vum]yi>iÄuÎtuh, aTuÊuh, dUe>yuh vRÊiÄuÎtum]f[ at[. at[ viBjiÄeÏÈie^}Üi^uh viBjiÄeÏÈtuEp]e^ BUtÆšil |>iÄuÎu. at[ But Æeš B>iÄukyuh xhH>iÄukyuh xZ¨iÄukyuh ecy{u Îu `Îriyfh. EjY]tiS]mpi tE´Y]tiümx® p>mucYEt ¡]nh E¡yh ¡]ngmYh HZdi xRvxY viæith (18) zpk]sÆLeÄ^}]h zpk]sm]yiÈuÔ A zbªh a³k]> ÊiÎÏurm]yiÈuÔt]efÎu pryuÎu. arivuh (¡]nh) ariyeÏETÞtuh (E¡yh) arivin]l `ÊiEc{E>Þ tuh (¡]ngmYh) `^}v>ueTyuh HZdyeÊ aDivxiÄu Îtuh atu (zbªh) teÎ. |ti EÑzth tœ] ¡]nh E¡yh Ec]¬h xm]xt® md[B¬ ~tdVi¡]y md[B]v]Ey]ppdYEt (19) |zpk]>h EÑzth, ¡]nh, E¡yh `ÎiveyÏÕi w]N cu>uÄÊil prÇu kuÎu. 130
{ioaZv `KhZvKoX zpkZtih pu>uSh eecv viÍYn]dI \B]vpi vik]>]hþ guf]heeþv viÍi zpkZtixhBv]N
(20)
zpkZtiyuh pu>uSnuh an]dikš]efÎriyfh. vik]>Æ šuh gufÆšuh zpkZtiyil niÎuÛviÄuÎvy]efÎuh ariyuk. k]>Yk]>fkRtZEtV EHtu® zpkZti>ucYEt pu>uS® xuKdu®K]n]h EB]¬ZEtV EHtu>ucYEt
(21)
EdEHzàiyÆšueT \t[pÊiÄ[ EHtu zpkZtiy]kuÎu. pu>uSN (jIvN) Af[ xuKdu®KÆšueT anuButiÄu k]>fm]yiÊI>uÎt[. pu>uS® zpkZtiEØ] Hi BuÜ[Et zpkZtij]N guf]N k]>fh gufxhEg]¸xY xdxEdY]nijMxu (22) pu>uSN zpkZtiyil |>uÎ[, zpkZtiyilniÎuÞ]kuÎ xuKdu®K]di gufÆeš anuBviÄuÎu. |o zpkZtiguf ÆEš]TuÔ xhgh ek]Þ]f[ |o pu>uSn[ \Êmvuh nIcvum]y Ey]nikšil jniÄuv]N |Ty]kuÎt[. \pzd¨]numß] c BRt] EB]¬] mEHsV>® p>m]E«ti c]pYuE¬] EdEH¸x[miN pu>uS® p>® (23) |o s>I>Êil vRÊiÄuÎ p>mpu>uSN x]ÑieyÎuh, anuvdiÄuÎvenÎuh, B>iÄuÎvenÎuh anuBviÄuÎ venÎuh mEHsV>enÎuh p>m]«]evÎuh višiÄeÏTuÎu. y ~vh EvÊi pu>uSh zpkZtih c gueef® xH xRvœ] vRÊm]En]¸pi n x BUEy]¸Bij]yEt
131
(24)
{ioaZv `KhZvKoX |o viDÊil pu>uSenyuh gufÆEš]TukuTiy zpkZti Eyyuh s>iÄ[ ariyuÎvN `Æen jIvic{]^uh vIÞuh jniÄuÎt^}. DY]Enn]«ni psYßi Ekcid]«]nm]«n] aEnY x]hEKYn Ey]Egn kRmEy]Egn c]pE>
(25)
ci^R DY]nhek]Þ[ suÍm]y HZdyÊ]l A«]vien buÍiyi^riyuÎu; mÕu ci^R x]hKYEy]ghek]Þuh Ever ci^R kRÐEy]gh ek]Þuh A«]vien dRsiÄuÎu. aEnY EtVvmj]nß® zsutV]EnYBY \p]xEt Et¸pi c]tit>EßYv mZtYuh zsutip>]yf]®
(26)
|triy]Êv>]y>]veÈ anYM]R prÇuEkÈtnux>ic{[ \p]xiÄuÎu. zsÍic{u EkÈu k]>Yh mnÓi^]Äuv]N t]¯>YmuÔv>]y av>uh m>feÊ t>fh ecy{uÎt]f[. y]vX²]yEt kiWiXÊVh Ø]v>jhgmh EÑztEÑzt¡xhEy]g]ÊdViÍi B>tRSB
(27)
EH B>tvhsEzsæ], EÑzt¡M]>ueT xhEy]gÊil niÎ]f[ Ø]v>vuh jhgmvum]yuÔ xmüvüuÄšuh \Þ]kuÎt[. xmh xREvSu BUEtSu tiæßh p>EmsV>h vinsYXVvinsYßh y® psYti x psYti
(28)
xRv{ zp]fixWyÊi^uh xmni^yil Øitiecy{uÎv nuh nsiÄuÎvy]y Ø]v>jhgmÆšil avin]siy]yi vRÊiÄuÎvnum]y p>EmsV>en ariyuÎvn]f[ yœ]RË ¡]nmuÔvN.
132
{ioaZv `KhZvKoX xmh psYN Hi xRvzt xmvØitmIsV>h n HinüY]«n]«]nh tEt] y]ti p>]h gtih
(29)
|osV>N `^}]yiTÊuh O>uEp]e^ vY]pic{i>iÄuÎt]yi k]fuÎvN teÎ xVyh nsiÏiÄuÎi^}. atin]l avN mu¬i aTyukyuh ecy{uÎu. zpkZeetYv c kRm]fi zkiym]f]ni xRvs® y® psYti tœ]«]nmkRÊ]>h x psYti
(30)
zpkZtiy]f[ kRÐÆeš^}]h ecy{uÎt[ `Îuh A«]v[ OÎuh ecy{]Êvn]efÎuh ariyuÎvN yœ]RËÊil arivuÔvn]kuÎu. yd] BUtpZœg[B]vEmkØmnupsYti tt ~v c viü]>h zbª xádYEt td]
(31)
`EÏ]]E>] jIviyueTyuh xÊ ~kvüuvil teÎ Øitiecy{uÎt]yuh atilniÎ]f[ avey^}]h vRÍiÄuÎetÎuh O>uvN ariyuÎt[, aEÏ]L avN zbªeÊ zp]piÄuÎu. an]ditV]ÎiRguftV]t[ p>m]«]ymvYy® s>I>EØ]¸pi koEßy n kE>]ti n ^ipYEt
(32)
EH kußixut]! Adiyuh n]svuh |^}]Êtin]l |o p>m]«]v[ s>I>Êil Øitiecy{uÎuevÜi^uh y]et] Îuh ecy{ukey] OÎiEn]Tuh x¬n]kukEy] ecy{uÎi^}. yœ] xRvgth xoÑ[mY]d]k]sh En]p^ipYEt xRvzt]vØiEt] EdEH tœ]«] En]p^ipYEt
133
(33)
{ioaZv `KhZvKoX xuÑ[mtVh nimiÊh `zpk]>h xRvvY]piy]y Ak]sh m^ineÏTuÎi^}Ey] azpk]>h teÎ EdHÊil xRvzt vY]p[tn]yi>iÄuÎ A«]vuh m^ineÏTuÎi^}. yœ] zpk]syEtYk® kZX[nh E^]kmimh >vi® EÑzth EÑztI tœ] kZX[nh zpk]syti B]>t
(34)
xU>YN tnic{[ `Æen |o E^]keÊ muuS N EdHeÊ muvmß>h ¡]ncÑuS] BUtzpkZtiEm]Ñh c Ey viduRy]ßi Et p>h
(35)
EÑztvuh EÑzt¡nuh tÐi^uÔ vYtY]xEÊyuh But zpkZtikšueT Em]ÑEÊyuh |Æen ¡]ndZ¨iek]Þu kÞriyuÎt]E>], avR p>gtiey zp]piÄuÎu. (BUt zpkZtiEm]Ñh `Îuvc{]l BUtÆLÄ[ avidYyi^uh EdH]Bim]nÊi^uh zpkZti b³Êi^Uh niÎuÞ]kuÎ viEm]cnh `ÎRËm]kuÎu). O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed EÑztEÑzt¡viB]gEy]Eg] n]m ztEy]dEs]¸DY]y®
134
{ioaZv `KhZvKoX aœ ctuRdiEs]¸DY]y®
14. gufztyviB]gEy]g® zsIBgv]nuv]c p>h BUy® zpvÑY]mi ¡]n]n]h ¡]nmuÊmh yj[¡]tV] muny® xREv p>]h xiÍimiEt] gt]® (1) Bgv]N prÇu: y]et]Îien ariÇiÈ]Ef] munim]R p>mxiÍiyTyuÎt[ ¡]nÆšil evc{[ ~Õvuh \Êmvuh p>mvum]y A ¡]neÊ w]N vIÞuh pry]h. |dh ¡]nmup]zsitY mm x]DRmYm]gt]® xREŸpi En]pj]yEß zp^Ey n vYœßi c
(2)
|o ¡]neÊ Azsyic{[ `eÎ zp]piÄuÎvR xZ¨i yueT A>hBÊil jMemTuÄuÎi^}, zpšyxmyÊ[ vYxni ÄuÎumi^}. mm Ey]niRmHd[ zbª tx[miN gRBh dD]mYHh xhBv® xRvBUt]n]h tEt] Bvti B]>t
(3)
EH aR´un], `eû Ey]niy]kuÎ mH]zpkZtiyil w]N bIjeÊ niEÑpiÄuÎu. xRv jIv>]sikšueTyuh jMh atilniÎ]f[. xRvEy]niSu koEßy mURÊy® xhBvßi y]® t]x]h zbª mHEdY]ni>Hh bIjzpd® pit]
(4)
EH koEßy, xRvEy]nikši^umuÞ]kuÎ s>I>ÆšueT ey^}]h Ey]ni mH]zpkZtiyuh, bIjh zpd]nh ecy{uÎ pit]v[ w]num]kuÎu.
135
{ioaZv `KhZvKoX xÊVh >jüm |ti guf]® zpkZtixhBv]® nibD[nßi mH]b]EH] EdEH EdHinmvYyh
(5)
EH mH]b]EH], zpkZtiyil niÎuÞ]kuÎ xtVh, >j Ó[, tmÓ[ `ÎI gufÆL avin]siy]y A«]vien EdHÊil b³iÄuÎu. tzt xÊVh niRm^tV]t[ zpk]skmn]myh xuKxhEgn bD[n]ti ¡]nxhEgn c]nG
(6)
EH anG] (p]p>Hit]), |vyil niRÐ^tVÊ]l zpk]sm]nvuh, Ed]S>Hitvum]y xtVgufh xuKEÊ] Tuh ¡]nEÊ]TumuÔ xhgÊ]l b³iÄuÎu. >Ej] >]g]«kh viÍi tZÿ]xhgxmud[Bvh tÎibD[n]ti koEßy kRmxhEgn EdHinh
(7)
EH koEßy, >jÓieû xVB]vh >]gm]efÎriyU. at[ tZÿ (AzgHh) eyyuh xhgeÊyuh jniÏiÄukyuh kRÐEÊ]TuÔ xhgÊ]l EdHiey b³iÄukyuh ecy{uÎu. tmüV¡]njh viÍi Em]Hnh xRvEdHin]h zpm]d]^xYnizd]BiüÎibD[n]ti B]>t
(8)
EH B]>t, tmÓ[ a¡]nÊil niÎuÞ]kuÎtuh `^}] EdHikešyuh (jIvM]e>yuh) Em]HiÏiÄuÎtum]efÎ[ ariyU. at[ azsÍ, A^xYh, \rÄh `Îivy]l EdHi ey b³iÄuÎu. xÊVh xuEK x²yti >j® kRmfi B]>t ¡]nm]vZtY tu tm® zpm]Ed x²ytYut
136
(9)
{ioaZv `KhZvKoX EH B]>t, xtVh xuKEÊ]Tuh, >jÓ[ kRÐmEÊ]Tuh xhgh jniÏiÄuÎu, `Î]l tmÓ[ ¡]neÊ mrc{[ azsÍEy]Tuh xhgh jniÏiÄuÎu. >jümþ]BiBUy xÊVh Bvti B]>t >j® xÊVh tmeeþv tm® xÊVh >jüœ]
(10)
xtVgufh (aDik>ic{i>iÄuEá]L) >jÓienyuh tmÓi enyuh kIjÓ[ (aDik>ic{i>i ÄuEá]L) xtVÊienyuh tmÓienyuh, tmÓ[ (aDik>i c{i>iÄuEá]L) xtVÊienyuh >jÓienyuh kISu EdEH¸x[miN zpk]s \pj]yEt ¡]nh yd] td] vidY]dVivZÍh xÊVmitYut
(11)
s>I>Êie^ `^}] |zàiyÆši^UeTyuh ¡]nh zpk]si ÄuEá]L xtVgufh vRÍic{i>iÄuÎu `Î[ ariyfh. E^]B® zpvZÊi>]>hB® kRmf]msm® ¾ZH] >jExYt]ni j]yEß vivZEÍ B>tRSB
(12)
>Ej]gufh vRÍiÄuEá]L E^]Bh, zpvZÊi, kRÐÆšueT A>hBh, as]ßi, AzgHh `Îiv \d[BviÄuÎu. azpk]Es]¸zpvZÊiþ zpm]Ed] Em]H ~v c tmExYt]ni j]yEß vivZEÍ ku>unàn
(13)
ku>unàn (ku>uvhsÊil jnic{vEn), tEm]gufh vRÍi ÄuEá]L aviEvkh, A^xYh, zpm]dh (azsÍ), Em]Hh `Îiv \Þ]kuÎu. yd] xEÊV zpvZEÍ tu zp^yh y]ti EdHBZt[ tEd]Êmvid]h E^]k]nm^]N zptipdYEt 137
(14)
{ioaZv `KhZvKoX xtVgufh vRÍic{i>iÄuEá]L m>iÄuÎy]L \Êm ¡]nikL vxiÄuÎ visuÍÆš]y E^]kÆeš zp]pi ÄuÎu. >jxi zp^yh gtV] kRmxhgiSu j]yEt tœ] zp^Inümxi mU™Ey]niSu j]yEt
(15)
>Ej]gufh vRÍic{i>iÄuEá]L m>iÄuÎy]L kRÐEÊ]T[ b³muÔ AšukL vxiÄuÎ E^]kÆeš zp]piÄukyuh tEm]gufh vRÍic{i>iÄuEá]L m>iÄuÎy]L mU™Ey]ni keš zp]piÄukyuh ecy{uÎu. kRmf® xukZtxY]Hu® x]ÊVikh niRm^h P^h >jxüu P^h du®Km¡]nh tmx® P^h
(16)
n^} kRÐÊieû P^h x]tVikvuh niRÐ^vuh, >jÓieû P^h du®Kvuh, tmÓieû P^h a¡]nvum]kuÎu. xÊV]X²]yEt ¡]nh >jEx] E^]B ~v c zpm]dEm]Ho tmEx] BvEt]¸¡]nEmv c
(17)
xtVgufÊil niÎu ¡]nvuh, >Ej]gufÊil niÎu E^]Bvuh, tEm]gufÊilniÎu zpm]dh (azsÍ), Em]Hh, a¡]nh `ÎivyumuÞ]kuÎu. \oRDVh g¢ßi xÊVØ] mEDY tiæßi >]jx]® jGnYgufvZÊiØ] aED] g¢ßi t]mx]®
(18)
xtVgufmuÔvR \oRÍVE^]kÆeš zp]piÄuÎu. >Ej] gufmuÔvR mÍYÊil nilÄuÎu. aDmgufmuÔ t]m xikR aED]E^]kÆešyuh zp]piÄuÎu. n]nYh guEfBY® kRt]>h yd] zd¨]nupsYti guEfBYþ p>h EvÊi md[B]vh Ex]¸Dig¢ti 138
(19)
{ioaZv `KhZvKoX gufÆšil niÎu BiÎn]y O>u kRÊ]vien k]f]ti>i Äukyuh gufÆLÄtItn]y A«]vien ariyukyuh ecy{uÎ zd¨]v[ `eû B]veÊ (zbªeÊ) zp]piÄuÎu. guf]Ent]ntItY ztIEàHI EdHxmud[Bv]N jMmZtYuj>]du®eeKRvimuE¬]¸mZtms[nuEt
(20)
s>IE>]t[pÊi¿u k]>fm]y |o mUÎu gufÆešyuh ativRÊiÄuÎ EdHi jMh, mZtYu, j>], du®Kh `Îiv yil niÎu mu¬n]yi amZttVeÊ zp]piÄuÎu. aRjun \v]c eekR^iheegzüIN guf]Ent]ntIEt] Bvti zpEB] kim]c]>® kœh eect]hzüIN guf]ntivRtEt (21) aR´unN prÇu: zpEB], |o mUÎu gufÆeš ati vRÊic{veû ^ÑfÆEšet]eÄy]f[? aveû xVB]v emß]f[? `Æeny]f[ |o mUÎu gufÆeš ativRÊi ÄuÎt[? zsIBgv]nuv]c zpk]sh c zpvZÊih c Em]HEmv c p]¥v n EdV¨i xhzpvZÊ]ni n nivZÊ]ni k]hÑti \d]xInvd]xIEn] gueefREy] n vic]^YEt guf] vRÊß |EtYvh Ey]¸vtiæti Enq[gEt xmdu®KxuK® xVØ® xmE^]¨]s[mk]Wn® tu^Yzpiy]zpiEy] DI>üu^Ynià]«xhüuti® m]n]pm]nEy]üu^YüuE^Y] mizt]>ipÑEy]® xRv]>hBp>itY]gI guf]tIt® x \cYEt
(22) (23) (24) (25)
Bgv]N prÇu: A>]Ef] xtVgufk]>Ym]y zpk]sÊi enyuh, >Ej]gufk]>Ym]y zpvZÊieyyuh, tEm]guf 139
{ioaZv `KhZvKoX k]>Ym]y Em]HeÊyuh av zpvRÊic{uek]Þi>iÄu Eá]L EdVSiÄ]ti>iÄukyuh, avyueT aB]vÊil avey k]hÑiÄ]ti>iÄukyuh ecy{uÎt[, A>]Ef] \d]xInn]yi>iÄukyuh, gufÆš]l c^iÄeÏT]ti>iÄu kyuh, gufÆL xVyh zpvRÊikÄuÎuevÎriÇ[ |šk]ti>iÄukyuh ecy{uÎt[, A>]Ef] xuKdu®KÆ ešyuh, xVRÉÊienyuh mFkÈeyyuh, zpiyeÊyuh azpiyeÊyuh, üutieyyuh niàeyyuh O>u Ep]e^ k]fukyuh ecy{uÎt[, A>]Ef] m]n]pm]nÆL, sztumiztÆL `Îivey tu^Ym]yi k]fukyuh, `^}] zpvZÊikešyuh \EpÑiÄukyuh ecy{uÎt[ ay]L mUÎu gufÆeš ativRÊic{vN (ztiguf]tItN) AkuÎu. m]h c Ey]¸vYBic]E>f B¬iEy]Egn ExvEt x guf]N xmtIeetYt]N zbªBUy]y k¯Et
(26)
acW^m]y B¬iEy]eT `eÎ BjiÄuÎvN ztigufÆ eš mrikTÎ[ zbªB]veÊ zp]piÄuv]N Ey]gYn]kuÎu. zbªEf] Hi zptiæ]HmmZtxY]vYyxY c s]sVtxY c DRÐxY xuKeexYk]ßikxY c
(27)
w]N amZtvuh (ansV>vuh) avYyvum]y (m]Õmi^}]Ê tum]y) zbªÊieûyuh, s]sVtm]y DRÐÊieûyuh, p>mm]y xuKÊieûyuh zptiæyum]kuÎu (Azsyvum] kuÎu). O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed gufztyviB]gEy]Eg] n]m ctuRdEs]¸DY]y®
140
{ioaZv `KhZvKoX aœ pWdEs]¸DY]y®
15. pu>uES]ÊmEy]g® zsIBgv]nuv]c \oRDVmU^mD®s]KmsVËh zp]Hu>vYyh Cà]hxi yxY pRf]ni yüh Evd x Evdvit[
(1)
Bgv]N prÇu: |o xhx]>eÊ s]KkL t]eukL mukši^um]yuÔ n]smi^}]Ê O>u a>y]l vZÑm]yuh, EvdÆeš atieû |^kš]yuh (pURvikM]R) pryuÎu. |o vZÑeÊ ariyuÎvN EvdÆeš ariyu Îvn]f[. aDEþ]RDVh zpxZt]üxY s]K] gufzpvZÍ] viSyzpv]^]® aDþ mU^]nYnuxßt]ni kRm]nub³Ini mnuSYE^]Ek
(2)
ztigufÆš]l Ep]SiÏiÄeÏTuÎ atieû s]KkL mukši^uh t]eÎukiTÄuÎu. viSyÆš]f[ atieû tši>ukL. kRÐEÊ]Tu b³eÏÈvy]y atieû Ev>ukL mnuSYE^]kÊil vY]pic{ukiTÄuÎu. n >UpmExYH tEœ]p^BYEt n]Eß] n c]diRn c xhzptiæ] asVËEmnh xuvi>U™mU^h axhgsEzüf dZE™n CitV] tt® pdh tt[p>im]RgitvYh yx[miN gt] n nivRtßi BUy® tEmv c]dYh pu>uSh zppEdY yt® zpvZÊi® zpxZt] pu>]fI 141
(3)
(4)
{ioaZv `KhZvKoX |HÊil atieû >Upvuh, Adiyuh, aßvuh, aüitV vuh aÆen ariyeÏTuÎi^}. eev>]gYm]kuÎ AyuD Ê]l Ev>urc{ |o asVËvZÑÊien muric{tinuEsSh, y]et]>u p>mpdeÊ zp]pic{]l piÎIT[ ti>ic{uv>vi ^}Ey], atien EtETÞt]f[. atin]yi an]diy]y |o xhx]>Êin[ \rviTm]y Adipu>uSen w]N s>fh zp]piÄuÎu. niRm]nEm]H] jitxhgEd]S] aDY]«nitY] vinivZÊk]m]® dVeeàVRvimu¬]® xuKdu®Kxhee¡R g¢ßYmU™]® pdmvYyh tt[
(5)
aBim]nh, Em]Hh `Îivyil niÎ[ mu¬>uh, xhgm]kuÎ Ed]SeÊ jyic{v>uh, xd] A«niæ>uh, k]mmi^}]Ê v>uh, xuKdu®K]di dVàVÆšil niÎ[ mu¬>uh vY]Em]H mi^}]Êv>um]y mH]M]R A p>mpdeÊ zp]piÄuÎu. n td[B]xyEt xUE>Y] n ss]EÜ] n p]vk® yd[gtV] n nivRtEß tÍ]m p>mh mm
(6)
y]et]Îien xU>YczàM]E>] aùiEy] zpk]siÏiÄuÎi ^}Ey], y]et]Îien zp]pic{]l ti>ic{uv>vi^}Ey] at] f[ `eû p>mm]y pdh (Ø]nh). meemv]hEs] jIvE^]Ek jIvBUt® xn]tn® mn®Sæ]nIzàiy]fi zpkZtiØ]ni kRSti
(7)
`eû teÎ xn]tnm]y ahsm]y jIvE^]kÊil jIv n]yiÈ[ aWizàiyÆešyuh mnÓienyuh tÎiE^¿[ AkRSiÄuÎu.
142
{ioaZv `KhZvKoX s>I>h ydv]p[En]ti yc{]pYut[zk]mtIsV>® gZHIeetVt]ni xhy]ti v]yuRg³]niv]sy]t[
(8)
|osV>N (|zàiyÆšueTyuh mnÓieûyuh aDIsn]y jIvN) s>I>eÊ zp]piÄuEá]I>h viÈuEp]kuÎEt], s>I>Êi^i>iÄuÎEt], viSy ÆšnuBviÄuÎEt] gufÆEš]TukUTiyi>iÄuÎEt] Ay |o jIven a¡]nikL ariyuÎi^}. ¡]ndZ¨iyu ÔvR m]zth |tien k]fuÎu. ytEß] Ey]gineeþnh psYßY]«nYvØith ytEß]¸pYkZt]«]En] eennh psYßYEctx®
(11)
xiÍi¿]yi zpyøiÄuÎ Ey]gikL tÆšueTyuÔil Øitiecy{uÎ |o jIven k]fuÎu. `Î]l anDi k]>ikš]y mU™M]R zpyøic{]^uh |o jIven k]fu Îi^}. yd]ditYgth EtEj] jgd[B]xyEt¸Ki^h yc{zàmxi yc{]ùo tEÊEj] viÍi m]mkh 143
(12)
{ioaZv `KhZvKoX |o E^]keÊy]km]nh zpk]siÏiÄuÎ xU>Yeû Etj Óuh, czàni^uh aùiyi^umuÔ EtjÓuh `Eûtu teÎ `ÎriyU. g]m]visY c BUt]ni D]>y]mYHEm]jx] puÿ]mi coSDI® xRv]® Ex]Em] BUtV] >x]«k® (13) w]N O]jÓ]yi BUmiyil zpEvsic{[ jIvj]^Æeš ni^ niRÊukyuh, >x]«kn]y czàn]yi `^}]viD xxYÆ ešyuh Ep]SiÏiÄukyuh ecy{uÎu. aHh eevsV]nE>] BUtV] zp]fin]h EdHm]zsit® zp]f]p]nxm]yu¬® pc]mYÎh ctuRvi Dh
(14)
w]N zp]fikšueT s>I>Æšil aùiyueT >UpÊi^i>uÎ[ zp]fN, ap]nN `ÎivEy]Tu EcRÎ[ n]^ut>Êi^uÔ BÑfeÊyuh dHiÏiÄuÎu. xRvxY c]Hh HZdi xÎiviE¨] mÊ® x[mZtiR¡]nmEp]HnW Eveedþ xReev>HEmv EvEdY] Evd]ßkZEdVdviEdv c]Hh
(15)
w]N xRv>ueTyuh HZdyÊil xÎiHitn]f[. O]RÐ, ariv[, mrvi `ÎivyuÞ]kuÎtuh `Îil niÎ]f[. `^}] EvdÆši^UeT ariyeÏETÞvN w]n]f[. Evd]ß Êieû kRÊ]vuh Evd¡nuh w]N teÎy]f[. dV]vimo pu>uSo E^]Ek Ñ>þ]Ñ> ~v c Ñ>® xRv]fi BUt]ni kUTEØ]¸Ñ> \cYEt
(16)
Ñ>N (n]smuÔvN), aÑ>N (nsiÄ]ÊvN) `ÎI >Þu pu>uSM]>]f[ |o E^]kÊi^uÔt[. `^}] jIvj]^ 144
{ioaZv `KhZvKoX Æšuh Ñ>pu>uSn]f[. n]s>Hitnuh A«]v]f[ aÑ>pu>uSN.
kUTØnum]y
\Êm® pu>uSüVnY® p>m]E«tYud]HZt® Ey] E^]kztym]visY biBRtYvYy |osV>®
(17)
mUÎu E^]kÆešyuh vY]pic{[ avey B>iÄuÎ n]s>Hi tnuh p>m]«]evÎu višiÄeÏTuÎvnum]y |osV>N EmlprÇ >Þu pu>uSM]>il niÎuh BiÎn]y \Êm pu>uSN. yx[m]t[Ñ>mtIEt]¸HmÑ>]dpi Ec]Êm® aEt]¸x[mi E^]Ek EvEd c zpœit® pu>uES]Êm® (18) Ñ>ÊintItnuh, aÑ>ÊiEnÄ]L \Êmnum]ytin]l w]N |o E^]kÊi^uh EvdÊi^uh pu>uES]Êmen ÎriyeÏTuÎu. Ey] m]EmvmxÐUE™] j]n]ti pu>uES]Êmh x xRvvid[ Bjti m]h xRvB]Evn B]>t
(19)
EH B]>t, pu>uES]Êmn]y `eÎ |zpk]>h Em]H >Hitn]y y]et]>uvn]Ef] ariyuÎt[, `^}]h ariÇ vn]y avN `^}] B]vÊi^uh `eÎ BjiÄuÎu. |ti guHYtmh s]zümidmu¬h my]nG ~td[buÍV] buÍim]N xY]t[ kZtkZtYþ B]>t
(20)
EH B]>t, |zpk]>h w]nupEdsic{ tikc{uh >HxYm]y |o s]züeÊ ariyuÎvN buÍim]n]yuh kZtkZtY n]yuh (ecEy{Þet^}]h ecy[tu tIRÊ]vN) BviÄuÎu. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjun xhv]Ed pu>uES]ÊmEy]Eg] n]m pWdEs]¸DY]y®
145
{ioaZv `KhZvKoX aœ ES]QEs]¸DY]y®
16. eedv]xu>xádViB]gEy]g® zsIBgv]nuv]c aByh xÊVxhsuÍiR¡]nEy]gvYvØiti® d]nh dmþ y¡þ xV]DY]yüp ARjvh aHihx] xtYmEzk]DüY]g® s]ßi>eepsunh dy] BUEtSVE^]^up[tVh m]Rdvh zHI>c]p^h Etj® Ñm] DZti® socmEzd]EH] n]tim]nit] Bvßi xádh eedvImBij]txY B]>t
(1) (2) (3)
Bymi^}]y[m, HZdysuÍi, ¡]nÊi^uh Ey]gÊi^umuÔ niæ, d]nh, |zàiyxhymnh, y¡h, s]züp]>]yfh, tpÓ[, AR´vh, aHihx], xtYh, Ezk]Dmi^}]y[m, tY]gh, s]ßi, p>dUSfh ecy{]ti>iÄuk, BUtdy], AzgHmi^}]y[m, xomYt, ^´, c]p^Ymi^}]y[m, EtjÓ[, Ñm], sucitVh, Ezd]HiÄ]ti>iÄl, aHÜ]>mi^}]y[m `Îiv eedvIxáEÊ]eT jnic{vnuÞ]kuÎ gufÆ š]f[. dhEB] dREp]¸Bim]nþ Ezk]D® p]>uSYEmv c a¡]nh c]Bij]txY p]Rœ xádm]xu>Ih
(4)
QhB[, aHÜ]>h, aBim]nh, Ezk]Dh, p]>uSYh, a¡]nh `Îiv Axu>IxáEÊ]eT jnic{vnuÞ]kuÎ gufÆ š]f[. eedvI xádViEm]Ñ]y nib³]y]xu>I mt] m] suc® xádh eedvImBij]Et]¸xi p]¥v
146
(5)
{ioaZv `KhZvKoX eedvIxáÊ[ Em]ÑÊiE^¿uh, Axu>IxáÊ[ b³n ÊiE^¿uh nyiÄuÎu. nI eedvI xáEÊ]eT jnic{v n]f[. atuek]Þ[ du®KiEÄÞ. dVo BUtxRÅo E^]Ek¸x[miN eedv Axu> ~v c eedEv] viü>s® Ezp]¬ Axu>h p]Rœ Em sZfu (6) |o E^]kÊil zp]fixZ¨i eedvh, Axu>h `ÎI >Þu viDÊi^]f[. eedvIxZ¨ieyÄuric{[ AdYh visdm]yi prÇukIxZ¨ieyÄuric{[ EkÈ]^uh. zpvZÊih c nivZÊih c jn] n vidu>]xu>]® n soch n]pi c]c]E>] n xtYh EtSu vidYEt
(7)
Axu>>]y jnÆLÄ[ `ßu zpvRÊiÄfh ~tilniÎ[ nivRÊiÄfh `Îriyi^}. av>il socEm], Ac]>Em], xtYEm] k]feÏTuÎi^}. axtYmzptiæh Et jgd]Hu>nIsV>h ap>¾>xhBUth kimnYt[ k]meeHtukh
(8)
avR |o jgÊien |osV>ni^}]Êtuh, miœYy]ytuh, aTiØ]nmi^}]Êtum]efÎu pryuÎu. |o E^]kh But ÆšueT p>¾>xhEy]gÊ]^uÞ]yt]efÎuh k]mÊil niÎuh \d[Bvic{t^}]et meÕ]>u k]>fvumtinie^}Îuh avR pryuÎu. ~t]h dZ¨imv¨BY n¨]«]En]¸¯buÍy® zpBvßYuzgkRm]f® Ñy]y jgEt]¸Hit]®
(9)
|o ciß]gtiey xVIk>ic{[ xVyh nsic{v>uh a¯buÍi kšuh E^]kÊieû sztuÄšum]y avR zkU>kRÐÆeš ecy[t[ E^]kÊin[ n]sh v>uÊuÎu. 147
{ioaZv `KhZvKoX k]mm]zsitY duS[pU>h dhBm]nmd]nVit]® Em]H]d[gZHItV]xd[zg]H]N zpvRtE߸sucizvt]®(10) QhBvuh m]nvumuÔ |vR tZp[tieÏTuÊuv]N viSmm]y k]mÊin[ aDIn>]yi Em]Hvs]l du>]zgHÆeš nir EvÕuv]N asuÍzvt>]yi zpvRÊiÄuÎu. ciß]mp>iEmy]h c zp^y]ß]mup]zsit]® k]Em]pEB]gp>m] ~t]vditi niþit]® As]p]sseetRbÍ]® k]mEzk]Dp>]yf]® |oHEß k]mEB]g]RœtmnY]Eyn]RœxWy]N
(11) (12)
m>fh ve> OTuÄmi^}]Ê cißkLÄnDIn>]yi viSy EB]gÆeš p>m^ÑYm]yiÄÞ[, atinÏurh EnT]en]Îu mie^}ÎuÔ niþyEÊ]eT, nUrukfÄinu AzgHp]sÆ š]l bÍ>]yi, k]mEzk]DÆšil muœh |dmüIdmpi Em BviSYti punRDnh (13) axo my] Ht® sztuRHniESY c]p>]npi |osVE>]¸HmHh EB]gI xiEÍ]¸Hh b^v]N xuKI (14) AE™Y]¸Bijnv]nx[mi Ek]¸EnY]¸üi xdZEs] my] yEÑY d]xY]mi Em]diSY |tY¡]nviEm]Hit]® (15) aEnkciÊvizB]ß] Em]Hj]^xm]vZt]® zpx¬]® k]mEB]EgSu ptßi n>Ek¸suco (16) ‘|Î[ w]N |tu EnTi. |o AzgHh w]N x]DiÄuh. |t[ `eûy]f[. |o xáÊuh B]viyil `eûy]kuh. |o sztuvien w]N vDic{u. mÕu sztuÄešyuh w]N vDi ÄukteÎ ecy{uh. w]N zpBuvuh, EB]gmnuBviÄuÎvnuh, 148
{ioaZv `KhZvKoX `^}]h EnTiyvnuh, b^v]nuh, xuKiyum]f[. w]N Dniknuh, \Îtku^j]tnum]f[. `eÎEÏ]e^ Every] >uÞ[? w]N y¡h nTÊuh, d]nh nlkukyuh, AnàiÄukyuh ecy{uh’ `ÎiÆen a¡]nÊ]l Em]Hit>]yi aEnkcißkš]l vizB]ß>]yi Em]Hj]^ Ê]l v^yeÏÈ[, viSyEB]g]x¬>]yi asuÍm]y n>kÊil ptiÄuÎu. A«xhB]vit]® üç] Dnm]nmd]nVit]® yjEß n]myee¡Eü dhEBn]viDipURvkh
(17)
xVyh pukuh, piTiv]siÄ]>uh, Dnh, m]nh `Îi vyil aHÜ>iÄuÎv>um]y avR n]mm]ztm]yi QhEB] eT viDikeš p]^iÄ]et y¡Æši^UeT `eÎ yji ÄuÎu. aHhk]>h b^h dRph k]mh Ezk]Dh c xhzsit]® m]m]«p>EdEHSu zpdViSEß]¸BYxUyk]® (18) aHÜ]>h, b^h, aBim]nh, k]mh, Ezk]Dh `Îiv¿u vseÏÈ |o axUy]^uÄL av>ueTyuh anY>ueTyuh s>I>Æši^uh kuTiek]ÔuÎ `eÎ evruÄuÎu. t]nHh dViSt® zkU>]N xhx]E>Su n>]Dm]N Ñip]mYjzxmsuB]n]xu>IESVv Ey]niSu
(19)
EdVSiÄuÎv>uh zkU>M]>um]y |o n>]DmM]e> w]N `eÎÎuh asuBÆš]y Axu>Ey]nikšil `riyuÎu (jniÄuv]niTy]ÄuÎu). Axu>Ih Ey]nim]pÎ] mU™] jMni jMni m]mzp]eepYv koEßy tEt] y]ßYDm]h gtih 149
(20)
{ioaZv `KhZvKoX EH koEßy, Axu>Ey]nikšil jniÄuÎ |o mU™M]R O]E>] jMÆši^uh `eÎ zp]piÄ]et aDmgtiey zp]piÄuÎu. ztiviDh n>kExYdh dV]>h n]snm]«n® k]m® Ezk]Düœ] E^]Büx[m]EdtzÊyh tYEjt[
(21)
k]mh, Ezk]Dh, E^]Bh `Îiv n>kÊiE^¿uÔ mUÎu kv]TÆš]f[. |v A«n]sÊin[ k]>fvum]f[. ati n]l |vey mUÎienyuh tYjiEÄÞt]f[. ~eetRvimu¬® koEßy tEm]dV]ee>züiBiRn>® Ac>tY]«n® EzsyüEt] y]ti p>]h gtih
(22)
tEm]dV]>Æš]y |o mUÎil niÎuh mu¬>]y mnuSYR A«EzsyÓin]vsYm]y k]>YÆšnuæic{[ p>mm]y gti ey (Em]ÑeÊ) zp]piÄuÎu. y® s]züviDimuXZjY vRtEt k]mk]>t® n x xiÍimv]p[En]ti n xuKh n p>]h gtih
(23)
y]et]>uvN s]züviDiey ^hGic{[ AzgHÆLÄu vshvdn]yi vRÊiÄuÎuEv], avN xiÍiEy] xuKEm], p>mm]y gtiEy] zp]piÄuÎi^}. tx[m]¢]züh zpm]fh Et k]>Y]k]>YvYvØito ¡]tV] s]züviD]En]¬h kRm kRtumiH]RHxi (24) atuek]Þ[, `ßu ecy{fh `ßu ecy{>ut[ `ÎriyuÎ tin[ ninÄ[ s]züh zpm]fm]yi>iÄeÈ. nI s]züviDi keš ariÇ[ atnux>ic{[ kRÐh ecEy{Þt]f[. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü kZÿ]Rjunxhv]Ed eedv]xu>xádViB]gEy]Eg] n]m ES]QEs]¸DY]y®
aœ xp[tdEs]¸DY]y® 150
{ioaZv `KhZvKoX
17. zsÍ]ztyviB]gEy]g® aRjun \v]c Ey s]züviDimuXZjY yjEß zsÍy]nVit]® EtS]h niæ] tu k] kZÿ xÊVm]EH] >jüm®
(1)
aR´unN prÇu: EH kZÿ, s]züviDi p]^iÄ]ety] efÜi^uh zsÍEy]eT yjiÄuÎv>ueT Øitieyß]kuh? atu x]tVikEm], >]jxikEm] t]mxikEm] ~t]f[? zsIBgv]nuv]c ztiviD] Bvti zsÍ] EdHin]h x] xVB]vj] x]ÊVikI >]jxI eecv t]mxI Ecti t]h sZfu (2) Bgv]N prÇu: mnuSY>ueT xVB]vÊil niÎud[BviÄuÎ zsÍ x]tVikh, >]jxikh, t]kxikh `ÎiÆen mUÎu viDÊi^]f[. xÊV]nu>Up] xRvxY zsÍ] Bvti B]>t zsÍ]mEy]¸yh pu>uES] Ey] yz¢Í® x ~v x®
(3)
EH B]>t, `^}]v>ueTyuh zsÍ av>v>ueT zsÍey Azsyic{i>iÄuÎu. |o mnuSYN zsÍ]myn]f[. O>uveû zsÍ ~t]Ef] avN A t>Êi^uÔvn]yi>iÄuh. yjEß x]ÊVik] Edv]N yÑ>Ñ]hxi >]jx]® Ezpt]N BUtgf]hþ]EnY yjEß t]mx] jn]®
(4)
x]tVikM]R EdvM]e>yuh, >]jxM]R yÑ>]ÑxM]e> yuh, mÕuÔ t]mxik>]y mnuSYR EzptÆešyuh, BUtgf Æešyuh yjiÄuÎu. as]züviHith EG]>h tpYEß Ey tEp] jn]® dhB]Hhk]>xhyu¬]® k]m>]gb^]nVit]® 151
(5)
{ioaZv `KhZvKoX kRSyß® s>I>Øh BUtzg]mmEctx® m]h eecv]ß®s>I>Øh t]N viÍY]xu>niþy]N (6) A>]Ef] QhB[, aHÜ]>h `ÎivEy]TukUTi, k]mh, >]gh `Îiv¿DIn>]yi s]züÊil viDic{iÈi^}]Ê t>Êil EG]>m]y tpÓnuæiÄuÎt[, tÆšueT |zàiyÆešyuh, s>I>Êil vRÊiÄuÎ `eÎyuh pIQiÏiÄuÎ avi Evkikš]y avR Axu>niþyh ecy[tv>]efÎri Ç]^uh. AH]>üVpi xRvxY ztiviED] Bvti zpiy® y¡üpüœ] d]nh EtS]h EBdmimh sZfu
(7)
`^}]vRÄuh zpiyeÏÈ AH]>vuh mUÎu viDÊi^uÞ[. y¡h, tpÓ[, d]nh `ÎivyueTyuh EBdh nI EkÈ]^uh. Ayu®xÊVb^]E>]gYxuKzpItivivRDn]® >xY]® ýig[D]® Øi>] HZdY] AH]>]® x]ÊVikzpiy]® (8)
AyuÓ[, mn®s¬i, b^h, AE>]gYh, xuKh, zpIti `Îiv vRÍiÏiÄuÎtuh >ucik>vuh, `ÉmymuÔtuh, Ep]Sk zpdvuh xuKk>vum]y AH]>Æš]f[ x]tVikM]RÄ[ zpiym]yiÈuÔt[. kTVm}^vf]tYuÿtIÑ[f>UÑvid]Hin® AH]>] >]jxExY¨] du®KEs]k]myzpd]®
(9)
`>ivuh, pušiyuh, \Ïuh, atiy]y cUTuh, v>Lc{yuh, d]H vuÔ AH]>Æš]f[ >]jxikM]RÄ[ zpiym]yiÈuÔt[. |v du®Kh, Es]kh, E>]gh `Îivey \Þ]ÄuÎu. y]ty]mh gt>xh pUti p>YuSith c yt[ \¢i¨mpi c]EmDYh EB]jnh t]mxzpiyh 152
(10)
{ioaZv `KhZvKoX \Þ]ÄiyiÈ[ O>u y]mh (mUÎu mfiÄUR) ku >]zti km]f[ at]mxikM]RÄ[ zpiy m]yiÈuÔt[. aP^]k]hÑiBiRyE¡] viDidZE¨] y |jYEt y¨vYEmEvti mn® xm]D]y x x]ÊVik®
(11)
P^]k]hÑyi^}]et, s]züviDizpk]>h y¡h ecy{eÏ ETÞt]f[ `Î B]vEÊ]eT mnÓien y¡Êil xm] Hitm]Äi yjiÄeÏTuÎ A y¡h x]tVikm]f[. aBix³]y tu P^h dhB]Rœmpi eecv yt[ |jYEt B>tEzsæ th y¡h viÍi >]jxh
(12)
EH B>tEzsæ, P^]k]hÑEy]eT QhEB]eT yjiÄeÏTu Î y¡h >]jxm]f[ `ÎriÇ]Ùuh. viDiHInmxZ¨]Îh mzßHInmdÑifh zsÍ]vi>Hith y¡h t]mxh p>icÑEt
(13)
s]züviDiynux>iÄ]etyuh, aÎvuh dÑifyuh ek]Tu Ä]etyuh, mzßHInm]yuh, zsÍyi^}]etyuh ecy{eÏTuÎ y¡h t]mxikm]f[. EdvdVijgu>uzp]¡pUjnh socm]Rjvh zbªc>YmHihx] c s]>I>h tp \cYEt
(14)
EdvM]R, zb]ªfM]R, gu>uÄM]R, ¡]nikL `Îi ve> pUjiÄuk, soch, AR´vh, zbªc>Yh, aHihx] `Îivy]f[ s]>I>ikm]y tpÓ[ `Î[ pryeÏTuÎt[. anuEdVgk>h v]kYh xtYh zpiyHith c yt[ xV]DY]y]BYxnh eecv v]q[myh tp \cYEt 153
(15)
{ioaZv `KhZvKoX Ek}sh jniÏiÄ]Êtuh `Î]l xtYvuh, zpiyvuh, Hit vum]y v]Äuh, s]züp]>]yfvum]f[ v]cikm]y tp eÓÎu pryeÏTuÎu. mn® zpx]d® xomYtVh monm]«vinizgH® B]vxhsuÍi>iEtYtÊEp] m]nxmucYEt
(16)
mnÓieû zpxÎt, xomYt, monh, A«xhymnh, xVB]vsuÍi `Îivy]f[ m]nxikm]y tpeÓÎ[ pry eÏTuÎt[. zsÍy] p>y] tp[th tpüzÊiviDh nee>® aP^]k]hÑiBiRyuee¬® x]ÊVikh p>icÑEt (17) p>mm]y zsÍEy]eTyuh P^k]hÑyi^}]etyuh niæEy] eTyuh ecy{eÏTuÎ mUÎu viDÊi^umuÔ tpÓ[ x]tVik emÎu pryeÏTuÎu. xt[k]>m]npUj]Rœh tEp] dhEBn eecv yt[ zkiyEt tdiH Ezp]¬h >]jxh c^mzDuvh
(18)
xt[k]>h, aßÓ[, bHumti `Îiv¿uEvÞi QhEB]Tu kUTi ecy{eÏTuÎtuh, cW^vuh, aØi>vum]y tpÓ[ >]jxikemÎu pryeÏTuÎu. mU™zg]EHf]«En] yt[ pIQy] zkiyEt tp® p>ExY]X]dn]Rœh v] tÊ]mxmud]HZth
(19)
abÍD]>fkEš]TukUTi ecy{eÏTuÎtuh xVyh pIQ anuBviEc{], anYen nsiÏiÄuv]nuEÌsiEc{] \Ô tpÓ[ t]mxikemÎu pryeÏTuÎu. d]tvYmiti yÌ]nh dIyEt¸nupk]>iEf EdEs k]E^ c p]Ezt c tÌ]nh x]ÊVikh x[mZth (20) 154
{ioaZv `KhZvKoX nlEkÞt]efÎuÔ Eb]ÍYEÊ]eT zptYupk]>h ecy{]N s¬iyi^}]Êvn[ Ey]gYtyuh \citm]y Ø^ vuh xmyvuh En]Äi ecy{eÏTuÎ d]nh x]tVikemÎu pryeÏTuÎu. yÊu zptYupk]>]Rœh P^muÌisY v] pun® dIyEt c p>ik}i¨h tÌ]nh >]jxh x[mZth
(21)
zptYupk]>h zptIÑic{uek]EÞ] P^muEÌsiEc{] eevmn xYEÊ]eT ecy{eÏTuÎ d]nh >]jxikemÎu pryeÏ TuÎu. aEdsk]E^ yÌ]nmp]EztBYþ dIyEt axt[kZtmv¡]th tÊ]mxmud]HZth
(22)
Ey]gYtyi^}]Êvn[ anucitm]y Edsk]^Æšil bHu m]nh kUT]et av¡Ey]eT ecy{eÏTuÎ d]nh t]mxik emÎu pryeÏTuÎu. O]h tXditi niREdEs] zbªfzüiviD® x[mZt® zb]ªf]Eün Evd]þ y¡]þ viHit]® pu>]
(23)
O]h, tt[, xt[ `ÎiÆenyuÔ zbªÊieû mUÎu viD Êi^uÔ niREÌsÆš]l zb]ªf>uh, Evdvuh, y¡Æ šuh Adiyil k¯iÄeÏÈu. tx[m]Ed]mitYud]HZtY y¡d]ntp®zkiy]® zpvRtEß viD]En]¬]® xtth zbªv]din]h
(24)
atin]l zbªv]dikL (Evd¡M]R) O]h (zbªÊieû muKYn]mh) `Îuc{>ic{[ s]züviDizpk]>h y¡h, d]nh, tpÓ[ `ÎI zkiykL nTÊuÎu. tditYnBix³]y P^h y¡tp®zkiy]® d]nzkiy]þ viviD]® zkiyEß Em]Ñk]hÑiBi® 155
(25)
{ioaZv `KhZvKoX Em]Ñ]RœikL tt[ (at[) `Îuc{>ic{[ P^]k]hÑyi ^}]et y¡h, d]nh, tpÓ[ `ÎI zkiykL ecy{uÎu. xd[B]Ev x]DuB]Ev c xdiEtYtt[ zpyujYEt zpsEü kRmfi tœ] x¢é® p]Rœ yujYEt
(26)
EH p]Rœ, \Ôt[ `Î aRœÊi^uh, n^}t[ `Î aRœ Êi^uh xt[ `Î pdh zpEy]giÄeÏTuÎu. atuEp]e^, Ezsæm]y kRÐeÊ \EÌsic{uh xt[ `Î[ séh \p Ey]giÄeÏTuÎu. yE¡ tpxi d]En c Øiti® xditi Ec]cYEt kREm eecv tdRœIyh xdiEtYv]BiDIyEt
(27)
y¡h, d]nh, tpÓ[ `Îivyi^uÔ niæyuh xt[ `Î[ ariyeÏTuÎu. zbªeÊ \EÌsic{uÔ kRÐvuh xt[ `Î[ pryeÏTuÎu. azsÍy] Huth dÊh tpüp[th kZth c yt[ axditYucYEt p]Rœ n c tt[EzptY En] |H
(28)
EH p]Rœ, azsÍEy]eT ecy{eÏTuÎ y¡vuh, d]nvuh, tpÓuh axt[ `Î[ pryeÏTuÎu. |tukUT]et azsÍ Ey]eT ecy{eÏTuÎ xk^kRÐÆšuh axt[ teÎy]f[. at[ |o E^]kÊiE^] p>E^]kÊiE^] zpEy]jneÏTu Îi^}. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed zsÍ]ztyviB]gEy]Eg] n]m xp[tdEs]¸DY]y®
156
{ioaZv `KhZvKoX aœ]¨]dEs]¸DY]y®
18. Em]ÑxhnY]xEy]g® aRjun \v]c xhnY]xxY mH]b]EH] tÊVmi¢]mi Evdituh tY]gxY c HZSIEks pZœk[ EksiniSUdn
(1)
aR´unN Ec]dic{u: EH HZSIEks, w]N xnY]xÊi eûyuh tY]gÊieûyuh ttVh zpEtYkm]yi ariy]N AzgHiÄuÎu. zsIBgv]nuv]c k]mY]n]h kRmf]h nY]xh xhnY]xh kvEy] vidu® xRvkRmP^tY]gh zp]HuüY]gh vicÑf]® (2) Bgv]N prÇu P^muEÌsic{uÔ kRÐÆeš evTiy^]f[ xnY]xemÎ]f[ ¡]nikL prÇi>iÄuÎut[. xk^kRÐÆšueTyuh P^ Æeš tYjiÄuÎt]f[ tY]gh `Îu ¡]nikL pryuÎu. tY]jYh Ed]SvdiEtYEk kRm zp]HuRmnISif® y¡d]ntp®kRm n tY]jYmiti c]pE>
(3)
kRÐÆešey^}]h Ed]Sm]yikÞ[ tYjiÄfemÎ[ ci^ vidV]M]R pryuÎu. y¡h, d]nh, tpÓ[ `ÎI kRÐÆ eš tYjiÄ>uetÎ[ Ever ci^R pryuÎu. niþyh sZfu Em tzt tY]Eg B>txÊm tY]Eg] Hi pu>uSvY]zG ztiviD® xhzpkIRtit®
(4)
EH aR´un, tY]geÊÄuric{uÔ `eû aBizp]yh EkLÄU. tY]gh mUÎu viDÊi^uÔt]efÎ[ pryeÏ TuÎu. 157
{ioaZv `KhZvKoX y¡d]ntp®kRm n tY]jYh k]>YEmv tt[ yE¡] d]nh tpeeþv p]vn]ni mnISif]h
(5)
y¡h, d]nh, tpÓ[ `ÎI kReÐÆeš tYjiÄ>ut[. av niþym]yuh ecy{eÏETÞt]f[. y¡h, d]nh, tpÓ[ `Îiv buÍim]M]RÄ[ mn®suÍiyuÞ]ÄuÎvy]f[. ~t]nYpi tu kRm]fi xhgh tY¬V] P^]ni c kRÊvY]nIti Em p]Rœ niþith mtmuÊmh
(6)
|o kRÐÆeš (y¡h, d]nh, tpÓ[) Ax¬iyuh P^ vumuEpÑic{[ ecEy{Þt]f[ `Î]f[ `eû niþitm]y aBizp]yh. niytxY tu xhnY]x® kRmEf] En]ppdYEt Em]H]ÊxY p>itY]gü]mx® p>ikIRÊit®
(7)
niytkRÐÆeš (s]züviHitm]y kRÐÆeš) tYjiÄu v]N p]TuÔt^}. Em]HÊ]l avey tYjiÄuÎt[ t]mxikm]y tY]gm]efÎ[ pryeÏTuÎu. du®KmiEtYv yt[kRm k]yEk}sBy]ÊYEjt[ x kZtV] >]jxh tY]gh eenv tY]gP^h ^EBt[
(8)
du®Kk>m]efÎu k>uti s>I>Ek}seÊ O]jxik tY]gm]f[. ati^UeT s>iy]y tY]gÊieû P^h ^BiÄukyi^}. k]>YmiEtYv yt[kRm niyth zkiyEt¸Rjun xhgh tY¬V] P^h eecv x tY]g® x]tViEk] mt® (9) ecEy{Þt]efÎuÔ Eb]ÍYEÊ]eT s]züviHitm]y kRÐh Ax¬ieyyuh P^eÊyuh tYjic{[ ecy{uky] efÜil atien x]tViktY]gemÎu pryuÎu. 158
{ioaZv `KhZvKoX n EdV¨Ykus^h kRm kusE^ n]nuS´Et tY]gI xÊVxm]viE¨] EmD]vI CiÎxhsy®
(10)
xtVgufeÊ zp]pic{vnuh, buÍim]nuh, xhsymi^}]Ê vnum]y tY]gi axuKk>m]y kRÐeÊ evruÄukEy] xuKk>m]y kRÐEÊ]T[ Ax¬i k]fiÄukEy] ecy{u Îi^}. n Hi EdHBZt] skYh tY¬uh kRm]fYEsSt® yüu kRm P^tY]gI x tY]gItYBiDIyEt
(11)
EdHi¿[ kRÐÆeš tikc{uh p>itYjiÄuv]N x]ÍYm^}. kRÐP^eÊ tYjiÄuÎvN teÎy]f[ s>iy]y tY]gi `Îu pryeÏTuÎu. ani¨mi¨h mizsh c ztiviDh kRmf® P^h BvtYtY]gin]h EzptY n tu xhnY]xin]h kVcit[ (12) ani¨h, |¨h, mizsh `ÎiÆen mUÎu viDh kRÐP^ ÆL tY]gikš^}]ÊvRÄu[ m>f]nß>h anuBveÏTuÎu. `Î]l xnY]xikLÄ[ O>iÄ^umi^}. peeWt]ni mH]b]EH] k]>f]ni niEb]D Em x]hEKY kZt]Eß Ezp]¬]ni xiÍEy xRvkRmf]h
(13)
EH mH]b]EH], `^}] kRÐÆšueT xiÍi¿]yi x]hKYÊil prÇi>iÄuÎ aWu GTkÆL EkÈ]^uh. aDiæ]nh tœ] kRt] k>fh c pZœgViDh viviD]þ pZœk[ Ec¨] eedvh eecv]zt pWmh
(14)
aDiæ]nm]y s>I>h, kRÊ]v[, viviD k>fÆL (|zàiyÆL), viviD Ec¨kL, eedvh (viDi aœv] zp]>çkRÐh) `Îivy]f[ |o aWu GTkÆL. 159
{ioaZv `KhZvKoX s>I>v]q[mEn]BiRyt[kRm zp]>BEt n>® nY]y{h v] vip>Ith v] peeWEt txY EHtv®
(15)
s>I>h, mnÓ[, v]Ä[ `Îivy]l mnuSYN ecy{uÎ s>iEy] etEÕ] Ay `^}] kRÐÆšueTyuh k]>fÆL |vyWum]kuÎu. teeztvh xti kRt]>m]«]nh Ekv^h tu y® psYtYkZtbuÍitV]Î x psYti duRmti®
(16)
aÆenyi>ieÄ, aviEvkhmUÙh Ekv^n]y A«]vien kRÊ]v]yi k]fuÎ duRmti y]œ]RœYh ariyuÎi^}. yxY n]HhkZEt] B]Ev] buÍiRyxY n ^ipYEt HtV]¸pi x |m]hE^}]k]Î Hßi n nibDYEt
(17)
kRtZtVB]vmi^}]Êvnuh, suB]suBÆš]y y]et]Îi^uh Ax¬m^}]Ê buÍiyuÔvnum]y O>uvN (yuÍh ecy{]n]yi vÎu EcRÎ[) |o jnÆešey^}]h ek]Î]^uh ek]^}uÎi^}. aven A kRÐh b³iÄuÎumi^}. ¡]nh E¡yh p>i¡]t] ztiviD] kRmEc]dn] k>fh kRm kREtti ztiviD® kRmxhzgH® (18) ariv[, ariyeÏTuÎt[, ariyuÎvN `ÎiÆen kRÐ eÊ Ezp>iÏiÄuÎ mUÎu GTkÆL \Þ[. kRÐÊin[ kRÊ]v[, kRÐh, k>fh (|zàiyÆL) `ÎI mUÎu GTk ÆL \Þ[. ¡]nh kRm c kRt] c ztieeDv gufEBdt® Ezp]cYEt gufxhKY]En yœ]v¢Zfu t]nYpi
160
(19)
{ioaZv `KhZvKoX ¡]nvuh, kRÐvuh, kRÊ]vuh gufEBdmnux>ic{[ x]hKYÊil mUÎu t>Êi^]efÎu pryeÏTuÎu. av ey EkÈ]^uh. xRvBUEtSu Eyeenkh B]vmvYymIÑEt aviB¬h viBE¬Su tj[¡]nh viÍi x]ÊVikh (20) viB¬Æš]y xk^BUtÆši^uh aviB¬m]yi vRÊi ÄuÎ avin]siy]y zbªeÊ k]fuÎt[ `ßuek]Þ] Ef], at]f[ x]tVikm]y ¡]nh. pZœE¬Vn tu yj[¡]nh n]n]B]v]N pZœgViD]N EvÊi xREvSu BUEtSu tj[¡]nh viÍi >]jxh (21) y]et]>u ¡]nm]Ef] xRvjIvj]^Æši^uh n]n]t> Êi^uÔ B]vÆeš dRsiÄuÎt[ at[ >]jxm]f[. yÊu kZX[nvEdkx[miN k]E>Y x¬meeHtukh atÊV]Rœvd¯h c tÊ]mxmud]HZth (22) y]et]>u ¡]nh O>u k]>YÊil (s>I>Êil) teÎ pURÉm]efÎuÔ D]>fyil Ax¬iEy]eTyuh, k]>f mi^}]etyuh, xtYeÊ ariy]etyuh, a¯m]yumi>iÄuÎu Ev] at[ t]mxik¡]nm]f[. niyth xhg>Hitm>]gEdVSt® kZth aP^Ezpp[xun] kRm yÊX]ÊVikmucYEt
(23)
s]züviHitvuh, Ax¬iyi^}]Êtuh, >]gEdVS>Hitvuh P^]k]hÑyi^}]Ê vY¬iy]l ecy{eÏÈtum]y kRÐh x]tVikm]f[. yÊu k]Emp[xun] kRm x]Hhk]E>f v] pun® zkiyEt bHu^]y]xh tzd]jxmud]HZth 161
(24)
{ioaZv `KhZvKoX P^]k]hÑyuÔ vY¬iy]l aHÜ]>EÊ]eTyuh vše> k¨eÏÈuh ecy{eÏTuÎ kRÐh >]jxm]f[. anub³h Ñyh Hihx]mnEpÑY c po>uSh Em]H]d]>BYEt kRm yÊÊ]mxmucYEt
(25)
Em]HEÊ]eT A>hBiÄeÏÈtuh, kRÐÊieû P^Em], atuek]ÞuÔ n¨Em], apkTEm], xVßh k® kRt] x]ÊVik \cYEt (26) Ax¬iyuh aHßyuh |^}]Êvnuh, eeD>Yh, \X]Hh `ÎivyuÔvnuh, jyp>]jyÆšil |šk]Êvnum]y kRÊ]v[ x]tVikn]efÎu pryeÏTuÎu. >]gI kRmP^Ezpp[xuR ^uEç] Hihx]«Ek]¸suci® HRSEs]k]nVit® kRt] >]jx® p>ikIRtit® (27) Ax¬iyuÔvnuh, kRÐP^eÊ AzgHiÄuÎvnuh, pisuÄnuh, asuciyuh, Hihx]«knuh, (jyp>]jyÆ šil) xEß]SiÄukyuh du®KiÄukyuh ecy{uÎvnum]y kRÊ]v[ >]jxikenÎu pryeÏTuÎu. ayu¬® zp]kZt® üç® sEÚ] eenS[kZtiEk]¸^x® viS]dI dIRGZxUztI c kRt] t]mx \cYEt (28) Øi>tyi^}]Êvnuh, zp]kZtnuh, aHÜ]>vuh dRÏvumu Ôvnuh, nIcnuh a^xnuh, du®Kitnuh, dIRGpxUztiyu m]y (ecy{]nuÔ k]>YÆL nIÈiev¿uÎ xVB]vmuÔ y]L) kRÊ]v[ t]mxikn]f[ `Îu pryeÏTuÎu.
162
{ioaZv `KhZvKoX buEÍREBdh DZEteeþv guftzüiviDh sZfu Ezp]cYm]nmEsESf pZœE¬Vn Dn²y
(29)
gufÆšueT aTiØ]nÊil mUÎu viDÊi^uÔ buÍi eyyuh, eeD>YeÊyuh kuric{[ w]N O]E>]Î]yi visdI k>iÄuÎtu EkÈ]^uh. zpvZÊih c nivZÊih c k]>Y]k]E>Y By]BEy b³h Em]Ñh c y] EvÊi buÍi® x] p]Rœ x]tVikI (30)
zpvZÊim]RÅvuh, nivZÊim]RÅvuh, ecEy{Þtuh, ecEy{ Þ]Êtuh, Byvuh, aByvuh, b³vuh, Em]Ñvuh ari yuÎ buÍi x]tVikbuÍiy]kuÎu. yy] DRmmDRmh c k]>Yh c]k]>YEmv c ayœ]vt[ zpj]n]ti buÍi® x] p]Rœ >]jxI
(31)
DRÐh, aDRÐh, ecEy{Þt[, ecEy{Þ]Êt[ `Îivey etÕ]yi ariyuÎ buÍi >]jxikbuÍiy]kuÎu. aDRmh DRmmiti y] mnYEt tmx]vZt] xRv]Rœ]N vip>It]hþ buÍi® x] p]Rœ t]mxI (32) a¡]nÊ]l Av>fh ecy{eÏÈtuek]Þ[ aDRÐ eÊ DRÐm]yi etÕiÍ>iÄukyuh, xk^tienyuh Ene> vip>Itm]y viDÊil ariyukyuh ecy{uÎ buÍi t]mxik buÍiy]kuÎu. DZtY] yy] D]>yEt mn®zp]Efzàiyzkiy]® Ey]Egn]vYBic]>ifY] DZti® x] p]Rœ x]tVikI
(33)
mnÓieûyuh, zp]feûyuh, |zàiyÆšueTyuh vY]p]> Æeš OÈuh vYtic^iÄ]Ê Ey]gÊ]l aTÄiniRÊuÎ eeD>Yh (DZti) x]tVikm]f[. 163
{ioaZv `KhZvKoX yy] tu DRmk]m]Rœ]N DZtY] D]>yEt¸Rjun zpxhEgn P^]k]hÑI DZti® x] p]Rœi >]jxI
(34)
DRÐh, aRœh, k]mh `Îivey Ax¬iEy]eTyuh P^] k]hÑEy]eTyuh aTÄiniRÊuÎ eeD>Yh >]jxikm]f[. yy] xVp[nh Byh Es]kh viS]dh mdEmv c n vimuWti duREmD] DZti® x] p]Rœ] t]mxI
(35)
duRbuÍiy]y O>uvN y]et]>u eeD>YÊ]l xVp[nh, Byh, du®Kh, vYxnh, aHÜ]>h `Îivey p>itYjiÄ] ti>iÄuÎuEv] at[ t]mxikm]f[. xuKh tVid]nIh ztiviDh sZfu Em B>tRSB aBY]x]zdmEt yzt du®K]ßh c nig¢ti yÊdEzg viSmiv p>if]Em¸mZEt]pmh tXuKh x]ÊVikh Ezp]¬m]«buÍizpx]djh
(36) (37)
EH aR´u]n, |ni mUÎu viDÊi^uÔ xuKeÊ EkÈuek]Ôuk. aBY]xh ek]Þ[ y]et]>u xuKÊil xEß]Sic{u tuTÆukyuh, du®KÊinruti v>ukyuh ecy{uÎuEv], AdYh viSh Ep]e^yuh OTuvil amZt xm]nm]yuh anuBveÏTuÎuEv], A«¡]nÊil niÎuÞ]kuÎ A xuKh x]tVikm]f[. viSEyzàiyxhEy]g]dYÊdEzg¸mZEt]pmh p>if]Em viSmiv tXuKh >]jxh x[mZth
(38)
viSyÆšueTyuh |zàiyÆšueTyuh xáRÄh ek]ÞuÞ] kuÎtuh AdYh amZtu Ep]e^yuh OTuvil viSxm]n m]yumi>iÄuÎ xuKh >]jxikm]f[. ydEzg c]nubE³ c xuKh Em]Hnm]«n® nizd]^xYzpm]Ed]Ëh tÊ]mxmud]HZth 164
(39)
{ioaZv `KhZvKoX \rÄh, A^xYh, azsÍ `Îivyil niÎuÞ]kuÎtuh tuTÄÊi^uh OTuvi^uh O>uven Em]HiÏiÄukyuh ecy{uÎ xuKh t]mxikm]f[. n tdüi pZœivY]h v] divi EdEvSu v] pun® xÊVh zpkZtieejRmu¬h yEdBi® xY]zÊiBiRgueef® (40)
zpkZtijnYÆš]y |o gufÆši^}]Ê y]et]>u vüu Ev], vY¬iEy] teÎ |o BUmiyiE^], Ak]sÊiE^], EdvM]>ueTyiTyiE^] |^}. zb]ªfÑztiyvis]h sUzd]f]h c p>ßp kRm]fi zpviB¬]ni xVB]vzpBeevRgueef®
(41)
zb]ªfN, ÑztiyN, eevsYN, sUzdN `Îiv>ueT kRÐ ÆL xVB]vjnYm]y |o gufÆšueT aTiØ]nÊil viBjiÄeÏÈi>iÄuÎu. sEm] dmüp® soch Ñ]ßi>]RjvEmv c ¡]nh vi¡]nm]üikYh zbªkRm xVB]vjh
(42)
smh (mn®xhymnh), dmh (|zàiyxhymnh), tpÓ[, soch, Ñm, k]pTYmi^}]y[m, ^okikvuh ADY]«ikvum]y ariv[, |osV>visV]xh `Îivy]f[ zb]ªfn[ xV]B]vi km]yuÔ kRÐÆL. so>Yh EtEj] DZtiRd]ÑYh yuEÍ c]pYp^]ynh d]nmIsV>B]vþ Ñ]zth kRm xVB]vjh (43) sU>tVh, EtjÓ[, eeD>Yh, x]mRœYh, yuÍÊil niÎ[ pißi>iy]ti>iÄl, d]nh, zpButVh `Îivy]f[ Ñztiyn[ xV]B]vikm]yuÔ kRÐÆL.
165
{ioaZv `KhZvKoX kZSigo>ÑYv]fijYh eevsYkRm xVB]vjh p>ic>Y]«kh kRm sUzdxY]pi xVB]vjh
(44)
kZSi, psuvien všRÊl, kc{vTh `Îiv eevsYeû xV]B]vikkRÐÆšuh, p>ic]>kvZÊi sUzdeû xV]B]vik kRÐvum]kuÎu. ExV ExV kRmfYBi>t® xhxiÍih ^BEt n>® xVkRmini>t® xiÍih yœ] viàti t¢Zfu
(45)
avnveû kRÐÊil niæyuÔ mnuSYN xiÍiey zp]piÄuÎu. xVkRÐÊil ni>tn]yvN xiÍiey zp]pi ÄuÎetÆeneyÎu EkÈ]^uh. yt® zpvZÊiRBUt]n]h Eyn xRvmidh tth xVkRmf] tmBYRcY xiÍih viàti m]nv®
(46)
y]et]ÎilniÎ[ xk^zp]fikšueTyuh zpvZÊiyuÞ]ku ÎuEv], y]et]Îin]l |o visVmKi^h vY]p[tm]yi>iÄu ÎuEv], A |osV>en avnveû kRÐh ek]Þ[ A>] Dic{[ mnuSYN xiÍiey zp]piÄuÎu. Ezsy]N xVDREm] viguf® p>DRm]XVnuæit]t[ xVB]vniyth kRm kuRvÎ]p[En]ti ki^[biSh
(47)
anY>ueT DRÐh n^} Ep]e^ anuæiÄuÎti^uh Ezsæh gufÆši^}]ety]efÜi^uh ecy{eÏTuÎ xVDRÐm]ku Îu. xVB]v]nuxZtm]y kRÐhh ecy{uÎvN p]ph aTyuÎi^}. xHjh kRm koEßy xEd]Smpi n tYEjt[ xRv]>hB]® Hi Ed]ESf DUEmn]ùi>iv]vZt]®
166
(48)
{ioaZv `KhZvKoX EH koEßy, Ed]SmuÔt]efÜi^uh xVDRÐeÊ \Ep ÑiÄ>ut[. tI puk ek]eÞÎ Ep]e^ `^}] kRÐÆšuh Ed]SÆš]l AvZtm]f[. ax¬buÍi® xRvzt jit]«] vigt¾ZH® eenS[kRmYxiÍih p>m]h xhnY]Exn]Dig¢ti
(49)
`^}] viSyÆši^uh an]x¬nuh, mnÓien jyic{vnuh, AzgHÆši^}]Êvnum]y mnuSYN tY]gÊieû P^ m]yi eenS[kRmYeÊ (t]N kRÐh ecy{uÎu `Î B]v mi^}]y[m) zp]piÄuÎu. xiÍih zp]p[Et] yœ] zbª tœ]p[En]ti niEb]D Em xm]Exeenv koEßy niæ] ¡]nxY y] p>] (50) |o eenS[kRmYeÊ zp]pic{vN ¡]nÊieû p>m]v Øy]y zbªeÊ zp]piÄuÎetÆeneyÎu xhÑip[t m]yi EkÈ]^uh. buÍY] visuÍy] yuE¬] DZtY]«]nh niymY c sé]dIN viSy]hüY¬V] >]gEdVSo vYudxY c vivi¬ExvI ^GV]sI ytv]Ä]ym]nx® DY]nEy]gpE>] nitYh eev>]gYh xmup]zsit® aHhk]>h b^h dRph k]mh Ezk]Dh p>izgHh vimucY niRmm® s]Eß] zbªBUy]y k¯Et
(51) (52) (53)
p>isuÍm]y buÍiy]l mnÓien eeD>YpURvh niyzßi c{[, séh, ¾Rsh tuTÆiy viSyÆeš tYjic{[, >]gEdVS Æeš akÕi, vijnzpEdsÊu vxic{[, mitm]y]H>ic{[, s>I>h, mnÓ[, v]Ä[ `Îivey xhymic{[, xd] eev>]gY EÊ]eT, DY]nEy]gtt[p>n]yi, aHÜ]>h, b^h, aBim]nh, k]mh, Ezk]Dh, p>izgHh `Îivey evTiÇ[, 167
{ioaZv `KhZvKoX niRmmn]yi, s]ßn]yi>iÄuÎvN zbªpdeÊ zp]pi ÄuÎu. zbªBUt® zpxÎ]«] n Es]cti n k]hÑti xm® xREvSu BUEtSu md[B¬ih ^BEt p>]h
(54)
zbªB]veÊ zp]pic{vN zpxÎm]y mnEÓ]eT, OÎuh AzgHiÄukEy] OÎi^uh du®KiÄukEy] ecy{]et, xRv BUtÆši^uh xmn]yi `Îil p>mm]y B¬iey EnTuÎu. B¬Y] m]mBij]n]ti y]v]nYþ]x[mi tÊVt® tEt] m]h tÊVEt] ¡]tV] visEt tdnß>h
(55)
B¬iek]Þ[ w]N ttVÊil `ÆenyuÔvn]f[ `Î[ ariyuÎvN atieû P^m]yi `eÎ zp]piÄuÎu. xRvkRm]fYpi xd] kuRv]Ef] mdVYp]zsy® mt[zpx]d]dv]p[En]ti s]sVth pdmvYyh
(56)
`^}]y[Ep]fh zp]pic{uek]Þ[ `^}] kRÐ Æšuh ecy{uÎvN `eû zpx]dÊ]l s]sVtm]y Øiti ey zp]piÄuÎu. Ectx] xRvkRm]fi myi xhnYxY mt[p>® buÍiEy]gmup]zsitY mc{iÊ® xtth Bv
(57)
`^}] kRÐÆšuh mnx] `Îil xmRÏic{[, buÍiEy]g eÊ Azsyic{[, mnÓien xd] `Îil teÎ \rÏiÄuk. mc{iÊ® xRvduRg]fi mt[zpx]d]Ê>iSYxi aœ EcÊVmHhk]>]Î Ezs]SYxi vinÜ[SYxi
(58)
`Îil mnÓurÏic{u niRÊiy]l `eû zpx]dÊ]l nI `^}] tTÓÆešyuh mrikTÄuh. aœv], aHÜ]>Ê]l `eû \pEdseÊ ti>x[k>ic{]l nI nsiÄuÎt]f[. 168
{ioaZv `KhZvKoX ydHhk]>m]zsitY n Ey]XY |ti mnYEx mieeœYS vYvx]yEü zpkZtiüV]h niEy]ÑYti
(59)
aHÜ]>h k]>fh ‘w]N yuÍh ecy{ukyi^}’ `Îu nI k>utuky]efÜil nieû A niþyh evruety]f[. zpkZti (nieû xVB]vh) nieÎeÄ]Þ[ yuÍh ecy{iÏiÄuh. xVB]vEjn koEßy nibÍ® ExVn kRmf] kRtuh En¢xi yEM]H]t[ k>iSYxYvEs]pi tt[ (60) EH koEßy, nieû xVB]vjnYm]y kRÐÊ]l bÍ n]y nI yuÍh ecy{]N |¨eÏTuÎie^}Üi^uh ninÄ[ A kRÐh niÓH]yn]yi ecEy{Þt]yi v>uh. |osV>® xRvBUt]n]h HZEÌEs¸Rjun tiæti zB]myN xRvBUt]ni yzß]>U™]ni m]yy]
(61)
EH aR´un, |osV>N m]yy]l yzßÊil evc{i>i ÄuÎ vüuÄešeyÎEp]e^ xRvjIvikešyuh zpvRÊi Ïic{u ek]Þ[ av>ueTey^}]h HZdyÊil vxiÄuÎu. tEmv s>fh g¢ xRvB]Evn B]>t tt[zpx]d]t[p>]h s]ßih Ø]nh zp]p[xYxi s]sVth (62)
EH B]>t, nI |osV>enÊeÎ xRvB]vÊi^uh s>fmT Ç]^uh. |osV>eû zpx]dÊ]l nI p>mm]y s]ßi eyyuh s]sVtm]y pdeÊyuh zp]piÄuh. |ti Et ¡]nm]KY]th guHY]d[guHYt>h my] vimZeesYtdEsESf yEœ¢xi tœ] ku>u
(63)
|zpk]>h >HxYÆšilevc{[ ~Õvuh >HxYm]y ¡]nh w]N ninÄupEdsic{u kmh vc® |E¨]¸xi Em dZ™miti tEt] vÑY]mi Et Hith
(64)
`^}]Õi^uh >HxYvuh Ezsævum]y v]ÄukL vIÞuh EkLÄU. ni `niÄu zpiyeÏÈvn]ky]l ninÄu Hitm] ytu w]N pry]h. mMn] Bv md[BE¬] mdY]jI m]h nmx[ku>u m]EmeevSYxi xtYh Et zptij]En zpiEy]¸xi Em (65) `Îil mnÓurÏic{[ `eÎ BjiÄU. `eÎ \EÌsic{[ y]gh ecy{ukyuh, nmx[k>iÄukyuh ecy{U. nI `eÎ zp]piÄu emÎu w]N xtYm]yi zpti¡ ecy{uÎu. nI `ni¿[ zpiyn]f[. xRvDRÐ]N p>itYjY m]Emkh s>fh zvj aHh tV] xRvp]EpEBY] Em]ÑyiSY]mi m] suc® (66) xRvDRÐÆešyuh p>itYjic{[ `eÎm]zth s>fh zp]pi c{]^uh. w]N nieÎ xk^p]pÆšil niÎuh Em]ciÏi Ä]h. nI du®KiÄ>ut[. |dh Et n]tpx[k]y n]B¬]y kd]cn n c]suzsUSEv v]cYh n c m]h Ey]¸BYxUyti
(67)
|o ¡]nh tpÓi^}]Êvnuh, B¬n^}]Êvnuh nI O>iÄ^uh \pEdsiÄ>ut[. EkLÄuv]ni¢yi^}]Êvnuh, `eÎ niàiÄuÎvnuh |t[ prÇuek]TuÄ>ut[. y |dh p>mh guHYh md[BE¬SVBiD]xYti B¬ih myi p>]h kZtV] m]EmeevSYtYxhsy®
170
(68)
{ioaZv `KhZvKoX `Îil p>mm]y B¬iEy]eT `eû B¬M]RÄ[ |t[ y]et]>uvN prÇuek]TuÄuÎuEv], avN `eÎ zp]pi ÄuemÎtinu xhsymi^}. n c tx[m]MnuESYSu kþiEM zpiykZÊm® Bvit] n c Em tx[m]dnY® zpiytE>] Buvi
(69)
mnuSY>il avEnÄ]L `niÄu zpiyh ecy[tvn]yi A>umi^}. |o BUmiyil avenÄ]L zpiyt>n]yi Ever y]>uh \Þ]yi>iÄukyi^}. aEDYSYEt c y |mh DRmYh xhv]dm]vEy]® ¡]nyE¡n Etn]Hmi¨® xY]miti Em mti®
(70)
DRÐ]mZtm]y nÐueT |o xhv]deÊ pÚiÄuÎvn]l ¡]ny¡Ê]l w]N yjiÄeÏTuÎu `Î]f[ `eû aBizp]yh. zsÍ]v]nnxUyþ sZfuy]dpi Ey] n>® Ex]¸pi mu¬® suB]hE^}]k]N zp]p[nuy]t[pufYkRmf]h(71)
zsÍEy]eTyuh, axUyyi^}]etyuh y]et]>uvn]Ef] |tu EkLÄuÎt[, avN mu¬n]kukyuh pufYkRÐh ecy[tvR zp]piÄuÎ suBE^]kÆeš zp]piÄukyuh ecy{uh. kc{iEdtz¢uth p]Rœ tVeeyk]Ezgf Ectx] kc{id¡]nxEÐ]H® zpn¨Eü Dn²y
(72)
EH p]Rœ®, nI ~k]zgciÊn]yi |et^}]h EkÈuEv]? nieû a¡]nvuh Em]Hvuh n¨m]Ey]? aRjun \v]c nE¨] Em]H® x[mZtiR^ç] tVt[zpx]d]My]cYut ØiEt]¸x[mi gtxEàH® k>iESY vcnh tv (73) 171
{ioaZv `KhZvKoX aR´unN prÇu: EH acYut, aviTueÊ zpx]dh ek]Þ[ `eû Em]Hh n¨m]yi. `niÄ[ Eb]DmuÞ]ku kyuh ecy[tu. w]N xhsyÆši^}]Êvn]yi aviTueÊ v]Äu p]^iÄuv]N ty{]r]yi ni^[Äuky]f[. x²y \v]c |tYHh v]xuEdvxY p]RœxY c mH]«n® xhv]dmimmzsoSmd[Buth E>]mHRSfh
(74)
x²yN prÇu: |zpk]>h v]xuEdvn]y zsIkZÿeû yuh mH]n]y aR´uneûyuh aÛutk>vuh E>]m]W jnkvum]y xhv]dh w]N EkÈu. vY]xzpx]d]z¢utv]Entd[ guHYmHh p>h Ey]gh Ey]EgsV>]t[kZÿ]X]Ñ]t[kœyt® xVyh (75) vY]xeû zpx]dÊ]l atIv>HxYvuh \t[kZ¨vum]y |o Ey]gh, Bgv]N zsIkZÿN teÎ pryuÎt[ EkLÄu v]N `niÄu x]Dic{u. >]jN xhx[mZtY xhx[mZtY xhv]dmimmd[Buth Eksv]RjunEy]® pufYh HZSY]mi c muHuRmuHu® (76) EH >]jN, zsIkZÿeûyuh aR´uneûyuh aÛutk> m]y |o xhv]dh O]RÄuEß]ruh w]N vIÞuh vIÞuh xEß]SiÄuÎu. tc{ xhx[mZtY xhx[mZtY >UpmtYd[Buth HE>® vix[mEy] Em mH]N >]jN HZSY]mi c pun® pun® (77) EH >]jN, viÿuvieû A aÛutk>m]y >UpeÊ (visV >UpeÊ) O]RÄuEß]ruh `niÄ[ pieÎyuh pieÎyuh mHÊ]y vix[myvuh AnàvumuÞ]kuÎu. 172
{ioaZv `KhZvKoX yzt Ey]EgsV>® kZEÿ] yzt p]REœ] DnuRD>® tzt zsIRvijEy] BUtiRzDuv] nItiRmtiRmm
(78)
`vieTy]Ef] Ey]EgsV>n]y kZÿnuh vi^}]šiy]y aR´unnumuÔt[, avieT e`sV>Yvuh, vijyvuh, aBi vZÍiyuh, niþitm]y nItiyuh \Þ]yi>iÄuemÎ]f[ `eû aBizp]yh. O]h tXditi zsImd[Bgvd[gIt]xUpniSXu zbªvidY]y]h Ey]gs]Ezü zsIkZÿ]Rjunxhv]Ed Em]ÑxhnY]xEy]Eg] n]m a¨]dEs]¸DY]y®
173